• Η Βενετία (ιταλικά: Venezia, βενετσιανικά: Venesia ή Venexia)
είναι πόλη της Ιταλίας χτισμένη πάνω σε μια ομάδα 118
μικρών νησιών που χωρίζονται από κανάλια και ενώνονται
μεταξύ τους με γέφυρες. Είναι πρωτεύουσα της Περιφέρειας
του Βένετο και βρίσκεται στην ομώνυμη
ελώδη λιμνοθάλασσα που απλώνεται κατά μήκος της
ακτογραμμής μεταξύ των εκβολών των ποταμών Πάδου και
Πιάβε. Η Βενετία είναι φημισμένη για την ομορφιά της
τοποθεσίας της, την αρχιτεκτονική της και τα έργα τέχνης της.
Ολόκληρη η πόλη είναι καταγεγραμμένη ως Μνημείο
Παγκόσμιας Κληρονομιάς, μαζί με τη λιμνοθάλασσά της.
• Το όνομα προέρχεται από τον αρχαίο λαό των Βένετων, που
κατοίκησαν την περιοχή από τον 10ο αιώνα π.Χ. Η πόλη
υπήρξε στην ιστορία πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της
Βενετίας. Είναι γνωστή ως «Γαληνοτάτη», «Βασίλισσα
της Αδριατικής», «Πόλη του Νερού», «Πόλη των Μασκών»,
«Πόλη των Γεφυρών», «Επιπλέουσα Πόλη» και «Πόλη των
Καναλιών».
Αρχιτεκτονική
• Η Βενετία έχει πλούσιο και ποικίλο αρχιτεκτονικό ύφος, με
γνωστότερο το Γοτθικό ρυθμό. Η Βενετική Γοτθική αρχιτεκτονική
είναι ένας όρος που δίνεται σε ένα Βενετσιάνικο κτιριακό ρυθμό,
που συνδυάζει τη χρήση της μυτερής Γοτθικής αψίδας
με Βυζαντινές και Οθωμανικές επιρροές. Ο ρυθμός γεννήθηκε στη
Βενετία του 14ου αιώνα, όπου η συμβολή του Βυζαντινού ρυθμού
από την Κωνσταντινούπολη συνάντησε την Αραβική επιρροή από
τη Μαυριτανική Ισπανία. Κύρια παραδείγματα αυτού του ρυθμού
στην πόλη είναι το Παλάτι των Δόγηδων και το Κα ντ’ Ορο. Η πόλη
έχει επίσης αρκετά κτίρια Αναγεννησιακά και Μπαρόκ, μεταξύ
άλλων το Κα Πέζαρο και το Κα Ρετσόνικο
Το Παλάτι των Δόγηδων (ιταλικά:Palazzo
Ducale di Venezia) είναι ένα παλάτι Γοτθικής
αρχιτεκτονικής στη Βενετία. Το σημερινό
παλάτι κατασκευάστηκε κατά την περίοδο
από το 1309 ως 1424 πάνω σε υπάρχον
κτίριο του 9ου αιώνα. Το κτίριο εικάζεται ότι
σχεδιάστηκε από τον Φιλίππο
Καλεντάριο (Filippo Calendario). Οι
Μπαρτολομέο και Τζιοβάννι Μπον
(Bartolomeo και Giovanni Bon)
δημιούργησαν σε μεταγενέστερη εποχή τη
μνημειώδη είσοδο του κτιρίου (Porta della
Carta) από την πλευρά της πλατείας
(Piazzetta).
• Η μπαρόκ αρχιτεκτονική εμφανίζεται στις αρχές
του 17ου αιώνα στην Ιταλία και γρήγορα
εξαπλώνεται και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Δανείζεται το αισθητικό λεξιλόγιο
της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής και το
χρησιμοποιεί με έναν πιο θεατρικό τρόπο, πιο
ρητορικό και πιο επιδεικτικό, εκφράζοντας τον
θρίαμβο της απολυταρχικής εξουσίας και της
εκκλησίας. Νέες αρχιτεκτονικές αντιλήψεις για
το χρώμα, το φως και τη σκιά χαρακτηρίζουν το
μπαρόκ. Σε γενικές γραμμές η μπαρόκ
αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από την άφθονη και
υπερβολική χρήση των υλικών, παιχνιδιών σκιάς
και φωτός, καθώς και χρώματος.
•δραματική χρήση του φωτισμού με έντονες
αντιθέσεις
•υπερβολική χρήση διακοσμητικών στοιχείων
συμπεριλαμβανομένων και μεμονωμένων γλυπτών
στο εξωτερικό
•μεγάλης κλίμακας διακοσμητικές αναπαραστάσεις
στις οροφές των κτιρίων
•έντονη σύνδεση της αρχιτεκτονικής με τη
ζωγραφική
•χρήση τεχνικών οπτικής "απάτης" (trompe l'oeil)
• Μολονότι δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές, σχετικές με τους
πρώτους αιώνες της Βενετίας, η παράδοση και οι υπάρχουσες
μαρτυρίες έχουν κάνει αρκετούς ιστορικούς να συμφωνήσουν
ότι ο αρχικός πληθυσμός της Βενετίας αποτελούνταν από
πρόσφυγες από Ρωμαϊκές πόλεις κοντά στη Βενετία, όπως
οι Πάντοβα, Ακυληία, Τρεβίζο, Αλτίνο και Κονκόρντια
(σημερινό Πόρτογκουάρο) και από την ανυπεράσπιστη
ύπαιθρο που τρέπονταν σε φυγή από διαδοχικά κύματα
εισβολών Γερμανών και Ούννων.
• Η τελευταία και μονιμότερη μετανάστευση στο βορρά της Ιταλικής
Χερσονήσου ήταν εκείνη των Λομβαρδών το 568, αφήνοντας
στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μια λεπτή λωρίδα ακτής στο σημερινό
Βένετο, περιλαμβανομένης της Βενετίας. Το Ρωμαϊκό/Βυζαντινό έδαφος
οργανώθηκε ως Εξαρχάτο της Ραβέννας διοικούμενο από αυτό το
αρχαίο λιμάνι και επιτηρούμενο από ένα αντιβασιλέα (τον Έξαρχο),
διορισμένο από τον Αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, αλλά η
Ραβέννα και η Βενετία συνδέονταν μόνο δια θαλάσσης, και με την
απομονωμένη θέση της Βενετίας επήλθε μεγαλύτερη αυτονομία.
Δημιουργήθηκαν νέα λιμάνια, μεταξύ αυτών εκείνα στο Μαλαμόκο και
στο Τορτσέλο στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας. Οι «tribuni maiores», η
αρχαιότερη κεντρική υπάρχουσα κυβερνητική επιτροπή των νησιών στη
Λιμνοθάλασσα, χρονολογείται από το 568.
• Από τον 9ο ως το 12ο αιώνα, η Βενετία εξελίχθηκε σε πόλη-
κράτος, μία ιταλική θαλασσοκρατία ή ναυτική
δημοκρατία (Repubblica Marinara), οι άλλες τρεις όντας
η Γένοβα, η Πίζα και το Αμάλφι). Η στρατηγική της θέση στην
κορυφή της Αδριατικής κατέστησε τη ναυτική και εμπορική δύναμη
της Βενετίας σχεδόν άτρωτη. Με την εξάλειψη των πειρατών κατά
μήκος των Δαλματικών ακτών η πόλη έγινε ένα ακμάζον εμπορικό
κέντρο ανάμεσα στη Δυτική Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο
(ιδιαίτερα τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τον Ισλαμικό κόσμο).
• Συγκεκριμένα, από τον 15° αιώνα και μετά, η Βενετία ήταν γνωστή
ως η «Βασίλισσα των θαλασσών». Την χρονική περίοδο αυτή, οι
Βενετοί κατάφεραν να «αγγίξουν» το ζενίθ της εμπορικής και
ναυτιλιακής τους κυριαρχίας. Η πόλη της Βενετίας έγινε ο βασικός
πρωταγωνιστής στο εμπόριο των «ακριβών» προϊόντων και
αποτελούσε τον κυριότερο εμπορικό συνδετικό κρίκο, ανάμεσα σε
Ευρώπη και Ανατολή. Επίσης, η Βενετία κερδίζοντας τον έλεγχο
της Αδριατικής, άρχιζε να βάζει τις πρώτες βάσεις για την μεγάλη
της αυτοκρατορία. Η βενετική κοινωνική συνοχή, οι ευνοϊκές
συγκυρίες που αντιμετώπισαν οι Βενετοί, η γεωγραφική θέση της
Βενετίας, αλλά και το γεγονός ότι οι Βενετοί υπήρξαν σκαπανείς σε
θέματα «μοντέρνας» διπλωματίας, ήταν ορισμένοι από τους
βασικότερους λόγους που οδήγησαν τη Βενετία στην κορυφή. Την
συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η Βενετική δύναμη ήταν ξακουστή
σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Η εμπορική επιτυχία των
Βενετών την εποχή αυτή δεν θα είχε σημειωθεί ποτέ, αν οι Βενετοί
δεν είχαν καταφέρει να «επιβληθούν» στη θάλασσα.
• Η Βενετία είναι μία ρομαντική, τουριστική πόλη, απαράλλακτη
στο χρόνο. Είναι ένας από τους σημαντικότερους τουριστικούς
προορισμούς στον κόσμο για τις φημισμένες της τέχνες και
αρχιτεκτονική. Η πόλη δέχεται έναν μέσο όρο 50.000
τουριστών την ημέρα (εκτίμηση 2007). Θεωρείται ως μία από
τις ομορφότερες πόλεις στον κόσμο. Καταφέρνει να επιζεί
παρά το γεγονός ότι είναι χτισμένη σε μία σειρά από
λασπώδεις όχθες ανάμεσα στα παλιρροϊκά νερά
της Αδριατικής και συχνά πλημμυρίζει.
• Ο τουρισμός αποτελεί μείζονα τομέα της οικονομίας της
Βενετίας από το 18ο αιώνα, οπότε ήταν μείζον κέντρο
του Γκραντ Τουρ, με το όμορφο τοπίο της, τη μοναδικότητα και
την πλούσια μουσική και καλλιτεχνική πολιτιστική κληρονομιά.
Το 19ο αιώνα, έγινε μοδάτο κέντρο για τους πλούσιους και
διάσημους, που συχνά διέμεναν ή δειπνούσαν σε πολυτελή
μέρη, όπως το Ξενοδοχείο Ντανιέλι και το Καφέ Φλοριάν.
Εξακολούθησε να είναι μοδάτη πόλη του συρμού μέχρι τις
αρχές του 20ού αιώνα.Τη δεκαετία του 1980, αναβίωσε
το Καρναβάλι της Βενετίας και η πόλη έχει γίνει μέγα κέντρο
διεθνών συνεδρίων και φεστιβάλ, όπως η αναγνωρισμένου
κύρους Μπιενάλε της Βενετίας και το Διεθνές Φεστιβάλ
Κινηματογράφου Βενετίας, που προσελκύουν επισκέπτες από
όλο τον κόσμο για τις θεατρικές, πολιτιστικές,
κινηματογραφικές, καλλιτεχνικές και μουσικές παραγωγές
τους.
• Το Καρναβάλι της Βενετίας είναι ετήσιο φεστιβάλ, που
πραγματοποιείται στη Βενετία της Ιταλίας. Το καρναβάλι
τελειώνει με την έναρξη της χριστιανικής Σαρακοστής,
σαράντα ημέρες πριν από το Πάσχα: την «Ευλογημένη Τρίτη»
(Martedi «Grasso ή Mardi Gras), την ημέρα πριν από την
Καθαρά Τετάρτη. Το φεστιβάλ είναι παγκοσμίως φημισμένο για
τις περίτεχνες μάσκες του.
• Λέγεται ότι το Καρναβάλι της Βενετίας ξεκίνησε από μια νίκη της «Γαληνοτάτης
Δημοκρατίας» εναντίον του Πατριάρχη της Ακυληίας Ουλρίκο ντι Τρέβεν κατά το
έτος 1162. Σε ανάμνηση αυτής της νίκης, οι άνθρωποι άρχισαν να χορεύουν και να
κάνουν συγκεντρώσεις στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Προφανώς, αυτό
το φεστιβάλ ξεκίνησε εκείνη την περίοδο και έγινε επίσημο στην Αναγέννηση.[1] Το
δέκατο έβδομο αιώνα, το μπαρόκ καρναβάλι ήταν ένας τρόπος αποθήκευσης της
εικόνας του γοήτρου της Βενετίας στον κόσμο. Ήταν πολύ διάσημο κατά τη διάρκεια του
δέκατου όγδοου αιώνα. Ενθάρρυνε την ελευθερία και την ευχαρίστηση, αλλά
χρησιμοποιήθηκε επίσης για την προστασία των Ενετών από την αγωνία για το παρόν
και το μέλλον. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κανόνα του βασιλιά της Αυστρίας, το φεστιβάλ
είχε τεθεί εκτός νόμου εξ ολοκλήρου το 1797 και η χρήση των μασκών απαγορεύθηκε
αυστηρά. Επανεμφανίστηκε σταδιακά κατά τον δέκατο ένατο αιώνα, αλλά μόνο για
μικρά χρονικά διαστήματα και πάνω απ' όλα για ιδιωτικές γιορτές, όταν έγινε μια
ευκαιρία για καλλιτεχνικές δημιουργίες.
• Αν και οι κάτοικοι της Βενετίας παρέμεναν γενικά πιστοί
Ρωμαιοκαθολικοί, το κράτος της Βενετίας φημιζόταν για την απουσία
θρησκευτικού φανατισμού και δεν εκτέλεσε ούτε μια θανατική καταδίκη
λόγω θρησκευτικής αίρεσης στη διάρκεια της Αντιμεταρρύθμισης. Αυτή η
φανερή έλλειψη ζήλου συνέβαλε στις συχνές συγκρούσεις της Βενετίας
με τον Παπισμό. Σ' αυτό το πλαίσιο τα γραπτά του Αγγλικανού
Θεολόγου, Ουίλιαμ Μπέντελ, είναι αρκετά διαφωτιστικά. Η Βενετία
απειλήθηκε με αφορισμό σε αρκετές περιπτώσεις και δυο φορές υπέστη
την επιβολή του. Τη δεύτερη, γνωστότερη, περίπτωση, το 1606 με
εντολή του Πάπα Παύλου Ε΄.
• Η Βενετία υπήρξε επί μακρόν πηγή έμπνευσης για συγγραφείς, ποιητές και
θεατρικούς συγγραφείς καθώς η πόλη ήταν μια ιδιαίτερα δημοφιλής τοποθεσία.
Ήταν επίσης στην πρώτη γραμμή της τεχνικής εξέλιξης της τυπογραφίας και
των εκδόσεων. Δύο από τους γνωστότερους Βενετσιάνους συγγραφείς ήταν
ο Μάρκο Πόλο στο Μεσαίωνα και αργότερα ο Τζάκομο Καζανόβα.
• Οι Βενετσιάνοι θεατρικοί συγγραφείς ακολούθησαν την παλιά Ιταλική θεατρική
παράδοση της Κομέντια ντελ Άρτε. Ο Ρουτζάντε (1502 – 1542), ο Κάρλο
Γκολντόνι (1707 – 1793) και ο Κάρλο Γκότσι (1720-1806) χρησιμοποίησαν
εκτεταμένα στις κωμωδίες τους τη Βενετσιάνικη διάλεκτο. Η Βενετία έχει επίσης
εμπνεύσει ξένους συγγραφείς. Ο Σαίξπηρ τοποθετεί εδώ την πρώτη πράξη
του "Οθέλου" και τον "Έμπορο της Βενετίας". Επίσης ο Μπεν Τζόνσον τον
"Βολπόνε" και ο Βολταίρος τον "Καντίντ".
• Η Βενετία συνδέεται επίσης με την τεχνική πλευρά του γραψίματος. Η πόλη
ήταν ο τόπος ενός από τα πρώτα τυπογραφεία της Ιταλίας, ιδρυμένου από
τον Αλδο Μανούτιο (1449 – 1515). Ήδη από τότε η Βενετία αναπτύχθηκε ως
σημαντικό τυπογραφικό κέντρο και επίσης μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα εκεί
τυπώνονταν τα μισά από τα βιβλία, που εκδίδονταν στην Ιταλία.
• Η μακροχρόνια παρακμή της Βενετίας ξεκίνησε κατά τον 15ο αιώνα, όταν, πρώτα, έκανε
μια ανεπιτυχή προσπάθεια να διατηρήσει στην κατοχή της την Θεσσαλονίκη, απέναντι
στους Οθωμανούς. Έστειλε, επίσης, πλοία να συνδράμουν στην άμυνα της
Κωνσταντινούπολης εναντίον των Οθωμανών πολιορκητών (1453). Μετά την άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τον Σουλτάνο Μωάμεθ Β΄, ο τελευταίος κήρυξε τον πόλεμο στη
Βενετία. Ο πόλεμος αυτός διήρκεσε τριάντα χρόνια και στοίχισε στη Βενετία τις
περισσότερες κτήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Στη συνέχεια, ο Χριστόφορος
Κολόμβος ανακάλυψε το Νέο Κόσμο και οι Πορτογάλοι ανακάλυψαν μία θαλάσσια οδό
προς την Ινδία, εξαλείφοντας έτσι το μονοπώλιο του χερσαίου δρόμου της Βενετίας. Η
Γαλλία, η Αγγλία και η Ολλανδία τους ακολούθησαν. Τα κωπήλατα πλοία της Βενετίας
μειονεκτούσαν όταν έπρεπε να διασχίσουν τους μεγάλους ωκεανούς και έτσι η Βενετία
έμεινε πίσω στον αγώνα για δημιουργία αποικιών.
• Η Μαύρη Πανώλη ερήμωσε τη Βενετία το 1348 και μια ακόμη φορά,
μεταξύ 1575 και 1577. Σε διάστημα τριών ετών, σκότωσε περίπου 50.000 ανθρώπους. Το
1630, η πανώλη σκότωσε το ένα τρίτο των 150.000 πολιτών της Βενετίας. Η Βενετία
άρχισε να χάνει τη θέση της ως κέντρου διεθνούς εμπορίου το τελευταίο διάστημα της
Αναγέννησης, καθώς η Πορτογαλία έγινε ο κύριος μεσολαβητής της Ευρώπης, στο
εμπόριο με την Άπω Ανατολή, πλήττοντας τα θεμέλια του μεγάλου πλούτου της Βενετίας,
ενώ η Γαλλία και η Ισπανία πολέμησαν για την ηγεμονία επί της Ιταλίας κατά
τους Ιταλικούς Πολέμους (1494–1559), περιθωριοποιώντας, έτσι, την πολιτική της
επιρροή. Παρά ταύτα, η Βενετική αυτοκρατορία ήταν μεγάλος εξαγωγέας αγροτικών
προϊόντων και, μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, σημαντικό βιομηχανικό κέντρο.