Detección, sensibilización e respostas contra o machismo

1. A construción de xénero. Formas de
violencia invisibilizadas na vida
persoal e profesional
Mar F. Cendón

2. ImaxedeHelenaAlmeida
Mar F. Cendón
Tema 2. Detección, sensibilización e
respostas contra o machismo

3. Feminicidios e outros asasinatos
de mulleres por parte de homes
no 2015
109 segundo datos do portal
Feminicidio.net
Feminicidios no ano 2016
(13/04/2016)
27 segundo datos do portal
Feminicidio.net
Estimación de mulleres en
situación de maltrato no Estado
español
Un mínimo de 52.000 segundo
datos da Policía
Mulleres con algunha medida de
protección policíal por risco
Máis de 16.000 segundo datos da
Policía.
Denuncias falsas no 2015
0,006 % datos da fiscal da
Fiscalía do Estado
Porcentaxe de poboación que
considera a violencia de xénero
como algo inaceptable
92 % segundo datos da última
enquisa do CIS
Posición da violencia de xénero
na escala de preocupacións da
poboación española
18

4. Violencia de xénero
«Todo acto de violencia baseado na pertenza ao sexo feminino
que teña ou poida ter como resultado un dano ou sufrimento
físico, sexual ou psicolóxico para a muller, así coma as ameazas
de tales actos, a coacción ou a privación arbitraria da liberdade,
tanto se se producen na vida pública coma na vida privada»
Resolución da Asemblea Xeral das Nacións Unidas (1993)

5. Violencia de xénero
Art 1 «manifestación da discriminación, a situación de desigualdade e
as relacións de poder dos homes sobre as mulleres, exércese sobre
éstas por parte de quen sexan ou tiveran sido os seus cónxugues ou
de quen estean ou tiveran estado ligados a elas por relacións similares
de afectividade, aínda sen convivencia.»
Art 3: «A violencia de xénero á que se refire a presente Lei comprende
todo acto de violencia física e psicolóxica, incluídas as agresións á
liberdade sexual, as ameazas, as coaccións ou a privación arbitraria de
liberdade.»
Lei orgánica 1/2004, de 28 de decembro, de medidas de protección
Integral contra a violencia de xénero.

6. Teoría do ciclo da violencia de
Leonor Walker
Ciclo
da
violencia
FASE DA
LÚA DE
MEL

7. O síndrome de adaptación
paradóxica
Ciclo
da
violencia
• A muller vai xerando diversos procesos que son paralizantes e
limitadores e mantenos pese á súa ineficacia para eludir as agresións,
polo pánico que sinte fronte ao agresor.
• A muller ve que non ten escapatoria desta situación de violencia
que vive.
• No atopa ningunha saída á situación.
• Non ten ou foi perdendo os recursos alternativos que lle podían
axudar.
• Ten responsabilidades familiares que non pode eludir.
• Foi perdendo todos os apoios sociais, familiares e do seu entorno.
Síntese e está illada.
• Comeza a sufrir graves distorsións cognitivas.
• Presenta «reaccións paradóxicas» á situación de violencia (acepta
o arrepentimento).

8. Que podemos facer?
Ciclo
da
violencia
• Non crer nin reforzar mitos sobre a violencia
de xénero.
• Se presenciamos unha situación de violencia
de xénero debemos chamar á policía e
denunciar o sucedido.
• Se coñecemos alguén que se atopa nesta
situación podemos falar con ela, sen citar
explicitamente o maltrato, e ofrecer o noso apoio
e acompañamento no que decida.
• IMPORTANTE!!! Non xulgar á muller que se
atopa nesta situación. Acompañala, sen
vitimizala, reforzando a súa autonomía e
capacidade para actuar.
• Non cuestionar as súas decisións.

9. Que podemos facer?
Ciclo
da
violencia
• Se decide denunciar, acompañala para reforzar a súa
postura e axudala durante o proceso.
• Saber que ten dereito a medidas de protección, a solicitar
asistencia xurídica gratuíta, a ser informada sobre a
tramitación xudicial da denuncia, a irse da vivenda coas
crianzas -se as ten- , a que a policía a acompañe a recoller
a súa documentación e obxectos persoais se non os ten
consigo e a acudir a un centro de acollida.
• Crear unha rede de apoio.

10. Hai unha tendencia a reducir a violencia de xénero
con maltrato físico e, en ocasións, con maltrato
psicolóxico, sempre que esta sexa explícito e
manifesto.
Esta tendencia é xeneralizada: a nivel social, nos
medios e nos ámbitos profesionais... mesmo, en
ocasións, naqueles que se dedican especialmente á
abordaxe desta problemática.

11. Violencia de xénero
«Conxunto de ameazas, agravios, maltrato, lesións e danos asociados
á exclusión, á subordinación, é discriminación e á explotación das
mulleres e das nenas, e que é consubstancial á opresión de xénero
en todas as súas modalidades. A violencia de xénero contra as
mulleres e as nenas involucra tanto ás persoas como á sociedade.
Exércese tanto no ámbito privado coma no público, manifestándose
en diversos tipos e modalidades»
Lei xeral de acceso das mulleres a unha vida libre de violencia
(México, 2007)

12. Formas de violencia de xénero
• psicolóxica
• física
• patrimonial
• económica
• sexual
• familiar
• laboral
• docente
• comunitaria
• institucional
• feminicida
• e outras análogas que, en base á construción do
sistema sexo-xénero, lesionen a diginidade e a integridade
ou liberdade das persoas.

13. Formas de violencia de xénero
A violencia é calquera procedemento que teña por obxecto
dobregar a vontade, os actos e mesmo os desexos da
persoa cara á que se dirixe.
A violencia de xénero ten por obxecto impedir que se
extralimite a posición de inferioridade do feminino con
respecto ao masculino
A violencia de xénero é un instrumento de perpetuación do
poder (incitación/coacción) ao servizo do sistema
heteropatriarcal para manter a situación de privilexio dun
sector da poboación a expensas da explotación do resto.
Esta clave reprodúcese nas relacións interpersoais e
sociais.

15. Violencia simbólica
Termo acuñado por Pierre Bourdieu
para describir unha relación social na
que o «dominador» exerce un modo de
violencia indirecta en contra das
persoas «dominadas», que non
evidencian ou son inconscientes sobre
estas prácticas na súa contra, actuando
como cómplices desta violencia.
Os dous exemplos que propón son a
imposición arbitraria dun arbitrio cultural
e a reprodución do dominio masculino
sobre as mulleres mediante a
naturalización das diferenzas entre
xéneros.

17. Ferramentas
• A organización das mulleres e
outros grupos minorizados polo
heteropatriarcado e as súas alianzas
• O debate e a análise crítica sobre
todo aquilo que nos afecta
• A abordaxe das nosas propias
actitudes
• A reivindicación e uso dos nosos
dereitos
• A esixencia de medidas de
igualdade efectivas aos poderes
públicos
• A recuperación de referentes
femininos positivos e a construción de
modelos de poder en feminino.

18. Respostas ao machismo

19. Concello de Vigo

20. Novembro libre de violencias machistas
Concello da Coruña

21. Compostela en negro

22. O Concello de Allariz, coa
implicación da Garda Civil
e a Policía Local así como
persoal sanitario do centro
de saúde e profesorado
dos centros docentes
elaborou un protocolo de
actuación e un itinerario
de intervención en casos
de violencia machista.
O documento pretende guiar a intervención multidisciplinar en casos
de violencia de xénero, coordinar a intervención, a formación e o
traballo de todas as partes intervintes así como mellorar e axilizar a
resposta de atención ás mulleres maltratadas. O protocolo busca
ser,tamén, unha ferramenta para detectar posibles casos de
violencia simbólica ou estructural.
De forma paralela creouse unha mesa de coordinación para definir
estratexias conxuntas de actuación máis coordinadas e efectivas.

23. Ayuntamiento de Madrid
Área de equidad, derechos sociales y empleo

24. BCN antimasclista
Cicle de Vida, Feminismes i LGTBI
http://ajuntament.barcelona.cat/bcnantimasclista/ca/

25. Universidade de Vigo
• Campañas específicas
polo 25N
• Premio Egeria, Premio
Antonia Ferrín Moreiras e
Premio UViguala
• Protocolo marco de
actuación para a
prevención e sanción do
acoso sexual e por razón
de sexo da Universidade
de Vigo
• Enlaces de igualdade

26. Marcha estatal contra as violencias
machistas

27. Que a loita contra o terrorismo machista sexa unha
cuestión de estado.
Que se desenvolva e implemente o Convenio de
Istambul e o cumprimento das recomendacións da
CEDAW, e reforme a lei 1/2004 para que estean
reflectidas todas as formas de violencia contra as
mulleres.
Que toda a sociedade e as súas organizacións e
institucións se comprometan nesta loita.
Que a loita e os recursos inclúan tanto a violencia que
exerce a parella ou exparella coma as agresións sexuais,
o acoso sexual no ámbito laboral, a trata con fins de
explotación sexual/laboral de mulleres e nenas e todas
as violencias machistas.

28. Que todas as instancias de goberno se comprometan
realmente na prevención e erradicación das violencias
machistas, así como na asistencia e reparación de todas
as mulleres en situación de violencia,
independentemente da situación administrativa na que
se atopen.
Que o foco se poña na protección das afectadas,
facilitando diferentes saídas que impliquen unha
verdadeira recuperación vital, económica e social delas
así como dos seus fillos e fillas.

29. Que a prevención sexa unha política prioritaria, que inclúa
un sistema coeducativo en todos os ciclos, a formación
específica para todo o persoal profesional que intervén nos
procesos, os medios de comunicación, a produción cultural
e a sociedade civil na loita contra as violencias machistas.
Que os medios de comunicación se comprometan a facer
un tratamento adecuado das diferentes violencias
machistas, visibilizándolas, evitando o sensacionalismo
morboso no seu tratamento e empregando unha linguaxe e
unhas imaxes non sexistas.
A eliminación da custodia compartida imposta e o réxime
de visitas aos e ás menores dos maltratadores
condenados. A retirada e non cesión da patria potestade
aos maltratadores.

30. Que no te toque
Fundación María Guaré (Guayaquil, Ecuador)

31. Tribunal Internacional de Derechos de las
Mujeres

32. Taller de desprincesamiento
Sename (Chile)

33. Érase dos veces

34. Quién coño es

35. Día das galegas nas letras
A sega

36. Artistas
Zanele Muholi

37. Música
Rebeca Lane Peaches

38. Festival das Brétemas

39. Cine e series feministas

40. A Panadaría e Inversa Teatro

41. Sangre Fucsia

42. Revirada Revista Feminista

43. Machismos: de micro nada

45. Campañas ciberfeministas

46. Miss Livingstone

47. Femlegal
Consultoría especializada en xénero e dereitos das mulleres

48. E ti, que outras accións ou proxectos coñeces a
favor da igualdade?
Ces que poderías incorporar o feminismo na túa
práctica profesional?