Η Ι. Μονή Αρκαδίου και το λάβαρο της Επανάστασης του 1866

Το κρητικό ζήτημα
(1821-1905)
• Επανάσταση του 1821: καταστολή από δυνάμεις του
Μοχάμετ Άλι ( Αίγυπτος)
Ἐως το 1840: Η Κρήτη υπό αιγυπτιακό έλεγχο
1840 : Η Κρήτη υπό οθωμανική διοίκηση
Κρητικό ζήτημα
 Οι προσπάθειες των Ελλήνων για ένωση της Κρήτης
με την Ελλάδα καθώς και η εμπλοκή της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας και των Μεγάλων Δυνάμεων για
παρεμπόδιση της επιτυχίας των προσπαθειών αυτών.

Ποια ήταν τα αιτήματα των επαναστατημένων Κρητικών; Να σχολιάσετε το
γεγονός ότι απευθύνονται στις Μεγάλες Δυνάμεις

Aιτήματα επαναστατημένων Κρητικών
Ένωση με την Ελλάδα
Προσωρινή λύση αυτονομία
σύνταγμα: διασφάλιση ανθρωπίνων
δικαιωμάτων(δικαιοσύνη, νομοθεσία,
ήπια φορολογία).
Απευθύνονται στις Μ. Δυνάμεις λόγω της
αδυναμίας τους ν΄αντιμετωπίσουν την
πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία και
λόγω της εμπλοκής των Δυνάμεων στο
Κρητικό ζήτημα.

Το κρητικό ζήτημα
(1821-1905)
• 1866-1869: Μεγάλη Κρητική Επανάσταση
Καταστολή
Νοέμβριος 1866: Ολοκαύτωμα μονής Αρκαδίου (Ρέθυμνο)

Gatteri Giuseppe-Lorenzo (1830 - 1884), To Ολοκαύτωμα Αρκαδίου
Λάδι σε μουσαμά , 70 x 104 εκ.
Δωρεά Γεωργίου Αφεντούλη
Το φιλελληνικό ρεύμα ήταν ιδιαίτερα ισχυρό εκείνη την εποχή στην Ιταλία και δεκάδες Ιταλοί
εθελοντές συμμετείχαν στην κρητική επανάσταση του 1866

Ο δρόμος που ακολούθησε ο Μουσταφά πασάς από τον Αποκόρωνα μέχρι το
Αρκάδι

• Απεικονίζεται η ανατίναξη μιας ομάδας
επαναστατών στη μονή Αρκαδίου
(ολοκαύτωμα μονής Αρκαδίου), η οποία
προκάλεσε συγκίνηση τόσο στην Ελλάδα
όσο και στην Ευρώπη. Ο ηγούμενος της
μονής με τον σταυρό στο ένα χέρι και τον
δαυλό στο άλλο, ετοιμάζεται να βάλει
φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Αριστερά
του άμαχοι(γέροντες, γυναίκες με παιδιά
στην αγκαλιά), σε κατάσταση απόγνωσης.
Δεξιά και μπροστά πολεμιστές σε θέση
«επιθετικής» άμυνας.

Το κρητικό ζήτημα
(1821-1905)
• 1868: Οργανικός Νόμος
Είδος τοπικού συντάγματος
 Πρόσληψη και χριστιανών υπαλλήλων στη διοίκηση
 Συμμετοχή χριστιανών αντιπροσώπων στη Γενική Διοίκηση
 Ισοτιμία τουρκικής και ελληνικής γλώσσας
 Μεικτά δικαστήρια ( χριστιανοί και μουσουλμάνοι)
• 1878: Νέα μεγάλη Επανάσταση
Σύμβαση της Χαλέπας
o Ο Γενικός Διοικητής και χριστιανός καθεστώς ημιαυτονομίας
o Γενική Διοίκηση: η πλειοψηφία χριστιανοί
o 1889: Νέα αποτυχημένη επανάσταση
o Κατάργηση της σύμβασης της Χαλέπας

Στη Χαλέπα, το διοικητικό κέντρο της Κρήτης, βρίσκονταν τα προξενεία των
Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Εκεί υπογράφτηκε και η ομώνυμη Σύμβαση το
1878

Το κρητικό ζήτημα
(1821-1905)
• 1896-1897: Νέα Επανάσταση. Ο
Δηλιγιάννης τότε πιεζόμενος από
την κοινή γνώμη που εμπνεόταν
από τη Μ.Ιδέα έστειλε στρατό στην
Κρήτη (Φεβρουάριος 1897)
•
1897: Πρόκληση
ελληνοτουρκικού
πολέμου.

Η πόλη των Χανίων στις φλόγες τον
Φεβρουάριο του 1897

Στα μέσα του Γενάρη του 1897, ο χριστιανικός
πληθυσμός της Κρήτης σφαγιάζεται και
πυρκαγιές ξεσπούν παντού.
Εξώφυλλο αγγλικού
περιοδικού με τίτλο:
«Τουρκικός στρατός
καταστρέφει εκκλησία στο
Γαλατά» (Χανίων)(1896)
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
Τα Χανιά το 1897 μετά την πυρπόληση τους από
τους Τούρκους

Ελληνοτουρκικός πόλεμος του
1897 (σελ. 63)

Γεγονότα του πολέμου του
1897
•Εισβολή Τούρκων στη Θεσσαλία
•Ήττα Ελλήνων με αρχιστράτηγο τον
διάδοχο Κωνσταντίνο.
•Ανακωχή με διαμεσολάβηση
Δυνάμεων
•Τεράστια πολεμική αποζημίωση από
την Ελλάδα.

Συνέπειες
α) Οικονομικές:
Η Ελλάδα πήρε δάνειο για να πληρώσει
την οικονομική αποζημίωση
και οι Δυνάμεις, της επέβαλαν Επιτροπή
Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ) που
ανέλαβε τη διαχείριση των κυριότερων
δημοσίων εσόδων.

Συνέπειες
β) Ηθικές:
Λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον των
πολιτικών και των ανακτόρων
Αισθήματα ταπείνωσης
Εκδήλωση κινήματος στο Γουδί (1909)

Η Κρητική Πολιτεία
Αναγνώριση από σουλτάνο της αυτόνομης
Κρητικής Πολιτείας (παρέμβαση Δυνάμεων)
Ύπατος αρμοστής: Πρίγκιπας Γεώργιος
(δευτερότοκος γιος του ΓεωργίουΑ΄)
Υπουργός Δικαιοσύνης: Ελευθέριος Βενιζέλος

Η άφιξη του πρίγκιπα Γεωργίου στην Κρήτη ως αρμοστή. Στην
πλώρη της βάρκας που τον μεταφέρει διακρίνεται η σημαία της
Κρητικής πολιτείας

Επανάσταση στο Θέρισο Χανίων (1905)
Αιτία: ολιγωρία ύπατου αρμοστή στο θέμα της ένωσης με την Ελλάδα
Επικεφαλής: Ελευθέριος Βενιζέλος
Κωνσταντίνος Φούμης
Κωνσταντίνος Μάνος
▪ Κήρυξη της Ένωσης με την Ελλάδα
▪ Αντικατάσταση του πρίγκιπα Γεωργίου από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη
▪ Επέμβαση Μεγάλων Δυνάμεων: αποτροπή της Ένωσης της Κρήτης με την
Ελλάδα
Κ.Μάνος,
Ελ.Βενιζέλος,
Κ.Φούμης
Το κρητικό ζήτημα
(1821-1905)

Το στρατηγείο του Βενιζέλου.
Σήμερα είναι μουσείο της Θερισιανής
εξέγερσης.
Επανάσταση του Θερίσου, 1905.
Έγχρωμη λιθογραφία της εποχής εκείνης.

Θερισιανοί
επαναστάτες

Ποιες είναι οι κύριες θέσεις των επαναστατών του Θέρισου , όπως
διατυπώνονται στο υπόμνημα; Με ποια μέσα δηλώνουν ότι θα
επιδιώξουν να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους;

http://users.otenet.gr/~markonst/theriso.htm
http://85.72.35.68/treeres.asp?mynode=34783&afteroot
=~%CE%A6%CE%AC%CE%BA%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%82%
201%20%22%CE%95%CE%BB.%20%CE%92%CE%B5%CE%BD%CE%
B9%CE%B6%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%82%20-%20%CF%80%
CE%BF%CF%81%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%AF%CF%84%CE%B1%22
http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=72317
http://www.sunfiles.org/uploads/2/2/4/3/2243214/to_kritiko_zitima_sel_
173_222.pdf
http://www.scribd.com/fullscreen/27889544
Πηγές