Presentación de apoio para as clases de Bioloxía e Xeología de 4º ESO

1. A DIVISIÓN CELULAR
Bioloxía e Xeoloxía
4º ESO

2. A división (reprodución) celular
□ Proceso polo cal unha célula se divide en
dúas células fillas xenéticamente idénticas
entre sí e á célula proxenitora.
□ Mitose: forma de división celular
predominante nas células eucariotas.
□ Finalidade:
□ Reprodución (unicelulares)
□ Crecemento do corpo (pluricelulares)
□ Renovación de tecidos (pluricelulares)

3. Organización do ADN no núcleo
□ CROMATINA: asociación
de ADN e proteínas que se
atopa no núcleo da
célula en interfase (cando
non se divide).
□ CROMOSOMA: estrutura
formada por cromatina
condensada (e
previamente duplicada)
que aparece cando a
célula se vai dividir.

4. Tipos de cromosomas
•Centrómero na parte media
•Brazos de igual lonxitude
METACÉNTRICOS
•Centrómero desprazado cara un lado
•Brazos lixeiramente desiguais
SUBMETACÉNTRICOS
•Centrómero moi desprazado cara un dos
extremos
•Brazos moi desiguais
ACROCÉNTRICOS
•Centrómero nun dos extremos
•Só se visualiza un brazo
TELOCÉNTRICOS

5. Análise de cromosomas
□ CARIOTIPO: conxunto de cromosomas dun individuo
□ As células somáticas humanas teñen 23 parellas de
cromosomas (DIPLOIDES)
□ 22 parellas de AUTOSOMAS + 1 parella de CROMOSOMAS SEXUAIS (X e Y)
□ Cada parella de cromosomas está formado por 2
CROMOSOMAS HOMÓLOGOS (con xenes para o mesmo
carácter na mesma posición)
□ Os gametos humanos teñen 23 cromosomas (HAPLOIDES)

6. O ciclo celular
□ Conxunto de procesos que teñen lugar nunha célula desde
que se forma ata que se divide.

7. A mitose
□ División do núcleo celular para dar lugar a dúas céulas fillas
con idéntica información xenética que a célula nai

8. A mitose - Profase
□ Condensación da
cromatina  cromosomas
□ Desaparición da envoltura
nuclear
□ Desaparición do nucleolo
□ Duplicación dos centriolos
e desprazamento cara os
polos
□ Formación do fuso
acromático

9. A mitose - Metafase
□ Unión dos centrómeros dos
cromosomas co fuso
acromático
(perpendiculares)
□ Alineación dos
cromosomas no plano
ecuatorial da célula 
Placa metafásica

10. A mitose - Anafase
□ Separación das cromátidas
irmás de cada cromosoma
 cromosomas fillos
□ Acurtamento das fibras do
fuso acromático 
Desprazamento das
cromáticas cara un dos
polos da célula

11. A mitose - Telofase
□ Os cromosomas fillos
atópanse en cadanseu
polo celular
□ Descondensación dos
cromosomas  cromatina
□ Desaparición do fuso
acromático
□ Reaparición da envoltura
nuclear
□ Reaparición do nucleolo

12. A citocinese
□ División do citoplasma entre as dúas células fillas.
□ Normalmente ocorre simultáneamente coa telofase.
Animación

13. A meiose
□ Proceso de división celular mediante o cal a partir dunha
célula diploide se producen 4 células haploides (gametos)
□ Ten lugar nos órganos produtores de gametos
1ª División meiótica
(Meiosis I)
2ª División meiótica
(Meiosis II)

14. A profase I
□ Condensación da cromatina → CROMOSOMAS
□ Desaparición da envoltura nuclear
□ Desaparición do nucleolo
□ Duplicación do centrosoma e desprazamento cara os polos da célula
□ Formación do fuso acromático
□ Emparellamento de cromosomas homólogos
□ Entrecruzamento: intercambio de material xenético entre cromátidas
homólogas → RECOMBINACIÓN XENÉTICA

15. Metafase I, Anafase I e Telofase I
METAFASE I
□ Os cromosomas homólogos únense ás fibras do fuso
acromático a través dos centrómeros
□ As parellas de cromosomas homólogos alinéanse no
plano ecuatorial da célula
ANAFASE I
□ Sepáranse as parellas de cromosomas homólogos
□ Cada cromosoma resultante ten dúas cromátidas é
diferente ós orixinais porque posúen fragmentos do
seu homólogo (recombinación)
TELOFASE I e CITOCINESE
□ Fórmanse dúas células fillas haploides co seu material
xenético duplicado

16. Meiose II
PROFASE II
□ Fórmase de novo o fuso acromático
METAFASE II
□ Os cromosomas únense ás fibras do fuso e
alinéanse no plano ecuatorial da célula
ANAFASE II
□ Sepáranse as cromátidas irmás de cada
cromosoma → CROMOSOMAS FILLOS (algúns
deles teñen unha mestura de material
xenético de ambos cromosomosmas
homólogos)
TELOFASE II e CITOCINESES
□ Descondénsanse os cromosomas,
desaparece o fuso, reaparecen a envoltura
nuclear e o nucleolo
□ Dividese o citoplasma
□ RESULTADO: 4 células fillas haploides
Animación

17. Importancia biolóxica da meiose
□ Formación de
gametos cun
número haploide de
cromosomas →
Mantenemento do
número de
cromosomas dos
individuos con
reproducción sexual

18. Formación de gametos

19. Importancia biolóxica da meiose
□ Variabilidade xenética
□ Distribución independente dos cromosomas
□ Recombinación xenética
□ Fecundación ó azar dos gametos
□ A variabilidade xenética confire maior capacidade de adaptación ó
medio e supervivencia
□ A variabilidade xenética é a base da evolución xenética
Animación

20. Diferencias entre mitose e meiose
Vídeo

21. A clonación
□ Procedemento polo cal se poden obter copias
xenéticamente idénticas dun xene, dunha célula ou dun
individuo
CLONACIÓN EN PLANTAS
(reprodución asexual)

22. Técnicas de micropropagación en
plantas (cultivo de tecidos)

23. Clonación reproductiva en animais
mediante transferencia de embrións
clonados

24. Clonación reproductiva en animais a
partires de células somáticas

25. A clonación terapéutica