Ενότητα 22

Αφού διαβάσετε τον τίτλο της
Ενότητας 22 στη σελ.66 και
σύμφωνα με τον χάρτη της ίδιας
σελίδας, ποιο περιμένετε ότι θα
είναι το περιεχόμενο της
συγκεκριμένης ενότητας;

Ποιες χώρες
περιλαμβάνονται στα
Βαλκάνια σήμερα;

• Ποιες ήταν οι εθνικές επιδιώξεις
των Βαλκανίων και γιατί ήταν
αλληλοσυγκρουόμενες; Τι
εννοούμε μ΄αυτό; Σχολιάστε.

Ανατολικό ζήτημα
• Πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε
στα

• Η Ελλάδα εξεγείρεται και μετά
από αγώνες αποκτά την
ανεξαρτησία της το 1830. Η
Οθωμανική αυτοκρατορία, όμως,
κατέχει ακόμα πολλά εδάφη της
Βαλκανικής χερσονήσου. Πώς
νομίζετε ότι επηρέασε τους
άλλους βαλκανικούς λαούς το
γεγονός αυτό;

Μπορείτε να διακρίνετε στον χάρτη
της σελ. 66 τους βαλκανικούς
λαούς που επαναστατούν,
αξιοποιώντας παράλληλα και την
ιστορική αφήγηση του βιβλίου σας
στη σελ. 67;

Χώρες που ανήκαν στα Βαλκάνια και
διεκδικούσαν εδάφη από την Οθωμανική
αυτοκρατορία
Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία,
Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο

Η ιστορία των Βαλκανίων κατά τον
19ο αιώνα
• Αρχικά οι Σέρβοι εξεγέρθηκαν εναντίον του
σουλτάνου και κέρδισαν την αυτονομία
τους (1812-1815).
• Οι Έλληνες πρώτοι απ’όλους τους
Βαλκάνιους ίδρυσαν ανεξάρτητο εθνικό
κράτος (πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας 1830)
• Οι Βούλγαροι πέτυχαν το 1870 την
αναγνώριση της αυτόνομης Βουλγαρικής
εκκλησίας, της Εξαρχίας από την
Οθωμανική διοίκηση. Ανεξαρτησία 1908

• Ανάδυση εθνικών ιδεών επαναστάσεις
στη Βοσνία Ερζεγοβίνη και στη Βουλγαρία
1875-1876
Απάντηση Οθωμανικής αυτοκρατορίας:
μαζικές σφαγές
1877
Ρωσία: κηρύσσει τον πόλεμο στην Τουρκία
1878: επαναστάσεις ελληνικών πληθυσμών
σε Θεσσαλία, Μακεδονία, Ήπειρο και Κρήτη

Με βάση την ιστορική αφήγηση του
βιβλίου σας στη σελ. 67 και
αξιοποιώντας τους πιο κάτω χάρτες να
γράψετε κατατοπιστικά σημειώματα για
τα πιο κάτω:
• α. Συνθήκη Αγίου Στεφάνου (πότε
υπογράφηκε, από ποιους, κύριος
όρος)
• β. Συνέδριο του Βερολίνου (πότε
συγκλήθηκε, από ποιους, πρόνοιες)

Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου
(Φεβρουάριος 1878)
Μεταξύ Ρωσίας- Τουρκίας

Κυριότερος όρος
Η δημιουργία της αυτόνομης ηγεμονίας της
Βουλγαρίας, της «Μεγάλης Βουλγαρίας» (από τον
Δούναβη μέχρι το Αιγαίο), η οποία περιλάμβανε
πολλές περιοχές με πυκνή ελληνική παρουσία,
όπως Ανατολική Ρωμυλία, Δυτική Θράκη,
Μακεδονία.
Με τη συνθήκη αυτή θίγονταν οι ελληνικές
επιδιώξεις αλλά και τα αγγλικά συμφέροντα στην
περιοχή.
Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου
(Φεβρουάριος 1878)
Μεταξύ Ρωσίας- Τουρκίας

Συνέδριο Βερολίνου(Ιούνιος 1878)
Συγκλήθηκε από Μ. Βρετανία και
Γερμανία

Πρόνοιες συνεδρίου Βερολίνου
1878
α) Δημιουργήθηκε μια μικρότερη αυτόνομη
Βουλγαρία και μια αυτόνομη Ανατολική
Ρωμυλία (νότια Βουλγαρία) – και οι δύο
υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου.
β) Η Σερβία, η Ρουμανία και το
Μαυροβούνιο κηρύχθηκαν ανεξάρτητες.
γ) Η διοίκηση της Βοσνίας –Ερζεγοβίνης
ανατέθηκε στην Αυστροουγγαρία.

δ) Η Κύπρος παραχωρήθηκε στην Αγγλία
(με μυστική συμφωνία)
ε) Η Μακεδονία, η Θράκη και η Ήπειρος
(περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς)
παρέμειναν στην Οθωμανική
αυτοκρατορία.

Η Βουλγαρία παραβιάζει τις αποφάσεις του
συνεδρίου του Βερολίνου προσαρτώντας την
Ανατολική Ρωμυλία
Η Σερβία κηρύσσει τον πόλεμο στη Βουλγαρία
Η Ελλάδα μένει ουδέτερη, πιεζόμενη από τις
Δυνάμεις

Μακεδονικό ζήτημα
Μακεδονικός αγώνας

Η κατάσταση στη Μακεδονία
στα τέλη του 19ου αιώνα
Ο πληθυσμός αποτελούνταν από
ένα κράμα όλων των βαλκανικών
εθνικοτήτων
Το ίδιο και η γλώσσα ήταν ένα
Κράμα από σλαβικά και ελληνικά
ανακατωμένα με τούρκικες λέξεις

• Κυρίαρχες φυλές – συμπεριφορά:
Πατριαρχικοί Έλληνες και Εξαρχικοί
Βούλγαροι που αλληλοσκοτώνονται και
αγωνίζονται ποιος θα διώξει τον άλλο από
τη Μακεδονία
• Αντίδραση Τούρκων:
- Αδιαφορούν για το αλληλοφάγωμα των
χριστιανών
- Ανησυχούν για το επαναστατικό κήρυγμα
των κομιτατζήδων

Το μακεδονικό ζήτημα
1) Ήταν ο αγώνας για τον έλεγχο της
Μακεδονίας, πού ήταν τμήμα της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, από τους Έλληνες και
Βούλγαρους.
2) Ξεκίνησε ως αγώνας για τον έλεγχο της
εκπαίδευσης και της θρησκευτικής συνείδησης
και κατέληξε σε ένοπλη σύγκρουση.

Οι εξελίξεις στα 1896-1897
• Ένοπλες ομάδες Βουλγάρων
(κομιτατζήδες) συγκρούονταν με
ελληνικές ένοπλες ομάδες.

Η διάρκεια του μακεδονικού
αγώνα
1904 - 1908

Πρωταγωνιστές του
Μακεδονικού Αγώνα
• Ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός
Καραβαγγέλης, οι διπλωμάτες Ίων
Δραγούμης και Λάμπρος Κορομηλάς, ο
αξιωματικός του στρατού Παύλος Μελάς κ.ά.
• .

Ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς

Το κίνημα των Νεοτούρκων
• Τουρκικό πολιτικό κίνημα που ξέσπασε στη
Θεσσαλονίκη το 1908 από Τούρκους
αξιωματικούς, αστούς και διανοούμενους.
Στρεφόταν εναντίον του σουλτάνου Αμπτούλ
Χαμίτ Β΄ από τον οποίο ζητούσαν σύνταγμα, με
στόχο την εδαφική ακεραιότητα της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας και την αντίσταση στις
επεμβάσεις των μεγάλων Δυνάμεων.
• Αιτίες εκδήλωσης κινήματος: απολυταρχία
σουλτάνου και παρακμή Οθωμανικής
αυτοκρατορίας .

• Οι φιλελεύθερες εξαγγελίες του (ισότητα
και αδελφότητα μεταξύ των λαών)
προκάλεσαν αρχικά τη συμπάθεια των
βαλκανικών λαών.
• Έκβαση: Παραχώρηση συντάγματος από
τον σουλτάνο- αμνηστία στους ένοπλους
Έλληνες και Βουλγάρους λήξη
μακεδονικού αγώνα
β. Ενθουσιασμός Ελλάδας : Ενίσχυση
ελληνικών δυνάμεων μέσα στην Οθωμανική
επικράτεια, ανάπτυξη ελληνικού στοιχείου

Στη συνέχεια θα γίνει η
σημαντικότερη πολιτική δύναμη
στην Οθωμανική αυτοκρατορία
μεθοδεύοντας τις γενοκτονίες των
Αρμενίων και Ποντίων.

Γενοκτονία Ποντίων

Βίαιοι εκτοπισμοί, κακουχίες,
πείνα…

Αρμένιοι άμαχοι, οδηγούμενοι
στις φυλακές από Τούρκους ένοπλους

Επιπρόσθετες διαφάνειες

Θεωρείται ως μια από τις πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες στον εικοστό
αιώνα. Η γενοκτονία ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα, το οποίο η
κυβέρνηση των Νεότουρκων έφερε σε πέρας με συστηματικότητα. Οι
μέθοδοι που χρησιμοποίησε ήταν ο εκτοπισμός των γηγενών από τις εστίες
τους στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, η εξάντληση από τις κακουχίες, τα
βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, και τα στρατόπεδα εργασίας (Αμελέ
Ταμπουρού).

Το κίνημα στο Γουδί (1909)

Σύσταση αναθεωρητικής (αναθεώρηση
άρθρων συντάγματος) κι όχι συντακτικής
(αλλαγή πολιτεύματος) Βουλής