1. Het BOB-model
Doelgericht toewerken naar een gedragen besluit
Leeuwendaal
Ontwikkeling & Training
DLO | © Leeuwendaal |

2. INDEX
1 Doel van deze presentatie
2 Hoe ziet het model er uit?
3 Waarom dit model?
4 Hoe steekt het model in elkaar?
5 Hoe gebruik je het model in de praktijk?
6 Meer weten?

3. Doel van deze presentatie

4. Watgaje leren?
Graagnemenwe je meein de achtergrondenen toepassingenvan het BOB-model. BOB staatvoor: beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming. We hopendatje nadezepresentatieenthousiastbent gewordenover het model, datje begrijpthoe het werkten wanneerhet jouvan pas kankomen.
Het model geeft je meer inzicht in hoe je in groepssituaties doelgericht naar gedragen besluitvorming kunt toewerken.
4
© 2011 -2012 Leeuwendaal

5. Hoe ziet het model er uit?

6. Het BOB-model
BEELDVORMING
OORDEELSVORMING
BESLUITVORMING
6
© 2011 -2012 Leeuwendaal

7. Waarom dit model?

8. Wathoopt(e) de maker van ditmodel tebereiken?
Bales en Strodtbeck(1951) dedenonderzoeknaarde totstandkomingvan groepsbesluiten. Om tot eengedragenbesluittekomen, diendeeengroepdrieachtereenvolgendefasentedoorlopen:
Oriëntatie(beeldvorming)
Evaluatie(oordeelsvorming)
Controle(besluitvorming)
Het model blijktgeschiktvoorzowelkortdurendealslangdurendeinteractiestussenmensenin groepen.
Bron: Remmerswaal, 2006
8
© 2011 -2012 Leeuwendaal

9. Wat zien we vaak gebeuren?
Je kent het wel: Je bent met elkaar in overleg over een prangende kwestie. Je probeert de ander ervan te overtuigen dat jouw visie, jouw oplossing, echt de beste is. De ander doet dit ook. Iedereen is zeer betrokken! Toch kom je geen stap verder. Hoe komt dit toch?
Zeker als je betrokken bent, heb je van te voren nagedacht.
enje eigenbeeld van de situatie gevormd
envanuit dit beeld heb je een briljante oplossingbedacht.
en die moet de ander alleen nog even snappen
Hier zit het probleem dat BOB tackelt.
9
© 2011 -2012 Leeuwendaal

10. Wat gebeurt er eigenlijk?
We vergeten in besluitvormingsprocessen tijd te nemen. We vragen niet aan de ander hoe hij naar de situatie kijkt, of wat hij belangrijk vindt. Technisch gesproken: we hebben verschillende beelden van de situatie. En we vinden verschillende dingen belangrijk. Meestal praat je daar niet over omdat het voor jou vanzelfsprekend is.
Dus de oplossing van de ander is meestal niet de oplossing voor jouw probleem!
10
© 2011 -2012 Leeuwendaal

11. Wat gebeurt er eigenlijk?
Vragen als:
Wat zie jij als het probleem? Wat vind jij belangrijk?
Wat is voor jou een voorwaarde voor een goede oplossing?
Stel je dus niet, te weinig, te laat of je doet onvoldoende met de antwoorden
Het effect is dat de anderen zich niet gehoord voelen en dat je elkaar blijft overtuigenin plaats van elkaar probeert te begrijpen
11
© 2011 -2012 Leeuwendaal

12. De essentie van BOB
WANNEER JE HET EENS BENT OVER DE CRITERIA, DAN BEN JE HET SNEL EENS OVER DE OPLOSSING
DOOR TE VRAGEN WAT MENSEN BELANGRIJK VINDEN, KRIJG JE EEN GOED BEELD VAN DE CRITERIA
DOOR MET ELKAAR DE VERSCHILLENDE BEELDEN TE DELEN KOM JE TOT EENGEDRAGEN PROBLEEMDEFINITIE
VRAAG: IN WELKE(WERK)SITUATIESDENKJIJHET BOB-MODEL TEKUNNENGEBRUIKEN?
12
© 2011 -2012 Leeuwendaal

13. Hoe steekt het model in elkaar?

14. B
O
B
Het model
OORDEELSVORMING
BESLUITVORMING
BEELDVORMING
14
© 2011 -2012 Leeuwendaal

15. BOB in de praktijk
B
O
B
Resultaat
Iedereenhetzelfde beeld
Informatie verzamelen compleet
Gezamenlijkebelangen,
criteria en voorwaardenin
beeld
Besluit
(kanadvieszijn, actieplan, enz.)
Vragen
•Watwetenwe?
•Kloptalleswatwe (denkente)weten?
•Watwetenwe niet?
•Hebbenwe die informatieechtnodigomtot eengoedbesluittekomen?
•Hoe gaanwe dezeinformatieverzamelen?
•Wat is ons doel?
•Waar maken we ons
•zorgenom?
•Wat zou onze zorgen
•verminderen?
•Aanwelkevoorwaarden
•moethet besluitvoldoenomacceptabeltezijn?
•Watbesluitenwe?
•Wat gaan we doen?
•Weetiedereenwelk
•besluitgenomenis?
•Is iedereen het met het besluiteens?
Methode
•‘rondje’
•Brainstorm
•Doorvragenter verduidelijking
•Mindmap
•Gééndiscussie!
•Doorvragennaarachterliggendebelangenen motivaties
•Dialoog
•Nieuwsgierigzijnnaar
•elkaarsmeningen belang
•Stemmen
•Consensus
•Compromis
•Rondje om te checken of het besluitklopt
15
© 2011 -2012 Leeuwendaal

16. Opbouwvan het model
In het model zieje eentrechtervorm: uiteindelijkwerkje toe naareenbesluit. De fasendie je daartoedoorloopt, zijnbeeldvorming, oordeelsvormingen besluitvorming. Per fasezieje welkevragenje elkaarkuntstellenomeenfaseverdertekomen. Ookis per fasevermeldwathet beoogderesultaatper faseis.
Tip: analyseerje eerstvolgendeteamoverlegeensaande hand van de driefasen. Aanwelkefasebestedenjulliede meestetijd?
16
© 2011 -2012 Leeuwendaal

17. Hoe gebruik je het model in de praktijk?

18. Wanneer gebruik je het model?
Als het besluit belangrijk is voor alle betrokkenen
Wanneer je wilt dat iedereen achter het besluit gaat staan
Wanneer ieders inzet nodig is voor het uitvoeren ervan
Als er verschillende opvattingen zijn over wat het probleem is
Als je merkt dat je met discussies niet verder komt
Als op een bepaald besluit steeds weer wordt teruggekomen
18
© 2011 -2012 Leeuwendaal

19. Hoe gebruik je BOB het beste?
Doorloop als groep de fasen van BOB opeenvolgend
Zorg voor een effectieve tijdsinvestering:
Beeldvorming: 40% van de tijd
Oordeelsvorming: de volgende 40% van je tijd
Besluitvorming: slechts 20%!
De verhouding in tijd gaat tegen je gevoel in, omdat je gewend bent zoveel tijd aan de besluitvorming te moeten besteden. De investering in de beeldvorming en oordeelsvorming betaalt zich dubbel en dwars terug!
Zorg voor een stevige voorzitter bij het oplossen van een groepsprobleem: BOB vraagt de nodige stuurmanskunst en alertheid
19
© 2011 -2012 Leeuwendaal

20. Stel als voorzitter aan iedere aanwezige vragen zoals:
Wat zie jij als het probleem? (het boven water brengen van de verschillende beelden.)
Waar, hoe wanneer, of met wie doet het probleem zich voor? (feiten verzamelen)
Wat is de ervaring van de aanwezigen met vergelijkbare situaties? (aanwezige kennis verzamelen)
Tips voor de voorzitter:
Stel vooral open vragen en geef iedereen de kans om zijn zegje te doen!
Vat tussentijds samen en leg de opbrengst voor iedereen zichtbaar vast
Beeldvorming
20
© 2011 -2012 Leeuwendaal

21. Oordeelsvorming
De kernvraag van de voorzitter hier is:
Aan welke voorwaarden moet een goed besluit volgens jou voldoen?
Vervolgens: welke wegen hierbij voor onshet zwaarst? (prioriteiten stellen en duidelijk zichtbaar opschrijven )
Inventariseer hiernapas de verschillende oplossingen en ideeën bij alle aanwezigen. Schrijf deze plenair duidelijk zichtbaar op.
Tips voor de voorzitter:
Zorg ervoor is dat ieder zijn inbreng gehoord is (bijv. door rondjes).
Geef je eigen mening pas als laatste!
21
© 2011 -2012 Leeuwendaal

22. Wat de voorzitter in deze fase doet:
Samen de oplossing kiezen die voldoet aan de belangrijkste criteria.
De gekozen oplossing als check toetsen aan de probleemdefinitie.
(‘gaat dit besluit ons vraagstuk oplossen?’)
Besluit formeel nemen, aanwezigen bedanken en proces afsluiten.
Tipsvoor de voorzitter:
Check de consensus persoonlijk. (kun je je hier in vinden?)
De vervolgacties benoemen en beleggen.
Besluitvorming
22
© 2011 -2012 Leeuwendaal

23. Fuikmodel
De BOB wordt ook vaak het Fuikmodel genoemd:waarom?
(je kent vast wel dat gevoel dat er tegen het eind van een overleg nieuwe informatie op tafel komt en dat je met een diepe zucht je realiseert: “nu kunnen we weer van voren af aan beginnen….”)
Eenmaal in een volgende fase, is het vermoeiend terug te gaan
Het gevoel dat je weer helemaal bij ‘start’ moet beginnen
Het gaat in iedere fase om veel informatie verzamelen
Om uiteindelijk met enkele conclusies te eindigen
Dus zorg dat je iedere fase goed afrondt!
23
© 2011 -2012 Leeuwendaal

24. Meer weten?

25. Meer informatie
Bronnen
Bales, R.F. and Strodtbeck, F.L. Phases in-group problem solving. Journal of Abnormal and Social Psychology 46 (1951), p. 485-495.
J.L.M. RemmerswaalBegeleidenvan groepen. Bohn Stafleuvan Loghum(2006).
A. van der Horst e.a. Groot psychologisch modellenboek. 51 modellen voor ontplooiing van jezelf en anderen. Van DuurenManagement (2010) p. 235-237.
25
© 2011 -2012 Leeuwendaal

26. Kantoor Rijswijk
Laan van Beens 1
2289 DH RIJSWIJK ZH
Postbus 1255
2280 CG RIJSWIJK ZH
T 070 414 27 00
F 070 414 26 00
Kantoor Woerden
Polanerbaan 15
3447 GN Woerden
Postbus 162
3440 AD Woerden
T 0348 40 48 00
F 0348 40 48 20
info@leeuwendaal.nl
www.leeuwendaal.nl
26
© 2011 -2012 Leeuwendaal