1. หน่วยการ
เรียนรู้ที่ 5
เรื่อง แรงและ
การเคลื่อนที่

2. แรง
คือ
แรง คือ สิ่งที่กระทำาต่อวัตถุในรูปของการดึงหรือ
ผลัก เพื่อให้วัตถุเคลื่อนที่ แต่เมื่ออกแรงกระทำาต่อ
วัตถุแล้ววัตถุนั้นอาจจะเคลื่อนที่หรือไม่ก็ได้ ทั้งนี้ขึ้น
กับขนาดและทิศทางของแรงต่างๆ ที่มากระทำาต่อ
วัตถุไว้อย่างแข็งแรง โดยเมื่อแรงกระทำากับวัตถุหนึ่ง
อาจทำาให้วัตถุเกิดการเปลี่ยนแปลงได้ใน 4 รูปแบบ
ดังนี้
 วัตถุที่อยู่นิ่งอาจเริ่มเคลื่อนที่
 ความเร็วของวัตถุที่กำาลังเคลื่อนที่อยู่เปลี่ยนแปลงไป
 ทิศทางการเคลื่อนที่ของวัตถุอาจเปลี่ยนแปลงไป
 รูปร่าง ขนาดของวัตถุอาจเปลี่ยนแปลงไป

3. แรง
 แรงมีหน่วยเป็น นิวตัน (N) หรือ kg m/s2
 แรงเป็นปริมาณเวกเตอร์ ที่ประกอบด้วยขนาดและ
ทิศทาง ซึ่งไม่มีตัวตน รูปร่างที่มองเห็นได้
 เราใช้แรงในชีวิตประจำาวัน เช่น เปิดประตู เดิน
ขึ้นบันได เป็นต้น

4. ปริมาณทางกายภาพปริมาณทางกายภาพ

5. ปริมาณสเกลาร์
คือปริมาณที่บอกแต่ขนาดอย่างเดียวก็ได้ความ
หมายสมบูรณ์ ไม่ต้องบอกทิศทาง เช่น ระยะทาง
มวล เวลา ปริมาตร ความหนาแน่น งาน พลังงาน
ฯลฯ
ตัวอย่างหน่วยวัดปริมาณและสัญลักษณ์

6. ปริมาณเวกเตอร์
คือ ปริมาณที่ต้องบอกทั้งขนาดและ
ทิศทาง จึงจะได้ความหมายสมบูรณ์
เช่น การกระจัด ความเร่ง ความเร็ว
แรง โมเมนตัม ฯลฯ

7. ทิ้งขยะลง
ตะกร้า
ขยำา
กระดาษ
เปิดฝา
ขวด

8. เปิดฝาก
ระป๋อง
เขียน
หนังสือ

9. ประเภทของแรง

10. ประเภทและลักษณะของแรง
ประเภ
ท
ลักษณะ
1. แรง
ลัพธ์
แรงรวมหรือผลรวมของแรงย่อยหลายแรงที่
กระทำาต่อวัตถุโดยต้องเป็นการรวมกันใน
แบบปริมาณเวกเตอร์ ถ้าแรงลัพธ์มีค่าเป็น
ศูนย์จะทำาให้วัตถุหยุดนิ่งกับที่
2. แรง
ย่อย
แรงที่กระทำาร่วมกันหลายแรง ซึ่งเป็นส่วน
ประกอบของแรงลัพธ์
3. แรง
ขนาน
แรงที่มีทิศทางขนานกัน ซึ่งอาจกระทำาที่จุด
เดียวกันหรือต่างจุดกัน
4. แรง
หมุน
แรงที่กระทำาต่อวัตถุ ทำาให้วัตถุเคลื่อนที่โดย
หมุนรอบจุดหมุนหรือแกนกลาง ผลของการ

11. ประเภทและลักษณะของแรง
ประเภท ลักษณะ
5. แรงตึง แรงที่เกิดจากการเกร็งตัวเพื่อต่อต้านแรงกระทำา
ของวัตถุ เป็นแรงที่เกิดในวัตถุที่มีลักษณะยาวๆ
6. แรง
ต้าน
แรงต่อต้านการเคลื่อนที่ของวัตถุ ซึ่งจะมี
ทิศทางตรงข้ามกับแรงกระทำา
7. แรง
โน้มถ่วง
ของโลก
แรงดึงดูดที่มวลของโลกกระทำากับมวลของวัตถุ
เพื่อดึงดูดวัตถุนั้นเข้าสู่ศูนย์กลางของโลก
8. แรง
กิริยาและ
แรง
ปฏิกิริยา
- แรงกิริยา คือ แรงที่กระทำาต่อวัตถุที่จุดจุด
หนึ่ง อาจเป็นแรงเพียงแรงเดียวหรือแรงลัพธ์
ของแรงย่อยก็ได้
- แรงปฏิกิริยา คือ แรงที่กระทำาตอบโต้ต่อแรง

12. นำาเสนอผลงาน
ที่ได้จากการทำากิจกรรมการใช้
แรง

13. ทำำใบงำน
เรื่อง ชนิดของแรงใน
ชีวิตประจำำวัน

14. กฎกำรเคลื่อนที่ของนิวตัน
(Newton's law of motion)
 1. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่หนึ่งของนิวตัน
(Newton's First Law of Motion)
 2. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่สองของนิวตัน
(Newton's Second Law of Motion)
 3. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่สำมของนิวตัน (New
Ton's Third Law of Motion)

15. Newton's First law of motion
 1. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่หนึ่งของนิวตัน
(Newton's First Law of Motion) กล่ำวว่ำ “ เมื่อ
อัตรำเร็วในกำรเคลื่อนที่คงตัว วัตถุจะเคลื่อนที่เป็น
เส้นตรง หรืออำจจะอยู่นิ่งกับที่เมื่ออัตรำเร็วเป็นศูนย์
นอกจำกมีแรงที่มีค่ำไม่เท่ำกับศูนย์จำกภำยนอก
มำกระทำำต่อวัตถุ ”
 เรำอำจจะเรียกกฎข้อนี้ได้ว่ำ กฎแห่งควำมเฉื่อย
(Law of Inertia)

16. Newton's Second law of motion
 2. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่สองของนิวตัน (Newton's
Second Law of Motion) กล่ำวว่ำ “ เมื่อมีแรงมำกระทำำกับ
วัตถุจะทำำให้วัตถุเกิดควำมเร่งในทิศทำงเดียวกับแรงที่มำ
กระทำำ และขนำดของควำมเร่งจะแปรผันตรงกับแรงลัพธ์
แต่จะแปรผกผันกับมวลของวัตถุ ”
 ซึ่งสำมำรถสรุปออกมำเป็นสูตรได้ดังนี้
 เมื่อ
 F = แรง มีหน่วยเป็น นิวตัน (N)
 m = มวล มีหน่วยเป็น กิโลกรัม (kg)
 a = ควำมเร่ง มีหน่วยเป็น เมตร / วินำที 2
(m/s2
)
Σ F = ma

17. Newton's Third law of motion
 3. กฎกำรเคลื่อนที่ข้อที่สำมของนิวตัน (New
Ton's Third Law of Motion) กล่ำวว่ำ “ แรงที่
กระทำำจะเกิดเป็นคู่เสมอ โดยที่แรงกิริยำ (Action)
ที่เกิดขึ้นบนวัตถุที่กระทำำ จะมีแรงปฏิกิริยำ (Reacti
on) ที่มีขนำดเท่ำกันแต่มีทิศทำงตรงข้ำมกันเกิดขึ้น
เสมอ ”
 กฎข้อที่ 3 นี้เป็นผลที่เกิดตำมจำกกฎข้อที่สอง
 จึงเรียกกฎข้อนี้ว่ำ กฎแห่งแรงกิริยำและแรง
ปฏิกิริยำ (Law of Action and Reaction)

18. 2. ชนิดของแรง
 นำ้ำหนัก W = mg
 แรงยืดหยุ่น
 แรงตึง
 แรงแม่เหล็ก
 แรงไฟฟ้ำ
 แรงเสียดทำน
 แรงหน่วง

19. 3. การรวมแรง
 เราสามารถรวมแรงเดียวกันได้เรียกแรงเดียวกันนี้
ว่า แรงลัพท์
 ซึ่งการรวมแรงต้องรวมกันแบบเวกเตอร์
แนวคิดเรื่องแรงลัพท์ = 0 จะมีเหตุการณ์เกิดขึ้นได้ 2
กรณี คือ
 ไม่มีแรงกระทำาบนวัตถุนั้น
 วัตถุสมดุล

20. 4. ประโยชน์ของแรง
 1. ด้านพลังงาน ใช้ในการผลิตกระแสไฟฟ้าพลังนำ้า
 2. ด้านการก่อสร้าง เช่น ตรวจสอบแนวดิ่งของโครงสร้าง
 3. ด้านชลประทาน
 4. ด้านการแพทย์
 5. ด้านกีฬา
 6. ด้านขนส่ง
 7. ด้านเกษตร
 8. ด้านการทหาร
 9. ด้านเวลา
 10. ด้านการสื่อสาร

21. ReferencesReferences
 พูนศักดิ์ อินทวี และจำานง ฉายเชิด. หนังสือ
เรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระการ
เรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิทยาศาสตร์ : ฟิสิกส์ ม.
4-ม.6. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2547. 262
หน้า.
 http://www.kmitl.ac.th/~ktbencha/project44/C
AI/force/newton/newton.htm#law3

22. Thank you
Miss Lampoei Puangmalai
Department of science
St. Louis College Chachoengsao