ΥΛΙΚΟ

1. Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης
2014-1015
Μικροί Φυσιολάτρες – δραστηριοποιούμαστε στη φύση
χωρίς να παρεμβαίνουμε στο περιβάλλον
Τάξη: ΣΤ
Δημοτικό Σχολείο Νέας Χηλής
Υπεύθυνοι Προγράμματος
Δελίδου Ελένη ΠΕ11
Κυριμλίδης Θεόδωρος ΠΕ70
Γκλιάρα Σταυρούλα ΠΕ70
Επιμέλεια cd: Ελένη Δελίδου

2. Οι ενότητες του προγράμματος
Στόχοι
Μεθοδολογία
Υποθέματα
Δασικό περιβάλλον
Θαλάσσιο περιβάλλον
Ορεινό περιβάλλον
Παραλίμνιο περιβάλλον
Οι δράσεις μας
ΣυνεργασίεςΠρώτες
Βοήθειες Αξιολόγηση
Συμμετέχοντες

3.  Άμεση επαφή με τη φύση – γνωριμία με διαφορετικά φυσικά περιβάλλοντα
 Μύηση σε έναν υγιεινό και ενεργό τρόπο ζωής
 Αποφυγή της καθημερινότητας
 Απομάκρυνση από το σπίτι
 Απόκτηση βιωματικών εμπειριών από τη συμβίωση με άλλους ανθρώπους σε
υπαίθρια περιβάλλοντα
 Καλλιέργεια αυτονομίας, ανεξαρτησίας, αυτοπειθαρχίας, υπευθυνότητας,
αλληλοβοήθειας
 Εξοικείωση με τους μόνιμους κατοίκους της φύσης και ανάπτυξη σεβασμού στην
ύπαρξή τους
 Βίωση της περιπέτειας
 Ανάπτυξη ευρηματικότητας και εκπαίδευση στην επίλυση προβλημάτων
 Ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης για το περιβάλλον μέσα από την ενεργή
συμμετοχή τους σε αυτό
 Να παρακινηθούν σε φυσικές δραστηριότητες
 Να σέβονται το φυσικό περιβάλλον που επισκέπτονται και να συμπεριφέρονται
κόσμια
 Να δραστηριοποιούνται στη φύση χωρίς παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον
Οι στόχοι του προγράμματος

4. Μεθοδολογία
 Ο καταιγισμός ιδεών και το έντονο ενδιαφέρον των μαθητών/τριών για διάφορα φυσικά
περιβάλλοντα, μας οδήγησε στην ιδέα να διερευνήσουμε φέτος ταυτόχρονα 4 διαφορετικά
φυσικά περιβάλλοντα (δασικό, θαλάσσιο, ορεινό και παραλίμνιο) και να διερευνήσουμε τη
χλωρίδα, την πανίδα, τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και τα μέτρα προστασίας για το καθένα
από αυτά.
 Με την ανάληψη της διερεύνησης κάθε φυσικού περιβάλλοντος, τα παιδιά διεξήγαγαν
κλήρωση τόσο για τη σύνθεση των ομάδων όσο και για την υποενότητα που θα
αναλάμβανε η κάθε ομάδα για περαιτέρω διερεύνηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο,
συνεργάστηκαν όλοι με όλους και ασχολήθηκαν με όλες τις υποενότητες. Στην περίπτωση
που η κλήρωση έφερνε κάποιους και πάλι στην ίδια ομάδα, γινόταν ανταλλαγή μελών με
συζήτηση και διάλογο.
 Η συγκέντρωση υλικού έγινε από διάφορες πηγές, βιβλία, εγκυκλοπαίδειες, διαδίκτυο,
εφημερίδες και περιοδικά και τα ευρήματά τους παρουσιάστηκαν από τους μαθητές/τριες
στην τάξη ή κατά την επίσκεψή μας σε κάποιο από αυτά τα περιβάλλοντα.
 Διεξάχθηκαν δράσεις σε όλα τα πεδία. Δημιούργησαν κατασκευές με φυσικά υλικά,
ζωγραφιές και κολάζ εντός και εκτός του σχολείου.
 Στο τέλος του προγράμματος έγινε παρουσίαση όλων των δράσεων στα υπόλοιπα παιδιά
του σχολείου, εκθειάστηκε το φωτογραφικό μας υλικό και συζητήθηκαν οι εμπειρίες και τα
συναισθήματα που βίωσαν από τις επισκέψεις τους στα διάφορα πεδία.

5.   Γνώρισαν α) τη χλωρίδα, β) την πανίδα,
 γ) τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και
 δ) τα μέτρα προστασίας που πρέπει να
ληφθούν
 για το κάθε ένα από τα παρακάτω φυσικά
περιβάλλοντα:
Θαλάσσιο περιβάλλον
Παραλίμνιο
περιβάλλον
Ορεινό
περιβάλλον
Δασικό
περιβάλλον
Υποθέματα
 Τέσσερα διαφορετικά φυσικά
περιβάλλοντα απασχόλησαν τους/τις
μαθητές/τριες και μέσα από την
αναζήτηση πληροφοριών έμαθαν τις
ομοιότητες και τις διαφορές τους, τη
χρησιμότητά τους αλλά και τους
κινδύνους που τα απειλούν.

6. Συμμετέχοντες: 10 κορίτσια και 9 αγόρια
 Αραμπατζής Πασχάλης
 Γεμενετζή Μιχαέλα – Νικολέτα
 Δομούζης Δημήτρης – Μάριος
 Ζαφαειροπούλου Ευαγγελία
 Καμπάνταη Αναστασία
 Κετσέρης Ιωάννης
 Κουκουζέλα Ευαγγελία
 Κουτκίδης Νικόλαος
 Κουφίδου Βασιλική
 Μαδεμλή Αντωνία – Μαρία
 Μοναστήρογλου Γιώργος
 Μουρίκας Γιώργος
 Νεντοπούλου Μαρίνα –
Φρειδερίκη
 Πανταζίδου Κωνσταντίνα
 Παπαδόπουλος Ανδρέας
 Παπαδόπουλος Δημήτρης
 Παπαδοπούλου Ιωάννα
 Πιτιακούδη Αναστασία
 Τόμας Χρήστος
 Τσαούσης Κωνσταντίνος

7. Συνεργασίες
 Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης
 Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής Δ.Π.Θ.
 Ερυθρός Σταυρός
 Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ποροΐων
 Συνεργασία με το 7ο Δημοτικό Σχολείο Ορεστιάδας

8. Οι δράσεις μας
 Δασικό περιβάλλον
 Ορεινό περιβάλλον
 Θαλάσσιο περιβάλλον
 Παραλίμνιο περιβάλλον
 Επισκέψεις πεδίου
 Παρακολούθηση εισήγησης για τους μόνιμους κατοίκους
του φυσικού περιβάλλοντος από ειδικευμένο επιστήμονα
του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του
ΔΠΘ
 Πρώτες βοήθειες
 Εκπαίδευση στον προσανατολισμό
 Εικαστικές προσεγγίσεις

9. Δασικό περιβάλλον Ορεινό περιβάλλον
 Πανίδα
 Χλωρίδα
 Ανθρώπινες παρεμβάσεις
 προστασία
 Πανίδα
 Χλωρίδα
 Ανθρώπινες παρεμβάσεις
 προστασία

10. Θαλάσσιο περιβάλλον Παραλίμνιο περιβάλλον
 Πανίδα
 Χλωρίδα
 Ανθρώπινες παρεμβάσεις
 προστασία
 Πανίδα
 Χλωρίδα
 Ανθρώπινες παρεμβάσεις
 προστασία

11. Πανίδα δασικού περιβάλλοντος
 Η Ομάδα εργασίας για την
πανίδα, παρουσίασε το
ζωικό βασίλειο των
ελληνικών δασών που
περιλαμβάνει 116 είδη
θηλαστικών από τα 147 της
Ευρώπης, 407 είδη πτηνών
από τα 450 της Ευρώπης,
τα 16 είδη αμφιβίων καθώς
και τα 58 είδη ερπετών.

12. Χλωρίδα δασικού περιβάλλοντος
Η δεύτερη ομάδα παρουσίασε την
πλούσια χλωρίδα του ελλαδικού χώρου
που περιλαμβάνει 6000 είδη φυτών
από τα οποία τα 1100 είναι ενδημικά.
Η χλωρίδα των δασών μας
περιλαμβάνει φυλλοβόλα και
κωνοφόρα δέντρα, ψηλούς θαμνώνες
(μακοί) και φρύγανα, αρωματικά
φυτά, μεγάλη ποικιλία από
αγριολούλουδα και πολλών ειδών
μανιτάρια.

13. Ανθρώπινες παρεμβάσεις στο δασικό περιβάλλον
Η τρίτη ομάδα παρουσίασε τις
δραστηριότητες των ανθρώπων στα
δάση οι οποίες τελικά οδηγούν στη
μείωση των δασωμένων εκτάσεων
αλλά και στην ολοκληρωτική αλλαγή
του φυσικού περιβάλλοντος.
Οι δραστηριότητες αυτές
περιλαμβάνουν εκτεταμένες
εκχερσώσεις για την ανάπτυξη της
γεωργίας, κατασκευή μεγάλων έργων
(φράγματα, αυτοκινητόδρομοι),
παράνομη και ανεξέλεγκτη
οικοδόμηση, έντονη υλοτόμηση,
υπερβόσκηση, θανάτωση άγριων
ζώων, η ρύπανση από το πέταγμα
σκουπιδιών και φυσικά οι πυρκαγιές.

14. Προστασία του δασικού περιβάλλοντος
Η τέταρτη και τελευταία ομάδα αναζήτησε
πληροφορίες για την προστασία των δασικών
περιβαλλόντων και αναφέρθηκε στην επείγουσα
ανάγκη της πολιτείας για επιστημονικό σχεδιασμό
και κοινωνική οργάνωση.
Μέτρα που μπορεί να λάβει είναι η ανακήρυξη
ορισμένων περιοχών ως δασικών και την
απαγόρευση χρήσης αυτών, η δημιουργία
αντιπυρικών ζωνών, η κατασκευή δεξαμενών
νερού σε περιοχές ώστε να είναι άμεση η
αντίδραση σε πιθανή πυρκαγιά, η αύξηση της
φύλαξης των δασών τους καλοκαιρινούς μήνες, η
άμεση αναδάσωση της καμένης περιοχής, η
καθιέρωση αυστηρών προστίμων σε όσους
προκαλούν βλάβες στο δάσος καθώς και η
πληροφόρηση και ενημέρωση των ανθρώπων ώστε
να αποφεύγουν ενέργειες που βλάπτουν τα δάση.

15. Πανίδα ορεινού περιβάλλοντος
Τα ορεινά περιβάλλοντα είναι πλέον τα
τελευταία καταφύγια πολλών ζώων
(λύκοι, αρκούδες, τσακάλια κλπ)
προκειμένου να επιβιώσουν από τις
ανεξέλεγκτες ενέργειες των ανθρώπων
τόσο στη λαθροθηρία όσο και στην
εκμετάλλευση της γης.
Στις ορεινές περιοχές παρατηρείται
έντονος ενδημισμός.
Ερπετά και αμφίβια είναι σπάνια σε
μεγάλα υψόμετρα ενώ σε μεσοορεινές
περιοχές υπάρχουν και αρπακτικά
πτηνά.
Σε πολύ μεγάλα υψόμετρα λόγω των
κλιματικών συνθηκών που επικρατούν,
τα βουνά είναι γυμνά.

16. Χλωρίδα ορεινού περιβάλλοντος
Η σύνθεση των ειδών της ορεινής
χλωρίδας είναι φτωχότερη από αυτή
των χαμηλότερων περιοχών γιατί οι
κλιματολογικές συνθήκες παρεμβαίνουν
με αρνητικό τρόπο στην ανάπτυξη των
ειδών.
Ωστόσο, ανάλογα με τα φυσικά
χαρακτηριστικά της περιοχής, τη
μορφολογία του εδάφους, τα νερά και
το κλίμα, ευνοείται η ανάπτυξη δασικών
ειδών όπως η οξιά, η ελάτη, το πεύκο, η
καστανιά κλπ καθώς και η ποώδης
βλάστηση. Θάμνοι με νανώδη μορφή
όπως οι φεστούκες, θυμάρια, τριφύλλι,
κολιτσίδα, αγριογαρυφαλλιά κ.ά
εμφανίζονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα.

17. Ανθρώπινες παρεμβάσεις στο ορεινό περιβάλλον
Είναι γεγονός ότι οι ορεινοί όγκοι του πλανήτη
μας υφίστανται ετησίως πολλές φυσικές
καταστροφές (διάβρωση και κατολισθήσεις).
Σαν να μη φτάνει αυτό, ο άνθρωπος
αδιαφορώντας για τη σημασία των βουνών στη
ζωή του, συνεχίζει να παρεμβαίνει με
διάφορους τρόπους στους ορεινούς όγκους.
Η εξάπλωση του αστικού ιστού, οι πυρκαγιές, η
υπερβόσκηση, η αποψίλωση των δασικών
εκτάσεων, η εκμετάλλευση του ορυκτού
πλούτου με ανορθόδοξους και ανεξέλεγκτους
τρόπους (λατομεία, χρυσορυχεία), η παράνομη
υλοτόμηση, η υποβάθμιση των ορεινών
οικοσυστημάτων και η απώλεια της ορεινής
βιοποικιλότητας, είναι κίνδυνοι από
δραστηριότητες του ανθρώπου που απειλούν
τις ορεινές περιοχές του πλανήτη μας.

18. Προστασία του ορεινού περιβάλλοντος
Η Πολιτεία θα πρέπει να θεσμοθετήσει
καθορισμένες Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου και
εκτεταμένες Ζώνες Προστασίας με σαφή
οριοθέτηση και σαφείς ρυθμίσεις προστασίας.
Να γίνει πιο αυστηρό το καθεστώς της
προστασίας.
Να λάβει μέτρα για την ανάσχεση της
εξάπλωσης του αστικού ιστού στα βουνά, την
απομάκρυνση ασύμβατων χρήσεων από την
περιοχή τους καθώς και τη μείωση των
επιτρεπόμενων χρήσεων.
Να φροντίσει για την αποκατάσταση του
φυσικού περιβάλλοντος και της ιστορικής
φυσιογνωμίας του τοπίου. Να αξιοποιήσει με
αναδασώσεις τις περιοχές που έχουν ανάγκη
και να εξασφαλίσει χώρους αναψυχής καθώς
και τη λειτουργική σύνδεση των ορεινών
όγκων με τον οικιστικό ιστό.
Να δημιουργήσει αντιδιαβρωτικά και
αντιπλημμυρικά έργα.
Η 11η Δεκεμβρίου
καθιερώθηκε ως Διεθνής
ημέρα βουνού από τα
Ηνωμένα Έθνη.

19. Πανίδα θαλάσσιου περιβάλλοντος
 Η υπεύθυνη ομάδα για τη θαλάσσια
πανίδα ετοίμασε μια θαυμάσια
παρουσίαση με κείμενα και εικόνες
από το βυθό της θάλασσας. Μας
άφησε έκπληκτους το γεγονός ότι ενώ
εκτιμάται ότι υπάρχουν 1.000.000
είδη ζωντανών οργανισμών στις
θάλασσες, μόνο τα 20.000 είναι
γνωστά και αυτά χωρίζονται στις
παρακάτω κατηγορίες:
 Σπόγγοι – κοράλλια
 Δακτυλιοσκώληκες
 Μαλάκια
 Εχινόδερμα
 Αρθρόποδα
 Ψάρια
 Θηλαστικά
 Θαλάσσια ερπετά

20. Χλωρίδα θαλάσσιου περιβάλλοντος
Η θαλάσσια βλάστηση αποτελείται από:
1) Εξελικτικά κατώτερα φυτά που ανήκουν στα
φύκη όπως χλωροφύκη, φαιοφύκη, ροδοφύκη.
Κάποια από τα φύκη είναι εδώδιμα ενώ κάποια
άλλα είναι ασβεστοποιημένα και παίζουν
σημαντικό ρόλο στους κοραλλιογενείς υφάλους
2) Από εξελικτικά ανώτερα φυτά γνωστά ως
θαλάσσια αγγειόσπερμα - αυτά έχουν φύλλα,
βλαστούς, ρίζες, σπέρματα και άνθη). Τα
περισσότερα από αυτά έχουν λεπτά φύλλα σαν
λεπίδες. Το πιο γνωστό είναι η ποσειδώνια που
σχηματίζει ολόκληρα υποθαλάσσια δάση. Η
σημασία των θαλάσσιων λιβαδιών για το
θαλάσσιο οικοσύστημα είναι αντίστοιχη με αυτή
των δασών στη στεριά: παραγωγή οργανικής
ύλης, οξυγόνου, σταθεροποίηση των ιζημάτων,
προσφορά βιοτόπων αναπαραγωγής και
προστασίας πολλών ζωικών ειδών.

21. Ανθρώπινες παρεμβάσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον
 Η ομάδα που διερεύνησε τις ανθρώπινες
παρεμβάσεις στα θαλάσσια περιβάλλοντα,
ετοίμασε μια καλοδουλεμένη παρουσίαση
για τις καταστροφικές δραστηριότητες
του ανθρώπου οι οποίες δεν είναι και
λίγες…
 Οργανική και μικροβιακή ρύπανση (μέσω
απορρίψεων ανεπεξέργαστων
αποχετευτικών αστικών λυμάτων) ,
πετρελαιοκηλίδες, βαρέα μέταλλα
(φυτοφάρμακα και νιτρικά μέσω των
ποταμών καταλήγουν στη θάλασσα),
τοπικός ευτροφισμός (εισροή υψηλών
φορτίων θρεπτικών ουσιών λόγω της
μεγάλης χρήσης λιπασμάτων μέσω των
ποταμών, των αστικών και βιομηχανικών
λυμάτων), υπεραλίευση, καταστροφικές
αλιευτικές πρακτικές (δυναμίτης),
εισαγωγή μη ιθαγενών ειδών,
αστικοποίηση παράκτιων περιοχών,
ρύπανση των ακτών.

22. Προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος
Αναγκαία είναι η τεχνική υποδομή σε δίκτυα
αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας
λυμάτων σε όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις,
ανάλογα με τον ισοδύναμο πληθυσμό και τον
αποδέκτη των επεξεργασμένων λυμάτων
Η επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων μετά από
κατάλληλη επεξεργασία των αστικών και
βιομηχανικών λυμάτων παρουσιάζει εγγενή οφέλη
που σχετίζονται με την εξοικονόμηση υδατικών
πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος και
οικονομικά οφέλη.
Απαγόρευση του ψαρέματος με ψαροντούφεκο τη
νύχτα. Προώθηση των νόμιμων τρόπων αλιείας.
Όχι στην καταστροφή των γόνων κάποιων
θαλάσσιων ειδών. Όχι σκουπίδια και πλαστικά
στις θάλασσες και τις ακτές. Εκστρατεία
ενημέρωσης για την προστασία του θαλάσσιου
περιβάλλοντος.

23. Πανίδα παραλίμνιου περιβάλλοντος
Η πανίδα των λιμνών περιλαμβάνει τη
μεγαλύτερη ποικιλία ειδών ζωικών
οργανισμών αφού ψάρια, θηλαστικά,
ασπόνδυλα, ερπετά, αμφίβια και πτηνά,
συνυπάρχουν τόσο εντός των λιμνών όσο και
στα παραλίμνια περιβάλλοντα. Επιπλέον, οι
λίμνες είναι πολύ σημαντικές για τα διαβατικά
και διαχειμάζοντα υδρόβια είδη πτηνών.
Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια είδη που ζουν
στις λίμνες και γύρω από αυτές: πέστροφες,
γριβάδια, χέλια, τσιρόνια, τσακάλια, λύκοι,
αλεπούδες, αγριόγατες, βίδρες, νυφίτσες,
πελεκάνοι, κύκνοι, κορμοράνοι,
αργυροτσικνιάδες, ερωδιοί, χαλκόκοτες,
χρυσαετός, βασιλαετός, οχιές, νερόφιδα,
χελώνες, βάτραχοι, σαύρες, σαλαμάνδρες,
κουνούπια, λιβελούλες και πολλά άλλα.

24. Χλωρίδα παραλίμνιου περιβάλλοντος
Η χλωρίδα των λιμνών χωρίζεται σε ζώνες:
1) Υγρότοπος: Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει τις
λίμνες και τα υγρά λιβάδια. Συναντάμε καλάμια,
νούφαρα κίτρινα και άσπρα, ίριδα των βάλτων,
αγριόκρινα, νεροκάστανα, νεροπούρναρα, και
αγιόκλημα.
2) Αγροτική ζώνη: Αποτελείται από τις γεωργικές
εκτάσεις και τα λιβάδια για την κτηνοτροφία .Τα
φυτά είναι νάρκισσοι, ορχιδέες και ραδίκια.
3) Ενδιάμεση ζώνη μεταξύ καλλιεργειών και
δάσους: υπάρχουν θάμνοι κέδρου και πρίνου,
ψευδομακίας, φρύγανα , χέρσα εδάφη με
ακανθώδεις θάμνους και ψευδοστέππες με
αγρωστώδη και θερόφυτα.
4) Δασικές εκτάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν
υδροχαρή φυτά, ιτιές, λεύκες, ασημόλευκες,
λυγαριές, πλατάνια, αλμυρίκια , σκλήθρα καθώς
και πολλά αναρριχώμενα φυτά.

25. Ανθρώπινες παρεμβάσεις σε παραλίμνια περιβάλλοντα
Δυστυχώς οι ανθρώπινες παρεμβάσεις στις λίμνες
είναι πολλές και πέρα για πέρα καταστροφικές με
άμεσα αποτελέσματα που φτάνουν στη
συρρίκνωση έως και την αποξήρανση της λίμνης
αλλοιώνοντας εντελώς το φυσικό τους
περιβάλλον. Τέτοιες ανθρώπινες δραστηριότητες
είναι η υλοτόμηση των παραλίμνιων δασών για να
δοθούν εκτάσεις στους γεωργούς, η εκτροπή
ποταμών που τροφοδοτούν τις λίμνες για να
κατασκευαστούν αρδευτικά έργα, η ρύπανσή τους
από αστικά λύματα με συνέπεια τον ευτροφισμό
δηλαδή την αύξηση του φυτοπλαγκτόν που
αναδύει έντονη δυσοσμία, η εισαγωγή νέων ειδών
ψαριών που διαταράσσει την ισορροπία της
τροφικής αλυσίδας, η χρήση εντομοκτόνων και
φυτοφαρμάκων, η εναπόθεση βιομηχανικών
αποβλήτων, το παράνομο κυνήγι και η παράνομη
αλιεία.

26. Προστασία παραλίμνιων περιβαλλόντων
 Η προστασία λιμνών
κατοχυρώνεται από τη Διεθνή
Συνθήκη Ραμσάρ.
 Για την προστασία των λιμνών θα
πρέπει να απαγορεύονται όλες οι
παράνομες δραστηριότητες του
ανθρώπου, να ανακηρύσσονται
προστατευόμενα τα είδη που
διαβιώνουν στις λίμνες, να
κατασκευάζονται φράγματα για τη
συγκέντρωση νερού τα οποία αν και
καταστρέφουν παλιά
οικοσυστήματα έχουν τη
δυνατότητα να δημιουργήσουν νέα.

27. Προσανατολισμός με στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος
Οι μαθητές/τριες εκπαιδεύτηκαν στον
προσανατολισμό παρατηρώντας απλά τα
σημάδια της φύσης όπως τα βρύα στα
δέντρα, τις μυρμηγκοφωλιές, τον ήλιο, τη
σελήνη και τα αστέρια.

28. Προσανατολισμός με στοιχεία του δομημένου περιβάλλοντος
Επίσης, έμαθαν να
αναγνωρίζουν σημάδια του
δομημένου περιβάλλοντος
όπως το ιερό των ναών, τον
προσανατολισμό των χωριών
και των σπιτιών καθώς και την
τοποθέτηση του σταυρού των
τάφων.
Τα σπίτια της ελληνικής υπαίθρου κοιτάνε νότια
 Το Ιερό κάθε εκκλησίας
τοποθετείται Ανατολικά
ο σταυρός ενός τάφου
τοποθετείται δυτικά για να
κοιτάει στην Ανατολή

29. Προσανατολισμός με όργανα
Τέλος, τα παιδιά γνώρισαν
τα σύγχρονα όργανα
προσανατολισμού και
έμαθαν να διαβάζουν την
πυξίδα και να
χρησιμοποιούν το χάρτη.
G.P.S.

30. Πρώτες Βοήθειες
Σε συνεργασία με τον Ερυθρό
Σταυρό οι μαθητές μας
εξασκήθηκαν στην παροχή
Πρώτων Βοηθειών.

31. Συνεργασία με το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δ.Π.Θ.
Προκειμένου οι μαθητές να
εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους
για το φυσικό περιβάλλον και να
εξοικειωθούν με τους μόνιμους
κατοίκους του
πραγματοποιήθηκε παρουσίαση
με θέμα: «Ασπόνδυλα: οι
μυστικοί μας σύμμαχοι» στο
πλαίσιο της συνεργασίας της
περιβαλλοντικής ομάδας του
σχολείου μας με σχετικούς
επιστήμονες.
Προσκεκλημένη εισηγήτρια ήταν
η Επίκουρη Καθηγήτρια του
Τμήματος Μοριακής Βιολογίας &
Γενετικής του Δημοκρίτειου
Πανεπιστημίου Θράκης Δρ.
Αλεξίου Χατζάκη Μαρία .

32. Οι δράσεις μας στο δασικό περιβάλλον
Επίσκεψη στο δάσος των Λουτρών
Ενημέρωση από τη δασική υπηρεσία
Πεζοπορία
Παρατήρηση και μελέτη των προϊόντων το δάσους
Και φυσικά … παιχνίδι

33. Δημιουργίες με φυσικά υλικά
Art land
Τα παιδιά με φυσικά
υλικά κατασκεύασαν
ένα μεγάλο πίνακα
γράφοντας ειρηνικά
συνθήματα.

34. Η Ζωγραφική μας

35. Επίσκεψη στην ακτή «κόκκινα βράχια» του Ε6
Μετά από μια μικρή πεζοπορία 20 λεπτών φτάσαμε στην ακτή κόκκινα βράχια. Η
ακτή αυτή είναι σημαντική γιατί είναι μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε6.
Ενημερωθήκαμε για τα ευρωπαϊκά μονοπάτια και στη συνέχεια καθαρίσαμε την
ακτή από τις απαράδεκτες ανθρώπινες αμέλειες του προηγούμενου καλοκαιριού.
Πεταμένα και σπασμένα μπουκάλια μπύρας, τενεκεδάκια αναψυκτικών,
σακουλάκια από πατατάκια σφηνωμένα σε πέτρες, φελιζόλ επίδοξων ερασιτεχνών
ψαράδων κλπ ήταν τα περισσότερα σκουπίδια που μαζέψαμε.

36. Οι δράσεις μας στα κόκκινα βράχια του Ε6
 Προσανατολιστήκαμε, παρακολουθώντας τη διαδρομή του
Ήλιου.
 Συζητήσαμε για την χλωρίδα και την πανίδα της γύρω περιοχής.
Συζητήσαμε τι αξίζει να δει κανείς διασχίζοντας αυτή τη
διαδρομή.
 Εντοπίσαμε τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και τις διαχωρίσαμε σε
ήπιες και καταστρεπτικές.
 Εντοπίσαμε την κρυμμένη είσοδο του μονοπατιού από τη δυτική
πλευρά πίσω από τα βράχια
 Συλλέξαμε κοχύλια και παίξαμε ... Με το φαγητό μας.
 Ακολουθούν οι φωτογραφίες μας.

37. Φωτογραφίες από την ακτή κόκκινα βράχια του Ε6

38. Φύτεμα λουλουδιών στο σχολείο μας
Σαν περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου μας φροντίσαμε με τον ερχομό της
Άνοιξης να ομορφύνουμε και το σχολείο μας. Έτσι όλοι μαζί συνεργαστήκαμε και
καλλωπίσαμε τις γλάστρες μας και την αυλή μας.

39. Ο μικρός μας σχολικός κήπος

40. Η εκπαιδευτική μας επίσκεψη στο ΚΠΕ Ποροΐων
Παρακολούθηση του προγράμματος «δασικά μονοπάτια» του ΚΠΕ Ποροΐων το οποίο
περιλάμβανε:
 Παιχνίδια γνωριμίας
 Παρουσίαση της δουλειάς μας
κατά τη διάρκεια του έτους
 Αναγνώριση της χλωρίδας του δάσους.
 Επίσκεψη και ενημέρωση για τη
λειτουργία ενός νερόμυλου.
 Εκπαίδευση στον υπολογισμό της ηλικίας
και του ύψους ενός δέντρου.
 Παιχνίδια στο δάσος
 Επίσκεψη στο φράγμα της λίμνης Κερκίνης.
 Ποδηλατοδρομία στο ανάχωμα της λίμνης.

41. Οι δράσεις μας στο ΚΠΕ Ποροΐων

42. Οι δράσεις μας στο ΚΠΕ Ποροΐων
Υπολογισμός ηλικίας
του δέντρου
Υπολογισμός του
ύψους του δέντρου

43. Οι δράσεις μας στο ΚΠΕ Ποροΐων

44. Αξιολόγηση
 Η Αξιολόγηση γινόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος: αρχή,
ενδιάμεσα και τέλος, με συζήτηση, ανατροφοδότηση και κατάθεση
προτάσεων για την συνέχεια.
 Η συμμετοχή των παιδιών και ο ενθουσιασμός τους στην εύρεση και
παρουσίαση του υλικού τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή
(power point), είναι η απόδειξη του ενδιαφέροντός τους.
 Οι αρχικοί μας στόχοι επιτεύχθηκαν όλοι σε υψηλό βαθμό.
 Οι επισκέψεις πεδίου πρόσφεραν στα παιδιά μοναδικές εμπειρίες και
ιδιαίτερα η λίμνη Κερκίνη την οποία δεν είχαν ξαναδεί.
 Η διαμονή μας με διανυκτέρευση στο ΚΠΕ Ποροΐων παρείχε στα παιδιά
πρωτόγνωρες εμπειρίες αυτονομίας, απομάκρυνσης από την ασφάλεια της
οικογένειας και συμβίωσης με συνομηλίκους.
 Η συνεργασία μας με όλους τους φορείς και το 7ο Δ.Σ. Σχολείο της
Ορεστιάδας ήταν εξαιρετική.
 Το πρόγραμμά μας είχε απήχηση σε όλη τη σχολική κοινότητα αφού
συζητήθηκε πολύ η πρώτη μας διανυκτέρευση χωρίς γονείς. Ευελπιστούμε
το εγχείρημά μας αυτό να ανοίξει νέους ορίζοντες στο σχολείο μας.