ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ
ΚΕΝΣΡΟ
ΔΗΜΟ΢ΙΑ΢
ΔΙΟΙΚΗ΢Η΢ &
ΑΤΣΟΔΙΟΙΚΗ΢Η΢
ΕΙ΢ΗΓΗΣΗ΢
ΝΙΚΟΛΑΟ΢ ΜΑΝΕ΢Η΢

Πρόγραμμα ΢πουδϊν και Εκπαιδευτικό Τλικό

ΑΡΧΕ΢ ΑΝΑΛΤ΢Η΢ ΚΑΙ ΢ΧΕΔΙΑ΢ΜΟΤ
ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΩΝ


Η ςθμερινι ςυνάντθςθ….
1. Θεωρίεσ Αναλυτικϊν Προγραμμάτων
2. ΢χεδιαςμόσ Αναλυτικϊν Προγραμμάτων
3. Σο Ωρολόγιο Πρόγραμμα: ΢υγκριτικι Μελζτθ


Οδθγίεσ προσ τισ Ομάδεσ

 Θα ικελα να χωριςτείτε ςε 4 ομάδεσ των 6 ατόμων.
 Διαβάςτε προςεκτικά τισ ερωτιςεισ που υπάρχουν ςτο Φφλλο Εργαςίασ 1.
 ΢υηθτιςτε τισ απαντιςεισ ςασ με τα μζλθ τθσ ομάδασ ςασ.
 Η κάκε Ομάδα κα επιλζξει εκπρόςωπο, ο οποίοσ κα παρουςιάςει τα
αποτελζςματα ςτθν Ολομζλεια.
 Ο χρόνοσ εργαςίασ ςασ είναι 20ϋ.


Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα
 Κατά καιροφσ ζχουν δοκεί διάφοροι οριςμοί για το Αναλυτικό Ρρόγραμμα, αλλά δεν
υπάρχει ζνασ κοινόσ. Οι περιςςότεροι επιςτιμονεσ ςυμφωνοφν ότι τα βαςικά ςυςτατικά
ςτοιχεία του Αναλυτικοφ Ρρογράμματοσ, το οποίο αποτελεί μια μορφι παρεμβατικισ
δράςθσ, είναι το περιεχόμενο, θ δομι του, ο διδακτικόσ χρόνοσ, οι διδακτικζσ πρακτικζσ.
 Με τον όρο ΑΡ ι ΑΡΣ (Αναλυτικό Ρρόγραμμα Σπουδϊν) αποδίδουμε τον αγγλικό όρο
curriculum. Σφμφωνα με τον Bobbitt (1918) & τουσ Pinar κ.ά. (1995, 4) ο όροσ προζρχεται
από το λατ. currere = τρέχω, διατρέχω μια διαδρομή
 Στθν Ελλάδα το πρϊτο Α.Ρ. εκδόκθκε το 1836 ςτο Διάταγμα «περί κανονιςμοφ των
Ελλθνικϊν ςχολείων και Γυμναςίων», ςτο οποίο γίνεται αναφορά ςτουσ τφπουσ των
ςχολείων και ςτα διδαςκόμενα μακιματα. Οι κυριότερεσ μεταβολζσ ςτθν καταςκευι των
Αναλυτικϊν Ρρογραμμάτων ζγιναν ςτα τζλθ τθσ δεκαετίασ του 1960 (Ν 4379/1964), ςτθ
δεκαετία του 1970 (Ρ.Δ. 309/976) και το 1989 (Ν. 1566/1985).



είναι ανκρϊπινθ επινόθςθ και δθμιουργία
ςχεδιάηεται ςε εκνικό επίπεδο
πρζπει απαραίτθτα να διακζτει μια ςυγκεκριμζνθ, ςαφι και διακριτι
φιλοςοφία
κζτει ξεκάκαρουσ και ρεαλιςτικοφσ ςτόχουσ ςφμφωνουσ με τισ ςφγχρονεσ
κεωρίεσ μάκθςθσ, οι οποίεσ να ςυμβαδίηουν με τισ κακθμερινζσ ςχολικζσ
δραςτθριότθτεσ, που με τθ ςειρά τουσ κα ανταποκρίνονται ςτισ ανάγκεσ και
τα ενδιαφζροντα των παιδιϊν.



προςδιορίηει τισ γνϊςεισ που κα αποκτθκοφν και τισ δεξιότθτεσ που κα
καλλιεργθκοφν ςτουσ μακθτζσ, τισ αξίεσ, ςτάςεισ και ςτρατθγικζσ που κα
αποκτιςουν,
προτείνει τθν κατάλλθλθ διδακτικι προςζγγιςθ, κακϊσ και το χρονικό πλαίςιο
που παρζχεται για κάκε γνωςτικό αντικείμενο,
προδιαγράφει τθν οργάνωςθ του χϊρου, τον εξοπλιςμό και τα κατάλλθλα
υλικά.

Αναφζρεται φυςικά ςτουσ τρόπουσ αξιολόγθςθσ του εκπαιδευτικοφ ζργου –
άρα και του ίδιου του αναλυτικοφ προγράμματοσ – κακϊσ και ςτο ρόλο των
εκπαιδευτικϊν, των γονζων των μακθτϊν και γενικότερα όλων όςων
εμπλζκονται ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία.


Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα /ερωτιματα
 Από τθ μελζτθ του κζματοσ του ςχεδιαςμοφ και ανάπτυξθσ των αναλυτικϊν προγραμμάτων προκφπτει μια ςειρά ερωτθμάτων
όπωσ:

 Ροιοι λόγοι επιβάλλουν (ι ποιεσ αναγκαιότθτεσ ςυντρζχουν) το ςχεδιαςμό ι τθν
αναμόρφωςθ ενόσ αναλυτικοφ προγράμματοσ;
 Ροιεσ είναι οι απαραίτθτεσ διαδικαςίεσ για τθν εκπόνθςι του;
 Ροιοσ ζχει τθν ευκφνθ τθσ απόφαςθσ και τθσ υλοποίθςθσ τθσ όλθσ διαδικαςίασ για
τθ ςφνταξθ των Α.Ρ.;
 Ροιοι ςυμμετζχουν (ι πρζπει να ςυμμετζχουν) ςτο ςχεδιαςμό;
 Ροιεσ είναι οι βαςικζσ προχποκζςεισ ςχεδιαςμοφ;
 Ροιεσ είναι οι βαςικζσ αρχζσ ςχεδιαςμοφ;
 Ροιεσ είναι οι πθγζσ των Α.Ρ.;
Γερογιάννης & Μπούρας, (2007). Στεδιαζμός Αναλσηικών προγραμμάηων Σποσδών – Νέες ηάζεις

Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ο ςχεδιαςμόσ


 Από τα Προγράμματα φλθσ ςτα Προγράμματα ςτόχων.
 Ο βαςικόσ τρόποσ ςχεδιαςμοφ των Α.Π.΢. παρουςιάςτθκε από τον Tyler (1949) και
τον Kelly (1989)
 Οι κυριότερεσ μεταβολζσ ζγιναν ςτα τζλθ του 60 και τθ δεκαετία του 70.
 Η διαπίςτωςθ ότι από τα παραδοςιακά προγράμματα απουςίαηαν διδακτικοί
ςτόχοι άλλαξε το περιεχόμενο και τθ μορφι τουσ.

 Δεν υπιρχαν μεκοδολογικζσ οδθγίεσ και βαςικζσ κατευκφνςεισ για τθν οργάνωςθ
τθσ διδαςκαλίασ.
 Βάροσ δινόταν ςτθν φλθ διδαςκαλίασ, το μζςον για τθν επίτευξθ ςτόχων. Άρα πιο
ςθμαντικό δεν είναι θ φλθ που κα διδαχκεί, αλλά οι ςτόχοι και θ εκπλιρωςι
τουσ, αφοφ οι γνϊςεισ πολλαπλαςιάηονται.

Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ο ςχεδιαςμόσ


Περάςαμε από προγράμματα γνϊςεων ςε προγράμματα ςτόχων. Άραγε
ποιεσ γνϊςεισ επιλζγονται;
Σα δομικά ςτοιχεία του curriculum:
α) οι διδακτικοί ςτόχοι, (θ κατάκτθςθ του ςτόχου ορατι ςτθ ςυμπεριφορά),
β) τα αντικείμενα μάκθςθσ ( θ φλθ),
γ) οι μεκοδολογικζσ οδθγίεσ / διαδικαςίεσ

δ) ο ζλεγχοσ επιτυχίασ (αξιολόγθςθ) των διδακτικϊν ςτόχων.

Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα /κριτιρια ςφνταξθσ


 Ακαδθμαϊκι κεωρία: ςτο επίκεντρο του ενδιαφζροντοσ οι επιςτθμονικζσ γνϊςεισ οι
οποίεσ δεςπόηουν ςτο ςχεδιαςμό και τθν κατάρτιςθ του προγράμματοσ των
ςχολείων. Με τθν επιςτθμονικι γνϊςθ επιτυγχάνεται θ εξζλιξθ των ανκρϊπων.
΢κοπόσ του ςχολείου είναι να μεςολαβιςει ανάμεςα ςτθ γνϊςθ και το μακθτι ϊςτε
να κατακτθκεί από αυτόν. Δεν κεωρεί το μακθτι ενεργθτικό φορζα μάκθςθσ, δεν
υπάρχει αξιολογικι κατάταξθ των επιςτθμϊν για να εκπροςωπθκοφν αναλογικά ςτα
προγράμματα. Για να διαμορφωκεί χρειάηεται θ Παιδαγωγικι και θ ψυχολογία για
τθ μζκοδο διδαςκαλίασ και τθν επίτευξθ ςτόχων και ςκοπϊν και θ Φιλοςοφία και
Κοινωνιολογία για τθν επιλογι ςκοπϊν και ςτόχων.
 Θεωρία τθσ Κοινωνικισ Αποτελεςματικότθτασ: προζχει θ κοινωνία μζςα ςτθν οποία
υπάρχει το άτομο. Σο ςχολικό πρόγραμμα πρζπει να λάβει υπόψθ του τισ κοινωνικζσ
ανάγκεσ και με βάςθ αυτζσ να προγραμματίςει τισ ικανότθτεσ και δεξιότθτεσ που
επικυμεί να καλλιεργιςει. Η μάκθςθ γίνεται αντιλθπτι ωσ αλλαγι ςτθ ςυμπεριφορά
του ατόμου. Οι ςτόχοι πρζπει να τίκενται με τζτοιο τρόπο ϊςτε να ελεγχκοφν. Η
παιδικι θλικία είναι απλϊσ ζνα ςτάδιο εξζλιξθσ του ανκρϊπου. Η κεωρία πιςτεφει
ότι μζςω των προγραμμάτων φροντίηουμε για τθ διαιϊνιςθ τθσ κοινωνίασ.



Η κεωρία τθσ κοινωνικισ αναδόμθςθσ: Βαςικι πρόκεςθ δεν είναι θ
διατιρθςθ, αλλά θ βελτίωςθ. Καλφτεροσ τρόποσ είναι θ μόρφωςθ
ευρφτερων ςτρωμάτων του πλθκυςμοφ. Πρεςβεφει τθν αυτονομία του
ςχολείου. Πρζπει πρϊτα να ανατραποφν οι κοινωνικζσ ςυνκικεσ και ζπειτα
να γίνουν αλλαγζσ. Ζμφαςθ ςτο μακθτι. Η γνϊςθ αποβλζπει ςτθν
κατανόθςθ του εξωτερικοφ κόςμου. Η μάκθςθ είναι μια διαδικαςία
αντιμετϊπιςθσ των πραγμάτων, μζςω τθσ οποία θ κοινωνία ανανεϊνεται.

Η κεωρία τθσ μελζτθσ του παιδιοφ: Θζτει ωσ αφετθρία τον αναπτυςςόμενο
άνκρωπο (Rousseau). ΢τον νζο οργανιςμό υπάρχουν οι δυνάμεισ και
δυνατότθτεσ για τθν εξζλιξι του,, δεν πρζπει να παρεμποδίηεται θ φυςικι
του εξζλιξθ, θ εκπαίδευςθ πρζπει να λειτουργεί απελευκερωτικά. Η μάκθςθ
κεωρείται αποτζλεςμα αλλθλεπίδραςθσ με το περιβάλλον. Η γνϊςθ είναι θ
ςυγκζντρωςθ των εμπειριϊν που αποκομίηονται μζςα από αυτιν.



 Ακαδθμαϊκι ΢χολι: Το «τι» Θ φλθ αντανακλά τθν ακαδθμαϊκι κοινότθτα. Ρολιτιςμικι κλθρονομιά.
 Ανκρωπιςτικι ΢χολι: Το «ποιοσ». Στο κζντρο ο άνκρωποσ.
 ΢υςτθμικι ΢χολι: Το «πϊσ και πόςο καλά». Κλειςτό. Στοχοκεντρικι, Συςτθμικι Ρροςζγγιςθ,
Εκπαιδευτικι Τεχνολογία και Διδακτικόσ Σχεδιαςμόσ (εκ των άνω ςυνικωσ θ ανάπτυξθ ΑΡ και θ
υποςτιριξθ εφαρμογισ).
 Κριτικι ΢χολι – Κοινωνικι Αναδόμθςθ: Το «γιατί» Στοχαςμόσ- Ανοικτζσ διαδικαςίεσ –
Συμμετοχικότθτα Μακθτζσ και εκπαιδευτικοί ςυναποφαςίηουν (εκ των κάτω θ ανάπτυξθ και θ
υποςτιριξθ) Ανοικτό, ΢χολειο-Κεντρικό Πρόγραμμα
 Σιμερα οι περιςςότερεσ αναπτυγμζνεσ χϊρεσ, λαμβάνουν υπόψθ τουσ κατά τθ διαδικαςία
ςχεδιαςμοφ των Α.Ρ. τουσ 4 πυλϊνεσ τθσ UNESCO (Ζκκεςθ Διεκνοφσ Επιτροπισ UNESCO, 1996) οι
οποίοι είναι: να μάκει το άτομο πϊσ να μακαίνει, να μάκει το άτομο πϊσ να ενεργεί, να μάκει το
άτομο πϊσ να ηει μαηί με τουσ άλλουσ, να μάκει το άτομο πϊσ να υπάρχει.
Κουλουμπαρίτςθ, Α.Χ. (2011 ) Αναλυτικό Πρόγραμμα και Διδακτικός Σχεδιασμός, Ακινα: Γρθγόρθ)



Προςανατολιςμόσ

Χαρακτθριςτικό

΢κοπόσ

Κοινωνικι αναδόμθςθ

Αξία ςτθν αλλαγι κοινωνίασ

Ραρουςίαςθ κοινωνικϊν προβλθμάτων

Κοινωνικι προςαρμογι

Ρροτεραιότθτα ςτισ ανάγκεσ τθσ
κοινωνίασ

Γνϊςεισ- Δεξιότθτεσ για τθν
ικανοποίθςθ των αναγκϊν

Ακαδθμαϊκόσ ορκολογιςμόσ

Βαρφτθτα ςτθ γνϊςθ

Ανάπτυξθ ορκολογικισ ςκζψθσ

Γνωςτικζσ διαδικαςίεσ

Βαρφτθτα ςτον τρόπο ςκζψθσ

Διερεφνθςθ - Ανακάλυψθ - Καταςκευι
γνϊςθσ

Αυτοπραγμάτωςθ

Ολόπλευρθ ανάπτυξθ ατόμου

Διαπροςωπικζσ ςχζςεισ

Eisner (1985) The Educational Imagination :On the Desing and Evaluation of School Programs. New Yok: McMillan

΢χεδιασμός Α.Π. – ΢υστημική προσέγγιση

Γερογιάννης & Μπούρας, (2007). Στεδιαζμός Αναλσηικών προγραμμάηων Σποσδών – Νέες ηάζεις

Μοντέλα Α.Π.

Οργάνωςθ φλθσ

Φιλοςοφία
Μοντζλο ςκοπϊν και ςτόχων

• Θεματο-κεντρικά

Μοντζλο περιεχομζνων

• Μακθτο-κεντρικά

• Με μορφι «πυραμίδασ»

Μοντζλο διαδικαςίασ

• Προβλθματο-κεντρικά

• Με μορφι project

Φουτουριςτικό Μοντζλο

• Γραμμικά
• ΢πειροειδι

Μοντζλα Α.Π.

Πθγι: Geraldine O’ Neill, Programme Design. Overview of curriculum models. www. ucd.ie/teaching

Κλειςτά και Ανοικτά Αναλυτικά Προγράμματα

Κλειςτά
 Συγκεντρωτικό, ςχεδιάηεται από
ομάδα ειδικϊν, που καταγράφουν τισ
μορφζσ δράςθσ
 Ρροςπακεί να προδιαγράψει πλιρωσ
τθ διδαςκαλία
 Στθρίηεται ςτο ςυμπεριφοριςτικό
μοντζλο – περιζχει ειδικοφσ ςτόχουσ
 Δίνει μεγαλφτερθ ζμφαςθ ςτο
αποτζλεςμα τθσ μάκθςθσ
 Οι προτάςεισ για τθν διεξαγωγι του
μακιματοσ είναι λεπτομερείσ και
δεςμευτικζσ
 Ο εκπαιδευτικόσ ζχει τθν ευκφνθ του
μακιματοσ


Ανοικτά

 Ρεριζχει γενικοφσ ςτόχουσ κατά ενότθτα
 Διατυπϊνει κατευκυντιριεσ γραμμζσ και
ενδεικτικό πλαίςιο
 Αποφεφγει τον προκακοριςμό
ςυγκεκριμζνων ςτόχων, περιεχομζνων,
μεκόδων και δραςτθριοτιτων διδαςκαλίασ
– μάκθςθσ
 Καλλιεργεί τθν αυτενζργεια και προωκεί τθ
ςυνεργατικι διδαςκαλία και μάκθςθ
 Εξαςφαλίηει τθν αυτονομία εκπαιδευτικοφ
και μακθτϊν


Κλειςτά και Ανοικτά Αναλυτικά Προγράμματα

Συμπεραςματικά, το Ρ.Σ. που επιλζγεται κάκε φορά, ςυνδζεται άμεςα με
το διδακτικό υλικό και τισ μεκόδουσ διδαςκαλίασ.
Τα «κλειςτά» Α.Ρ. χαρακτθρίηονται από δαςκαλοκεντρικζσ μεκόδουσ,
δίνουν ζμφαςθ ςτο ςχολικό εγχειρίδιο και ςτθν φλθ. Τα «ανοικτά»
χρθςιμοποιοφν περιςςότερο ομαδοςυνεργατικζσ μεκόδουσ διδαςκαλίασ,
δίνουν ζμφαςθ ςτουσ ςτόχουσ και ςτθ διαδικαςία.

Θ φιλοςοφία αυτι διαπερνά και το Ωρολόγιο Ρρόγραμμα.


Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα: ιςτορικι αναδρομι 1974 - ςιμερα
 Αϋ

1974-1981
 Το 1976 ιδρφεται το Κ.Ε.Μ.Ε. με το Ν 309/1976 ςυντάχκθκαν για τθν Ρρωτοβάκμια
και Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ Αναλυτικά Ωρολόγια Ρρογράμματα και εκδόκθκαν
νζα ςχολικά βιβλία
 Βϋ 1982-1997
 Τθ δεκαετία του 1980 βαρφτθτα δόκθκε ςτθν πρωτοβάκμια εκπαίδευςθ ενϊ τθ
δεκαετία του 1990 ςτο Γυμνάςιο (δευτεροβάκμια υποχρεωτικι εκπαίδευςθ)
 Τα Α.Ρ. αυτά χαρακτθρίηονται παραδοςιακά, γιατί αν και υπάρχουν προτάςεισ,
μακθςιακοφσ ςτόχουσ, ενδεικτικά ςχζδια μακιματοσ, αξιολόγθςθ τθσ επίδοςθσ του
μακθτι, βιβλία δαςκάλου και κακθγθτι, εξακολουκοφν να δίνουν βάροσ ςτα
περιεχόμενα μάκθςθσ.
 Αποτελοφν μια πρϊτθ μορφι προγράμματοσ τφπου curriculum


 Γϋ 1998-2003 [Νόμοι 2525/97 (Ενιαίο Λφκειο) και 2640/1998 (ΤΕΕ).+
 Τθ διετία 1998-2000 εκδόκθκαν βιβλία για τον κακθγθτι και 26 βιβλία μακθτι.
 Συντάχκθκε το Ενιαίο Ρλαίςιο Ρρογραμμάτων Σπουδϊν από το Νθπιαγωγείο ζωσ το
Λφκειο.
 2001 Δ.Ε.Ρ.Ρ.Σ. για το Νθπιαγωγείο και το Δθμοτικό


 2006 διδακτικά πακζτα (Βιβλίο Μακθτι, Τετράδιο Εργαςιϊν, Βιβλίο Δαςκάλου)
 Σταδιακά άλλαξαν και τα βιβλία του Γυμναςίου

 Ρροςπάκεια ενιαιοποίθςθσ του περιεχομζνου ςπουδϊν πρωτοβάκμιασ και
υποχρεωτικισ δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ
 Δυςτυχϊσ τα Ρ.Σ. του Λυκείου δεν αποτζλεςαν ςυνζχεια των Ρ.Σ. του Γυμναςίου

Η Αξιολόγθςθ των Α.Π.

Επίτευξθ ςκοπϊν και ςτόχων

 Αλλαγζσ ςε γνϊςεισ, ςτάςεισ,
ςυμπεριφορζσ – ετοιμότθτα
μάκθςθσ
 Με ποια μζκοδο

Είδθ Αξιολόγθςθσ


Εςωτερικι



Εξωτερικι

Λειτουργίεσ Αξιολόγθςθσ

 Ρεριεχόμενο



 Μζκοδοσ αξιολόγθςθσ



΢φνταξθ



Ζλεγχοσ άλλων τομζων Α.Π.

 Μζκοδοσ διδαςκαλίασ

Πτυχζσ Αξιολόγθςθσ

Εφαρμογι



Αποτελεςματικότθτα



Αποδοχι

Ανατροφοδότθςθ – Λιψθ αποφάςεων

Σο κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα
 Το επίςθμο Α.Ρ. αναφζρεται ςτα ορατά αποτελζςματα τθσ μάκθςθσ ςτο ςχολείο
(επιδόςεισ, ποςοςτό απόρριψθσ, πρόςβαςθσ), ενϊ το κρυφό, αναφζρεται ςε όλεσ τισ
ανεπίςθμεσ επιδράςεισ, διδακτικζσ και μθ, που ςυντελοφνται ςτο χϊρο τθσ ςχολικισ τάξθσ
και του ςχολείου γενικότερα. Ο όροσ κακιερϊκθκε από τον Jackson (1968).
 Το κρυφό πρόγραμμα είναι ουςιαςτικά το ςφνολο των άτυπων μορφϊν διδαςκαλίασ
αντιλιψεων, ιδεϊν, ςυμπεριφορϊν και αξιϊν, οι οποίεσ πραγματοποιοφνται παράλλθλα
με το επίςθμο πρόγραμμα. Αφορά ςτθν οργάνωςθ του ςχολικοφ χϊρου και χρόνου (π.χ.
οι κανόνεσ οργάνωςθσ και λειτουργίασ του ςχολείου, να μάκουν τα παιδιά να περιμζνουν
ςτθ γραμμι, να πάρουν άδεια να μιλιςουν κλπ, οι ςτάςεισ
εκπαιδευτικϊν, γονζων, μακθτϊν ).
 Το κρυφό Α.Ρ. δε ςχεδιάηεται και δεν αλλάηει. Ζχει μεγάλθ επίδραςθ γιατί δεν το
ςυνειδθτοποιοφμε.
 Κατά τουσ κεωρθτικοφσ τθσ κριτικισ παιδαγωγικισ και τθσ Αναπαραγωγισ
(Apple,Bourdieu, Bernstein) μζςα από το κρυφό Α.Ρ. πραγματϊνεται θ κοινωνικοποιθτικι
(ιδεολογικι) και θ νομιμοποιθτικι (επιλεκτικι) λειτουργία του ςχολείου



Οι ςτόχοι μποροφν να ταξινομθκοφν ςφμφωνα µε τα μακθςιακά
αποτελζςματα που επιδιϊκουν:
Γνωςτικοί: Ζνα από τα πιο ςθμαντικά πλαίςια αναφοράσ και
ταξινόμθςθσ γνωςτικϊν ςτόχων αποτελεί θ ταξινομία των
εκπαιδευτικϊν ςτόχων του Bloom, 1956 ςε ζξι βακμίδεσ:
λειτουργίεσ γνϊςθσ, κατανόθςθσ, εφαρμογισ, ανάλυςθσ,
ςφνκεςθσ, αξιολόγθςθσ. Ο Gagne αναφζρει πζντε κατθγορίεσ
ικανοτιτων: λεκτικζσ, νοθτικζσ, γνωςτικι ςτρατθγικι, ςτάςεισ,
κινθτικζσ δεξιότθτεσ.
΢υναιςκθματικοί: ςτόχοι που ςχετίηονται με ςυναιςκθματικά
αποτελζςματα, ςτάςεισ, αξίεσ
Ψυχοκινθτικοί: ςτόχοι που ςχετίηονται με ςωματικζσ λειτουργίεσ,
δεξιότθτεσ



 Πιο γνωςτι ςτθν Ελλάδα θ ταξινομία του Bloom.
 ΢τθν περιγραφι του ςτόχου εκφράηεται τι πρζπει να μπορεί να κάνει ο
μακθτισ. Εκφζρεται απαραίτθτα με ριμα που να δθλϊνει ςυγκεκριμζνθ
ενζργεια. Σι εξωτερικι ςυμπεριφορά, δθλαδι, επιδιϊκεται από το μακθτι μετά
τθ διδαςκαλία. Με βάςθ τθ δυνατότθτα του να ςυμπεριφζρεται όπωσ ορίηει το
ριμα, ο κριτισ μπορεί να τον αξιολογιςει.
 ΢τθν όλθ διαδικαςία οι διδακτικοί ςτόχοι κακορίηονται αφοφ πρϊτα
ολοκλθρωκεί θ ανάλυςθ και πριν προγραμματιςτεί θ διδαςκαλία. Οι ςτόχοι
περιγράφουν επικυμθτά αποτελζςματα, χωρίσ να αναφζρονται ςτουσ τρόπουσ
και τα μζςα με τα οποία κα φτάςουμε ς’ αυτά. Προςδιορίηουν αποτελζςματα
τθσ διδαςκαλίασ, αλλά με κανζνα τρόπο τθν πορεία τθσ.
 Τπάρχει οργανικι διαςφνδεςθ, αλλιϊσ δεν επιτυγχάνονται οι ςτόχοι. Τπάρχουν
διαβακμίςεισ (κλίμακεσ κατάκτθςθσ τθσ γνϊςθσ) και ταξινομίεσ ςτόχων (για
όλεσ τισ πτυχζσ τθσ προςωπικότθτασ και όχι μόνο τθ μνιμθ).

Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα: Διδακτικοί ΢κοποί


 ΢κοπόσ του Ενιαίου Λυκείου (Ν 2525/ 1997) είναι:
• θ παροχι γενικισ παιδείασ υψθλοφ επιπζδου
• θ ανάπτυξθ των ικανοτιτων, τθσ πρωτοβουλίασ, τθσ δθμιουργικότθτασ και τθσ
κριτικισ ςκζψθσ των μακθτϊν,
• θ προςφορά ςτουσ μακθτζσ των απαραιτιτων γνϊςεων και εφοδίων για τθ
ςυνζχιςθ των ςπουδϊν τουσ ςτθν επόμενθ εκπαιδευτικι βακμίδα και
• θ καλλιζργεια ςτουσ μακθτζσ δεξιοτιτων που κα διευκολφνουν τθν
πρόςβαςθ, φςτερα από περαιτζρω εξειδίκευςθ ι κατάρτιςθ, ςτθν αγορά
εργαςίασ.
 Γενικοί Διδακτικοί ΢κοποί μακιματοσ
Αναφζρονται ξεχωριςτά κατά μάκθμα και ςτοιχειοκετοφν τθν αναγκαιότθτα
τθσ διδαςκαλίασ ενόσ εκάςτου μακιματοσ για τουσ μακθτζσ ζτςι, ϊςτε να τουσ
καταςτιςει ικανοφσ να αντιμετωπίςουν ςτο μζλλον διάφορα ςχετικά
προβλιματα.
 Κακορίηονται από τθν πολιτεία και τθν αντίςτοιχθ του μακιματοσ επιςτθμονικι
κοινότθτα και περιζχονται ςε νόμουσ.



 Διδακτικοί ΢κοποί Ιςτορίασ
 Να διαμορφϊςουν, μζςα από τθ μελζτθ των επιμζρουσ πολιτιςμϊν και τθσ
ςυνειςφοράσ τουσ ςτον παγκόςμιο πολιτιςμό, πνεφμα μετριοπάκειασ, ανοχισ
και ςεβαςμοφ ςτο διαφορετικό.
 Να οικοδομιςουν, μζςα από τθ μελζτθ του δικοφ τουσ πολιτιςμοφ, τθν εκνικι
και πολιτιςτικι τουσ ταυτότθτα.
 Να ςυνειδθτοποιιςουν τθν αναγκαιότθτα επιλογισ και κριτικισ αξιολόγθςθσ
των ιςτορικϊν πθγϊν.

Σo Αναλυτικό Πρόγραμμα: Διδακτικοί ΢τόχοι
ΓΝΩ΢ΕΙ΢

Αναγνωρίηω
Απαρικμϊ
Αντιπαρακζτω
Διαχωρίηω
Επιλζγω
Εξθγϊ
Κατατάςςω
Τιοκετϊ
Κατθγοριοποιϊ
Κατονομάηω
Προςδιορίηω

Περιγράφω
΢υγκρίνω
΢υςχετίηω

ΔΕΞΙΟΣΗΣΕ΢

Αποδεικνφω
Επιλφω
Διορκϊνω

Εφαρμόηω
Ελζγχω
Θζτω
Επαλθκεφω

Επεξθγϊ
Επιδεικνφω
΢χεδιάηω
΢υμπλθρϊνω
Χρθςιμοποιϊ
Επιλζγω
Οργανϊνω

΢ΣΑ΢ΕΙ΢

Αμφιςβθτϊ

Εφαρμόηω
Αποδζχομαι
Παροτρφνω
Απορρίπτω

Προτιμϊ
Αρνοφμαι
Διερωτϊμαι
Τποκινϊ

Τποςτθρίηω
Ενκαρρφνω
Εκτιμϊ
Σαξινομϊ



 Οι ςκοποί τθσ παιδείασ δεν είναι αυκαίρετα νοθτικά καταςκευάςματα, οφτε απλϊσ
ανταποκρίνονται ςε απλζσ κοινωνικζσ ανάγκεσ, αλλά επθρεάηονται από τισ κοινωνικζσ
ανάγκεσ, το πολιτιςτικό προφίλ τθσ κοινωνίασ και του πολιτιςμοφ που τισ δθμιουργεί.
 Ο ΢κοπόσ είναι γενικότεροσ του ΢τόχου. Ο ΢κοπόσ ζχει επιμζρουσ ςτόχουσ. Ο προςδιοριςμόσ
των ςτόχων, θ διάρκρωςι τουσ ςε λογικι ςειρά οδθγεί ςτθν επίτευξι τουσ με το μικρότερο
κόςτοσ. Οι ςκοποί μπορεί να είναι και ακόμα πιο γενικοί.
 Τπάρχουν οι ςκοποί των διάφορων βακμίδων.

 Πρόκειται για γενικά πλαίςια που αναφζρονται ςτουσ ςκοποφσ τθσ Εκπαίδευςθσ όπωσ τουσ
ζχει κζςει θ πολιτεία και εξυπθρετοφν τθν εκάςτοτε πολιτικι των κυβερνιςεων.
 Διατυπϊνονται ςτο νόμο πλαίςιο π.χ. ςτον 1566, και ςυμπλθρωματικοφσ νόμουσ, π.χ. τον
2525 κτλ.
 Με βάςθ αυτοφσ προςδιορίηονται ςτθ ςυνζχεια οι ςκοποί των επιμζρουσ βακμίδων του
εκπαιδευτικοφ ςυςτιματοσ, οι οποίοι με τθ ςειρά τουσ αποτελοφν τθ βάςθ για τθν επιλογι
των διδαςκόμενων μακθμάτων και τον κακοριςμό των ειδικϊν ςκοπϊν του κάκε
μακιματοσ.

΢κοποί και ιδεϊδθ τθσ Παιδείασ


36

 Οι ςκοποί δείχνουν προσ τα ποφ πρζπει να προςανατολίηεται το εκπαιδευτικό
ςφςτθμα. Περιγράφουν ιδεατζσ καταςτάςεισ τισ οποίεσ οφείλει να προςεγγίςει
ο παιδαγωγοφμενοσ. Εμπεριζχουν ςτοιχεία ιδεολογικο-πολιτιςμικά και
οικονομικοκοινωνικά. Εκφράηουν τισ γενικζσ πεποικιςεισ και επιδιϊξεισ τθσ
κοινωνίασ.
 Ο ΢κοπόσ τθσ Εκπαίδευςθσ είναι ιδεολογικι ζκφανςθ τθσ κρατοφςασ, κάκε
φορά, κοινωνικισ δφναμθσ και ιδεολογίασ. Κάκε εποχι ζχει το δικό τθσ
χαρακτιρα που επθρεάηεται από ιδεολογικζσ, πολιτικζσ, θκικζσ πεποικιςεισ και
κζτει τα δικά τθσ ιδεϊδθ.
 ΢τα χρόνια του Ομιρου ιδεϊδεσ ιταν το «Αιζν αριςτεφειν».



37

 ΢τθν Αρχαία Ελλάδα υπάρχουν 2 ιδεϊδθ: το ςτρατιωτικό τθσ ΢πάρτθσ και το
Ανκρωπιςτικό του «καλοφ κ’ αγακοφ πολίτθ» τθσ Ακινασ.
 Κατά τουσ πατζρεσ τθσ εκκλθςίασ θ τελείωςθ επζρχεται με τθν υποταγι ςτθ
Βοφλθςθ του Θεοφ, γιϋ αυτό ςτα βυηαντινά χρόνια κι αργότερα επικράτθςε το
παιδαγωγικό ιδεϊδεσ τθσ «ομοίωςθσ προσ το Θείο».
 Μετά τθν Αναγζννθςθ το ενδιαφζρον μετατοπίηεται από το να γνωρίςει το νόθμα
και τον ςκοπό του κόςμου ςτο ίδιο το άτομο (από το εκείκεν ςτο ενκάδα».
 Οι εκπαιδευτικοί ςκοποί δεν τυγχάνουν γενικισ αποδοχισ γιατί τουσ κζτουν
άνκρωποι με διαφορετικι κοςμοκεωρία.


 ΢τθν πορεία τθσ ευρωπαϊκισ ιςτορίασ παρουςιάηονται 4 εκπαιδευτικά ιδεϊδθ:
38

 α) το ατομικό: (Rousseau) επιδιϊκεται θ ανάπτυξθ του ατόμου ανεξάρτθτα από
το κοινωνικό ςφνολο. Ο παιδαγωγόσ κρατά το μακθτι μακριά από τθν κοινωνία
και ο ρόλοσ του περιορίηεται ςτθν απομάκρυνςθ των κινδφνων που μποροφν να
κζςουν ςε κίνδυνο κυρίωσ τθ ςωματικι ακεραιότθτα των παιδιϊν.
 β) το κοινωνικό ι κοινωνιοκρατικό (Durkheim). Σοποκετεί τθν κοινωνία ςτο
επίκεντρο του παιδαγωγικοφ ενεργιματοσ. Η κοινωνία επιδιϊκει να
καλλιεργιςει τθ ςυναίνεςθ ατόμων και ομάδων που βρίςκονται ςε ςφγκρουςθ
(ι και εν δυνάμει) και να προωκιςει τουσ ςκοποφσ τθσ. Αγωγι είναι θ
μεκοδευμζνθ προςπάκεια των ενθλίκων να εντάξουν τα αναπτυςςόμενα άτομα
ςτο κοινωνικό ςφνολο.



39

 γ) το ανκρωπιςτικό (Humboldt) κφριοσ ςκοπόσ ο τζλειοσ άνκρωποσ ωσ
αυτοδφναμθ και πολφπλευρθ προςωπικότθτα (ουμανιςτικό ιδεϊδεσ). Η
μεταμόρφωςθ του ανκρϊπου είναι προοδευτικι, με τρία γνωρίςματα:
ατομικότθτα (ζμφυτεσ προδιακζςεισ), ολότθτα (ψυχικζσ λειτουργίεσ)
κακολικότθτα (αφομοίωςθ βαςικϊν ςτοιχείων του πνευματικοφ κόςμου).
 δ) κρθςκευτικό ιδεϊδεσ (Ιερόσ Αυγουςτίνοσ) είναι το φψιςτο μορφωτικό αγακό
– θ μορφι του Χριςτοφ πρζπει να είναι το πρότυπο κάκε Δαςκάλου.
 Ο Dilthey κατζδειξε ότι οι ςκοποί τθσ αγωγισ δεν μποροφν να ζχουν κακολικι
ιςχφ γιατί κάκε λαόσ διαμορφϊνει το δικό του πολιτιςμό τον οποίο κάποιοσ
μπορεί να προςεγγίςει μζςα από τισ αρχζσ και αντιλιψεισ που κζτει ο ίδιοσ.


Οι Εκπαιδευτικοί ΢κοποί τθσ Ελλθνικισ Πολιτείασ (τα τελευταία 30 χρόνια)

1964 Θρθςκευτικόσ Ηκικόσ

Εκνικόσ

Γνωςτικόσ

Πολιτικόσ

1969 Εκνικόσ

Θρθςκευτικόσ

Ηκικόσ

Πολιτικόσ

Γνωςτικόσ

1975 Ηκικόσ

Γνωςτικόσ

Εκνικόσ


Πολιτικόσ

1976 Γνωςτικόσ

Ηκικόσ


Εκνικόσ

Πολιτικόσ

1986 Γνωςτικόσ

Ηκικόσ

Πολιτικόσ

Εκνικόσ

40

Σα νζα Α.Π.΢.


Σφμφωνα με τθν Ε.Ε. οι οκτϊ βαςικζσ ικανότθτεσ (ςυνδυαςμόσ
γνϊςεων, ςτάςεων και δεξιοτιτων), οι οποίεσ κεωροφνται αναγκαίεσ για
τθν προςωπικι ανάπτυξθ του ατόμου, τθν καλλιζργεια τθσ ςυνείδθςθσ
του ενεργοφ πολίτθ, τθν κοινωνικι ζνταξθ και τθν απαςχόλθςθ:

Επικοινωνία ςτθ μθτρικι γλϊςςα
Επικοινωνία ςε ξζνεσ γλϊςςεσ
Μακθματικι ικανότθτα και βαςικζσ ικανότθτεσ ςτθν επιςτιμθ και τθν
τεχνολογία

Ψθφιακι ικανότθτα

Σα νζα Α.Π.΢.


Μεταγνωςτικζσ ικανότθτεσ (Learning to learn)
Κοινωνικζσ ικανότθτεσ και ικανότθτεσ που ςχετίηονται με τθν
ιδιότθτα του πολίτθ
Ρρωτοβουλία και επιχειρθματικότθτα
Ρολιτιςμικι ςυνείδθςθ και ζκφραςθ

Γενικζσ Αρχζσ τθσ Εκπαίδευςθσ (νζα Α.Π.΢.)


 Η παροχι γενικισ παιδείασ
 Η καλλιζργεια των δεξιοτιτων του μακθτι και θ ανάδειξθ των ενδιαφερόντων
του
 Η εξαςφάλιςθ ίςων ευκαιριϊν και δυνατοτιτων μάκθςθσ για όλουσ τουσ
μακθτζσ

 Η ενίςχυςθ τθσ πολιτιςμικισ και γλωςςικισ ταυτότθτασ ςτο πλαίςιο τθσ
πολυπολιτιςμικισ κοινωνίασ

Γενικζσ Αρχζσ τθσ Εκπαίδευςθσ (νζα Α.Π.΢.)


 Η ευαιςκθτοποίθςθ για τθν προςταςία του φυςικοφ περιβάλλοντοσ και θ
υιοκζτθςθ προτφπων ςυμπεριφοράσ
 Η προετοιμαςία για τθν αξιοποίθςθ των νζων τεχνολογιϊν
 Η φυςικι, ψυχικι και κοινωνικι ανάπτυξθ
 Η ευαιςκθτοποίθςθ ςε κζματα ανκρωπίνων δικαιωμάτων, παγκόςμιασ ειρινθσ
και διαςφάλιςθ τθσ ανκρϊπινθσ αξιοπρζπειασ

Δ.Ε.Π.Π.΢.


 Μζςα από το πλαίςιο του Δ.Ε.Π.Π.΢. προάγονται:
 ςφγχρονεσ επιςτθμολογικζσ προςεγγίςεισ
 θ μάκθςθ ωσ αποτζλεςμα επανακατανόθςθσ γνϊςεων που ιδθ προχπιρχαν υπό
το πρίςμα νζων δεδομζνων
 θ ζμφαςθ κατά τθν προςζγγιςθ τθσ μάκθςθσ ςτθ διαδικαςία και όχι μόνο ςτο
αποτζλεςμα

Δ.Ε.Π.Π.΢.


 το ενδιαφζρον ςτθν επίγνωςθ του τι και του πϊσ
 θ άποψθ ότι τα παιδιά δθμιουργοφν τισ δικζσ τουσ διανοθτικζσ δομζσ και
κατασκευάζουν ουςιαςτικά τθ γνϊςθ
 θ εκδίπλωςθ των φυςικϊν ικανοτιτων των μακθτϊν να δομιςουν τθ γνϊςθ που
διακζτουν και να τθν αξιοποιιςουν ςε ηθτιματα που άπτονται με το κοινωνικό
πλαίςιο αναφοράσ
 θ ςυνεργατικι-ςυμμετοχικι μάκθςθ και ταυτόχρονα θ απόρριψθ τθσ
αποςπαςματικισ διδαςκαλίασ
 ο ςυμβουλευτικόσ και υποςτθρικτικόσ, ςτο πλευρό των μακθτϊν, ρόλοσ του
δαςκάλου ωσ εμπειρότεροσ και «ςυνοδοιπόροσ» ςτθ γνϊςθ

Δ.Ε.Π.Π.΢.


 Μζςα από το πλαίςιο του Δ.Ε.Π.Π.΢. προάγονται:
 ο ρόλοσ του δαςκάλου ωσ αυκεντία τθσ μάκθςθσ και όχι αυκεντία τθσ γνϊςθσ
 θ δυνατότθτα αξιοποίθςθσ των λακϊν των μακθτϊν για επαναπροςδιοριςμό τθσ
εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ
 οι διαδικαςίεσ καταςκευισ νοθμάτων και μάκθςθσ ςε μικρά κοινωνικά ςφνολα
μζςω τθσ διαλεκτικότθτασ και του αναςτοχαςμοφ του κάκε μακθτι με τουσ
ςυμμακθτζσ του και με το δάςκαλό του

Δ.Ε.Π.Π.΢.


 θ αυτονομία του εκπαιδευτικοφ και θ ευχζρεια να καινοτομιςει και να
δθμιουργιςει μαηί με τουσ μακθτζσ του δυναμικά και διαρκϊσ μεταβαλλόμενα
περιβάλλοντα μάκθςθσ, αφοφ μαηί με τουσ μακθτζσ του μπορεί:
1) να ςυνδιαμορφϊνει τθν πορεία ενόσ ςχεδίου εργαςίασ,
2) να διευκολφνει τθν εμπλοκι τουσ ςτισ ομάδεσ που προκφπτουν ανάλογα με τισ
επικυμίεσ τουσ,
3) να προάγει τον αναςτοχαςμό του ςε ςχζςθ με τα αποτελζςματα του ζργου των
ομάδων τθσ τάξθσ, και
4) να ανατροφοδοτείται από τθν αξιολόγθςθ του προγράμματοσ με κριτιρια που
διαμορφϊνονται κατόπιν διαπραγμάτευςθσ μεταξφ των μελϊν τθσ ομάδασ

Δεξιότθτεσ των μακθτϊν


 Τθσ επικοινωνίασ (ομιλία, ακρόαςθ, ανάγνωςθ, γραφι, επιχειρθματολογία,
διάλογοσ, κλπ)
 Τθσ ςυνεργαςίασ (με άτομα ςε ομαδικζσ εργαςίεσ)
 Τθσ χριςθσ ποικίλων πθγϊν και εργαλείων πλθροφόρθςθσ

 Τθσ κριτικισ επεξεργαςίασ πλθροφοριϊν

Δεξιότθτεσ των μακθτϊν


 Τθσ δθμιουργικισ επινόθςθσ και «ευαίςκθτθσ αντίλθψθσ τθσ τζχνθσ»
 Τθσ επίλυςθσ προβλθματικϊν καταςτάςεων
 Τθσ λιψθσ αποφάςεων
 Μεταγνϊςθσ και αυτορρφκμιςθσ

Διακεματικότθτα

 Κοινά Χαρακτθριςτικά των Νζων Προγραμμάτων ΢πουδϊν:
 α) επιδιϊκουν τθ ςφνκεςθ των μεμονωμζνων γνϊςεων ςε ολότθτεσ,
 β) δεν περιορίηονται ςτο περιεχόμενο τθσ γνϊςθσ, αλλά τονίηουν τθ ςθμαςία
τθσ εμπλοκισ των μακθτϊν – project
 γ) επιλζγουν μεκοδολογικζσ προςεγγίςεισ που εμπλζκουν γνωςτικά και
ςυναιςκθματικά το παιδί

 Ο Dewey αμφιςβιτθςε τθ κζςθ ότι θ ςχολικι γνϊςθ ζπρεπε να προζρχεται από
το χϊρο τθσ επιςτθμονικισ γνϊςθσ. Σόνιςε τθ ςθμαςία των βιωμάτων.

Διακεματικότθτα

 Ο Bernstein υποςτθρίηει ότι θ αυςτθρι περιχάραξθ και ταξινόμθςθ τθσ ςχολικισ
γνϊςθσ ςε διακριτά αντικείμενα υποτάςςει τουσ μακθτζσ και τουσ εκπαιδευτικοφσ ςε
κοινωνικό ζλεγχο και οδθγεί ςτθν κοινωνικι αναπαραγωγι.
 Οι πολυκερματιςμζνεσ γνϊςεισ, θ αποςπαςματικότθτα ςτθν φλθ, το χρόνο και τισ
δραςτθριότθτεσ δε ςχετίηεται με τθν πραγματικι εικόνα του κόςμου, οφτε με τισ
παιδικζσ ανάγκεσ. Ζχει ςοβαρζσ επιπτϊςεισ ςτθν παιδαγωγικι λειτουργία του ςχολείου
διότι οι μακθτζσ δυςκολεφονται να ςυλλάβουν ενιαία το φυςικό και κοινωνικό κόςμο.
Επιπλζον θ εκπαίδευςθ ςτρζφεται ςε ακαδθμαϊκοφσ προςανατολιςμοφσ. Σισ απόψεισ
υποςτιριξαν οι Μορφολογικοί Ψυχολόγοι.

 Οι ςφγχρονεσ αντιλιψεισ για τθ μάκθςθ (γνωςτικζσ εποικοδομιςτικζσ) αμφιςβιτθςαν
τισ διδακτικζσ μεκόδουσ του παραδοςιακοφ ςχολείου

Ευέλικτη Ζώνη
 Θ Ευζλικτθ Ηϊνθ Διακεματικϊν και Δθμιουργικϊν Δραςτθριοτιτων αποτζλεςε ζνα
καινοτόμο πρόγραμμα που εφαρμόςτθκε ςε μια προ-πιλοτικι φάςθ ςε 4 Δθμοτικά
Σχολεία τθσ Αττικισ το 2000-2001. Θ πιλοτικι αυτι εφαρμογι ςυνεχίςτθκε το ζτοσ
2001-2002 ςε 11 Νθπιαγωγεία, 176 Δθμοτικά και 52 Γυμνάςια τθσ χϊρασ (αςτικά
και θμιαςτικά) και ςε ενδεικτικό αρικμό ειδικϊν Σχολείων, ενϊ τα επόμενα ςχολικά
ζτθ ςταδιακά γενικεφτθκε.
 Θ Ευζλικτθ Ηϊνθ ςχεδιάςτθκε να παρζχει αυτονομία ςτον εκπαιδευτικό και τθ
ςχολικι μονάδα ϊςτε να μπορεί να διαμορφϊνει εκπαιδευτικά προγράμματα, το
εκπαιδευτικό υλικό και κατά ζνα μζροσ το ςχολικό πρόγραμμα.
 Αποςκοπεί ςτθν αναβάκμιςθ του κοινωνικοφ και πολιτιςτικοφ ρόλου του ςχολείου
ςυμβάλλοντασ ςτθν ενίςχυςθ του ςχολικοφ περιβάλλοντοσ.

Ευέλικτη Ζώνη
 Βαςικι επιδίωξθ ιταν να εξαςφαλιςτεί ζνα δίωρο τθν εβδομάδα ςτο πλαίςιο του ςχολικοφ
ωραρίου, ςτο οποίο εκπαιδευτικοί και μακθτζσ κα μποροφςαν να επιλζγουν κζματα που
τουσ ενδιαφζρουν, από τα προςωπικά ενδιαφζροντα των μακθτϊν, τα μακιματα, τα
διάφορα κοινωνικά ηθτιματα ι τθν επικαιρότθτα, να εφαρμόηουν καινοφριεσ μεκόδουσ
επεξεργαςίασ, να δοκιμάηουν τρόπουσ ζκφραςθσ.
 Ενδεικτικζσ κεματικζσ περιοχζσ ευζλικτθσ ηϊνθσ για το δθμοτικό αποτελοφν θ λογοτεχνία,
θ φιλαναγνωςία, οι φυςικζσ επιςτιμεσ, τα μακθματικά, θ ιςτορία, θ γνωριμία με το τοπικό
περιβάλλον, τα κζματα αγωγισ υγείασ, κζματα περιβαλλοντικισ εκπαίδευςθσ, κζματα
ευρωπαϊκισ ζνωςθσ, θ ιςότθτα των φφλων, τα εικαςτικά, ο πολιτιςμόσ, θ τεχνολογία κ.ά.
 Πςον δε αφορά ςτθ δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ, θ εφαρμογι τθσ Ευζλικτθσ Ηϊνθσ ςτο
Γυμνάςιο παραμζνει μετζωρθ, αφοφ θ Ευζλικτθ Ηϊνθ, όπωσ και όλα τα καινοτόμα
προγράμματα, είναι προαιρετικι, εκτόσ του Ωρολογίου Ρρογράμματοσ, με αποτζλεςμα ο
αρικμόσ μακθτϊν και εκπαιδευτικϊν που αςχολοφνται να είναι μικρόσ.

Σα Π.΢. στην Β/θμια Εκπαίδευση


 Τα νζα ΑΡΣ πρζπει να ςτοχεφουν:

 ςτθν ιςόρροπθ ςυναιςκθματικι, πνευματικι και ςωματικι ανάπτυξθ των μακθτϊν
με ποικίλεσ διδακτικζσ και παιδαγωγικζσ μεκόδουσ και τθν ειςαγωγι
δραςτθριοτιτων, οι οποίεσ προάγουν τθν αυτογνωςία, τθν αυτενζργεια, τθν
υπευκυνότθτα, τθ δθμοκρατικι ςυνείδθςθ, τθ διαλεκτικι ικανότθτα, τθ
ςυνεργατικότθτα, τον ςεβαςμό ςτθ διαφορετικότθτα, τθν ανακαλυπτικι μάκθςθ, τθν
καλλιζργεια μεταγνωςτικϊν δεξιοτιτων, τθν κριτικι ςκζψθ, τθ φανταςία, τθν
αναηιτθςθ και αξιοποίθςθ πθγϊν, τθν ικανότθτα για τθ λιψθ αποφάςεων, τθν
ευαιςκθτοποίθςθ ςε κοινωνικά κζματα, τισ ανκρωπιςτικζσ αρχζσ και αξίεσ
 ςτθν ανάπτυξθ δεξιοτιτων εφαρμογισ τθσ γνϊςθσ και επίλυςθσ προβλθμάτων ςε
αυκεντικά περιβάλλοντα
 ςτθν καλλιζργεια τθσ ικανότθτασ κάκε ατόμου για κριτικι προςζγγιςθ και αξιοποίθςθ
των Τ.Ρ.Ε.
Ρθγι: Ραιδαγωγικό Ινςτιτοφτο – Διατμθματικι Επιτροπι για τθν Αυτοτζλεια του Λυκείου

Σα Π.΢. στην Β/θμια Εκπαίδευση


 ςτθ δθμιουργία ςυνκθκϊν που παρζχουν ςε κάκε άτομο τθ δυνατότθτα τθσ διά βίου
μάκθςθσ
 ςτθν αξιοποίθςθ τόςο ποςοτικϊν όςο και ποιοτικϊν μεκόδων αξιολόγθςθσ (π.χ.
φάκελοσ *portfolio+ μακθτι, ευρωπαϊκό portfolio γλωςςϊν κ.ο.κ.)
 sτθ διατιρθςθ τθσ κοινωνικισ ςυνοχισ μζςα από τθν παροχι ίςων ευκαιριϊν και τθν
καλλιζργεια κοινϊν ςτάςεων και αξιϊν,
 ςτθν καλλιζργεια τθσ ςυνείδθςθσ του ευρωπαίου πολίτθ με τθν ταυτόχρονθ διατιρθςθ τθσ εκνικισ μασ ταυτότθτασ και τθν ενίςχυςθ τθσ πολιτιςμικισ μασ
αυτογνωςίασ.

Ρθγι: Ραιδαγωγικό Ινςτιτοφτο – Διατμθματικι Επιτροπι για τθν Αυτοτζλεια του Λυκείου


2. Σο Ωρολόγιο Πρόγραμμα

 Ιςτορικι αναδρομι
 Μελζτεσ περίπτωςθσ

2. Σο Ωρολόγιο Πρόγραμμα: ιςτορικι αναδρομι


 Το ωρολόγιο πρόγραμμα αναφζρει ςε ποιεσ μζρεσ και ϊρεσ τθσ εβδομάδασ
διδάςκονται τα προβλεπόμενα από το αναλυτικό πρόγραμμα γνωςτικά αντικείμενα, τα
διαλείμματα και τθ διάρκειά τουσ, τισ διδακτικζσ ϊρεσ κάκε μακιματοσ. Οι
εκπαιδευτικοί που ςυντάςςουν το ωρολόγιο πρόγραμμα τθσ τάξθσ τουσ για το
δθμοτικό ι του ςχολείου για το γυμνάςιο και το λφκειο, πρζπει να λαμβάνουν υπόψθ
τουσ, εκτόσ από τισ εγκυκλίουσ, τθν κόπωςθ των μακθτϊν, τισ κλιματικζσ ςυνκικεσ που
επικρατοφν, τθν ιςόρροπθ κατανομι των μακθμάτων.



 1834, 1836, 1837
 Το ωρολόγιο πρόγραμμα μακθμάτων των Ελλθνικϊν ςχολείων και γυμναςίων
κυριαρχείται από τα κεωρθτικά μακιματα -βαςικά τθν Αρχαία Ελλθνικι- που
καταλαμβάνουν το 53,2% των ςυνολικϊν ωρϊν, ενϊ το αντίςτοιχο ποςοςτό ςτα
Φυςικομακθματικά είναι μόλισ 19,2%.
 1889, 1895, 1899
 Το πιο ςθμαντικό γεγονόσ λίγο πριν το νόμο ΒΤΜΘ' του 1895 είναι θ για πρϊτθ φορά
ςφνταξθ ωρολογίου προγράμματοσ του τετρατάξιου δθμοτικοφ ςχολείου αρρζνων. Και
ςτο πρόγραμμα αυτό, ο προςανατολιςμόσ παραμζνει ςτα γνωςτά πρότυπα (44 ϊρεσ
Ελλθνικά, 12 Θρθςκευτικά, 12 Αρικμθτικι, 2 Φυςικι).

 Είναι ενδιαφζρον ότι το 1889 ςυντάςςεται ειδικό νομοςχζδιο που αφορά ςτα
διδαςκαλεία τεχνικϊν μακθμάτων (ωδικι, ιχνογραφία" και καλλιγραφία), γιατί, όπωσ
ςθμειϊνεται ςτθν αιτιολογικι ζκκεςθ, «Γα τεχνικά μακιματα, ενϊ είναι τα
παιδεντικϊτατα του λαοφ παιδεφματα, παρθμελικθςαν όλωσ είσ το ζκνοσ θμϊν» (τ.
Α.4.6.). Ειδικό, επίςθσ, νομοςχζδιο καταρτίηεται και για τα διδαςκαλεία κθλζων.



 1929
 Με το διάταγμα τθσ 18θσ Νοεμβρίου 1931 και με Υπουργό Ραιδείασ το Γ. Ραπανδρζου
κα κακοριςκεί το ωρολόγιο πρόγραμμα του γυμναςίου, ςτο οποίο προβλζπονται
υποχρεωτικά και προαιρετικά μακιματα (ςτα προαιρετικά ανικουν τα Λατινικά, τα
Οικοκυρικά, θ Υγιεινι κ.ά). Το μεγαλφτερο μζροσ του ςυνόλου των ωρϊν διδαςκαλίασ
καλφπτουν τα Αρχαία Ελλθνικά (34,4%), ακολουκοφν τα Νζα Ελλθνικά (11,6%) και, ςτθ
ςυνζχεια, τα Μακθματικά (10%).
 Από το 1834 – 1933 άλλαξαν 157 Υπουργοί Ραιδείασ και 109 κυβερνιςεισ
 1981-85
 Θ διδαςκαλία τθσ μουςικισ, τθσ γυμναςτικισ και των καλλιτεχνικϊν μακθμάτων
αναλαμβάνεται από εξειδικευμζνο προςωπικό. - Ειςάγεται θ ξζνθ γλϊςςα ςτο
δθμοτικό ςχολείο

Ν.Δ. 4379/1964 «Περί Οργανϊςεωσ και Διοικιςεωσ τθσ Γενικισ Εκπαιδεφςεωσ»
Άρκρον 8.2. Διδαςκόμενα εισ το Γυμνάςιον μακιματα
είναι:
Θρθςκευτικά
Αρχαία Ελλθνικι Γραμματεία
Νζα Ελλθνικά (Νζα Ελλθνικι Γλϊςςα και Γραμματεία)
Ξζνθ Γλϊςςα (Αγγλικά ι Γαλλικά),

Ιςτορία
Μακθματικά, Φυςικαί Επιςτιμαι, Γεωγραφία, Υγιεινι

Άρκρον 10.2. Τα διδαςκόμενα εισ το Λφκειον μακιματα είναι:
Αρχαία Ελλθνικι Γλϊςςα και Γραμματεία,
Νζα Ελλθνικι Γλϊςςα και Γραμματεία,
Ξζνθ Γλϊςςα (Αγγλικά ι Γαλλικά),
Γενικι Ιςτορία και Ιςτορία του Ρολιτιςμοφ,
Μακθματικά και Κοςμογραφία, Φυςικαί Επιςτιμαι,
Στοιχεία Φιλοςοφίασ (ειςαγωγι εισ τθν φιλοςοφίαν, λογικι και
μεκοδολογία των επιςτθμϊν) και Ψυχολογίασ,

Στοιχεία του Δθμοκρατικοφ Ρολιτεφματοσ,
Καλλιτεχνικόν Σχζδιον, Μουςικι (μετά ακροάςεωσ
αξιολόγων μουςικϊν ζργων), Γυμναςτικι και εκνικοί
χοροί,

Ειςαγωγι εισ τθν Κοινωνιολογίαν, Στοιχεία του Δθμοκρατικοφ
Ρολιτεφματοσ και του Δικαίου,

Ρρακτικαί Γνϊςεισ περί τα κφρια επαγγζλματα,
Στοιχεία Οικιακισ Οικονομίασ, νοςθλευτικισ και
παιδοκομίασ διά τασ μακθτρίασ.

Υγιεινι και Γυμναςτικι.

Βαςικά μακιματα κεωροφνται τα Αρχαία Ελλθνικά, τα
Νζα Ελλθνικά, τα Μακθματικά, τα Φυςικά, θ Ιςτορία
και θ Ξζνθ Γλϊςςα.

Στοιχεία Οικονομικισ Επιςτιμθσ,
Ωςαφτωσ Νοςθλευτικι, Ραιδοκομία και Οικιακι Οικονομία διά τασ
μακθτρίασ.
Βαςικά μακιματα κεωροφνται τα Αρχαία Ελλθνικά, τα Νζα
Ελλθνικά, τα Μακθματικά, τα Φυςικά, θ Ιςτορία και θ Ξζνθ Γλϊςςα.
*…+
5. Εισ τα κατ' επιλογιν μακιματα ανικουν *…+ τα Λατινικά, το
Γραμμικόν Σχζδιον και το Ελεφκερον Σχζδιον. Τα μακιματα ταφτα
είναι προαιρετικά».
Πθγι: Αλζξθσ Δθμαράσ, Ακινα 1984, τ.Βϋ, ς.270-272

ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

Similar to ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Similar to ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (9)

ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ