1. 3O ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΙΛΙΟΥ
Καθολική Εκκλησία
Μεσαίωνας (500-1500 μ.Χ.)
Δημητρογιαννοπούλου Κατερίνα
Μάθημα Ιστορίας Β’ Λυκείου, Σχολικό έτος 2022-2023
Επιτηρήτρια καθηγήτρια: Ηλιάνα Κουβάτσου

2. 1
Περιεχόμενα
Η Καθολική Εκκλησία.....................................................................................................3
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στον Μεσαίωνα και ως τα τέλη του 14ου αιώνα ...........4
Αυθαιρεσίες και σκάνδαλα της εκκλησίας....................................................................4
• Η γενοκτονία προκολομβιανών πολιτισμών .......................................................... 5
• Οργιώδες δείπνο με κάστανα................................................................................. 8
• O Πάπας Στέφανος ο ΣΤ’......................................................................................... 8
• Ένας Πάπας πουλά το αξίωμα του ........................................................................ 9
• Προσευχή επί πληρωμή......................................................................................... 9
• Οίκοι ανοχής και μοναστήρια.............................................................................. 10
• Ο αντισημιτισμός του μεσαίωνα είναι άλλη μια δημιουργία της καθολικής
εκκλησίας ................................................................................................................... 10
• Τα ψέματα των δηλητηριασμένων πηγαδιών..................................................... 12
Θρησκευτικός φανατισμός, μισαλλοδοξία .................................................................13
Ανάγκη της εκκλησίας για επιβολή .............................................................................15
Επίλογος.......................................................................................................................16

3. 2
Πρόλόγός
Η Καθολική εκκλησία Εκκλησία τον μεσαίωνα είχε κεντρικό ρόλο καθώς
ήλεγχε πνευματικά όλη την Ευρώπη. Κατά την διάρκεια αυτών των χρό-
νων συμμετείχε σε εγκλήματα και αυθαιρεσίες. Στην εργασία αυτή θα
δούμε μερικά από αυτά.
Ενώ θα περιμέναμε την Εκκλησία ως πρότυπο ηθικής, φαίνεται πως μό-
νο αυτό δεν είναι. Το φαινόμενο αυτό, όμως, δεν παρουσιάζεται για
πρώτη φορά τώρα, καθώς οι αυθαιρεσίες και τα σκάνδαλα ξεκίνησαν
μαζί με την ίδρυση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Σε αυτήν την εργασία, θα μάθουμε για γεγονότα που δεν διδαχθήκαμε
ποτέ στο σχολείο, αλλά και αν τα διδαχθήκαμε, ήταν ωραιοποιημένα
και συχνά παρουσίαζαν μόνο μια οπτική γωνία. Χαρακτηριστικό παρά-
δειγμα είναι ιερείς που διευθύνουν οίκους ανοχής ή το περίφημο ορ-
γιώδες δείπνο με τα κάστανα.
Εν συνεχεία, θα γίνει αναφορά στη μισαλλοδοξία και θα προσπαθήσω
να δώσω απάντηση στο ερώτημα: «Γιατί μετά από όλα αυτά ο άνθρω-
πος πιστεύει και ακόμη φανατίζεται με τις θρησκείες;»
Τέλος, θα γίνει αναφορά στη θέση που όφειλε να έχει η Εκκλησία σε
συνάρτηση με την κοινωνία και τους λόγους που δεν τηρεί αυτήν τη θέ-
ση.
Έμπνευση για την επιλογή αυτού του θέματος, αποτέλεσε ένα άρθρο
από την ιστοσελίδα «Η Μηχανή του Χρόνου» για την Ιωάννα της Λω-
ρραίνης. Στις 30 Μαΐου 1431 την έκαψαν ζωντανή, με την κατηγορία
πως φορούσε ανδρικά ρούχα και είχε κοντή κόμη. Επίσης, την κατηγό-
ρησαν για μαγεία και ως αιρετική, αφού ισχυριζόταν πως επικοινωνού-
σε με το Θεό. Ζήτησε, όσο καιγόταν, να υψώσουν ένα σταυρό, για να
τον βλέπει όσο πεθαίνει. Τότε κάποιος είπε: «Είμαστε χαμένοι, κάψαμε
μια αγία». Τα λόγια του βγήκαν προφητικά. Στις 16 Μαΐου του 1920,
κηρύχτηκε αγία από την Καθολική Εκκλησία ( άσχετα που στο παρελθόν
αυτοί την έρριξαν στα πυρά) και προστάτιδα της Γαλλίας.
https://youtu.be/PtzhvJh9NRY Αναφορά σε αυτήν υπάρχει σε τραγούδι
των Smiths.

4. 3
Η Καθολική Εκκλησία
Η Καθολική Εκκλησία δημιουργήθηκε μετά το Σχίσμα του 1054, κατά
την διάρκεια του οποίου η τότε Εκκλησία χωρίστηκε σε Δυτική και Ανα-
τολική. Αυτό συνέβη ύστερα από αμοιβαίους αναθεματισμούς μεταξύ
του Πάπα της Ρώμης, Λέοντα Θ΄ και του Πατριάρχη της Κωνσταντινού-
πολης, Μιχαήλ Κηρουλάριου. Ενδεικτικοί λόγοι που οδήγησαν στο Σχί-
σμα είναι το γλωσσικό ζήτημα, η πολυπολιτισμικότητα στο πλαίσιο της
ανάπτυξης, η επιλογή διαφορετικών λύσεων για την αντιμετώπηση κα-
κοδοξιών και αιρέσεων, όπως επίσης οι εθνολογικές διαφορές και η
γεωγραφική τους απόσταση των δύο εκκλησιών.
Νωρίτερα, τον 8ο
αιώνα, έγινε η στέψη του Καρλομάγνου με τον τίτλο
του Αυτοκράτορα από τον Πάπα Λέοντα Γ΄, διευρύνοντας έτσι το χάσμα
μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αργότερα, στην Ανατολή, τον 11ο
αιώνα ι-
δρύθηκαν μονές με ελεύθερη εκλογή των ηγουμένων τους και έχοντας
απαλλαγή από το φόρο της δεκάτης. Παράλληλα, έχοντας την υποστή-
ριξη των Καπετιδών, η μεταρρύθμιση του Cluny έφερε τον επισκοπικό
κλήρο σε αντιπαράθεση με το μοναστικό, ενώ ταυτόχρονα αναβαθμί-
στηκε και ο ρόλος του Πάπα. Ο πρώτος κλουνιακός μεταρρυθμιστής, ο
Πάπας Λέων ο Θ΄, κλήθηκε να αναλάβει τον παπικό θρόνο από τον Ερ-
ρίκο τον Γ΄, αλλά εκείνος δεν αποδέχθηκε, εκτός και αν επικυρωνόταν η
επιλογή του από το ρωμαϊκό κλήρο και το λαό. Ο Καρδινάλιος Ουμβέρ-
τιος, στενός συνεργάτης του, για να προετοιμάσει τη Γρηγοριανή με-
ταρρύθμιση, αξιοποίησε το κλουνιακό διάταγμα. Οι επεξεργασίες ενέρ-
γειες του Ουμβέρτιου έχουν σχέση με την ανεξαρτητοποίηση της πνευ-
ματικής από την κοσμική εξουσία, την υπεροχή της Εκκλησίας απέναντι
στις κοσμικές εξουσίες και το λειτουργικό και νομικό πρωτείο της. Ο
Ουμβέρτιος συνέβαλε καταλυτικά στη συνάφεια μεταξύ της κλουνιακής
μεταρρύθμισης και της τελική έκβαση του Σχίσματος. Έτσι, η πρωτο-
βουλία για τον αφορισμό που κατατέθηκε στην Αγία Τράπεζα ήταν του
Ουμβέρτιου, αφού είχε πεθάνει από τον προηγούμενο Απρίλιο ο Πά-
πας. Ο Γερμανός βασιλιάς Όθωνας, το 962, στέφθηκε αυτοκράτορας της
Ρώμης από τον Πάπα Ιωάννη ΙΒ΄. Με την παρουσία του Γερμανού Αυτο-
κράτορα στην Ιταλία, ενισχύθηκαν οι γερμανικοί θεολογικοί κύκλοι στη
Ρώμη, καθιστώντας τον Πάπα υποχείριό τους. Παράλληλα, διευκολύν-
θηκε η επικράτηση των γερμανικών αντιλήψεων, που μια εξ αυτών ήταν
και το filioque.

5. 4
Από τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι τη ρίζα όλων των αντιθέσεων
μεταξύ των δύο Εκκλησιών αποτελούν οι παρεμβάσεις των Αυτοκρατό-
ρων σε θέματα της Εκκλησίας, οι θεολογικές αντιπαραθέσεις και η πολι-
τιστική απόσταση.
Όσον αφορά τις προγενέστερες σχέσεις μεταξύ των δύο Εκκλησιών,
πρέπει να επισημανθεί ότι κυριαρχούν τρεις διιστάμενες απόψεις: Κατά
την πρώτη, επικρατούσε ειρήνη. Κατά τη δεύτερη, το Σχίσμα ήταν μια
δεδομένη κατάσταση πριν την επισημοποίησή του και κατά την τρίτη,
υπήρχε μια επιφανειακή ειρήνη, καθώς το Σχίσμα υφίστατο απλά όχι
επίσημα.
Συνοπτικά, όσον αφορά το θέμα του δόγματος, ο Μιχαήλ Κηρουλάριος
απαριθμεί τις διαφορές μεταξύ των δύο Εκκλησιών, κάποιες εκ των ο-
ποίων είναι το filioque, η νηστεία και η τήρηση της αργίας του Σαββά-
του, η χρήση αζύμων στη Θεία Ευχαριστία, η τέλεση του βαπτίσματος
με κατάδυση και γέμισμα του στόματος με αλάτι, η καταναγκαστική
αγαμία των κληρικών κ.α..
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στον Μεσαίωνα και ως τα τέλη
του 14ου αιώνα
Οι περισσότεροι Ρωμαιοκαθολικοί χριστιανοί κατοικούσαν στην Ευρώ-
πη. Η Εκκλησία ήλεγχε πνευματικά ολόκληρη την Ευρώπη, διέθετε ορ-
γανωμένο διοικητικό σύστημα, είχε πολλές αρμοδιότητες σχετικά με
την κοινωνική ζωή και κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης. Ο Πάπας κατείχε
ισχυρή εξουσία και είχε το δικαίωμα να παρεμβαίνει στις πολιτικές εξε-
λίξεις. Η ζωή των ανθρώπων εκείνης της εποχής καθοριζόταν από τις
χριστιανικές γιορτές και τα μυστήρια.
Αυθαιρεσίες και σκάνδαλα της Καθολικής Εκκλησίας
Σε αυτό το σημείο θα παρατεθούν μερικά παραδείγματα αυθαιρεσιών
και σκανδάλων που θα δώσουν μια εικόνα των αθλιοτήτων που συνέ-
βησαν στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας.

6. 5
Η γενοκτονία των προκολομβιανών πολιτισμών
Για άλλους ήταν ήρωας, άνοιξε δρόμους, λένε, άνοιξε ορίζοντες για την
ανθρωπότητα, έδωσε την ευκαιρία για δημιουργία νέων κρατών, που
αργότερα απέκτησαν εξαιρετικά ισχυρές οικονομίες. Και για άλλους,
ένας εγκληματίας, ένας ψυχρός δολοφόνος. Επικρίθηκε τόσο για την
κτηνωδία του, όσο και για την έναρξη της εξόντωσης των ιθαγενών Α-
μερικανών, είτε λόγω των ασθενειών, είτε λόγω της σκόπιμης γενοκτο-
νίας. Αυτός ήταν ο διάσημος Χριστόφορος Κολόμβος (1451-1506).
Το έγκλημα που διέπραξε, δηλαδή το ολοκαύτωμα των Ινδιάνων από
τους Ευρωπαίους, είναι μια αποτρόπαιη πράξη που έχει αποσιωπηθεί
στους αιώνες. Το έργο αυτό θεωρήθηκε θεάρεστο και από την Καθολική
Εκκλησία και από τις βασιλικές αυλές της εποχής, καθώς αυτοί οι άν-
θρωποι που δολοφόνησε δεν αναφέρονταν στη Βίβλο και έτσι εύκολα
θεωρήθηκαν υποδεέστεροι.
Στην Ασία, στην Αφρική, στην Ωκεανία και κυρίως στην αμερικανική ή-
πειρο, για περίπου 600 χρόνια, αφανίζονται ολόκληροι λαοί. Τα νούμε-
ρα μάς κάνουν να καταλάβουμε ότι μιλάμε για στοχευόμενη γενοκτονία
με διάρκεια ανάμεσα στους αιώνες. Πολιτισμοί που πριν την διέλευση
του Χριστόφορου Κολόμβου είχαν ευδοκιμήσει.
Οι αποστολές του, που χρηματοδοτήθηκαν από τους Καθολικούς Μο-
νάρχες της Ισπανίας, αποτέλεσαν την πρώτη ευρωπαϊκή επαφή με την
Καραϊβική, την Κεντρική Αμερική και τη Νότια Αμερική. Μετά τις επίμο-
νες πιέσεις του Κολόμβου, σε πολλά βασίλεια, οι Καθολικοί Μονάρχες
Βασίλισσα Ισαβέλλα Α΄ και Βασιλιάς Φερδινάνδος Β΄ συμφώνησαν να
χρηματοδοτήσουν ένα ταξίδι προς τα δυτικά. Ο Κολόμβος έφυγε από
την Καστίλλη τον Αύγουστο του 1492 με τρία πλοία και έφτασε στην
Αμερική στις 12 Οκτωβρίου. Αποβιβάστηκε σε ένα νησί στις Μπαχάμες,
ενώ αργότερα αποβιβάστηκε και σε άλλα νησιά. Ο Κολόμβος επέστρε-
ψε στην Καστίλλη στις αρχές του 1493, φέρνοντας μαζί του έναν αριθμό
αιχμαλωτισμένων ιθαγενών. Η φήμη για τα ταξίδια του διαδόθηκε σύ-
ντομα σε όλη την Ευρώπη. Ο Κολόμβος πραγματοποίησε τρία ακόμη τα-
ξίδια στην Αμερική, εξερευνώντας τις Μικρές Αντίλλες το 1493, το Τρι-
νιδάδ και τις βόρειες ακτές της Νότιας Αμερικής το 1498 και τις ανατο-
λικές ακτές της Κεντρικής Αμερικής το 1502. Επιστρέφοντας από το δεύ-

7. 6
τερο ταξίδι του, ο Κολόμβος έστειλε 550 σκλάβους στην Ευρώπη για
πώληση, συγκεκριμένα στην αγορά της Μεσογείου. Ο Βρετανός ιστορι-
κός Basil Davidson έχει ονομάσει τον Κολόμβο “πατέρα του δουλεμπο-
ρίου ”. Ως αποικιακός κυβερνήτης, ο Κολόμβος κατηγορήθηκε από τους
συγχρόνους του για τρομακτική βιαιότητα και σύντομα απομακρύνθηκε
από τη θέση του.
Οι ιστορικοί έχουν επικρίνει τον Κολόμβο για την έναρξη του αποικι-
σμού και για την κακοποίηση των ιθαγενών. Στον Άγιο Κρόνο, ο φίλος
του Κολόμβου, Michele da Cuneo σύμφωνα με την ίδια του την αφήγη-
ση κράτησε μια ιθαγενή γυναίκα που αιχμαλώτισε, την οποία ο Κολόμ-
βος “του έδωσε ” και στη συνέχεια τη βίασε βάναυσα. Προκύπτει από
πηγές πως ακρωτηρίαζε άνδρες, έπαιρνε ανήλικα κορίτσια ως μηχανές
του σεξ και τα μωρά που κάνανε, τα δίνανε για τροφή στα σκυλιά . Προ-
κύπτει από πηγές πως ακρωτηρίαζε άνδρες, έπαιρνε ανήλικα κορίτσια
ως μηχανές του σεξ και τα μωρά που κάνανε, τα δίνανε για τροφή στα
σκυλιά . Χιλιάδες ιθαγενείς πιστεύεται ότι αυτοκτόνησαν με δηλητήριο
για να γλιτώσουν από τις διώξεις του. Ο Κολόμβος είχε οικονομικό
συμφέρον από την υποδούλωση των ιθαγενών της Ισπανιόλας και για
τον λόγο αυτό δεν ήταν πρόθυμος να τους βαφτίσει, γεγονός που προ-
κάλεσε την κριτική ορισμένων εκκλησιαστικών παραγόντων. Η Κον-
σουέλο Βαρέλα, Ισπανίδα ιστορικός που έχει δει την έκθεση, αναφέρει
ότι “η κυβέρνηση του Κολόμβου χαρακτηριζόταν από μια μορφή τυραν-
νίας. Ακόμη και όσοι τον αγαπούσαν, έπρεπε να παραδεχτούν τις φρι-
καλεότητες που είχαν λάβει χώρα”.

8. 7

9. 8
Οργιώδες δείπνο με κάστανα
Ο Ροντρίγκο Βοργίας, ο οποίος έγινε Πάπας με το όνομα Αλέξανδρος
ΣΤ’, ήταν από τους πιο διεφθαρμένους Πάπες της ιστορίας. Εκείνος, μα-
ζί με τα παιδιά του και κυρίως τον Καίσαρα και τη Λουκρητία, διψούσαν
για εξουσία. Στην ιστορία έμεινε γνωστός για το «δείπνο με τα κάστα-
να», το οποίο έλαβε χώρα, όταν ανέλαβε την εξουσία της Καθολικής Εκ-
κλησίας, ενώ περιγράφει χαρακτηριστικά ο υπάλληλός του το περίφημο
δείπνο της ακολασίας.
Ο γιός του Πάπα, Καίσαρας, οργάνωσε πλούσιο δείπνο στο παλάτι. Παρ’
όλο που ήταν Κυριακή, δηλαδή ημέρα αφιερωμένη στο Θεό, μετά το
δείπνο έφερε 50 πόρνες πολυτελείας, που είχαν επιλεχθεί με αυστηρά
κριτήρια, με σκοπό να διασκεδάσουν εκείνον, αλλά και τους καλεσμέ-
νους του. Οι πόρνες στην αρχή χόρευαν ντυμένες ενώ αργότερα γδύθη-
καν, καθώς ο Πάπας απολάμβανε το γυμνό θέαμα. Αργότερα, τοποθέ-
τησε κηροπήγια και σκόρπισε κάστανα στο πάτωμα, ζητώντας από τα
κορίτσια να τα μαζέψουν μπουσουλώντας ανάμεσα από τα κηροπήγια.
Οι καλεσμένοι δεν παρακολουθούσαν μόνο, αλλά συμμετείχαν και σε
ομαδικά όργια. Παράλληλα, ο Πάπας έδινε έπαθλο σε όποιον είχε συ-
νευρεθεί με τις περισσότερες κοπέλες, βάζοντας τους υπηρέτες του να
κρατούν τα «πρακτικά». Στο τέλος δόθηκαν δώρα στις κοπέλες.
O Πάπας Στέφανος ο ΣΤ’
Μια από τις πιο άθλιες ιστορίες στην ιστορία του παπισμού ανάγεται
στο 897, όταν ο Πάπας Στέφανος ΣΤ’ διέταξε να εκταφιαστεί ο προη-
γούμενος Πάπας (Πάπα Φορμόζο) για να δικαστεί. Η σορός εκταφιά-
στηκε και ντύθηκε με παπικά ρούχα και στηρίχτηκε σε ένα θρόνο για να
δικαστεί. Μάλιστα, είχε διοριστεί ένας διάκονος, ώστε να απαντάει στις
ερωτήσεις που γίνονταν στο νεκρό εκ μέρος του. Στο τέλος της δίκης,
κρίθηκε ένοχος και η ποινή του ήταν να του αφαιρεθούν τα ρούχα, αλ-
λά και τρία δάχτυλα του δεξιού χεριού που χρησιμοποιούσε για να α-

10. 9
γιάζει, ενώ αργότερα το σώμα του πετάχτηκε στον Τίβερη ποταμό. Το
γεγονός αυτό εξαγρίωσε τους Ρωμαίους.
Αργότερα βγήκαν φήμες πως το σώμα του ξεβράστηκε και άρχισε να
κάνει θαύματα. Τότε, ο κόσμος ξεσηκώθηκε, με αποτέλεσμα τη φυλάκι-
ση του Πάπα Στεφάνου και το στραγγαλισμό του.
Ένας Πάπας πουλά το αξίωμα του
Ο Πάπας Βενέδικτος αποτελεί το μοναδικό Πάπα που πούλησε το αξίω-
μά του. Διάδοχος του αναφέρει πως διέπραξε βιασμούς, δολοφονίες
και άλλα ακατανόμαστα εγκλήματα. Ο ιστορικός Ferdinard Gregorovi-
ous αναφέρει χαρακτηριστικά: << Φαίνετε πως ένας δαίμονας με τη
μορφή του ιερέα κατέλαβε το θρόνο του Πάπα>>. Ως η μεγαλύτερη
ντροπή για την καθολική εγκυκλοπαίδεια. Η θητεία του χαρακτηρίζεται
από επονείδιστες πράξεις . Φαίνεται πως ήταν ο πρώτος ομοφυλόφιλος
Πάπας και συνήθιζε να οργανώνει όργια στο παλάτι. Μια από τις πιο
ακραίες πράξεις κατά τη διάρκεια της θητείας του, ήταν όταν ο νονός
του το 1054 ήθελε να γίνει Πάπας. Τον δωροδόκησε με ένα πολύ μεγά-
λο ποσό για να παραιτηθεί και να αναλάβει ο ίδιος το αξίωμα, αλλά σε
περίπου ένα χρόνο το μετάνιωσε και γύρισε για να αναλάβει ξανά το
αξίωμα του ως διακυβερνητής της Καθολικής Εκκλησίας. Ο Γερμανός
αυτοκράτορας εξαγριωμένος από τη συμπεριφορά του καθαίρεσε και
το Βενέδικτο αλλά και το νονό του.
Προσευχή επί πληρωμή
Για να εξασφαλίσει κάποιος μια θέση στον Παράδεισο, το <<κλειδί>>
ήταν η προσευχή, δηλαδή συστηματική προσευχή στο Θεό και οι μετά-
νοιες. Η καθημερινότητα του πιστού έπαιζε καθοριστικό ρόλο την απο-
τελεσματικότητα της προσευχής, για αυτό οι πιστοί ακολουθούσαν μια
ασκητική και απλή ζωή. Και έτσι δημιουργήθηκε ένα νέο σύστημα συ-
ναλλαγών, προσευχές επί πληρωμή. Οι εύποροι της εποχής <<αγόρα-
ζαν>> μια θέση στον Παράδεισο, καθώς πλήρωναν μοναχούς ή ακόμη
και ολόκληρα μοναστήρια για να προσεύχονται για αυτούς. Αυτό συνέ-
φερε αρκετά ανθρώπους που παρέβαιναν συχνά την εντολή <<ου φο-

11. 10
νεύσεις>>, όπως για παράδειγμα οι μισθοφόροι. Χαρακτηριστική είναι
η περίπτωση του Γουλιέλμου του Κατακτητή, που το 1066 κατέλαβε την
Αγγλία. Κατά τη διάρκεια των πολέμων σκοτώθηκαν περισσότεροι από
10.000 άνθρωποι και η Εκκλησία τότε αποφάσισε πως για να εξιλεωθεί,
ο Γουλιέλμος έπρεπε να προσεύχεται 120 μέρες για κάθε νεκρό, δηλαδή
σύνολο 3.300 χρόνια ασταμάτητα. Αργότερα, βρέθηκε ένας αποτελε-
σματικός τρόπος από το Βασιλιά της Αγγλίας, ίδρυσε δεκάδες μοναστή-
ρια που προσεύχονταν αποκλειστικά για αυτόν. Το δρόμο του ακολού-
θησαν και άλλοι άρχοντες. Αναμενόμενο όπως ήταν, τα μοναστήρια έγι-
ναν κέντρα εξουσίας εξαιτίας του πλούτου. Κατέληξαν έτσι να έχουν δι-
κό τους στρατό και τεράστιες εκτάσεις γης οι ηγούμενοι.
Οίκοι ανοχής και μοναστήρια
Το 15 και το 16 αιώνα οι οίκοι ανοχής ήταν κερδοφόρες επιχειρήσεις
και πολλοί από αυτούς ανήκαν στην Εκκλησία. Η Ρουθ Κάρας, στο βι-
βλίο της <<Common women: Prostitution and Sexuality in medieval Eng-
land>> σχολιάζει πως σύμφωνα με τους καταλόγους, το 20% των πελα-
τών των οίκων ανοχής ήταν κληρικοί.
Το 13 αιώνα η Εκκλησία της Γαλλίας ήξερε πως οι ιερόδουλες δεν α-
σκούσαν από επιλογή το επάγγελμα για αυτό τους ασκούσε ελεημοσύ-
νη. Για να δικαιολογήσουν αυτήν τη στάση είχαν ως σύμβολο και τη
Μαρία Μαγδαληνή. Η Εκκλησία προσπαθούσε να παρουσιάσει τους οί-
κους ανοχής ως αναγκαίο κακό για την εποχή, καθώς προστάτευαν τις
παρθένες από τις ορέξεις των νέων ανδρών.
Ο αντισημιτισμός του Μεσαίωνα οφείλεται στην Καθολική Εκ-
κλησία
Οι ιστορίες που τροφοδότησαν το μίσος για τους Εβραίους τα τελευταία
χίλια χρόνια προήλθαν από την Ευρώπη κατά το Μεσαίωνα.
Ο Χριστιανισμός, ως εβραϊκή αίρεση, είχε από την αρχή την ανάγκη της
διαφοροποίησης από τον Ιουδαϊσμό, έτσι οι συγκρούσεις ήταν αναπό-
φεθκτες. Από τη στιγμή που ο Χριστιανισμός εδραιώθηκε στην Ευρώπη,

12. 11
οι Εβραίοι διαφοροποιήθηκαν και δαιμονοποιήθηκαν, κατηγορήθηκαν
για το θάνατο του Χριστού. Χρειάστηκαν περισσότερα από χίλια χρόνια
βίαιης αντιμετώπισης, για να μπορέσουν να ενσωματωθούν στην καθη-
μερινή ζωή οι εβραϊκές κοινότητες.
Οι συνθήκες άλλαξαν αισθητά περίπου το 1100 με την Α΄ Σταυροφορία,
που ωθούμενοι από την ανάγκη τους για «λύτρωση» ,όπως αναφέρε-
ται, ομάδες θρησκευτικών φανατικών από όλες τις κοινωνικές τάξεις
πήγαν να απελευθερώσουν τους Άγιους Τόπους. Ήταν λογικό ότι θα έ-
πρεπε επίσης να πολεμούν τους αντιληπτούς εχθρούς του Χριστού στο
σπίτι. Οι Εβραίοι κυνηγήθηκαν και αναγκάστηκαν να επιλέξουν μεταξύ
βάπτισης και θανάτου. Οι εβραϊκές κοινότητες έγιναν ακόμη πιο ευά-
λωτες με τις σταυροφορικές διώξεις. Πολλά επαγγέλματα απαγορεύτη-
καν για τους Εβραίους. Παράλληλα, τους επιβάλλονταν φρικτές εισφο-
ρές που τους οδηγούσαν σε δανεισμό, δραστηριότητα που απαγορευό-
ταν στους Χριστιανούς. Ορισμένες φορές μάλιστα εξαναγκάστηκαν να
γίνουν δανειστές.
Τον 13 αιώνα δημιουργήθηκε αίρεση από τον Πάπα Ιννοκετίνιο Γ΄ με
σκοπό τον αποκλεισμό των Εβραίων. Συγκάλεσε την Τέταρτη Σύνοδο
του Λατερανού. Περίπου 1.500 εκπρόσωποι από όλες τις επαρχίες ταξί-
δεψαν στη Ρώμη, όπου πέρασαν μήνες συζητώντας θέματα κεντρικής
σημασίας για την Καθολική Εκκλησία. Αισθάνθηκαν στην ανάγκη να διε-
ξαχθούν οι Σταυροφορίες και πώς να αντιμετωπίσουν αιρετικές ομάδες,
όπως οι Βαλδένσιοι. Πολλά ερωτήματα αφορούσαν και τη ζωή των Ε-
βραίων, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα. Για παράδειγμα, ορίστηκε ότι οι
Εβραίοι έπρεπε να φορούν διακριτικά σημάδια στην καθημερινή ζωή.
Αν και δεν ήταν ασυνήθιστο εκείνη την εποχή η κοινωνική τάξη των αν-
θρώπων να αντικατοπτρίζεται στα ρούχα τους, οι Εβραίοι αναγκάστη-
καν να ντύνονται διαφορετικά και έτσι στιγματίστηκαν, όπως άλλες πε-
ριθωριοποιημένες ομάδες της εποχής: πόρνες, ζητιάνοι και λεπροί. Οι
κληρικοί επίσης καταδίκασαν ακόμη πιο έντονα το δανεισμό χρημάτων
με τόκους, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι οι Εβραίοι είχαν εξουσιοδοτηθεί
ρητά να το κάνουν λίγες μόλις δεκαετίες νωρίτερα. Οι Εβραίοι έγιναν
έτσι αστραπιαία στόχος κριτικής σε σχέση με την κοινωνικοοικονομική
κατάσταση.

13. 12
Τα ψέματα των δηλητηριασμένων πηγαδιών
Ακόμα και ο τρόπος απεικόνισης των Εβραίων στην ευρωπαϊκή τέχνη
άλλαξε, λέει η ιστορικός τέχνης Sara Lipton. Άρχισαν, λοιπόν, να απεικο-
νίζονται με γαμψές μύτες, εξισώνοντάς τους με το Σατανά που επίσης
παρουσιαζόταν με γαμψή μύτη.
Η ασχήμια της γαντζωμένης μύτης
του διαβόλου, σχεδόν σαν ράμφος, είχε σκοπό να συμβολίσει την κακία του. British Library
Board /Arundel 157 f.5v
Ταυτόχρονα, το μίσος για τους Εβραίους αυξανόταν όλο και περισσότε-
ρο εξαιτίας των θεολογικών εξηγήσεων. Καθώς η πανώλη κατέστρεφε
την Ευρώπη στα τέλη του 14ου αιώνα, ένα άλλο ισχυρό ψέμα για τους
Εβραίους άρχισε να κυκλοφορεί. Κατηγορήθηκαν ότι δηλητηρίασαν πη-
γές νερού και έτσι έφεραν το Μαύρο Θάνατο στον πληθυσμό.
Η δίωξη των Εβραίων που ακολούθησε σε όλη την Ευρώπη, δεν ήταν
ξέσπασμα μαζικού πανικού το κύμα καταστροφής πυροδοτήθηκε από
ψευδείς ειδήσεις που διαδόθηκαν για τους Εβραίους.
Έτσι, το 1348, ένας Εβραίος γιατρός ομολόγησε κάτω από βασανιστήρια
ότι Εβραίοι συνωμότες είχαν παρασκευάσει ένα δηλητήριο και το έ-
στειλαν στην εβραϊκή διασπορά με οδηγίες να δηλητηριάσουν τοπικά
πηγάδια. Οι αρχές έστειλαν, που έγινε γνωστό ως ομολογία της Λωζά-
νης στο Φριβούργο, τη Βέρνη και το Στρασβούργο από όπου εξαπλώθη-
κε σε όλη τη Γερμανική Αυτοκρατορία. Οι πόλεις συνέκριναν τις εμπει-
ρίες τους από την εκδίωξη και την εξόντωση των Εβραίων και όπου έ-
φταναν τα νέα, ακολούθησαν έρευνες σε σπίτια, βασανιστήρια και κα-

14. 13
ταστροφή όλων των ντόπιων Εβραίων. Το 1348, οι ελβετικές πόλεις
Βέρνη, Μπούργκντορφ, Σόλοτουρν, Σαφχάουζεν, Ζυρίχη, Σεντ Γκάλεν
και Ράινφελντεν σκότωσαν ή απέλασαν τους εβραϊκούς πληθυσμούς
τους. Κοινότητες που έσερναν τα πόδια τους, όπως το Aarau και το
Winterthur, συμβουλεύτηκαν άλλες πόλεις το 1349 να εκτελέσουν επί-
σης τους Εβραίους τους – κάτι που στη συνέχεια έκαναν. Στη Βασιλεία,
το 1348, το Δημοτικό Συμβούλιο είχε εκδιώξει μια ομάδα βίαιων εγκλη-
ματιών που είχαν καταστρέψει το εβραϊκό νεκροταφείο. Αλλά το 1349,
το ίδιο Συμβούλιο διέταξε να απομακρυνθούν όλοι οι Εβραίοι από την
πόλη και να καούν εκατοντάδες από αυτούς σε ένα ειδικά κατασκευα-
σμένο ξύλινο σπίτι σε ένα νησί του Ρήνου.
Θρησκευτικός φανατισμός, μισαλλοδοξία
Θρησκεία: Η κοινωνιολόγος Harriet Martineau έδωσε έναν ορισμό της
θρησκείας που ταιριάζει στη δυτική αντίληψη της θρησκείας: «Η θρη-
σκεία είναι η πίστη σε έναν αέναο Θεό, δηλαδή σε ένα Θεϊκό Νου και
Θέληση που κυβερνά το Σύμπαν και διατηρεί ηθικές σχέσεις με την αν-
θρωπότητα». Ωστόσο, ο θεολόγος Paul Tillich έδωσε έναν κλασικό ορι-
σμό: «Η θρησκεία είναι η κατάσταση της σύλληψης από μια έσχατη α-
νησυχία, μια ανησυχία που χαρακτηρίζει όλες τις άλλες ανησυχίες ως
προκαταρκτικές και που περιέχει η ίδια την απάντηση στο ερώτημα του
νοήματος της ζωής».
Υποτίθεται ότι η θρησκεία θα ήταν μια αντίδραση στην αδυναμία του
ανθρώπου απέναντι στα φυσικά φαινόμενα, όπως η βροντή, ο κεραυ-
νός ή και ο θάνατος. Ή ακόμα, πιο εκλεπτυσμένα, η θρησκεία θα αποτε-
λούσε μια πρώτη αδέξια απόπειρα να εξηγηθούν τα αινίγματα της φύ-
σης, ένα είδος στοιχειώδους Φυσικής.
Ωστόσο, η εμπειρική μελέτη της κοσμοαντίληψης των λεγόμενων «πρω-
τόγονων» λαών, στους οποίους οφείλουμε να ανατρέξουμε για να μπο-
ρέσουμε να αναχθούμε στην προϊστορία -κοσμοαντίληψη για την ο-
ποία μπορούμε μόνο να διατυπώνουμε εικασίες– καταδεικνύει ότι τα

15. 14
μέλη τους ελάχιστα ασχολούνταν με τις αιτίες των φαινομένων, με τον
τρόπο με τον οποίο φτιάχτηκε ο κόσμος και, ακόμα λιγότερο, με την ερ-
μηνεία του τρόπου με τον οποίο διαμορφώθηκε. Προσπάθησαν επίσης
να περιγράψουν το θεμελιώδες θρησκευτικό συναίσθημα, χωρίς να ε-
πιχειρούν να το ανάγουν σε κάποια άλλη διάσταση της συναισθηματι-
κής ζωής, αλλά σεβόμενοι την ιδιαιτερότητά του. Θεώρησαν ότι το ι-
διαίτερο αντικείμενό του είναι το ιερό στοιχείο. Ο Ρούντολφ Οτο εξέ-
φρασε τα χαρακτηριστικά του με λατινικούς όρους: mysterium,
tremendum et fascinans.
Ανάγκη της θρησκεία: Η κοινωνία σήμερα έχει ανάγκη τη θρησκεία του
ψυχολογικού και του κοινωνικού περιεχομένου, περισσότερο από τη
θρησκεία που διδάσκει μιαν αλήθεια. Τίποτε δεν είναι όπως παλιά, τώ-
ρα τα σύνορα περιπλέκονται: ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, κυ-
ρίως ανάμεσα στην ταυτότητα της θρησκείας και της εκκλησίας. Τόσο η
ταυτότητα της μιας όσο και της άλλης αναμειγνύονται αναμιγνύεται μ
τα ήθη, την κουλτούρα, την ηθική, την οικονομία και την πολιτική. Ένας
εναγκαλισμός δημιουργείται, λοιπόν, ανάμεσα στη θρησκεία και την
κοινωνία. Η κοινωνία δέχεται την υποστήριξη που της παρέχει η θρη-
σκεία. Από την πλευρά της, η θρησκεία δέχεται από την κοινωνία όλη τη
νομιμοποίηση, ακόμη και τη δημοσιότητα, που έχει ανάγκη.
Μισαλλοδοξία: Η μισαλλοδοξία είναι η έλλειψη σεβασμού για πρακτι-
κές ή πεποιθήσεις άλλες από τις δικές του/της. Περιλαμβάνει επίσης
την απόρριψη ατόμων που αντιλαμβανόμαστε ως διαφορετικούς, για
παράδειγμα μέλη μιας κοινωνικής ή εθνικής ομάδας διαφορετικής από
τη δική μας ή ατόμων που έχουν διαφορετικό πολιτικό ή σεξουαλικό
προσανατολισμό. Η μισαλλοδοξία μπορεί να εκδηλωθεί σε ένα ευρύ
φάσμα ενεργειών, από την αποφυγή μέσω της ρητορικής μίσους έως το
σωματικό τραυματισμό ή ακόμα και το φόνο. Η θρησκευτική μισαλλο-
δοξία συνδέεται συχνά με το ρατσισμό και την ξενοφοβία – ιδιαίτερα με
τον αντισημιτισμό και την ισλαμοφοβία. Ενώ στο παρελθόν η Ευρώπη
χαρακτηριζόταν από συγκρούσεις και διακρίσεις μεταξύ Προτεσταντών
ή Καθολικών Χριστιανών, Ρωμαίων και Ανατολικών Ορθοδόξων ή «επί-
σημων» Εκκλησιών και διαφωνούντων ομάδων, σήμερα οι πολιτικές
διαφορές μεταξύ των χριστιανικών δογμάτων έχουν γίνει πολύ λιγότερο
σημαντικές. Ταυτόχρονα, πολλές θρησκευτικές κοινότητες σε μειονοτι-

16. 15
κές θέσεις συνεχίζουν να ευδοκιμούν σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπε-
ριλαμβανομένων των Μπαχάι, Βουδιστών, Χριστιανών, Ινδουιστών, Ε-
βραίων, Μουσουλμάνων και Ρασταφαριανών.
Η ερώτηση που τίθεται είναι :γιατί οι πιστοί γνωρίζοντας για όλα αυτά
συνεχίζουν να πιστεύουν, γιατί φανατίζονται σε κάτι που ανά τους αιώ-
νες διαπράττει όλο και περισσότερα εγκλήματα;
Ο Μαρξ είπε πως «η θρησκεία είναι ο αναστεναγμός του καταπιεσμέ-
νου πλάσματος, η καρδιά ενός άκαρδου κόσμου και η ψυχή των άψυ-
χων καταστάσεων. Είναι το όπιο του λαού».
Ανάγκη της Εκκλησίας για επιβολή
Η Εκκλησία φαίνεται πως διαχρονικά έχει έντονη ανάγκη για επιβολή
παραβλέποντας συνειδητά και συστηματικά τον ρόλο της . Προσπαθεί
με κάθε δυνατό τρόπο και μέσο να παρουσιάσει στους πιστούς απόψεις
για όλα τα θέματα. Με αυτό τον τρόπο επιβάλλει στους πιστούς ένα
πρότυπο ζωής αυστηρό με και σεμνό ώστε οποιαδήποτε «ύπουλη» κί-
νηση τους να περνάει απαρατήρητη. Αυτό φυσικά συνέφερε και τους
εκάστοτε άρχοντες για αρκετά συχνά βλέπουμε στην ιστορία οι άρχο-
ντες να επιδιώκουν καλές σχέσεις με την εκκλησία (χωρίς αυτό να ση-
μαίνει πως σε διάφορες περιόδους εάν η εκκλησία ήθελε να αλλάξει το
άτομο που ασκεί την εξουσία, το έκανε με συνοπτικές διαδικασίες).
Φυσικά, συχνά η πολιτική, κοινωνική και οικονομική εξουσία ταυτίζο-
νταν στο πρόσωπο ενός ανθρώπου της εκκλησίας.
Σήμερα βέβαια οι κυβερνήσεις προσπαθούν να διατηρήσουν μια πιο
ουδέτερη και αποστασιοποιημένη στάση προς την εκκλησία ( όσο είναι
δυνατό να συμβεί αυτό από την στιγμή που υπάρχει ακόμα επίσημη
θρησκεία της χώρας και ο κλήρος συμμετέχει σε πολλές σημαντικές για
την χώρα στιγμές). Αυτό φυσικά δεν σταματά την εκκλησία από το να
εκφέρει άποψη στην επικαιρότητα.

17. 16
Επίλογος
Ίσως η απάντηση στην ερώτηση γιατί ο κόσμος συνεχίζει και πιστεύει
και ακολουθεί τα βήματα της Εκκλησίας είναι πιο απλή και κρύβεται σε
ένα αιώνιο, θα έλεγε κανείς, ερώτημα: « ποιο είναι το νόημα της ζωής».
Η κάθε θρησκεία απαντά σε αυτό το ερώτημα, δίνοντας κατευθυντήριες
γραμμές για το πώς πρέπει να ζήσει κάποιος, θέτοντας όρια και κανό-
νες. Είναι σύμμαχος σε κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη να πιστέψει στη
βοήθεια κάποιου πιο ισχυρού, πως όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο
και εφόσον η θρησκεία δέχεται την ύπαρξη της μεταθανάτιας ζωής τότε
μια μέρα θα έρθει δικαίωση και λύτρωση. Παράλληλα, υπάρχει και μια
έντονη ανάγκη να αιτιολογήσει πως δεν είναι και αυτός άλλο ένα ζώο
αλλά είναι σημαντικότερος από αυτά, ο άρχοντας των ζωντανών όντων
της γης. Η Εκκλησία οφείλει αποτελεί πρότυπο ηθικής για τους πιστούς
της, χωρίς να διαπράττει αποτρόπαια εγκλήματα κατά των πιστών της
αλλά και της ανθρωπότητας γενικότερα.

18. 17
Βιβλιόγραφια
• https://www.academia.edu/37681567/%CE%A4%CE%9F_%CE%9F%CE%A1%CE%99
%CE%A3%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%9F_%CE%A3%CE%A7%CE%99%CE%A3%CE
%9C%CE%91_%CE%A4%CE%A9%CE%9D_%CE%94%CE%A5%CE%9F_%CE%95%CE%9
A%CE%9A%CE%9B%CE%97%CE%A3%CE%99%CE%A9%CE%9D_1054_?sm=b
• http://blogs.sch.gr/styliansomos/files/2016/10/%CE%97-
%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%
BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-
%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1-
%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF-
%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD%CE%B1-
%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CE%AD%CF%87%CF%81%CE%B9-
%CF%84%CE%BF-14%CE%BF-%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1.pdf
• https://www.slideshare.net/lianako/ss-60350488
• https://stergioulas.wordpress.com/2014/03/10/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%
CF%84%CF%8C%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CF%82-
%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%82/
• https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid02z2sKLnFptBQSPPniNUPUZsUji
S391MWWJhNK9Kq18ADeAUR95MGQGvbJ2xsY9aE2l&id=107623262613550&m_en
tstream_source=permalink&locale2=es_LA&__tn__=-R
• https://www.trenfo.com/el/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE
%B1/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CF%86%CE%BF%CF%81%C
E%BF%CF%82-
%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%82#%CE%A3%CF%
8D%CE%BD%CE%BF%CF%88%CE%B7
• https://www.trenfo.com/el/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE
%B1/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CF%86%CE%BF%CF%81%C
E%BF%CF%82-
%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%82#%CE%9A%CF%
81%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CF%85%
CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%83%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%B7
• https://www.mixanitouxronou.gr/papika-skandala-me-pornes-orgia-timvorichies-
ke-chrimatismous-istories-diafthoras-pou-sigklonisan-tin-katholiki-ekklisia-ston-
meseona/
• https://www.mixanitouxronou.gr/katholiki-monachi-sto-meseona-diiithinan-ikous-
anochis-ke-plironontan-gia-na-prosefchonte-os-antiprosopi-plousion-amartolon/
• https://www.mixanitouxronou.gr/katholiki-monachi-sto-meseona-diiithinan-ikous-
anochis-ke-plironontan-gia-na-prosefchonte-os-antiprosopi-plousion-amartolon/...
• https://www-swissinfo-ch.translate.goog/eng/culture/how-christian-europe-
created-anti-semitism-in-the-middle-
ages/47800164?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=sc

19. 18
• https://new_ell.en-
academic.com/24337/%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%BF%
CE%B4%CE%BF%CE%BE%CE%AF%CE%B1
• https://www-coe-int.translate.goog/en/web/compass/discrimination-and-
intolerance?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=sc
• https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/253704_thriskeia-kai-koinonikes-sheseis
• https://www.efsyn.gr/themata/idees-palies-kai-nees/193107_alyto-ainigma-tis-
thriskeias
• https://www.mixanitouxronou.gr/zan-nt-ark-katholiki-ekklisia-tin-ekapse-zontani-
os-magissa-ke-meta-tin-anakirixe-agia/
• https://social-lib.gr/arthra/koinonia/708-kratos_ekklisia_1.html