3. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ:
• Βάπτισμα ονομάζεται ένα από τα επτά τελετουργικά
μυστήρια των Χριστιανικών εκκλησιών. Η ένταξή μας
στην Εκκλησία γίνεται με το μυστήριο του
Βαπτίσματος. Το σύστησε ο ίδιος ο Κύριος με την
εντολή που έδωσε στους μαθητές του να βαπτίζουν
τους ανθρώπους στο όνομα του Πατρός και του Υιού
και του Αγίου Πνεύματος. Ο ίδιος βαπτίστηκε και η
βάπτισή του έγινε τύπος και υπογραμμός του δικού
μας Βαπτίσματος.
4. • Ο Κύριος το ίδρυσε, οι Απόστολοι το εφάρμοσαν, το παρέδωσαν
στην Εκκλησία και η Εκκλησία το κράτησε και το κρατά, όπως το
παρέλαβε.
• Πριν αρχίσει το Βάπτισμα, ο ιερέας και ο ανάδοχος, κρατώντας στην
αγκαλιά του το νήπιο, στέκονται στον πρόναο. Ο ιερέας, αφού
σφραγίσει το πρόσωπο του παιδιού στο όνομα της Αγίας Τριάδος με
το σημείο του σταυρού και εκφωνήσει το όνομα διαβάζει ορισμένες
ευχές.
• Στη συνέχεια, με στραμμένο το νήπιο προς τη δύση, γίνεται η
απόταξη, η αποκήρυξη του σατανά. Ακολουθεί, με στροφή προς την
ανατολή, που είναι (συμβολικά) το φωτεινό βασίλειο του Χριστού, η
σύνταξη με αυτόν. Η παράδοση στην αγκαλιά του Χριστού
επισφραγίζεται με την απαγγελία του Συμβόλου της Πίστεως.
• Τέλος, όπως λέει η τελευταία ευχή, παρακαλείται ο Θεός να
προσκαλέσει το δούλο του στο άγιο φώτισμα και να τον αξιώσει της
μεγάλης του χάρης.
5. ΓΙΑΤΙ ΒΑΠΤΙΖΟΜΑΣΤΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ;
Βαπτιζόμαστε για ν' αποβάλουμε το χιτώνα της φθοράς και να
ντυθούμε με τη δόξα του Χριστού. Με το χιτώνα της φθοράς μας
έντυσε με την παράβαση του ο Προπάτορας, που μας
κληροδότησε μια φύση χαλασμένη, στην οποία μπαίνουμε όλοι
ανεξαίρετα οι άνθρωποι με τη φυσική μας γέννηση. Η φύση αυτή
της φθοράς εμποδίζει την είσοδο στη Βασιλεία του Θεού. Πρέπει
οπωσδήποτε ν' αφανισθεί και αυτό πετυχαίνεται στο ιερό
βάπτισμα (Ιωαν. 3,3). Παράλληλα πρέπει να ντυθούμε το Χριστό
(«Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε» ψάλλει η
Εκκλησία μας), να αναγεννηθούμε, να γίνουμε μία νέα πνευματική
ύπαρξη και ζωή.
6.
7. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ
Αφού ο βαπτιζόμενος
κατηχηθεί και ομολογήσει την
αληθινή πίστη, και αφού
αλειφθεί με ευλογημένο έλαιο,
τότε βαπτίζεται, δηλαδή
βουτιέται τρεις φορές στο
αγιασμένο νερό της ιερής
κολυμβήθρας “εις το όνομα του
Πατρός και του Υιού και του
Αγίου Πνεύματος”, όπως ο
Κύριος διέταξε.
8. ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΟΙ
• Τον 13ο αιώνα καθιέρωσαν το βάπτισμα με ραντισμό.
• Είναι αντίθετη τόσο με το περιεχόμενο της λέξης
βαπτίζω(βυθίζω στο νερό) όσο και με την Αγία Γραφή η οποία
συνδέει την τριπλή κατάδυση με τον θάνατο και την Ανάσταση
του Χριστού.
• Αποτελεί ένα από τα επτά μυστήρια και ακολουθείται η
πρακτική του νηπιοβαπτισμού.
• Δεν τελείται με κατάδυση σε νερό, αλλά με επίχυση ύδατος στην
κεφαλή του βαπτιζόμενου.
• Τελείται στο πλαίσιο της Θείας Λειτουργίας.
• Ο ρωμ/λικός ιερέας αναφέρεται σε πρώτο πρόσωπο λέγοντας
"εγώ σε βαπτίζω".
9. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ-ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΟΙ
• Οι Καθολικοί επιδεικνύουν αιρετική συμπεριφορά και στα Ιερά
Μυστήρια της Εκκλησίας μας. Δεν Βαπτίζουν όπως Δίδαξε ο
Κύριος αλλά ραντίζουν.
• Οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι ραντίζουμε κατ’εξαίρεση το νήπιο,
μόνο σε περίπτωση ύψιστης ανάγκης.
• Οι Καθολικοί το Χρίσμα το τελούν στα αγόρια στην ηλικία των
14ων ετών και στα κορίτσια στην ηλικία των 12 ετών.
• Εμείς σε νηπιακή ηλικία μαζί με το Βάπτισμα, και κατόπιν τα
Κοινωνούμε.
11. ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ
• Στον νηπιοβαπτισμό συμμετείχαν επιφανείς εκπρόσωποι της
προτεσταντικής θεολογικής διανοήσεως, διαφόρων θεολογικών
τάσεων και ειδικοτήτων, όπως π.χ. οι K. Barth, O. Cullman, J.
Jeremias, K. Aland, E. Staufer, κ.α.
• Στους Έλληνες προτεστάντες ο νηπιοβαπτισμός απορρίπτεται
ως αντιγραφική διδασκαλία, ως ανθρώπινη επινόηση.
• Το νηπιοβάπτισμα δεν περιλαμβάνεται στην αποστολική
διδασκαλία.
• Δέχονται την ύπαρξη του νηπιοβαπτισμού από τα τέλη του
πρώτου αιώνος.
15. ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ
ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΟΙ
ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΙ
ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ
ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΆΛΛΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ
ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ
16. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΙΣΜΑ ?
Το Χρίσμα είναι το Μυστήριο που ακολουθεί μετά το Βάπτισμα, με το
όποιο «γεμίζει ο νεοφώτιστος από το Άγιο Πνεύμα, το όποιο τον
ενισχύει και τον κατευθύνει στην πνευματική ζωή». Το Βάπτισμα
μας εξαγνίζει και μας παρέχει την δυνατότητα να δεχθούμε το
Χρίσμα και δια αυτού το Άγιο Πνεύμα. Το Χρίσμα είναι ένα
μυστήριο που συνδέεται πλέον άμεσα με το Βάπτισμα. Γίνεται
αμέσως μετά το βάπτισμα. Με το Χρίσμα ο άνθρωπος δεν
αποτελείται πλέον μόνο από σώμα και ψυχή, αλλά και από τη
Χάρη του Αγ. Πνεύματος. Είναι μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο,
ειδικό, αυτοτελές και ανεξάρτητο, η δε τελετουργία του μετά το
πέρας τού βαπτίσματος είναι ο φυσικός χρόνος τελέσεώς του.
17. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ
(Χρίω=αλείφω)
Στην παλαιά διαθήκη ήταν σημάδι κλήσης και
αφιέρωσης στον Θεό
Ο Κύριος είναι ο Μεσσίας γιατί ως άνθρωπος χρίστηκε
με το Άγιο Πνεύμα κατά την βάπτιση του
Στην Καινή Διαθήκη έθεταν τα χέρια τους στους
βαπτιζόμενους και χορηγούσαν το Άγιο Πνεύμα
18. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ
Τα σημεία αυτά είναι τέσσερα:
1. Το άγιο Μύρο - έλαιον από σαράντα
αρώματα, που δηλώνουν «αισθητά» τα
ποικίλα χαρίσματα του Άγιου Πνεύματος.
2. Η ευχή του Ιερέα.
3. Η χρίση των κυρίων μερών του σώματος
4. Τα λόγια του Ιερέα: «Σφραγίς δωρεάς
Πνεύματος Αγίου. Αμήν».
Με τα «σημεία» αυτά ο Ιερέας δεν «τελεί» το
Μυστήριο αυτό όπως τ' άλλα, αλλά μεταδίδει
το Άγιο Πνεύμα.
19. ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΟΙ
Οι Καθολικοί το Χρίσμα το τελούν στα αγόρια στην
ηλικία των 14ων ετών και στα κορίτσια στην
ηλικία των 12 ετών. Μιλάνε για την Πνευματική
Ωφέλεια που προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα και
που λαμβάνει κάποιος στο Βάπτισμα και στο
Χρίσμα, η Οποία εργάζεται μυστικά στο πνεύμα
του βαπτιζόμενου, ενώ τονίζουν πως κατά το
Μυστήριο του Χρίσματος, ο βαπτιζόμενος
δέχεται από νήπιο ακόμη τα Χαρίσματα και τις
Δωρεές του Αγίου Πνεύματος.
20. ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΙ
Οι διαμαρτυρόμενοι δεν δέχονται το χρίσμα ως
εκκλησιαστικό μυστήριο αλλά σαν μια τελετή
μη αναγκαία για την σωτηρία του ανθρώπου
την οποία μπορεί να στερηθεί η εκκλησία
χωρίς καμία βλάβη ουσιαστική. Στην εκκλησία
τα βαπτιζόμενα παιδιά ομολογούν τη
διδασκαλία της πίστεως και
προπαρασκευάζονται να μένουν πιστοί στην
αληθινή γνώση του Θεού
21. ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ
Στο μυστήριο του Χρίσματος σφραγίζεται ο
πιστός με το Άγιο Μύρο για να λάβει τη
δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Το έργο του
Αγίου Πνεύματος στο νεοφώτιστο είναι η
ειδική και ποικίλη χάρη, που αρχίζει σαν
«Σφραγίδα δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Το
μυστήριο του Χρίσματος γίνεται ευθύς μετά
το βάπτισμα σε μας τους Ορθοδόξους
22. ΧΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΆΛΛΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ
ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ
Οι προτεστάντες το απορρίπτουν και δεν
το παραδέχονται, οι δε παπικοί το κάνουν
όταν τα παιδιά συμπληρώσουν το 12ο έτος
της ηλικίας τους.
25. «Ευχέλαιο αποκαλείται από μερικές χριστιανικές ομολογίες το μυστήριο το
οποίο θεμελιώνεται στην Καινή Διαθήκη, σύμφωνα με το οποίο οι ιερείς
δια επικλήσεως ευχών και χρίσεως με έλαιο των πιστών, τελούν ιερουργία
προς άφεση αμαρτιών και πιο συγκεκριμένα για ψυχοσωματική υγεία. Το
Μυστήριο του Ευχελαίου αναγνωρίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Καθολική
Εκκλησία, η Εκκλησία των Αρμενίων και η Εκκλησία των Κοπτών.
Η Εκκλησία των Διαμαρτυρομένων το έχει απορρίψει. ΟΛούθηρος το έχει
"ανεχθεί" ως "καλή παραμυθητική τελετή" για βαριά ασθενείς. Από τους
Ρωμαιοκαθολικούς το μυστήριο αυτό καλείται και "έσχατο μυστήριο επί
επιθανάτιας κλίνης”».
26. • Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω σκοπός του
Ευχελαίου είναι η ίαση οποιασδήποτε ασθένειας, ως
διαταραχή της αρμονικής λειτουργίας του σώματος,
που κατά την ορθόδοξη θεολογία οφείλεται σε
πνευματικά αίτια και κυρίως στη διαταραχή των
σχέσεων του ανθρώπου με τον Θεό. Επίσης, κάθε
Μεγάλη Τετάρτη πριν την Τελετή του Νιπτήρος
τελείται σε όλες τις Εκκλησίες, το Ιερό Ευχέλαιο.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική για την
Εκκλησία ακολουθία, τόσο, που την έχει εντάξει στα
μυστήρια της. Αυτή τη μέρα το Ευχέλαιο τελείται στις
εκκλησίες, όμως πολλοί άνθρωποι καθ’ όλη τη
διάρκεια του χρόνου, το κάνουν στα σπίτια τους.
«Δογματική»
27. • Για το Ευχέλαιο απαραιτήτως χρειάζονται τα παρακάτω:
• α) ένα κανδήλι με λάδι ελιάς (και λίγο κόκκινο κρασί)
• β) θυμιατό και θυμίαμα
• γ) εικόνα του Χριστού η της Παναγίας η κάποιου Αγίου
• δ) μία κούπα με αλεύρι προκειμένου έπειτα να ζυμωθεί και να γίνει πρόσφορο
• ε) επτά (7) κεράκια όσα είναι και τα Ευαγγέλια που θα αναγνωσθούν στο
Ευχέλαιο
• στ) τα ονόματα « υπέρ υγείας» των επιτελούντων το Ευχέλαιο
• ζ) μία θρυαλλίδα (μπατονέτα) για τη χρίση του αγίου ελαίου.
• Το αγιασμένο έλαιο φυλάσσεται και δεν πετιέται! Πρέπει να καίγεται στο
κανδήλι μέχρι τέλους. Μετά την πλήρη καύση, η καντηλήθρα και όσα
χρησιμοποιηθούν για το καθάρισμα του έσωθεν περιεχομένου, καίγονται σε
ασφαλή τόπο.
Aπαραίτητα υλικά:
28. • 1) το λάδι
• 2) η σταυροειδής επάλειψη με αυτό των
μελών του σώματος και
• 3) η ευχή της Εκκλησίας.
Τα αισθητά σημεία του μυστηρίου
είναι τρία:
29. • Εκτός όμως των παραπάνω αναφορών στη Καινή Διαθήκη που αποτελούν και τον
πυρήνα της καθιέρωσης της τελετουργικής ανάπτυξης αυτού του Μυστηρίου,
σημειώνεται ότι και από την αρχαιότητα και κατά τους αποστολικούς χρόνους
υπήρχαν τα λεγόμενα "ιάματα" ή "χαρίσματα ιαμάτων" με θεραπευτική ιδιότητα,
(των οποίων γίνεται λόγος στην προς Κορινθίους Α΄ επιστολή, ιβ:9) τα οποία
έκαναν χρήση και οι πρώτοι χριστιανοί χωρίς όμως αυτά να έχουν σύνδεση με τη
τάξη των ιερέων. Έτσι γίνεται διάκριση αυτών από το μυστήριο του Ευχελαίου
όπως ορίσθηκε από τους Αποστόλους και δι΄ αυτών τελείται από επισκόπους και
ιερείς.
• Κατά τον 4ο αιώνα υπήρχαν ήδη ειδικές ευχές για την ευλογία του ελαίου. Ομοίως
και στο περίφημο "Ευχολόγιο του Σεραπίωνα" όπου περιλαμβάνει μακρά "ευχή
ελαίου νοσούντων". Όσον αφορά επί της τελετουργίας φέρεται να καθορίστηκε
από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αρσένιο (1255 - 1260) αν και
προϋπήρχαν σχετικές διατάξεις σε άλλα Πατριαρχεία. Ιδιαίτερο λόγο περί του
μυστηρίου του Ευχελαίου έχει κάνει ο Συμεών ο Θεσσαλονίκης με τον τίτλο "Περί
της ιεράς τελετής του αγίου ελαίου".
«Ιστορία»
30. • Στην Ορθόδοξη Εκκλησία το Μυστήριο του Αγίου
Ευχελαίου τελείται σε κάθε περίπτωση. Η προτροπή
του Αδελφόθεου Ιακώβου είναι ρητή: «Ασθενεί τις εν
υμίν; Προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της
Εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ' αυτόν
αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι Κυρίου...» (Ιακ.
Ε, 14-15). Ο ιερέας επικαλείται τη θεία χάρη για τη
θεραπεία των ψυχοσωματικών ασθενειών και την
άφεση των αμαρτιών όσων μετέχουν σε αυτό. Οι
μετέχοντες αλείφονται από τον ιερέα με αγιασμένο
λάδι.Το μυστήριο είναι επαναλαμβανόμενο και
εξαιτίας της διπλής ενέργειας του παρέχεται και σε
υγιείς.
«Ιεροτελεστία»
«Ορθόδοξοι»
31. • Οι παπικοί αντίθετα και πάλι, χρησιμοποιούν το μυστήριο
του Αγίου Ευχελαίου μόνο μια φορά και μόνο στους
ετοιμοθανάτους, σαν τελευταίο εφόδι. Από τον 12ο αιώνα
έχει το ευχέλαιο ως τελευταίο εφόδιο για τους
ετοιμοθαναους και το παρέχει μόνο μια φορά για την κάθε
αθένεια.Δεν παρέχει το μυστήριο αυτό σε παιδιά κατω των
δεκατεσσάρων και στους διανοητικά ανάπηρους.Η
πρακτική αυτή αντίκειται στην Αγ.Γραφή(Ιακ.5,14 εξ.) και
την παράδοση.Σύμφωνα με αυτή τελευταίο εφόδιο είναι η
θ.ευχαριστία.Αλλωστε είναι αντιφατικό να θεωρεί ως
τελευταίο εφόδιο το ευχέλαιο ενώ η Αγία Γραφή κάνει
λόγο για θεραπεία του ασθενούς εξειτίας αυτου του
μυστηρίου.
«Ρωμαιοκαθολικοί»
32. Δεν τους ενδιαφέρει. Δεν το δέχονται ως μυστήριο και για
άλλους λόγους αλλά και γιατί δεν παρέχει πάντωτε την
σωματική ανάρρωση. Οι Λουθηρανοί μόνο το δέχονται σαν
μια παραμυθική τελετή ,δηλαδή τελετή που παρέχει
παρηγορία ,εαν περιορισθεί στην επίσκεψη του ιέρεα στον
ασθενή και την χορήγηση σ’αυτόν της θείας μεταλήψεως. Οι
υπόλοιποι Προτεστάντες το απορρίπτουν παντελώς.
«Προτεστάντες»
33. • Για να ξεκαθαρίσουμε λίγο το τοπίο να πούμε ότι το Ευχέλαιο ΔΕΝ το κάνουμε:
• Α) για να μας πάνε καλά τα πράγματα
Β) γιατί έχουμε αναποδιές
Γ) για το καλό
Δ) γιατί είναι ένας ακόμα λόγος να μαζευτούμε και να καλέσουμε κόσμο, να φάμε και να πιούμε (μετά
την τέλεση του -αφού έτσι «βγάλαμε» την «υποχρέωση» και άρα είμαστε εντάξει)
Ε) για κοινωνικούς λόγους
Στ) γιατί έκανε και ο γείτονας
Ζ) γενικά γιατί έχουμε κάτι σημαντικό (εξετάσεις στο σχολείο, ταξίδι, αγώνα κλπ)
Η) για να κοινωνήσουμε χωρίς να εξομολογηθούμε, αφού ούτως ή άλλως συγχωρητική ευχή διαβάζει ο
Ιερέας.
• Πότε και γιατί το κάνουμε;
•
Το ιερό Μυστήριο του Ευχελαίου γίνεται κυρίως σε περιπτώσεις ασθενειών γιαυτό και Ο Ιερέας
εύχεται: «Πάτερ Άγιε, ιατρέ των ψυχών καί των σωμάτων... ίασαι τον δούλον Σου... έκ της περιεχούσης
αυτόν σωματικής καί ψυχικής ασθενείας…»
Η πρώτη μας κίνηση είναι να συζητήσουμε το πρόβλημα ή το ζήτημα που μας απασχολεί με τον Ιερέα ή
ακόμα καλύτερα με τον πνευματικό μας. Μόνο εκείνος είναι αρμόδιος να μας προτείνει τι είναι
καλύτερο να γίνει αναφορικά με το πρόβλημα που θα του αναφέρουμε (αγιασμός, ευχή, λειτουργία,
ευχέλαιο, εξομολόγηση κλπ).
Όπως όταν έχουμε ένα πρόβλημα υγείας και μετά από εξέταση στον γιατρό αυτός μονό μας συστήνει
την κατάλληλη θεραπεία και φάρμακο, έτσι ακριβώς και στην περίπτωση του Ευχελαίου. Μόνο ο
Ιερέας μπορεί να μας πει.
«Ιεροτελεστία»
34. • Απαιτείται κάποια προετοιμασία;
Βεβαίως. Πρέπει να προηγηθεί εξομολόγηση και νηστεία. Πρέπει
να καθαριστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα πρωτύτερα και να
προσκαλέσουμε τουλάχιστον 2 Ιερείς για την τέλεση του. (επτά
Ιερείς τελούν κανονικά το μυστήριο του Ευχελαίου. Επτά είναι
καί τα Αποστολικά καί Ευαγγελικά αναγνώσματα, επτά είναι καί
οί ευχές -ό αριθμός επτά σημαίνει πληρότητα). Κατ’ οικονομία σε
έκτακτες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και από έναν Ιερέα μόνο.
Αυτοί που θα προσκαλεστούν να παραστούν (συγγενείς, φίλοι)
στο Ιερό Ευχέλαιο πρέπει να έχουν επίγνωση του μυστηρίου,
διάθεση να συμπροσευχηθούν και να παρακαλέσουν απλά και
ταπεινά. Πρέπει δε να έχουμε υπόψη μας την ευαγγελική ρήση
«Ούχ ως εγώ θέλω, άλλ' ως Σύ» καθώς και την Κυριακή
προσευχή «γενηθήτω το θέλημα Σου…» και τέλος να ζητάμε
πρωτίστως την ίαση της ψυχής και μετά του σώματος.
39. Το μυστήριο του γάμου
και οι συμβολισμοί………………………………….3
Αρραβώνες………………………………………………4
Βέρες……………………………………………………….5
Η ακολουθία του στεφανώματος……………..6
Το στεφάνωμα………………………………………….7
Άρτος και το κοινό ποτήριον……………………..8
Ο χορός του Ησαΐα………………………………….…9
Πηγές……………………………………………………….10
40. Kατά το ιερό μυστήριο του γάμου
πραγματοποιούνται ορισμένες πράξεις με
ιδιαίτερα βαθύ συμβολισμό. Στη "δική" σας
μέρα, τη μέρα που με τα ιερά δεσμά του γάμου
θα ενωθείτε με τον αγαπημένο σας σύντροφο,
προσπαθήστε να νοιώσετε αυτούς τους
συμβολισμούς και να τους έχετε βαθιά μέσα
σας για το υπόλοιπο της ζωής σας. Ο γάμος
είναι το Ιερό Μυστήριο της αγάπης και της
ένωσης δύο ανθρώπων "...εις σάρκα μίαν" και
όχι ένα κοσμικό γεγονός.
3
41. Η ακολουθία του αρραβώνα προηγείται της ακολουθίας του
γάμου. Σε παλαιότερες εποχές, ο αρραβώνας ήταν
υπόσχεση για γάμο, και χρησίμευε για την προετοιμασία
των μελλόνυμφων, δίνοντας τους την ευκαιρία να
γνωριστούν και να αγαπήσουν ο ένας τον άλλο. Στην εποχή
μας, ο αρραβώνας είναι ακόμα μια ευχή και ευλογία της
Εκκλησίας για τους μελλονύμφους.
4
42. Τα δακτυλίδια ευλογούνται από τον ιερέα πάνω στο
ευαγγέλιο. Ακολούθως ο ιερέας, με τα δακτυλίδια στο χέρι,
κάνει το σημείο του σταυρού πάνω από τα κεφάλια τους και
τα τοποθετεί στο δάκτυλο του δεξιού τους χεριού. Οι
κουμπάροι, στη συνέχεια, ανταλλάζουν τα δακτυλίδια
μεταξύ τους μία ή τρεις φορές. Τα δακτυλίδια
χρησιμοποιούνται από αρχαιοτάτων χρόνων, σαν σύμβολα
της υπόσχεσης για γάμο, και συχνά τα συναντούμε στην
Παλαιά Διαθήκη. Εκτός όμως από τα σύμβολα του δεσμού
μεταξύ των δύο, είναι και σύμβολα εξουσίας και τιμής. Η
ανταλλαγή των δακτυλιδιών συμβολίζει επίσης την
εξάρτηση του ενός από τον άλλο, την αγάπη που θα
μοιράζονται στο εξής και τη δέσμευση να παραμένουν
πιστοί ο ένας στον άλλο.
5
43. Η ακολουθία του στεφανώματος είναι ο κανονικός
γάμος. Αυτή είναι η τελετή, κατά την οποία
προσευχόμαστε, να είναι μαζί μας παρών ο ίδιος ο
Χριστός, για να ευλογήσει την ένωση των δύο και να
αγιάσει τη ζωή τους.
Η νύμφη στολισμένη σαν πριγκίπισσα μπαίνει στην
Εκκλησία ντυμένη στα λευκά. Το λευκό χρώμα του
φορέματος, συμβολίζει την αγνότητα της ψυχής και του
σώματος της. Από την πλευρά του, κι ο άνδρας
προσέρχεται για να προσφέρει την αγνότητα του, στη
σύζυγο του, για να μεταβούν σήμερα και οι δύο, με τη
Χάρη του Θεού και την ευλογία της Εκκλησίας, από το
στάδιο της άσκησης της παρθενίας, στο στάδιο της
άσκησης της αγάπης μέσα στο γάμο.
6
44. Τα στέφανα είναι σύμβολα βασιλικά. Με το γάμο
δημιουργείται ένα νέο βασίλειο. Το σπίτι και η οικογένεια
των δύο νεόνυμφων. Ο ιερέας αφού ευλογήσει τα στέφανα
πάνω στο ευαγγέλιο, κάνει το σημείο του σταυρού πάνω από
τα κεφάλια τους και επικαλείται τον ίδιο τον Θεό, να τους
στεφανώσει με δόξα και τιμή, στο νέο μικρό τους βασίλειο,
όπου θα πρέπει να κυβερνήσουν με σύνεση, σοφία και
δικαιοσύνη. Τα στέφανα του γάμου, υπενθυμίζουν επίσης τα
στέφανα των μαρτύρων, τονίζοντας τη μαρτυρική διάσταση
της Χριστιανικής ζωής, και τις άμετρες θυσίες, που χρειάζεται
να γίνουν μέσα στο γάμο, για να φτάσουν οι σύζυγοι στην
τελείωση.
7
45. Ο άρτος και το κοινό ποτηριών είναι κατάλοιπα της εποχής εκείνης, κατά την
οποία ο γάμος, ευλογείτο μέσα στη Θεία Λειτουργία και οι νεόνυμφοι
συμμετείχαν στη Θεία Ευχαριστία. Τώρα που ο γάμος τελείται εκτός της Θείας
Λειτουργίας, ο άρτος και το κοινό ποτηριών δεν είναι το Σώμα και το Αίμα του
Χριστού, αλλά συμβολικά υπενθυμίζουν ότι ο γάμος βρίσκει το αληθινό νόημα
του μέσα στη Θεία Ευχαριστία. Ο άρτος και το κρασί, θεωρούντο από την
αρχαιότητα σαν βασικά στοιχεία της ζωής. Ο άρτος τρέφει το σώμα, και το
κρασί «ευφραίνει καρδίας». Από τον ίδιο άρτο τρώνε και από το ίδιο ποτήρι
της ζωής πίνουν, συμβολικά, για πρώτη φορά σαν σύζυγοι οι νεόνυμφοι, για να
επισφραγίσουν έτσι την αγάπη τους. Η κοινή αυτή συμμετοχή τους στο ποτήρι
και τον άρτο συμβολίζει επίσης ότι από τώρα θα μοιράζονται τα πάντα στη ζωή,
τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες και θα σηκώνουν ο ένας το φορτίο του
άλλου. Από τώρα και στο εξής κανένας δεν είναι μόνος αλλά έχει τον άλλο
δίπλα του. Οι δύο έχουν γίνει ένα. Διατηρώντας τα στοιχεία του άρτου και του
κρασιού μέσα στο μυστήριο του γάμου η Εκκλησία, υπενθυμίζει στους
νεόνυμφους ότι θα πρέπει να ενώνονται τακτικά και να αγιάζονται μέσα στη
Θεία Λειτουργία, με τη συμμετοχή τους στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
8
46. Η χαρμόσυνη ακολουθία του γάμου συμπληρώνεται με το χορό του
Ησαΐα. Είναι τα πρώτα βήματα των νεόνυμφων πλέον στην καινούργια
αρχή της ζωής τους που έχει επίκεντρο το Χριστό και το Ιερό Ευαγγέλιο. Ο
ιερέας, ψάλλοντας τη χαρμόσυνη αυτή είδηση της εκπλήρωσης της
προφητείας του Ησαΐα, με τη γέννηση του Χριστού, οδηγεί το γαμπρό και
τη νύμφη κυκλικά, γύρω από το τραπέζι, όπου είναι τοποθετημένο το
Ευαγγέλιο, ο Λόγος του Θεού. Οι σύζυγοι κάνουν τα πρώτα τους βήματα
οδηγούμενοι από την Εκκλησία, που αντιπροσωπεύεται από τον ιερέα. Ο
κύκλος συμβολίζει την τελειότητα και η κυκλική κίνηση την αιωνιότητα. Η
Εκκλησία οδηγεί τους νεόνυμφους προς την αιώνια ζωή και την
τελειότητα. Τους καλεί να κινούνται πάντοτε με κέντρο της ζωής τους το
σαρκωμένο Λόγο του Θεού, το Χριστό, που γεννηθεί από την
Παρθένο. Τους καλεί να κάνουν το Χριστό στύλο και κέντρο της
οικογένειας τους. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να σταθούν γερά, μέσα στη
φουρτούνα της ζωής και να αξιωθούν να φτάσουν στη θέωση.
9
48. Το μυστηριο της εξομολογησης
Ιωάννα Σωτηρίου
Ελευθερία Ροδάκογλου
Μιχάλης Χωραφιός
Θανάσης Σιδέρης
49. Η εξομολόγηση:
Μας δίνει την δυνατότητα να «συμφιλιωθούμε»
με τον Θεό
Είναι πράξη μετάνοιας
Μετάνοια σημαίνει αλλαγή του εαυτού μας,
στροφή, μεταμόρφωση
Το Μυστήριο καθιερώθηκε από τον ίδιο τον
Χριστό
Στη συνέχεια οι Απόστολοι μετέδωσαν το
χάρισμα αυτό στους επισκόπους και τους
Πρεσβυτέρους της Εκκλησίας
50. Που γίνεται η Εξομολόγηση ;
Συνήθως η Εξομολόγηση γίνεται στο ναό.
Μπορεί όμως να γίνει και σε κάποιο παρεκκλήσι
ή άλλον χώρο.
51. Πως γίνεται ;
Καθόμαστε αντικρίζοντας τις εικόνες και με
την προτροπή του Πνευματικού
εξομολογούμαστε τις αμαρτίες μας.
Όταν ολοκληρώσουμε την εξομολόγηση
γονατίζουμε και ο Πνευματικός βάζοντας το
πετραχήλι πάνω στο κεφάλι μας ζητά από τον
Θεό την άφεση των αμαρτιών μας.
52. Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Υπάρχει προσωπική επαφή του Χριστού με τον
ιερέα.
Τα επιτίμια δεν έχουν ποινικό χαρακτήρα αλλά
παιδαγωγικό και μόνο.
Η εξομολόγηση γίνεται για να βοηθηθεί ο
εξομολογούμενος, όχι για να εξιλεωθεί.
Ο εξομολογούμενος παίρνει την άφεση των
αμαρτιών του με το έλεος του Θεού, το οποίο
προέρχεται στον εξομολογούμενο με την
συγχωρητική ευχή
53. Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Γίνεται ως μια δίκη.
Η επικοινωνία είναι απρόσωπη.
Ο πιστός λέει τα αμαρτήματά του χωρισμένος
και άγνωστος από τον πνευματικό.
Έπειτα λαμβάνει την άφεση.
Προέχει η νομική δικαίωση του αμαρτωλού
και όχι η συγχώρεση.
54. Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ
Οι προτεστάντες δεν δέχονται την μετάνοια ως
μυστήριο.
Απορρίπτουν τα βασικά στοιχεία της, και την
εξωτερική εξομολόγηση στον λειτουργό της
εκκλησίας.
Πιστεύουν ότι κατά το μυστήριο του βαπτίσματος
δημιουργείται ακατάλυτος δεσμός μεταξύ Θεού και
ανθρώπου, ώστε οποιαδήποτε αμαρτία μετά το
βάπτισμα να μην μπορεί να διαλύσει τον δεσμό
αυτόν.
Θεωρούν το μυστήριο της μετάνοιας ως ζωογόνηση
του μυστηρίου του βαπτίσματος.
56. ΟΡΙΣΜΟΣ
Θεία Ευχαριστία, θεία κοινωνία, Αγία Κοινωνία ή θεία
μετάληψη αποκαλείται το θεοσύστατο μυστήριο
της εκκλησίας, το οποίο εις ανάμνηση του σωτήριου πάθους
του Κυρίου και προς άφεση αμαρτιών και ζωή αιώνια τελείται
κατά τη Θεία Λειτουργία. Η Θεία Ευχαριστία είναι το
μυστήριο το οποίο κάνει τα μέλη της εκκλησίας να
παραμένουν ενωμένα και να υπερνικούν τις αλοϊωτικές
δαιμονικές δυνάμεις. Ο Κύριος σε αυτό το μυστήριο εν
αντιθέσει με τα υπόλοιπα, παρίσταται υποστατικός και
ουσιωδώς και όχι απλώς ενεργητικώς. Γι αυτό η Θεία
Ευχαριστία τελικά "αποτελεί συνέχεια και επέκταση του
μυστηρίου της ενανθρωπήσεως και αποτελεί μαζί με το
δόγμα της Αγίας Τριάδας και της ενσαρκώσεως, το ύψιστο
μυστήριο της χριστιανικής θρησκείας’’.
57. ΙΔΡΥΣΗ
• Το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας ίδρυσε απευθείας
ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Ο Κύριος έλαβε τον άρτο, τον
ευλόγησε και αφού τον έκοψε, τον έδωσε στους στους
μαθητές του λέγοντας:
• « Λάβετε φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου». Ομοίως
έλαβε το ποτήριον και το έδωσε στους μαθητές του
λέγοντας: « πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο γαρ εστί το
αίμα μου. Το της Καινής Διαθήκης το περι πολλών
εκχυνόμενων εις άφεσην αμαρτιών». Το μυστήριο
ιδρύθηκε από τον Κύριο σαν αιώνιος δεσμός στην
εκκλησία: «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνηση».
58. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
Κατά την αποστολική και μεταποστολική εποχή, με βάση την
Καινή Διαθήκηη Θεία Ευχαριστία τελούνταν συνήθως σε
ιδιωτικές κατοικίες. Το εκκλησιαστικό γεγονός τελούνταν με
συμμετοχή όλων των πιστών της εκάστοτε τοπικής εκκλησίας,
με εξαίρεση ορισμένων ιουδαιοχριστιανικών ομάδων τις
Μικράς Ασίας. Η Θεία Ευχαριστία περιείχε «κλάση» του
άρτου, την «ευλογία» του ποτήριου αλλά και κατήχηση με
ανάγνωση γραφών, προφητείες, προσευχές και ύμνους. Οι
αγάπες κατά το 2ο αιώνα διαχωρίστηκαν από την Θεία
Ευχαριστία λόγω καταχρήσεων που παρουσιάστηκαν. Ο
τρόπος τελέσεως της Θείας Ευχαριστίας κατά τον πρώτο
αιώνα παραμένει σήμερα σχεδόν άγνωστος λόγω κυρίως
«απόρρητης πειθαρχίας»
59.
60. ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ
Ο Χριστός στη Θεία Ευχαριστία δεν είναι παρών τυπικά και εικονικά
ή με το πλήρωμα της θείας του χάριτος, όπως τα υπόλοιπα έξι
μυστήρια της εκκλησίας , αλλά βρίσκεται ο ίδιος πραγματικά παρών.
Στο μυστήριο της ευχαριστίας τα φυσικά στοιχεία του άρτου και του
οίνου χάνουν τη φυσική τους υπόσταση, η οποία μετατρέπεται στην
ουσία της ανθρωπότητας του Χριστού, δηλαδή στο σώμα και το αίμα
του.
Η θεία ευχαριστία είναι αναπαράσταση της σταυρίκης θυσίας του
Γολγοθά, καθόσον διά του καθαγιασμού των τιμίων δώρων παριστά
ή συμβολίζει την εν αίματι θυσία, τον πραγματικό χωρισμό του
αίματος και του σώματος του Χριστού επάνω στο σταυρό.
61. ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΣΜΟΣ
Στην ορθοδοξία η Θεία κοινωνία γίνεται με ένζυμο άρτο, ενω
στην καθολική με άζυμο και ονομάζεται ΌΣΤΙΑ. Την ώρα της
κοινωνίας οι λαϊκοί συμμετέχουν μόνο στον άρτο (καθολική
εκκλησία). Δικαίωμα στον οίνο(αίμα Χριστού) έχουν μόνο οι
κληρικοί. Στην ορθοδοξία, ως γνωστόν , κληρικοί και λαϊκοί
συμμετέχουν και στον άρτο και στον οίνο. Η Λατινική
Εκκλησία επιτρέπει την καθημερινή τέλεση πολλών θυσιών
στο ίδιο θυσιαστήριο (τράπεζα) και στον ίδιο ναό και μάλιστα
από τον ίδιο ιερέα και χωρίς τη συμμετοχή του λαού του
Θεού.
62.
63. ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟΣ
Εκτός από ορισμένες προτεσταντικές παραφυάδες, οι οποίες,
εξετάζοντας ορθολογιστικά την έννοια των μυστηρίων,
θεωρούν την Ευχαριστία ως απλή τελετή κατά την οποία
καταγγέλλεται ο θάνατος του Κυρίου και με ύμνους
πανηγυρίζονται και δοξάζονται τα λυτρωτικά του
αποτελέσματα, οι άλλες προτεσταντικές Ομολογίες δέχονται
την Ευχαριστία ως μυστήριο μεταδοτικό της θείας χάριτος, αν
και διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο της παρουσίας
του Χριστού στην Ευχαριστία. Σε πολλές εκκλησίες,
διανέμονται σε όλη την συνάθροιση κομμάτια άρτου και
μικρά ποτήρια με οίνο, από τους πρεσβυτέρους και τους
διακόνους. Σε άλλες πάλι εκκλησίες οι πιστοί προσέρχονται
για να λάβουν τον άρτο και τον οίνο από τον λειτουργό της
εκκλησίας.
67. Η ιεροσύνη είναι το μυστήριο της εκκλησίας το οποίο παρέχει την "χαρισματική
εξουσία που κατευθύνει ή συντονίζει όλες τις υπόλοιπες χαρισματικές
εκδηλώσεις" της Εκκλησίας και θέτοντας"σε λειτουργική έκφραση όλα τα άλλα
μυστήρια", "συντρίβει τις αλλοτριωτικές δυνάμεις της φθοράς και ανακαινίζει τον
άνθρωπους. Αυτή η χαρισματική εξουσία μεταβιβάζεται μέσω της
αδιάκοπηςΑποστολικής διαδοχής και καθιστά τους επισκόπους ή
τους πρεσβυτέρους τα "απαραίτητα όργανα"διά των οποίων "ο μέγας αρχιερεύς
Ιησούς Χριστός επιτελεί" τα Ιερά Μυστήρια. Έτσι, η ισχύ της και η δύναμή της
πηγάζει από την ιεροσύνη του Ιησού Χριστού και λειτουργεί ως εγκέφαλος ή
συντονιστικό κέντρο όλων των άλλων λειτουργιών του εκκλησιαστικού σώματος,
αφού στην εκκλησία δε νοείται καμία ενδιάμεση μεσιτική δύναμη ανάμεσα στο
σώμα και το δημιουργό. Ουσιαστικά αποτελεί το χάρισμα της κυβέρνησης που δίνει
ο Χριστός στα μέλη της εκκλησίας. Η ιεροσύνη τελικά είναι το χάρισμα που δίνει ο
Κύριος μέσω της ζωοποιητικής του θυσίας και ανάστασης σε όλα τα μέλη της
εκκλησίας, ενώ ως καρπός του σώματος προκύπτουν μέλη τα οποία μέσω ειδικού
Ιεροσύνη
68. Γενική ιεροσύνη
Το σώμα της εκκλησίας κατευθύνεται και συντονίζεται από μία κεντρική και χαρισματική εξουσία. Η κεντρική
αυτή εξουσία είναι το μυστήριο της ιεροσύνης, που στην εκκλησία πλέον δε νοείται ως μεσιτική εξουσία, όπως
ήταν κατά την Παλαιά Διαθήκη, αφού πηγή του εξουσιαστικού αυτού σώματος είναι ο Κύριος ημών Ιησούς
Χριστός. Στη βάση λοιπόν του μυστηρίου αυτού "είναι το μυστήριο της θυσίας και της ανάστασης της φθαρτής
φύσης των λογικών πλασμάτων και ολόκληρης της κτίσης". Η εξουσιαστική αυτή δύναμη είναι η κινητήριος
δύναμη του εκκλησιαστικού σώματος η οποία θέτει σε κίνηση όλα τα υπόλοιπα μυστήρια, που είναι απαραίτητα
για την αναγέννηση και προκοπή του όλου σώματος. Εξού και με την ιεροσύνη του Χριστού "μετέχουν τα μέλη
του σώματος σε όλα τα αγαθά της θείας δόξας, στην αλήθεια και την αγαθότητα. Γι αυτό ακριβώς η ιερωσύνη
δεν είναι μεσιτική λειτουργία, αλλά εγκέφαλος και συντονιστικό κέντρο των άλλων λειτουργιών". Έτσι τελικά
αποβαίνει το χάρισμα της κυβέρνησης του εκκλησιαστικού σώματος, χωρίς όμως αυτό να μπορεί ποτέ να νοηθεί
κατά τα σχολαστικά πρότυπα ως ιερατική κάστα ή ως κληρονομική εξουσία. Γι αυτό και όλα τα μέλη της
εκκλησίας κατ αρχήν μετέχουν σε αυτή την εξουσία και τη δύναμη του Χριστού, ως βασίλειον ιεράτευμα.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως σκοπός της χαρισματικής εξουσίας αυτής είναι η ενοποίηση των μελών με το
Θεό, η οποία συγκροτείται σε ένα διακλαδιζόμενο σώμα, το οποίο περιέχει την ειδική ιεροσύνη, που αποτελεί
ειδική κλίση και χάρισμα.
Θεολογία
69. Η ειδική ιεροσύνη των τριών βαθμών του διακόνου,
του πρεσβυτέρου και του επισκόπου είναι η χαρισματική λειτουργία
που κάνει δυνατή την αύξηση του σώματος της εκκλησίας. Είναι
ουσιαστικά το μυστήριο το οποίο καθιστά ικανό ένα μέλος της
εκκλησίας να επιτελεί τις"αναγκαίες λειτουργίες με τις οποίες
πραγματοποιείται και καρποφορεί μεταξύ των ανθρώπων το
σωτηριώδες έργο του Ιησού Χριστού". Η λειτουργία τους όμως δε
νοείται κυριαρχικά ή μεσιτικά, αφού τόσο το χάρισμα αυτό νοείται
μέσα στο σώμα της εκκλησίας, όσο και λειτουργεί ως χαρισματικός
καρπός του σώματος. Εξ αυτού του λόγου άλλωστε δε νοούνται
Ειδική ιεροσύνη
70. 0
• μυστήρια δίχως την παρουσία του λαού. Πρόκειται
ουσιαστικά "για μια μετοχή του λαού στην ιερωσύνη του Χριστού,
ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν έχει το ειδικό χάρισμα της
ιερωσύνης, το οποίο είναι αναντικατάστατο μέσα στη λειτουργική
ποικιλία των χαρισμάτων". Η ορθόδοξη εκκλησία θα λέγαμε ότι με
αυτή τη θεώρηση διασώζει τον αληθινό, αταξικό και μη
ειδωλολατρικό χαρακτήρα της ιερωσύνης. Στην Ρωμαιοκαθολική
εκκλησία το ιερατείο αυτονομείται, με αποτέλεσμα ο λαός να
χάνει τη σπουδαιότητά του, ενώ στον προτεσταντισμό παραμένει
ο γενικός ρόλος της ιεροσύνης, απορρίπτοντας το ρόλο της
ειδικής. Έτσι στην εκκλησία "υπάρχει χαρισματική κοινωνία και όχι
κυριαρχική τάξη μέσα σε μία νομικά συγκροτημένη κοινωνία, όπου
ο ανώτερος καταπιέζει για οποιοδήποτε λόγο τον κατώτερο. Σε ένα
σώμα δε νοείται καμία κυριαρχική καταπίεση ενός μέλους στο
άλλο. Σε οποιαδήποτε περίπτωση αν συμβεί κάτι τέτοιο υπάρχει
αλάθητο σύμπτωμα της αρρώστιας του σώματος".
