1. ΚΑΤΕΡΙΝΑ
3 ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΙΛΙΟΥ | 2022-23
Τα παραμύθια
των Ινδιάνων της
Βόρειας Αμερικής
ΑΠO ΤΗΝ ΜΑΘHΤΡΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΙΝEΣΗ

2. Τζερόνιμο ο αρχηγός των Απάτσι
Μάθημα : Ιστορία

3. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΝΔΙΑΝΟΥΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ
ΑΜΕΡΙΚΗΣ
(ή αλλιώς ιθαγενείς πληθυσμούς της Βόρειας
Αμερικής)
Οι Ινδιάνοι των Πεδιάδων είναι το πρότυπο για την αντίληψη
και την εικόνα που έχουμε για τους "Ινδιάνους": πολεμιστές,
με αρκετά άλογα, και κυνηγοί του αγριοβούβαλου. Οι
ινδιάνοι είναι μία πολύ ωραία φυλή. Είναι φυλή που
έχουν το ήθος μικρών παιδιών. Αν τους πειράξεις όμως
και τους αδικήσεις μεταμορφώνονται και γίνονται
εκδικητικοί. Οι ινδιάνοι λατρεύουν το ήθος και και το
δίκαιο.
Ένα από τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν
στην μελέτη των Ινδιάνων ήταν η έλλειψη γραπτών
πληροφοριών Μύθοι , παραδόσεις , τελετουργίες και
γνώσεις περνούσαν μέσω του προφορικού λόγου από
γενιά σε γενιά. Έτσι όλα τα στοιχεία που διαθέτουμε είναι
αυτή η προφορική παράδοση που τα τελευταία χρόνια
έχουν αποτυπωθεί σε πολλά βιβλία από δυτικούς
ερευνητές αλλά και από τους ίδιους τους Ινδιάνους.
Η Ιστορία των Ινδιάνων γίνεται φανερή από την
εποχή που αρκετοί εξερευνητές πραγματοποιούσαν
ταξίδια στον ‘’Νέο Κόσμο’’ και έπειτα (βλ. Χριστόφορο
Κολόμβο) ,αν και δεν είναι καλά γνωστή, επειδή δόθηκαν
διάφορες ερμηνείες και έγιναν πολλές παραποιήσεις. Ο
πληθυσμός τους εκείνη την εποχή υπολογίζεται ότι ήταν

4. γύρω στα 12 εκατομμύρια, χωρισμένος σε περισσότερες
από 300 φυλές (πχ Απάτσι) εκ των οποίων κάποιες
διατηρούσαν σχέσεις μεταξύ τους , αλλά δεν είχαν ενιαία
θρησκεία ούτε κάποια συγκροτημένη πολιτική εξουσία.

5. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ ΣΤΙΣ ΦΥΛΕΣ ΤΩΝ
ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Ιδιαίτερο ρόλο στους Ινδιάνους παίζουν τα παραμύθια, που
σκοπό έχουν να διδάξουν και να προτείνουν ιδανικά. Τα
παραμύθια ,που ταιριάζει περισσότερο να ονομάζονται
ιστορίες των υπερφυσικών δυνάμεων, ήταν ανάμεσα σε όλες
τις διηγήσεις τους τα περισσότερα. Τα γεγονόντα της
καθημερινής ζωής μπερδεύονται με θαυμαστά γεγονόντα,
σύμφωνα με την αντίληψη της ζωής τους. Στον κόσμο τους δεν
υπάρχουν σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα,
ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, πράγμα που εκδηλώνεται
στα παραμύθια τους.
Διαβάζοντας τα παραμύθια και τις ιστορίες βεβαιώνεται
κανείς πόσο άξιοι προσοχής είναι οι αυτόχθονες κάτοικοι της
Βόρειας Αμερικής. Η απλότητα της έκφρασής τους αποδίδει
την ευγένεια και τη λιτότητα της ζωής, της σκέψης τους και
των αισθημάτων τους. Μόνο που διαπιστώνεται ο
πρωτογονισμός του πολιτισμού τους, η αγνότητα, η χάρη και
πάνω από όλα η θυσία για το κοινό καλό εντυπωσιάζουν
πραγματικά. Εξάλλου, η παράξενη ατμόσφαιρα, ο εξωτισμός
που δημιουργεί η μεταφυσική θεώρηση του κόσμου, ο μαγικός
τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται απίθανα ταξίδια στο
υπερπέραν, οι συναντήσεις με τις υπερφυσικές δυνάμεις, έτσι
που να μπλέκεται το πραγματικό με το φανταστικό, το δυνατό

6. και το απίθανο, κάνουν ξεχωριστά ευχάριστο το διάβασμα των
ωραίων μύθων τους.
Τέλος , ο Ινδιάνος μισούσε πάνω από όλα το να λέει ξεκάθαρα
και οριστικά γεγονόντα. Το θεωρούσε βέβηλο ενώ το έβλεπε
σαν παραμόρφωση της αλήθειας. Διότι μερικά πράγματα
πρέπει να αφήνοντα μόνο στη διαίσθηση.

7. Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΩΝ
Αφού λοιπόν η εξοικείωση των παιδιών με τις προφορικές
παραδόσεις και γνώσεις της φυλής ήταν βασικός σκοπός,
πολλές φορές γίνονταν τέτοιες συναντήσεις για χάρη τους,
προσχεδιασμένα ή αυθόρμητα, που μπορεί να κρατούσαν και
μια ολόκληρη νύχτα. Οι ιστορίες άλλες φορές έδιναν αφορμές
για ταύτιση με τους ήρωες, έτσι ώστε η ομάδα να γίνεται πιο
θαρραλέα, πιο υπομονετική ή πιο συνεργάσιμη και άλλες
φορές έδιναν παραδείγματα προς αποφυγή. Οι ιστορίες
λεγόντουσαν επίσης ανάλογα με την εποχή. Κάποιοι μύθοι και
παραμύθια, για παράδειγμα, λεγόντουσαν μόνο χειμώνα ή
νύχτα με κρύο, όταν δεν έβγαιναν τα φίδια και οι αρκούδες.
Η τελετή της διήγησης έφερνε τους ανθρώπους και τις
οικογένειες πιο κοντά, ισχυροποιώντας τους δεσμούς της
κοινότητας. Για τους Ινδιάνους ήταν κάτι παρόμοιο με την
εκκλησία επειδή τα περισσότερα μηνύματα είχαν πνευματικό
χαρακτήρα. Οι μύθοι ξυπνούσαν την διάθεση και τα κίνητρα
για να μιμηθείς τους ήρωες και να γίνεις καλός, θαρραλέος,
δυνατός, ικανός αφηγητής ακόμα και αρχηγός.

8. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ
<<Μία μεγάλη φωτιά καίει στο κέντρο, ακούγεται το
τριζοβόλημα. Μυρίζει καμένο φασκόμηλο, χώμα και δροσιά.
Δεν υπάρχει φεγγάρι και τα αστέρια έχουν στήσει γλέντι στον
ουρανό. Βρισκόμαστε στη βάση ενός μεγάλου βράχου και
μπροστά μας, αν ήταν μέρα, θα απλωνόταν μια αχανής
πεδιάδα. Μαζί με μας, τριγύρω κάθονται κυκλικά στο χώμα
άνθρωποι. Φορούν φτερά, άλλοι στο κεφάλι και άλλοι στον
λαιμό, δέρματα κρεμασμένα πάνω τους για ρούχα και κάποιοι
είναι τυλιγμένοι με κουβέρτες, με παράξενα πολύχρωμα
γεωμετρικά σχήματα. Είμαστε σε ένα καταυλισμό Ινδιάνων.>>
Από παιδικό παραμύθι
Πολλές φορές, ειδικά τον χειμώνα, οι ιστορίες λέγονταν γύρω
από μία μεγάλη φωτιά δίνοντας στην συγκέντρωση
μυστικιστική και θρησκευτική σημασία… Σε τέτοιες
συγκεντρώσεις όσοι είχαν ταλέντο στην αφήγηση μπορούσαν
να επηρεάσουν άμεσα το ακροατήριό τους. Οι αφηγητές ήταν
κάθε άλλο από παθητικοί ομιλητές.
Ήταν σημαντικό για τα παιδιά να ακούσουν και να καταλάβουν
τους μύθους. Έτσι δεν έπρεπε να τα πάρει ο ύπνος, γι’αυτό σε
διάφορα σημεία της αφήγησης χρειαζόταν να φωνάξουν όλα
μαζί. Με αυτόν τον τρόπο έδειχναν στους μεγαλύτερους ότι
πράγματι άκουγαν τις ιστορίες. Γίνεται φανερό πως η αφήγηση
των μύθων ήταν ένας παραδοσιακός τρόπος διαδασκαλίας,
μέσο διαπαιδαγώγησης και μετάδοσης αξιών. Και γι’ αυτό, η
κάθε φυλή είχε τις δικές της ιστορίες, και αυτές οι ιστορίες
ήταν που την έκαναν μοναδική.
Πολλές φορές, για να διατηρήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των
ακροατών, ο αφηγητής, δεν δίσταζε να διακωμωδήσει τους

9. αφηρημένους ακροατές. Στη φυλή των Απάτσι Τσιρικάουα, οι
γέροι πριν αρχίσουν την αφήγηση (ειδικά τις περιβόητες
ιστορίες με το κογιότ), έλεγαν «Σε πιάνει νύστα μεγάλη σαν λες
αυτές τις ιστορίες», ενώ αντίστοιχα, όταν ήταν να αρχίσουν τις
ευτράπελες ιστορίες, έλεγαν «Αν βρίσκονται άνθρωποι εδώ
που οφείλουν σεβασμό ο ένας στον άλλον, σας προειδοποιώ
ότι ετοιμάζομαι να πω πολύ αστείες ιστορίες». Ο αφηγητής
έκανε την αφήγησή του παραστατική με κάθε τρόπο. Φωνές
και σφυρίγματα ζώων και πουλιών, μιμήσεις ήχων της φύσης
με αντικείμενα, όργανα ή το σώμα του. Οι κινήσεις και οι
χειρονομίες του ήταν επίσης έντονες.
Η αφήγηση γύρω από τη φωτιά το βράδυ ήταν ένα βασικό
στοιχείο της κουλτούρας των Ινδιάνων και όχι μόνο για λόγους
ψυχαγωγίας και δεσίματος της κοινότητας. Η αφήγηση μύθων
και παραμυθιών ήταν η παράδοση από γενιά σε γενιά της
ιστορίας τους που, καθώς δεν είχαν γραφή, μεταφέρονταν από
στόμα σε στόμα. Ήταν επίσης η παράδοση της γνώσης τους,
του πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος.
Όταν έπεφτε το σούρουπο κι οι ιστορίες άρχιζαν, τα πολύ
μικρά παιδιά πήγαιναν για ύπνο αλλά όλοι οι υπόλοιποι
προσκαλούνταν να συμμετάσχουν.

10. ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΝΔΙΑΝΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
(περιληπτικά)
• Με ήρωες → ανθρώπους
Η ΜΙΚΡΗ ΚΟΡΗ ΑΠ΄ΤΟ ΜΑΤΣΑΚΙ
(Ινδιάνοι Ζουνί, Αριζόνα και Νέο Μεξικό)
Τα παλιά χρόνια, στο χωριό Ματσάκι ζούσε μία ιδιαίτερη
κοπέλα η οποία όσο όμορφη έδειχνε άλλο τόσο πνευματικά
καλλιεργημένη ήταν.Ήταν αρκετά περιζήτητη στους νέους των
γύρω περιοχών όμως συνεχώς τους απέρριπτε, με αποτέλεσμα
αυτοί να ντροπιάζονται στους υπόλοιπους.

11. Μια φορά, ένας νέος από το γειτονικό χωριό,
εντυπωσιασμένος από αυτή αποφάσισε να επισκεφθεί το
σπιτικό της με ένα σακί γεμάτο δώρα.Όταν αυτός ζήτησε το
χέρι της αυτή για να επιβεβαιώσει πως θα είναι ο ιδανικός
άντρας για αυτήν τον προκάλεσε σε μια δοκιμασία. Αυτή ήταν
να ξεχορτιαριάσει και να οργώσει το κτήμα που ήταν
ιδιοκτησία της μικρής κόρης. Κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας
η κόρη έστειλε στο κτήμα τα κουνούπια της για να τον
βλάψουν .Αν αυτός το άντεχε ,θα ήταν ο κατάλληλος γαμπρός,
γεγονός που δεν έγινε. Έπειτα από αυτό, πολλοί νέοι περάσαν
από την ίδια δοκιμασία και όλοι τους απέτυχαν, πράγμα που
οδήγησε στον εξευτελισμό τους.
Εν τέλει, ένας φτωχός άνθρωπος κατάφερε να
αντιμετωπίσει αυτά τα κουνούπια, αφού με τη συμβουλή της
γιαγιάς του είχε μαζέψει ρίζες αλοιφής από τα βουνά, οι
οποίες λειτουργούσαν κατά των κουνουπιών. Παρ’όλα αυτά
όταν αυτός τελείωσε την δοκιμασία μία ελαφίνα
μεταμορφωμένη στην μικρή κόρη του προσέφερε φαί. Όταν
όμως η αληθινή νύφη εμφανίστηκε, η ψεύτικη έγινε ξανά
ελαφίνα. Τότε ο γαμπρός λιποθύμισε.
Τη στιγμή που ξανά απέκτησε τις αισθήσεις του, αντίκρισε
την μικρή κόρη , νομίζοντας όμως πως είναι η ελαφίνα την
σκότωσε με το τσαπί. Αυτή λοιπόν ήταν η ιστορία της μικρής
κόρης από το Ματσάκι που έληξε άδοξα.

12. • Με ήρωες →ζώα
ΤΟ ΚΟΥΝΑΒΙ ΚΙ Ο ΛΥΚΟΣ
(Ινδιάνοι αλεπούδες ή Μεκουακιχάγκ,,Ουισκόνσιν)
Το κουνάβι είναι πονηρό, μοιάζει πάντα χαριτωμένο. Μία
μέρα όπως το κουνάβι περπατούσε συνάντησε έναν λύκο και
τον προσέγγισε. Όταν ο λύκος δήλωσε πως πεινούσε το
κουνάβι αποκρίθηκε πως έχει μερικά φύλλα κοπριάς, χωρίς
όμως να του τα προσφέρει. Ο λύκος τα έφαγε.
Έπειτα το κουνάβι κατηγόρησε τον λύκο πως του έφαγε το
φαί και ο λύκος τον απείλησε πως θα το φάει. Τότε το κουνάβι
σκρφάλωσε σε ένα δέντρο όπου ο λύκος δε θα μπορούσε να
φτάσει. Έτσι το κουνάβι έκανε τον λύκο να πιστεύει πως όταν
αποκοιμηθεί θα πέσει από το δέντρο και θα μπορέσει ο λύκος
να το φάει. Το κουνάβι πετούσε ξύλα στον λύκο με σκοπό να
ελέγχει αν αυτός κοιμάται. Όταν σιγουρεύτηκε, κατέβηκε από
το δέντρο και γέμισε τα μάτια του λύκου με λάσπη.
Μετά ο λύκος ξύπνησε και δεν μπορούσε να δει. Ύστερα
προσπαθούσε να διασχίσει το δάσος ώστε να φτάσει στο
ποτάμι και να ξεπλύνει τα μάτια του. Αφού έφτασε στο ποτάμι
δεν πρόλαβε να καταλάβει ότι η μουσούδα του βρέχεται και
κατέληξε πνιγμένος στο ποτάμι.

13. • Μερικοί από τους τίτλους των ινδιάνικων
παραμυθιών
1. Σπρώχνοντας τον ουρανό
2. Ο Άλγκον και η αστροκόρη
3. Οι εφτά αδερφές
4. Πώς το κογιότ δημιούργησε τον γαλαξία
5. Το ατελείωτο ταξίδι
Καταλήγοντας, μπορούμε να αντιληφθούμε πως οι ιστορίες
όλων των ινδιάνικων φυλών καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα της
ζωής τους σε όλες της προεκτάσεις της: καθημερινές ανάγκες,
θρησκευτικές, εκπαιδευτικές, συμπεριφοράς και ηθικών αξιών,
γνώσεων για τον φυσικό κόσμο και το περιβάλλον και τέλος
ψυχολογικές. Σε πολιτισμούς όπου δεν υπάρχει γραφή, η
προφορική παράδοση είναι αυτό που κρατάει ζωντανή τη
μνήμη, την ιστορία και την εμπειρία που κατακτάται με το
πέρασμα των χρόνων και αυτό αποτυπώνεται στα ινδιάνικα
παραμύθια.
<<Κοντεύει να χαράξει ο ήλιος, ο γέρος αφηγητής κλείνει την
τελετή παράδοσης των ιστοριών, από αυτόν σε όσους τις
άκουσαν, με ένα τραγούδι. Οι άνθρωποι γύρω από τη φωτιά
μουρμουρίζουν και αυτοί. Κάποια από τα παιδιά κοιμούνται,
πολλά όμως είναι ξύπνια. Η φωτιά συνεχίζει να καίει μέχρι να
βγει ο ήλιος και αναλάβει αυτός τη ζεστασιά. Η πύλη προς τον
φανταστικό κόσμο των μύθων και των παραμυθιών όμως έχει
κλείσει, η μέρα δεν πρέπει να τη βρει ανοιχτή. Ήρθε η ώρα να
φύγουμε. Η χρονομηχανή έχει αρχίσει την αντίστροφη
μέτρηση. Στροβιλιζόμαστε μαζί με ποτάμια που μιλάνε, κογιότ
και αετούς που καυγαδίζουν, βοτάνια και μαντζούνια που
θεραπεύουν. Φεύγουμε, έχοντας κρατήσει μαζί μας αρχέγονες
λέξεις και ήχους για έναν κόσμο που κάποτε ίσως και να
υπήρξε κάπου…>>

14. ΟΙ ΕΠΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ
Πολλές ομάδες ινδιάνων σε όλη τη Βόρεια Αμερική
μοιράζονται τις Επτά Διδασκαλίες του Παππού σαν σχέδια για
να ζήσουν μια καλή ζωή. Οι επτά αρετές της ταπεινοφροσύνης,
του θάρρους, της ειλικρίνειας, της σοφίας, του σεβασμού, της
αλήθειας και της αγάπης θεωρούνται ως δράσεις που πρέπει
να ζουν καθημερινά. Μας συνδέουν με το παρελθόν, το ένα με
το άλλο και με τον φυσικό κόσμο. Κάθε χαρακτηριστικό έχει
ένα ζώο που συνδέεται με αυτό για να χρησιμεύσει ως
συνεχής υπενθύμιση ότι πρέπει να παραμένουμε σε ισορροπία
με τη φύση και να είμαστε σε ειρήνη με τα προσωπικά μας
πλεονεκτήματα και αδυναμίες. Δεν πρέπει να επιλέγουμε
κάποια από αυτά, καθώς οι Επτά Διδασκαλίες λειτουργούν
αρμονικά μεταξύ τους. Εάν αγνοήσουμε ή κάνουμε έκπτωση
σε κάποιο από αυτά, τότε τα αποθαρρύνουμε όλα και,
συνεπώς, αποδυναμώνουμε τον εαυτό μας και την κοινωνία
μας.
1.Σοφία 2.Αγάπη 3.Σεβασμός 4.Γενναιότητα 5.Τιμιότητα
6.Ταπεινότητα 7.Αλήθεια

15. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. https://papagalopsaro.com/indianikoi-mythoi-
paramythia/
2. https://www.slideshare.net/lianako/ss-93582816
3. https://www.koutipandoras.gr/article/o-politismos-
ton-indianon-mesa-apo-tis-fotografies-toy-edward-
s-curtis/
4. https://www.jstor.org/stable/534740
5. Βιβλίο ‘’ΙΝΔΙΑΝΟΙ’’ από Το Βήμα