1. POSTOPERATİF
KOMPLİKASYONLAR
Yrd. Doç. Dr. Refik AYTEN

2. Postoperatif Dönem
 Derlenme (Uyandırma)
 Erken postoperatif dönem
 Geç postoperatif dönem

3. Postoperatif Komplikasyonları
Etkileyen Faktörler
 Anestezi yöntemi ve süresi
 Hastanın genel durumu
 Ek hastalıklar
 Kalp yetersizliği
 KOAH, astım vb AC patolojileri
 DM
 Acil ya da elektif cerrahi
 Hastalığın kendisi

4. Postoperatif Komplikasyonlar
 Erken Komplikasyonlar
 Solunum problemleri
 KVS problemleri
 Nörolojik problemler,
 Ürolojik problemler
 Vücut ısısı problemleri
 Kanama
 Bulantı kusma
 İntestinal hipomobilite
 Mide distansiyonu

5. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Solunum problemleri
 Süresine göre
 Akut veya kronik
 Etiyolojiye göre
 Alveolar – kapiller işlev bozukluğu
 Hidrostatik basınç yükselmeleri
 Mekanik nörolojik işlev bozukluğu
 Patofizyolojiye göre
 Hipoksik
 Hipoksik -hiperkapnik

6. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Solunum Problemleri
 Uyandırma döneminde yetersiz solunum
 Atelektazi
 Aspirasyon pnömonisi
 ARDS

7. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Uyandırma Döneminde Yetersiz Solunum
 Anestezik etki süresinin uzaması
 PaCO2 artar, PaO2 azalır
 Tedavi; tidal volüm arttırılır, solunan havanın O2
konsantrasyonu arttırılır.

8. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Atelektazi
 Havasız AC dokusu kollapsı
 Şant
 PaO2 azalır, PaCO2 normal veya azalmış
 Ateş, taşipne,m taşikardi
 Ral, solunum seslerinde azalma, diafragma
seviyesinde yükselme

9. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Atelektazi Önleme
 Sırtperküsyonu ve öksürtme
 Solunum egzersizleri
 Erken mobilizasyon
 Balon

10. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Atelektazi Tedavi
 Kuvvetli perküsyon ve öksürtme
 Nazotrakeal aspirasyon
 Postüral drenaj
 Nebül
 Basınlı solunum
 Bronş aspirasyonu

11. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Aspirasyon Pnömonisi
 Kusmuk, kan, cerahat, salgı
 Şimik pnömoni
 Profilaksi
 Tedavi
 Endotrakeal tüpten veya bronkoskoptan geri emilim
 SF ile yıkama
 Kortikosteroidler
 Pozitif basınçlı ventilasyon
 Profilaktik antibiyotik

12. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 ARDS
 Kalp yetersizliği ve kronik akciğer hastalığı
olmaksızın fazla kan kaybına sebep olan ve çok
sayıda kan nakli gerektiren ameliyatlardan sonra
ilk 24 saat içinde taşipne, huzursuzluk,
konfüzyon, hipoksi, ve ilerleyici solunum
zorluğu belirtileri ile ortaya çıkan çok ciddi bir
akut solunum yetersizliği şeklidir.

13. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 ARDS
 Üç klinik durum ile karakterizedir;
 Yaygın bilateral radyografik infiltrasyonlar
 (PaO2/FiO2) ≤200 mmHg,
 Sol ventrikül yetmezliği kliniği
 Pulmoner kapiller wedge basınç 18 mmHg ya da
daha düşüktür

14. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar

15. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 ARDS Risk Faktörleri
 Direk RF  İndirek RF
 Aspirasyon,  Sepsis sendromu,
 Pnömoni,  Multipl kan
 Pulmoner kontüzyon, transfüzyonları,
 Toksik maddelerin solunması  Yağ embolisi,
 Pankreatit,
 Çok sayıda emboli ve
trombozlar,
 DIC
 Aşırı sıvı verilmesi

16. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 ARDS Tedavi
 FARMAKOLOJİK TEDAVİ
 Sıvı Replasmanı
 Nitrik Oksit
 Kortikosteroidler
 Siklooksijenaz inhibitörleri
 Prostasiklin
 Prostaglandin E2
 Antisitokin ajanlar
 Surfaktan
 İmmunonutrisyon
 Antioksidanlar
 Ventilasyon

17. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Kardiyovasküler Problemler
 Hipotansiyon
 Pulmoner ödem
 Aritmi
 Miyokard enfarktüsü

18. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Hipotansiyon
 Kanama
 TA düşer, taşikardi, taşipne, solukluk, zayıf ve
filiform nabız, sıkıntı hissi
 Kanama alanının tespiti

19. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Pulmoner Ödem
 Aşırı sıvı replasmanı
 MI ve Aritmi
 Teşhis; TA düşük, CVP 20 cm H20'dan yüksek,
normokapnili hipoksi, akciğer grafısinde yaygın
konjesyon
 Tedavi; dijitalizasyon , iv. kıvrım diüretikleri,
sıvı kısıtlaması, pozitif basınçlı ventilasyon

21. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Aritmi
 Hipokalsemi, hipoksi, alkaloz, dijital
zehirlenmesi, miyokard enfarktüsünün
 Asemptomatik, göğüs ağrısı, çarpıntı, solunum
zorluğu
 Tanı EKG

22. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Aritmi Tedavi
 O2, Damar yolu, K  Kalsiyum kanal bloker
kontrolü  Amiadaron
 Vagal manevra  Pace maker
 Beta bloker  Kardiyoversiyon
 Dijital

23. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Myokard Enfartüsü
 Risk Faktörleri
 Geçirilmiş myokard enfarktüsü
 Stabil olmayan angina
 Rahatsızlık veren angina
 Sessiz iskemi
 Hipertansiyon

24. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Myokard Enfartüsü
 Tanı;
 Klinik bulgular
 EKG
 CPK, CK – MB, troponinlerin yükselmesi
 Koroner anjiyografı

25. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Myokard Enfarktüsü Acil Tedavi
 Koroner yoğun bakım ünitesi
 Monitorizasyon
 Nitratlar ve opioitler
 O2
 Aspirin
 Atropin
 Perkutan transluminal koroner rekanalizasyon

26. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Nörolojik Komplikasyonlar Nedenleri
 Beyin iskemisi
 Aterom parçası
 Pıhtı
 Yağ ve hava embolisi
 Kafa içi kanama
 Tromboz

27. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 İdrar Problemleri
 İdrar retansiyonu
 Üriner enfeksiyon
 Oligüri
 Akut böbrek yetmezliği

28. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 İdrar Retansiyonu
 Sıkılgan kişilerde, yaşlılarda, prostat hipertrofısi
olanlarda ve yatalak hastalarda daha sık rastlanır.
 Tedavi
 Lokal sıcak tatbiki
 İdrar sondası
 Suprapubik kateter

29. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Üriner Enfeksiyon
 Postoperatif üriner infeksiyon için risk
faktörleri şunlardır:
 Neoplazi varlığı
 Üriner ostrüksiyon veya üriner staz
 Üriner kateler varlığı
 Üriner stent varlığı
 Üriner taş veya diğer hastalık varlığı

30. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Akut Böbrek Yetmezliği
 Yaşlılık
 Önceden mevcut böbrek hastalığı
 Hipotansiyon
 Çok sayıda kan transfüzyonu
 Böbrek arterleri çevresinde yapılan ameliyatlar
 Sepsis
 Nefrotoksik ilaçların kullanımı

31. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 ABY Tedavi
 Sıvı ve elektrolit dengesi
 Nefrotoksik ilaçlar (aminoglikozid
antibiyotikleri vd.) kesilir.
 Mannitol, dopamin veya furosemid
 Hemodiyaliz
 Periton diyalizi uygulanır.

32. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Vücut Isısı Problemleri
 Hipertermi
 Malign hipertermi
 Hipotermi

33. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Postoperatif Hiperpireksi Nedenleri
 Günler 1- 3
 Travmaya metabolik cevap
 Atelektazi
 Sistemik veya lokal inflamatuar cevap
 Daha önceden var olan hastalıklar
 İlaç reaksiyonları
 IV sıvılar ( pirojenler, uygunsuz transfüzyonlar,
uyumsuzluklar)
 IV kateter infeksiyonu
 Üriner kanal enstrumantasyonu

34. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Malign Hipertermi
 Süksinil kolin veya halotan
 Tedavi
 Anestetik maddelerin kullanılması durdurulur
 Yüzeysel soğutma
 Buzlu fizyolojik serum ile mide lavajı veya lavman
 Prometazin veya meperidin (Dolantin)
 DANTROLEN

35. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Hipotermi
 Ameliyatta ısı kaybı nedenleri
 Anestezi nedeniyle hareketsizlik
 Geniş deri alanlarının açık kalması
 Sıvı buharlaşması
 Kan ve serumların soğuk verilmesi
 Ameliyatın uzaması
 Karın ve toraks ameliyatlarında visserlerin uzun
süre açıkta kalması

36. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Hipotermi Tedavi
 Sıcak battaniyeleri veya ısı lambaları
 Vazodilatasyondan kaçınmak
 Prometazin (Phenergan) veya meperidin
(Dolantin)

37. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Kanama
 Yarada hematom
 Hemoperiton
 Gİ kanama

38. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Yarada Hematom
 Antikoagulan verilen veya daha önceden
pıhtılaşma bozukluğu olanlarda risk çok
artar.
 Yetersiz hemostaz
 Kuvvetli öksürük veya hipertansiyon
 Steril şartlarda birkaç dikiş alınıp hematom
boşaltılır

39. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Hemoperiton
 İlk 24 saat içinde taşikardi, hipotansiyon,
idrar miktarında azalma ve periferik
vazokonstriksiyon gibi hipovolemi belirtileri
verir.
 Sıvı ve kan transfüzyonları
 Tekrar ameliyat ile eksplorasyon

40. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Gİ Kanama
 Mide ameliyatlarından sonra anastomozdan
sızma
 Diğer ameliyatlarda ise önceden var olan bir
ülser veya kortizon ülserinden kanama,
ender olarak ilaçlara bağlı eroziv hemorajik
gastritten kanama şeklinde görülür.

41. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 Bulantı – Kusma
 Erken postoperatif bulantı ve kusma
nedenleri
 Anestezik maddeleri etkisi
 Anestezinin başlangıcında midenin hava ile dolup
gerilmesi
 Ameliyatta visserlerin ellenmesi
 Barsak peristaltizminin durması
 Ameliyat sonrası sekresyonların birikmesi ile
midenin dolması

42. Postoperatif Erken
Komplikasyonlar
 İntestinal Hipomotilite
 Mide peristaltizmi 24-48 saat sonra
 Kolon hareketleri 48 saatten sonra

44. Postoperatif Komplikasyonlar
 Geç Komplikasyonlar
 Solunum problemleri
 Vücut ısısı problemleri
 Yara problemleri
 Peritonitler
 Psikiyatrik problemler
 KC ile ilgili pronlemler
 Stres ülseri
 Postoperatif kolesistit ve panreatit
 Dışkılama problemleri

45. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Solunum Problemleri
 Pnömoni
 AC embolisi ve enfarktüsü

46. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Pnömoni
 Hazırlayıcı etkenler;
 bronş salgılarının atılamaması
 atelektazi
 aspirasyon
 Gram (-) bakteriler
 Pseudomonas aeroginosa ve Klebsiella

47. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Pnömoni
 Ateş, taşipne, trakeobronşiyal salgıların artması
 Fizik muayenede;
 hasta tarafta matite,
 yaş raller
 solunum seslerinde azalma
 Kesin tanı: Akciğer grafısi ve BT

48. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Pnömoni
 Tedavi
 Derin nefes aldırma, öksürtme, hareket ettirme,
nazotrakeal aspirasyon vd.
 Antibiyotikler
 Pozitif basınçlı solunum

49. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 AC Embolisi Risk Faktörleri
 cerrahi, travma veya yanıklar
 malignite
 hareketsizlik
 alt ekstremite paralizisi
 gebelik veya lohusalık
 ileri yaş
 kalp yetersizliği
 inflamatuar barsak hastalıkları
 nefrotik sendrom

50. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 AC Embolisi ve Enfarktüsü
 Taşipne, taşikardi, hemoptizi ve yan ağrısı
 ECG
 Göğüs radyogramı
 Kan gazı örneklemesi
 Ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi (VQ),

51. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 AC Embolisi Tedavi
 Düşük Moleküler Ağırlıklı Heparin ve Warfarin
 Destekleyici ve semptomatik tedavi
 Nazal oksijen
 Endotrakeal tüp
 Acil embolektomi
 Ağrı kontrolü
 Profılaktik antibiyotik
 streptokinaz veya ürokinaz gibi fıbrinolitik ajanlar
 V. cava inferior pıhtı filtresi (şemsiyesi)

52. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Vücut Isısı Problemleri
 Orta Dönem
 Geç Dönem

53. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Orta Dönem Isı Problemleri
 Günler 4-6
 Yara infeksiyonunun yayılması ( Strep. Pyojenes )
 Göğüs enfeksiyonu (erken)
 Üriner infeksiyon
 IV kateter (periferik veya sentral) infeksiyonu

54. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Geç Dönem Isı Problemleri
 Günler 7-10
 Süpüratif yara infeksiyonu
 Göğüs infeksiyonu
 Üriner infeksiyon (eğer kateter hala yerinde
duruyorsa)
 Derin ven trombozu
 Derin abseler

55. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar

56. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar

57. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Yara Komplikasyonları
 Seroma
 Yara Enfeksiyonu
 Yara Ayrışması
 İnsizyonel Herni

58. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Seroma
 Ameliyat bölgesinde dolgunluk ve gerginlik
 Deri altında şişlik, kabarıklık ve flüktüasyon
 Ponksiyon

59. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Yara infeksiyonu için risk
faktörleri
 Lokal  Sistemik
 Cerrahi tekniği  Malnutrisyon
 İnce devaskülarize deri flepleri  Kan transfüzyonu
 İnflamatuar hastalıklar  Yaş
 Daha önce geçirilmiş cerrahi  İmmunsupresyon varlığı
girişim (meme biyopsisi)  Kemoterapi veya radyoterapi
 Genel faktörler  Medikal komplikasyonlar
 Preoperatif dönemde hastanede  Şok
uzun süre kalma  Kanser
 Uzun ameliyat süresi  Uzak infeksiyonlar
 Traş etme
 Preoperatif antiseptik duş alma
 Ameliyathane ve servis disiplini

60. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Yara kontaminasyonu kategorileri
 Ia Temiz (örn: fıtık, variköz venler, meme)
 lb Temiz, protez cerrahisi (örn. damar greftleri, mafsal
protezleri)
 II Temiz-kontamine (örn. elektif açık kolesistektomi)
 III Kontamine (örn. apandektomi veya elektif kolorektal
cerrahi)
 IV Kirli (örn. abse, fekal peritonit)

61. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Yara absesi / infeksiyonu yönetimi
 Abseyi akıt, yabancı cismi ve kalmış dikişleri çıkart,
yeterli drenaj sağla
 Nekrotik olan ve hayatiyetini kaybetmiş bulunan dokuları
ameliyathanede genel anestezi altında debride et. Bu iş
için birkaç seans gerekebilir.
 Selülit, lenfanjit, veya sepsis yada bakteriemi gibi yandaş
infeksiyonlar için ampirik (veya mikrobiyolojik tetkik
sonucu gelen cevaba göre) antibiyotiğe başla.
 Topikal antimikrobiyal ajan (povidon iyodür-metisiline
rezistan staf. aureus (MRSA) ya etkili - veya klorheksidin)
kullan. Yarayı nemli tut ve uygun pansuman ile koru.
Temiz granülasyon dokusu geliştiğinde sekonder sütür
veya greflemeyi düşün.

62. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Yara Ayrışması ve Evisserasyon
 Yara ayrılmasından sorumlu faktörler.
 Yaşlılık (dokuların yetersiz kanlanması)
 Yetersiz beslenme (hipoproteinemi, avitaminoz)
 Diabetes mellitus, üremi, sarılık
 İmmünsupresyon tedavisi
 Malign hastalıklar (kanser, sarkom, lenfoma)
 Şişmanlık, hiperadrenokortisizm
 Uzun süreli kortikosteroid kullanımı
 Hatalı kapatma, eksik veya yetersiz yara iyileşmesi
 İntraabdominal basınçta artma (öksürük, hıçkırık, ileus)

63. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 İnsizyonel Herni
 Kalıcı prolen mesh
 Kontrendikasyon varsa, yara fıtığı korse veya
kuşaklarla kontrol edilir.

64. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Peritonitler
 Özofagus, kolon, safra kesesi, vd organlarda
yapılan anastomoz sızıntısı nedeniyle
 Daha önceden varolan patolojinin ameliyat ile
yeterince tedavi edilememesi
 Peptik ülser perforasyonu
 Perfore apandisit
 Safra kesesi veya kolon hastalıkları

65. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Psikiatrik Problemler
 Ameliyat sonrası 3'üncü günden itibaren korku,
sıkıntı, depresyon, veya ajitasyon, konfüzyon,
halüsinasyon, mani, deliryum ve perseküsyon
gibi değişiklikler ortaya çıkabilir.
 Hekim hasta ilişkisinin kuvvetlendirilmesi
 Psikiyatrik konsültasyon

66. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Stres Ülserleri
 Beyin tümörü, karaciğer, akciğer rezeksiyonu,
larinjektomi, abdominoperineal amputasyon, vd.
gibi yüksek riskli ameliyat geçirenlerde
 Solunum yetersizliği, şok, sepsis gibi ameliyat
sonrası ağır sorunların geliştiği

67. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Stres Ülseri
 Profilaksi
 H2 Reseptör Bloker
 Proton Pompası İnhibitörleri
 Acil endoskopi
 Laparatomi

68. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Postoperatif Kolesistit
 Gastrointestinal sisteme yönelik ameliyatlar
 %70-80 taşsız
 Safra kesesi ampiyemi
 Konservatif tedaviye yetersiz cevap
 Biliyer staz (safra çamuru), biliyer infeksiyon ve
iskemi sorumlu tutulmaktadır.

69. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Pankreatit
 Pankreas, safra yolları ve duodenum ameliyatları
 Kardiyopulmoner bypass
 Paratiroid ve böbrek transplantasyonu
ameliyatları

70. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Dekubit Ülseri
 Sakrum, iskion, trokanter, topuk ve dış malleol
gibi çıkıntılı kemiklerinin bulunduğu bölgelerde
 Baskı ülserlerinin evrelendirilmesi
 Evre 1
 Evre 2
 Evre 3
 Evre 4

71. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Dekubit Ülseri
 Tedbirler
 Yeterli bir hemşire bakımı
 İyi beslenme
 Yer değiştirmek ve hareket ettirmek
 Erken ayağa kaldırmak
 Yatağı kuru tutmak
 Hassas bölgelere %50 alkol-su karışımı ile friksiyon ve masaj yapmak
 Nemden korumak
 Lastik veya sünger simit ile boşluğa alma veya havalı
yataklar(antidekubitus yatağı)
 Bölgeyi basıdan korumak, temiz ve kuru tutmak
 Eksizyon ve drenaj
 Lokal bakım
 Ameliyat

72. Postoperatif Geç
Komplikasyonlar
 Kabızlık ve Dışkı Pekişmesi
 Tedavi
 Metil selüloz
 Magnezi kalsin
 Sıvı parafin gibi hafif laksatifler
 Laksatif lavmanlar ve basit lavmanlar

73. Teşekkürler…