Tablica nr 1 Pakietu edukacyjnego wydanego w ramach Kampanii informacyjno - edukacyjnej "ELKA KROPELKA W AKADEMII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU" dofinansowanej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
1. Łęg jesionowy Łęg wierzb
drzewiastych
i starszych
krzewiastych
Łęg jesionowo -
- olszowy
Młodsze
zakrzewienia
wierzbowe
Starsze
zakrzewienia
wierzbowe
Roślinność
wczesno-
sukcesyjna
Roślinność
mokradłowa
Roślinność
zanurzona
w wodzie
wody
Lustro
Kampania informacyjno - edukacyjna
"Elka Kropelka w Akademii Zrównoważonego Rozwoju"
RZEKA
Doliny rzeczn charakteryzuj zmiennoś
powodzi, działalności erozjnej rzeki oraz odmiennych warunków klimatycznych spotykamy tu specyficzne zbiorowiska
roślin oraz bogactwo fauny.
e ą się wyjątkową cią roślinności i warunków środowiskowych. W wyniku okresowych
torfytorfy
otyrokewtra
m
mokradła
zbocze
zboczedoliny
wyspy
starorzecze
wypłycony i zarośnięty odcinek
koryta (paleomeander)meandrującek
oryto
starorzecze
terasa
zalewowa
łachy
łachy
W Polsce doliny rzeczne często wykorzystują
pradoliny i dawne doliny polodowcowe, stanowiące
efekt działalności wód roztapiającego się lodowca.
Formy te są przekształcane
poprzez rozmywanie zboczy,
gromadzenie się osadów (piasków, mułów)
oraz przyrost torfu na dnie doliny.
starorzec
za
Meandrujące koryto rzeki
Kręte (meandrujące) koryta są najbardziej rozpowszechnione w naszych rzekach. Boczne wymywanie (erozja) powoduje powolne przesuwanie się
koryta poprzez pogłębianie zakrętów (zakoli), aż do odcięcia fragmentów koryta zwanych starorzeczami. A jak powstają meandry?
Nurt rzeczny zaczyna się
przemieszczać między
brzegami.
Zakola rozbudowują się w wyniku
podcinania brzegów przez nurt i aku-
mulowania materiału na przeciwle-
głych brzegach, przy których woda
płynie wolniej. Wskutek erozji wgłębnej
rzeka obniża dno swojego koryta.
W wyniku wcinania się koryta
rzecznego w teren, szyje meandrów
zostają przerwane. Meandry
przekształcają się w starorzecza na
tarasach zalewowych.
1) 2) 3)
szyja
meandru
- nurt rzeki
ostroga
ławice i odsypiska
- lustro wody
- głębokie części koryta
odsyp boczny koryto
Formy koryt rzecznych
W zależności od energii wody oraz warunków podłoża koryto rzeczne może przybierać różne formy: od koryt prostych, poprzez powstające wskutek erozji
koryta meandrujące, po rozgałęzione formy roztokowe i wielokorytowe.
PROSTOLINIJNA
ROZTOKOWA
MEANDRUJĄCA (zakola)
WIELOKORYTOWA
odsypy w obrębie korytanurt rzeki
kanały
odsypy meandrowe
zakola meandrowe
koryto rzeki
wyspy
aluwialne
(osadowe)
odcinki
koryta
meandrowego
ROŚLINNOŚĆ DOLIN RZECZNYCH
Zbocza doliny porastają różnorodne zbiorowiska roślinności. Nasłonecznione
stoki porasta często roślinność sucholubna (kserotermiczna) lub ciepłolubne
lasy liściaste.
Żyzne siedliska porastają liściaste wielogatunkowe grądy złożone z grabów,
buków, dębów i klonów.
Dno doliny rzecznej, to mozaika siedlisk o zróżnicowanych warunkach. Skład
roślinności zależy od tego, jak często obszar ten jest zalewany w czasie powodzi.
Obszar nadzalewowy często porastają lasy grądowe (graby, buki, dęby). Tam,
gdzie widoczny jest wpływ rzeki (wód płynących), wykształcają się lasy łęgowe,
w których spotkać można jesiony, olchy, topole i wierzby. Siedliska ze stagnującą
wodą porastają olsy - bagienne lasy z dominacją olch.
Ochronarzek
Rzeki stanowią szkielet obszarów chronionych.
Duża część dolin jest chroniona w ramach sieci ostoi Natura 2000, w ramach parków krajobrazowych oraz narodowych.
rzecznych
Doliny rzek stanowią ważne korytarze ekologiczne, wzdłuż których migrują zwierzęta.
Doliny rzeczne stanowią istotny element . Żyzne gleby (mady) na obszarach zalewowych są cenne dla rolnictwa.
naszej gospodarki
Duża część wykorzystywana jest rolniczo jako łąki oraz grunty orne.
dolin ,
Nad rzekami leży większość dużych miast. Dlatego też ochrona przeciwpowodziowa tych terenów jest koniecznością.
Rzeka naturalny, powierzchniowy ciek płynący w wyżłobionym korycie, okresowo zalewający dolinę rzeczną.
2
W Polsce przyjmuje się, że rzekę stanowi ciek o powierzchni dorzecza powyżej 100 km .
to wytworzoną przez siebie
Transport wodny jest przyjazny dla środowiska.
Rzeka pełna życiaPLANSZA
1
opracowanie: E. Dusza; konsultacje merytoryczne: M. Kupiec | opracowanie graficzne i skład: M. Wróbel | Wydawca: Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe POLO Paweł Olech, ul. E. Romera 2, 71-246 Szczecin | ISBN 978-83-931330-6-2