3. Φαινόμενο του θερμοκηπίου ονομάζεται η
απορρόφηση της υπέρυθρης ακτινοβολίας που
εκπέμπει ο ήλιος από την ατμόσφαιρα, με
αποτέλεσμα η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας
να αυξάνεται.
4. Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι περίπου 20
και έχουν όγκο μικρότερο από 1% του
συνολικού όγκου της ατμόσφαιρας . Τα
σημαντικότερα είναι:
*οι υδρατμοί (H2O)
*το διοξείδιο του άνθρακα (CO2)
*το μεθάνιο (CH4)
*το υποξείδιο του αζώτου (Ν2Ο)
5.
6. Η γη δέχεται συνολικά ηλιακή ακτινοβολία,
κυρίως υπεριώδη, που αντιστοιχεί σε ροή
περίπου 1366 W/m2, στο όριο της
ατμόσφαιρας. Ένα μέρος αυτής:
Απορροφάται από το σύστημα Γη-ατμόσφαιρα
Το υπόλοιπο διαφεύγει στο διάστημα
7.
8. Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν
αυξήσει σημαντικά τις συγκεντρώσεις των αερίων
των κατώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, με
αποτέλεσμα την αύξηση της απορροφούμενης
ακτινοβολίας και την επακόλουθη θερμοκρασιακή
μεταβολή.
9.
10.
11. Κάθε μεταβολή στις συγκεντρώσεις αυτών
των αεριών, όπως είναι φυσικό διαταράσσει:
Το ενεργειακό ισοζύγιο
Προκαλεί μεταβολή της θερμοκρασίας
Προκαλεί κλιματικές αλλαγές δυσμενείς για τον
άνθρωπο
12.
13. Οι βασικότερες συνέπειες:
Αλλαγή κλίματος & θερμοκρασίας
Μετακίνηση των ζωνών βροχοπτώσεως
Άνοδος της στάθμης της θάλασσας
Μείωση των υδάτινων πόρων
14.
15. Μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας
Αξιοποίηση των καθαρών πηγών ενέργειας
Περιορισμός των εκπομπών αερίων που
προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Δενδροφύτευση
16.
17.
18. Εργάστηκαν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου Βάμου:
Σπύρος Κουτσουπάκης
Σπύρος Τζαγκαράκης
http://www.physics4u.gr/.../greenhouse
www.rewebis.gr/material/2
19. • Σε αυτή την ερευνητική εργασία,
σας παρουσιάζουμε μια μελέτη που
κάναμε γύρω από τα θέματα της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης!
20. • Eίναι η ρύπανση της ατμόσφαιρας, δηλαδή η
προσθήκη ουσιών (ρύπων) στην ατμόσφαιρα που
υπό φυσιολογικές συνθήκες δε θα υπήρχαν. Στη
σύγχρονη εποχή, συχνά η ρύπανση είναι
αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
• Η ανθρωπογενής ατμοσφαιρική ρύπανση
προκαλείται κυρίως από τρεις ανθρώπινες
δραστηριότητες, τη βιομηχανία, τις μεταφορές και
τα νοικοκυριά. Σε μια τυπική πόλη, η βιομηχανία
ευθύνεται για το 50% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης,
τα μέσα μεταφοράς για το 35%, ενώ τα νοικοκυριά
για το 15%.
21. Η ανθρωπογενής ατμοσφαιρική ρύπανση
προκαλείται κυρίως από τρεις ανθρώπινες
δραστηριότητες:
● Τη βιομηχανία
● Τις μεταφορές
● Τα νοικοκυριά
Σε μια τυπική πόλη, η βιομηχανία ευθύνεται για το 50% της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα μέσα μεταφοράς για το 35%, ενώ τα
νοικοκυριά για το 15%.
22. Συνέπειες
Η ρύπανση της ατμόσφαιρας αποτελεί σοβαρό
υγειονομικό, περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό
πρόβλημα, γιατί τα αέρια που τη ρυπαίνουν, όπως
το διοξείδιο του άνθρακα έχουν σοβαρές συνέπειες,
όπως την υπερθέρμανση της γης, αναπνευστικά
προβλήματα και άλλα προβλήματα υγείας.
Η τρύπα του όζοντος προκλήθηκε από τη χρήση
των χλωροφθορανθράκων, απαγορευμένων σήμερα
χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνταν
στην ψυκτική και τα σπρέι.
23. • Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει ως συνέπεια
να χάνονται ημέρες εργασίας και να
αυξάνονται οι δαπάνες υγειονομικής
περίθαλψης, ενώ ευάλωτες ομάδες, όπως
τα παιδιά, οι ασθματικοί και οι ηλικιωμένοι
αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα
προβλήματα.
• Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί επίσης
βλάβες στα οικοσυστήματα λόγω του
πλεονάζοντος αζώτου, το οποίο προκαλεί
το φαινόμενο του ευτροφισμού, και της
όξινης βροχής.
24. Το άμεσο κόστος για την κοινωνία από την ατμοσφαιρική
ρύπανση, συμπεριλαμβανομένων των ζημιών στις
καλλιέργειες και τα κτίρια, ανέρχεται σε περίπου 23 δισ.
ευρώ ετησίως. Τα οφέλη για την υγεία των πολιτών από την
εφαρμογή της δέσμης μέτρων υπολογίζονται σε περίπου 40
δισ. ευρώ ετησίως, πάνω από 12 φορές περισσότερα σε
σχέση με το κόστος μείωσης της ρύπανσης, που εκτιμάται ότι
θα φθάσει τα 3,4 δισ. ευρώ περίπου ετησίως το 2030.
25. Τα αιωρούμενα σωματίδια, το διοξείδιο του αζώτου και
το τροποσφαιρικό όζον είναι οι τρεις σημαντικότεροι
ρύποι από την άποψη των επιπτώσεων για την υγεία.
Περίπου 90% του ευρωπαϊκού αστικού πληθυσμού
εκτίθεται σε συγκεντρώσεις ρύπων που υπερβαίνουν τα
όρια ποιότητας του αέρα τα οποία κρίνονται επιβλαβή
για την ανθρώπινη υγεία.
26. Πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης
• Υπάρχουν διάφορες πηγές ατμοσφαιρικής
ρύπανσης, ανθρωπογενούς και φυσικής
προέλευσης:
• καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας, οι μεταφορές, η βιομηχανία
και τα νοικοκυριά,
• βιομηχανικές διεργασίες και χρήση διαλυτών, για
παράδειγμα σε βιομηχανίες χημικών και ορυκτών,
• γεωργία,
• διαχείριση αποβλήτων, και
• ηφαιστειογενείς εκρήξεις, κονιορτός, εκνέφωση
θαλάσσιου άλατος και εκπομπές πτητικών
οργανικών ενώσεων από εργοστάσια είναι
παραδείγματα φυσικών πηγών εκπομπών.
27. Η ατμοσφαιρική ρύπανση γίνεται
προσπάθεια να αντιμετωπιστεί με
πολιτικές αποφάσεις σε κεντρικό ή
περιφερειακό επίπεδο.
28. Πολιτική αντιμετώπιση
• Η ατμοσφαιρική ρύπανση γίνεται προσπάθεια να
αντιμετωπιστεί και με πολιτικές αποφάσεις σε κεντρικό
ή περιφερειακό επίπεδο. Μία απόπειρα έγινε με
το Πρωτόκολλο του Κιότο σε διεθνές επίπεδο και άλλες
δραστηριότητες του ΟΗΕ. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής
ένωσης καθιερώθηκε ο καταλύτης στα αυτοκίνητα και
ο ιονισμός στις καμινάδες των εργοστασίων. Οι
καταλύτες αποτρέπουν την εκπομπή των άκαυστων
αερίων και οξειδίων που παράγουν οι μηχανές
εσωτερικής καύσης, ενώ ο ιονισμός στις καμινάδες
μειώνει την εκπομπή των βλαβερών αερίων κατά 90%.
Επιπλέον στην αντιμετώπιση της ρύπανσης συμβάλλει
και η στροφή στις καθαρές πηγές ενέργειας.
29. • Η ΕΕ δρα σε πολλά επίπεδα για τη μείωση
της έκθεσης σε ατμοσφαιρική ρύπανση
μέσω της νομοθεσίας, της συνεργασίας σε
τομείς που ευθύνονται για την ατμοσφαιρική
ρύπανση επίσης με διεθνείς, εθνικές,
περιφερειακές αρχές και μη κυβερνητικούς
οργανισμούς, καθώς και μέσω της έρευνας.
Οι πολιτικές της ΕΕ αποσκοπούν στη
μείωση της έκθεσης σε ατμοσφαιρική
ρύπανση με μείωση των εκπομπών και
καθορισμό ορίων και στοχοθετημένων τιμών
για την ποιότητα του αέρα. Στο τέλος του
2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την
προτεινόμενη δέσμη μέτρων για την
ποιότητα του καθαρού αέρα η οποία
περιλαμβάνει νέα μέτρα για τη μείωση της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
30. Δραστηριότητες του ΕΟΠ
• Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) είναι
το κέντρο δεδομένων για την ατμοσφαιρική ρύπανση της
Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η δραστηριότητα του ΕΟΠ εστιάζει στη(ν):
•δημοσιοποίηση δεδομένων για την ατμοσφαιρική
ρύπανση,
•τεκμηρίωση και αξιολόγηση των τάσεων στην ατμοσφαιρική
ρύπανση και των σχετικών πολιτικών και μέτρων στην
Ευρώπη, και στη
•διερεύνηση των συσχετίσεων και των συνεργιών ανάμεσα
στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τις πολιτικές σε διάφορους
τομείς, όπως οι εξής: κλιματική
αλλαγή, ενέργεια,μεταφορές και βιομηχανία.
31.
32. Η εργασία έγινε στα πλαίσια του μαθήματος:
Διαχείριση φυσικών Πόρων
Συμμετέχοντες μαθήτριες
• Κατερίνα Τζομπανάκη
• Σοφία Χαλακατεβάκη
33.
34. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Τρύπα του όζοντος ονομάζεται το
φαινόμενο κατά το οποίο το στρώμα
του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα
στρώματα της ατμόσφαιρας
(στρατόσφαιρα) της γης μειώνεται σε
πάχος πάνω από την Ανταρκτική. Επειδή
το λεπτότερο σημείο του είναι πάνω από το
Νότιο Πόλο, η μείωση του πάχους του
στρώματος έχει ως αποτέλεσμα την
ονομαζόμενη "τρύπα" στο στρώμα του
όζοντος.
35. Εικόνα της μεγαλύτερης τρύπας
του όζοντος που έχει
καταγραφεί ποτέ στην
Ανταρκτική (Σεπτέμβριος 2006)
36. Αιτία του προβλήματος
Βασικότερη αιτία του φαινομένου είναι
αποδεδειγμένα η εκπομπή
χλωροφθορανθράκων στην
ατμόσφαιρα.Οι χλωροφθοράνθρακες (CFC),
όπως δείχνει και το όνομά τους,
περιέχουν χλώριο, το οποίο είναι ιδιαίτερα
καταστροφικό για το όζον. Ενδεικτικά, 1 μόριο
χλωρίου καταστρέφει μέχρι και 100.000 μόρια
όζοντος πριν την αδρανοποίησή του.
37. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ Το όζον στα ανώτερα στρώματα της
ατμόσφαιρας είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, καθώς
απορροφάει τις υπεριώδεις ηλιακές
ακτινοβολίες. Οι υπεριώδεις ηλιακές
ακτινοβολίες αποτελούν το 10% της συνολικής
ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη.
Χωρίζεται σε τρία είδη, τη UV-A, τη UV-B και την
πιο επικίνδυνη, την UV-C. Η τελευταία είναι αυτή
που απορροφάται από το όζον στη
στρατόσφαιρα. Η UV-C, λοιπόν, είναι η πιο
επικίνδυνη υπεριώδης ακτινοβολία, καθώς:
38. Αποτελεί τη βασικότερη αιτία για το
μελάνωμα, μια μορφή θανατηφόρου
καρκίνου του δέρματος. Στην Αυστραλία,
όπου η υπεριώδης ακτινοβολία είναι 15%
περισσότερη από την Ευρώπη, εκτιμάται
πως το 2011 οι περιπτώσεις μελανώματος
θα είναι αυξημένες κατά 23% για τις
γυναίκες και 28% για τους άντρες σε
σχέση με το 2002.
Επίσης, η ακτινοβολία UV-C αποτελεί
αιτία του καταρράκτη, καθώς είναι αρκετά
ισχυρή ώστε να περάσει μέσα από τον
αμφιβληστροειδή του ματιού.
39. Τελευταία, και ενδεχομένως η
κυριότερη επίδραση της UV-C στους
ζωντανούς οργανισμούς είναι η
μετάλλαξη του DNA τους. Μάλιστα,
είναι τόσο ισχυρή που οι επιστήμονες
τη χρησιμοποιούν σε εργαστήρια και
υπό κατάλληλες συνθήκες για να
επιτύχουν μεταλλάξεις γονιδίων. Πιο
συγκεκριμένα, η UV-C αλλοιώνει το
DNA σε τέτοιο βαθμό ώστε αυτό
σταδιακά να χάνει την ιδιότητά του να
διαιρείται και να πολλαπλασιάζεται.
40. Συνεπώς, η τρύπα του όζοντος επιτρέπει την
είσοδο των υπεριωδών ακτινοβολιών στην
ατμόσφαιρα της Γης, προκαλώντας όλα αυτά τα
προβλήματα στους ζωντανούς οργανισμούς.
Ωστόσο, επιπτώσεις του φαινομένου αφορούν
και το περιβάλλον. Η επικρατέστερη άποψη
είναι πως εφόσον το όζον, που απορροφά
μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, μειώνεται, θα
εισέρχεται περισσότερη θερμότητα στη Γη, η
οποία σε συνδυασμό με το επίσης σοβαρό
φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα συντελεί στην
υπερθέρμανση του πλανήτη.
42. Τρόποι αντιμετώπισης
Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1987 (από τότε η 16η
Σεπτεμβρίου έχει ανακηρυχτεί από τον ΟΗΕ
Παγκόσμια Ημέρα κατά της Τρύπας του Όζοντος)
υπεγράφη από 46 χώρες το πρωτόκολλο
του Μόντρεαλ, η σημαντικότερη και
αποτελεσματικότερη πράξη αντιμετώπισης του
φαινομένου της τρύπας του όζοντος μέχρι σήμερα.
Στόχος του Πρωτόκολλου ήταν η σταδιακή εξάλειψη
των CFC άλλων ODS (Ozone Depleting
Substances ή Ουσίες που Φθείρουν το Όζον) όπως
οι υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC) ή το
μεθυλοβρωμίδιο (CH3Br) για να αντιμετωπιστεί το
πρόβλημα της καταστροφής του όζοντος, που είχε
ανακαλυφθεί πριν από δύο χρόνια.
Όποια χώρα υπογράφει το πρωτόκολλο,
υποχρεούται αυτόματα :
43. τη διακοπή παραγωγής και
κατανάλωσης CFC. Με τη συνεργασία
τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης, καταργήθηκε
σταδιακά το 99% των
χλωροφθορανθράκων οικιακής χρήσης,
ενώ παράλληλα στοχεύει με νομοθεσίες
(όπως αυτή του 2006) να ρυθμίσει τη
χρήση φθοριούχων αερίων από
βιομηχανίες, που επίσης καταστρέφουν
τη στοιβάδα του όζοντος.
44. Η τρύπα του όζοντος έχει πλέον σταματήσει
να μεγαλώνει, αλλαγή η οποία συνέβαλε και
στη μείωση της υπερθέρμανσης του
πλανήτη, εφόσον αυτή αποτελεί συνέπεια
του φαινομένου. Αν και τα αποτελέσματα της
έκθεσης είναι ενθαρρυντικά, ακόμα δεν έχει
ξεκινήσει η αποκατάσταση της τρύπας του
όζοντος σε ικανοποιητικούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με υπολογισμούς, τα επίπεδα του
όζοντος θα έχουν φτάσει εκείνα
του 1980 μεταξύ των ετων διάστημα 2045-
2060.
47. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ
Όξινη βροχή ονομάζουμε οτιδήποτε που πέφτει από τον ουρανό πάνω
στον πλανήτη μας ( π.χ. βροχή , χιόνι κτλ.) και που είναι αφύσικα όξινα .
48. ΑΠΟ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ Η ΟΞΙΝΗ
ΒΡΟΧΗ
Προκαλείται από τη σημερινή βιομηχανία που
χρησιμοποιεί πολλές χημικές ουσίες για να
κατασκευάσει διάφορα προϊόντα . Αυτά τα προϊόντα
εκπέμπονται συχνά στην ατμόσφαιρα με πολλές
χημικές ουσίες.
49. ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ
Αίτια η παρουσία διοξειδίου του θείου και οξειδίων
του αζώτου στην ατμόσφαιρα .
Στις Η.Π.Α τα 2/3 απ’ όλο το διοξείδιο του θείου και το
¼ απ όλα τα οξείδια του αζώτου προέρχονται από την
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην οποία
χρησιμοποιούνται ορυκτά , καύσιμα , όπως ο άνθρακας.
Η όξινη βροχή δημιουργείται όταν αυτά τα αέρια
αντιδρούν στην ατμόσφαιρα με νερό κτλ.
50.
51. ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ
Η όξινη βροχή :
Προκαλεί όξυνση στο νερό των λιμνών και των
ποταμών.
Προκαλεί την καταστροφή δέντρων σε μεγάλα ύψη.
Προκαλεί την καταστροφή πολλών ευαίσθητων
εδαφών στα δάση.
Προκαλεί προβλήματα στην ορατότητα.
Βλάπτει την υγεία του ανθρώπου.
52.
53. ΤΙ ΕΠΙΦΕΡΕΙ Η ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ
Η όξινη βροχή επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα σε
οικοσυστήματα , καλλιέργειες , πολιτιστικά μνημεία .
54. ΛΥΣΕΙΣ
Βελτίωση ποιότητας καύσιμων
Φίλτρα στις καμινάδες των εργοστασίων
Χρήση ήπιων μορφών ενεργείας :
1)Ηλιακή
2)Αιολική
3)Υδροηλεκτρική
4)Γεωθερμική
55. Η εργασία έγινε στα πλαίσια του μαθήματος
Διαχείρηση Φυσικών Πόρων
Συμμετείχαν :
Βασίλης Παπαδοκοκολάκης
Αλέξανδρος Ξυρουχάκης
Γιώργος Ξενάκης
56.
57. Το θαλάσσιο περιβάλλον έχει επηρεαστεί αρνητικά
από τους ρύπους, ιδιαίτερα στις παράκτιες ζώνες,
όπου οι επιπτώσεις των μολυσμένων υδάτων στους
ανθρώπους , τα ζώα και τα φυτά είναι ποιο
αισθητές.
58. Συμβαίνει όταν επικίνδυνα υλικά εισέρχονται
στον ωκεανό. Τα υλικά αυτά προέρχονται από:
1) Θαλάσσιες μεταφορές
2) Θαλάσσιες απορρίψεις
3) Υπεράκτιες εγκαταστάσεις
59.
60. Πρόκειται για την επιβάρυνση με ρύπους των υδάτων του πλανήτη,
δηλαδή των ποταμών, λιμνών, θαλασσών και των υπόγειων
υδάτων. Μεγάλο μέρος των ρύπων αυτών περιέχεται στα αστικά,
γεωργικά και βιομηχανικά απόβλητα
Τα αστικά απόβλητα, επιβαρημένα με μεγάλη ποσότητα
1)Απορρυπαντικών
2)Απόβλητα από
γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες που περιέχουν :
1)Αζωτούχες ενώσεις
2)Νιτρικά και νιτρώδη άλατα
3)Αμμωνία
4)Φωσφορικά άλατα
61. Τα γεωργικά λύματα μπορεί επιπλέον να περιέχουν:
1)εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα
2)χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες
3) βαρέα μέταλλα
Τα βιομηχανικά απόβλητα περιέχουν:
1)πρώτες ύλες κατά την παραγωγική διαδικασία
2)οξέα
2)διαλυμένα μέταλλα
3)άλατα
3)οργανικούς διαλύτες
Η ρύπανση που υφίστανται έχει καταστρεπτικές
συνέπειες για τη χλωρίδα και την πανίδα τους, ενώ
υποβαθμίζει την ποιότητα του νερού τους όταν αυτό
χρησιμοποιείται για ύδρευση ή άρδευση.
62. Οι θάλασσες, εκτός του ότι αποτελούν αποδέκτες των
νερών των ποταμών που έχουν ρυπανθεί, δέχονται
απευθείας αστικά, αγροτικά και βιομηχανικά λύματα και
από την ΞΗΡΑ
ενώ ρυπαίνονται και από άλλους παράγοντες όπως:
πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα πετρελαιοφόρων ή
υποθαλάσσιων γεωτρήσεων πετρελαίου
ρίψη στερεών και υγρών -συχνά τοξικών- αποβλήτων
(οξέα, άλατα βαρέων μετάλλων.) από πλοία στην
ανοιχτή θάλασσα
63.
64. Είναι ιδιαίτερα εμφανείς στις περιοχές που βρίσκονται κοντά
στα σημεία απόρριψης λυμάτων (μείωση ή και εξαφάνιση
ειδών ζώων και φυτών, αλλοίωση των υδάτων).
Επιπλέον, στις κλειστές θάλασσες αλλά και σε λίμνες, η
απόρριψη αποβλήτων από γεωργοκτηνοτροφικές
δραστηριότητες και αστικών λυμάτων προκαλεί συχνά το
φαινόμενο του ευτροφισμού
65. υπέρμετρη ανάπτυξη :
υδρόβιων φυτών
φυτοπλαγκτόν
μαζικούς θανάτους ψαριών από ασφυξία
υδροφόρος ορίζοντας(απειλούνται συχνά από ρύπους
που δέχονται μέσω της ατμόσφαιρας, των υδάτων και
του εδάφους)
66. 1)Μη ελεγχόμενοι χώροι απόθεσης
απορριμμάτων
2) χώροι απόθεσης βιομηχανικών
αποβλήτων
3) ατμοσφαιρικοί ρύποι μέσω της βροχής
4) διάφορες ουσίες που ρίπτονται από
αμέλεια στο έδαφος
67. 1)Έχει ως άμεση συνέπεια την υποβάθμιση, ακόμη και τη ρύπανση
του πόσιμου νερού.
2)Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η πιθανότητα υψηλής
συγκέντρωσης νιτρικών αλάτων στο νερό.
3)Παρ' όλο που τα νιτρικά άλατα δεν είναι τοξικά, μέσα στο στομάχι
μετατρέπονται σε νιτρώδη, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν
μεθαιμοσφαιριναιμία σε βρέφη.
4)Επιπλέον, στον οργανισμό τα νιτρικά άλατα μετατρέπονται μετά
από σειρά αντιδράσεων σε Ν-νιτροζο-αμίνες, που έχουν αποδειχτεί
καρκινογόνες.
Γενικά, η ρύπανση των υδάτων απειλεί πολλά είδη ζώων και φυτών
και τον άνθρωπο, στον οποίο φτάνουν πολλές τοξικές ουσίες μέσω
της τροφικής αλυσίδας, επηρεάζοντας δυσμενώς την υγεία του.
68.
69. Η ρύπανση του περιβάλλοντος αποτελεί ένα από τα
σημαντικότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η
ανθρωπότητα, γι' αυτό και πολλοί διεθνείς οργανισμοί,
φορείς, οργανώσεις και κυβερνήσεις καταβάλλουν
κοινές προσπάθειες για την αντιμετώπισή της.
70. Υπογράφηκαν διεθνείς συμφωνίες ενώ για τη σωστή αντιμετώπιση
της ρύπανσης απαιτούνται:
1)εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών και βιομηχανικών
αποβλήτων
2)καταλύτες καυσαερίων στα βενζινοκίνητα οχήματα
3)επεξεργασία των καυσαερίων των βιομηχανιών πριν αυτά εκλυθούν
στην ατμόσφαιρα
4)ανακύκλωση των απορριμμάτων
5)σωστή χωροθέτηση και διαχείριση των χώρων ταφής των
απορριμμάτων
6)ευρεία εφαρμογή τεχνολογιών που αξιοποιούν τις ανανεώσιμες
πηγές ενέργειας
71. Μπορούν να διακριθούν σε φυσική και ανθρωπογενή :
Μορφές φυσικής ρύπανσης είναι αυτές που προκαλούνται από
φυσικά φαινόμενα (τις λεγόμενες ‘φυσικές καταστροφές’) όπως οι
εκρήξεις ηφαιστείων, που ελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες
αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα και επιβαρύνουν με διάφορες
τοξικές ουσίες εκτεταμένες περιοχές.
Ανθρωπογενής λέγεται η ρύπανση που προκαλείται από τον
άνθρωπο. Η ανθρωπογενής ρύπανση μπορεί να διακριθεί σε
διάφορους τύπους
72. 1)Αστική ρύπανση, που προκαλεί ο άνθρωπος με την παρουσία
του
2)Βιομηχανική ρύπανση, που προκαλείται από τα βιομηχανικά
απόβλητα, τις διακινήσεις και μεταφορές.
3)Αγροτική ρύπανση, που προέρχεται από την εκτεταμένη χρήση
λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων
4)Ενεργειακή ρύπανση που συνδέεται με διάφορες ακτινοβολίες,
δονήσεις, θερμοκρασίες, ραδιενέργεια
5)Ακουστική ρύπανση που προκαλείται κυρίως από τις
θαλάσσιες μεταφορές, τις γεωλογικές έρευνες και τις
στρατιωτικές ασκήσεις
73.
74. Η εργασία έγινε στα πλαίσια του μαθήματος
Διαχείριση φυσικών πόρων
Γενικό Λύκειο Βάμου 2015-2016
Ειρήνη Σταθάκη
Βιόλα Μπραχουσάι
76. Τι είναι το πλαστικό
Το πλαστικό μια ευρεία ποικιλία συνθετικών ή ημισυνθετικών οργανικών
στερεών υλικών. Τα πλαστικά είναι σχεδόν αποκλειστικά πολυμερή μεγάλου
μοριακού βάρους, εξ ου και η ονομασία πολλών εξ αυτών φέρει το πρόθεμα
πολυ-, και που μπορεί να περιέχουν πρόσθετα, οργανικά ή μη, για βελτίωση
των ιδιοτήτων τους (μηχανική αντοχή, εμφάνιση, χρώμα κλπ). Κύριο
συστατικό παρασκευής τους είναι οι συνθετικές ίνες που διακρίνονται σε
"εποξειδικές" και "ακρυλικές".
77. Χρήση πλαστικών
Χρησιμοποιούνται ως υλικά συσκευασίας, υφαντικές ίνες, μόνωση,
σωληνώσεις, δάπεδα, τα συστατικά του χρώματα, κόλλες και τα καλλυντικά,
στην ηλεκτρική εφαρμοσμένη μηχανική ως υλικό για τη μόνωση, πλακέτες
τυπωμένων κυκλωμάτων, τη στέγαση, την αυτοκινητοβιομηχανία,
προφυλακτήρες, πίνακες οργάνων, δεξαμενές καυσίμων και περισσότερο.
78. Κατηγορείες πλαστικών
Θερμοπλαστικά,τα οποία λιώνουν με θέρμανση (π.χ. πλαστικά μπουκάλια)
Θερμοσκληρυνόμενα,τα οποία σκληραίνουν πέρνοντας μη ανατρέψημο
σχήμα(π.χ.λάστιχα αυτοκινήτων)
Ελαστομερή(π.χ. λαστιχάκια)
82. Πλεονεκτήματα και μειoνεκτήματα πλαστικών
Τα πλεονεκτήματα είναι :
Χαμηλό κόστος καταστευής/σύνθεσης
Χρήσιμο υλικό για την καταστευή πολλών προιόντων όπως τα φάρμακα
Ανακυκλώσημα
Τα μειονεκτήματα είναι :
Ρύπανση του περιβάλλοντος
Βλαβερά για τον οργανισμό μας,παράδειγμα το PVC
83. Πλαστικά,παραγωγή-ανακύκλωση
Οι ποσότητες πλαστικών που παράγονται κάθε χρόνο ξεπερνούν τους 250
εκατομμύρια τόνους και η ζήτηση για αυτά συνεχώς αυξάνεται. Ένα πολύ
σημαντικό ποσοστό αυτών προορίζεται για χρήσεις με μικρό χρόνο ζωής
όπως π.χ. για συσκευασίες προϊόντων. Στην Ελλάδα παράγονται ετησίως
περίπου 60000 τόνοι πλαστικής ύλης.
Από τους 250εκ. τόνους ανακυκλώνεται λιγότερο από 1% των πλαστικών
που κυκλοφορούν στη χώρα μας. Και στην Ευρώπη η κατάσταση δεν είναι
καλύτερη, μόνο το 4,6% των πλαστικών υλών ανακυκλώνεται.
84.
85. Επιβάρυνση του περιβάλλοντος
Το πλαστικό :
Απελευθερώνει βλαβερά αέρια κατά την καύση,που προκαλούν βλάβες στο
αναπαραγωγικό και ανασοποιητικό σύστημα
Όταν θάβεται απελευθερώνει ουσίες που αποτελούν απειλή για τα υπόγεια
νερά
Διαταράσει τις τροφικές αλυσίδες των ζώων,κυρίως θαλάσσιων
οικοσυστημάτων απο εμφανίζεται σε διαφανή μορφή
Καταστρέφει,από μέρους αισθητικής,βιότοπους.Φαινόμενο αποτελούν
σήμερα οι τεράστιες χωματερές πλαστικών
Παραμένει στην φύση αδιάβρωτο για πάνω από 400 χρόνια
90. Η εργασία αυτή έγινε στα πλαίσια του μαθήματος
Διαχείρηση Φυσικών Πόρων
Λυκείου Βάμου 2015-16
Μανώλης Κελαϊδάκης
Κώστας Κουρινάκης
91. Τι είναι ο Ευτροφισμός ;
Ο ευτροφισμός είναι περιβαλλοντικό πρόβλημα
που παρουσιάζεται σε Λίμνες ή κλειστούς
αβαθείς κόλπους κάτω από ορισμένες
συνθήκες. Στην ουσία δημιουργείται υπέρμετρη
αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων,
που προκαλείται από τον εμπλουτισμό των
υδάτων με απορροές θρεπτικών στοιχείων.
Ο ευτροφισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο.
Στα ποτάμια και στις λίμνες ρυθμιστικό παράγοντα
έχουν τα άλατα του φωσφόρου
Στη θάλασσα ως περιοριστικός παράγοντας
θεωρούνται οι ενώσεις του αζώτου
92.
93. ΑΙΤΙΑ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ
Αγροτικές δραστηριότητες
Χρήση λιπασμάτων πλούσιων σε νιτρικά και φωσφορικά άλατα
(έκπλυση των αλάτων από τα νερά της βροχής και απορροή
τους εντός των λιμνών)
Βιομηχανικές Δραστηριότητες
Βιομηχανικά απόβλητα
Οικιακά απόβλητα
Διάθεση μη επαρκώς επεξεργασμένων αστικών λυμάτων
Χρήση απορρυπαντικών πλούσιων σε φωσφορικά άλατα
Αύξηση περιεχομένου σε φωσφόρο των φυτικών και ζωικών
τροφών
95. • Τα βακτήρια και οι άλγες αυξάνονται σε αριθμό τόσο,
που σχηματίζουν επικάλυμμα στις υδάτινες
επιφάνειες, προκαλώντας σκίαση στο νερό κάτω από
την επιφάνεια. Χωρίς φως, οι φωτοσυνθετικοί
οργανισμοί στον πυθμένα θανατώνονται,
προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα τροφής
σε άλλα βακτήρια, που συνεχίζουν να αναπτύσσονται.
Καθώς ο αριθμός των βακτηρίων αυξάνεται, η
κατανάλωση του διαλυμένου στο νερό οξυγόνου
αυξάνεται δραματικά, ενώ η παραγωγή ελαττώνεται,
με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οξυγόνο για τους μη
φωτοσυνθετικούς οργανισμούς
96.
97. ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ
Ανάλογα με τη συγκέντρωση των θρεπτικών
συστατικών και το στάδιο της φυσικής τους
εξέλιξης, οι λίμνες χαρακτηρίζονται ως:
• Ολιγοτροφικές
• Μεσοτροφικές
• Ευτροφικές
• Πολυτροφικές
98. ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ
(Συνέχεια)
• Ολιγοτροφικές : Λίμνες καθαρές, φτωχές σε
θρεπτικά συστατικά, στις οποίες και οι
ποικιλίες όπως και ο αριθμός των βιολογικών
ειδών αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς.
• Μεσοτροφικές : Είναι λίμνες με μικρή εισροή
θρεπτικών συστατικών στις οποίες
παρατηρείται μια δυναμική ισορροπία των
βιολογικών ειδών
99. ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ
(Συνέχεια)
• Ευτροφικές: Λίμνες στις οποίες υπερισχύουν οι
λιγότερο εξελιγμένοι οργανισμοί. Τα
φυτοπλαγκτόν είναι ορατά. Λίμνες πλούσιες σε
θρεπτικά συστατικά με θολό νερό.
• Πολυτροφικές: Είναι λίμνες στις οποίες η
έλλειψη οξυγόνου είναι ολοκληρωτική (κυρίως
το καλοκαίρι και εκλύονται δυσάρεστες οσμές).
Η διαύγεια των υδάτων στους αποδέκτες αυτούς
είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη.
100.
101. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ
• Οικολογικές
– Αυξημένη παραγωγικότητα φυτοπλαγκτού
– Ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων
– Αύξηση των αλγών με αποτέλεσμα τη αυξημένη θολότητα
και μείωση της διείσδυσης του ηλιακού φωτός
– Μείωση του διαλυμένου οξυγόνου- ανάπτυξη
αναερόβιων συνθηκών
– Ανάπτυξη τοξικών φυτοπλαγκτονικών ειδών
– Θάνατος ψαριών-απώλεια βιοποκιλότητας
– Ανοξικές συνθήκες παραγωγή
102. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ (Συνέχεια)
• Οικονομικές
– Ακατάλληλο νερό για πόση και για ψάρεμα
– Νερό πλούσιο σε NO3
- προκαλεί καρκίνο και έλκος
– Αύξηση των δαπανών για καθαρισμό
– Ακατάλληλο νερό για κολύμβηση λόγω θολερότητας και
ανάπτυξης μικροοργανισμών
– Προβλήματα υγείας αλλεργικής φύσης
– Μείωση παραγωγής ψαριών
– Εμπόδια στη ροή αρδευτικών και αποχετευτικών
καναλιών
– Εμποδίζεται η ναυσιπλοΐα
105. 1) Έλεγχος των απορριπτόμενων εκροών
• Αφορά σε έλεγχο των απορρίψεων οικιακών λυμάτων και
υγρών βιομηχανικών αποβλήτων στους υδάτινους
αποδέκτες.
2) Απομάκρυνση - Απενεργοποίηση θρεπτικών
συστατικών
• Απομάκρυνση των θρεπτικών συστατικών από το νερό
που απορρέει επιφανειακά πριν αυτό καταλήξει στους
υδατικούς αποδέκτες.
Μέθοδοι πρόληψης-μείωσης
106. Μέθοδοι πρόληψης-μείωσης
(Συνέχεια)
3) Έλεγχος χρήσης λιπασμάτων
• Αφορά στον έλεγχο της χρήσης λιπασμάτων
σε γεωργικές καλλιέργειες, έτσι ώστε να μην
χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες
θρεπτικών αλάτων αζώτου και φωσφόρου οι
οποίες δεν μπορούν να αφομοιωθούν από τα
φυτά (εφαρμογή κώδικα ορθής γεωργικής
πρακτικής στη χρήση λιπασμάτων).
107.
108. Μέθοδοι Αντιμετώπισης του
Ευτροφισμού
1. Αλλαγή κατεύθυνσης επιφανειακής απορροής
• Με την τεχνική αυτή εκτρέπεται η ροή των
επιφανειακών υδάτων που είναι πλούσια σε
θρεπτικά συστατικά νερά, έτσι ώστε αυτά να μην
καταλήγουν στους υδατικούς αποδέκτες (αλλαγή
κατεύθυνσης επιφανειακής απορροής). Η
μέθοδος αυτή δεν λύνει το πρόβλημα αλλά απλά
το μεταθέτει, επιβαρύνοντας άλλους φυσικούς
αποδέκτες
109. Μέθοδοι Αντιμετώπισης του
Ευτροφισμού
2) Αραίωση
• Αφορά σε αραίωση των υδάτων που παρουσιάζουν
ευτροφισμό με ύδατα φτωχότερα σε θρεπτικά
συστατικά, πρακτική που δεν θεωρείται
αποτελεσματική και περιβαλλοντικά ορθή.
3) Εκβάθυνση
• Στις ρηχές λίμνες, η ανάδευση της ιλύος του πυθμένα είναι
η σημαντικότερη αιτία για την εκδήλωση του φαινομένου
του ευτροφισμού, ενώ στις στρωματοποιημένες λίμνες
αυτό συμβαίνει μόνο σε περίπτωση αναστροφής. Η
εκβάθυνση των ρηχών λιμνών επιτρέπει τη
στρωματοποίηση και μειώνει το βαθμό ανάδευσης, άρα
και την ανάπτυξη του φαινομένου.
110. H εργασία έγινε στο πλαίσιο του μαθήματος
Διαχείρηση φυσικών πόρων
στο λύκειο Βάμου το σχολικό έτος 2015-2016
Εργάστηκαν οι μαθητές:
Στράτος Παπασηφάκης
Γιάννης Ματζοράκης
111.
112. Η χελώνα καρέτα-καρέτα θεωρείται
είδος προς εξαφάνιση και
προστατεύεται από τη Σύμβαση της
Βέρνης, καθώς και από τη συνθήκη
CΙΤΕS για τον έλεγχο του εμπορίου
ειδών απειλούμενων με εξαφάνιση.
Πριν από 80 χρόνια, ο πληθυσμός της
ξεπερνούσε τις 50.000. Σήμερα, με βία
φθάνει τις 4.000 παγκοσμίως.
113.
114. Στις αρχές του αιώνα ο Γυπαετός είχε
πλέον εξαφανιστεί από τις
περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Στην
Ελλάδα ήταν αρκετά κοινός και ζούσε σε
όλες σχεδόν τις βραχώδεις περιοχές,
τόσο της ηπειρωτικής όσο και της
νησιωτικής χώρας, με πιο γνωστό το
παράδειγμα της Ρόδου όπου τον
ονόμαζαν "Χαλινάρι" γιατί τα μουστάκια
του θυμίζουν χαλινάρια.
115.
116. Πιο ογκώδης και μεγαλόσωμος από την
κατοικίδια γάτα, ο αγριόγατος ξεχωρίζει
κυρίως από τη φουντωτή ουρά του. Ως
τυπικό σαρκοφάγο, όλα του τα δόντια
είναι οξύαιχμα, κατάλληλα για το σκίσιμο
του κρέατος. Δε μασάει την τροφή του,
απλά την τεμαχίζει και την καταπίνει.
Μοναχικά ζώα, οι αγριόγατοι διαμένουν –
αν η τροφή είναι άφθονη – σε μια
συγκεκριμένη περιοχή.
117.
118. Στην Ελλάδα ζει και αναπαράγεται ένα σπάνιο είδος
φώκιας, η μεσογειακή φώκια ή φώκια μοναχός.
Η μεσογειακή φώκια παλιότερα ζούσε σε όλη τη
μεσόγειο, αλλά σήμερα έχουν μείνει πολύ λίγες
φώκιες αυτού του είδους, που απειλείται με
εξαφάνιση. Στην Ελλάδα ζουν οι περισσότερες από
αυτές που έχουν απομείνει, σε έρημες θάλασσες και
σπηλιές. Διαλέγουν απομονωμένα και καλά
προφυλαγμένα μέρη, ώστε να μην ενοχλούνται από
την ανθρώπινη παρουσία.
119.
120. Η καφέ αρκούδα είναι ένα από τα οκτώ είδη που
ζουν στον κόσμο. Είναι ζώο μεγαλόσωμο και δυνατό,
από τη φύση του μη επιθετικό.
Ακούει και μυρίζει πολύ καλά, βλέπει λιγότερο καλά.
μπορεί να τρέξει πολύ γρήγορα και έχει δυνατά
πόδια με μεγάλα νύχια, για να μπορεί να σκάβει.
Ζει 20 – 25 χρόνια στα δάση, τρέφεται κυρίως με
φυτά, φρούτα, καρπούς, χόρτα και βολβούς. Της
αρέσει πολύ να τρώει μέλι.
121.
122. Δεκάδες χιλιάδες δελφινιών θανατώνονται κάθε
χρόνο στις θάλασσες της Μεσογείου. Αν και τα
προσφιλή αυτά είδη δεν έχουν φυσικούς εχθρούς, η
έλλειψη τροφής λόγω της υπεραλίευσης, η
θαλάσσια ρύπανση, η θανάτωσή τους από ψαράδες
και κυρίως η αιχμαλωσία τους από διάφορα
αλιευτικά εργαλεία, όπως τα αφρόδιχτα, μειώνουν
τον πληθυσμό τους δραματικά κάθε χρόνο. Η χρήση
των αφρόδιχτων κοστίζει κάθε χρόνο τη ζωή σε
τουλάχιστον 4.000 κοινά δελφίνια (πρόσφατα
συμπεριλήφθηκε στη λίστα των απειλούμενων).
123.
124. Το κόκκινο ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη
σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες
δεκαετίες όμως, οι πληθυσμοί του
συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε το είδος
να θεωρείται πλέον «Κρισίμως κινδύνευων». Το
λαθραίο κυνήγι είναι η κυριότερη απειλή για το
ελάφι στην Ελλάδα. Οι πληθυσμοί που έχουν
απομείνει αποτελούν απομονωμένα
«νησιά».Είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο της
Ελλάδας και ένα από τα πιο αγαπητά μας είδη
στα ελληνικά δάση.
125.
126. Hύπαρξη του κρητικού φουρόκατου αιωρούνταν
περισσότερο ως φήμη και μύθος στην Κρήτη μέχρι
την στιγμή που βρέθηκε ένας και το έβγαλε
φωτογραφία . Η αλήθεια είναι ότι παραπάνω από
100 χρόνια πιστεύονταν ότι είχε εξαφανιστεί.
Σίγουρα ο πληθυσμός είναι περιορισμένος ωστόσο
είναι τέτοιο το περιβάλλον της Κρήτης και τέτοια η
χλωρίδα και η πανίδα κατά τόπους που είναι πολύ
δύσκολο να εξακριβωθεί ο ακριβής πληθυσμός του.
Φουρόγατος,
ο μυστηριώδης κάτοικος του Ψηλορείτη
127.
128. Ο Γυπαετός θεωρείται σήμερα το
σπανιότερο είδος αρπακτικού στη χώρα
μας και γενικότερα στα Βαλκάνια, αφού
ο πληθυσμός του εντοπίζεται μόνο στην
Κρήτη και δεν αριθμεί περισσότερα
από έξι αναπαραγωγικά ζευγάρια.
Επίσης, είναι ένα από τα σπανιότερα
αρπακτικά πουλιά της Ευρώπης.
Ο ερημίτης γυπαετός των ψηλών
βουνών της Κρήτης
129.
130. Ο Κρητικός ακανθοποντικός αποτελεί ένα
απειλούμενο θηλαστικό, το οποίο απαντάται
αποκλειστικά στο νησί της Κρήτης. Το όνομα του
το παίρνει από τις σκληρές χοντρές τρίχες που
βρίσκονται στη ράχη και στην ουρά του.
Το πρόσωπο του έχει περισσότερο γκρίζα
απόχρωση και είναι περισσότερο μυτερό από τα
άλλα είδη ακανθοποντικών. Η γούνα του ποικίλει
από κίτρινη έως κόκκινη, το πρόσωπο και ή ράχη
του ποικίλει από γκρι έως καφέ, ενώ έχει πάντα
άσπρο χρώμα στην κοιλιά του.
Ακανθοποντικός
131.
132.
133.
134. Το κρι – κρι είναι ένα είδος αγριοκάτσικου που ζει
στα απόκρημνα βουνά της Κρήτης. Ζει στα Λευκά
Όρη που είναι το ψηλότερο βουνό του νησιού.
Συνηθίζει να ζει σε ορεινές απρόσιτες περιοχές,
είναι πολύ ευκίνητο και έχει μεγάλη ικανότητα να
σκαρφαλώνει σε κατακόρυφες βραχώδεις
πλαγιές.
135.
136. Το μήκος του είναι μέχρι 1,30-1,40 μέτρα και το
αρσενικό φτάνει τα 40 κιλά. Το θηλυκό γίνεται
μικρότερο και τα νύχια του είναι όπως της
κατσίκας, με την οποία συγγενεύει και με την
οποία διασταυρώνεται.
137. Έχουν χρώμα καφετί, το οποίο, κατά την εποχή
του ζευγαρώματος τον Οκτώβριο και Νοέμβριο,
γίνεται ανοιχτότερο. Στα 10 χρόνια, εποχή κατά
την οποία αρχίζει το γήρας το χρώμα τους ανοίγει
και πάλι. Έχουν μεγάλο γένι.
138. Τα κέρατα του αρσενικού φτάνουν το 1 μέτρο. Στη
ράχη τους, τα ζώα αυτά, έχουν μια σκούρα καφετί
γραμμή από το κεφάλι μέχρι την ουρά.
139. Το κρι – κρι τρώει χλόη, θάμνους, βλαστούς και
φύλλα από τα δέντρα. Οι αίγαγροι πίνουν λιγοστό
νερό (ακόμη και θαλασσινό!), όποτε βρουν, ενώ
συνήθως χρησιμοποιούν πηγές που κανείς άλλος
δεν ξέρει.
140. Η περίοδος κύησης διαρκεί 170 ημέρες κατά μέσο
όρο. Το θηλυκό γεννά το Μάιο, συνήθως ένα μικρό
(σπανιότερα δύο). Τα μικρά είναι ικανά να
ακολουθούν τη μητέρα τους αμέσως μετά τη
γέννησή τους. Παύουν να θηλάζουν και φεύγουν
από τη μητέρα τους έπειτα από 6 μήνες. Τα
θηλυκά ωριμάζουν σεξουαλικά στην ηλικία των
1,5-2,5 ετών, ενώ τα αρσενικά στα 3,5-4 χρόνια.
141.
142. Έχουν βρεθεί διάφορες τοιχογραφίες του κρητικού
αίγαγρου. Κάποιοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν πως το
ζώο αυτό λατρεύτηκε στο νησί κατά την
αρχαιότητα. Στα αρσενικά ακόμα και σήμερα
δίνεται το όνομα «αγρίμι» ενώ το
όνομα «σανάδα» χρησιμοποιείται για τα θηλυκά.
Το ζώο αυτό είναι ένα σύμβολο του νησιού και
χρησιμοποιείται πολύ σε τουριστικά καταλύματα.
143.
144. Η ονομασία Κρι-Κρι λέγεται ότι του δόθηκε από
τους Αμερικάνους όταν το 1950 ένας Κρητικός,
πρόεδρος της κοινότητας Επανοχωρίου, έπιασε
ένα μικρό αγρίμι και θέλησε να το κάνει δώρο
στον πρόεδρο των Η.Π.Α. Το μικρό αγρίμι
αποτέλεσε στολίδι του ζωολογικού κήπου της
αμερικανικής πρωτεύουσας, όπου και
μεταφέρθηκε με αεροπλάνο. Το όνομα του
αγριμιού τότε έγινε για τους Αμερικανούς «κρι-
κρι», από την πρώτη συλλαβή της λέξης «Κρήτη».
145. Το αγριοκάτσικο αυτό που ζει μόνο στην
Κρήτη ανήκει στα είδη που απειλούνται με
εξαφάνιση.
Κινδυνεύουν από το κρύο, από πέτρες που
κατρακυλούν, από τις χιονοστιβάδες, από
τους αετούς, τους λύκους και το κυνήγι των
ανθρώπων.
146.
147. Δυστυχώς το κυνήγι του, αν και απαγορεύεται, έχει
φέρει τους πληθυσμούς του ζώου αυτού σε οριακή
κατάσταση. Τώρα πια το είδος του είναι κάτω από
την κρατική προστασία στους Εθνικούς δρυμούς,
όπως είναι το φαράγγι της Σαμαριάς.
148. H εργασία έγινε στο μάθημα της Διαχείρισης
Φυσικών Πόρων από τις μαθήτριες:
Μαριλένα Μπλαζάκη
Όλγα Νικολοζάκη
150. Ο γυπαετός είναι ένα αρπακτικό, ταυτισμένο
σχεδόν εξ ολοκλήρου με τα ορεινά
οικοσυστήματα, τα διάσπαρτα βράχια, τους
απομονωμένους μονόλιθους, τους γκρεμούς, τα
βάραθρα, τα φαράγγια και τις χαράδρες.
Συχνά, αυτές βρίσκονται σε «σπασμένο» τερέν,
κοντά σε αλπικού τύπου λιβάδια και ορεινά
βοσκοτόπια, βραχώδεις ξεροπόταμους μεγάλου
υψομέτρου στέπες, περιστασιακά, γύρω από
δάση.
151. Προτιμά έρημες ή ελαφρά κατοικημένες
περιοχές που έχουν υγιείς πληθυσμούς, για να
αποκομίζει οστά ως «λάφυρα» από το κυνήγι
τους. Επίσης, χρειάζεται τρεχούμενα νερά κοντά
στην επικράτειά του. Στην Αιθιοπία, συχνάζει
πλέον σε σκουπιδότοπους στα περίχωρα των
μικρών χωριών και πόλεων.
152.
153. Ο γυπαετός είναι ο μεγαλύτερος σε
μέγεθος γύπας, το μεγαλύτερο πτηνό
της Ευρώπης και, από τα μεγαλύτερα αρπακτικά
πτηνά στον κόσμο.
Μόνο ο μαυρογύπας είναι βαρύτερος από
αυτόν, ενώ το όρνιο έχει ανάλογο άνοιγμα
πτερύγων.
154. Τα φύλα, εκτός από κάποια μικρή διαφορά
μεγέθους υπέρ των θηλυκών, είναι όμοια.
Από τα άτομα της Ευρασίας, τα ευρισκόμενα
στην περιοχή των Ιμαλαΐων, τείνουν να είναι
ελαφρά μεγαλύτερα από εκείνα άλλων
περιοχών.
155.
156. Βιομετρικά στοιχεία
• Μήκος σώματος: (94-) 110 έως 125 (-150) εκατοστά
• Άνοιγμα πτερύγων: (210-) 249 έως 277 (-283)
εκατοστά
• Μήκος χορδής πτέρυγας: ♂ (72,5-) 74 έως 79 (-88,5)
εκατοστά, ♀ 71,5 έως 81 (-91) εκατοστά
• Μήκος ουράς: ♂ (43-) 46 έως 47 (-52) εκατοστά, ♀ (44-
) 47 έως 51 εκατοστά
• Μήκος ταρσού: ♂ (88-) 93 έως 94 (-100) εκατοστά, ♀
(89-) 92 έως 93 (-94) εκατοστά
• Βάρος: (4,5-) 5,6 έως 7 (-7,2) κιλά
157.
158. Όπως και οι άλλοι γύπες, ο γυπαετός τρέφεται
με θνησιμαία, κυρίως νωπά σφάγια παρά
πολυκαιρισμένα κουφάρια. Εκείνο, όμως, που
τον χαρακτηρίζει είναι ότι, χωρίς να περιφρονεί
την πραγματική σάρκα, στρέφεται κατά 85-90%
στα οστά και τον μυελό τους.
Είναι σε θέση να καταπιεί ολόκληρο οστό μέχρι
το μέγεθος του μηρού ενός αρνιού, ενώ το
ισχυρό πεπτικό σύστημα του διαλύει γρήγορα
ακόμα και μεγάλα κομμάτια.
159. Επιπλέον, μπορεί εύκολα να απογειωθεί μετά
από ένα μεγάλο γεύμα, σε αντίθεση με
το όρνιο που πρέπει πρώτα να χωνέψει την
τροφή του. Πολλές φορές, όταν καταπίνει ένα
μακρύ κόκκαλο, ενώ η μία άκρη του βρίσκεται
έξω από το στόμα του, έχει αρχίσει η πέψη της
άλλης άκρης που βρίσκεται στο στομάχι του.
Είναι παροιμιώδης η τεχνική του να ρίχνει από
μεγάλο ύψος οστά ή και ζωντανούς οργανισμούς.
160.
161. Είναι παροιμιώδης η τεχνική του γυπαετού
να σπάει εκείνα τα οστά που είναι πολύ μεγάλα:
κρατώντας τα με το ράμφος ή τους γαμψώνυχές
του, ανεβαίνει σε ύψος 50-150 μέτρων και τα
αφήνει να πέσουν πάνω στα βράχια, οπότε
αυτά σπάνε σε μικρότερα κομμάτια, ενώ
ταυτόχρονα εκτίθεται το μεδούλι τους. Γι΄αυτό
δόθηκε στον γυπαετό η ονομασία «κοκκαλάς».
162. Αυτή η εργασία έγινε για το μάθημα
Διαχείριση φυσικών πόρων
από τους μαθητές :
Μάνος Πολλάκης και Νώντας Αθανίτης
163.
164. «Τση Σαμαριάς το πέρασμα, και τ' Ομαλού τα μέρη
αυτά τα δύο όποιος δε δει, την Κρήτη δεν τη ξέρει»,
λέει μια κρητική μαντινάδα και άδικο δεν έχει. Όποιος
διασχίσει ή ανηφορίσει τα φαράγγια κάτω από τη σκιά
των κατακόρυφων βουνοκορφών, μέσα από τόπους
σκιερούς και δροσερούς, με πεύκα και αγριόκεδρους,
κυριεύεται από μυρωδιές. Ματζουράνα,
αγριογαρύφαλλο, δίκταμο και... η αφεντιά της, η
μαλοτήρα.
Η Κρήτη είναι γνωστή για τη μεγάλη ποικιλία της σε
φυτά. Συμπεριλαμβάνει 1.800 αυτοφυή και 180
ενδημικά φυτά λόγω του ευνοϊκού κλίματος που
επικρατεί. Παρακάτω θα δούμε μερικά είδη ενδημικών
φυτών.
165. Χαρακτηριστικό ενδημικό φυτό της Κρήτης που
αναπτύσσεται από 300 μέχρι 1300 μ. Αναφέρεται από
την αρχαιότητα σαν φαρμακευτικό. Χρησιμοποιείται
σαν αφέψημα κατά των στομαχικών διαταραχών καθώς
επίσης κατά των κρυολογημάτων και σαν αιμοστατικό και
αντισηπτικό.
Καθ' ένα από τα πολλά του ονόματα
'Ερωντας, Στομαχόχορτο, Μαλλιαρόχορτο,
Σταματόχορτο, Αρτεμίδιον, έχει να διηγηθεί και μια ιστορία
από τις πολλές που συνδέονται με το φυτό αυτό.
166.
167. Φύεται σε βραχώδεις εκτάσεις από 800 μέχρι 2.000 μέτρα.
Έχει φύλλα χνουδωτά, λογχοειδή και κίτρινα άνθη.
Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Ιούλιο. Αναφέρεται και με το
όνομα σιδερίτης που του δόθηκε επειδή θεωρούσαν το
φυτό θεραπευτικό πληγών από σιδερένια όπλα.
Το κοινό όνομα μαλοτήρα προέρχεται από τις Ιταλικές
λέξεις male = αρρώστια και tirare = σύρω, επειδή στην
βενετοκρατούμενη Κρήτη την χρησιμοποιούσαν πολύ
σε κρυολογήματα και παθήσεις του αναπνευστικού. Έχει
σχετικά μικρή περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια.
168.
169. Το Κρητικό Κεφαλάνθηρο είναι ένα σπάνιο ενδημικό
είδος ορχιδέας με ρίζωμα.Τα φύλλα και τα βράκτια του
θυμίζουν κουκούλες καλόγηρων από όπου πήρε και το
όνομα του. Η ταξιανθία του είναι πολυανθής με
άνθη λευκά μέχρι ρόδινα.
Φύεται σε αλκαλικά εδάφη, σε υψόμετρο από 700 -1500
μέτρα. Η εποχή που μπορούμε να το βρούμε είναι αργά την
άνοιξη μέχρι και αρχές καλοκαιριού. Ο βιότοπος του είναι
τα μικτά δάση πρίνου - σφενδάμου, πεύκου και
κυπαρισσιού, ενώ προτιμά πλούσια, γόνιμα εδάφη
με αρκετή υγρασία.
170.
171. Είναι το μοναδικό ενδημικό είδος κυκλάμινου της
Κρήτης. Έχει κόνδυλο στη ρίζα, και τα φύλλα είναι
μακρόμισχα και κισσόμορφα.
Τα κατάλευκα (σπάνια ανοιχτορόδινα) άνθη του
εμφανίζονται το Μάρτιο - Απρίλιο. Απαντάται
στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη σε σκιερές
τοποθεσίες.
172.
173. Είναι ένα πολύμορφο είδος, με πολλά υποείδη,
όλα ενδημικά της Κρήτης. Μικρός θάμνος με
όρθια ξυλώδη στελέχη, που φέρουν
μικρούς ανθοφόρους βλαστούς. Τα φύλλα είναι
γραμμοειδή οξυκόρυφα, πολλά μαζί στους
βλαστούς, ανά 3-4 ζεύγη στους ανθοφόρους. Άνθη
ωχρορόδινα ή ροδοπόρφυρα, σε δέσμες με
βραχύ ποδίσκο.
Άνθηση τον Μάιο - Σεπτέμβριο. Φύεται
σε βραχώδεις πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα από
200-1500 μέτρα.
174.
175. Είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης και φύεται
σε βραχώδης περιοχές κυρίως σε υψόμετρο από
100 μέχρι 1800 μ. Έχει φύλλα χνουδωτά, βλαστούς
λεπτούς κοκκινωπούς και στεφάνη πορφυρή.
Χρησιμοποιείται συνήθως μαζί με την μαλοτήρα
σε αφέψημα σαν ρόφημα. Στην ανατολική Κρήτη
είναι γνωστό με το όνομα Αντωναϊδα.
176.
177. Απαντάται σε ξηρές, βραχώδεις
πλαγιές και σχισμές βράχων σε υψόμετρο από
300 έως 2.200 μ.
Πολυετές φυτό, με ρόδακα από οδοντωτά ή λίγο
κολπωτά φύλλα, τριχωτά ή λεία. Ανθίζει από Μάιο
μέχρι Ιούλιο.
178.
179. Είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης που χρειάζεται
προστασία.
Πολύ μικρό θαμνώδες έρπον φυτό (χαμαίφυτο), που
σχηματίζει χαλάκια. Φύεται σε υψόμετρο 300 - 2000 μ. Το
συναντάμε σε επίπεδες αργιλώδεις κοιλότητες και κάποτε
στα περιθώρια χωραφιών και σχιστώδεις/σχιστολιθικές
πλαγιές. Eίναι χαρακτηριστικό και συχνό είδος
των δολίνων.
Ανθίζει από Μάιο μέχρι Αύγουστο.
180.
181. Ο βλαστός του είναι διχοτόμος, χνουδωτός με
μεσαία και κατώτερα φύλλα προμήκη - ωοειδή
με μακρύ μίσχο. Οι λοβοί του κάλυκα είναι
διπλάσιοι της ωοθήκης ενώ η στεφάνη
σωληνοειδής, τα άνθη γαλάζια - βιολετιά. Ανθίζει
τον Απρίλιο - Μάιο και αναπτύσσεται
στους βράχους και τα φαράγγια μέσου και
χαμηλού υψομέτρου.
182.
183. Πολυετές φυτό, τριχωτό, νανώδες με βλαστούς.
Φύλλα προμήκη - ταινιοειδή, που σχηματίζουν
ρόδακες.
Τα άνθη του γαλάζια με διάμετρο 10-12
χιλιοστά, ανά 3-5, εμφανίζονται το Μάιο -Ιούνιο.
Αναπτύσσεται στην ορεινή και υποαλπική ζώνη.
184.
185. Διετές φυτό με βολβό. Ο Βλαστός του είναι λείος
και μπορεί να φθάσει τα 80 εκατοστά. Τα φύλλα
του έχουν μήκος μέχρι 30 εκατοστά.
Έχει γαλάζια άνθη με στεφάνη που είναι
χωρισμένη σχεδόν ως τη βάση. Φύεται από το
επίπεδο της θάλασσας μέχρι την ορεινή ζώνη.
Ανθοφορεί από Απρίλιο μέχρι Μάιο.
186.
187. Το συναντάμε
στην ορεινή και ημιορεινή
ζώνη σε υψόμετρο μέχρι 1600
μ.. Το όνομα της παραπέμπει
σε ένα από τους
παλιούς θεούς
γιατρούς τον Παίωνα του
οποίου το όνομα αναφέρεται
σε μια πήλινη πλάκα
της Κνωσού. Αυτός είναι που
γιάτρεψε στον Όλυμπο τον
Άδη και τον Άρη
με καταπραϋντικό
βάλσαμο.
Ανθίζει από Απρίλιο μέχρι
Ιούνιο.
188. Ενδημικός μικρός θάμνος της Κρήτης που
απαντάται σε όλο το νησί σε ξηρές και απότομες
πλαγιές. Έχει εντυπωσιακά ροδόχρωμα άνθη που
εμφανίζονται τον Απρίλιο σε πυκνούς βότρυς.
189.
190. Τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος παρεμβαίνει στη
φύση, διότι τα φυτά και κυρίως τα ενδημικά
παρέχουν θεραπευτικές ιδιότητες, τις οποίες
εκμεταλλεύεται. Αυτό φέρει ως αποτέλεσμα την
μείωση του αριθμού των φυτών. Γι’ αυτό διώκεται
τιμωρία και επιβολή προστίμου σε άτομα τα οποία
δεν σέβονται την μοναδικότητα αυτών των φυτών.
191. Η εργασία έγινε στα πλαίσια του μαθήματος
Διαχείρισης Φυσικών Πόρων από τις μαθήτριες της Α’
Λυκείου:
Αργυρώ Βαρδάκη &
Μαρία Μπραουδάκη.
Γενικό Λύκειο Βάμου
Έτος 2015-2016