Artikel over Fairtrade toerisme in Zuid-Afrika voor de Fairtrade bijlage van Trouw

1. fairtrade
Trouw zaterdag 27 oktober 2012
14&15
Zuid-Afrika is het eerste land met een fairtradecertificering voor
toerisme. Het gewilde stempeltje wordt niet alleen toegekend aan
natuuraccommodaties maar ook aan luxehotels in de stad.
Luieren in luxehotel,
nu ook goedgekeurd
Linda Korsten
Johannesburg
E
en vestiging van de hotelketen schoold in het opzetten van een eigen
Mercure in Johannesburg. Het is Zuid/Afrika bedrijf en voorgelicht over hiv en aids.
niet meteen wat je je voorstelt bij Een andere fairtradelodge is Motswari,
een fairtrade-accommodatie. Toch was Z I M B A B W E in het natuurreservaat Timbavati, dat
Mercure Bedfordview het eerste stadsho- grenst aan het Kruger National Park. Het
tel van Zuid-Afrika met een fairtradecer- wild loopt vrij heen en weer tussen de
M
tificaat. Het lijkt een gewoon hotel, Johannesburg twee parken en over het terrein van de
O
maar als je beter kijkt, vallen er ineens po Louis Trichardt lodge. Met een beetje geluk kun vanuit
po
Z A
Durban Thohoyandu
kleine dingen op. Condoomautomaten m het zwembad olifanten bekijken die
ZUID-AFRIKA
Li
in het toilet. Fairtradeproducten bij het zich staan te wassen aan de overkant
M B
KRUGER
ontbijt. Verder: biologische groenten en Kaapstad NATIONAAL van de rivier.
LIMPOPO PARK
fruit op tafel en in de tuin lokale plan- “We hebben duidelijke ideeën over on-
I Q U E
ten. TIMBAVATI ze natuurlijke omgeving”, vertelt de ma-
Gebruikte meubels van Mercure gaan B O T S W A N A NATUURRESERVAAT nager van Motswari lodge David King.
bij een renovatie naar opvanghuizen Mo “We zijn afgestapt van de aangelegde ga-
voor hiv-wezen (alleen al in Soweto zijn lop olo zonnen, want dat kostte enorm veel wa-
Pretoria
er daarvan een stuk of dertig) en het ho- Mmabatho Johannesburg ter. Het past ook niet bij deze omgeving,
tel is extra alert op kindermisbruik. Ac- Soweto Maputo hier horen lokale planten. Maar voor
cor, eigenaar van de Mercure-keten, was Mbabane ons is vooral het sociale element van
de eerste hotelgroep die echt actie on- fairtrade heel belangrijk. Iedere werkne-
dernam tegen kindersekstoerisme. Van S WA Z I L A N D mer van de lodge onderhoudt ongeveer
de schoonmakers tot de bewakers, ieder- tien anderen en daarom is een redelijk
een houdt een oogje in het zeil en als er loon van belang.”
iets niet in de haak is trekken ze aan de Fairtrade past niet alleen bij accommo-
bel. mensenrechten (zoals toezicht op het dat zelf ook ondervonden. Voor ze bij de daties in de natuur, maar ook bij hotels
Toekenning van het fairtradekeur- verbod op kindersekstoerisme), cultuur FTTSA ging werken heeft ze als manager in de stad zoals de praktijk bij Mercure
merk voor toerisme zit nog in de pio- en het milieu. van een lodge de fairtradecertificering laat zien. The Peech Hotel in Melrose,
nierfase. Toerisme bestaat voor een Op de website van de FTTSA is een do- binnengehaald. Alleen al uitzoeken aan ook in Johannesburg, is een hotel dat op
groot deel uit ‘hardware’ – restaurants, cument te vinden met alle eisen die ge- welke eisen de accommodatie moet vol- het eerste gezicht vooral heel luxe aan-
hotels – maar wat er verkocht wordt is steld worden, onderverdeeld in zestien doen kostte een jaar, zegt Bergs. doet. Maar ook hier vind je boilers op
uiteindelijk vooral een service. Het lijkt thema’s. Volgens Kathy Bergs, directeur Voor reizigers werkt het keurmerk als zonne-energie, het drinkwater wordt ter
haast onmogelijk hier een keurmerk van de FTTSA, bieden de criteria bedrij- geruststelling dat hun uitgaven ten goe- plekke gefilterd en het bad- en
aan te verbinden. Maar aangezien toeris- ven houvast. “Ze zijn al jaren bezig om de komen aan de lokale gemeenschap douchewater wordt gerecycled in de
me met 240 miljoen medewerkers ’s we- hun werkwijze te verbeteren en willen en dat de bedrijven sociaal en milieu- weelderige tuin. Het hotel steunt het lo-
relds grootste industrie is, zou een om- weten of ze op de juiste weg zijn.” vriendelijk opereren. Dat proberen ook kale Little Eden Home voor geestelijk ge-
slag naar fairtrade flink wat zoden aan De regels zijn soms vaag. Zo moeten Marcelle Bosch en Aart van Soest, de Ne- handicapten – met geld, maar ook met
de dijk kunnen zetten. mannen en vrouwen gelijke rechten derlandse eigenaren van Madi a Thava afgeschreven spullen als beddegoed en
In Zuid-Afrika is het eerste certifice- hebben op de werkvloer maar wat een Mountain Lodge, bij de stad Louis Tri- servies. Gasten kunnen via de site een
ringprogramma voor fairtradetoerisme acceptabele verdeling is, staat er niet bij. chardt in Limpopo. Zij hebben naast hun lijst bekijken met zaken die het tehuis
begonnen. Initiatiefnemer was de non- Toch is het certificaat niet zomaar een hotel een naaiatelier, een eigen galerie nodig heeft, zoals kinderschoenen en
profit organisatie Fair Trade in Tourism stempeltje, een reclamepraatje om toe- en een documentatiecentrum over de speelgoed.
South Africa (FTTSA). Bij de beoordeling risten te trekken, beweren de leden. Een kunst van de lokale stammen Venda en
of een bedrijf het keurmerk waard is, controle laten uitvoeren om in aanmer- Tsonga. Limpopo is een cultureel rijke Deze reis werd mede mogelijk gemaakt door
wordt onder meer gekeken naar eerlijke king te kunnen komen voor het keur- regio dus kunst en handwerk staan hier South African Tourism, FTTSA (Fair Trade in
lonen, goede arbeidsomstandigheden, merk is kostbaar en diepgravend; bedrij- centraal, maar de medewerkers van Tourism South Africa en reisorganisatie
een eerlijke inkoop en respect voor ven gaan met de billen bloot. Bergs heeft Bosch en Van Soest worden ook ge- Abang Travel & Trust).
Verantwoord vakantie vieren in Zuid-Afrika
De FTTSA kent ook certificaten aan acti- pa, van het hostel Lebo’s Soweto Back-
viteiten toe. Zoals aan een fietstocht door packers. Hij helpt lokale jongeren graag
Soweto, de beroemdste township van Jo- aan een baantje: “Ik ben nu een rolmodel
hannesburg, met de lokale onderneming voor de jongens hier, terwijl ik mezelf
Soweto Bicycle Tours. De tocht leidt on- destijds ook aan een voorbeeld heb opge-
der meer langs het plein waar een scho- trokken. Ik vind het mooi iets terug te
lierenopstand in 1976 bloedig werd neer- kunnen geven.”
geslagen. In het gedeelte waar je de echte www.sowetobicycletours.com/
sloppenwijk vindt, fietst er een begelei-
der voor en eentje achter de groep. “Het Zelf fairtrade op reis door Zuid-Afrika?
is wel eens gebeurd dat toeristen na een Meer informatie is te vinden op:
dagje Soweto niet terugkeren in hun ho- www.mijnzuidafrika.nl,
tel”, lacht gids Leklela. “Dan blijven ze www.southafrica.net
hier in het hostel slapen of bij mensen www.fairtourismsa.org.za
thuis.” www.abangafrica.com
Eignaar van het fietsbedrijf is Lebo Male- www.travelunique.nl