SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 20
Downloaden Sie, um offline zu lesen
News Journal Khonumthung | 1June 2013 | Vol.1 No.2
News Journal
Volume. 1 No. 2
Monthly
15 June 2013
Estd. 2013
Khonumthung
The
		 www.khonumthung.org								 www.khonumthungburmese.org
rkd;wdrfvkd vGifharsmaewJh csif;vlrsKd;
Special Report
Features
rsufrSefqdkkifwm[ef;aps;teD;?a&T0gvrf;?uav;NrdKU?rsufrSefqdkkifwm[ef;aps;teD;?a&T0gvrf;?uav;NrdKU?
wufaevif;rsufpdrsm;udkkpepfwusprf;oyfay;onf/
EdkkifiHjcm;rSef?EdkkifiHjcm;udkkif;trsdK;rsdK;?
ypönf;rSef?aps;rSef?txl;avSsmhaps;jzihf
&ufjcif;NyD;jyKvkkyfay;onf/
rsufpdrsm;udkkpepfwusprf;oyfay;onf/
EdkkifiHjcm;rSef?EdkkifiHjcm;udkkif;trsdK;rsdK;?
ypönf;rSef?aps;rSef?txl;avSsmhaps;jzihf
&ufjcif;NyD;jyKvkkyfay;onf/
rsufrSefESihfywfoufvm&if wufaevif;odkkYvSrf;vmcJhyg/rsufrSefESihfywfoufvm&if wufaevif;odkkYvSrf;vmcJhyg/
1990r&mvTwfawmftrwfa[mif; Pu Ro Uk uG,fvGef
(ukd,fa&;tusOf;)
qdkifcGJ
0,fpvD taemufvrf; vrf;axmifh
wyfMunfh&if.......[wfxdoGm;r,f......wyfMunfh&if.......[wfxdoGm;r,f......
TheSpecial One
"Chelsea abmfvHk;toif; udktjrifhqHk;ae&m
a&mufatmifBuKd;pm; oGm;r,f"
csKd;(csif;)wkdU&dk;&m"g;odkif;tu
Kalamyo Super Model
	 	 Lalrohlui
Kalamyo Super Model
	 	 Lalrohlui awGUqkHar;jref;jcif; - 8
usef;rma&;owif;
cdkEIrf;xkefaeUpOfowif;rsm;udktGefvdkif;a0UtdkufwGifzwf&Iedkifygonf/
avESif&mygoGm;awmhrvm;armyDa&
jynfaxmifpktpkd;&ESifhjynfe,ftpkd;&vkyf&yfEIdif;,SOfjcif;
rdcifbmompum;
EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfajrmufa&; aqmif&Gufrnf
EdkifiHjcm;rSUSD oef; 3000 cef h &if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufrnf
csif;jynfe,ftxufwef;ausmif;wkdif;wGifuGefysKwmwyfqifrnf
enf;ynmowif;
or®wwm0ef,lvdk[ka':pkajym
w,fvDzkef;vkyfief; jrefrmeSifh tde´d, 0efjuD;rsm; aqG;aeG;
2 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2
	 	 	 	
The Khonumthung
News Journal
Editorial Borad
Chief Editor		 - Zalatt Thetni
Managing Editor 	 - J. Sangtea
Editor			 - Tuidim
Reporters		 - Moe Kyaw
			 Aung Ling
			 Rokung
			 Hniangte
				
Board Members	 - Salai Peter
			 - David Thanga
			 - Salai Robert
	 Distribution Managers	
Kalamyo 		 - Ramzuia
		 09400507310
Tahan			 - Mah Mah
			 09400305261
	
Yangon		 - Ney Myo Aung
		 09450044627
		
Address		 - Tahan, Kalemyo
Registration No.	 - 1885 of 2013
	 	 	 	
Printing Press		 - Shwe Naing Agan	
			 One Stop Printing Service
			 No. 90 (C), Kabar Aye
			 Pagoda Rd. Bahan Tsp,
			 Yangon.
			 01-554474, 400890, 		
		
Khonumthung
owif;*sme,fwGif aMumjimtrsKd;rsKd;
xnfhoGif;Ekdifygonf/
þ*sme,fonf csif;jynfe,f 6 NrKdUe,f?
uav;uabmf ESifh &efukefNrKdUrsm;wGif
jzefUa0vsuf&Sdonf/
qufoG,fvdkygu ...
0900507310 & 09400305261
email addresses: 	
	 khonumthung@yahoo.com
	 thetni@gmail.com				
	 jschhangte@gmail.com
				 	 t,f'Dwmhtmabmf
			
Hot Spot eJUvGJaevkdUygAsm
	 jrefrmEkdifiHynma&; 0efMuD;Xmeu oli,fwef;rS 10 txd pmar;yGJukd yxrtprf;? 'kwd,tprf;?
twef;wif pm ar;yGJqkdNyD; ynmoifESpfwESpftwGuf pmar;yGJokH;MudrfajzqkdzkdU jyXmef; xm;ygw,f? ausmif;om;
ausmif;ol awG [m yxrtprf;eJU 'kwd,tprf; pmar;yGJukd odyftav; rxm;Muyg? wcsKdU aom q&m q&mr
rsm; onfvnf; t vm;wlyifjzpfygonf/ trSefqkd,if yxr tprf;eJU 'kwd,tprf; pmar;yGJ[m twef;wif
pmar;yGJtwGuf t av; xm;&rnfh t&nftcsif;ppf pmar;yGJyg? wenf; ajym&,if tJ'Dt&nftcsif;ppf
pmar;yGJonf twef;wifpm ar;yGJ twGuf ynm&nfwkd;wufrIwkdif;wmonfh aywHyifjzpfayonf/
	 usawmf ,ckESpf{NyD? arvwGif csif;jynfe,fNrdKUMuD; wcsKdUeJU e,frsm;okdU oGm;a&mufcJhygonf/
10 wef;pm ar;yGJ ajzqkdNyD; cgpaygh? rdbjynfolrsm;onf om;orD;awGukd aiG odef;csDtukefcHNyD;
ausmif;xm;cJhMuay&m ukd,fh om; orD;pmar;yGJrsm;ajzqkdEkdifMurnfavm? NrdKUausmif;wuf
om;orD;awG tdrfukd jyefa&mufaeMuNyDavm tcsif;csif; Mum;ar;jref;aeMuonf/
	 usawmf n tdyf,mwGif vJavsmif;,if; wzufcef;wGif pmppfXme rwlwJh 10 wef;ausmif; om;ajzqkd
ol ESpfOD; teuf pmar;yGJudpö aqG;aEG;aeMuwmukd Mum;&onf/ 'gayrJh olwkdU bmukd ajymaeMuonf r&Sif;yg?
olwkdU&JhhU pmar;yGJ pum;0Sufxifygw,f? wkd;ovm; wJh? aemufwOD;u wkd;wmvnf; &Sdw,f? rwkd;wm vnf;&Sd
w,fwJh? usawmf bmrS em;rvnfyg? usawmfjyefMum;&jyefw,f? jyefrMum;vkdUrS r&wm? tcef;csif;u uyf&uf
ukd;? 'Dwcgawmh t*FvdyfvkdygvmNyD? Hot Spot xJu[m rwkd;wmrsm;aew,fwJhAsm/bmvJ Hot Spot /
	 owif;wck Mum;&wmu 10wef;pmar;yGJrajzqkdcif bk&m;ausmif; wckrSm ,ckESpf pmar;yGJajzqkdol
awGtwGuf ygpwmwOD;ukd qkawmif;zkdU zdwfMum;MuowJh? pastor u b,fvkd qkawmif;
w,frSwfovJ? t&m&m zefqif;&Sif bk&m;ocif? Eufzef 10 wef;pmar;yGJajzqkdrnfh olawGtwGuf qkaw-
mif; ay;ygw,f? (Hot Spot) ukd tm;ukd;NyD; pmar;yGJ ajzqkdolawGukd tatmifray;yJ pmMudK;pm; aom
olawGukd oem; awmfrlyg wJh/ (Hot Spot) orm;awG xHrS ygpwmukd wD;wkd; qJqkdaeMuonf qkdygvm;/
	 usawmfh a'orSm (M.A) bGJU&awG okH;av;OD; &Sdw,f? trSefqkd,if olwkdU[m
t&nftcsif; owfrSwf csuft& (University Level) ukd oif,l&rnfh ausmif;q&m
awGjzpf oifhygw,f? okdUaomf rlvwef;ausmif; q&mukd avSsmuf aeMu&onf/
	 ,if;udpöeJU ygwfoufNyD; rdbjynfol wOD; ajymjyonfrSm vuf&Sdynma&;pepfu 10
wef;atmif tqifhqkdwm tpkd; & 0efxrf;tvkyf&zkdU b,fvG,fvdrfhrvJwJh? (Hot Spot) qkd vm;
tJ'gukd tm;ukd; aeMuawmh 'g tpkd;&u olwkdU t&nf tcsif; r&SdrSef;odawmh ol wkdU t&nftcsif;eJUxkduf
wefwJh rlvwef;ausmif; q&m? ti,f wef;pm a&; avmufyJ &awmh rSmaygh? wefygw,fwJh?
	 ZGefv 9 &ufaeUrSm 10 wef;pmar;yGJatmifpm&if; aMunmaeygNyD? (Hot Spot) eJU vGJaeMuovm;?
	 	 	 	
	 	 	 	
ckdEkrf;xkefowif; *sme,frS OD;aqmifNyD; csif;owif; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh
yl;aygif;aqmif&GufEkdifa&; twGuf tajccHowif;a&; om;enf;? Layout/ Design &ufwkdoifwef;ukd
Mo*kwfv twGif; ckdEkrf;xkefowif;Xme &kH;pkduf&m uav;NrdKUwGif jyKvkyf &efjyifqifxm;ygonf/
	 xkdUaMumifh vlMuD;rif;taejzifh all Chin News groups &
Chin Land Media Network rS wOD;pD apvTwfay;yg &ef zdwfMum;tyfygonf/
qufoG,f &ef -
email:
thetni@gmail.com & jschhangte@gmail.com
rSwfcsuf/	 /
1/ jzpfEkdifygu csif;jynfe,f? uav;uabmfwGif tajcpkdufonfh vlyk*¾Kdvfrsm;ukd apvTwfay;&ef?
2/   Chin Land Media Network wGif ryg0ifonfh owif;tzGJUrsm;rSvnf; wOD;pDzdwfMum;xm;ygonf?
3/ oif wef;wuf a&mufEkdif rnfh tao; pdyf pm&if;ukd tjrefqkH; ay;ykdUap csifonf?
ckdEkrf;xkefowif; *sme,frS OD;aqmifNyD; csif;owif; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh
yl;aygif;aqmif&GufEkdifa&; twGuf tajccHowif;a&; om;enf;? Layout/ Design &ufwkdoifwef;ukd
Mo*kwfv twGif; ckdEkrf;xkefowif;Xme &kH;pkduf&m uav;NrdKUwGif jyKvkyf &efjyifqifxm;ygonf/
	 xkdUaMumifh vlMuD;rif;taejzifh all Chin News groups &
Chin Land Media Network rS wOD;pD apvTwfay;yg &ef zdwfMum;tyfygonf/
qufoG,f &ef -
email:
thetni@gmail.com & jschhangte@gmail.com
rSwfcsuf/	 /
1/ jzpfEkdifygu csif;jynfe,f? uav;uabmfwGif tajcpkdufonfh vlyk*¾Kdvfrsm;ukd apvTwfay;&ef?
2/   Chin Land Media Network wGif ryg0ifonfh owif;tzGJUrsm;rSvnf; wOD;pDzdwfMum;xm;ygonf?
3/ oif wef;wuf a&mufEkdif rnfh tao; pdyf pm&if;ukd tjrefqkH; ay;ykdUap csifonf?
INVITATION
oifwef;(tajccHowif;a&;om;enf;?Layout/Design)wufa&muf&ef zdwfMum;jcif;/
INVITATION
oifwef;(tajccHowif;a&;om;enf;?Layout/Design)wufa&muf&ef zdwfMum;jcif;/
News Journal Khonumthung | 3June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS
	 'def;rwf tpkd; &rS
csif;jynfe,f &Sd tpkd;& tx-
ufwef; ausmif;wkdif;wGif uGefysLwm?
tifwmeuf wyfqif&ef w&m;0if
vufrSwfxkd;vkdufNyDjzpfonf/
	 NyD;cJhwJh arv 31 &ufaeUu
xkdif;EkdifiHqkdif&m 'def;rwfoHtrwf ES-
ifh pDtJeftufzf ygwDtaxGaxG twGif;
a&;rSL; csKyf (3) a'gufwm a&Tcg; wkdU
rS bef aumufNrdKU wGif ESpfzuf vuf
rSwf xkd; vkdufjcif;jzpfonf/ ,ck ESpf
ynm oif ESpfwGif p wif taumif
txnf azm fEkdifrnf[k od&onf/
	 " w e f z k d ; t m ; j z i f h
'def;rwf aiG 5000000 (USD
800000) axmufyhH rnfjzpf-
NyD; tpkd;&ESifh pDtJeftufzftMum;
Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOf twGif;
pDtJeftufzf vlxk awGUqkHyGJ
twGufvnf; yg0if rnfjzpf onf["k
a'gufwm a&Tcg;u ajymonf/
	 "txufwef; ausmif; wef;
15 OD;rSm uGefysLwm wvkH;uspDt
okH;jyKEkdifzkdcefUrSef; xm;ygw,f? 8
wef;uae 10 wef;txd uGefjyL-
wm oifjyEkdif r,fhq&mawG&SdayrJh
uGefjyLwm tifwmeufr&Sdbl;aygh?
tJ'gawGtwGuf wyfqifEkdif zkdU
MudK;pm;xm;wmyg"[k ajymonf/
	 xkdUtjyif vSsyfppfrD; tm;
enf; csuf aMumifh vkdtyfaom Gen-
erator, "gwfqD rsm;ukdvnf; waeU
4 em&Dpm tvkHt avmufyhHykd; oGm;
MurSmjzpf onf[k Mum;od &onf/
	 csif;jynfe,f &Sd txuf
wef; ausmif; 30 wGif wyfqif
oGm;MurSmjzpfaMumif; ,ckESpf twGif;
zGifhvSpf xm;onfh t xufwef;
ausmif;ESifh txufwef; ausmif;cGJ rsm;
ryg0if ao;aMumif; xyfrHod&onf/
	 "txl;txl;ukd 0rf;om
w,fAsm? oif p&mjrif p&m pm
tkyfpmayawG r&SdwJh csif;jynfe,f
txufwef;ausmif;awGrSm tifwme-
ufawGwyfqifEkdif,ifausmif;q&mu
tp ausmif;om; awGvnf; to-
dynm A[kokwawG wkd;yGm;vm rS-
maygh" [k kdifvif;yD txuf
wef;ausmif; q&m wOD;u ajymonf/
	 uGefysLwm tifwmeuf
xdef;odrf;a&; twGuf pDrH c efUcGJ a&;
aumfrDwDukd csif;jynfe,f tpkd;&rS
wOD; pDtJeftufzf vkdifpif&kH;rS
wOD;? ausmif;q&m rsm;rS wOD;?
ausmif;om; rdbrsm;zufrS wOD;?
&yfrd &yfzrS wOD; pojzifh zGJUpnf;
oGm; rnfjzpf onf[k od& onf/
	 NyD;cJhwJh {NyDv 26 &ufaeU
we*FaEGaeUu vli,f 4 OD;rS wkwf
jzifh OD;acgif;wGif &kdufESufxm;aom
touf 18 ESpf t&G,f q,fwef;
ausmif;om; wOD; ,aeUtxd
owdr&ao;aMumif; od&onf/
	 csif; jynfe,f rwlyDNrdKUe,f
vkdifvif;yD&Gm wGif r&m{0Ha*vd
toif;awmfrS odu©awmf&q&mawmf
OD;a&TwvkH; wwd,ajrmufom;
awcl; qkdolonf vli,f 4 OD;rS wkw-
fjzifh OD;acgif;? cg; ? ausm&kd;? ezl; wGif
(4) Mudrf &kduf ESufMu&m vli,fonf
aq;&kHwGif ,aeUtxd owdr&
ao;aMumif; a'ocHwOD;u ajymonf/
"aemufaMumif;jyomemawGawmh
r&Sdavmufygbl;? t&ufrl;
aeykHawmh&ygw,f" [k ajymonf/
	 vlemonf rDZkd&rf jynfe,f
qkdif[m; aq;&kHu vufajrS-
muf xm;Muojzifh tkdifaZmvf
aq;&kHokdU vTJajymif;xm; aMumif;
q&m0efrSwfcsuft& OD;aESmuftwGif;
aoG; 0ifoGm;bG,f&SdaMumif; od&onf/
"OD;acgif;'gPf&mqkdawmhcGJpdwfzkd
Uvnf; tifrweftEå&m,f&Sdw,f?
w j c m ; ' g P f & m a w G u k d v n f ;
q&m0ef awGu bmrS ppfaq;rI
rjyKEkdif Mubl;" [k vlem
aqGrsKd;jzpfol ta':u ajymonf/
	 vlem OD;av; awmf-
pyfol txuf wef;jy ausmif;tkyf
q&mMuD;uom vlpk rcGJygu
vlemonf trIjzpfpOfwGif ao
qkH;oGm;EkdifaMumif; xyfrHod&onf/
	 epfemol rsm;zufrS trIrvkyf
aom aMumifh oufqkdif&m vkdifvif;yD
&JwyfzGJUrSvnf; wpkHw&m ta&;,lrI
rjyK vkyf aMumif; xyfrHqkdonf/
	 vkdifvif;yDe,f (r&ma'o)
a'oonf csif;jynfe,ftwGif; jypfrI
wpkHwck jzpfyGm;ygu oufqkdif&mokdU
wkdifMum; rItenf;qkH;a'ojzpfonf[k
a'ocH &J wyfMuyfwOD;u ajymonf/
	 "r&m ( csif; ) vlrI
"avh xkH;wrf; ESifh c&pf,mef
"r®w&m; t&om aMuat;
avh&Sd Muygw,f"[k ajymonf/
vli,f 4 OD;&kdufESufrIaMumifh 'gPf&m& vlem ,aeUxd owdr&ao;csif;jynfe,ftxufwef;ausmif;wkdif;wGifuGefysKwmwyfqifawmhrnf
KHONUMTHUNG 4TH JUNE
KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE
	 20013 {jyDv 29 &ufaeU
u csif;vlrsKd; trsm;pkaexkdifonfh
rDZkd&rfjynfe,f usefzkdif;c&kdif Saikhum-
phai aus;&Gm&Sd tkd;rJhtdrfrJh vlOD;a&
200 ausmftm;ta&;ay:ulnDekdif&ef
Saikhumphai Emergency Relief
Committee( SERC) ukd jyD;cJhwJh arv
26 &ufaeUu zGJUpnf;vkdufMuonf/
	 tqkdyg SERC ukd Glo-
bal Laimi Facebook tzGJUrS
OD;aqmifzGJUpnf;jcif;jzpfjyD; aumf rD-
wDwGif OuúX tjzpf TL Rualawia?
'kwd,OuúXtjzpf T.Saithiaua?
twGif;a&;rSl;tjzpf Biakliankima?
wGJzuftwGif; a&;rSl;tjzpf Nu Chin?
b@xdef;tjzpf Ronald Lalkhu-
ma? tMuHay;tjzpf Robert Vanla-
lruata (Pastor) eSifh Pu Lalthan-
lala wkdUyg0ifMuonf[k od&onf/
	 vlOD;a& 200 aus-
mf tdrf ajc 40 ukd Vaphai
aus;&GmvlxkrS a'otwGif; &Gmwnf
Saikhumphai Emergency Relief Committee zGJUpnf;
aqmuf onfukd rvkdvm;aomaMumifh
rD;&Idh vkdufMu&m rS,ckuJhokdU
tkd;rJhtdrfrJh jzpfcJh&jcif;jzpfonf/
	 “vlom;csif;pmemaxmuf
xm;wJhtaeeJU ,ckvkd aumf rDwD
ukd zGJUpnf;vkdufwmyg? wjcm;txl;
taxGr&Sdygbl;” [k aumfrD-
wD wm0ef&SdwOD;u ajymonf/
	 S a i k h u m p h a i
aus;&GmrD;&dIUjcif; udpöeJUywfoufNyD;
jrefrmEdkifiH &efukefNrKdUtajcpdkuf CHIN
WELFARE ORGANIZATION
rS rDZdk&rfjynfe,f Central Young
Mizo Association (CYMA) xH odkU
o0PfvTm pmwapmif ay;ydkUcJhonf/
, i f ; o 0 P f v T m p m a p m i f w G i f
“rDZdk&rfjynfe,f&Sd csif;vlrsKd;rsm;tay:
rw&m;ESdufpufjcif;udk aemufxyfqufr
vkyfzdkU&ef ESifhwu,fvdkUqufvkyfrdygu
rmEdkifiHtwGif;aexdkifMuaom rDZdk;
rsKd;EG,fpkrsm;tay:rSmvnf; us
aemfwdkUrvkyfbl;vdkUrajymEdkifbl;?
'gaMumifh csif;vlrsKd;tenf;pkrS
vkyfrdaomtrSm;aMumifh tjypfr&Sd
c s i f ; v l r s K d ; t m ; v H k ; t a y :
'Dvdkvkyf&ufrIrsm; qufvufrjzpf&ef
awmif;qdkaMumif; od&onf/”
	 qufvufNyD; Saikhumphai
aus;&Gm&Sd csif;vlrsKd; trsm;pkaexdkifonfh
aetdrfrsm; rD;&dIUjcif;udpöudk uefUuGuf
aMumif; ESifh aemufxyf'DvdkjyóemrsKd;
a e m u f x y f r j z p f a t m i f
rDZdk&rftpdk;&taeeJU umuG,fay;zdkU?
'ku©a&mufaeaom csif;vlrsKd;rsm;udkvnf;
tultnD rsm;ay;&ef qdkNyD; NyD;cJh
onfh ar vqef;u jrefrm Edkif iH
csif;EdkifiH a&;ygwD 4 ygwDyl;aygif;NyD;
xkwfjyefcsufwGif awGU&onf/
	 Saikhumphai 'ku©onfrsm;
ulnDaxmufyHhrnfudpöukd oufqkdif&m
Vaphai a'ocHrsm;u [efUwm; rIjyKae
aMumif;vnf; owif;rsm;t& od&onf/
avmavmq,fwGif vlOD;a& 200 ausm-
fonf tqkdyg&GmwGifyif rkd;um wJxkd;jyD;
ae xkdif cJhMu aMu-
mif; Farkawn aus;&Gm YMA 
tenf;i,faomtaxmuftyHhjzifh
aexkdifaeqJjzpfaMumif; od&onf/
	 S a i k h u m p h a i
aus;&Gm jyomem onf ESpf&Snf
vrsm;&SnfMumcJhjyDjzpfaomfvnf;
,aeUxufwkdif rDZkd&rftpkd;&?
tpkd;&r [kwfaom tzGJUtpnf;rsm;rS
a j z & S i f ; e k d i f j c i f ; r & S d a o ; a y /
	 rDZdk&rftmPmydkifrsm;onf
2012ckeSpf edk0ifbmvqef;ydkif;u
csif;vlrskd;vlOD;a&80cefUudkaus;&Gmuae
armif;xkwfvdkufjujyD; olwdkUae xkdifcJhwJh
tdrfawGudk vnf; csdwfydwfcJhao;onf/
KHONUMTHUNG 4TH JUNE
4 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2
	 1990 ckESpf a&G;aumufyGJwGif
r&mjynfolUygwD? rwlyDrJqE´e,ftrSwf(1)
rS vTwfawmf ukd,fpm;vS,ftjzpf ta&G;cs,f
Pu Ro Uk NyD;cJhwJh arv 16 &ufaeU eHeuf 2
em&DcefUu 4if; aetdrf wm[ef;? uav;NrdKUwGif
uG,fvGefoGm;cJhonf/
	 Pu Ro Uk onf wuúokdvf aemufqkH;
ESpfwuf a&muf pOfwGif EkdifiHa&; avmu okdU ajc
pkHypf0ifa&mufNyD; ygwDtaxGaxG twGif; a&;rSL;
wm0efukd xrf;aqmifcJhNyD; 1990 t axGaxG
a&G;aumufyGJwGif vTwfawmfukd,fpm;vS,ftjzpf
a&G;cs,fcH&onf/
	 wyfrawmf tpkd;&rS EkdifiHa&;ygwDrsm;
zsufodrf;NyD; aemufykdif; csif;acgif; aqmif
Pu HrangNawl eJUvufwGJNyD; bmom
a&;vkyfief;rsm;ukd vkyfukdifcJh&m Pu HrangNawl
uG,fvGefNyD;aemufykdif; 4if; t&kduft&mukd
qufcHcJhonf/
	 avhvmcsufrsm;t&r&m(csif;)rsKd;EG,fpkwGif
'kwd,ajrmufvTwfawmftrwfjzpfonf/ Pu Mang
Tling onf yxrOD;qkH;vTwfawmftrwfjzpfonf[k
ajymMuonf/
	 xkdUtjyif90a&G;aumufyGJwGifta&G;cHvTwfa
wmfukd,fpm;rsm;xJwGif toufti,fqkH;jzpfaMumif;
Pu Hrang Nawl onfvnf; zqyv ygwDrS
ta&G;cHpOfwGif toufti,fqkH;jzpfonf[k ajym-
Muonf/
wuúokdvfb0wGif rwlyDNrdKUe,fausmif;om;rsm;t
oif;wGif twGif;a&;rSL;wm0ef? r&m ausmif;om;
vli,frsm;toif;wGif twGif;a&;rSL;wm0efESifh
OuúX wm0efrsm;ukd xrf;aqmifcJhonf/
ukd,fa&;tusOf;
	 yl;&kdtkyf csif;jynfe,f rwlyDNrdKKUe,f
wD;qD;aus;&GmrS tb OD;vS abG;?trd a':aeul;
wkdU 'kwd ,ajrmuf om;jzpfNyD; 1959 ckESpf at-
mufwkdbm 15 &ufaeUwGif arG;zGm;cJhonf/
1990r&mvTwfawmftrwfa[mif; Pu Ro Uk uG,fvGef
	 i,fpOfu olUZmwdajr wD;qD;&Gm?
vGDAef;&GmwkdUwGif rlvwef; ynmukd 4if;?
tvu vkdifvif;yDESifh rif;wyfNrdKU wkdU-
wGif tv,fwef; ynmukd4if; qnf;yl;cJhonf/
tv,fwef;ynmqnf;yl;pOfwGif usef;rma&;
tajctae aMumifh ausmif; ESpfESpf&yfem;cJhonf/
txufwef;ynmukd rGefjynfe,f armfvNrdKifNrdKUrS I
st div jzifh atmifjrifcJh onf/ 10 wef;atmifpwGif
olUOD;av; (t&mcHAkdvf vrf; nGefcsuft&) a&
wyfrawmftrIxrf;&ef csOf;uyfjcif; cH&aomfvnf;
jiif;y,fcJh onf/
	 xkdUaemuf wuúokdvfynm yxrESpfESifh
'kwd,ESpfukd &lyaA'txl;jyKbmomjzifh &efukef
jrdKU vIdifwuúokdvfwGif qufvuf qnf;yl;cJhonf/
wuúokdvfausmif;om;b0wGif Mara Students
Association wGif OuúX ESifh taxGaxGtwGif;
a&;rSL;wm0efrsm;ukd xrf;aqmifcJhonf/ xkdUtjyif
rwlyDNrdKUe,f wuúokdvf ausmif;om;rsm; toif;
OuúX wm0efukdvnf; xrf;aqmifcJhonf/
	 wwd,ESpfESifh aemufqkH;ESpf &efukefyifr
wuúokdvf qnf;yl;pOfwGif 1988 ckESpf wjynfvkH;'Drkd
u a&pDta&; tcif;ESifh MuKHMudKufcJh&m wuúokdvf
ynmukd qkH;cef;wkdif roifMum;cJhawmhyJ EkdifiH a&;
avmuokdU ajcpkHypf 0ifa&mufcJhonf/
	 ygwDpkH'Drkdua&pDpepft& r&mjynf
olUygwDukd wnf axmifcJh&m wGif Pu Ro
Uk tm; ygwDtaxG axG twGif;a&;rSL;tjzpf
qifhac:cefUtyfjcif;cH&onf/ xkdUaemuf 1990
ygwDpkH 'Drkdua&pD taxG axGaumuf yGJ wGif
r&mjynfolUygwDrS rJqE´e,f (4) ae&mrSm
,SOfjyKdifzkdUjzpfcJh&mwGif Pu Ro Uk onf
csif;jynfe,frwlyDNrdKUe,f rJqE´e,f trSwf(1)
vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;tjzpf wifajrSmuf
jcif;cH&onf/
	 xkdpOfu ol,SOfjyKdifrnfh rJqE´e,f
trSwf(1)e,fajrwGif r&mjynfolUygwDtygt0if
trsKd;om; 'Drkdua&pDt zGJUcsKyf? wkdif;&if;om;pnf;vkH;
nDnGwfa&;ygwD? csif;trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJU csKyf
wkdUrS ukd,fpm;vS,f avmif;rsm; yg0if,SOfjyKdifcJhMu&m
yl; &kdtkyfrS trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfrS vTwf
awmfukd,fpm;vS,favmif;tm; rJjym; 300 eD;yg;jzifh
tEkdif&&SdcJhonf/
	 1990 ckESpf ta&G;cs,f cHvTwf awmf
ukd,fpm;vS,fxJwGif tdrfaxmifr&Sd? Touft
i,fqkH;jzpfonf[k rSwfwrf; rsm;t& od&onf/
ol tEkdif&&SdNyD;aemufykdif; trsKd;om;'Drkd ua&pDtzGJU
csKyfrS wkdifMum;jcif;cHcJh&ao;onf/
	 1990 a&G; aumufyGJwGif a':atmifqef;p k
MunfOD; aqmifonfh trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfrS
90 &mckdifEIef;ausmf tjywftowf tEkdif&&SdchJ aomf
LOCAL NEWS
KHONUMTHUNG NEWS 15 jUNE
vnf; wyfrawmftpkd;&rStmPmrvTJtyfonfht
jyif r&mjynfolUygwD tygt0if EkdifiHa&;ygwD
tm;vkH;eD;yg;ukd zsufodrf;vkdufonf/
	
	 xkdtcg jynfwGif;EkdifiHa&; ygwDrS
acgif;aqmifrsm;? vTwfawmfukd,fpm; vS,frsm;onf
jynfyokdU xGufajy;wdrf; a&Smifjcif;cJhMu&m Pu
Ro Uk tm; tar&dueftajcpkduf (NCGUB) rS
okH;Mudrfwkdifwkdif qifhac:jcif;cHcJh&onf/
	 1995 - 1996 ckESpf wGif
csif;awmfvSefa&; acgif;aqmif? zqyvumvu
vTwfawmftrwfa[mif; (Pu Hrawng Nawl) ESifh
a&puf qkHcJhMu&mrS vufwGJNyD; bmom a&;zufokdU
tvkH;pkH ul;ajymif; oGm;awmhonf/
	 r&m jynfolUygwD(vGwfajrmufe,fajr)
rS tMudrfMudrf qifhac:jcif;cH&aomfvnf; "ig
EkdifiHa&;ukd ynmwykdif; wpeJU ajcpkHypfvkyfcJhw,f?
tck bmoma&;ukdvnf; ajcpkHypfjyefvkyfawmhr,f"
qkdNyD; jiif;y,fcJhawmhonf/
	 olUq&m yl; [&efaemvf uG,fvGefNyD;
aemufykdif; ol t&kduft&mukd qufcHcJhNyD;
bmoma&;ukd wpkdufrwfrwfvkyfaqmifcJhcsdef 2011
ckESpfuwnf;u pNyD; vnfacsmif; uifqm a&m*gjzifh
ae xkdifraumif;jzpfcJh&m &efukefokdU aq;uko
cHcJh&onf/ a&m*gaysmufNyD; q&m0efrsm;rS pum;
odyfr ajym&ef wm;jrpfcJhMu aomfvnf; "r®w&m;ukd
qufvufa[mMum;jyefaomaMumifh a0'em jyefx
vmNyD;w ESpfeD;yg; tdyf,mxJvJ&awmhonf/
	
	 2013 ckESpf arv 16&ufaeUeHeuf jrefrm-
pHawmfcsdef 4;00 cefUwGif ol aexkdif&m wm[ef;NrdKU
aetdrfwGif "r®trIapckdif;ol ol tvkH;pkH,kHMunfaom
bk&m;&SifxH xm0&tem;,lcJh onf/ uG,f vGefcsdef
wGif om;okH;OD;? orD; wOD; usef&pfcJhonf/
	 (yl;&kdtkyfonf ta[mtajymraumif;
vSaomfvnf; vlcspf vlcifaygrsm;ol?
taygif;toif;tay: pdwfapwemxuf oef ol?
rdwfaqGtokdif; t0kdif; rsm;rS ,kHMunf ukd;pm;cH
&oljzpf onf? oltjrJwrf; ajym wwf onf rSmt
ajymxuf tvkyfeJU oufao jy,if tokdif; t0kdif;u
,kHMunfvmrSmyJ? ,kH Munfjcif;cH&rSom rdwfaqGppf
awGUEkdifrSm?)
cdkEIrf;xkefowif;Xme t,f'DwmcsKyf tudk
q&m Ro Uk uG,fvGefjcif;tay:
cdkEIrf;xkeftzGJUom;rsm;rS txl;0rf;enf;
aMuuGJaMumif; ESifh
usef&pfolrdom;pktay: Nidrfoufjcif;
oufa&mufygapvdkU
qkrGefaumif;awmif;ay;vdkufygw,f
News Journal Khonumthung | 5June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS
	 rDZdk&rfjynfe,f&Sd rl;,pfa
q;0g;wdkufzsufa&;tzGJUrS Pseu-
doephedrine aq; 115385 vHk;
wefzdk;tm;jzifh &lyD; 807695 wef
rI;,pfaq;udk csif;trsKd;om;wOD;xHrS
NyD;cJhonfh ZGefv 2 &ufaeU u
zrf;qD;rdcJhw,fvdkU od&onf/
	 rI;,pfaq;ydkif&Sifjzpfol
csif;jynfe,f zvrf;NrKdUe,f? Tilum,
aus;&Gmae Tuanneihthang (28)
udk tmPmydkifrsm;u zrf;qD;rdcJhNyD;
trIzGifhqdkcJhw,fvdk od&ygw,f/
	 tqdkygaq;ydkif&SifeJUaq;jym;
udk olaexdkifaom rDZdk&rfjynfe,f
tdkifaZmvfNrKdU Chhinga Veng
&yfuGufwGif zrf;qD;rdcJhjcif;jzpfNyD;
,if;aq;jym;rsm;udk e,l;a'vDNrKdUwGif
oGm;a&muf 0,f,lcJh w,fvdkU
vnf; xyfrHod &ygw,f/
	 “Electric &yfuGuf Young
Mizo Association (YMA)
wm0ef&Sdrsm;uae rl;,pfaq;0g;?
vufeuf ponfht&mrsm; r&Sdap&ef
csif;trsKd;om;wOD;xH&IyD;8odef;ausmfwefzdk;&Sd
Pseudoephedrine aq;zrf;qD;rd
KHONUMTHUNG NEWS 5 JUNE
eJU &yfuGufydkrdk vHkjcHKap&efqdkNyD;
&yfuGuftwGif; tdrf? v,fajr rsm;udk
jrefrmEdkifiHom;rsm;xH vHk;0ra&mif;&ef
a'ocHvlxkrsm;udk today;
taMumif;Mum; xm;cJhaMumif;” arv
14 &ufxGuf a'oxkwf Vanglaini
owif;pmwGif awGU&onf/
	 “ P s e u d o e p h e d r i n e
aq; [m tvGef aps; aumif;NyD;
tusKd;tjrwftvGefrsm;wJhtwGuf
þaq;jym; a&mif;? 0,f a&;rSm
csif;jynfol awmfawmfrsm;rsm; yg0if
aeaMumif;” a'vDNrKdUwGifaexdkifol
csif;trsKd;orD;wOD;u ajymygw,f/
	 “a'vDNrKdUrSmaexdkifwJh
csif; Refugee rsm; twGuf awmh
tvGefudkufw,f/ aq;jym; tcGH-
cGmwJhtvkyfudkyJ vkyfMuw,f/
wnudk &IyD; 2000? 3000
txd &wJholawGvnf;&Sdw,f/
csif;vlrsKd;awmfawmfrsm;rsm;rSm tjcm;
vkyfief;awGudk rvkyfcsifMuawm-
hbl;” vkdU tqdkygtrsKd;orD;wOD;u
cdkEIrf;okefudk qufajymygw,f/
	
tBuHjyKcsifwm wpfck &Sdw,f....
1/ 	 tck *sme,f a&mufvmwm t&rf;rS t&rf;udk aemufusw,f.. ae-
muf 'Dvdk qufydkYzdkYuvnf; update rjzpfovdk jzpfr,fxifw,f....
vrf;yef;qufoG,fa&; aMumifhyg qdkawmh usaemf vdkcsifwm A3
printer udk wpf cgwnf; 0,fay;Muyg... 'gqdk&if 'DaeY Print
xkwfwJh[mudk arvf;eJYydkY usaemfwdkY vnf;&&csif; print xkwf-
NyD; jzefYa0r,f 'gqdk&if ydkNyD;tqifajyr,fxifw,f.... 'Dvdk rS r[kwf&if
rwlyDtwGufawmh t&rf; aemufusr,f vdkY usaemf jrifw,f.....
2/ aqmif;yg; a&;wwfwJholawGu jrefrmjynf
ppfom;rsm;b0eJY 'Drdkua&EdkifiH&JU ppfom;awG uGmjcm;rIUtydkif;
rsm;rsm;a&;apcsifw,f....	(Oyrm- tdE´d, ppfAdkvf wpfyGifhu olYudk,fydkif um;
ydkif qdkifEdkifNyD jzpfwJh ppfom;b0eJY usaemfwdkY jrefrmjynfppfom;
oHk;yGifhawGawmifum;rydkifEkdifao;wJhpojzifhrwlnDwJht&mudkEIdif;,SOfjywmrsKd;)
3/ EdkifiHa&; vuf&Sdjzpfysufjzpf&yf awGudk jywfjywfom;om; a&;om;rI
udk ydktm;us aeMuw,f... oG,f0dkufa&;&if em;rvnfMubl;....
'gav;awGudk tBuHjyKcsifw,f....
aus;Zl;yg
Salai Rokung
Matupi, Chin State
t,f'DwmxHay;pm
	 tded´,-jrefrme,fpyftajcpkduf
csif;ausmykd;tdwfusef;rma&;vkyf
om;tzGJU (Chin Backpack
Health Worker Team) rS
uruxjyKusif;yonfh vlxkusef;rma&;
apmifha&SmufrIpepf (Consulta-
tion on Health Care system)
qkdif&m vlxk awGUqkHaqG;aEG;yGJ at-
mifjrif pGmusif;yjyD;pD;aMumif; od&onf/
	 2013 arv 3 &ufaeU
rS 2013 arv 25 &ufaeUtxd
csif;jynfajrmufykdif; wD;wdef? xef
wvef eSifh jrdKUawmf [m;cg;wkdUwGif
usif;yjcif;jzpfjyD; tqkdyg aqG;aEG;yGJokdU
csif;jynfe,ftajcpkduf a'o tmP-
mykdifrsm;? usef;rma&; wm0ef&Sdrsm; eS-
ifh vlxk toif;tzGJUrsm; toD;oD;
yg0ifwufa&mufMuaMumif; od&onf/
	 Consultation on Health
Care system aqG;aEG;yGJokdU CBH-
WT rS 'g&kdufwm Salai Dawt Mang
ESifhtwlCBHWTrSusef;rma&;wm0ef
&Sdrsm; wufa&muf Muonf/
	 “ a q G ; a E G ; y G J
acgif;pOft&ayghaemf? csif;vlxktwGif;
usef;rma&; apmifha&SmufrIukd vuf&Sd
csif;jynfe,fjrdKUMuD;wcsKdUwGifHealth Care System
vlxkawGUqkHaqG;aEG;yGJusif;yjyD;pD;
KHONUMTHUNG NEW 6 JUNE
usef;rma&;0efxrf;rsm;? UNDP, Mer-
lin, Gret- CORAD, HIV/AIDS,
roefrpGrf;apmifha&Smuf a&;tzGJUESifh
pdwf0ifpm;olrsm;rS ukd,fpm;vS,frsm;
y g 0 i f w u f a & m u f M u o n f /
	 wufa&mufolrsm;zufrS ,ck-
ESpfrukefcifrSm Health Policy Work-
shop ukd jykvkyfay;oifhaMumif;? CB-
HWT ukd w&m;0ifrSwfykHwif&efJESifh
csif;jynfe,fukd MuGyfMuGyftdwf Free
Zone tjzpf4if;? csif;jynfe,ftwGif;
&SdxGuf&SdwJh opfoD;0 vHtm;vkH;
Chemical Free zone taeeJU owf
rSwfEdkifa&; qufvufvkyfoGm;juzkdU
t M u H j y K a q G ; a E G M u o n f /
	 “,ckusawmfwkdUtaeeJU
csif;jynfe,fawmifykdif; rwlyD? rif;wyf?
uefyufvuf? yvuf0 eSifh a&ZGm
jrdKU wdkUrSm qufvufjyKvkyfoGm;zkdU
jyifqifaeygw,f” [k
qvkdif;a'ghref;u qufajym onf/
usef;rma&; apmifh a&SmufrIpepfxuf
ykdrkdaumif;rGefatmif b,fvkdvkyfrvJ?
'DudpöeJUygwfoufjyD;bmtMuHjyKcsifovJ
qkdwJh atmufrSm t"du aqG;aEG;w,f?”
[k qvkdif;a'ghref;u ajymonf/
xefwvefjrdKUvlxkaqG;aEG;yGJwGif Mer-
lin (Health group), UNDP,
tpkd;&usef;rma&;Xme? HIV Pre-
vention, Thantlang Associa-
tion Baptist Church, Thant-
lang Baptist Church, BI, rS
wm0ef&Sdrsm;wufa&mufMuonf/
	 awGUqkHyGJwGif Health Pol-
icy Workshop ukd 'DeSpfrukefcif
jyefvnfjyKvkyfjyD;rS csif;wrskd;om;vkH;eJU
ygwfoufwJh Health Policy csrS
wfzkdUtxd qufvufMuKd;yrf;oifhaMumif;
wufa&mufoltoD;oD;rStMuHjyKaqG;aEG;
MuaMumif; xyfrHod &onf/
	 wD;wdefjrdKUvlxkaqG;aEG; yGJwGifrl
aemufwjudrf 'Dvkd rsKd; awGUqkHaqG; aEG;yGJ
awGjyKvkyfay;MuzdkUtMuHjyKxm;Muonf/
	 [m;cg;jrdKUawmfvlxkawGU
qkHaqG;aEG;yGJwGif HCVG, CPTC,
YMCA, Blood Donation Group,
BDDC, [m;cg;jynfolUaq;&kHtpkd;&
	 owif; rsm; t&
csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiH twGif;
qif;&JrItedrfhusqkH;jynfe,fjzpfonfh
enf;wl usef;rma&; apmifha&SmufrIvnf;
tifrwefedrfhusaeao;aMumif;od&onf/
	 csif;ausmykd;tdwfusef;rma&;
vkyfom;tzGJU (CBPHWT) ukd tdEd´,
- jrefrm e,fpyfa&muf vli,f 13
OD;u 2002 ckeSpf rwfv 8 &ufaeU-
wGif csif;jynfolUa&;&maumfrDwDatm
ufwGif zGJUpnf;vkdufMuonf/ t"du
vkyfief;rsm;rSm aq;0g;ukoa&;tpDtpOf?
rdcifeSifh uav; usef;rma&;apmifha&Smuf
rItpDtpOf? vlxkusef;rma&;ynmay;eSifh
jrSifhwifa&;tpDtpOfwkdUjzpfonf/
	 “,cifu 'DvkdrsKd;tpDtpOfawG
vky fjzpfcJhcsifwm EdkifiHa&;tajctaeu
ray;bl;? ,ckvkd vkyfEdkifwmu
EdkifiHa&; tajctaeajymif;vJrIaMumifhyg?
t"du vlxkeJU vufwGJjyD;vkyfEdkifzkdUu
qe´aygh ” [k csif;jynfolUa&;&m
aumfrDwDwm0efcHyl;xufeDuajymonf/
6 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2Special Report
Speical Report.
	 jrefrmEdkifiH&JUEdkifiHa&;
rwnfNidrfrIaMumifhaomfvnf;
aumif;? pD;yGm;a&;tcuftcJ
trsKd;rsKd;aMumifh rdrd arG;zGm;&majr?
rdrdwdkif;jynf rdrdEdkifiHjzpf wJhjref rm
EdkifiHBuD;udkpGeffUcGmNyD;tdrfeD;csif;Edkfi
Hjzpf aom tdEd´,EdkifiH ta&SU ajr-
mufbuf rDZdk&rfjynfe,ftwGif;
0ifa&mufaexdkif vmwm Espf
aygif; 20 ausmf &SdcJhygNyD/
	 NyD;cJhonfh ar vu
rDZdk&rfjynfe,f  tBuD;rm;qHk;
wckjzpfaom Central Young Mizo
Association (CYMA) OD;aqmifNyD;
jrefrmEdkifiHom;trsm;pk aexdkifonfh
Phunchawng ES ifh Rangvamual
&yfuGuf rsm;wGif aexdkif aom jref
rm Edkif iH om; rsm;eJUtwl t&ufcsuf?
t&uf a&mif;wJholrsm; tdrfajc 120
ausmfudk CYMA rS armif;xkwfcJhwJh
owif;udk cdkEIrf;okefowif;
wGif azmfjycJhNyD jzpfw,f/
	 , c k & u f y d k i f ; t w G i f ;
rDZdk&rfjynfe,f toD;oD;twGif;
jzpfysufaeaomt&m Champhai
c&dkif&Sd csif;vlrsKd; trsm;pkaexdkifonfh
Saikhumphai aus;&Gm&Sd
vlaetdrfrsm;udkVaphaiaus;&GmvlxkrS
rD;&Ijcif;udpö? Phunchawng ES-
ifh Rangvamual &yfuGufrsm;wGif
w & m ; r 0 i f a e x d k i f a o m
jrefrmEkdifiHom;rsm;tygt0if
t&ufcsuf? t&ufa&mif;
&if;aexdkifolrsm;udk Central
YMA u &yfuGufrS armif; xk-
wfjcif; udpörsm;eJU ywfoufNyD;
tdEd´,EdkifiH  Oya'eJUudkuf rud-
kufnD udk pHkprf;ppf aq;ay;&efeJU
tjypf&Sd olrsm;udk w&m;Oya't&
ta&;,lay;&efqdkNyD; Zofa Welfare
Organization (ZWO) tzGJUtpnf;rS
rDZdk&rfjynfe,f Chief Min-
ister Lal Thanhawla xH
o0PfvTmpmay;ydkUcJhw,fvdkU The
Aizawl Post owif;pmwGif
azmfjycJhaMumif; od&onf/
	 tckvdk Central YMA
rS OD;aqmifNyD; w&m;r0if
aexdkifoljrefrmEdkifiHom;rsm;
tygt0if t&ufcsuf?
t&ufa&mif; olrsm;udk &yfuGuf
rS armif;xkwfwJhudpöeJUywfoufí
Rangvamual &yfuGufwGif aexdk
ifol jrefrmEdkifiH om; wOD;jzpfwJh Pu
Ramlawma udk cdkEIrf;okefowif;
Xme rS awGUqHk ar;jref; cef;
rsm;udk azmfjyvdkjcif; jzpfygw,f/
ar;/	 / 'D&yf uGufrSm ae xdk if
vmwm b,f avmufMumNyDvJ¿
ajz/	 / ESpfaygif; 20 ausmf&SdygNyD/
ar;/	 / vuf&Sdwm0efubmvJ¿
ajz/	 / EdkifiHa&;bufrSmawmh
Zoram National Party (ZNP)
&JU&yfuGuf Unit President
jzpfygw,f/bmoma&;ydkif; rSmawm-
husaemfaexdkifwJh &yf uGuf rSm Unit-
ed Pentecostal Mizoram (UPC)
oif;awmf vlBuD;wOD;jzpfygw,f/
ar;/	 / 'Djyóem b,fvdk
pNyD; jzpfay: vmwmvJ¿
ajz/	 / NyD;cJhwJh arv qef;wkef;u
Phunchawng&yfuGufteD;Sakawr-
tuichhun &yfuGufrSm t&ufrI;&if;
tcsif;csif;&efjzpfMu&m rDZdkvlrsKd;wOD;
udkjrefrmEdkifiH om; 2 OD;u &dwfowf
vdk uf wJh jyóem uae pNyD; 'Djyó
jzpf vmwmvdkUyJ usaemfjrifygw,f/
ar;/	 / vuf&Sd t
ajct aeudk od yg&ap¿
ajz/	 / &yfuGufuae xGuf
rJhol awGuawmh xGufNyD;
oavmuf&SdygNyD? rxGuf&ao;wJh
rdom;pk &Sdr&Sdudkawmh tmPmy-
dki f rsm;u vdkufNyD; ppfaq;aeqJyg/
NyD;awmh 'D&yfuGuf[m t&ifu qdk&if
t&uf0,f wJholawG? rdef;rysuf awGeJU
&Iyf&SufaewJh &yfuGufqdk&ifvnf;
rrSm;ygbl;/ ckvdk CentralYMAuae
taeeJUusaemf vnf; t&ifwkef;
uawmh t&ufcsuf&if; touf
arG;0rf;ausmif;jyKaewJh olwOD;yg/ ck
awmh usaemf a&a&mif; pm;ygw,f/
ar;/	 / a&a&mif;wm wae-
Uudk b,favmuf &ovJ¿
ajz/	 / t&ufcsufwm av-
muf awmh rudkufvS bl;ayghAsm;/ 'g
ayrJh a&a&mif; wmu t&ifuqdk&if
waeUudk 800? 1000 &IyD txd
&wJhtcgvnf;&Sdygw,f/ckvdkCentral
YMA uae jrefrmEdkifiHom;rsm;udk
armif;xkwfvdkufwJhtcsdefuaepNyD;
awmfawmfav;cufcJvmw,f/ wae-
Uudk 250? 300 &IyD;avmufyJ &ygw,f/
ar;/	 / Cental YMA
awG&JU vkyf&ufudk at-
mifjrif r,fvdkU xifovm;¿
ajz/	 / atmifjrifr,f? rat-
mifjrif bl;qdkwmudk awmh usaemf
rajymcsifbl;/'gayrJh usaemhtaeeJU
ajym&r,fqdk&if 'D&yfuGufrSm t&ufudk
vHk;0r&Sd apcsifwmuawmh trSefyJ/
bm jzpfvdkUvJqdkawmh 'Dt&ufaMumifh
vlxkrSmb,f avmufxd xdcdkufepf
emovJqdkwm tm;vHk;odygw,f/
usaemhtaeeJU uawmh jzpfEdkif&if
t&ufudk vHk;0yaysmufapcsifygw,f/
ar;/	 / jrefrm EdkifiH&JU vuf&Sd
tajctaeudk b,f vdkjrifvJ¿
ajz/	 / t&ifvdkawmh r[kwf aw-
mhygbl;/ aumif;vm wJhtaetxm;
rSmawmh &Sdvmw,f/ jzpfEdkif&if us-
aemf vnf; udk,fhjrefrmjynfrSm ae-
csifwmaygh/ 'gayrJh om;? orD; awG&JU
a&SUa&;udk iJh&ao;w,f/ 'Dbuf
rSm ausmif;wufae usNyD qdkaw-
mh? jrefrmjynfudkjyefvmNyD; u? c?
uae poifzdkUawmh rvG,fvSbl;/
jzpfEdkif&if udk,fhajr? udk,fha'o
udk,fhEdkifiHrSmyJ tajccsaecsifw-
maygh vdkU cdkEIrf;okefudk ajymygw,f/
	 ,if; udpöeJUywfoufNyD;
CentralYMA uae awm jrefrmEdkifiH
om; &Sdr&Sd? t&uf csuf? t&ufa&mif;
wJhol &Sdr&Sdudk wtdrf0if? wtd
rfxGufeJU ppfaq;aeqJjzpfaMumif;
od&ygw,f/ 'D &yfuGufESpf
ckwGifuspf&pfNyD;aexdkifaeaom
tdrfaxmifrdom;pkrsm; Elec-
tors Photo Identity Card
(EPIC) ppfrppfudkvnf; quf-
vufNyD; &SmazGoGm;r,fvdkU ZGef
rkd;wdrfvkd vGifharsmaewJh csif;vlrsKd;
t&ufcsuf? t&ufa&mif; wJhol ty-
g0if w&m;r0ifaexdkifwJh EdkifiHjcm;om;
awGudk armif;xkwf wJhtcsdefuaep-
NyD; &yfuGufvrf;rBuD;[m aw-
mfawmfav; &Sif;w,f/ rdef;rysuf
awGawmif rawGU&awmhbl;/
ar;/	 / jrefrmEdkifiH om;awG
udkyJ armif;xkwf wmvm;¿
ajz/	 /r[kwfygbl;/ t&ufcsuf?
t&ufa&mif; wJhol rSefo rSs
jrefrmEdkifiHom;jzpfap? a'ocH
rDZDkvlrsKd;jzpfap armif; xkwf
wmyg/ 'gayrJh trsm;pkrSmawmh
jrefrmEdkifiHom;awGrsm;w,f/
ar;/	 / Foreigner EdkifiHjcm;om;
jzpfvdkUarmif;xkwfw,fqdkwJhhtay:rSm
tudk,fh&Jutjrifav; odyg&ap¿
ajz/	 / t&ufcsuf? t&ufa&mif;
wJholawGudk &yfuGufuae
armif;xkwfwmuawmh w&m;ygw,f/
'gayrJh jrefrmEdkifiHom;w&m;r0ifae
xdkifwJholjzpfaeygap t&ufra&mif;yJ
&yfuGuf aumif;&maumif;usKd;udk
tzufzufrS vkyfaqmifaewJholqdk&if
rarmif;xkwfoifhygbl;vdkU us-
aemhtaeeJU jrifygw,f/
ar;/	 / w&m;0ifaexdkif cGifh (Iden-
tity Card) udpö eJU ywf oufNyD;
awmh bmrsm; ajymcsif ygao; ovJ¿
ajz/	 / Cental YMA uae arv
15 &ufaeUudk aemufqHk;xm;NyD;
w&m;r0ifaexdkifwJholrsm; &yfuGufrS
xGufom;ygvdkU BuKdwifNyD;rS ajyxm;
awmh? ID u'fjym;r&SdwJhjrefrmEdkifiH
om; rSeforSs &yfuGufuaexGuf oGm;
awmhwmyJ/tcsKdUqdk&ifjrefrmEdkifiHom;
jzpfNyD; ID u'f&SdwJhol awGvnf;&Sdygw,f
olwdkUusawmh &yfuGufuae
xGufoGm;&rvdkvdk? rxGuf&r,fvdkvdk
tajctaersKd;rSm &Sdygw,f/
ar;/	 /t&ufcsuf?t&ufa&mif;cGifh
wm;rpfydwfjyif vdkufw,fqdkawmh
usef&pfaewJh olawG[m b,fvdk
toufarG;0rf;ausmif;jyKMuovJ¿
ajz/	 / tm;vHk;udk jcHKNyD;
ajym&wmawmh cufw,f/ Oyrm
Pu Ramlawma
News Journal Khonumthung | 7June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS
v 3 &ufxGuf The Aizawl
Post owif;pmwGif azmfjyonf/
	 jrefrm EdkifiH&JUEdkifiHa&;? pD;yGm;
a&; tajc tae raumif;vdkU rdrdb0
vHkjcHKzdkU&Sm tdrfeD;jcif;EdkifiHjzpfaom
tdEd´,EdkifiH rDZdk&rfjynfe,fwGif
c s i f ; v l r s K d ; a j r m u f r s m ; p G m
xGufajy;vm&jcif;jzpfonf/
rDZDk&rfjynfe,f toD;oD;wGif aexd-
kifNyD; rdrd0rf;a&; twGuf aumif;rGefwJh
vkyfief;jzifh tvkyfvkyfudkif aeol
tajrmuftrsm; &SdwJhtxJrS tenf;pk
raumif;rIvkyf&yf rsm;aMumifh tckvdk
jyefvnf xGufajy; &jcif;jzpfygonf/
	 2003 ckESpfwkef;uvnf; jref
rmEdkifiHom; wOD;u a'ocH trsKd;orD;
wOD;udk rk'def;usifhwJh jyóemaMu-
mifh rDZdk&rfjynfe,f twGif; ae xdkif-
Muaom jr efrm EdkifiHom; tm;vHk;udk
armif; xkwfcJh&onfh jzpf&yfrsm; ud-
kvnf; tm;vHk;odMuNyDjzpfw,f/
ckwacgufvnf; jrefrmEdki-
fiHom; 2 OD; 3 OD;wdkU jyKvkyfrd-
cJhaom trSm;aMumifhjzpfw,fvdkU
qdkvdk&ygw,f/ usaemf wdkU csif;
vlrsKd;rsm; [m b,ftcsdef xd
rkd;wdrfvkd vGifharsm aeOD; rSmvJ¿
Khonumthung's reporter and Pu Lawma
pnfum;odyfjrwfwJhvrf;ckawmhwdwfqdwfvdkUae
yxrqHk;tBudrf ZdkrD;(csif;)vli,frsm; nDvmcH wD;wdefwGif usif;y
ajrmufa&; tzGJY0if udkxefuif;cdkif
u cdkElrf;xkef udk ajymonf/
	 "csif;trsKd;om;wOD;xH
&IyD; 8 odef;ausmfwefzdk;&Sd Pseu-
doephedrine aq; zrf;qD;
rdusaemfwdkYtcsif;csif;Mum;rSm
aumif;rGefwJh uGef,ufwck&SdEkdifzdkY?
ynma&;? usef;rma&;? pD;yGm;a&;?
pdkufysKd;a&;? tJ'Dopöm awGudk
b,fvdkwdk; wufatmifvkyfrvJ?
tJvdkrsKd;av;awG wwfEkdif oavmuf
aqG;aEG;r,f? wa,muf eJYwa,muf
tjyeftvSefaqG;aEG;Mur,f"[k
udkxefuif;ckdifu ajymonf/
	 ,cknDvmcHonf ZdkrD;(csif;)
vli,frsm;tMum; yxrOD;qHk;tBudrf
usif;yjyKvkyfonfh nDvmcHjzpfaoma-
Mumifh aumif;rGefaom tusKd;&v'frsm;
ay:xGufvmEkdifrnf[k,HkMunf
aMumif; olu qufajymonf/
	 "tcktae xm;rSmawmh
trsm;BuD;r ajymEkdif ayr,fh trsm;BuD;
arsmfvifhxm; ygw,f?bmjzpfvdkY
vnf; qdkawmh usaemfwdkY&nf&G,f
csufu tzufzufuae 'Dx-
ufru t&m&mudk b,fvdk
armf'Dzdkif;(Modify) vkyf rvJ
tJ'D&nf&G,f csufyg'gaMumifh
usaemf wdkYarsmf vifh xm;
ygw,f"[k 4if;uajymonf/
	 ,refaeYu pwifusif;ywJh
tqdkyg nDvmcHudk rEåav;NrdKUrS
wufa&mufvmaom ZdkrD;vli,fudk
Tan Siam Nun Siam uvnf; olnD
vmcHwufa&mufvmwJh&nf&G,fcsuf
ESifhywfoufNyD; cdkElrf;xkefowif;Xme
udk ,ck vdk ajymqdkonf/
	 "'DyGJu usaemfwdkYvufvSrf;rDS
oavmuffayghaemf usaemfwdkYordkif;rSm
wcgrSr&Sdbl;wJhyGJaygh? NyD;awmh
'Dvdk rsKd;enf; enf;yg;yg;
vGwfvyfwJhaemufydkif;rSm vGwf vG-
wfvyfvyf aqG;aEG;vdkY &wJhyGJwck
vdkYjrifw,fayghaemf? 'DaqG;aEG;yGJ
tm;jzifhaygh 'Davmuf yrmP
vli,fawG pnf;&Hk;w,fqdkwm jrif
csifwmyg" [k oluajymonf/
	 ,cknDvmcHwGif tjcm;aom
rnfonfhtaMumif;t&mrsm;
aqG;aEG;Murnfqdkwm rod&ao;
aomfvnf; ajrGawmif? zm;awmif;
pDrHudef; ESifh csif;trsLd;om;wyfOD;rS
wD;wdefNrdKU ay:wGif qufqHa&;&Hk;
zGifhvSpfxm;onfh udpörsm;udk
vnf; ajymqdk aqG;aEG;Murnf[k
owif;rsm;xGuf ay:aeonf/
	 Zosuan Tuailai Khawmpi
[kac:aom yxrqHk;tBudrf ZdkrD;(csif;)
vli,frsm; nDvmcHudk csif;jynfe,f
wD;wdefNrdKU&mjynfhcef;rwGif ,ckv
5 &ufaeYrS pwifusif;yMuonf/
	 ZGefv 5 &ufaeYrS 9 &ufaeY
txdusif;yjyKvkyfrnfh,if;nDvmcHudk
puFmyla&muf ZdkrD;(csif;)vlrsKd;rsm; ESifh
wD;wdefNrdKUZdkrD;vli,frsm;tzGJYu t"d
uOD;aqmifusif;ycJhMujcif;jzpfonf/
	 nDvmcHwGif csif;jynfe,f
twGif;&Sd ZdkrD;(csif;) vli,f rsm;tjyif
csif;jynfe,fjyifyESifh EkdifiHjcm;a&muf&Sd
aeMuaom ZdkrD;(csif;) vli,f pkpkaygif;
ta,muf500cefYwufa&mufcJhMuNyD;?
ZdkrD;(csif;) vli,frsm; tMum; tjyef
tvSef qufoG,fa&; ydkrdktm;aumif;
v m a p a & ; t w G u f , c k u J h o d k Y
usif;y&jcif; jzpfonf[k nDvmcHjzpf
KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE
jyD;cJhwJharv2&ufaehur[mpifavrkefwdkif;tzsm;&dkufcwfrIajumifhcsif;jynfe,f
wD;wdefjrdkhe,ftwGif;&Sd'drfZefaus;&GmrStv,fwef;ausmif;acgifrdk;avxJvTifhygoGm;cJhonfhyHkjzpfonf/
,ckvdkausmif;acgifrdk;ysufqD;oGm;jcif;ajumifh,aehcsdefxd'drfZefaus;&GmrS
uav;i,frsm;ausmif;rwufedkifjuao;ajumif;od&onf/
Photo News
8 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2
Super Model Lalrohlui
awGU qkH ar; jref; jcif; (Interview)
	 uG,fvGefol (Pu C. Lalru-
ata & Pi Hmingthansangi) wkdU
om;orD;rsm;rS olwkdU rdbrsm;
atmufarhzG,f&m tcrf;tem; April
21-26, Tahan, Kalamyo wGif Su-
per Model yxrqk qGwfcl;oGm;wJh
Lalrohluii udk ckdEkrf;xkef owif;
*sme,frS awGUqkH ar;jref;cJhonf/
ar;/ / Super Model jzpfzdkUt-
wGuf b,f avmufxd BuKd;pm;&ygovJ?
ajz/ / xl;xl; axGaxG BuKd;pm;wm
awmhr&Sdygbl;/ 'gayrJh tpm;
taomufydkif; rSmawmh toD;awG
pm;wm rsm; w,f/ naepmudk
enf;enf; yJpm;NyD; avhusifh cef;udkawmh
tcsdef &&if&ovdk avhusifhygw,f/
ar;/ / 'DNydKifyGJrSm b,fvdk0if a&mufjzpf
cJhovJ? b,f ESpf OD; yg0if ,SOfNyKdif cJhovJ?
ajz/ / vlOD;a& 20 ausmfu Form
jznfhygw,f? wcsKdU ryg0ifEdkifwJh
olawGvnf;&Sdygw,f/ vlOD;a& 20
wdwd 0ifa&muf ,SOfNyKdifcJhygw,f/
5 Budrftprf; avhusifhNyD; 4 n
wdwd 0ifa&muf ,SOfNydKif cJhygw,f/
ar;/ / yxrqk aMu nm wJh
t csdef rSm ,f vdkrsKd;cH pm; &ygovJ?
ajz/ / t&rf;udk 0rf;ajrmuf 0rf;omjzpf
ygw,f/ udk,fhudk,f ukd,HkMunf
rIawmh&SdayrJh rxifxm; bl;av/
'g ayrJh jzpfvm awmhr ajymjy
Edkif avmuf atmif MunfEI; rdw,f/
ar;//'kwd,ESifhwwd,ub,folawGvJ?
ajz/ / 'kwd,u Lalroh-
nuni (wrl;)? wwd,u awmh
a[rmausmf (uav;NrKdU)/
ar;/ / ,ck Super Model contest
usif;yyHk usif;yenf;[m aumif;w,f xif
ovm;?wckckvdkaeovdkrsKd;cHpm;&ovm;?
ajz/ / yxrqHk; tBudrf qdk ay rJh
jynfhpHkygw,f/ trSwfay;'dkifudkvnf;
'DbufuvlawGroHk;yJ tjcm;a'ou
t & n f t c s i f ; & S d w J h v l a w G e J U
emrnfBuD;vlawG toHk;jyK wm
qdk awmh tm;vHk; jynfhpHkygw,f/
ar;/ / t&if wkef;u 'Dvdk
NyKdif yGJ rsKd;rSm yg0ifcJh zl;ovm;?
ajz/ / B.E.H.S (2) vS,Ofaus;r,frSm
uav;NrdKU udk,fpm;yg0ifcJhzl;ygw,f/
NyD;awmh rDZkd&kd;&myGJawmf (Chap-
char kut) &JU fashion show
awGrSmvnf; yg0ifcJhzl;ygw,f/
ar;/ / tjcm; aomZdkrsKd; EG,fpkawG
aewJha'oawG? tjcm;aomEdkifiHawGrSm
zdwfac:jcif; cHcJhvdkU&Sd&if oGm;
a&mufzdkU tqifoifh &Sdygovm;?
ajz/ / tqifhoifh &Sdyg w,f?
zdwf ac:jcif; cH cJh& ,ifaygh/
ar;/ / Modeling tvkyf[m csif;vl
rsKd; awGtwGuf toufarG;0rf;aMumif;zdkU
jzpf Edkif r,f xif ovm;?
INTERVIEW
Profile of Super Model 2013
emrnf 	 -	 Lalrohluii
rdbtrnf 	 -	 U Thein Htay & Daw Suiro
arG;ouú&mZf 	 -	 1989 ckESpf Ekd0ifbm 29 &ufaeU
ynmt&nftcsif; -	 BA (ordkif;)
ae&yfvdyfpm -	 wm[ef; (A)
tvkyftudkif; -	 txnfqdkif
t&yftjrifh -	 5 ay 5 vufr
tav;csdef -	 110 aygif
ajz/ / ckvuf&Sd tajc tae rSm awmh r
xifbl;/aemifvmrnfhrsKd;qufopfawG
twGufawmh jzpfEdkifr,f vdkUxifw,f/
ar;/ / rjzpfEdkifavmuf ao;bl; qdk
awmh vli,f awGtwGuf b,fvrf;
[mtaumif;qHk;jzpfr,fxifovJ?
ajz/ / ta&;BuD; qHk;uawmh
ynma&;ygyJ/ 'D armf',f
vkyfief;udk pdwf 0ifpm;ayrJh ynm
a&; rSm edrfh usae r,fqdk,if
ukd,fum, tvSwck wnf;eJUvnf;
rjzpfao;bl;/ rsKd;qufopf awGu
quf vkyfoGm; r,fvdkUvnf;
,lqygw,f? 'gayrJh tvSw&m;udk
raumif;wJht&mtwGufr[kwfyJ
aumif;wJh t&mtwGuf toHk;cszdkU
vdkygw,f/ 'dkUcsif;vlrsKd; awGt-
wGuf bk&m;ocif zefqif;xm;wJh
obm0 tvSw&m;udk aumif;rGefwJh
udk,fhusifhw &m;tm;jzifh azmf
xkwftokH;jyK wwfzdkU vdkygw,f/
ar;/ / jynf wGif; ?jynfy Super
Model awGxJuae oif txif-
BuD; av;pm;wJh olawG odyg&ap?
ajz/ / jynfwGif; rSm qdk,if wifrdk;vGif
eJU atmifpdef wdkUjzpf ygw,f/
jynfy EdkifiH awG rSmu emrnf rod
awmh 2011 ckESpf &JU urÇmh tvS
r,fudk t xifBuD; av;pm;w,f/
ar;/ / tcspfa&;ydkif;rSm oifh&JUESvHk;
om;udk ydkifqdkifxm;wJhol&SdaeNyDvm;?
arSsmfvifh csuf&Sdao;o vm;?
ajz/ / &nf;pm;r&Sdao;ygbl;/
arSsmfvifhcsuf&Sdygao;w,f/ [J[J[J/
ar;/ / Super Model
jzpfzdkUtwGufqdk&if b,f t&mu
ta&;BuD;qHk;jzpfr,fxifovJ?
ajz/ / yxrqHk;taeeJU cE¨mudk,f
ta&;BuD;ygw,f/ udk,f cE¨mudk *&k
pdkuf zdkU vdkygw,f/ 'kwd,taeeJU
ar;cGef; rsm;ajzEdkifzdkU tawGUtBuKH?
A[kokw rsm;rsm; &SdzdkUvdkygw,f/
NyD;awmh vkyf&Sm; rIrsm;udkvnf; Munfh
wmjzpf wJht wGuf vlawG&JU qGJaqmif
rI&Sdatmif aewwf zdkU vdkyg w,f/
ar;/ / 0ifa&muf,SOfNyKdifwJhtcsdefrSm
b,fvdktcuftcJrsKd;rsm; &ifqdkif&ygovJ?
ajz/ / NyKdifyGJrSm wkef;u usr&JU
udk,fcE¨m t&rf;udk yifyef;awmh
vrf; avQmuf wJhae &mrSm odyf
NyD; awmh pdwf wdkif;r usbl;/
ar;/ / vli,fawG twGuf aomf
vnf; aumif;? oifh&JUy&dowf
awGudk bmrsm; ajymcsif ygovJ?
ajz/ /rxifrSwfyJ usr plyg armf',fjzpf
vmawmh? usefrudk tm;ay;wJhol
tajrmuftrsm;&Sd w,fqdkwm od&wJh
twGuf tm;vHk; tay:rSm aus;Zl;wif
aMumif; ajymvdkygw,f/ bmyJvkyf
vkyf bk&m;ocif udktm;udk;yg/
usr plygarmf',fjzpf vmwm [mvJ
bk&m;ocif&JU aus;Zl; aMumifh
omjzpfw,f/ b,fvdk tcsdefrsKd; rSm
jzpfjzpf bk&m;udk t&ifOD;qHk; atmuf
arhowd &NyD; bk&m;udktm;udk;,if;
t&m&m udkvkyfyg/ bk&m;ocifh&JU
tvdkawmfjzpf r,fqdk,if b,ft
&mrSmrqdkatmifjrifjcif;&Edkifw,f
qdkwm tm;vHk;udk ajymvdkygw,f/
ar;/ / bmrsm;xyfajymcsifao;ovJ?
ajz/ / ckvdk tifwmAsL;vm vkyf
wJhtay: txl; aus;Zl;wifygw,f/
cdkEkrf;xkefowif;*sme,f quf-
vufNyD; atmifjrifyg apvdkU qkrGef
aumif;awmif;ay;vdkufygw,f/
trSwfay;'dkifvlBuD;rsm;
   1.      Mawitei-North East Model (Aizawl)
   2.      Zikpuii (Aizawl)
   3.      Lalthansanga and Tuarpuii (Aizawl)
   4.     csrf;csrf;-Model, Singer (Yangon)
   5.     Goldeni- Tour guide (Yangon)
   6.     Lalthianghlimi and rcspf(wm[ef;)
SuperModelu usyfaiG 10 odef;? 'kwd,qk
usyfaiG 7 odef; ESifh wwd,qk usyfaiG 5 odef;
toD;oD; csD;jrSifhcJhMuonf/
News Journal Khonumthung | 9June 2013 | Vol.1 No.2 NATIONAL NEWS
	 EdkifiHa&; ,kHMunf csuf
aMumifh tusOf;us aeMuaom
yk*¾dKvfrsm; vGwfajrmufEkdif a&;twGuf
aqmif&GufoGm;rnfjzpfaMumif;
or®w OD;odef;pdefu EdkifiHaw-
mf &kyfjrifoHMum;uae xkwf vTifhcJhonfh
rdef hcGef;wGif xnfhoGif;ajymMum;cJhonf/
	 EdkifiHa&;,kHMunfcsufaMumifh
tusOf;uscJhonfh EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;
r&SdapvdkaMumif;? jrefrmEdkifiH trsKd;om;
jyefvnf pnf;vkH;nDnGwfa&;twGuf
tusOf;om;rsm; vGwfajrmuf&ef tpOftjrJ
tm&kHpdkuf vkyfaqmifvSsuf&SdaMumif; ajym-
Mum; onf[kZGefv 4 &ufae hxkwf bDbD
pDjrefrmydkif; tpDtpOfwGif az:jyxm;onf/
	 jrefrmEdkifiHrSm EdkifiHa&;
tusOf;om; 200 cefU&Sdonfhteuf
2013ckESpf arv 23 &ufaeUwGifEdki fiH
awmf or®w vGwfjidrf;csrf;omcGifh
trdefUt& tusOf;om; 93 OD;vTwfay;
onfhteuf EdkifiHa&; tusOf;om;
59 OD;om yg0ifaMumif; od&onf/
	 tusOf;om; 93 OD;vGwf ajr-
mufcJhonfh teuf jrefrmEdkifiHom; 90
OD;jzpfjyD; EdkifiHjcm;om; 3 OD;yg0ifaMumif;
jrefrmEdkifiH jyefMum;a&;0efMuD;Xme
'kwd,0efMuD; OD;&JxG#f azhbGwf vl-
EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfajrmufa&; aqmif&GufoGm;rnf
rIa&; pmrsufESmwGif az:jyxm;onf/
tqdkygtusOf;om; rsm;onf
tif;pdef? om,m0wD? rEåav;ESifh
jrpfMuD;em; tusOf;axmif rsm; rS-
vGwfajrmuf vmjcif;jzpfonf/
	 jyD;cJhonfh arv 17
&ufaeU EdkifiHawmf or®w OD;odef;pdef
tar&duefjynfaxmifpk c&D;pOf rpwifrD
EdkifiHa&;tusOf;om;23OD;vTwfay;cJhonf/
	 EdkifiHawmf or®w OD;odef;pdefu
vpOf jynfolvlxkudk ajymMum;aeonfh
or®w rdefUcGef;wGif trSefwu,f
,kHMunfrIaMumifh tusOf;usonfhEdkifiH
a&; tusOf;om;rsm; tm;vkH;
vGwfay;rnf [k ajymMum;jyD;aemuf
ydkif; rMumrDwGif tusOf;om; 93
OD;udk vTwfay; vdkufjcif;jzpfonf/
	 EdkifiHa&;tusOf; om;awG
jyefvTwfay;a&; udpötygt0if
tar&duefu pdk;&drfwJh udpörsm; &SdaeqJjzpf
onfh twGuf jrefrmEdkifiH tay: 1997
ckESpfu tar&duef tpdk;&u ta&;,l
'Pfcwf xm;aom jrefrmEkdifiHqdkif&m
trsKd;om;ta&; ay: tuf Oya'udk
arvqef;ydkif;rSmor®wBarackObama
u aemufxyf 1 ESpf oufwrf;wdk;zdkY
v u f r S w f a & ; x d k ; x m ; y g o n f /
	 &cdkifjynfe,f wjynfvkH;twdkif;
twmjzifh uav;ESpfOD;xuf ydkr,la&;
trdefUxkwfjyef&ef 2013 ckESpf ZGefv
(4) &ufaeU aeUv,fydkif;ü ppfawGjrdK h
a'ocHrsm;u qE´jyawmif;qdk cJhMuonf/
	 rMumao;cifuxkwfjyef
xm;onfh wpftdrfaxmifvsif
uav; ESpfOD;xuf ydkr,la&; twGuf
a'oEå&trdefU udk axmufcHonfh taejzifh
,ckvdk qE´jyawmif; qdkjcif;jzpfaMumif;
RFA owif; wGifaz:jyxm;onf/
	 &cdkifjynfe,f armif;awm
c&dkifwGif aexdkifMuonfhrlqv-
if tdrf axmifpkrsm; twGuf a'oEå&
trdefh udk oufqdkif&m wm0ef&Sd
olrsm;u xkwfjyefcJhjcif;jzpfonf/
	 ppfawGjrdKU NrdKUrdNrdKUzrsm;?
ppfawGNrdKUe,f trsdK;om;'Drdkua&pD
tzGJYcsKyf(NLD)? &cdkifwdkif;&if;om;
rsm;wdk;wufa&;ygwD(RNDP)?
jynfaxmifpkBuHHHUcdkifa&;eJY zGHYNzdK;a&;ygwD
wm0ef&Sdolrsm;ESifh &cdkifjynfe,f vl-
rItzJG htpnf; 14 ckwdkUyg0if onfh
qE´jyyJGudk &cdkifjynfe,f jrdKUawmf ppf
awG wGif jyKvkyfusif;yjcif;jzpfonf/
	 tvm;wl &cdkifjynfe,f
ajrmufOD;jrdKUü vnf; uav; ESpfOD;xuf
ydkr,la&; qE´jyyJGudk vltiftm; 500 cefU
jzifh usif;y&ef pDpOfaepOf oufqdkif&m
&Jrsm; [efUwm;um vlpk cJGcJh jcif;aMumifh
ratmifjrifcJhaMumif; od&onf/
	 &cdkifjynfe,f armif;awm
c&dkiftwGif;&Sd &kd[if*sm- rGwfqvi-
frsm; wpftdrfaxmifvsif uav; ESpfOD;om
arG;zGm;&ef a'oEå& trdefUudk ax-
mufcHaMumif; ppfawGc&dkif trsKd;om;
'Drdkua&pD tzJGUcsKyf jrdKUe,f&kH;cJG 8
ckaygif;jyD; 2013 ckESpf arv 31 &uf
aeUpJGjzifh xkwf jyefcsuf xkwfjyefcJhonf/
	 odkUaomf &cdkifjynfe,f rG-
wfqvif bmom0ifrsm;aexdkif
onfh a'owGif uav; arG;zGm;rI
uefUowfjcif;tay: trsKd;om;'Drdkua&pD
tzJGUcsKyf OuúX a':atmifqef;pkMunfu
&IwfcsaMumif; ajymqdkcJhygonf/
	 jrefrmEdkifiH ppftpdk;&
vufxuf 1997 ckESpfaemufydkif;wGif
&ckdifjynfe,f bl;oD;awmifESifh
armif;awm a'owGif aexdkifMu
onfh wcsKdU rGwfqvifrsm;onf ZeD;
wpfOD;xufydk,lMujyD; om;orD;rsm;vnf;
txdef;tuGyfr&Sd arG;zGm;vmonfh
twGuf vlOD;a& xdef;csKyfEdkif&ef
nTefMum;csuf xkwfjyefcJhjyD;jzpfonf/
wjynfe,fvkH; uav;arG;rI uefUowf&ef qE´jyawmif;qdk
	
	 aejynfawmfrSmusif;yaewJh
2013 ckeSpf ta&Shtm&SpD;yGm;a&;zdk&rf
'kwd,ajrmufaehrSm wpfOD;wnf;
oD;jcm;vkyfwJh owif;pm&Sif;vif;yGJ
twGif; a':atmifqef;pkjunfu
ekdifiHacgif;aqmifwpfOD;tjzpf
wdkif;jynfudk OD;aqmifzdkhvnf;
tqifoihfyJvdkh ajymyg w,f/
	 tJ'Dowif;pm &Sif;vif;yGJrSm
udk,fwdkif&SdaewJh udkausmfaus-
mfodef; u aejynfawmfuae
owif;ay;ydkh xm;ygw,f/ekdifiH-
wGif; b,fae&mudkyJ oloGm;oGm;
vlawGudk olwdkhtvkdtyfqHk;u
bmvnf;vkdh ar;wJhtcgwdkif;rSm
tm;vHk; wnD wnGwfxJajymju wJh
vdktyf csuf ajcmufcsuf&Sdygw,fvkdh
	 jrefrmEdkifiHtwGif;EdkifiHjcm;
&if;ESD;jrKyfESHrI ,ck b@mESpfwGif
tar&duefa':vm 3 bDvD,H (oef;
3000) cefU 0ifa&mufrnfjzpfum
,cif b@mESpfESifh ESKdif;,SOfygu 2
qcefU EdkifiHjcm; &if;ESD;jrKyfESHrIwdkuf&kd
uf0ifa&mufzG,f&SdaMumif; od&onf/
	 jrefrmEdkifiHwGif EdkifiH
jcm; wdkuf&kduf &if;ESD;jrKyfESHrI onf
jyD;cJhonfh {jyD? arv tawm twGif;wGif
tar&duef a':vm 380 cefU
0ifa&mufrI&SdaMumif; &if;ESD;jrKyfESHrIESifh
ukrÜPDrsm; nTefMum;a&;rSL; OD;pD;Xme
nTefMum;a&;rSL;csKyf OD;atmifEdkifOD;
ajymMum;csufudkukd;um;jyD;'DADbDtifw-
meuf pmrsufESmwGifaz:jyxm;onf/
	 EdkifiHjcm;&if;ESD; jrKyf ESH rI
udk tcktwdkif; tar&duef a':vm
oef; 180 ESifh 190 tMum;ykHrSef
0if a&mufvmrnfqdkygu 2003-
14 b@mESpftwGif; tenf;qkH;
tar&duef a':vm 2 bDvD,HrS
trsm;qkH; 3 bDvD,H txd 0ifa&mufEdkif
zG,f&Sd aMumif; az:jyxm;onf/
or®wwm0ef,lvdk[ka':pkajym
xyfcgwvJvJajymjuajumif;a':a
tmifqef;pkjunfu &Sif;jyygw,f/
	 yxrqHk;uawmh tvkyf
tudkif yg/ ol wdkh tvkyfvdk
csifjuygw,f/ ay;wm urf;wm
u dk rvdkcsif ygbl;/ olwdkh udk,f
w dki f twGuf tvkyfvkyfedkifw,fqkdwJh
*kPfodu©m&Sdcsifygw,f/ eHygwfwpf
uawmh tvkyftudkifygyJ/ eHygwf
eSpfu a&yg? eHygwfoHk;u vrf;awGyg?
eHygwfav;u vQyfppfrD;? eHygwfig;u
ynma&;eJh eHygwfajcmufu
usef;rma&;apmihfa&SmufrI yg/ 'gudk
ae&mwdkif;rSm xyfcgwvJvJajymju-
wmyg/ 'gajumihf tvkyftudkif[m
OD;pm;ay;udpöjzpfygw,f/ txl;ojzihf
awmh vli,fawGtvkyftudkif &zdkh
yg/" vdkh a':atmifqef;pkjunf
u ajymoGm; ygw,f/
	 ZGefv 5 &ufaehu pjyD;
aejynfawmfrSm usif;yaewJh
urmÇhpD;yGm;a&;zdk&rftwGif;
tck owif;pm&Sif;vif;yGJ[m
a ' : a t m i f q e f ; p k j u n f & J h
yxrqHk;owif;pm&Sif;vif;yGJyg/
	 urÇmhpD;yGg;a&; zdk&rfudk ae
jynfawmfwGifusif;yjyKvkyfcsdef
rS pí jrefrmEdkifiHtwGif; EdkifiHjcm;
wdkuf&dkuf&if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufEdkifrnfh
tvm;tvmydkrsm; vmonfESifht-
nD jrefrmEdkifiH twGuf &if;ESD;jrKyfESHrI
tvm;tvm ydkrdkaumif;rGefEdkif rnfh
tajctae jzpfaMumif; od&onf/
	 jyD;cJhonfh arvwGif
usif;yjyK vkyfonfh (22)Mudrfajr-
muf urÇmhpD;yGm;a&; zdk&rfwGif EdkifiH-
wumrS yk*¾Kdvf 900 ausmfwufa&mufjyD;
usif;ycJhonfhzkd&rfrsm;teuf jrefrmEdkifiH-
wGifusif;yonfhzdk&rfonfvlOD;a&rsm;qkH;
wufa&mufEdkifjcif;jzpfaMumif; od&onf/
	 v u f & S d j r e f r m E d k i f i H
wGifEdkifiHjcm;wdkuf&kduf &if;ESD;jrKyfESHrI
yrmP tar&duefa':vm oef;
42.689 &SdjyD; ukefxkwfvkyfrI u@
tay: &if;ESD;jrKyfESHrIonf tar&duef
a':vm oef; 2.574 &SdonfhtwGuf
pkpkaygif; &if;ESD;jrKyfESHrI 5 &mcdkifESKef;
ausmf&SdaMumif;'DADGbDwGifaz:jyxm;onf/
EdkifiHjcm;rS tar&duefa':vm oef; 3000 cef h &if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufrnf
KHONUMTHUNG 7 JUNEKHONUMTHUNG 7 JUNE
KHONUMTHUNG 5 JUNEKHONUMTHUNG 5 JUNE
10 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2FEATURE
	 &kd;&m ,Ofaus;rIonf trsKd;om
;qufvuf&yfwnf&Sifoefa&;? trsKd;om;
*kPftifvu©Pm ryaysmufatmif xdef;
odrf;a&;twGuf r&Sdrjzpf vkdtyfonf/
,aeU csif;vlrsKd;rsm; &dk;&m,Ofaus;rI
rsm;pGmteuf trsKd;om;a&; rSwfaus-
mufwif onfhh ,Ofaus;rIrsm;&Sdovkd
e*kd &Sd&if;pGJ ,Ofaus;rIukd wkdif;wyg;?
vlrsKd;jcm;,Ofaus;rIrsm;jzifh a&maESmNyD;
ta&mifwifcsJUum;aom zufpyf
,Ofaus;rIrsm; vnf;&Sdaeonf? Oyrm
,aeU csif;&kd;&m 0wfpm;qif,ifrI
wcsKdUonf a&S;&kd;&me*kd&Sd&if;pGJ
0wfpm;qif,ifrIukd pwkdiftrsKd;rsKd;?
tqiftuGuf trsKd;rsKd;jzifh
zefwD;xmonfukdawGU&rnfjzpfonf/
	 4if;udk &dk;&mt 0wftpm;
[k owfrSwf&ef tvGef-
cufcJ ovkd acwfopf csif;&kd;&m
0wfpm;qif,ifrI[kvnf; rqkdtyf&m/
xkdUtwl &dk;&mtursm;wGifvnf;
vlrsKd;jcm;rsm; ,Ofaus;rIrsm;xJu
aumif;onf[k xif&aom uuGuf
rsm;ukd ckd;,lNyD; ukd,fh&kd;&m tursm;wGif
acwfqefonfh twD;trIwfrsm;jzifh
trTrf;wifum a&maESmxm;onfh xGifvkH;
&kd;&m tursm;vnf; wykHwyif&SdaeNyD/
okdUaomf csif;vlrsKd;rsm; &kd;&m
,Ofaus;rItursm;pGmteufcsKd;csif;&kd;&m
"g;okdif;tuonf rnfonfh vlrsKd;jcm;
rsm; xHrS wkduf&dkufaomfvnf;aumif;?
o G , f 0 I d u f a o m f v n f ; a u m i f ;
a&maESmwDxGifxm;jcif;r&dSonfh
t jyif tpOf tvmMuD;onfh
a& ra&mtESpfjynfhonfh &kd;
&m,Ofaus;;rItu wrsKd;jzpfonf/
	 csKd;csif;wkdUonf csif;jynfe,f
awmifykdif; rif;wyf? uefyuf-
vuf? rwlyDNrdKUe,f rsm;wGif
trsm; tm;jzifh aexkdif Muonf/
þ tuonf &kd;&m yGJvrf;owif?
usif;yonfh yGJ taetxm;ukd vkduf-
NyD; uenf; u[ef wrsKd; pD&SdMuonf/
tajctaet& 0rf;enf;aMuuGJjcif;rsm;?
rauseyfcHjyif;jcif;rsm;? atmifyGJrsm;ukd
azmfxkwf&mwGif pnf;csufnDnD
atmf[pfMudrf;(MuKH;0g;)0g;NyD; u&onf/
uenf; u[efuGJjym; aomf vnf;
toHk;jyKonfh wl&d,mrsm;onf
wxyf wnf;om jzpfonf/
csKd;csif;wkdU yGJvrf;obif wkdif;wGif
&dk;&macgif&nfonf rygrjzpfay/
tokbyGJESifh"g;okdif;tu
	 csKd;csif; wkdUonf
tokbyGJ&SdvSsif tavmif; ab;wGif
"g;jzifh uav &SdMuonf? qkdvkd &if;rSm
a,musFm; om;wkdU 0rf;enf; jcif;udk
csKd;(csif;)wkdU&dk;&m"g;odkif;tu - ZvyfeD
jyoonfh oabm ukdaqmifonf/
	 xkdokdU u&mwGif wD;vHk;jrdKifqdkif
vmonfESifhtrSs "g;ykvkdif;(ESD;,uf) xJrS
"g;udk xkwfjyD; a0SU ,rf;um tdrfx&H?
eH&Hrsm;udk xdk;Muonf? tdrfeH&Hudk
tMudrfaygif;ajrmufrsm;pGm xdk;jyD; uolukd
ydkrkd0rf; enf;aMuuGJ ol[krSwf,l&onf/
Oyrm csKd; trsKd;orD;wOD;
aoqkH;vSsif romyGJwufolrsm;onf
aoqHk;oltrsKd;orD; armif tuukd
ykdjyD;tm&Hkpdkdufavh&SdMuonf? taMumif;rSm
armif jzpfolu rdrdtpfr touf&SifpOf
&SmazGpkaqmif;onfh ypönf;Opöm [lorSsudk
tvkH;pkHzsufqD;ypfEdkifcGifh&Sdaom aMu-
mifhjzpfonf? tpfrjzpfol touf&SifpOf
a,mufzjzpfolu aumif;rGefpGm
jyKpk ,k,rI r&Sdjcif;? cspfcspfcifcif
raygif;oif;jcif;rsm;udk armifjzpfol
tujzifh odomEkdifonf? armifjzpfol
u ypönf;Opöm pwifzsufqD;jyDqdkvSsif
a,mufzjzpfolonf rsufESmysuf&jyD?
yGJwufolrsm;uvnf; a,mufzudk
r0Hhr&J MunfhMuonf? a,mufz
cif Asm vlUa&SU olUa&SU wGif acgif;
razmf&JawmhbJ t&SufuGJav awmhonf/
	 csKd;a'owGif "g;csuf&m
rsm;pGmjzifh &kyfysufqif;ysuf jzpfae-
aom tdrfx&Hrsm;awGUyguþtdrf wGif
rMumao;rDu tokb&Sdonf[kodEdkif
onf? tdrfx&Hudk rnfolrqdk "g;jzifh
u,if; xkd;ydkifcGifh&Sdonf? tdrf ukd
tokbtjyD; wv cefU tMumwGif jy
efvnfjyKjyifzgax;EdkifjyDjzpfonf?
xkd okdUzmax;jyifqif&mwGif0g;um
tdrf onf jyKjyif& vG,faomfvnf;
ysOf um tdrfonf jyKjyif&ef tvGef-
cufcJNyD; tusnf;wef &kyfysufvSonf/
rdrdaqGrsKd;wpfOD;OD; towfcH&
onfhtokbyJGrsKd;wGif “iga,musFm;om;
rif; (aoqHk;oltrnf)udk owf
wJhvludk igudk,fwkdif jyefowfr,f?
rif; tcsnf;ESD; eJU raoap&bl;/
igwkdUtrsKd;awG b,fawmhrS tcsnf;ESD;
raozl;bl;" qkd NyD; uvJhpm;jyefacs&ef
MuKH;0g;NyD; tHMudwfum u Muonf/
EGm;aemufowfyGJESifh"g;okdif;
	 tu*kPf yumoe pnf;
pdrfjyo onfh yGJjzpf onf? acgifyGJ[k
vnf;ac:Edkifonf? yGJusif;yEkdif
a&;twGuf ESpfaygif;rsm;pGm EGm;aemuf?
0uf? Muuf? qef? qyf 0g? ajrtdk;? acgiftkd;
tp&Sdonfrsm;udk ESpfaygif;rsm;pGm Mud-
KwifNyD; pkaqmif;jyifqifrI rsm;jyK
vkyf& onf/ yGJvkyfrnfhyk*¾Kdvfonf
,cifESpfrsm;u jyKvkyfaom EGm;aemuf
owfyGJ wckckwGif yGJusif;yrnfh taMu-
mif; MudKwifNyD; today;aMumfjim&onf/
odkU rSom vlxku b,folu EGm;aemuf
b,fESpfaumif tm;jzifh b,ftcsdefrSmyGJ
vkyfrnfudk od&rnfjzpfonf?
wcsdefwnf;wGif EGm;aemuf 10 aumifjzifh
vkyfvSsif Sek be [kac:onf? qkdvkd&if;rSm
wif;jynfhyGJ [líjzpfonf? yGJpNyDqkdvSsif
wif;jynfhyGJ jzpfygu trSwf&ausmufyHk
wckvkyf&onf? ausmufjym;tMuD;MuD;
wpfckudk ausmufwkdif av;wkdifjzifh ax-
mufrjyD; xrif;pm;pm;yGJ yHkpHjzifh awmifu
kef;wpfae&mwGifvnf;aumif;? &Gmt0if0
wGif vnf;aumif; jrifomxifom&Sdonfh
ae&mwGif pkdufxlavh&SdMuonf/
	 yxr? 'kwd,aeU tNyD;
wwd,ajrmufaeUwGif EGm;aemufrsm;udk
jrSm;jzifh ypfowf&onf? xdkUae-
muf EGm;aemufOD; acgif;udk jzwfjyD;
EGm;aemufcsnfonfh wdkifay:wGif pepf
wus csdwf&onf? xkdyGJrsKd;wGif vlwkdif; u
csifwkdif; u ír&yJ yGJ&Sifu urnfh oludk
a&G;&onf? AkH? armif;? aMu;jym;rsm;jzifh
pnf;csufnDnD pwifwD;cwf&onf/
rdepfydkif;MumvSsif tuorm; onf
"g;udk ykvdkif;rSxkwf? a0SU,rf;um
rdrdukd,fukd,frdrd pwifMuGm;vHk;xkwf
trTrf;wifNyD; MuHK;0g; u&awmhonf?
uaepOf"g;jzifhwpkHw&mukdrckwf
rxpf&yg/oH0gwaMumfaMufjz-
ifh “a,musFm;om; iguGJU? EGm;aemuf
wif;jynfhyGJ b,fEScg vkyfcJhonf?
olrsm;yGJrSm ig qkdwJhig[m tvum;ESifh
b,fawmhrS rpm;bl;? ightzdk;tazu
b,fEScg yJGvkyfcJhonf? b,fawmif?
b,fae&mrSm oGm;MunhfMuprf;?
ighausmufyHkawG? ightdrf x&HrSm
EGm;aemufacgif;awG jynfhaew,f? ig
[Jh iguG" [k Mudrf;0g;jyD; u&onf?
u jyolrsm;twGuf yGJ&Sifu MudKwifNyD;
acgiftdk; oD; oefU jyifqifay;&onff/
	 EGm;aemufcsKdjzifh toifh
xnfhxm;aom acgif&nfudk
ujyjyD;onfESifh wjydKifeuf wdkuf& onf?
xkdUaemuf rdrduJhokdU EGm;aemufyGJtMuD;
tus,f usif;yzl;olrsm;udk tdrf&SifrS
wvSnhfpD zdwfac:NyD; ucdkif;onf/
pwkxåajrmufaemufqkH;aeUwGifrl
"g;okdif;jzifh taysmfu u&onf?
þtuonf "g;tu uGsrf;usifolESifh
'dkif;orm;wkdUwOD;csif;pDwdkufcdkuf&onfh
uuGufjzpfonf? tvGef tEå&m,frsm;NyD;
aoG;xGuf oH,dkrIrsm;onf? 'kdif;o
rm;u "g;ukd um? "g;orm;udk wGef;?
"g;orm;uvnf; 'dkif;orm;udk "g;jzifh
xdk;? 'kdif;orm;wGef;wmukd a&Smif po-
jzifh uMu&onf? y&dowfrsm; 
tm;ay; oHrsm;? wD;cwfoHrsm;jzifh pD-
nHNyD; tifrwef pdwfvIyf&Sm;p&m
aumif; onfh uuGuf jzpfonf?
awm&kdif;om;aumifowfyGJESifh
"g;okdif;tu
	 csKd;a'oonf awmeuf
tvGef xlxyf onfh a'ojzpfojzifh
usm;? awm0uf?0uf0Hponfh
awm&kdif;wd&dpämefrsm; orif? '&,f?pkdif?
ajymif ponfh om;aumifMuD;rsm;
tvGefaygrsm;onf?vltkyfjzif aw-
macsmufí aomfvnf;aumif; ?
wukd,fawmfjzifhaomfvnf;aumif;
awmxGuf avh&SdMuonf/ awm au-
mif tMuD;MuD; &vSsif &Gmr0ifcif
awmifukef;wae&mrS&GmzufodkU
aoewfajymif;vSnfhum tcsufaygif;
rsm;pGm aoewf ypfazmufNyD; awmaumif
tMuD;MuD; &aMumif; tcsufay;Muonff/
xkdtcg &Gmom;rsm; onf aoewfoH
vm&mzufqDodkU uokwfu,uf ajy;jyD;
oGm;a&mufMudKqdkMuonf? trJaumif
&ol tdrfodkU tom; tm;vHk;o,fay;&NyD;
vlMuD;rsm;u tom;rsm;udktdrfwdkif;
nDwlnDrSs a0iSay;&onf? xdkUaemuf
tdrf&Sif rS trJaumif taumifMuD;vSsif
MuD; ovdk tdrfarG; EGm;aemuf? 0uf ukd
owfjyD; *kPfjyKyGJvkyf&onf? oufqkdif&m
aqGrsKd;rsm;u acgtdk; wvHk;? ESpfvHk;jzifh
vma&muf *kPfjyKay;Muonf? xkd
yGJrsKd; twGuf "g;okdif; u&mwGif
om;aumifMuD;&zl;olrsm;u rdrd-
wdkU tpGrf;tp? “igonf
usm;b,fESaumif? 0uf0H b,fESaumif?
pdkif? ajymif b,fESaumif &zl;on"
ponfjzifh MuHK;0g;NyD; uMuonf?
wu,fha,musFm;aumif;wdk
uyGJ [kvnf; qdkEdkifonff/
	 xkdyGJrsKd;wGif rkqkd;tvkyfruGsrf;
usifolrsm; ucGifh r&Sday/
rsKd;EG,fpk aygif;pkHaom csif;vlrsKd;rsm;
rwlnDaom &kd;&myGJvrf; owifwkdif;wGif
csKd;csif;wkdU &kd;&m "g;okdif;
tuonf r&Sdrjzpf r&kd;Ekdifaom
&kd;&m"g;okdif; tuyifjzpfonf/
tifrwefpdwf0ifpm;p&m?&ifxdwfbG,f&m
aumif;onfh tcs,fto rygaom
&kd;&m,Ofaus;rItu [k qkd&rnf/
txl;ojzifh ,aeU jynfwGif;jynfy&Sd csif;
wkdif;&if;om;rsm;u ESpf pOf azaz:0g&Dv
20 &ufwGif usif;yNrJjzpfonfhh
csif;trsKd;om;aeU wkdif;wGif csKd;&kd;&m
"g;okdif;tuonf yGJMunfh y&dowf
pdwft0ifpm;qkH; &kd;&m,Ofaus;rI
tu tjzpf ae&m ,lpjrJyifjzpfonf/
jcKHygu þ &kd;&mtuonf
a,muFsm;aumif;wkdU pGrf;&nf?
a,musFm;aumif;wkdU pdwf"gwfrsm;ukd
azmfxkwf onfh tEdkifrcHt&SLH;ray;onfh
oabmukd aqmifaom xdef;odrf;
jrwfEkd;tyfonfh csKd;csif; wkdU
&kd;&m tu yifjzpf ayawmhonf/
News Journal Khonumthung | 11June 2013 | Vol.1 No.2 NATIONAL NEWS
	 arv 20-21 &ufaeU&efukefjrdKU? uefawmfMuD; [dkw,fjzpfonfh Place Ho-
tel wGif usif;yjyK vkyfonfh 'kwd, tMudrf rD'D,mnDvmcHwGif wdkif;&if;om;rD'D,mrsm;
wufa&mufrI enf;yg;jyD; wdkif;&if;om; rD'D,mudpö aqG;aEG;rIvnf; r&SdaMumif; od&onf/
	 “'DnDvmcHrSm wdkif;&if;om; rD'D,mudpöaqG;aEG;zdkUwckwavrSryg
yg bl;? tJ'gaMumifh wdkif; &if;om; rD'D,mudpöudkvnf; raqG; aEG;jzpfbl;”
[k cdkElrf;xkefowif;XmerS t,f'Dwmjzpfol udkqef;oJ uajymonf/
	 ,if;rD'D,mnDvmcHwGif jyefMum;a&;0efMuD;Xme OD;atmifMuD;
tyg t0if at*sifpD? EdkifiH wumrS rD'D,mrsm;? oufqdkif&m Xmeqdkif&m
0efxrf;rsm;? oufqdkif&m owif;Xmersm;rS owif;axmuf? t,f'Dwmrsm;ESifh
{nfh onfawmf pkpkaygif; 369 OD; yg0ifwufa&muf cJhaMumif; od&onf/
	 wdkif;&if;om;rD'D,mrsm;rS rGef? &cdkif? u&if rD'D,mrsm;
wufa&mufcGifh&&SdMujyD; csif;owif; Xmersm;rS cdkElrf;xkef owif;? The Hakha
post ESifh Chin world Media rsm;rSwOD;pD wufa&muf EdkifaMumif; od&onf/
	 2013ckESpf tdE´d,EdkifiH umvuwm;jrdKUwGif zJGUpnf;xm;onfhEdkifiHwum
jrefrmowif; tzJGU wGif wdkif;&if;om; rD'D,mrsm;jzpfMuonfhvGwfvyfaom
rGefowif;at*sifpD? ucsifowif;Xme? ukvm;wefowif;Xme?
uEÅm&0wDwdkif;(rf)? a½T[oFm owif;Xme? Karen Information Cent-
er (autdkifpD)? ckdElrf;xkefowif;Xme? rZÑdrowif;Xme? ed&Oö&mowif;Xme?
owif;ESifhrD'D,muGef,ufESifh oSsrf;oHawmfqifh owif;Xme (11)zJG h yg0ifMuonf/
	 nDvmcHwGif jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pDtajymif;tvJtwGif; rD'D,m atmifjri frI?
tcuf tcJ ESifh a&SUqufvkyfaqmif&rnfh tajctaersm; udk aqG;aEG;cJhMujyD;EdkifiHwum
jrefrmhowif;(bDtJeftdkif) rS cdkElrf;xkefowif;Xme t,f'Dwmu Media, Peace
and Conflict ESifhywfouf onfh tajctaeudkaqG;aEG;cJhaMumif; od&onf/
	 2013ckESpf {jyDv 25 &ufaeUrS 27 &ufaeUtxd armfvjrdKifjrdKU px&if;
[dkw,frSm usif;y jyKvkyfonfh yxrtMudrf wdkif;&if;om; rD'D,mnDvmcHwGif vGwf
vyfpGm ajymqdkcGifhudk tajccHjyD; EdkifiHwum pHEIef;ESifh tnD rD'D,may:xGef;vma&;ESifh
tJ'D Oya'rSm wdkif;&if;om; rD'D,m zGHUNzKd;vmap&efESifh wdkif;&if;om;
rD'D,mrsm; zGHUjzKd;a&;udk vufwGJulnDoGm;&ef? wdkif;a'oMuD;ESifh jynfe,frsm;u
tpdk;&rsm;ESifh a'owGif; yHkESdyfowif;? a&'D,dk? &kyfoHrsm;? owif;rD'D,m
wdk;wufa&; vkyfief;udk vGwfvyfpGm aqmif&GufcGifh ay;&ef xkwfjyefcJhMuonf/
	 odkUaomf jrefrmEdkifiHtpdk;& jyefMum;a&;0efMuD;Xmeu
OD;pD;usif;yonfh 'kwd,tMudrf rD'D,m nDvmcHwGif wdkif;&if;om;rD'D,m
udpöaqG;aEG; &ef ryg&Sdjcif;onf wdkif;&if;om;rD'D,m rsm; wdk;wufa&;
zHG h jzKd;a&; twGuf t[efUtwm;wckjzpfvmEkdifaMumif; okH;oyfMuonf/
	
'kwd,tMudrf rD'D,mnDvmcHwGif wdkif; &if;om;rD'D,m wufa&mufrIenf;
	 vGefcJhonfh arv aemufqkH;ywfü okH;&ufMum jrpfMuD;em;jrdKUwGif
aqG;aEG;cJhjyD; jzpfonfh ucsifvGwfajrmufa&;tzJGU ESifh jrefrmtpdk;& jidrf;csrf;a&;
udk,fpm;vS,frsm; jrpfMuD;em;jrdKUrSmyif jyefvnfaqG;zdk h&SdaMumif; od&onf/
	 'kwd,tMudrf aqG;aEG;yJGudk rMumcif ucsifjynfe,f jrpfMuD;em;jrdKUrSm
jyefusif;y&ef &SdaMumif; jidrf;csrf;a&; tusKd;awmfaqmif OD;vSarmifa&T ajymMum;csufudk
udk;um;jyD; AGDtdkat jrefrmydkif; tifwmeuf pmrsufESmwGifaz:jyxm;onf/
	 ucsifvGwfajrmufa&; tzJGUESifh tpdk;&ppfwyf
tMum; tjyeftvSefypfcwf rIrsm;udk &yfpJa&; oabmwl-
rI &&SdEdkif&ef þaqG;aEG;yJGudk jyefvnfusif;yjyKvkyf oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
	 yxrtMudrf jrefrmtpdk;& bufrS jynfaxmifpk0efMuD; OD;atmifrif;
OD;aqmifonfh jidrf;csrf;a&; ukd,fpm;vS,ftzJGUESifh ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUacgif;aqm
if 'kwd, ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf *Grfarmf tzJGUwdkU awGUqHkaqG;aEG;yJGwGif vkH;0 typftcwf
&yfpJa&; r[kwfbJ wdkufyJGrsm; avsmhusapa&; tygt0if EdkifiHa&;aqG;aEG;yJGrsm;
jyKvkyf&ef qdkonfh oabmwlnDcsuf 7 csufudk vufrSwfa&;xdk; cJhjcif;jzpfonf/
	 yxrtMudrf ESpfbuf udk,fpm;vS,frsm; awGUqkHaqG;aEG;cJhtjyD;
ucsifjynfe,ftwGif; tpdk; &wyfESifh ucsifvGwfajrmufa&; wyfrawmft-
Mum; ypfcwfrI ododomom avsmhusoGm;onf[k qdkEdkifaomfvnf; ucsifjynfe,f
ta&SUajrmufbufürl wdkufyJGrsm; tenf;i,f&Sdaeao;aMumif; od&onf/
	 odkUaomf ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUu EdkifiHa&;aqG;yJG az:aqmifEdkif&ef
jyif qifaepOfwGif jrefrm tpdk;&bufu ucsifjynfe,ftwGif;
ppfwyftiftm;wdk;jyD; wyfcsxm;onfrsm;udk qufvufvkyfaqmifaeaMumif; KIO
ajymcGifh& OD;vmeef ajymMum;csufudk udk;um;jyD; ADGtdkat uaz:jyxm;onf/
	 jynfaxmifpktqifh jidrf;csrf;a&;az:aqmifa&; aumfrDwDESifh
ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUwdkUonf vGefcJhonfh 2012ckESpf rS pwifum ESpfbuf-
ppfwyfrsm; typftcwf&yfpJa&; tygt0if jirf;csrf;a&; aqG;aEG;yJGrsm;jyKvkyfEdkif&ef
w&kwfEdkifiH a&TvDjrdK hü 7 Mudrfwdkifwdkif aqG;aEG;jyD;jzpfonf/
	 arv aemufqkH;wGif aqG;aEG;onfh ucsifjynfe,f jrpfMuD;em;jrdKUrSm
aqG;aEG; cJhonfh 8 Mudrfajrmuf aqG;aEG;rIjzpfjyD; ,ckaemufqkH;awGUqkHyJGrS ppf
rSef onfh jidrf;csrf;a&;ESifh jynfwGif; ppf&yfpJa&;wdkUtwGuf ESpfbufoabmwl-
nDrI rsm; &&SdEdkif&ef ucsifvlxkrS vkdvm;aeMujcif; jzpfonf/ ESpfbuf ppfyJGaMu-
mifh ppf ajy; 'ku©onf (1) odef;cefU wdrf;a&Smifykef;atmif;aeqJ jzpfaMumif; od&onf/
ucsifNidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJ rMumcif xyfrHusif;yrnf
KHONUMTHUNG NEWS 8 JUNE
	 tpdk;&wyfeSifh KIA jum;wdkufyGJrsm;jzpfyGm;csdef upí ae&m,l
xm;jcif;jzpfjyD; ucsifjynfe,f wif;rmrI ae&m a'o tvdkuf vkHjckHa&;tzGJhrsm;udk
&xm;vrf;ab;wGifae&mpdyfcsxm;jcif;jzpfonf[kc&D;oGm;a'ocHrsm;rSajymonf/
	 ucsifjynfe,f twGif; wdkufyGJrsm;jidrfouf aecsdefjzpf aomf vnf;
vkHjckHa&;wyfrsm;ukd avsSmhcsjcif;r&SdyJ tpdk;&wyfrsm;eSifh wif;juyfxm;
qJjzpfonf[k &xm;vrf;ab;rS rdk;aumif; a'ocHwpfOD;ajymonf/
	 “tckawmh jidrf;csrf; oGm;jyD/ wdkufyGJoH awGvnf;
rjum;& awmhbl;/ tpdk;&ppfwyfawGu awmh wdkuf
yGJp jzpfu wnf;uyJ tJ'Dvdkae&m ,lxm;wm” [kajymonf/
	 4if;wyfrsm;csxm;aomae&mwGif wJrsm;xdk;xm;jyD; wyfzGJh0if
5 OD; cefhvIyf&Sm;aeonfudkawGh&onf[k c&D;oGm;a'ocHrsm;ajymonf/
reÅav;-jrpfjuD;em;&xm;vrf;wavQmuftpdk;&ppfwyfvkHjckHa&;wif;juyfxm;qJ
xdka'ocHrsm;onf 4if;ppfwyfrsm;vkHjckHa&; csxm;jcif;ajumifh tpdk;&eSifh
ucsifvTwfajrmufa&;tzGJh KIO wdkufyGJoHrsm;rjum;&aomfvnf;
oGm;vm&ef pdk;&drfaeqJjzpfonf[k ajymonf/
	 tpdk;&jidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;vkyfief;aumfrwD eSifh KIO wkdh
arv 28-30 xd jrpfjuD;em;wGif awGhqkHaqG;aeG;cJhcsdef wdkufcdkufrIawG avs-
mhcsjyD; xyfrH rjzpfyGm;atmifxdef;odrf;jcif;? eSpfzuf udk,fpm;vS,f rsm;
yg0i fwJh apmihfjunhfjuD;juyfa&; tzGJh zGJhpnf;&ef rltm;jzihfoabmwlum
'ku©onfrsm;twGuf jyefvnf xlaxmifa&; udpö&yf wyfykdif;qkdif&m wyfae&m
csxm;rIrsm;eJh ywfoufjyD; qufvufndSeIdif; aqmif&Guf&ef oabmwlcJhjuonf/
BNI NEWS 7 JUNE
12 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2NATIONAL NEWS
1/ jynfaxmifpk tpkd;&
or®w OD;odef;pdef onf vlrsKd;?bmom *kdPf;*P
rcGJjcm;yg? trsKd;om;vTwfawmf? jynf olvT-
wfawmf ukd,fpm;vS,f? vlxkoab-
mxm; qE´ukd av;pm;orIjyKonf/ ukd,fusifh
w&m; raumif;wJh vTwfawmfukd,fpm;vS,f?
tpkd;& 0efxrf;awGukd ay:wifjzKwfcs&Jonf/
jynfe,ftpkd;&
0efMuD;csKyf ESifh 0efMuD;tzGJU onf ygwD? yk*¾Kdvfa&;?
a'o cGJjcm;rI&Sdonf? vTwfawmf ukd,fpm;vS,f?
vlxkqE´ukd tav;rxm;yJ olwkdU oabmxm;qE´ukd
ykdNyD;tav;ay;onf? ukd,fusifhw&m; raumif;aom
tpkd;& 0efxrf;rsm; ay:wifta&; ,lrIr&Sd/
2/ jynfaxmifpktpkd;&
vTwfawmftwGif; ygwD? yk*¾Kdvf? ae&ma'orcGJyJ
wef;wlqufqHrI&Sdonf? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;
wifjycsufukd wkduf&kduf ta&;,ltvm;xm;ay;onf/
jynfe,ftpkd;&
twkduftcH CNP, CPP, ENDPukd,fpm;vS,fawGukd
cGJjcm;qufqHonf? tpnf;ta0;wGif aemufwef;rSm
xkdifckdif;NyD; olwkdU wifjycsufawG ta&;,l
vkyfaqmifay;rI r&Sdoavmuf jzpfaeonf/
3/ jynfaxmifpktpkd;&
or®w ESifh 0efMuD;wkdU vkyffief;aqmif&GufrI?
bwf*suf okH;pGJrI awGukd wDAGD? owif;pm?
*sme,fu wqifh vlxka&SUarSmuf csjy-
onf? vkyfief;aumfrDwDzGJUpnf;rIu tp
vlxk oabmxm;&,lNyD;rS vkyfaqmifonf?
jynfe,ftpkd;&
vkyfief;okH; bwf*sufaiG ukd vTwf awmf
ukd,fpm; vS,fawG? jynfolawG a&SUarSmufrSm
&Sif;&Sif;vif;vif;rwifjycsif yg?vTwfawmf
twGif; ar;cGef;awG ajzMum;rI rjywfom;yg?
jynfe,fbwf*sufpm&if;pmtkyf vTwfa
wmfukd,fpm;vS,fawGray;csifyg? vlxkrS
wifjycsufrsm;ukd vTwfawmfukd,fpm;vS,fawG
rdwåLray;zkdUwm;jrpfxm;onf? aumfrDwDzGJUpnf;jcif;?
a&G;cs,fjcif;rsm;wGif vTwfawmfukd,fpm;vS,f?
vlxk oabmxm;r,lyJ wkduf&kduf vkyf
aqmifrIaMumifh jyomemrsm; &Sdaeonf/
4/ jynfaxmifpktpkd;&
vkyfief;wif'grsm;ukd jynfolw&yf vkH;xH
owif; pmjzifh aMumfjim ac:,lonf/
jynfe,ftpkd;&
vkyfief;wif'grsm;ukd vTwfawmfukd,f pm;vS,f? jynf
olvlxkxHrcsjyyJaiG&SifaMu;&Sif?aqGrsKd;tokdif;t0kdif;
awGukd OD;pm;ay;vkyfaqmifckdif;onf? tao;pdyfukd
vTwfawmfukd,fpm;vS,f awGawmif odcGifhr&Sdyg/
5/ jynfaxmifpk tpkd;&
vTwfawmfwGif jyifqif&efvkdtyfonfh
Oya'rsm; jyifqifMuonf? tpnf;ta0;ukd
Mum&Snfvkyfonf? jynfyavhvma&;c&D;pOfrsm;
vkyfonf? vTwfawmf ukd,fpm;vS,fvpm?
armfawmf,mOf tjynfhtpkH ay;onf/
jynfe,ftpkd;&
bmOya'rS ra&;qGJyg? vTwfawmftpnf;t
a0;&ufwkdwkdeJUvkyfonf? jynfyavhvm a&;
c&D;pOfr&Sd? vTwfawmf ukd,fpm;vS,fvpm
enf;enf;ay;NyD;? armfawmf,mOf vkH;0 ray;yg/
6/ jynfaxmifpktpkd;&
or®w? vTwfawmf OuúX? 0efMuD;tzGJU?
vTwfawmfukd,fpm;vS,f tMum; vGwfvyfyGifhvif;pGm
tvG,fwul qufqHrI&Sdonf? c&D;pOf?
EkdifiHawmftxl;{nfhonfrsm; MudKqkdrIrsm;? qufqHr-
Irsm; wGif cGJjcm;rIr&SdyJ yl;wJGaqmif&Gufonf?
jynfe,f? NrdKUe,fta&;aqmif&Guf&mwGif oufqkdif&m
vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; qE´oabmxm;&,lNyD;rS
trdefUxkwf taumiftxnf azmfonf/
'Drkdua&pD usifhpOfukd av;pm; usifhokH;onf/
jynfe,ftpkd;&
0efMuD;csKyf? 0efMuD;tzGJUESifh jynfe,fvTwfawmfukd,fp
m;vS,frsm;tMum;qufqHrI tvSrf;a0;onf? twl-
wuG vkyfief;aqG;aEG;rI? pDrHcefUcGJrIr&Sdoavmufjzpf
aeonf? a'ota&; aqmif&Guf&mwGif oufqkdif&m
vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wkdifyifrIr&Sdyg?
NrdKUe,ftkyfcsKyfa&;rSL awGutp oufqkdif&m vT-
wfawmf ukd,fpm;vS,frsm;xH tMuH&,lrIr&Sdyg?
'Drkdua&pD usifhpOfw&m; jynfe,ftpkd;&u
oabm raygufao;[k qkd&rnfom/
7/ jynfaxmifpktpkd;&
0efMuD;rsm; rdrdukdifwG,faom XmewGif bwf*suf?
vkyfief;aqmif&GufrI tmPm tjynfh&Sdonf? vTwfa
wmfukd,fpm;vS,fwifjycsufrsm;xda&mufonf/ vT-
wfawmfOuúX ESifh vTwfawmftmPm jrifhrm;onf/
jynfe,ftpkd;&
0efMuD; awG bmtmPm rSr&Sd? bwf*sufokH;
p&mr&Sd? bwf*sufokH; pGJcGifhvnf; r&Sdo av-
mufjzpfaeonf? A[kdeJU 0efMuD;csKyftrdefU
csrSom vkyfief; aqmif&GufcGifh&Sdonf?
vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; wifjycsuf xda&mufrI
r&Sdyg?vTwfawmf OuúX tmPm enf;yg;vGef;onf/
8/ jynfaxmifpktpkd;&
vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wifjycsuf-
awG 0efMuD;eJU wm0ef&Sdrsm;u wkdawmif;aom
umvtwGif; taumif txnfazmfonf/
jynfe,ftpdk;&
vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wifjy onfh
aqmif&Guf&ef csrSwfNyD;aom vkyfief;rsm;
trSefwu,f azmfaqmifrIenf;yg;onf? Oyrm -
Saika eJU Fungkah Mum;um;vrf;? Tlangpi
eJU Lungding Mum;um; vrf;twGuf odef; 40 pD
axmufyHHha&;vTwfawmfqkH;jzwfcsuf wESpfMumNyD?
Fungkah &Gm tkyfcsKyfa&;rSL;a&G;cs,fa&; t&Iyft&Sif;
Oya't& ta&;,lay;&ef vTwfawmf tpnf;ta0;
wifjycsuf ,aeUxd taumiftxnfrazmfyg/
jynfaxmifpktpkd;& ESifhjynfe,ftpkd;& vkyf&yfEIdif;,SOfjcif;
Pu Lal Maung Cung ( MLA)
BNI NEWS 8 JUNE
	 oHvGifta&Shydkif; rdkif;qwfc&dkif rdkif;wkHjrdkhe,f
twGif; tajccs vIyf&Sm;aeonhf trSwf 171 ppfa'o
awmifydkif; 0 wyfzGJh eSihf jrefrmppfwyfwdkhjum;
ppfa&;wif;rm vsSuf&Sd aomajumihf eSpfbufwyf
tjydkif tiftm;jznhfae ajumif;pkHprf;od&Sd&onff/
	 2013 *sGef 7 &uf aemufqkH;xm;í aw-
mifydkif; 0 wyfzGJhrsm; ajrmufydkif;wdkh wyf&kyfjyef&ef
tpdk;&wyf u &mZoHay;xm;ajumif;? odkhaomf *sGefv
2 &ufaeh awmifydkif;0 tpnf;ta0; usif;y&mwGif
wyf&kyf jyefa&;udpö aqG;aeG;jcif;vkH;0r&SdcJhajum
if;? xdkhajumihf tpdk;&wyf &mZoH twdkif; 0 wyfzGJhrS
wyf&kyfjyefjcif; r&Sdaomajumihf tpdk;&wyfu oH-
csyfumum; 14 pD; vltiftm;tjynhf wif aqmif
onhf ppfum;juD; 10 pD;udk wmcsDvdwfjrdkhrS (rdkif;wkH?
rdkif;qwf) rdkif;wkrf; rdkif; uef;? xdk rSawmif
ydkif; 0 Xmecskyf buf tiftm;jznhfjcif;jzpfekdif aju-
mif; a'otwGif; owif;&yfuGufu qdkonf/
	 þuJhodkh ppfa&; wif;rmvm&jcif;rSm
jrefrmppfwyf wyf&if; 3&if;uawmifydkif;
0 wyfzGJh &mbmpdkufcif;rsm;tm;
arvaeSmif;ydkif;u odrf;ydkufvdkufjcif;rS pwifv-
majumif; okH;oyfolrsm;u vnf; ajymonf/
	 “jrefrmppfwyfu 0 wyf&Jh
&mbmpdkufcif;juD;qDudk tiftm;tvkH;t&if;eJh
wdk;0ifw,f/ 0 bufu aemufqkwfay;vdkufawmh
aoewf wcsufav;rS razmufvdkuf&bJ
&mbmpdkufcif;juD;udk Armwyfu odrf;ydkufvdkufw,f?
tJovdkaemufydkif; 0 u xdkif;e,fpyfwajumvkH;
rSm tiftm;toihfjyifqif ae&m ,lxm;ae
w,ftck” [k 4if;u qufajymygonf/
	 &mbmpdkufcif;twGuf ykHygusifjrdkhe,f
cGJtm;udk;&onhf erhfcJrfacsmif;tm; 0 wyfzGJhrS
jzwf,loG,fwef; &m vlxku aomufokH;a&?
v,f,moHk;a&r&SdonhftwGuftmPmydkif rsm;
xHwdkifjum;cJhzl;onf/ xdkwdkifjum;rIajumifh 0
&mbmjcHudk jrefrmtpdk;&wyfu oGm;a&mufodrf;
ydkufvdkufjcif;jzpfonf[k a'ocHrsm;uajymonf/
	 ,ckppfwif; rmaecsdefwGif 0
jynfaoG; pnf;nDnGwfa&;wyfrawmfonf
w&kwfedkifiHrS ppfwdkuf&[wf ,mOfrsm;
wihfum;rsm; oHcsyfumum;rsm; 0,f,l&&Sdonf[k
owif;xGufay:aecsdef? 0acgif;aqmif rsm;u 0
e,ftm; osSrf;jynfe,frS cGJxGufjyD; aejynfawmf-
vufatmufcH oD;oehf jynfe,fwnf axmifcGihfjyk&ef
awmif;qdkaecsdefeSifhvnf; wdkufqdkifaeonf/
0wyfzGJheSihfppfa&;wif;rmrIajumihftpdk;&wyf
oHcsyfumum;10pD;ausmftiftm;jznhf
News Journal Khonumthung | 13June 2013 | Vol.1 No.2 WORLD NEWS
	 qD;&D;,m;tpdk;&wyfu twdkuftcH-
wyfzJG hrsm;eSifh tpkd;&wyfrsm;tjum; jzpfyGm;aeaom
vufeufudkif y#dyu© rsm;wGif "gwkvufeu-
frsm; tokH;jykcJhonf[k jyifopftpdk;&u ,kH jun-
fjyD; ppfa&;qdkif&m vIyf&Sm;rIrsm; tygt0if jynfwGif;ppfudk
tqkH;owfap&ef aqG;aeG; yJG wpf&yf jykvkyfoGm;rnfjzpfonf/
	 þaqG;aeG;yJG wpf&yf jzpfay:vmap&eftwGuf
jyifopftpdk;&rS aqmif&Guf taumiftxnf
az:oGm;rnfjzpfajumif; t*Faehü jyifopf
edkifiH edkifiHjcm;a&;0efjuD;Xmeu ajymjum;jcif;jzpfajumif;
jr0wD tifwmeuf pmrsufeSmwGif az:jyxm;onf/
	 qD;&D;,m;tpdk;&eSifh 4if; taygif;tygwdk honf
,if;odk h"gwkvufeufrsm; tokH;jykjcif; ajumifh ab-
mifukd ausmf vGefaejyDjzpfajumif;? ,if;twGuf jyifopf?
qD;&D;,m; "gwkvufeuf tokH;jykrI udpö
wkef hjyefzdk h aqG;aeG;rnf
	 tpöa&;ESifh ygvuf-
pwkdif; tMum;jzpfyGm;aeonfh
y#dyu©tay: jidrf;csrf;a&; jyef
vnfwnf aqmufEdkif&ef &nf&G,fjyD;
EdkifiHwum nDvmcH wpf&yfudk
w&kwfEdkifiH? abZif;jrdKUwGif
usif;y jyKvkyfrnfjzpfonf/
	 vrnfhtywf 18 eSifh 19
&ufae htwGif; Sofitel Wanda
[dkw,fwGif jyKvkyfrnfh nDvmcH wGif
tpöa&;eSifh ygvufpwdkif;tMum;
jzpfyGg;aeonfh jyoemudk EdkifiH-
wumrS rnfodkUudkif oG,f&rnfudk
aqG;aEG;oGm;rnfjzpfaMumif; ZGef v
(5) &ufaeUxkwf ukvor*¾ xk-
wfjyef csufwGifaz:jyxm;onf/
	 ygvufpwdkif; t cGihf
t a&; qdkif&m ukvor*¾ aumf
rwD wpf&yf arwÅm&yfcH csuft&
eSpfEdkifiH jidrf;csrf;a&; twGuf
tm;ay;ulnD a&;qdkif&m nD-
vmcHukd ukvor*¾rS MuD;rSl;jyD;
usif;yoGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
	 nDvmcHudk Sofitel
Wanda [dkw,f (7)xyf wGif
usif;yjyKvkyfrnfjzpfjyD; nD-
vmcH usif;yonfh tdrf&SifEdkifiHrS
tqifhjrifh udk,fpm;vS,fu
pmwrf;zwfMum;oGm;rnfjzpfonf/
nDvmcHwGif ukvor*¾ taxGaxG
twGif;a&;rSl;csKyf befuDrGef;vnf;
w&kwfEdkifiHwGif tpöa&;-ygvufpwdkif; ta&;
nDvmcH wpf&yfusif;yrnff;
KHONUMTHUNG NEWS
	 ygupöwef EdkifiH-
wGif 0efjuD;csKyf wm0ef (3)
judrf xrf;aqmifrnfh yxrOD;qkH;
0efjuD;csKyf tjzpf Nawaz Shar-
if onf ZGefv (7) &ufwGif
usrf;opöm usdefqdkvdkufjyDjzpfonf/
	 ygudpöwefEdkifiH tpövrft-
mbwfjrdKUwGif or®w Asif Ali
Zardari u OD;pD;usif;yjyKvkyfonfh
usrf;usdefyJG tcrf;tem;wGif
t p d k ; & w m 0 e f & S d o l r s m ; ?
ppfwyft&m&Sdrsm;ESifh oufqdkif&m
oHwrefrsm;a&S harSmufwGif
usrf;opöm usdefqdkjcif;jzpfonf/
	 vGefcJhonfh arv (11)
&ufaeUu pwifjyD; usif;yjyK vkyf
cJhonfh taxGaxGa&G;aumufyJGwGif
ygupöwefrlqviftzJGcskyf u
tEdkif&&SdcJhonf/ Nawaz Shar-
if onf 4if;ygwDrS tEdkif
&&SdjyD;aemuf ygupöwef vTwfaw-
mfu 0efMuD;csKyf wm0efxrf;aqmif&ef
a&G;cs,fcH& oljzpfonf/
	 0efMuD;ae&mrsm;wGif
wm0efxrf;aqmifrnfh yk*¾Kdvfrsm;
trnfudk ygupöweftpdk;&u
w&m;0if xkwfjyef jcif; r&Sdao;
aomfvnf; b@ma&;0efMuD;Xme
KHONUMTHUNG NEWS
ygupöwef 0efjuD;csKyftjzpf Nawaz Sharif usrf;opömqdk
wufa&mufrnfjzpfaMumif;od&onf/
	 t a r & d u e f
EdkifiHjcm;a&;0efMuD; *Gsefu,f&Donf
tpöa&;-ygvufpwkdif;ESpfEdkifiH
tMum; aqG;aEG;yGJrsm; jyef vnf
pwifEdkifa&;twGuf arv 23
&ufaeUwGif tpöa&; t&m&SdMuD;rsm;?
ygvufpwkdif; acgif;aqmifrsm;ESifh
oD;jcm; awGUqHk aqG;aEGcJhonf/
	 xdktjyifh u,f&Donf
ygvufpwkdif; or®w rmrGwf
tbwfpfeSifh &mrmvmjrdKUü arv
23 &ufwGifvnf; aeUv,fpm
twlpm;í awGUqHkcJhao;onf/
	 tpöa&;taejzifhjidrf;csrf;a&;
aqG;aEG;yGJrsm;ukd jyefvnfpwif&ef
qe´&Sdonf[k *Gsefu,f&DESifh rawGU-
qHkcif tcsdefüyif aewef,m
[ku ajymMum;cJjyD;jzpfonf/
	 ygvufpwkdif; or®w rm-
rGwftbwfpfESifh tpöa&;0efjuD;csKyf
bif*srif aewef,m[kwkdUonf
w&kwfacgif; aqmif opfrsm;ESifh
awGqHkaqG;aEG;&ef rMum-
rDu w&kwfEdkifiHokdU oD;jcm;pD
vma&mufcJ hMujyD;aemuf
ta&SUtv,fykdif; a'oqdkif&m
ukvor*¾ nDvmcHudk w&kwfEdkifiHü
jyKvkyf&ef vrf;yGifhoGm; jzpfaMu-
mif; yDwDtdkif uaz:jyxm;onf/
&mxl;udk Nawaz Shar-
if  orD;ESifh vufxyf,lol
Mr. Dar tm;wm0efay;
cefUtyfbG,f&Sdajumif; The Time of
India owif;pmwGifaz:jyxm;onf/
	 Nawaz Sharif
acgif;aqmifaom ygupöwef
rlqvif tzJGUcsKyf onf 272
ae&m&Sdonfhteuf 126 ae&m
&&SdjyD; tEdkif&&SdcJhjcif;jzpfonf/
Paskistan Peoples Party
(PPP) ygwDu 31 ae&m &&Sdum
'kwd,ae&m &&Sdonfh ygwDjzpfonf/
	 ,ck ygupöwef
0efMuD;csKyfjzpfvmol Nawaz
Sharif onf 1990 rS 1993
txd 0efjuD;csKyf wm0ef,laepOf
tusihfysuf jcpm;rI pGyfpJGcsufaMu-
mifh wm0efrS eIwfxGufcJh&ol jzpf
jyD; 1997 ckeSpfü aemufwMudrf
0efMuD;csKyf wm0ef,lcJholjzpfonf/
olonf 0efMuD;csKyf wm0ef 2 eSpft-
Mum xrf;aqmifjyD;aemuf ppfwyfu
tmPmodrf;z,f&Sm;cHcJh&oljzpfonf/
	 xdkUtjyif 1998ckESpf wGif
ygupöwef 0efMuD;csKyfwm0efx
rf;aqmifcJhonfh Nawaz Sharif
onf yxrOD;qkH;ygudpöwefEdkifiH
tPkjrK prf;orf; ypfvTwf&ef
trdef hay;cJholvnf;jzpfonf/
tar&duefeSifh jAdwdef edkifiHwdk hu aqG;aeG;usif;yrnfjzpfjyD;
rnfodk hwkef hjyefrnfudk enf;vrf;rskd;pkHjzifh aqG;aeG;
oGm;&ef &Sdajumif; jyifopfedkifiH? edkifiHjcm;a&;0efjuD;Xme
avm&efhaz;bD;,ufpfu jyifopf edkifiH &kyfoHvdkif;wGif
jykvkyfcJhonfh ar;jref;wGif ajymjum;cJhonf/
	 qufvufjyD; qD;&D;,m;ü "mwkvufe uf rsm;
odkavSmif odrf;qnf;xm;aom ae&mrsm;udk ypfrSwfxm;
wdkufcdkufonfh vufeufudkif vIyf&Sm;rIrsm; tygt0if
tiftm;oHk;í wHkhjyefjcif;&Sd? r&Sdudk ¤if;aqG;aeG;yGJü qHk;jzwfoGm;
rnfjzpfajumif; ¤if;u qufvuf ajymjum;cJhonf/
	 xdk haemuf qD;&D;,m; twdkuftcH wyfzGJhrsm;udk
wkdufcdkuf&mwGif toHk;jykcJhonfh "mwkvufeuf[k
,lq&onfh tpdwftydkif; erlemrsm;udk jyifopfedkifi-
Hu prf;oyfppfaq;vsuf ajumif;? ,if; prf;oyfppfaq;
csufrsm;t& qD;&D;,m; tpdk;&onf "mwkvufeufrsm;udk
tjudrfaygif;rsm;pGm toHk;jyk cJhonfudk avhvmawGh &Sd-
cJhajumif; tpD&ifcHpm wpfapmifwGif ajymjum;xm;onf/
	 jAdwdefedkifiHonf qD;&D;,m;wGif "mwk-
vuf eufrsm; tokH;jykonfh taxmuftxm;rsm; &Sdae-
rItwGuf tvGeftrif; pdk;&drfvsuf&SdjyD; ,if;uJhodkh
pGyfpGJrIrsm;twGuf pkHprf;ppfaq;rI tjynfhtpkHudk tvsiftjref
jykvkyf&rnf[k jAdwdefedkifiHjcm;a&; 0efjuD; 0DvsH[d*fu
vGefcJhonfh tywfu *sD-8 0efjuD;rsm; tpnf;ta0;udk
jyefvnfaqG;aeG;pOf ygvDreftrwf rsm;tm; ajymjum;cJhonf/
	 olu ukvor*¾ twGif;a&;rSl;cskyf
pGyfpGJrIrsm;twGuf pkHprf;ppfaq;rIrsm; jykvkyf&ef ajun-
mcsufudk judkqdkajumif;eSifh qD;&D;,m; tpdk;&taejzifh
pkHprf;ppfaq;rIrsm;udk tjynfht0 yl;aygif;ulnDjyD;
a'otm;vkH;odkh oGm;a&mufpkHprf;jcif;udk
cGifhjyk&rnf[k yefjum;vdkajumif;vnf; ajymcJhonf/
14 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2
1/ &kyfykdif;qkdif&mzHGYNzdK;&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (Physical
Development)
	 uav;i,frsm;onf tNrJwrf;
ukd,fcE¨mt&yftarmif;? ukd,fvkH;ukd,fxnfESifh tav;csdef
rsm; wkd;wufzHGYNzdK;ae&rnf jzpfonf/ þokdY aumif
;rGefpGmBuD;rm;zHGYNzdK;Ekdif &ef aumif;rGef oifhjrwfaom
tpm;t pmrsm;? ukd,fvuf vIyf&Sm;upm;jcif;rsm;? tc-
sdefrSDESifh tcsdef rSefjyKvkyf okH;aqmif&ef vkdtyfygonf/
usef;rm a&;aumif;NyD; a&m*g? toufab;tEå&m,f
rsm;rS uif;a0;í vkHNcHKrI&Sdae&efvnf; vkdtyfy-
gonf/ þt&m tm;vkH;twGuf oGef oifvrf;nTef rI?
tkyfxdef;apmifha&SmufrIvnf;tNrJwrf;vkdtyfaeygonf/4if;
t wGuf rdbrsm;ESifh pOfquf rjywf qufqHEkdif&ef
rdcifbmompum;wwfuGsrf;zkdY vkdtyfaeygonf/
2/ pdwfykdif;qkdif&mzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (In-
tellectual Development)
	 tawG;tac:ESifh bmompum; onf quf-
pyf vSsuf&Sdaeygonf/ vlonf rdrdtawG; tac:tm;
bmomp um;jzifh azmfjyavh&Sdygonf/ pum;rajymEkdifvSsif
tawG;tac:vnf; zHGYNzdK;rI&Sdoifhoavmuf r &SdEkdifyg/
awG;ac: EkdifpGrf;? ykdif;jcm;a0zefEkdifpGrf;? taumif; tqkd;a0
zefqkH;jzwfEkdifpGrf;? pdwful;EkdifpGrf;ESifh rSwfnPfrsm;onf
vlom; üzHGYNzdK;wkd;wufae &rnf jzpfonf/ 4if; pdwfykdif;qkdif
&mzHGYNzdK;wkd;wufrI&SdEkdif&ef u av;i,frsm;onf olwyg; t
awG;tac:? ajymqkdaompum;teuf t"dyÜg,fem;vnfNyD;
rdrdukd,fwkdif awG;ac: ? ajym qkdEkdifpGrf;&SdrSom zHGYNzdK;wkd;
wufEkdifrnf jzpfygonf/
3/ vlrIa&;qkdif&mzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (So-
cial Development)
	 vlrsKd;wkdif;? ,Ofaus;rIwkdif;ü trGeftjrwf
xm;aomt&mrsm; &SdMuygonf/ rsm;aom tm;jzifh arwåm?
orm"d? *kPf odu©m? tMuifemw&m;? onf;cHjcif;w&m;?
owåd? ZJG0d&d, pojzifh &SdMuygonf/ 4if; t&mrsm;tm;
rdrd rdcifbmompum;jzifh xdrdpGmazmfjyEkdif-
NyD;? rdrd tokdif;t0kdif;rS vufawGYusifhMuefae xkdifum
uav;ol i,frsm;tm; xda&muf pGmay;a0EkdifrI&SdNyD;?4if;
rSuav;oli,frsm;onf rdrdrSDwif;aom vlYtzJGYtpnf;
rSjyefvnfrSD ckdtm;xm; avmufaom yk*¾dKvfBuD;rsm;tjzpf
ykdrkdarG;xkwfay;Ekdifygonf/ xkdYjyif rdrdrSvnf;
tjcm;olrsm;tm; jyefvnf rSsa0Ekdifygonf/
4/ pdwfcHpm;csufqkdif&m zHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/
(Emotional Development)
	 ukd,fcEmtpdwftykdif;rsm;? tm&kHaMumrsm;?
pdwfykdif;qkdif&mESifh tawG;tac:ykdif;qkdif&mrsm;?
om rmeftaetxm;rS tajctaew&yfokdY
ajymif;vJoGm;aomtcg pdwfcHpm;rI (Emotional Feel-
ing) jzpfay: vmapygonf/ arwåmw&m;? tMuifemw&m;?
trsufa'go? rkef;wD;rIESifh taMumufw&m; rsm;onf pdwf
cHpm;rI aMumifhjzpf ay:vmaom t&mrsm;jzpfMuygonf/
pdwfcHpm;rIonf tjyKoabm aqmifNyD; vlYb0w ckvkH;tm;
yJhjyifxdef; odrf;ay;Ekdifaom pGrf;tif&Sdygonf/ okdYaomf
tysufoabm aqmifNyD; yJhjyifxdef;odrf; oGm;ygu ysufpD;&m
ysufpD;aMumif;vJ zefwD;Ekdifygonf/ Oyrm arwåmw&m;
onf aysmf&TifESpf oufzG,f aumif;aom tdrf axmifwck
zefwD;ay;Ekdif ovkd arwåm w&m;aMumifh azmufjyef
rIjzpfay:apNyD; tdrfaxmif NydKuJGrIvnf; zefwD;Ekdif ygonf/
rdrdaexkdifaom vlYtzJGYtpnf;rS vufcHEkdifrItwkdif;twma
bmiftwGif; pdwfcHpm;rIukd xdef; odrf; csKyfwnf;NyD; aexk-
difwwf &ef vkdtyfyg onf/4if; twGuf rdcifbmompum;rS
rsm;pGmt axmuf tuljyKEkdifygonf/ rdcifbmompum;
rwwf uGsrf;cJhaomolonf vlrsm;aysmfcsdefESifh 0rf;enf;ae
csdefrsm; rcJGjcm;wwfawmhyJ ywf0ef; usifESifh vkdufavsm
nDaxGpGm raewwfrxkdif wwf jzpfae yg awmhrnf/
5/ pm&dwåESifh pdwf"gwfykdif;qkdif&m zHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum;
ta&;ygykH/ (Moral and Spiritual Development)
vlrsKd;wkdif;bmomwkdif;wGif pm&dwåESifh ywfoufí
t,ltqukd,fpD&SdMuNyD;? 4if; twGuf pHcsdefpH nTef;rsm;vnf;
owfrSwfavh&Sdonf/ rdrdwkdY&ifaoG;i,frsm;tm;
ukd,fusifhw&m;? pm&dwåESifh ywfoufí pHcsdefpHnTef;rSD&ef?
olrsm; av;pm;Munfnkdvmap&ef BudK;pm;
oifMum;ay;avh&Sdonf/ vlom;rsm;zHGYNzdK;wkd; wuf&ef jyi-
fytqif;o@mefwpfckwnf;ESifhrvkHavmufyJtwGif;o@
mef? pdwf"gwf? pdwf0dnmOf? pdwf qE´rsm;vnf; tjyK oabm
aqmifaom ajymif;vJzHGYNzdK;rI&Sd&ef txl;vkdtyfygonf/
	 pm&dwåESifh pdwf"gwfykdif;qkdif&moifMum;&mw
Gif uav;oli,frsm;onf aeYpOfESifh trSs ae&m wkdif;rS
oif,l& avh&Sdonf/ trsm;tm;jzifh rdom;pktwGif;
rdb? nDtukdarmifESrrsm; rS aomf4if;? ausmif;ü
q&m? q&mrrsm; ausmif;aezuftazmfrsm;rS aomf4if;?
&yf&GmtwGif; vlrItokdif;t0kdif;acgif;aqmifrsm;rS aom-
f4if;? bk&m; ausmif;uefrsm;rS &[ef;oHCm? bk&m;vlBuD;?
bmoma&;acgif;aqmifrsm;rS aomf4if;? pOfqufr-
jywf oifMum; vufcHae& rnf jzpfonf/ þok-
dY oifMum;&mü uav;oli,frsm; em;vnfvufcH &kHESifh
atmifjrifrI r&&SdEkdifyg/ ESvkH;om;xJü aocsm*Ceuem
;vnfoabmaygufvufcHusifhokH;EkdifrSom atmifjrifEkdif
rnfht&mrsm;jzpfaom aMumifh þtajctaexdoifay;&ef
tjcm;bmompum;jzifh ayguf a&mufrIr&SdEkdifbJ rdcifb-
mom pum;jzifh om oifMum;ay;&ef vkdtyfaeygonf/
6/ wDxGifBuHqrIpGrf;tifzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/
(Development of Creative ability)
	 uav;oli,frsm;wGif arG;&myg?
yg&rDwckukd,fpD &SdMuonf[k ynm&SifwcsKdUrS ,lq-
vuf cHaeqJ jzpfonf/ þokdY vufcHEkdif&ef
tcsKdUaomuav;i,frsm;wGif wae&müxl;cGsefaom
yg&rD? txkH0goem rsm; trSefwu,fvnf; &SdaeMuy-
gonf/ Oyrtm;jzifhwifjy&vSsif yef;csD? yef;ykt&mü
4if;? vufrItwwf ynmt&mü 4if;? pufrIt ww-
fynmü 4if;? pmay? uAsmESifh oDcsif;rsm;a&;pyfoDukH;&mü
4if;? taet xkdifoefY&Sif;oyf&yfaomt&mü 4if;?
olrsm;wumxuf ykdrkdxl;jcm;ajymifajrmufpGm vkyfaqmi-
faexkdif wwfMuygonf/ þ okdYaom xl;jcm; onfhyg
&rDrsm;tm; “ wDxGifBuHqrIpGrf;tif ” (Creative
ability) ü NcHK ikHxnfhoGif;azmfjyavh&Sdygonf/ txkH?
yg&rD&Sd aom uav;i,frsm;tm; rdrdwkdYyg&rDtvkduf
oifhawmf aomq&maumif;rsm;ESifh qufvuf oifMum;
ay;jcif; tm;jzifh BuD;rm;aom b0atmifjrifrI &&SdEkdify-
gonf/ xkdokdY oifMum;ay;&mwGifvnf; rdrdemt;vnf qkH;
jzwf aom rdcif bmompum;jzifh oifMum;ay;EkdifvSsif
ykdrkdatmifjrifrI&&SdEkdifNyD; xl;jcm;jrifhjrwfaom yk*¾dKvfBuD;rsm;
arG; xkwf Ekdif rnf jzpfygonf/
7/	 uav;i,f ynma&;ü rdcifbmompum;
ta&;ygt&ma&mufykH/ (Role of Mother tongue in the
Education of the Child )
	 bmompum;onf pdwfjzifhpOf;pm;
awG;awmxm;aom t&mrsm;tm; EIwfjzifhtoH xGuf xk-
wfazmf jcif;jzpfonf[k ynm&Sifrsm;u qkdMuygonf/ EI-
wfjzifhqufwkdufoGufvufpGm pum;ajymaeaom olwOD;
onf rdrdajymrnfht &m av;qcefYBudKí pOf;pm;ESifhNyD; om;
jzpfaeonf/ pdwfjzifhaocsmpGmpOf;pm;NyD;om; tm; EIwfjz-
ifhjyefvnf xkwfazmf ajym qkdjcif;jzifh rSwfnPfüykdrkdpJGuy-
faeapEkdifygonf/ EIwfpum;ESifh pdwf awG;awmrIonf
euf&Idif;pGmtjyef tvSefqufEG,faerIaMumifh pd-
wfnPfpGrf; vIyf&Sm;Ekd;xap &ef EIwf pum;onf
ta&;ygaomt&m jzpfaeygonf/ ausmif; ü oifMum;aom
bmom&yfrsm;wGif tcsKdUaombm om&yf? txl;ojzifh
ocsFmbmom&yfonf pdwfjzifht xl;pOf; pm;awG;ac:aom
bmom &yfjzpfaeojzifh ausmif;om;rsm;twGuf
pdwf OmPf pGrf;vIyf &Sm;Ekd;x&ef txl;vkd tyfy-
gonf/ þokdY nPfpGrf;vIyf&Sm;ap&ef rdrdem;vnfwwf
uGsrf;aom rdcifbmompum;onf toifh awmfqkH;ESifh
taumif;qkH;jzpfaeygonf/ tb,faMumifhqkdaomf
ocsFmbmom&yfESifh yk'fpm4if;rsm;tm;aocsmwduspGm
em;vnf xm;&ef vkdtyfaeygo jzifh rdcifbmompum;onf
ta&;ygt&m a&mufqkH; aom bmom pum;jzpf aoma-
Mumifh jzpfonf/ xl;cGsefaomausmif;om;rsm;ausmif;wuf&
efESifh pmoifMum; &ef 0efav;jcif;rsm;onf bmom&yfqkdif
&mrsm; tm; em;vnfrIr&Sdjcif;aMumifh NiD;aiGYrI&Sdvmum
ausmif;wuf&ef 0efav;vmonftxd jzpfvmwwfyg
onf/ þjyoem tm; em;vnfoabmaygufjcif;r&Sdaom
q&m^ r rsm;onf tvGwfusufrSwfjcif; pHepf
(by heart system) usifhokH;vmMu&m?
ESpfpOftwef;wifEkdifMuaomfvnf; t&nft csif; &Sdao-
molrsm; arG;xkwfEkdifrIusqif;vmMuygonf/ xkdYa-
Mumifh rdcifbmompum;ESifh oifMum;jcif; tm;jzifh
ausmif;om;rsm;tm; em;vnfrIay; NyD; ausmif;wGif
ynmoifMum;rI wGif aysmfarGYrIay;um t&nftcsif; &Sdaom
olrsm; ynma&;pHepf rS arG;xkwfay;Ekdifrnf vnf; jzpfonf/
rsufpdESifhrjrifEkdifaomt&mrsm;tm; rsufpdESifh jrifou-
JhokdYpdwf ul;ykH&dyfazmf aqmifEkdif &ef rdcifbmompum;ESifh
ajymqkdEkdifrSom atmifjrifEkdif rnf vnf;jzpfonf/
bmomjcm;pum; oifMum;&mwGifvnf; txl;ojzifh
uav;oli,frsm; twGuf rdcif bmompum;om
tokH;jyKoifh onf/ rdcifbmompum;wwfuGsrf;rSom
tjcm; bmompum;vnf; em;vnfEkdifrnfjzpfonf/
xkdenf;wl pdwfwGufwGuf csuf&mwGif vnf;
bmomjcm;pum;xufrdcifbmom pum;onf
ykdrkdvsifjrefxda&muf aMumif; tm;vkH;em; vnfNyD;jzpfrnf
xifygonf/ pdwfcHpm;csufrsm;? ukd,fwkdifawGYBuHK
cHpm;aom t&mrsm;vnf; rdcifbm ompum;jzifh
om xda&mufpGmazmfxkwfEkdifygonf/ xkdYaMu-
mifh vlYb0 wGifuav;i,frsm;twGuf ykdrdkta&; yg-
aomfvnf; t&G,fa&mufaom yk*¾dKvfrsm; twGufy-
if ta&;ygt&ma&mufaeqJjzpfaom rdcifbmom pum;
ausmif;wGif oifMum; ykdYcsEkdif&ef vlom; tm;vkH;ü
wm0ef&Sdygonf/ uGsefawmfaexkdifaom tdEd´,EkdifiHwGif rd-
cifbmompum; ta&;ygrItm; em; vnfod&SdaomaMumifh
ynma&;ü ta&; ygaom aumfrD&Sif rsm;jzpfonfh “Sec-
ondary Education Commission (1952–53)”ES-
ifh “Kothari Commission (1964–66)” wkdYonf
tajccH ynma&; pHepfrS tqifh jrifh ynma&;pHepfxd
rdcifbmompum;tm; wEkdifiHvkH;twkdif;twmtxd
oifMum;rIay; &ef jyXmef; csrSwf cJhygonf/
tESpfcsKyf
	 rdcifbmompum;onf uav;oli,frsm;bufpkH
zHGYNzdK;wkd;wuf&efESifh ynma&;pHepf ü ta&;ygykHtm;atmuf
ygtwkdif;tESpfcsKyfwifjyygonf/
1/ 	 uav;oli,frsm; usef;rm oefpGrf;&ef ?bufpkHzHG-
YNzdK; wkd;wuf&eftwGuf ppfrSefíem;vnf xda&mufaom
vrf;nTef oifMum;rIay;Ekdif&ef rdbESifh rdom;pkokH;? rdcif
bmom pum; tokH;jyKoifhonf/
2/ 	 todynm? awG;awmqifjcifEkdifpGrf;? tjrifESifh cH
pm;csufrsm;xkwfazmfzGifhjyEkdif&ef rdcif bmompum; onf
ta&;ygqkH; jzpfonf/
3/ 	 pm&dwåoifMum;jcif;? vlYtzJGYtpnf;ESifhvkdufavs
mnDaxG aexkdifwwfjcif;? olwyg; cHpm;csuf rsm;tm; rSs
a0cHpm; wwfjcif;? pmemaxmufxm;pdwf&Sdjcif;rsm;twGuf
rdcif bmom pum;onf rsm;pGmt axmuftuljyK onf/
4/ 	 pdwf"gwfykdif; qkdif&moifMum;&mwGif rdcifb-
mompum; onf ta&;ygqkH;jzpfonf/
5/ 	 arG;&mygyg&rD? vufrIESifhtwwfynmykdif;qkdif&
mrsm; jrSifhwif&mwGif rdcifbmom pum; onf taumif;
qkH;jzpf onf/
6/ 	 r d r d u k d , f r d r d , k H M u n f p d w f c s j c i f ; ?
ukd,fhtm;ukd,fukd;jcif;? rSm;rSefa0zefykdif;jcm; qkH;jzwf
wwfjcif; rsm; rdcif bmomp um;rS ay;a0ygonf/
7/ 	 olwyg;tm;nSmwm axmufxm; wwfjcif;?
rSsa0ay; urf;vkdjcif;rsm; rdcifbmompum;rS xda&mufpGm
yHhykd;ulnDyg onf/
		 					 rdcifbmompum;		
FEATURE
,cifvtquf -BernardL.Chhangte
News Journal Khonumthung | 15June 2013 | Vol.1 No.2 WORLD NEWS
	 w&kwfEdkifiH ta&SU
ajrmufydkif;u Muufom; xkwfvkyf
onfh puf&Hkwck rD;avmifrI jzpfyGm;
cJh&mrS tenf;qHk; vl 119 a,muf
aoqHk; oGm;jyD; wjcm; vl 50 ausmf
'Pf&m &&SdoGm;aMumif; od&onf/
	 *sDvif; jynfe,frSm jzpf yGm;
cJhjcif;jzpfjyD;? aoqHk;ol trsm;pkrSm
rD;avmifaeonfh taqmuf tOD;
xJwGif ydwf rd aecJhaomaMu-
mifh jzp f jzpfonf/vlaygif; 100
cefUonf puf&HkrS xGuf ajy; vG-
wfajrmuf EdkifcJhonf[k &Sif-
0Sm owif;Xmeu qdkonf/
	 xGufajy; vmEdkifcJholrsm;
ajymjycsuft& xGufayguf
wcg;rsm;rSm aomhcwfjcif;? ydwf qdkU
aeonf[k qdkonf/ trdk;eD;,m;
"mwfaiGU,dkpdrfhrIrS rD;pavmifjcif;
jzpfEdkifaMumif; ,lq&ygonf/
	 w&kwf EdkifiHwGif
tvkyform;rsm;taejzifh tqdyfoifh
aponfh "gwkypönf;rsm; udkifwG,f
toHk;jyKenf;u tp vkyfief;cGifESifh
qdkifonfh emrusef;jzpfonfh tqHk;
tvkyform;rsm; ab;uif; vHkjcHKrI
&Sdapa&; pnf;rsOf; pnf;urf; axmif
aygif; rsm;pGmudk w&kwf A[dk
tpdk;&u a&;qGJ csrSwfxm;onf/
	 odkUaomf wu,fh vufawGU-
wGif þpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;twdkif;
vdkufemaqmif&Gufjcif;rsKd; r&SdyJ
	 j r e f r m e d k i f i H w G i f ;
w,fvDzkef; vkyfief;vkyfudkifcGifh
&a&; ,SOfjydkifavQmufxm;onhf
ukrÜPDrsm;udk a&G;cs,faerIeSihf
pyfvsOf;í jrefrmedkifi-
Hodkh a&muf&Sdaeaom tde´d,
ul;oef; a&mif;0,fa&;eSihf
ukefoG,fa&;0efjuD; tmeef;&Sm;rm;
u jrefrmaju;eef; qufoG,fa&;Xme
0efjuD; OD;jrwf[def;eSifh aomju-
maehu awGhqHkaqG;aeG;cJhonf/
	 yPmr a&G;cs,fxm;aom
ukrÜPDrsm;udk tjyD;owf
a&G;cs,f&mwGif yx0D taetxm;t&
qufpyfaerI? eSpfedkifiHtjum;
r[mAsl[m tuskd;pD;yGg;rsm;udk
xnfhoGif;í tav;teuf
pOf;pm;yg&ef tde´d, 0efjuD;u
wkdufwGef;ajymjum;cJhajumif; IANS
owif;w&yf wGif a&;om;onf/
	 OD;jrwf[def; uvnf;
, S O f j y d k i f a v Q m u f x m ; o n h f
tde´d,ukrÜPDrsm; t&nftcsif;
jynhf0rIeSihfywfoufí tjyn-
fht0 ,Hkjunf pdwfcsygajumif;?
,cka&G;cs,f&mwGifvnf; tjyn-
fht0 yGifhvif;jrifomrI &Sdum vGw-
fvyfrIvnf; &Sdrnfjzpfajumif; rpöwm
&Sm;rm;udk tmrcH ajymjum;chJonf[k
tde´d,tpdk;& xkwfjyefajun-
mcsufwGif azmfjyxm;onf/
	 ,ckt csdef xd rwdkhrxd&
ao;aom rdkbdkif;zkef;aps;uGuf&Sdonhf
jrefrmedkifiHu rdkbdkif; w,fvDzkef;
vkyfief; vkyfudkifcGifh vdkifpif eSp-
fck csxm;ay;&ef wif'gac:,lcJhjyD;
edkifiHwum ukrÜPDpkjuD; 12 ckudk
yPmr tqifha&G;cs,fxm;onf/
w&kwf Muufom; puf&HkrD; vl 119 OD; aoqHk;
KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE
a'ocH tmPmydkif rsm;ESifh puf&Hk
ydkif&Sifrsm;u tjrwf&&Sda&;udkom
a&SUwef; wifavh&SdaMumif; od&onf/
	 w&kwf A[kdtpdk;&u
'gudk ajymif;ypf&ef
MudKyrf;aqmif&Gufae&mrSm jyD;cJhonfh
5 ESpftwGif; vkyfief;cGifrawm f
wq jzpf&yfrsm; oHk;yHkwyHk avs-
mhus oGm;cJhonf[k w&kwf
'kwd, 0efMuD;csKyfa[mif;
usefwd*sef u ajymMum;cJhonf/
	 odkUayr,fhvnf; w&kwf
EdkifiH vlxkab;uif; vHkjcHKa&;
AsL&dkXmeuawmh 2010 ckESpf ESifh
ESdif;,SOf&if 2011 ckESpfü aqmufvky-
fa&; vkyfief;cGifrsm;rSm rD;avmifrIEIef;
6 &mcdkifEIef; eD;yg; wdk;vmjyD;
pdkufysdk;a&; puf&Hkrsm;rSmvnf; 9
&mcdkifEIef;eD;yg; wdk;vmaMumif;ESifh
puf&Hk ydkif&Sifrsm;onf
vQyfppfESifhtyl"gwftm;ay;&mwGif
pdwfrcs&onfhenf;rsm;oHk;jyD;
ab;uif;vHkjcHka&; qdkif&m
pnf;rsOf;rsm;udk vdkufem&ef ysuf-
uGuf aeMuaMumif; ajymqdkcJhonf/
	 'ghtjyif vkyfief;cGif raw-
mfwq jzpf&yfrsm;twGuf tvkyf&Hk
ydkif&Sifrsm;udk tjypfay;jcif;rsKd;vnf;
r&Sdoavmuf &Sm;yg;rIaMumifhvnf;
,ckuJhodk h jzpf&yfrsm; rMum-
cP MuKHae&jcif;jzpfaMumif; a0zef
ajymqdkrIrsm;vnf; &Sdonf/ (bDbDpD)
w,fvDzkef;vkyfief;vkyfudkifcGifh,SOfjydkifrI
jrefrmeSifhtde´d,0efjuD;rsm;aqG;aeG;
BNI NEWS 8 JUNE
,ckoDwif;ywf tapmydkif;u
tde´d,rS Bharti Airtel ukrÜPD
u aemufqHk;tqifh,SOfjydkif rIt-
wGuf avQmufxm;vdkufonf/
	 		
vmrnfheSpftenf;i,ftwGif;
“tde´d,u jrefrmedkifi-
HrSm &if;eSD;jrSkyfeSHrI[m tar&d
uefa':vm 2.6 bDvD,Hcefh &Sdae-
rSm udk jrifawGh&rSm jzpfygw,f” [k
ta&Shtm&S qdkif&m urÇmhpD;yGg;a&;zdk&rf
wufa&mufaeonhf tde´d,
0efjuD;u ajymqdkvdkufonf/
	 t d e ´ d , e d k i f i H 
jrefrm edkifiH wGif; &if;eSD;jrSkyfeSHrIrSm
cefhrSef;ajc a':vm 273.5 oef;&SdjyD;
tqifh 10 wGif &Sdaeonf/
	 aejynfawmfwGifusif;yonfh
2013 ckeSpf urÇmhpD;yGg;a&;zdk&rf
“a&&Snftjriff” acgif;pOfjzifh
usif;yonfh aqG;aeG;yGJwGif rpöwm
&Sm;rm; u tde´d,edkifiH jre-
frmedkifiHwGif; qufoG,faqmif&Guf
rIrsm;onf cdkifcHhonhf zGhHjzdk;a&;twGuf
vufwGJ aqmif&GufrItay:wGif
tajccH aqmif&Gufaejcif;jzpfjyD;
jrefrmedkifiH pD;yGg;a&;t& OD;pm;ay;
vkyfief;rsm;tay:wGif yl;aygif;
aqmif&GufoGm;vdkygajumif;
tav;ay; ajymjum;cJhonf/
	 2015 wGif eSpf
edkifiH ukefoG,frIyrmP a':vm 3
bDvD,Htxd a&muf&Sd&ef tde´d,eSihf
jrefrmwdkhu &nfrSef; xm;onf/ 2011
ckeSpfwGif eSpfedkifiHjum; ukefoG,frIrSm
a':vm1.708 bDvD,H&SdjyD; 2012
u 1.872 bDvD,H &SdcJhonf
	 awmifeJhajrmufudk&D;,m; eSpfedkifiHjum;u ppfrJhZkefjzpf wJh Panmun-
jom jrdkhrSmeSpfedkifiHu udk,fpm;vS,fawG 'DuaehawGhqHkjuygw,f/ vm-
rJh Ak'¨[l;aehus&if qdk;vfjrdkhawmfrSm eSpfbuf0efjuD;awG awGhqHkaqG;aeG;juzkdh
twGuf vdktyfwJh judkwifjyifqifrIawGeJh owfrSwf csufawG twGuf
udk eSpfbuf udk,fpm;vS,fawG aqG;aeG;aejuwmjzpfygw,f/
	 we*FaeGaeh reufydkif;rSm awmifeJhajrmufudk,fpm;vS,fawG
45 rdepf avmuf yxrwacgufawhGcJhjujyD; aehvnfydkif;rSm qufwdkuf
aqG;aeG;rIawG vkyfaejuygw,f/ reufydkif;u aqG;aeG;yGJudk at;at;aq;aq;
aqG;aeG; edkifcJhjuovdk juD;juD;us,fus,f tajctwifrjzpfbJ
aqG;aeG;ekdifcJhw,f vdkh awmifudk&D;,m;bufu jyefvnfaygif;pnf;a&;0efjuD;Xme
ajymcGifh&ol Kim Hyung-Seok uowif;axmufawGudkajymygw,f/
	 Ak'¨[l;aeh 0efjuD;tqifh aqG;aeG;yJGus&if bmawG
aqG;aeG;vdkovJ qkdwmawGudk udk,fpm;vS,fawGuwqifh ajymjycJhw,fvdkh
awmifudk&D;,m; wm0ef&SdolawGu ajymygw,f/ awmifeJhajrmufudk&D;,m;
2 ekdifiHaygif; jyD; jykvkyf xm;wJh Kaesong pufrIZkef jyefvnf
zGifhvSpfedkifa&;aqG;aeG;yGJawG vkyfr,fvdkh ajrmufudk&D;,m;bufu jyD;cJhwJh
jumomyaw;ehrSm rxifrSwfbJ urf;vSrf;cJhwmjzpfygw,f/
	 ajrmufudk&D;,m;edkifiHxJrSm&SdwJh Kumgang tyef;ajzae&mudk
awmif udk&D;,m;awGudk jyefvnfvma&muf vnfywfcGifhay;zkdh
aqG;aeG;r,f vdkhvnf; ajrmufudk&D;,m;tpdk;&u tqdkjykcJhygw,f/
udk&D;,m;eSpfedkifiH udk,fpm;vS,fawG ppfrJhZkefrSmawGh
16 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2SPORT NEWS
	 The Special One vdkU
trsm; odMuwJh José Mourinho &JU
udk,fa&;&mZm0ifrsm;udk abmfvHk;0goem&Sifrsm;
zwf&IEdkif&ef azmfjyoGm;rSm jzpfygw,f/
	 Chelsea y&dowfrsm;twGuf “Spe-
cial One” qdkwJh Jose Mourinho udk
olUoli,fcsif;rsm;uawmh“Ze”vdkUac:vSsuf&Sdw,f/
Mourinho[m Setubal jynfe,f? ay:wluDEdkifiHol
Matilde “Tami” Faria trsKd;orD;eJUawGUqkHcJhNyD;
1989 ckESpf wGif vufxyf cJhMuonf/ 1996 ck-
ESpf wGif Matilda ac: trsKd;orD;udk arG;zGm;cJhNyD;?
4 ESpfMumaomtcg om;a,musmF José Mário
udk xyfrSefarG;zGm;cJhonf/ Mourinho b0
ta&;BuD;qHk;aomt&mrSm olUrdom;pkta&; eJU
zcifaumif; wOD;jzpfzdkUjzpfygw,f/ José Mourin-
ho [m Catholic bmom0if wOD;jzpfNyD; vlrIa&;
udpörsm;wGif pdwftm;xufoefolwOD;jzpfonf/
vuf&Sdtajctae
	 2007 ckESpfu pGefUcGmcJhNyDjzpfaom Chel-
sea toif;udk tjrifhqHk;aomae&ma&mufatmif
tpGrf;ukefBuKd;pm;oGm;r,fqdkwJh José Mour-
inho [m Chelsea toif;udk rae*smtjzpf 4
ESpfoufwef;oabmwlpmcsKyfudk ,cif&ufydkif;u
oabmwlpmcsKyfcsKyfqdkcJhonf/ 2007 ck-
ESpfu Cheasel toif;udk pGefUcGmcJhaomfvnf;
'Dtoif;[m usaemfhESvHk;om;rSm tjrJ&Sdw,f/
Chelsea toif;rSmae&wmusaemfaysmfw,f/
'Dtoif;udk jyefvm&jcif;rSm Chelsea toif;udk
'Dxufru atmifjrifatmif qufvuf vkyf
aqmif oGm;zdkUygyJvdkU Mourinho u ajymygw,f/
José Mourinho t&ifb0
	 “The Special One” vdkU em-
rnf ausmfMum;aom Mourinho [m
abmfvHk;upm;orm;? abmfvHk; enf;jyrsm;&JU
av;pm;MunfnSdjcif;udkcH&aomyk*¾dKvfwOD;jzpfw,f/
urÇmhabmfvHk;wavSsmufrSm taumif;qHk;
abmfvHk;enf;jy (rae*sm) wOD;jzpf w,fqdk&ifvnf;
rrSm;ygbl;/ José Mourinho[m1990rwdkif
cif abmfvHk; avmurSm vufaxmuf enf;jy?
Youth team enf;jyeJU? Physical Education
ydkif;qdkif&mrSm enf;jyq&mvkyfcJhzl;oljzpfw,f/
tJ'Daemufydkif; ol[m Sir Bobby Rob-
emrnf - José Mário dos Santos
	 Mourinho Félix (José Mourinho)
arG;ouú&mZf	 - 26 Ze0g&D 1963 (touf 50)
arG;zGm;&mZmwd	 - Setubal, ay:wluDEdkifiH
t&yftjrifh	 - 5 ay 9 vufr
son &JU pum;jyefjzpfvmcJhw,f/ Robson eJU-
vufwGJvkyfaqmifaewJhtcsdefrSm ay:wluDEdkifiH
abmfvHk;uvyf (Club) rsm;jzpfaom Sporting
Lisbon ESifh Porto toif;udk udkifcJhzl;onf/
	 aemufNyD; Benfica ESifh União de Leiria
toif;awGrSm oifwef;enf;jyjzpfvmcJhNyD;aemf
2002 ckESpfwGif FC Porto toif; rae*sm
tjzpf pwifudkifwG,fcJhNyD; Porto
toif;udkudkifaecJhpOf Primeira Liga, Taca de
Portugal ESifh UEFA zvm;udk 2003 ckESpfu
&,lcJhonf/ aemuf&moDrSmawmh abmfvHk;avmu&JU
tjrifhjrwfqHk;aom qkzvm;jzpfwJh UEFA
Champions League zvm; udkvnf; &
,l Edkif cJhonf/ tJ'Daemufydkif; 2004 ck-
ESpfwGif Chelsea rae*smtjzpf Chelsea
toif;udk jyefvnfOD;aqmifcJhNyD; ESpf 50 twGif;
yxrqHk;tBudrftjzpf Permier League zvm;udk
95 rSwfeJU pHcsdefwif&,lEdkifcJhw,f/ tJ'DESpfrSmyJ
League Cup zvm;udkyg &,lEdkifcJhonf/ Chel-
sea toif;udk udkifwG,faepOf oufwef; 2 ESpf
ajrmuf rSmawmh Permier League zvm;udk
xyfrSef&,lcJhNyD; 2006-07 ckESpfrSm F A zvm;ESifh
League zvm; ESpfckudkyg &,lEdkifcJhjyefonf/
	 ol rMumcP ajymxGuf onfh
Murf;wrf;aom pum;vHk; rsm;tay:
abmfvHk;avmuwGif tjypfwif&IHUcscH&ayrJh FC
Porto ESifh Chelsea FC toif;tay: vkyfaqmif
atmifjrifcJh aomt&mudk Munfh&I&jcif;tm;jzifh
urÇmxdyf oD;abmfvHk; rae*smtjzpf
owfrSwfvdkU&ygw,f/ 27 pufwifbm 2007 ckESpf
wGif Mourinho [m olatmifjrifhcJhaom Chelsea
toif;udk pGefUcGmNyD; tDwvDEdkifiHodkU xGufcGmcJhonf/
	 2008 ckESpfrSmawmh Mourinho [m Serie
A Club jzpfaom Internazionale (Inter Mi-
lan) toif;eJU 3 ESpfoufwef;oabmwlpmcsKyf
csKyfqdk cJhNyD; ,if;pmcsKyf csKyfqdkaomESpfrSmyJ
Supercoppa Italiana zvm; ESifh Serie A
zvm;udk &,lcJhonf/ 2009-10ckESpf rSm awmh
Inter Milan toif;udk 1965 ckESpfaemufydkif;
yxrqHk;tBudrftjzpf Serie A, Coppa Italia ES-
ifh UEFA Champions league zvm; 3 qk udk
wESpftwGif; &,lEdkif cJhjyef onf/ Mourinho
[m Ernst Happel ESifh Ottmar Hitzfeld wdkU
eJUtwl abmfvHk;toif; 2 oif;udk Champion
League zvm; 2 Budrf &,l Edkif cJhaom rae*sm
wOD;tjzpf urÇmhp&if0ifcJhonf/ urÇmhtaumif;qHk;
abmvHk; rae*smqkac: FIFA Ballon d’Or qk
ay;tyfjcif;udkvnf; cH&onf/ aemufNyD; 2010 ck-
ESpfwGif urÇmhtBuD;qHk;abmfvHk; Club wpfckjzpf
aom Real Madrid udk jyefvnfudkifwG,fcJhNyD;
Real Madrid toif;udk Spanish zvm;ESifh
Copa del Rey zvm; 2 ckudk&,lEdkifcJhonf/
	 tem*wf (Future)
Chelsea toif; t"du NyKdifbufjzpfaom
Manchester United toif;udk tjrifhqHk;ae&mrSm
ta&mufydkUaqmifcJhaom Sir Alex Ferguson
abmfvHk;avmu rae*smrS tem;,lcJhwJhESpfrSmyJ
Chelsea toif;udk NyKdifvnfudkifwG,fzdk&ef
pmcsKyfcsKyfqdkcJhaom Mourinho rSm Chel-
sea toif;udk b,favmufxd at-
mifjrifatmif pGrf;aqmifoGm;EdkifrvJqdkwm
abmfvHk;0goem&Sifrsm; apmifharsmfMuygpdkU/
&,lEdkifcJhaomzvm;rsm;rSm-;
Porto:
2003 Portuguese League
2003 Portuguese Cup
2003 UEFA Cup
2003 Portugese League
2004 UEFA Champions League
Chelsea:
2005 English League
2005 English League Cup
2006 English League
2007 English League Cup
2007 FA Cup
Inter Milan:
2009 Italian League
2010 Italian League
2010 Italian Cup
2010 UEFA Champions League
Real Madrid:
2011 Spanish Cup
2012 Spanish League
The Special One
"ChelseaabmfvHk;toif;udktjrifhqHk;ae&ma&mufatmifBuKd;pm;oGm;r,f"
"Please don't call me arrogant, but I'm European
champion and I think I'm a special one."
Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery
Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery
Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery
Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

ေလာကစည္းစိမ္
ေလာကစည္းစိမ္ေလာကစည္းစိမ္
ေလာကစည္းစိမ္koluzoe
 
သူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာသူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာkoluzoe
 
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္koluzoe
 
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္koluzoe
 
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္koluzoe
 
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔koluzoe
 
Ah chit zone tha nge chin myar
Ah chit zone tha nge chin myarAh chit zone tha nge chin myar
Ah chit zone tha nge chin myarbabycandy007
 
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုး
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုးကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုး
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုးkoluzoe
 
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္koluzoe
 
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါသင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါbabycandy007
 
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရsan aye
 
47295362 44673170-ma-math-we
47295362 44673170-ma-math-we47295362 44673170-ma-math-we
47295362 44673170-ma-math-webabycandy007
 
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္babycandy007
 
စိတ္တူကိုယ္တူ
စိတ္တူကိုယ္တူစိတ္တူကိုယ္တူ
စိတ္တူကိုယ္တူkoluzoe
 
မမျဖဴ
မမျဖဴမမျဖဴ
မမျဖဴkoluzoe
 
ေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမbabycandy007
 
Useinwin bio
Useinwin bioUseinwin bio
Useinwin bioZaw Aung
 
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳသူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳkoluzoe
 

Was ist angesagt? (19)

ေလာကစည္းစိမ္
ေလာကစည္းစိမ္ေလာကစည္းစိမ္
ေလာကစည္းစိမ္
 
သူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာသူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာ
 
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္
ခ်စ္ကႏၱာရလမ္းဝယ္
 
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
 
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္
ဂီးတစ္ေကာင္၏ဖြင့္ဟခ်က္
 
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔
မခ်စ္ရင္မေနႏိုင္တာကလြဲလို႔
 
Ah chit zone tha nge chin myar
Ah chit zone tha nge chin myarAh chit zone tha nge chin myar
Ah chit zone tha nge chin myar
 
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုး
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုးကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုး
ကိုကိုေမာင္ေတာ္ေတာ္ဆိုး
 
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္
တဲ့ဝင္သြားေသာခြင္တစ္ခြင္
 
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါသင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
 
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
 
47295362 44673170-ma-math-we
47295362 44673170-ma-math-we47295362 44673170-ma-math-we
47295362 44673170-ma-math-we
 
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္
အလြယ္ဆုံးေနာက္ေပါက္
 
စိတ္တူကိုယ္တူ
စိတ္တူကိုယ္တူစိတ္တူကိုယ္တူ
စိတ္တူကိုယ္တူ
 
RFA MYNT 10.2.2011pdf
RFA MYNT 10.2.2011pdfRFA MYNT 10.2.2011pdf
RFA MYNT 10.2.2011pdf
 
မမျဖဴ
မမျဖဴမမျဖဴ
မမျဖဴ
 
ေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမ
 
Useinwin bio
Useinwin bioUseinwin bio
Useinwin bio
 
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳသူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
 

Ähnlich wie Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery

အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)san aye
 
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )Kyal Yee Lin Six
 
မမျဖဴ
မမျဖဴမမျဖဴ
မမျဖဴkoluzoe
 
Garden training handoutburmese
Garden training handoutburmeseGarden training handoutburmese
Garden training handoutburmeseWin Ko
 
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmeseဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. BurmeseHarunyahyaBurmese
 
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခား
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခားမင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခား
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခားsan aye
 
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...ဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
Mg mg myint-thein
Mg mg myint-theinMg mg myint-thein
Mg mg myint-theinsan aye
 
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
Ar batarwanhtar
Ar batarwanhtarAr batarwanhtar
Ar batarwanhtarkyawsoe123
 
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲ
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲ
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
Sports view (3,37)
Sports view (3,37)Sports view (3,37)
Sports view (3,37)san aye
 
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံးmyoman
 
myanmar real estate
myanmar real estatemyanmar real estate
myanmar real estatePhoe Sai
 
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)san aye
 
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူ
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူအရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူ
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူbabycandy007
 

Ähnlich wie Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery (18)

အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
 
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
 
မမျဖဴ
မမျဖဴမမျဖဴ
မမျဖဴ
 
Garden training handoutburmese
Garden training handoutburmeseGarden training handoutburmese
Garden training handoutburmese
 
CO Manual
CO ManualCO Manual
CO Manual
 
Takallarainmatlar
TakallarainmatlarTakallarainmatlar
Takallarainmatlar
 
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmeseဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
 
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခား
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခားမင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခား
မင္းႏြယ္စိုး ျမစ္ကူးေခ်ာင္းျခား
 
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၀ါဒမွသည္စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္သို...
 
Mg mg myint-thein
Mg mg myint-theinMg mg myint-thein
Mg mg myint-thein
 
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
 
Ar batarwanhtar
Ar batarwanhtarAr batarwanhtar
Ar batarwanhtar
 
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲ
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲ
ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအတြက္ လက္စြဲ
 
Sports view (3,37)
Sports view (3,37)Sports view (3,37)
Sports view (3,37)
 
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
 
myanmar real estate
myanmar real estatemyanmar real estate
myanmar real estate
 
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
 
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူ
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူအရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူ
အရပ္ျမင့္ျမင့္ခ်စ္သူ
 

Kürzlich hochgeladen

16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
16042024_First India Newspaper Jaipur.pdfFIRST INDIA
 
Global Terrorism and its types and prevention ppt.
Global Terrorism and its types and prevention ppt.Global Terrorism and its types and prevention ppt.
Global Terrorism and its types and prevention ppt.NaveedKhaskheli1
 
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for Justice
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for JusticeRohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for Justice
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for JusticeAbdulGhani778830
 
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdfFIRST INDIA
 
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global News
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global NewsIndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global News
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global NewsIndiaWest2
 
Experience the Future of the Web3 Gaming Trend
Experience the Future of the Web3 Gaming TrendExperience the Future of the Web3 Gaming Trend
Experience the Future of the Web3 Gaming TrendFabwelt
 
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfk
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfkcomplaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfk
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfkbhavenpr
 
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdfGerald Furnkranz
 

Kürzlich hochgeladen (8)

16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
16042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
 
Global Terrorism and its types and prevention ppt.
Global Terrorism and its types and prevention ppt.Global Terrorism and its types and prevention ppt.
Global Terrorism and its types and prevention ppt.
 
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for Justice
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for JusticeRohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for Justice
Rohan Jaitley: Central Gov't Standing Counsel for Justice
 
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
15042024_First India Newspaper Jaipur.pdf
 
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global News
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global NewsIndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global News
IndiaWest: Your Trusted Source for Today's Global News
 
Experience the Future of the Web3 Gaming Trend
Experience the Future of the Web3 Gaming TrendExperience the Future of the Web3 Gaming Trend
Experience the Future of the Web3 Gaming Trend
 
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfk
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfkcomplaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfk
complaint-ECI-PM-media-1-Chandru.pdfra;;prfk
 
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf
57 Bidens Annihilation Nation Policy.pdf
 

Khonumthung News Highlights Local Woman's Bravery

  • 1. News Journal Khonumthung | 1June 2013 | Vol.1 No.2 News Journal Volume. 1 No. 2 Monthly 15 June 2013 Estd. 2013 Khonumthung The www.khonumthung.org www.khonumthungburmese.org rkd;wdrfvkd vGifharsmaewJh csif;vlrsKd; Special Report Features rsufrSefqdkkifwm[ef;aps;teD;?a&T0gvrf;?uav;NrdKU?rsufrSefqdkkifwm[ef;aps;teD;?a&T0gvrf;?uav;NrdKU? wufaevif;rsufpdrsm;udkkpepfwusprf;oyfay;onf/ EdkkifiHjcm;rSef?EdkkifiHjcm;udkkif;trsdK;rsdK;? ypönf;rSef?aps;rSef?txl;avSsmhaps;jzihf &ufjcif;NyD;jyKvkkyfay;onf/ rsufpdrsm;udkkpepfwusprf;oyfay;onf/ EdkkifiHjcm;rSef?EdkkifiHjcm;udkkif;trsdK;rsdK;? ypönf;rSef?aps;rSef?txl;avSsmhaps;jzihf &ufjcif;NyD;jyKvkkyfay;onf/ rsufrSefESihfywfoufvm&if wufaevif;odkkYvSrf;vmcJhyg/rsufrSefESihfywfoufvm&if wufaevif;odkkYvSrf;vmcJhyg/ 1990r&mvTwfawmftrwfa[mif; Pu Ro Uk uG,fvGef (ukd,fa&;tusOf;) qdkifcGJ 0,fpvD taemufvrf; vrf;axmifh wyfMunfh&if.......[wfxdoGm;r,f......wyfMunfh&if.......[wfxdoGm;r,f...... TheSpecial One "Chelsea abmfvHk;toif; udktjrifhqHk;ae&m a&mufatmifBuKd;pm; oGm;r,f" csKd;(csif;)wkdU&dk;&m"g;odkif;tu Kalamyo Super Model Lalrohlui Kalamyo Super Model Lalrohlui awGUqkHar;jref;jcif; - 8 usef;rma&;owif; cdkEIrf;xkefaeUpOfowif;rsm;udktGefvdkif;a0UtdkufwGifzwf&Iedkifygonf/ avESif&mygoGm;awmhrvm;armyDa& jynfaxmifpktpkd;&ESifhjynfe,ftpkd;&vkyf&yfEIdif;,SOfjcif; rdcifbmompum; EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfajrmufa&; aqmif&Gufrnf EdkifiHjcm;rSUSD oef; 3000 cef h &if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufrnf csif;jynfe,ftxufwef;ausmif;wkdif;wGifuGefysKwmwyfqifrnf enf;ynmowif; or®wwm0ef,lvdk[ka':pkajym w,fvDzkef;vkyfief; jrefrmeSifh tde´d, 0efjuD;rsm; aqG;aeG;
  • 2. 2 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2 The Khonumthung News Journal Editorial Borad Chief Editor - Zalatt Thetni Managing Editor - J. Sangtea Editor - Tuidim Reporters - Moe Kyaw Aung Ling Rokung Hniangte Board Members - Salai Peter - David Thanga - Salai Robert Distribution Managers Kalamyo - Ramzuia 09400507310 Tahan - Mah Mah 09400305261 Yangon - Ney Myo Aung 09450044627 Address - Tahan, Kalemyo Registration No. - 1885 of 2013 Printing Press - Shwe Naing Agan One Stop Printing Service No. 90 (C), Kabar Aye Pagoda Rd. Bahan Tsp, Yangon. 01-554474, 400890, Khonumthung owif;*sme,fwGif aMumjimtrsKd;rsKd; xnfhoGif;Ekdifygonf/ þ*sme,fonf csif;jynfe,f 6 NrKdUe,f? uav;uabmf ESifh &efukefNrKdUrsm;wGif jzefUa0vsuf&Sdonf/ qufoG,fvdkygu ... 0900507310 & 09400305261 email addresses: khonumthung@yahoo.com thetni@gmail.com jschhangte@gmail.com t,f'Dwmhtmabmf Hot Spot eJUvGJaevkdUygAsm jrefrmEkdifiHynma&; 0efMuD;Xmeu oli,fwef;rS 10 txd pmar;yGJukd yxrtprf;? 'kwd,tprf;? twef;wif pm ar;yGJqkdNyD; ynmoifESpfwESpftwGuf pmar;yGJokH;MudrfajzqkdzkdU jyXmef; xm;ygw,f? ausmif;om; ausmif;ol awG [m yxrtprf;eJU 'kwd,tprf; pmar;yGJukd odyftav; rxm;Muyg? wcsKdU aom q&m q&mr rsm; onfvnf; t vm;wlyifjzpfygonf/ trSefqkd,if yxr tprf;eJU 'kwd,tprf; pmar;yGJ[m twef;wif pmar;yGJtwGuf t av; xm;&rnfh t&nftcsif;ppf pmar;yGJyg? wenf; ajym&,if tJ'Dt&nftcsif;ppf pmar;yGJonf twef;wifpm ar;yGJ twGuf ynm&nfwkd;wufrIwkdif;wmonfh aywHyifjzpfayonf/ usawmf ,ckESpf{NyD? arvwGif csif;jynfe,fNrdKUMuD; wcsKdUeJU e,frsm;okdU oGm;a&mufcJhygonf/ 10 wef;pm ar;yGJ ajzqkdNyD; cgpaygh? rdbjynfolrsm;onf om;orD;awGukd aiG odef;csDtukefcHNyD; ausmif;xm;cJhMuay&m ukd,fh om; orD;pmar;yGJrsm;ajzqkdEkdifMurnfavm? NrdKUausmif;wuf om;orD;awG tdrfukd jyefa&mufaeMuNyDavm tcsif;csif; Mum;ar;jref;aeMuonf/ usawmf n tdyf,mwGif vJavsmif;,if; wzufcef;wGif pmppfXme rwlwJh 10 wef;ausmif; om;ajzqkd ol ESpfOD; teuf pmar;yGJudpö aqG;aEG;aeMuwmukd Mum;&onf/ 'gayrJh olwkdU bmukd ajymaeMuonf r&Sif;yg? olwkdU&JhhU pmar;yGJ pum;0Sufxifygw,f? wkd;ovm; wJh? aemufwOD;u wkd;wmvnf; &Sdw,f? rwkd;wm vnf;&Sd w,fwJh? usawmf bmrS em;rvnfyg? usawmfjyefMum;&jyefw,f? jyefrMum;vkdUrS r&wm? tcef;csif;u uyf&uf ukd;? 'Dwcgawmh t*FvdyfvkdygvmNyD? Hot Spot xJu[m rwkd;wmrsm;aew,fwJhAsm/bmvJ Hot Spot / owif;wck Mum;&wmu 10wef;pmar;yGJrajzqkdcif bk&m;ausmif; wckrSm ,ckESpf pmar;yGJajzqkdol awGtwGuf ygpwmwOD;ukd qkawmif;zkdU zdwfMum;MuowJh? pastor u b,fvkd qkawmif; w,frSwfovJ? t&m&m zefqif;&Sif bk&m;ocif? Eufzef 10 wef;pmar;yGJajzqkdrnfh olawGtwGuf qkaw- mif; ay;ygw,f? (Hot Spot) ukd tm;ukd;NyD; pmar;yGJ ajzqkdolawGukd tatmifray;yJ pmMudK;pm; aom olawGukd oem; awmfrlyg wJh/ (Hot Spot) orm;awG xHrS ygpwmukd wD;wkd; qJqkdaeMuonf qkdygvm;/ usawmfh a'orSm (M.A) bGJU&awG okH;av;OD; &Sdw,f? trSefqkd,if olwkdU[m t&nftcsif; owfrSwf csuft& (University Level) ukd oif,l&rnfh ausmif;q&m awGjzpf oifhygw,f? okdUaomf rlvwef;ausmif; q&mukd avSsmuf aeMu&onf/ ,if;udpöeJU ygwfoufNyD; rdbjynfol wOD; ajymjyonfrSm vuf&Sdynma&;pepfu 10 wef;atmif tqifhqkdwm tpkd; & 0efxrf;tvkyf&zkdU b,fvG,fvdrfhrvJwJh? (Hot Spot) qkd vm; tJ'gukd tm;ukd; aeMuawmh 'g tpkd;&u olwkdU t&nf tcsif; r&SdrSef;odawmh ol wkdU t&nftcsif;eJUxkduf wefwJh rlvwef;ausmif; q&m? ti,f wef;pm a&; avmufyJ &awmh rSmaygh? wefygw,fwJh? ZGefv 9 &ufaeUrSm 10 wef;pmar;yGJatmifpm&if; aMunmaeygNyD? (Hot Spot) eJU vGJaeMuovm;? ckdEkrf;xkefowif; *sme,frS OD;aqmifNyD; csif;owif; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh yl;aygif;aqmif&GufEkdifa&; twGuf tajccHowif;a&; om;enf;? Layout/ Design &ufwkdoifwef;ukd Mo*kwfv twGif; ckdEkrf;xkefowif;Xme &kH;pkduf&m uav;NrdKUwGif jyKvkyf &efjyifqifxm;ygonf/ xkdUaMumifh vlMuD;rif;taejzifh all Chin News groups & Chin Land Media Network rS wOD;pD apvTwfay;yg &ef zdwfMum;tyfygonf/ qufoG,f &ef - email: thetni@gmail.com & jschhangte@gmail.com rSwfcsuf/ / 1/ jzpfEkdifygu csif;jynfe,f? uav;uabmfwGif tajcpkdufonfh vlyk*¾Kdvfrsm;ukd apvTwfay;&ef? 2/ Chin Land Media Network wGif ryg0ifonfh owif;tzGJUrsm;rSvnf; wOD;pDzdwfMum;xm;ygonf? 3/ oif wef;wuf a&mufEkdif rnfh tao; pdyf pm&if;ukd tjrefqkH; ay;ykdUap csifonf? ckdEkrf;xkefowif; *sme,frS OD;aqmifNyD; csif;owif; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh yl;aygif;aqmif&GufEkdifa&; twGuf tajccHowif;a&; om;enf;? Layout/ Design &ufwkdoifwef;ukd Mo*kwfv twGif; ckdEkrf;xkefowif;Xme &kH;pkduf&m uav;NrdKUwGif jyKvkyf &efjyifqifxm;ygonf/ xkdUaMumifh vlMuD;rif;taejzifh all Chin News groups & Chin Land Media Network rS wOD;pD apvTwfay;yg &ef zdwfMum;tyfygonf/ qufoG,f &ef - email: thetni@gmail.com & jschhangte@gmail.com rSwfcsuf/ / 1/ jzpfEkdifygu csif;jynfe,f? uav;uabmfwGif tajcpkdufonfh vlyk*¾Kdvfrsm;ukd apvTwfay;&ef? 2/ Chin Land Media Network wGif ryg0ifonfh owif;tzGJUrsm;rSvnf; wOD;pDzdwfMum;xm;ygonf? 3/ oif wef;wuf a&mufEkdif rnfh tao; pdyf pm&if;ukd tjrefqkH; ay;ykdUap csifonf? INVITATION oifwef;(tajccHowif;a&;om;enf;?Layout/Design)wufa&muf&ef zdwfMum;jcif;/ INVITATION oifwef;(tajccHowif;a&;om;enf;?Layout/Design)wufa&muf&ef zdwfMum;jcif;/
  • 3. News Journal Khonumthung | 3June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS 'def;rwf tpkd; &rS csif;jynfe,f &Sd tpkd;& tx- ufwef; ausmif;wkdif;wGif uGefysLwm? tifwmeuf wyfqif&ef w&m;0if vufrSwfxkd;vkdufNyDjzpfonf/ NyD;cJhwJh arv 31 &ufaeUu xkdif;EkdifiHqkdif&m 'def;rwfoHtrwf ES- ifh pDtJeftufzf ygwDtaxGaxG twGif; a&;rSL; csKyf (3) a'gufwm a&Tcg; wkdU rS bef aumufNrdKU wGif ESpfzuf vuf rSwf xkd; vkdufjcif;jzpfonf/ ,ck ESpf ynm oif ESpfwGif p wif taumif txnf azm fEkdifrnf[k od&onf/ " w e f z k d ; t m ; j z i f h 'def;rwf aiG 5000000 (USD 800000) axmufyhH rnfjzpf- NyD; tpkd;&ESifh pDtJeftufzftMum; Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOf twGif; pDtJeftufzf vlxk awGUqkHyGJ twGufvnf; yg0if rnfjzpf onf["k a'gufwm a&Tcg;u ajymonf/ "txufwef; ausmif; wef; 15 OD;rSm uGefysLwm wvkH;uspDt okH;jyKEkdifzkdcefUrSef; xm;ygw,f? 8 wef;uae 10 wef;txd uGefjyL- wm oifjyEkdif r,fhq&mawG&SdayrJh uGefjyLwm tifwmeufr&Sdbl;aygh? tJ'gawGtwGuf wyfqifEkdif zkdU MudK;pm;xm;wmyg"[k ajymonf/ xkdUtjyif vSsyfppfrD; tm; enf; csuf aMumifh vkdtyfaom Gen- erator, "gwfqD rsm;ukdvnf; waeU 4 em&Dpm tvkHt avmufyhHykd; oGm; MurSmjzpf onf[k Mum;od &onf/ csif;jynfe,f &Sd txuf wef; ausmif; 30 wGif wyfqif oGm;MurSmjzpfaMumif; ,ckESpf twGif; zGifhvSpf xm;onfh t xufwef; ausmif;ESifh txufwef; ausmif;cGJ rsm; ryg0if ao;aMumif; xyfrHod&onf/ "txl;txl;ukd 0rf;om w,fAsm? oif p&mjrif p&m pm tkyfpmayawG r&SdwJh csif;jynfe,f txufwef;ausmif;awGrSm tifwme- ufawGwyfqifEkdif,ifausmif;q&mu tp ausmif;om; awGvnf; to- dynm A[kokwawG wkd;yGm;vm rS- maygh" [k kdifvif;yD txuf wef;ausmif; q&m wOD;u ajymonf/ uGefysLwm tifwmeuf xdef;odrf;a&; twGuf pDrH c efUcGJ a&; aumfrDwDukd csif;jynfe,f tpkd;&rS wOD; pDtJeftufzf vkdifpif&kH;rS wOD;? ausmif;q&m rsm;rS wOD;? ausmif;om; rdbrsm;zufrS wOD;? &yfrd &yfzrS wOD; pojzifh zGJUpnf; oGm; rnfjzpf onf[k od& onf/ NyD;cJhwJh {NyDv 26 &ufaeU we*FaEGaeUu vli,f 4 OD;rS wkwf jzifh OD;acgif;wGif &kdufESufxm;aom touf 18 ESpf t&G,f q,fwef; ausmif;om; wOD; ,aeUtxd owdr&ao;aMumif; od&onf/ csif; jynfe,f rwlyDNrdKUe,f vkdifvif;yD&Gm wGif r&m{0Ha*vd toif;awmfrS odu©awmf&q&mawmf OD;a&TwvkH; wwd,ajrmufom; awcl; qkdolonf vli,f 4 OD;rS wkw- fjzifh OD;acgif;? cg; ? ausm&kd;? ezl; wGif (4) Mudrf &kduf ESufMu&m vli,fonf aq;&kHwGif ,aeUtxd owdr& ao;aMumif; a'ocHwOD;u ajymonf/ "aemufaMumif;jyomemawGawmh r&Sdavmufygbl;? t&ufrl; aeykHawmh&ygw,f" [k ajymonf/ vlemonf rDZkd&rf jynfe,f qkdif[m; aq;&kHu vufajrS- muf xm;Muojzifh tkdifaZmvf aq;&kHokdU vTJajymif;xm; aMumif; q&m0efrSwfcsuft& OD;aESmuftwGif; aoG; 0ifoGm;bG,f&SdaMumif; od&onf/ "OD;acgif;'gPf&mqkdawmhcGJpdwfzkd Uvnf; tifrweftEå&m,f&Sdw,f? w j c m ; ' g P f & m a w G u k d v n f ; q&m0ef awGu bmrS ppfaq;rI rjyKEkdif Mubl;" [k vlem aqGrsKd;jzpfol ta':u ajymonf/ vlem OD;av; awmf- pyfol txuf wef;jy ausmif;tkyf q&mMuD;uom vlpk rcGJygu vlemonf trIjzpfpOfwGif ao qkH;oGm;EkdifaMumif; xyfrHod&onf/ epfemol rsm;zufrS trIrvkyf aom aMumifh oufqkdif&m vkdifvif;yD &JwyfzGJUrSvnf; wpkHw&m ta&;,lrI rjyK vkyf aMumif; xyfrHqkdonf/ vkdifvif;yDe,f (r&ma'o) a'oonf csif;jynfe,ftwGif; jypfrI wpkHwck jzpfyGm;ygu oufqkdif&mokdU wkdifMum; rItenf;qkH;a'ojzpfonf[k a'ocH &J wyfMuyfwOD;u ajymonf/ "r&m ( csif; ) vlrI "avh xkH;wrf; ESifh c&pf,mef "r®w&m; t&om aMuat; avh&Sd Muygw,f"[k ajymonf/ vli,f 4 OD;&kdufESufrIaMumifh 'gPf&m& vlem ,aeUxd owdr&ao;csif;jynfe,ftxufwef;ausmif;wkdif;wGifuGefysKwmwyfqifawmhrnf KHONUMTHUNG 4TH JUNE KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE 20013 {jyDv 29 &ufaeU u csif;vlrsKd; trsm;pkaexkdifonfh rDZkd&rfjynfe,f usefzkdif;c&kdif Saikhum- phai aus;&Gm&Sd tkd;rJhtdrfrJh vlOD;a& 200 ausmftm;ta&;ay:ulnDekdif&ef Saikhumphai Emergency Relief Committee( SERC) ukd jyD;cJhwJh arv 26 &ufaeUu zGJUpnf;vkdufMuonf/ tqkdyg SERC ukd Glo- bal Laimi Facebook tzGJUrS OD;aqmifzGJUpnf;jcif;jzpfjyD; aumf rD- wDwGif OuúX tjzpf TL Rualawia? 'kwd,OuúXtjzpf T.Saithiaua? twGif;a&;rSl;tjzpf Biakliankima? wGJzuftwGif; a&;rSl;tjzpf Nu Chin? b@xdef;tjzpf Ronald Lalkhu- ma? tMuHay;tjzpf Robert Vanla- lruata (Pastor) eSifh Pu Lalthan- lala wkdUyg0ifMuonf[k od&onf/ vlOD;a& 200 aus- mf tdrf ajc 40 ukd Vaphai aus;&GmvlxkrS a'otwGif; &Gmwnf Saikhumphai Emergency Relief Committee zGJUpnf; aqmuf onfukd rvkdvm;aomaMumifh rD;&Idh vkdufMu&m rS,ckuJhokdU tkd;rJhtdrfrJh jzpfcJh&jcif;jzpfonf/ “vlom;csif;pmemaxmuf xm;wJhtaeeJU ,ckvkd aumf rDwD ukd zGJUpnf;vkdufwmyg? wjcm;txl; taxGr&Sdygbl;” [k aumfrD- wD wm0ef&SdwOD;u ajymonf/ S a i k h u m p h a i aus;&GmrD;&dIUjcif; udpöeJUywfoufNyD; jrefrmEdkifiH &efukefNrKdUtajcpdkuf CHIN WELFARE ORGANIZATION rS rDZdk&rfjynfe,f Central Young Mizo Association (CYMA) xH odkU o0PfvTm pmwapmif ay;ydkUcJhonf/ , i f ; o 0 P f v T m p m a p m i f w G i f “rDZdk&rfjynfe,f&Sd csif;vlrsKd;rsm;tay: rw&m;ESdufpufjcif;udk aemufxyfqufr vkyfzdkU&ef ESifhwu,fvdkUqufvkyfrdygu rmEdkifiHtwGif;aexdkifMuaom rDZdk; rsKd;EG,fpkrsm;tay:rSmvnf; us aemfwdkUrvkyfbl;vdkUrajymEdkifbl;? 'gaMumifh csif;vlrsKd;tenf;pkrS vkyfrdaomtrSm;aMumifh tjypfr&Sd c s i f ; v l r s K d ; t m ; v H k ; t a y : 'Dvdkvkyf&ufrIrsm; qufvufrjzpf&ef awmif;qdkaMumif; od&onf/” qufvufNyD; Saikhumphai aus;&Gm&Sd csif;vlrsKd; trsm;pkaexdkifonfh aetdrfrsm; rD;&dIUjcif;udpöudk uefUuGuf aMumif; ESifh aemufxyf'DvdkjyóemrsKd; a e m u f x y f r j z p f a t m i f rDZdk&rftpdk;&taeeJU umuG,fay;zdkU? 'ku©a&mufaeaom csif;vlrsKd;rsm;udkvnf; tultnD rsm;ay;&ef qdkNyD; NyD;cJh onfh ar vqef;u jrefrm Edkif iH csif;EdkifiH a&;ygwD 4 ygwDyl;aygif;NyD; xkwfjyefcsufwGif awGU&onf/ Saikhumphai 'ku©onfrsm; ulnDaxmufyHhrnfudpöukd oufqkdif&m Vaphai a'ocHrsm;u [efUwm; rIjyKae aMumif;vnf; owif;rsm;t& od&onf/ avmavmq,fwGif vlOD;a& 200 ausm- fonf tqkdyg&GmwGifyif rkd;um wJxkd;jyD; ae xkdif cJhMu aMu- mif; Farkawn aus;&Gm YMA tenf;i,faomtaxmuftyHhjzifh aexkdifaeqJjzpfaMumif; od&onf/ S a i k h u m p h a i aus;&Gm jyomem onf ESpf&Snf vrsm;&SnfMumcJhjyDjzpfaomfvnf; ,aeUxufwkdif rDZkd&rftpkd;&? tpkd;&r [kwfaom tzGJUtpnf;rsm;rS a j z & S i f ; e k d i f j c i f ; r & S d a o ; a y / rDZdk&rftmPmydkifrsm;onf 2012ckeSpf edk0ifbmvqef;ydkif;u csif;vlrskd;vlOD;a&80cefUudkaus;&Gmuae armif;xkwfvdkufjujyD; olwdkUae xkdifcJhwJh tdrfawGudk vnf; csdwfydwfcJhao;onf/ KHONUMTHUNG 4TH JUNE
  • 4. 4 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2 1990 ckESpf a&G;aumufyGJwGif r&mjynfolUygwD? rwlyDrJqE´e,ftrSwf(1) rS vTwfawmf ukd,fpm;vS,ftjzpf ta&G;cs,f Pu Ro Uk NyD;cJhwJh arv 16 &ufaeU eHeuf 2 em&DcefUu 4if; aetdrf wm[ef;? uav;NrdKUwGif uG,fvGefoGm;cJhonf/ Pu Ro Uk onf wuúokdvf aemufqkH; ESpfwuf a&muf pOfwGif EkdifiHa&; avmu okdU ajc pkHypf0ifa&mufNyD; ygwDtaxGaxG twGif; a&;rSL; wm0efukd xrf;aqmifcJhNyD; 1990 t axGaxG a&G;aumufyGJwGif vTwfawmfukd,fpm;vS,ftjzpf a&G;cs,fcH&onf/ wyfrawmf tpkd;&rS EkdifiHa&;ygwDrsm; zsufodrf;NyD; aemufykdif; csif;acgif; aqmif Pu HrangNawl eJUvufwGJNyD; bmom a&;vkyfief;rsm;ukd vkyfukdifcJh&m Pu HrangNawl uG,fvGefNyD;aemufykdif; 4if; t&kduft&mukd qufcHcJhonf/ avhvmcsufrsm;t&r&m(csif;)rsKd;EG,fpkwGif 'kwd,ajrmufvTwfawmftrwfjzpfonf/ Pu Mang Tling onf yxrOD;qkH;vTwfawmftrwfjzpfonf[k ajymMuonf/ xkdUtjyif90a&G;aumufyGJwGifta&G;cHvTwfa wmfukd,fpm;rsm;xJwGif toufti,fqkH;jzpfaMumif; Pu Hrang Nawl onfvnf; zqyv ygwDrS ta&G;cHpOfwGif toufti,fqkH;jzpfonf[k ajym- Muonf/ wuúokdvfb0wGif rwlyDNrdKUe,fausmif;om;rsm;t oif;wGif twGif;a&;rSL;wm0ef? r&m ausmif;om; vli,frsm;toif;wGif twGif;a&;rSL;wm0efESifh OuúX wm0efrsm;ukd xrf;aqmifcJhonf/ ukd,fa&;tusOf; yl;&kdtkyf csif;jynfe,f rwlyDNrdKKUe,f wD;qD;aus;&GmrS tb OD;vS abG;?trd a':aeul; wkdU 'kwd ,ajrmuf om;jzpfNyD; 1959 ckESpf at- mufwkdbm 15 &ufaeUwGif arG;zGm;cJhonf/ 1990r&mvTwfawmftrwfa[mif; Pu Ro Uk uG,fvGef i,fpOfu olUZmwdajr wD;qD;&Gm? vGDAef;&GmwkdUwGif rlvwef; ynmukd 4if;? tvu vkdifvif;yDESifh rif;wyfNrdKU wkdU- wGif tv,fwef; ynmukd4if; qnf;yl;cJhonf/ tv,fwef;ynmqnf;yl;pOfwGif usef;rma&; tajctae aMumifh ausmif; ESpfESpf&yfem;cJhonf/ txufwef;ynmukd rGefjynfe,f armfvNrdKifNrdKUrS I st div jzifh atmifjrifcJh onf/ 10 wef;atmifpwGif olUOD;av; (t&mcHAkdvf vrf; nGefcsuft&) a& wyfrawmftrIxrf;&ef csOf;uyfjcif; cH&aomfvnf; jiif;y,fcJh onf/ xkdUaemuf wuúokdvfynm yxrESpfESifh 'kwd,ESpfukd &lyaA'txl;jyKbmomjzifh &efukef jrdKU vIdifwuúokdvfwGif qufvuf qnf;yl;cJhonf/ wuúokdvfausmif;om;b0wGif Mara Students Association wGif OuúX ESifh taxGaxGtwGif; a&;rSL;wm0efrsm;ukd xrf;aqmifcJhonf/ xkdUtjyif rwlyDNrdKUe,f wuúokdvf ausmif;om;rsm; toif; OuúX wm0efukdvnf; xrf;aqmifcJhonf/ wwd,ESpfESifh aemufqkH;ESpf &efukefyifr wuúokdvf qnf;yl;pOfwGif 1988 ckESpf wjynfvkH;'Drkd u a&pDta&; tcif;ESifh MuKHMudKufcJh&m wuúokdvf ynmukd qkH;cef;wkdif roifMum;cJhawmhyJ EkdifiH a&; avmuokdU ajcpkHypf 0ifa&mufcJhonf/ ygwDpkH'Drkdua&pDpepft& r&mjynf olUygwDukd wnf axmifcJh&m wGif Pu Ro Uk tm; ygwDtaxG axG twGif;a&;rSL;tjzpf qifhac:cefUtyfjcif;cH&onf/ xkdUaemuf 1990 ygwDpkH 'Drkdua&pD taxG axGaumuf yGJ wGif r&mjynfolUygwDrS rJqE´e,f (4) ae&mrSm ,SOfjyKdifzkdUjzpfcJh&mwGif Pu Ro Uk onf csif;jynfe,frwlyDNrdKUe,f rJqE´e,f trSwf(1) vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;tjzpf wifajrSmuf jcif;cH&onf/ xkdpOfu ol,SOfjyKdifrnfh rJqE´e,f trSwf(1)e,fajrwGif r&mjynfolUygwDtygt0if trsKd;om; 'Drkdua&pDt zGJUcsKyf? wkdif;&if;om;pnf;vkH; nDnGwfa&;ygwD? csif;trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJU csKyf wkdUrS ukd,fpm;vS,f avmif;rsm; yg0if,SOfjyKdifcJhMu&m yl; &kdtkyfrS trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfrS vTwf awmfukd,fpm;vS,favmif;tm; rJjym; 300 eD;yg;jzifh tEkdif&&SdcJhonf/ 1990 ckESpf ta&G;cs,f cHvTwf awmf ukd,fpm;vS,fxJwGif tdrfaxmifr&Sd? Touft i,fqkH;jzpfonf[k rSwfwrf; rsm;t& od&onf/ ol tEkdif&&SdNyD;aemufykdif; trsKd;om;'Drkd ua&pDtzGJU csKyfrS wkdifMum;jcif;cHcJh&ao;onf/ 1990 a&G; aumufyGJwGif a':atmifqef;p k MunfOD; aqmifonfh trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfrS 90 &mckdifEIef;ausmf tjywftowf tEkdif&&SdchJ aomf LOCAL NEWS KHONUMTHUNG NEWS 15 jUNE vnf; wyfrawmftpkd;&rStmPmrvTJtyfonfht jyif r&mjynfolUygwD tygt0if EkdifiHa&;ygwD tm;vkH;eD;yg;ukd zsufodrf;vkdufonf/ xkdtcg jynfwGif;EkdifiHa&; ygwDrS acgif;aqmifrsm;? vTwfawmfukd,fpm; vS,frsm;onf jynfyokdU xGufajy;wdrf; a&Smifjcif;cJhMu&m Pu Ro Uk tm; tar&dueftajcpkduf (NCGUB) rS okH;Mudrfwkdifwkdif qifhac:jcif;cHcJh&onf/ 1995 - 1996 ckESpf wGif csif;awmfvSefa&; acgif;aqmif? zqyvumvu vTwfawmftrwfa[mif; (Pu Hrawng Nawl) ESifh a&puf qkHcJhMu&mrS vufwGJNyD; bmom a&;zufokdU tvkH;pkH ul;ajymif; oGm;awmhonf/ r&m jynfolUygwD(vGwfajrmufe,fajr) rS tMudrfMudrf qifhac:jcif;cH&aomfvnf; "ig EkdifiHa&;ukd ynmwykdif; wpeJU ajcpkHypfvkyfcJhw,f? tck bmoma&;ukdvnf; ajcpkHypfjyefvkyfawmhr,f" qkdNyD; jiif;y,fcJhawmhonf/ olUq&m yl; [&efaemvf uG,fvGefNyD; aemufykdif; ol t&kduft&mukd qufcHcJhNyD; bmoma&;ukd wpkdufrwfrwfvkyfaqmifcJhcsdef 2011 ckESpfuwnf;u pNyD; vnfacsmif; uifqm a&m*gjzifh ae xkdifraumif;jzpfcJh&m &efukefokdU aq;uko cHcJh&onf/ a&m*gaysmufNyD; q&m0efrsm;rS pum; odyfr ajym&ef wm;jrpfcJhMu aomfvnf; "r®w&m;ukd qufvufa[mMum;jyefaomaMumifh a0'em jyefx vmNyD;w ESpfeD;yg; tdyf,mxJvJ&awmhonf/ 2013 ckESpf arv 16&ufaeUeHeuf jrefrm- pHawmfcsdef 4;00 cefUwGif ol aexkdif&m wm[ef;NrdKU aetdrfwGif "r®trIapckdif;ol ol tvkH;pkH,kHMunfaom bk&m;&SifxH xm0&tem;,lcJh onf/ uG,f vGefcsdef wGif om;okH;OD;? orD; wOD; usef&pfcJhonf/ (yl;&kdtkyfonf ta[mtajymraumif; vSaomfvnf; vlcspf vlcifaygrsm;ol? taygif;toif;tay: pdwfapwemxuf oef ol? rdwfaqGtokdif; t0kdif; rsm;rS ,kHMunf ukd;pm;cH &oljzpf onf? oltjrJwrf; ajym wwf onf rSmt ajymxuf tvkyfeJU oufao jy,if tokdif; t0kdif;u ,kHMunfvmrSmyJ? ,kH Munfjcif;cH&rSom rdwfaqGppf awGUEkdifrSm?) cdkEIrf;xkefowif;Xme t,f'DwmcsKyf tudk q&m Ro Uk uG,fvGefjcif;tay: cdkEIrf;xkeftzGJUom;rsm;rS txl;0rf;enf; aMuuGJaMumif; ESifh usef&pfolrdom;pktay: Nidrfoufjcif; oufa&mufygapvdkU qkrGefaumif;awmif;ay;vdkufygw,f
  • 5. News Journal Khonumthung | 5June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS rDZdk&rfjynfe,f&Sd rl;,pfa q;0g;wdkufzsufa&;tzGJUrS Pseu- doephedrine aq; 115385 vHk; wefzdk;tm;jzifh &lyD; 807695 wef rI;,pfaq;udk csif;trsKd;om;wOD;xHrS NyD;cJhonfh ZGefv 2 &ufaeU u zrf;qD;rdcJhw,fvdkU od&onf/ rI;,pfaq;ydkif&Sifjzpfol csif;jynfe,f zvrf;NrKdUe,f? Tilum, aus;&Gmae Tuanneihthang (28) udk tmPmydkifrsm;u zrf;qD;rdcJhNyD; trIzGifhqdkcJhw,fvdk od&ygw,f/ tqdkygaq;ydkif&SifeJUaq;jym; udk olaexdkifaom rDZdk&rfjynfe,f tdkifaZmvfNrKdU Chhinga Veng &yfuGufwGif zrf;qD;rdcJhjcif;jzpfNyD; ,if;aq;jym;rsm;udk e,l;a'vDNrKdUwGif oGm;a&muf 0,f,lcJh w,fvdkU vnf; xyfrHod &ygw,f/ “Electric &yfuGuf Young Mizo Association (YMA) wm0ef&Sdrsm;uae rl;,pfaq;0g;? vufeuf ponfht&mrsm; r&Sdap&ef csif;trsKd;om;wOD;xH&IyD;8odef;ausmfwefzdk;&Sd Pseudoephedrine aq;zrf;qD;rd KHONUMTHUNG NEWS 5 JUNE eJU &yfuGufydkrdk vHkjcHKap&efqdkNyD; &yfuGuftwGif; tdrf? v,fajr rsm;udk jrefrmEdkifiHom;rsm;xH vHk;0ra&mif;&ef a'ocHvlxkrsm;udk today; taMumif;Mum; xm;cJhaMumif;” arv 14 &ufxGuf a'oxkwf Vanglaini owif;pmwGif awGU&onf/ “ P s e u d o e p h e d r i n e aq; [m tvGef aps; aumif;NyD; tusKd;tjrwftvGefrsm;wJhtwGuf þaq;jym; a&mif;? 0,f a&;rSm csif;jynfol awmfawmfrsm;rsm; yg0if aeaMumif;” a'vDNrKdUwGifaexdkifol csif;trsKd;orD;wOD;u ajymygw,f/ “a'vDNrKdUrSmaexdkifwJh csif; Refugee rsm; twGuf awmh tvGefudkufw,f/ aq;jym; tcGH- cGmwJhtvkyfudkyJ vkyfMuw,f/ wnudk &IyD; 2000? 3000 txd &wJholawGvnf;&Sdw,f/ csif;vlrsKd;awmfawmfrsm;rsm;rSm tjcm; vkyfief;awGudk rvkyfcsifMuawm- hbl;” vkdU tqdkygtrsKd;orD;wOD;u cdkEIrf;okefudk qufajymygw,f/ tBuHjyKcsifwm wpfck &Sdw,f.... 1/ tck *sme,f a&mufvmwm t&rf;rS t&rf;udk aemufusw,f.. ae- muf 'Dvdk qufydkYzdkYuvnf; update rjzpfovdk jzpfr,fxifw,f.... vrf;yef;qufoG,fa&; aMumifhyg qdkawmh usaemf vdkcsifwm A3 printer udk wpf cgwnf; 0,fay;Muyg... 'gqdk&if 'DaeY Print xkwfwJh[mudk arvf;eJYydkY usaemfwdkY vnf;&&csif; print xkwf- NyD; jzefYa0r,f 'gqdk&if ydkNyD;tqifajyr,fxifw,f.... 'Dvdk rS r[kwf&if rwlyDtwGufawmh t&rf; aemufusr,f vdkY usaemf jrifw,f..... 2/ aqmif;yg; a&;wwfwJholawGu jrefrmjynf ppfom;rsm;b0eJY 'Drdkua&EdkifiH&JU ppfom;awG uGmjcm;rIUtydkif; rsm;rsm;a&;apcsifw,f.... (Oyrm- tdE´d, ppfAdkvf wpfyGifhu olYudk,fydkif um; ydkif qdkifEdkifNyD jzpfwJh ppfom;b0eJY usaemfwdkY jrefrmjynfppfom; oHk;yGifhawGawmifum;rydkifEkdifao;wJhpojzifhrwlnDwJht&mudkEIdif;,SOfjywmrsKd;) 3/ EdkifiHa&; vuf&Sdjzpfysufjzpf&yf awGudk jywfjywfom;om; a&;om;rI udk ydktm;us aeMuw,f... oG,f0dkufa&;&if em;rvnfMubl;.... 'gav;awGudk tBuHjyKcsifw,f.... aus;Zl;yg Salai Rokung Matupi, Chin State t,f'DwmxHay;pm tded´,-jrefrme,fpyftajcpkduf csif;ausmykd;tdwfusef;rma&;vkyf om;tzGJU (Chin Backpack Health Worker Team) rS uruxjyKusif;yonfh vlxkusef;rma&; apmifha&SmufrIpepf (Consulta- tion on Health Care system) qkdif&m vlxk awGUqkHaqG;aEG;yGJ at- mifjrif pGmusif;yjyD;pD;aMumif; od&onf/ 2013 arv 3 &ufaeU rS 2013 arv 25 &ufaeUtxd csif;jynfajrmufykdif; wD;wdef? xef wvef eSifh jrdKUawmf [m;cg;wkdUwGif usif;yjcif;jzpfjyD; tqkdyg aqG;aEG;yGJokdU csif;jynfe,ftajcpkduf a'o tmP- mykdifrsm;? usef;rma&; wm0ef&Sdrsm; eS- ifh vlxk toif;tzGJUrsm; toD;oD; yg0ifwufa&mufMuaMumif; od&onf/ Consultation on Health Care system aqG;aEG;yGJokdU CBH- WT rS 'g&kdufwm Salai Dawt Mang ESifhtwlCBHWTrSusef;rma&;wm0ef &Sdrsm; wufa&muf Muonf/ “ a q G ; a E G ; y G J acgif;pOft&ayghaemf? csif;vlxktwGif; usef;rma&; apmifha&SmufrIukd vuf&Sd csif;jynfe,fjrdKUMuD;wcsKdUwGifHealth Care System vlxkawGUqkHaqG;aEG;yGJusif;yjyD;pD; KHONUMTHUNG NEW 6 JUNE usef;rma&;0efxrf;rsm;? UNDP, Mer- lin, Gret- CORAD, HIV/AIDS, roefrpGrf;apmifha&Smuf a&;tzGJUESifh pdwf0ifpm;olrsm;rS ukd,fpm;vS,frsm; y g 0 i f w u f a & m u f M u o n f / wufa&mufolrsm;zufrS ,ck- ESpfrukefcifrSm Health Policy Work- shop ukd jykvkyfay;oifhaMumif;? CB- HWT ukd w&m;0ifrSwfykHwif&efJESifh csif;jynfe,fukd MuGyfMuGyftdwf Free Zone tjzpf4if;? csif;jynfe,ftwGif; &SdxGuf&SdwJh opfoD;0 vHtm;vkH; Chemical Free zone taeeJU owf rSwfEdkifa&; qufvufvkyfoGm;juzkdU t M u H j y K a q G ; a E G M u o n f / “,ckusawmfwkdUtaeeJU csif;jynfe,fawmifykdif; rwlyD? rif;wyf? uefyufvuf? yvuf0 eSifh a&ZGm jrdKU wdkUrSm qufvufjyKvkyfoGm;zkdU jyifqifaeygw,f” [k qvkdif;a'ghref;u qufajym onf/ usef;rma&; apmifh a&SmufrIpepfxuf ykdrkdaumif;rGefatmif b,fvkdvkyfrvJ? 'DudpöeJUygwfoufjyD;bmtMuHjyKcsifovJ qkdwJh atmufrSm t"du aqG;aEG;w,f?” [k qvkdif;a'ghref;u ajymonf/ xefwvefjrdKUvlxkaqG;aEG;yGJwGif Mer- lin (Health group), UNDP, tpkd;&usef;rma&;Xme? HIV Pre- vention, Thantlang Associa- tion Baptist Church, Thant- lang Baptist Church, BI, rS wm0ef&Sdrsm;wufa&mufMuonf/ awGUqkHyGJwGif Health Pol- icy Workshop ukd 'DeSpfrukefcif jyefvnfjyKvkyfjyD;rS csif;wrskd;om;vkH;eJU ygwfoufwJh Health Policy csrS wfzkdUtxd qufvufMuKd;yrf;oifhaMumif; wufa&mufoltoD;oD;rStMuHjyKaqG;aEG; MuaMumif; xyfrHod &onf/ wD;wdefjrdKUvlxkaqG;aEG; yGJwGifrl aemufwjudrf 'Dvkd rsKd; awGUqkHaqG; aEG;yGJ awGjyKvkyfay;MuzdkUtMuHjyKxm;Muonf/ [m;cg;jrdKUawmfvlxkawGU qkHaqG;aEG;yGJwGif HCVG, CPTC, YMCA, Blood Donation Group, BDDC, [m;cg;jynfolUaq;&kHtpkd;& owif; rsm; t& csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiH twGif; qif;&JrItedrfhusqkH;jynfe,fjzpfonfh enf;wl usef;rma&; apmifha&SmufrIvnf; tifrwefedrfhusaeao;aMumif;od&onf/ csif;ausmykd;tdwfusef;rma&; vkyfom;tzGJU (CBPHWT) ukd tdEd´, - jrefrm e,fpyfa&muf vli,f 13 OD;u 2002 ckeSpf rwfv 8 &ufaeU- wGif csif;jynfolUa&;&maumfrDwDatm ufwGif zGJUpnf;vkdufMuonf/ t"du vkyfief;rsm;rSm aq;0g;ukoa&;tpDtpOf? rdcifeSifh uav; usef;rma&;apmifha&Smuf rItpDtpOf? vlxkusef;rma&;ynmay;eSifh jrSifhwifa&;tpDtpOfwkdUjzpfonf/ “,cifu 'DvkdrsKd;tpDtpOfawG vky fjzpfcJhcsifwm EdkifiHa&;tajctaeu ray;bl;? ,ckvkd vkyfEdkifwmu EdkifiHa&; tajctaeajymif;vJrIaMumifhyg? t"du vlxkeJU vufwGJjyD;vkyfEdkifzkdUu qe´aygh ” [k csif;jynfolUa&;&m aumfrDwDwm0efcHyl;xufeDuajymonf/
  • 6. 6 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2Special Report Speical Report. jrefrmEdkifiH&JUEdkifiHa&; rwnfNidrfrIaMumifhaomfvnf; aumif;? pD;yGm;a&;tcuftcJ trsKd;rsKd;aMumifh rdrd arG;zGm;&majr? rdrdwdkif;jynf rdrdEdkifiHjzpf wJhjref rm EdkifiHBuD;udkpGeffUcGmNyD;tdrfeD;csif;Edkfi Hjzpf aom tdEd´,EdkifiH ta&SU ajr- mufbuf rDZdk&rfjynfe,ftwGif; 0ifa&mufaexdkif vmwm Espf aygif; 20 ausmf &SdcJhygNyD/ NyD;cJhonfh ar vu rDZdk&rfjynfe,f tBuD;rm;qHk; wckjzpfaom Central Young Mizo Association (CYMA) OD;aqmifNyD; jrefrmEdkifiHom;trsm;pk aexdkifonfh Phunchawng ES ifh Rangvamual &yfuGuf rsm;wGif aexdkif aom jref rm Edkif iH om; rsm;eJUtwl t&ufcsuf? t&uf a&mif;wJholrsm; tdrfajc 120 ausmfudk CYMA rS armif;xkwfcJhwJh owif;udk cdkEIrf;okefowif; wGif azmfjycJhNyD jzpfw,f/ , c k & u f y d k i f ; t w G i f ; rDZdk&rfjynfe,f toD;oD;twGif; jzpfysufaeaomt&m Champhai c&dkif&Sd csif;vlrsKd; trsm;pkaexdkifonfh Saikhumphai aus;&Gm&Sd vlaetdrfrsm;udkVaphaiaus;&GmvlxkrS rD;&Ijcif;udpö? Phunchawng ES- ifh Rangvamual &yfuGufrsm;wGif w & m ; r 0 i f a e x d k i f a o m jrefrmEkdifiHom;rsm;tygt0if t&ufcsuf? t&ufa&mif; &if;aexdkifolrsm;udk Central YMA u &yfuGufrS armif; xk- wfjcif; udpörsm;eJU ywfoufNyD; tdEd´,EdkifiH Oya'eJUudkuf rud- kufnD udk pHkprf;ppf aq;ay;&efeJU tjypf&Sd olrsm;udk w&m;Oya't& ta&;,lay;&efqdkNyD; Zofa Welfare Organization (ZWO) tzGJUtpnf;rS rDZdk&rfjynfe,f Chief Min- ister Lal Thanhawla xH o0PfvTmpmay;ydkUcJhw,fvdkU The Aizawl Post owif;pmwGif azmfjycJhaMumif; od&onf/ tckvdk Central YMA rS OD;aqmifNyD; w&m;r0if aexdkifoljrefrmEdkifiHom;rsm; tygt0if t&ufcsuf? t&ufa&mif; olrsm;udk &yfuGuf rS armif;xkwfwJhudpöeJUywfoufí Rangvamual &yfuGufwGif aexdk ifol jrefrmEdkifiH om; wOD;jzpfwJh Pu Ramlawma udk cdkEIrf;okefowif; Xme rS awGUqHk ar;jref; cef; rsm;udk azmfjyvdkjcif; jzpfygw,f/ ar;/ / 'D&yf uGufrSm ae xdk if vmwm b,f avmufMumNyDvJ¿ ajz/ / ESpfaygif; 20 ausmf&SdygNyD/ ar;/ / vuf&Sdwm0efubmvJ¿ ajz/ / EdkifiHa&;bufrSmawmh Zoram National Party (ZNP) &JU&yfuGuf Unit President jzpfygw,f/bmoma&;ydkif; rSmawm- husaemfaexdkifwJh &yf uGuf rSm Unit- ed Pentecostal Mizoram (UPC) oif;awmf vlBuD;wOD;jzpfygw,f/ ar;/ / 'Djyóem b,fvdk pNyD; jzpfay: vmwmvJ¿ ajz/ / NyD;cJhwJh arv qef;wkef;u Phunchawng&yfuGufteD;Sakawr- tuichhun &yfuGufrSm t&ufrI;&if; tcsif;csif;&efjzpfMu&m rDZdkvlrsKd;wOD; udkjrefrmEdkifiH om; 2 OD;u &dwfowf vdk uf wJh jyóem uae pNyD; 'Djyó jzpf vmwmvdkUyJ usaemfjrifygw,f/ ar;/ / vuf&Sd t ajct aeudk od yg&ap¿ ajz/ / &yfuGufuae xGuf rJhol awGuawmh xGufNyD; oavmuf&SdygNyD? rxGuf&ao;wJh rdom;pk &Sdr&Sdudkawmh tmPmy- dki f rsm;u vdkufNyD; ppfaq;aeqJyg/ NyD;awmh 'D&yfuGuf[m t&ifu qdk&if t&uf0,f wJholawG? rdef;rysuf awGeJU &Iyf&SufaewJh &yfuGufqdk&ifvnf; rrSm;ygbl;/ ckvdk CentralYMAuae taeeJUusaemf vnf; t&ifwkef; uawmh t&ufcsuf&if; touf arG;0rf;ausmif;jyKaewJh olwOD;yg/ ck awmh usaemf a&a&mif; pm;ygw,f/ ar;/ / a&a&mif;wm wae- Uudk b,favmuf &ovJ¿ ajz/ / t&ufcsufwm av- muf awmh rudkufvS bl;ayghAsm;/ 'g ayrJh a&a&mif; wmu t&ifuqdk&if waeUudk 800? 1000 &IyD txd &wJhtcgvnf;&Sdygw,f/ckvdkCentral YMA uae jrefrmEdkifiHom;rsm;udk armif;xkwfvdkufwJhtcsdefuaepNyD; awmfawmfav;cufcJvmw,f/ wae- Uudk 250? 300 &IyD;avmufyJ &ygw,f/ ar;/ / Cental YMA awG&JU vkyf&ufudk at- mifjrif r,fvdkU xifovm;¿ ajz/ / atmifjrifr,f? rat- mifjrif bl;qdkwmudk awmh usaemf rajymcsifbl;/'gayrJh usaemhtaeeJU ajym&r,fqdk&if 'D&yfuGufrSm t&ufudk vHk;0r&Sd apcsifwmuawmh trSefyJ/ bm jzpfvdkUvJqdkawmh 'Dt&ufaMumifh vlxkrSmb,f avmufxd xdcdkufepf emovJqdkwm tm;vHk;odygw,f/ usaemhtaeeJU uawmh jzpfEdkif&if t&ufudk vHk;0yaysmufapcsifygw,f/ ar;/ / jrefrm EdkifiH&JU vuf&Sd tajctaeudk b,f vdkjrifvJ¿ ajz/ / t&ifvdkawmh r[kwf aw- mhygbl;/ aumif;vm wJhtaetxm; rSmawmh &Sdvmw,f/ jzpfEdkif&if us- aemf vnf; udk,fhjrefrmjynfrSm ae- csifwmaygh/ 'gayrJh om;? orD; awG&JU a&SUa&;udk iJh&ao;w,f/ 'Dbuf rSm ausmif;wufae usNyD qdkaw- mh? jrefrmjynfudkjyefvmNyD; u? c? uae poifzdkUawmh rvG,fvSbl;/ jzpfEdkif&if udk,fhajr? udk,fha'o udk,fhEdkifiHrSmyJ tajccsaecsifw- maygh vdkU cdkEIrf;okefudk ajymygw,f/ ,if; udpöeJUywfoufNyD; CentralYMA uae awm jrefrmEdkifiH om; &Sdr&Sd? t&uf csuf? t&ufa&mif; wJhol &Sdr&Sdudk wtdrf0if? wtd rfxGufeJU ppfaq;aeqJjzpfaMumif; od&ygw,f/ 'D &yfuGufESpf ckwGifuspf&pfNyD;aexdkifaeaom tdrfaxmifrdom;pkrsm; Elec- tors Photo Identity Card (EPIC) ppfrppfudkvnf; quf- vufNyD; &SmazGoGm;r,fvdkU ZGef rkd;wdrfvkd vGifharsmaewJh csif;vlrsKd; t&ufcsuf? t&ufa&mif; wJhol ty- g0if w&m;r0ifaexdkifwJh EdkifiHjcm;om; awGudk armif;xkwf wJhtcsdefuaep- NyD; &yfuGufvrf;rBuD;[m aw- mfawmfav; &Sif;w,f/ rdef;rysuf awGawmif rawGU&awmhbl;/ ar;/ / jrefrmEdkifiH om;awG udkyJ armif;xkwf wmvm;¿ ajz/ /r[kwfygbl;/ t&ufcsuf? t&ufa&mif; wJhol rSefo rSs jrefrmEdkifiHom;jzpfap? a'ocH rDZDkvlrsKd;jzpfap armif; xkwf wmyg/ 'gayrJh trsm;pkrSmawmh jrefrmEdkifiHom;awGrsm;w,f/ ar;/ / Foreigner EdkifiHjcm;om; jzpfvdkUarmif;xkwfw,fqdkwJhhtay:rSm tudk,fh&Jutjrifav; odyg&ap¿ ajz/ / t&ufcsuf? t&ufa&mif; wJholawGudk &yfuGufuae armif;xkwfwmuawmh w&m;ygw,f/ 'gayrJh jrefrmEdkifiHom;w&m;r0ifae xdkifwJholjzpfaeygap t&ufra&mif;yJ &yfuGuf aumif;&maumif;usKd;udk tzufzufrS vkyfaqmifaewJholqdk&if rarmif;xkwfoifhygbl;vdkU us- aemhtaeeJU jrifygw,f/ ar;/ / w&m;0ifaexdkif cGifh (Iden- tity Card) udpö eJU ywf oufNyD; awmh bmrsm; ajymcsif ygao; ovJ¿ ajz/ / Cental YMA uae arv 15 &ufaeUudk aemufqHk;xm;NyD; w&m;r0ifaexdkifwJholrsm; &yfuGufrS xGufom;ygvdkU BuKdwifNyD;rS ajyxm; awmh? ID u'fjym;r&SdwJhjrefrmEdkifiH om; rSeforSs &yfuGufuaexGuf oGm; awmhwmyJ/tcsKdUqdk&ifjrefrmEdkifiHom; jzpfNyD; ID u'f&SdwJhol awGvnf;&Sdygw,f olwdkUusawmh &yfuGufuae xGufoGm;&rvdkvdk? rxGuf&r,fvdkvdk tajctaersKd;rSm &Sdygw,f/ ar;/ /t&ufcsuf?t&ufa&mif;cGifh wm;rpfydwfjyif vdkufw,fqdkawmh usef&pfaewJh olawG[m b,fvdk toufarG;0rf;ausmif;jyKMuovJ¿ ajz/ / tm;vHk;udk jcHKNyD; ajym&wmawmh cufw,f/ Oyrm Pu Ramlawma
  • 7. News Journal Khonumthung | 7June 2013 | Vol.1 No.2 LOCAL NEWS v 3 &ufxGuf The Aizawl Post owif;pmwGif azmfjyonf/ jrefrm EdkifiH&JUEdkifiHa&;? pD;yGm; a&; tajc tae raumif;vdkU rdrdb0 vHkjcHKzdkU&Sm tdrfeD;jcif;EdkifiHjzpfaom tdEd´,EdkifiH rDZdk&rfjynfe,fwGif c s i f ; v l r s K d ; a j r m u f r s m ; p G m xGufajy;vm&jcif;jzpfonf/ rDZDk&rfjynfe,f toD;oD;wGif aexd- kifNyD; rdrd0rf;a&; twGuf aumif;rGefwJh vkyfief;jzifh tvkyfvkyfudkif aeol tajrmuftrsm; &SdwJhtxJrS tenf;pk raumif;rIvkyf&yf rsm;aMumifh tckvdk jyefvnf xGufajy; &jcif;jzpfygonf/ 2003 ckESpfwkef;uvnf; jref rmEdkifiHom; wOD;u a'ocH trsKd;orD; wOD;udk rk'def;usifhwJh jyóemaMu- mifh rDZdk&rfjynfe,f twGif; ae xdkif- Muaom jr efrm EdkifiHom; tm;vHk;udk armif; xkwfcJh&onfh jzpf&yfrsm; ud- kvnf; tm;vHk;odMuNyDjzpfw,f/ ckwacgufvnf; jrefrmEdki- fiHom; 2 OD; 3 OD;wdkU jyKvkyfrd- cJhaom trSm;aMumifhjzpfw,fvdkU qdkvdk&ygw,f/ usaemf wdkU csif; vlrsKd;rsm; [m b,ftcsdef xd rkd;wdrfvkd vGifharsm aeOD; rSmvJ¿ Khonumthung's reporter and Pu Lawma pnfum;odyfjrwfwJhvrf;ckawmhwdwfqdwfvdkUae yxrqHk;tBudrf ZdkrD;(csif;)vli,frsm; nDvmcH wD;wdefwGif usif;y ajrmufa&; tzGJY0if udkxefuif;cdkif u cdkElrf;xkef udk ajymonf/ "csif;trsKd;om;wOD;xH &IyD; 8 odef;ausmfwefzdk;&Sd Pseu- doephedrine aq; zrf;qD; rdusaemfwdkYtcsif;csif;Mum;rSm aumif;rGefwJh uGef,ufwck&SdEkdifzdkY? ynma&;? usef;rma&;? pD;yGm;a&;? pdkufysKd;a&;? tJ'Dopöm awGudk b,fvdkwdk; wufatmifvkyfrvJ? tJvdkrsKd;av;awG wwfEkdif oavmuf aqG;aEG;r,f? wa,muf eJYwa,muf tjyeftvSefaqG;aEG;Mur,f"[k udkxefuif;ckdifu ajymonf/ ,cknDvmcHonf ZdkrD;(csif;) vli,frsm;tMum; yxrOD;qHk;tBudrf usif;yjyKvkyfonfh nDvmcHjzpfaoma- Mumifh aumif;rGefaom tusKd;&v'frsm; ay:xGufvmEkdifrnf[k,HkMunf aMumif; olu qufajymonf/ "tcktae xm;rSmawmh trsm;BuD;r ajymEkdif ayr,fh trsm;BuD; arsmfvifhxm; ygw,f?bmjzpfvdkY vnf; qdkawmh usaemfwdkY&nf&G,f csufu tzufzufuae 'Dx- ufru t&m&mudk b,fvdk armf'Dzdkif;(Modify) vkyf rvJ tJ'D&nf&G,f csufyg'gaMumifh usaemf wdkYarsmf vifh xm; ygw,f"[k 4if;uajymonf/ ,refaeYu pwifusif;ywJh tqdkyg nDvmcHudk rEåav;NrdKUrS wufa&mufvmaom ZdkrD;vli,fudk Tan Siam Nun Siam uvnf; olnD vmcHwufa&mufvmwJh&nf&G,fcsuf ESifhywfoufNyD; cdkElrf;xkefowif;Xme udk ,ck vdk ajymqdkonf/ "'DyGJu usaemfwdkYvufvSrf;rDS oavmuffayghaemf usaemfwdkYordkif;rSm wcgrSr&Sdbl;wJhyGJaygh? NyD;awmh 'Dvdk rsKd;enf; enf;yg;yg; vGwfvyfwJhaemufydkif;rSm vGwf vG- wfvyfvyf aqG;aEG;vdkY &wJhyGJwck vdkYjrifw,fayghaemf? 'DaqG;aEG;yGJ tm;jzifhaygh 'Davmuf yrmP vli,fawG pnf;&Hk;w,fqdkwm jrif csifwmyg" [k oluajymonf/ ,cknDvmcHwGif tjcm;aom rnfonfhtaMumif;t&mrsm; aqG;aEG;Murnfqdkwm rod&ao; aomfvnf; ajrGawmif? zm;awmif; pDrHudef; ESifh csif;trsLd;om;wyfOD;rS wD;wdefNrdKU ay:wGif qufqHa&;&Hk; zGifhvSpfxm;onfh udpörsm;udk vnf; ajymqdk aqG;aEG;Murnf[k owif;rsm;xGuf ay:aeonf/ Zosuan Tuailai Khawmpi [kac:aom yxrqHk;tBudrf ZdkrD;(csif;) vli,frsm; nDvmcHudk csif;jynfe,f wD;wdefNrdKU&mjynfhcef;rwGif ,ckv 5 &ufaeYrS pwifusif;yMuonf/ ZGefv 5 &ufaeYrS 9 &ufaeY txdusif;yjyKvkyfrnfh,if;nDvmcHudk puFmyla&muf ZdkrD;(csif;)vlrsKd;rsm; ESifh wD;wdefNrdKUZdkrD;vli,frsm;tzGJYu t"d uOD;aqmifusif;ycJhMujcif;jzpfonf/ nDvmcHwGif csif;jynfe,f twGif;&Sd ZdkrD;(csif;) vli,f rsm;tjyif csif;jynfe,fjyifyESifh EkdifiHjcm;a&muf&Sd aeMuaom ZdkrD;(csif;) vli,f pkpkaygif; ta,muf500cefYwufa&mufcJhMuNyD;? ZdkrD;(csif;) vli,frsm; tMum; tjyef tvSef qufoG,fa&; ydkrdktm;aumif; v m a p a & ; t w G u f , c k u J h o d k Y usif;y&jcif; jzpfonf[k nDvmcHjzpf KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE jyD;cJhwJharv2&ufaehur[mpifavrkefwdkif;tzsm;&dkufcwfrIajumifhcsif;jynfe,f wD;wdefjrdkhe,ftwGif;&Sd'drfZefaus;&GmrStv,fwef;ausmif;acgifrdk;avxJvTifhygoGm;cJhonfhyHkjzpfonf/ ,ckvdkausmif;acgifrdk;ysufqD;oGm;jcif;ajumifh,aehcsdefxd'drfZefaus;&GmrS uav;i,frsm;ausmif;rwufedkifjuao;ajumif;od&onf/ Photo News
  • 8. 8 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2 Super Model Lalrohlui awGU qkH ar; jref; jcif; (Interview) uG,fvGefol (Pu C. Lalru- ata & Pi Hmingthansangi) wkdU om;orD;rsm;rS olwkdU rdbrsm; atmufarhzG,f&m tcrf;tem; April 21-26, Tahan, Kalamyo wGif Su- per Model yxrqk qGwfcl;oGm;wJh Lalrohluii udk ckdEkrf;xkef owif; *sme,frS awGUqkH ar;jref;cJhonf/ ar;/ / Super Model jzpfzdkUt- wGuf b,f avmufxd BuKd;pm;&ygovJ? ajz/ / xl;xl; axGaxG BuKd;pm;wm awmhr&Sdygbl;/ 'gayrJh tpm; taomufydkif; rSmawmh toD;awG pm;wm rsm; w,f/ naepmudk enf;enf; yJpm;NyD; avhusifh cef;udkawmh tcsdef &&if&ovdk avhusifhygw,f/ ar;/ / 'DNydKifyGJrSm b,fvdk0if a&mufjzpf cJhovJ? b,f ESpf OD; yg0if ,SOfNyKdif cJhovJ? ajz/ / vlOD;a& 20 ausmfu Form jznfhygw,f? wcsKdU ryg0ifEdkifwJh olawGvnf;&Sdygw,f/ vlOD;a& 20 wdwd 0ifa&muf ,SOfNyKdifcJhygw,f/ 5 Budrftprf; avhusifhNyD; 4 n wdwd 0ifa&muf ,SOfNydKif cJhygw,f/ ar;/ / yxrqk aMu nm wJh t csdef rSm ,f vdkrsKd;cH pm; &ygovJ? ajz/ / t&rf;udk 0rf;ajrmuf 0rf;omjzpf ygw,f/ udk,fhudk,f ukd,HkMunf rIawmh&SdayrJh rxifxm; bl;av/ 'g ayrJh jzpfvm awmhr ajymjy Edkif avmuf atmif MunfEI; rdw,f/ ar;//'kwd,ESifhwwd,ub,folawGvJ? ajz/ / 'kwd,u Lalroh- nuni (wrl;)? wwd,u awmh a[rmausmf (uav;NrKdU)/ ar;/ / ,ck Super Model contest usif;yyHk usif;yenf;[m aumif;w,f xif ovm;?wckckvdkaeovdkrsKd;cHpm;&ovm;? ajz/ / yxrqHk; tBudrf qdk ay rJh jynfhpHkygw,f/ trSwfay;'dkifudkvnf; 'DbufuvlawGroHk;yJ tjcm;a'ou t & n f t c s i f ; & S d w J h v l a w G e J U emrnfBuD;vlawG toHk;jyK wm qdk awmh tm;vHk; jynfhpHkygw,f/ ar;/ / t&if wkef;u 'Dvdk NyKdif yGJ rsKd;rSm yg0ifcJh zl;ovm;? ajz/ / B.E.H.S (2) vS,Ofaus;r,frSm uav;NrdKU udk,fpm;yg0ifcJhzl;ygw,f/ NyD;awmh rDZkd&kd;&myGJawmf (Chap- char kut) &JU fashion show awGrSmvnf; yg0ifcJhzl;ygw,f/ ar;/ / tjcm; aomZdkrsKd; EG,fpkawG aewJha'oawG? tjcm;aomEdkifiHawGrSm zdwfac:jcif; cHcJhvdkU&Sd&if oGm; a&mufzdkU tqifoifh &Sdygovm;? ajz/ / tqifhoifh &Sdyg w,f? zdwf ac:jcif; cH cJh& ,ifaygh/ ar;/ / Modeling tvkyf[m csif;vl rsKd; awGtwGuf toufarG;0rf;aMumif;zdkU jzpf Edkif r,f xif ovm;? INTERVIEW Profile of Super Model 2013 emrnf - Lalrohluii rdbtrnf - U Thein Htay & Daw Suiro arG;ouú&mZf - 1989 ckESpf Ekd0ifbm 29 &ufaeU ynmt&nftcsif; - BA (ordkif;) ae&yfvdyfpm - wm[ef; (A) tvkyftudkif; - txnfqdkif t&yftjrifh - 5 ay 5 vufr tav;csdef - 110 aygif ajz/ / ckvuf&Sd tajc tae rSm awmh r xifbl;/aemifvmrnfhrsKd;qufopfawG twGufawmh jzpfEdkifr,f vdkUxifw,f/ ar;/ / rjzpfEdkifavmuf ao;bl; qdk awmh vli,f awGtwGuf b,fvrf; [mtaumif;qHk;jzpfr,fxifovJ? ajz/ / ta&;BuD; qHk;uawmh ynma&;ygyJ/ 'D armf',f vkyfief;udk pdwf 0ifpm;ayrJh ynm a&; rSm edrfh usae r,fqdk,if ukd,fum, tvSwck wnf;eJUvnf; rjzpfao;bl;/ rsKd;qufopf awGu quf vkyfoGm; r,fvdkUvnf; ,lqygw,f? 'gayrJh tvSw&m;udk raumif;wJht&mtwGufr[kwfyJ aumif;wJh t&mtwGuf toHk;cszdkU vdkygw,f/ 'dkUcsif;vlrsKd; awGt- wGuf bk&m;ocif zefqif;xm;wJh obm0 tvSw&m;udk aumif;rGefwJh udk,fhusifhw &m;tm;jzifh azmf xkwftokH;jyK wwfzdkU vdkygw,f/ ar;/ / jynf wGif; ?jynfy Super Model awGxJuae oif txif- BuD; av;pm;wJh olawG odyg&ap? ajz/ / jynfwGif; rSm qdk,if wifrdk;vGif eJU atmifpdef wdkUjzpf ygw,f/ jynfy EdkifiH awG rSmu emrnf rod awmh 2011 ckESpf &JU urÇmh tvS r,fudk t xifBuD; av;pm;w,f/ ar;/ / tcspfa&;ydkif;rSm oifh&JUESvHk; om;udk ydkifqdkifxm;wJhol&SdaeNyDvm;? arSsmfvifh csuf&Sdao;o vm;? ajz/ / &nf;pm;r&Sdao;ygbl;/ arSsmfvifhcsuf&Sdygao;w,f/ [J[J[J/ ar;/ / Super Model jzpfzdkUtwGufqdk&if b,f t&mu ta&;BuD;qHk;jzpfr,fxifovJ? ajz/ / yxrqHk;taeeJU cE¨mudk,f ta&;BuD;ygw,f/ udk,f cE¨mudk *&k pdkuf zdkU vdkygw,f/ 'kwd,taeeJU ar;cGef; rsm;ajzEdkifzdkU tawGUtBuKH? A[kokw rsm;rsm; &SdzdkUvdkygw,f/ NyD;awmh vkyf&Sm; rIrsm;udkvnf; Munfh wmjzpf wJht wGuf vlawG&JU qGJaqmif rI&Sdatmif aewwf zdkU vdkyg w,f/ ar;/ / 0ifa&muf,SOfNyKdifwJhtcsdefrSm b,fvdktcuftcJrsKd;rsm; &ifqdkif&ygovJ? ajz/ / NyKdifyGJrSm wkef;u usr&JU udk,fcE¨m t&rf;udk yifyef;awmh vrf; avQmuf wJhae &mrSm odyf NyD; awmh pdwf wdkif;r usbl;/ ar;/ / vli,fawG twGuf aomf vnf; aumif;? oifh&JUy&dowf awGudk bmrsm; ajymcsif ygovJ? ajz/ /rxifrSwfyJ usr plyg armf',fjzpf vmawmh? usefrudk tm;ay;wJhol tajrmuftrsm;&Sd w,fqdkwm od&wJh twGuf tm;vHk; tay:rSm aus;Zl;wif aMumif; ajymvdkygw,f/ bmyJvkyf vkyf bk&m;ocif udktm;udk;yg/ usr plygarmf',fjzpf vmwm [mvJ bk&m;ocif&JU aus;Zl; aMumifh omjzpfw,f/ b,fvdk tcsdefrsKd; rSm jzpfjzpf bk&m;udk t&ifOD;qHk; atmuf arhowd &NyD; bk&m;udktm;udk;,if; t&m&m udkvkyfyg/ bk&m;ocifh&JU tvdkawmfjzpf r,fqdk,if b,ft &mrSmrqdkatmifjrifjcif;&Edkifw,f qdkwm tm;vHk;udk ajymvdkygw,f/ ar;/ / bmrsm;xyfajymcsifao;ovJ? ajz/ / ckvdk tifwmAsL;vm vkyf wJhtay: txl; aus;Zl;wifygw,f/ cdkEkrf;xkefowif;*sme,f quf- vufNyD; atmifjrifyg apvdkU qkrGef aumif;awmif;ay;vdkufygw,f/ trSwfay;'dkifvlBuD;rsm; 1. Mawitei-North East Model (Aizawl) 2. Zikpuii (Aizawl) 3. Lalthansanga and Tuarpuii (Aizawl) 4. csrf;csrf;-Model, Singer (Yangon) 5. Goldeni- Tour guide (Yangon) 6. Lalthianghlimi and rcspf(wm[ef;) SuperModelu usyfaiG 10 odef;? 'kwd,qk usyfaiG 7 odef; ESifh wwd,qk usyfaiG 5 odef; toD;oD; csD;jrSifhcJhMuonf/
  • 9. News Journal Khonumthung | 9June 2013 | Vol.1 No.2 NATIONAL NEWS EdkifiHa&; ,kHMunf csuf aMumifh tusOf;us aeMuaom yk*¾dKvfrsm; vGwfajrmufEkdif a&;twGuf aqmif&GufoGm;rnfjzpfaMumif; or®w OD;odef;pdefu EdkifiHaw- mf &kyfjrifoHMum;uae xkwf vTifhcJhonfh rdef hcGef;wGif xnfhoGif;ajymMum;cJhonf/ EdkifiHa&;,kHMunfcsufaMumifh tusOf;uscJhonfh EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; r&SdapvdkaMumif;? jrefrmEdkifiH trsKd;om; jyefvnf pnf;vkH;nDnGwfa&;twGuf tusOf;om;rsm; vGwfajrmuf&ef tpOftjrJ tm&kHpdkuf vkyfaqmifvSsuf&SdaMumif; ajym- Mum; onf[kZGefv 4 &ufae hxkwf bDbD pDjrefrmydkif; tpDtpOfwGif az:jyxm;onf/ jrefrmEdkifiHrSm EdkifiHa&; tusOf;om; 200 cefU&Sdonfhteuf 2013ckESpf arv 23 &ufaeUwGifEdki fiH awmf or®w vGwfjidrf;csrf;omcGifh trdefUt& tusOf;om; 93 OD;vTwfay; onfhteuf EdkifiHa&; tusOf;om; 59 OD;om yg0ifaMumif; od&onf/ tusOf;om; 93 OD;vGwf ajr- mufcJhonfh teuf jrefrmEdkifiHom; 90 OD;jzpfjyD; EdkifiHjcm;om; 3 OD;yg0ifaMumif; jrefrmEdkifiH jyefMum;a&;0efMuD;Xme 'kwd,0efMuD; OD;&JxG#f azhbGwf vl- EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfajrmufa&; aqmif&GufoGm;rnf rIa&; pmrsufESmwGif az:jyxm;onf/ tqdkygtusOf;om; rsm;onf tif;pdef? om,m0wD? rEåav;ESifh jrpfMuD;em; tusOf;axmif rsm; rS- vGwfajrmuf vmjcif;jzpfonf/ jyD;cJhonfh arv 17 &ufaeU EdkifiHawmf or®w OD;odef;pdef tar&duefjynfaxmifpk c&D;pOf rpwifrD EdkifiHa&;tusOf;om;23OD;vTwfay;cJhonf/ EdkifiHawmf or®w OD;odef;pdefu vpOf jynfolvlxkudk ajymMum;aeonfh or®w rdefUcGef;wGif trSefwu,f ,kHMunfrIaMumifh tusOf;usonfhEdkifiH a&; tusOf;om;rsm; tm;vkH; vGwfay;rnf [k ajymMum;jyD;aemuf ydkif; rMumrDwGif tusOf;om; 93 OD;udk vTwfay; vdkufjcif;jzpfonf/ EdkifiHa&;tusOf; om;awG jyefvTwfay;a&; udpötygt0if tar&duefu pdk;&drfwJh udpörsm; &SdaeqJjzpf onfh twGuf jrefrmEdkifiH tay: 1997 ckESpfu tar&duef tpdk;&u ta&;,l 'Pfcwf xm;aom jrefrmEkdifiHqdkif&m trsKd;om;ta&; ay: tuf Oya'udk arvqef;ydkif;rSmor®wBarackObama u aemufxyf 1 ESpf oufwrf;wdk;zdkY v u f r S w f a & ; x d k ; x m ; y g o n f / &cdkifjynfe,f wjynfvkH;twdkif; twmjzifh uav;ESpfOD;xuf ydkr,la&; trdefUxkwfjyef&ef 2013 ckESpf ZGefv (4) &ufaeU aeUv,fydkif;ü ppfawGjrdK h a'ocHrsm;u qE´jyawmif;qdk cJhMuonf/ rMumao;cifuxkwfjyef xm;onfh wpftdrfaxmifvsif uav; ESpfOD;xuf ydkr,la&; twGuf a'oEå&trdefU udk axmufcHonfh taejzifh ,ckvdk qE´jyawmif; qdkjcif;jzpfaMumif; RFA owif; wGifaz:jyxm;onf/ &cdkifjynfe,f armif;awm c&dkifwGif aexdkifMuonfhrlqv- if tdrf axmifpkrsm; twGuf a'oEå& trdefh udk oufqdkif&m wm0ef&Sd olrsm;u xkwfjyefcJhjcif;jzpfonf/ ppfawGjrdKU NrdKUrdNrdKUzrsm;? ppfawGNrdKUe,f trsdK;om;'Drdkua&pD tzGJYcsKyf(NLD)? &cdkifwdkif;&if;om; rsm;wdk;wufa&;ygwD(RNDP)? jynfaxmifpkBuHHHUcdkifa&;eJY zGHYNzdK;a&;ygwD wm0ef&Sdolrsm;ESifh &cdkifjynfe,f vl- rItzJG htpnf; 14 ckwdkUyg0if onfh qE´jyyJGudk &cdkifjynfe,f jrdKUawmf ppf awG wGif jyKvkyfusif;yjcif;jzpfonf/ tvm;wl &cdkifjynfe,f ajrmufOD;jrdKUü vnf; uav; ESpfOD;xuf ydkr,la&; qE´jyyJGudk vltiftm; 500 cefU jzifh usif;y&ef pDpOfaepOf oufqdkif&m &Jrsm; [efUwm;um vlpk cJGcJh jcif;aMumifh ratmifjrifcJhaMumif; od&onf/ &cdkifjynfe,f armif;awm c&dkiftwGif;&Sd &kd[if*sm- rGwfqvi- frsm; wpftdrfaxmifvsif uav; ESpfOD;om arG;zGm;&ef a'oEå& trdefUudk ax- mufcHaMumif; ppfawGc&dkif trsKd;om; 'Drdkua&pD tzJGUcsKyf jrdKUe,f&kH;cJG 8 ckaygif;jyD; 2013 ckESpf arv 31 &uf aeUpJGjzifh xkwf jyefcsuf xkwfjyefcJhonf/ odkUaomf &cdkifjynfe,f rG- wfqvif bmom0ifrsm;aexdkif onfh a'owGif uav; arG;zGm;rI uefUowfjcif;tay: trsKd;om;'Drdkua&pD tzJGUcsKyf OuúX a':atmifqef;pkMunfu &IwfcsaMumif; ajymqdkcJhygonf/ jrefrmEdkifiH ppftpdk;& vufxuf 1997 ckESpfaemufydkif;wGif &ckdifjynfe,f bl;oD;awmifESifh armif;awm a'owGif aexdkifMu onfh wcsKdU rGwfqvifrsm;onf ZeD; wpfOD;xufydk,lMujyD; om;orD;rsm;vnf; txdef;tuGyfr&Sd arG;zGm;vmonfh twGuf vlOD;a& xdef;csKyfEdkif&ef nTefMum;csuf xkwfjyefcJhjyD;jzpfonf/ wjynfe,fvkH; uav;arG;rI uefUowf&ef qE´jyawmif;qdk aejynfawmfrSmusif;yaewJh 2013 ckeSpf ta&Shtm&SpD;yGm;a&;zdk&rf 'kwd,ajrmufaehrSm wpfOD;wnf; oD;jcm;vkyfwJh owif;pm&Sif;vif;yGJ twGif; a':atmifqef;pkjunfu ekdifiHacgif;aqmifwpfOD;tjzpf wdkif;jynfudk OD;aqmifzdkhvnf; tqifoihfyJvdkh ajymyg w,f/ tJ'Dowif;pm &Sif;vif;yGJrSm udk,fwdkif&SdaewJh udkausmfaus- mfodef; u aejynfawmfuae owif;ay;ydkh xm;ygw,f/ekdifiH- wGif; b,fae&mudkyJ oloGm;oGm; vlawGudk olwdkhtvkdtyfqHk;u bmvnf;vkdh ar;wJhtcgwdkif;rSm tm;vHk; wnD wnGwfxJajymju wJh vdktyf csuf ajcmufcsuf&Sdygw,fvkdh jrefrmEdkifiHtwGif;EdkifiHjcm; &if;ESD;jrKyfESHrI ,ck b@mESpfwGif tar&duefa':vm 3 bDvD,H (oef; 3000) cefU 0ifa&mufrnfjzpfum ,cif b@mESpfESifh ESKdif;,SOfygu 2 qcefU EdkifiHjcm; &if;ESD;jrKyfESHrIwdkuf&kd uf0ifa&mufzG,f&SdaMumif; od&onf/ jrefrmEdkifiHwGif EdkifiH jcm; wdkuf&kduf &if;ESD;jrKyfESHrI onf jyD;cJhonfh {jyD? arv tawm twGif;wGif tar&duef a':vm 380 cefU 0ifa&mufrI&SdaMumif; &if;ESD;jrKyfESHrIESifh ukrÜPDrsm; nTefMum;a&;rSL; OD;pD;Xme nTefMum;a&;rSL;csKyf OD;atmifEdkifOD; ajymMum;csufudkukd;um;jyD;'DADbDtifw- meuf pmrsufESmwGifaz:jyxm;onf/ EdkifiHjcm;&if;ESD; jrKyf ESH rI udk tcktwdkif; tar&duef a':vm oef; 180 ESifh 190 tMum;ykHrSef 0if a&mufvmrnfqdkygu 2003- 14 b@mESpftwGif; tenf;qkH; tar&duef a':vm 2 bDvD,HrS trsm;qkH; 3 bDvD,H txd 0ifa&mufEdkif zG,f&Sd aMumif; az:jyxm;onf/ or®wwm0ef,lvdk[ka':pkajym xyfcgwvJvJajymjuajumif;a':a tmifqef;pkjunfu &Sif;jyygw,f/ yxrqHk;uawmh tvkyf tudkif yg/ ol wdkh tvkyfvdk csifjuygw,f/ ay;wm urf;wm u dk rvdkcsif ygbl;/ olwdkh udk,f w dki f twGuf tvkyfvkyfedkifw,fqkdwJh *kPfodu©m&Sdcsifygw,f/ eHygwfwpf uawmh tvkyftudkifygyJ/ eHygwf eSpfu a&yg? eHygwfoHk;u vrf;awGyg? eHygwfav;u vQyfppfrD;? eHygwfig;u ynma&;eJh eHygwfajcmufu usef;rma&;apmihfa&SmufrI yg/ 'gudk ae&mwdkif;rSm xyfcgwvJvJajymju- wmyg/ 'gajumihf tvkyftudkif[m OD;pm;ay;udpöjzpfygw,f/ txl;ojzihf awmh vli,fawGtvkyftudkif &zdkh yg/" vdkh a':atmifqef;pkjunf u ajymoGm; ygw,f/ ZGefv 5 &ufaehu pjyD; aejynfawmfrSm usif;yaewJh urmÇhpD;yGm;a&;zdk&rftwGif; tck owif;pm&Sif;vif;yGJ[m a ' : a t m i f q e f ; p k j u n f & J h yxrqHk;owif;pm&Sif;vif;yGJyg/ urÇmhpD;yGg;a&; zdk&rfudk ae jynfawmfwGifusif;yjyKvkyfcsdef rS pí jrefrmEdkifiHtwGif; EdkifiHjcm; wdkuf&dkuf&if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufEdkifrnfh tvm;tvmydkrsm; vmonfESifht- nD jrefrmEdkifiH twGuf &if;ESD;jrKyfESHrI tvm;tvm ydkrdkaumif;rGefEdkif rnfh tajctae jzpfaMumif; od&onf/ jyD;cJhonfh arvwGif usif;yjyK vkyfonfh (22)Mudrfajr- muf urÇmhpD;yGm;a&; zdk&rfwGif EdkifiH- wumrS yk*¾Kdvf 900 ausmfwufa&mufjyD; usif;ycJhonfhzkd&rfrsm;teuf jrefrmEdkifiH- wGifusif;yonfhzdk&rfonfvlOD;a&rsm;qkH; wufa&mufEdkifjcif;jzpfaMumif; od&onf/ v u f & S d j r e f r m E d k i f i H wGifEdkifiHjcm;wdkuf&kduf &if;ESD;jrKyfESHrI yrmP tar&duefa':vm oef; 42.689 &SdjyD; ukefxkwfvkyfrI u@ tay: &if;ESD;jrKyfESHrIonf tar&duef a':vm oef; 2.574 &SdonfhtwGuf pkpkaygif; &if;ESD;jrKyfESHrI 5 &mcdkifESKef; ausmf&SdaMumif;'DADGbDwGifaz:jyxm;onf/ EdkifiHjcm;rS tar&duefa':vm oef; 3000 cef h &if;ESD;jrKyfESHrI 0ifa&mufrnf KHONUMTHUNG 7 JUNEKHONUMTHUNG 7 JUNE KHONUMTHUNG 5 JUNEKHONUMTHUNG 5 JUNE
  • 10. 10 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2FEATURE &kd;&m ,Ofaus;rIonf trsKd;om ;qufvuf&yfwnf&Sifoefa&;? trsKd;om; *kPftifvu©Pm ryaysmufatmif xdef; odrf;a&;twGuf r&Sdrjzpf vkdtyfonf/ ,aeU csif;vlrsKd;rsm; &dk;&m,Ofaus;rI rsm;pGmteuf trsKd;om;a&; rSwfaus- mufwif onfhh ,Ofaus;rIrsm;&Sdovkd e*kd &Sd&if;pGJ ,Ofaus;rIukd wkdif;wyg;? vlrsKd;jcm;,Ofaus;rIrsm;jzifh a&maESmNyD; ta&mifwifcsJUum;aom zufpyf ,Ofaus;rIrsm; vnf;&Sdaeonf? Oyrm ,aeU csif;&kd;&m 0wfpm;qif,ifrI wcsKdUonf a&S;&kd;&me*kd&Sd&if;pGJ 0wfpm;qif,ifrIukd pwkdiftrsKd;rsKd;? tqiftuGuf trsKd;rsKd;jzifh zefwD;xmonfukdawGU&rnfjzpfonf/ 4if;udk &dk;&mt 0wftpm; [k owfrSwf&ef tvGef- cufcJ ovkd acwfopf csif;&kd;&m 0wfpm;qif,ifrI[kvnf; rqkdtyf&m/ xkdUtwl &dk;&mtursm;wGifvnf; vlrsKd;jcm;rsm; ,Ofaus;rIrsm;xJu aumif;onf[k xif&aom uuGuf rsm;ukd ckd;,lNyD; ukd,fh&kd;&m tursm;wGif acwfqefonfh twD;trIwfrsm;jzifh trTrf;wifum a&maESmxm;onfh xGifvkH; &kd;&m tursm;vnf; wykHwyif&SdaeNyD/ okdUaomf csif;vlrsKd;rsm; &kd;&m ,Ofaus;rItursm;pGmteufcsKd;csif;&kd;&m "g;okdif;tuonf rnfonfh vlrsKd;jcm; rsm; xHrS wkduf&dkufaomfvnf;aumif;? o G , f 0 I d u f a o m f v n f ; a u m i f ; a&maESmwDxGifxm;jcif;r&dSonfh t jyif tpOf tvmMuD;onfh a& ra&mtESpfjynfhonfh &kd; &m,Ofaus;;rItu wrsKd;jzpfonf/ csKd;csif;wkdUonf csif;jynfe,f awmifykdif; rif;wyf? uefyuf- vuf? rwlyDNrdKUe,f rsm;wGif trsm; tm;jzifh aexkdif Muonf/ þ tuonf &kd;&m yGJvrf;owif? usif;yonfh yGJ taetxm;ukd vkduf- NyD; uenf; u[ef wrsKd; pD&SdMuonf/ tajctaet& 0rf;enf;aMuuGJjcif;rsm;? rauseyfcHjyif;jcif;rsm;? atmifyGJrsm;ukd azmfxkwf&mwGif pnf;csufnDnD atmf[pfMudrf;(MuKH;0g;)0g;NyD; u&onf/ uenf; u[efuGJjym; aomf vnf; toHk;jyKonfh wl&d,mrsm;onf wxyf wnf;om jzpfonf/ csKd;csif;wkdU yGJvrf;obif wkdif;wGif &dk;&macgif&nfonf rygrjzpfay/ tokbyGJESifh"g;okdif;tu csKd;csif; wkdUonf tokbyGJ&SdvSsif tavmif; ab;wGif "g;jzifh uav &SdMuonf? qkdvkd &if;rSm a,musFm; om;wkdU 0rf;enf; jcif;udk csKd;(csif;)wkdU&dk;&m"g;odkif;tu - ZvyfeD jyoonfh oabm ukdaqmifonf/ xkdokdU u&mwGif wD;vHk;jrdKifqdkif vmonfESifhtrSs "g;ykvkdif;(ESD;,uf) xJrS "g;udk xkwfjyD; a0SU ,rf;um tdrfx&H? eH&Hrsm;udk xdk;Muonf? tdrfeH&Hudk tMudrfaygif;ajrmufrsm;pGm xdk;jyD; uolukd ydkrkd0rf; enf;aMuuGJ ol[krSwf,l&onf/ Oyrm csKd; trsKd;orD;wOD; aoqkH;vSsif romyGJwufolrsm;onf aoqHk;oltrsKd;orD; armif tuukd ykdjyD;tm&Hkpdkdufavh&SdMuonf? taMumif;rSm armif jzpfolu rdrdtpfr touf&SifpOf &SmazGpkaqmif;onfh ypönf;Opöm [lorSsudk tvkH;pkHzsufqD;ypfEdkifcGifh&Sdaom aMu- mifhjzpfonf? tpfrjzpfol touf&SifpOf a,mufzjzpfolu aumif;rGefpGm jyKpk ,k,rI r&Sdjcif;? cspfcspfcifcif raygif;oif;jcif;rsm;udk armifjzpfol tujzifh odomEkdifonf? armifjzpfol u ypönf;Opöm pwifzsufqD;jyDqdkvSsif a,mufzjzpfolonf rsufESmysuf&jyD? yGJwufolrsm;uvnf; a,mufzudk r0Hhr&J MunfhMuonf? a,mufz cif Asm vlUa&SU olUa&SU wGif acgif; razmf&JawmhbJ t&SufuGJav awmhonf/ csKd;a'owGif "g;csuf&m rsm;pGmjzifh &kyfysufqif;ysuf jzpfae- aom tdrfx&Hrsm;awGUyguþtdrf wGif rMumao;rDu tokb&Sdonf[kodEdkif onf? tdrfx&Hudk rnfolrqdk "g;jzifh u,if; xkd;ydkifcGifh&Sdonf? tdrf ukd tokbtjyD; wv cefU tMumwGif jy efvnfjyKjyifzgax;EdkifjyDjzpfonf? xkd okdUzmax;jyifqif&mwGif0g;um tdrf onf jyKjyif& vG,faomfvnf; ysOf um tdrfonf jyKjyif&ef tvGef- cufcJNyD; tusnf;wef &kyfysufvSonf/ rdrdaqGrsKd;wpfOD;OD; towfcH& onfhtokbyJGrsKd;wGif “iga,musFm;om; rif; (aoqHk;oltrnf)udk owf wJhvludk igudk,fwkdif jyefowfr,f? rif; tcsnf;ESD; eJU raoap&bl;/ igwkdUtrsKd;awG b,fawmhrS tcsnf;ESD; raozl;bl;" qkd NyD; uvJhpm;jyefacs&ef MuKH;0g;NyD; tHMudwfum u Muonf/ EGm;aemufowfyGJESifh"g;okdif; tu*kPf yumoe pnf; pdrfjyo onfh yGJjzpf onf? acgifyGJ[k vnf;ac:Edkifonf? yGJusif;yEkdif a&;twGuf ESpfaygif;rsm;pGm EGm;aemuf? 0uf? Muuf? qef? qyf 0g? ajrtdk;? acgiftkd; tp&Sdonfrsm;udk ESpfaygif;rsm;pGm Mud- KwifNyD; pkaqmif;jyifqifrI rsm;jyK vkyf& onf/ yGJvkyfrnfhyk*¾Kdvfonf ,cifESpfrsm;u jyKvkyfaom EGm;aemuf owfyGJ wckckwGif yGJusif;yrnfh taMu- mif; MudKwifNyD; today;aMumfjim&onf/ odkU rSom vlxku b,folu EGm;aemuf b,fESpfaumif tm;jzifh b,ftcsdefrSmyGJ vkyfrnfudk od&rnfjzpfonf? wcsdefwnf;wGif EGm;aemuf 10 aumifjzifh vkyfvSsif Sek be [kac:onf? qkdvkd&if;rSm wif;jynfhyGJ [líjzpfonf? yGJpNyDqkdvSsif wif;jynfhyGJ jzpfygu trSwf&ausmufyHk wckvkyf&onf? ausmufjym;tMuD;MuD; wpfckudk ausmufwkdif av;wkdifjzifh ax- mufrjyD; xrif;pm;pm;yGJ yHkpHjzifh awmifu kef;wpfae&mwGifvnf;aumif;? &Gmt0if0 wGif vnf;aumif; jrifomxifom&Sdonfh ae&mwGif pkdufxlavh&SdMuonf/ yxr? 'kwd,aeU tNyD; wwd,ajrmufaeUwGif EGm;aemufrsm;udk jrSm;jzifh ypfowf&onf? xdkUae- muf EGm;aemufOD; acgif;udk jzwfjyD; EGm;aemufcsnfonfh wdkifay:wGif pepf wus csdwf&onf? xkdyGJrsKd;wGif vlwkdif; u csifwkdif; u ír&yJ yGJ&Sifu urnfh oludk a&G;&onf? AkH? armif;? aMu;jym;rsm;jzifh pnf;csufnDnD pwifwD;cwf&onf/ rdepfydkif;MumvSsif tuorm; onf "g;udk ykvdkif;rSxkwf? a0SU,rf;um rdrdukd,fukd,frdrd pwifMuGm;vHk;xkwf trTrf;wifNyD; MuHK;0g; u&awmhonf? uaepOf"g;jzifhwpkHw&mukdrckwf rxpf&yg/oH0gwaMumfaMufjz- ifh “a,musFm;om; iguGJU? EGm;aemuf wif;jynfhyGJ b,fEScg vkyfcJhonf? olrsm;yGJrSm ig qkdwJhig[m tvum;ESifh b,fawmhrS rpm;bl;? ightzdk;tazu b,fEScg yJGvkyfcJhonf? b,fawmif? b,fae&mrSm oGm;MunhfMuprf;? ighausmufyHkawG? ightdrf x&HrSm EGm;aemufacgif;awG jynfhaew,f? ig [Jh iguG" [k Mudrf;0g;jyD; u&onf? u jyolrsm;twGuf yGJ&Sifu MudKwifNyD; acgiftdk; oD; oefU jyifqifay;&onff/ EGm;aemufcsKdjzifh toifh xnfhxm;aom acgif&nfudk ujyjyD;onfESifh wjydKifeuf wdkuf& onf? xkdUaemuf rdrduJhokdU EGm;aemufyGJtMuD; tus,f usif;yzl;olrsm;udk tdrf&SifrS wvSnhfpD zdwfac:NyD; ucdkif;onf/ pwkxåajrmufaemufqkH;aeUwGifrl "g;okdif;jzifh taysmfu u&onf? þtuonf "g;tu uGsrf;usifolESifh 'dkif;orm;wkdUwOD;csif;pDwdkufcdkuf&onfh uuGufjzpfonf? tvGef tEå&m,frsm;NyD; aoG;xGuf oH,dkrIrsm;onf? 'kdif;o rm;u "g;ukd um? "g;orm;udk wGef;? "g;orm;uvnf; 'dkif;orm;udk "g;jzifh xdk;? 'kdif;orm;wGef;wmukd a&Smif po- jzifh uMu&onf? y&dowfrsm; tm;ay; oHrsm;? wD;cwfoHrsm;jzifh pD- nHNyD; tifrwef pdwfvIyf&Sm;p&m aumif; onfh uuGuf jzpfonf? awm&kdif;om;aumifowfyGJESifh "g;okdif;tu csKd;a'oonf awmeuf tvGef xlxyf onfh a'ojzpfojzifh usm;? awm0uf?0uf0Hponfh awm&kdif;wd&dpämefrsm; orif? '&,f?pkdif? ajymif ponfh om;aumifMuD;rsm; tvGefaygrsm;onf?vltkyfjzif aw- macsmufí aomfvnf;aumif; ? wukd,fawmfjzifhaomfvnf;aumif; awmxGuf avh&SdMuonf/ awm au- mif tMuD;MuD; &vSsif &Gmr0ifcif awmifukef;wae&mrS&GmzufodkU aoewfajymif;vSnfhum tcsufaygif; rsm;pGm aoewf ypfazmufNyD; awmaumif tMuD;MuD; &aMumif; tcsufay;Muonff/ xkdtcg &Gmom;rsm; onf aoewfoH vm&mzufqDodkU uokwfu,uf ajy;jyD; oGm;a&mufMudKqdkMuonf? trJaumif &ol tdrfodkU tom; tm;vHk;o,fay;&NyD; vlMuD;rsm;u tom;rsm;udktdrfwdkif; nDwlnDrSs a0iSay;&onf? xdkUaemuf tdrf&Sif rS trJaumif taumifMuD;vSsif MuD; ovdk tdrfarG; EGm;aemuf? 0uf ukd owfjyD; *kPfjyKyGJvkyf&onf? oufqkdif&m aqGrsKd;rsm;u acgtdk; wvHk;? ESpfvHk;jzifh vma&muf *kPfjyKay;Muonf? xkd yGJrsKd; twGuf "g;okdif; u&mwGif om;aumifMuD;&zl;olrsm;u rdrd- wdkU tpGrf;tp? “igonf usm;b,fESaumif? 0uf0H b,fESaumif? pdkif? ajymif b,fESaumif &zl;on" ponfjzifh MuHK;0g;NyD; uMuonf? wu,fha,musFm;aumif;wdk uyGJ [kvnf; qdkEdkifonff/ xkdyGJrsKd;wGif rkqkd;tvkyfruGsrf; usifolrsm; ucGifh r&Sday/ rsKd;EG,fpk aygif;pkHaom csif;vlrsKd;rsm; rwlnDaom &kd;&myGJvrf; owifwkdif;wGif csKd;csif;wkdU &kd;&m "g;okdif; tuonf r&Sdrjzpf r&kd;Ekdifaom &kd;&m"g;okdif; tuyifjzpfonf/ tifrwefpdwf0ifpm;p&m?&ifxdwfbG,f&m aumif;onfh tcs,fto rygaom &kd;&m,Ofaus;rItu [k qkd&rnf/ txl;ojzifh ,aeU jynfwGif;jynfy&Sd csif; wkdif;&if;om;rsm;u ESpf pOf azaz:0g&Dv 20 &ufwGif usif;yNrJjzpfonfhh csif;trsKd;om;aeU wkdif;wGif csKd;&kd;&m "g;okdif;tuonf yGJMunfh y&dowf pdwft0ifpm;qkH; &kd;&m,Ofaus;rI tu tjzpf ae&m ,lpjrJyifjzpfonf/ jcKHygu þ &kd;&mtuonf a,muFsm;aumif;wkdU pGrf;&nf? a,musFm;aumif;wkdU pdwf"gwfrsm;ukd azmfxkwf onfh tEdkifrcHt&SLH;ray;onfh oabmukd aqmifaom xdef;odrf; jrwfEkd;tyfonfh csKd;csif; wkdU &kd;&m tu yifjzpf ayawmhonf/
  • 11. News Journal Khonumthung | 11June 2013 | Vol.1 No.2 NATIONAL NEWS arv 20-21 &ufaeU&efukefjrdKU? uefawmfMuD; [dkw,fjzpfonfh Place Ho- tel wGif usif;yjyK vkyfonfh 'kwd, tMudrf rD'D,mnDvmcHwGif wdkif;&if;om;rD'D,mrsm; wufa&mufrI enf;yg;jyD; wdkif;&if;om; rD'D,mudpö aqG;aEG;rIvnf; r&SdaMumif; od&onf/ “'DnDvmcHrSm wdkif;&if;om; rD'D,mudpöaqG;aEG;zdkUwckwavrSryg yg bl;? tJ'gaMumifh wdkif; &if;om; rD'D,mudpöudkvnf; raqG; aEG;jzpfbl;” [k cdkElrf;xkefowif;XmerS t,f'Dwmjzpfol udkqef;oJ uajymonf/ ,if;rD'D,mnDvmcHwGif jyefMum;a&;0efMuD;Xme OD;atmifMuD; tyg t0if at*sifpD? EdkifiH wumrS rD'D,mrsm;? oufqdkif&m Xmeqdkif&m 0efxrf;rsm;? oufqdkif&m owif;Xmersm;rS owif;axmuf? t,f'Dwmrsm;ESifh {nfh onfawmf pkpkaygif; 369 OD; yg0ifwufa&muf cJhaMumif; od&onf/ wdkif;&if;om;rD'D,mrsm;rS rGef? &cdkif? u&if rD'D,mrsm; wufa&mufcGifh&&SdMujyD; csif;owif; Xmersm;rS cdkElrf;xkef owif;? The Hakha post ESifh Chin world Media rsm;rSwOD;pD wufa&muf EdkifaMumif; od&onf/ 2013ckESpf tdE´d,EdkifiH umvuwm;jrdKUwGif zJGUpnf;xm;onfhEdkifiHwum jrefrmowif; tzJGU wGif wdkif;&if;om; rD'D,mrsm;jzpfMuonfhvGwfvyfaom rGefowif;at*sifpD? ucsifowif;Xme? ukvm;wefowif;Xme? uEÅm&0wDwdkif;(rf)? a½T[oFm owif;Xme? Karen Information Cent- er (autdkifpD)? ckdElrf;xkefowif;Xme? rZÑdrowif;Xme? ed&Oö&mowif;Xme? owif;ESifhrD'D,muGef,ufESifh oSsrf;oHawmfqifh owif;Xme (11)zJG h yg0ifMuonf/ nDvmcHwGif jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pDtajymif;tvJtwGif; rD'D,m atmifjri frI? tcuf tcJ ESifh a&SUqufvkyfaqmif&rnfh tajctaersm; udk aqG;aEG;cJhMujyD;EdkifiHwum jrefrmhowif;(bDtJeftdkif) rS cdkElrf;xkefowif;Xme t,f'Dwmu Media, Peace and Conflict ESifhywfouf onfh tajctaeudkaqG;aEG;cJhaMumif; od&onf/ 2013ckESpf {jyDv 25 &ufaeUrS 27 &ufaeUtxd armfvjrdKifjrdKU px&if; [dkw,frSm usif;y jyKvkyfonfh yxrtMudrf wdkif;&if;om; rD'D,mnDvmcHwGif vGwf vyfpGm ajymqdkcGifhudk tajccHjyD; EdkifiHwum pHEIef;ESifh tnD rD'D,may:xGef;vma&;ESifh tJ'D Oya'rSm wdkif;&if;om; rD'D,m zGHUNzKd;vmap&efESifh wdkif;&if;om; rD'D,mrsm; zGHUjzKd;a&;udk vufwGJulnDoGm;&ef? wdkif;a'oMuD;ESifh jynfe,frsm;u tpdk;&rsm;ESifh a'owGif; yHkESdyfowif;? a&'D,dk? &kyfoHrsm;? owif;rD'D,m wdk;wufa&; vkyfief;udk vGwfvyfpGm aqmif&GufcGifh ay;&ef xkwfjyefcJhMuonf/ odkUaomf jrefrmEdkifiHtpdk;& jyefMum;a&;0efMuD;Xmeu OD;pD;usif;yonfh 'kwd,tMudrf rD'D,m nDvmcHwGif wdkif;&if;om;rD'D,m udpöaqG;aEG; &ef ryg&Sdjcif;onf wdkif;&if;om;rD'D,m rsm; wdk;wufa&; zHG h jzKd;a&; twGuf t[efUtwm;wckjzpfvmEkdifaMumif; okH;oyfMuonf/ 'kwd,tMudrf rD'D,mnDvmcHwGif wdkif; &if;om;rD'D,m wufa&mufrIenf; vGefcJhonfh arv aemufqkH;ywfü okH;&ufMum jrpfMuD;em;jrdKUwGif aqG;aEG;cJhjyD; jzpfonfh ucsifvGwfajrmufa&;tzJGU ESifh jrefrmtpdk;& jidrf;csrf;a&; udk,fpm;vS,frsm; jrpfMuD;em;jrdKUrSmyif jyefvnfaqG;zdk h&SdaMumif; od&onf/ 'kwd,tMudrf aqG;aEG;yJGudk rMumcif ucsifjynfe,f jrpfMuD;em;jrdKUrSm jyefusif;y&ef &SdaMumif; jidrf;csrf;a&; tusKd;awmfaqmif OD;vSarmifa&T ajymMum;csufudk udk;um;jyD; AGDtdkat jrefrmydkif; tifwmeuf pmrsufESmwGifaz:jyxm;onf/ ucsifvGwfajrmufa&; tzJGUESifh tpdk;&ppfwyf tMum; tjyeftvSefypfcwf rIrsm;udk &yfpJa&; oabmwl- rI &&SdEdkif&ef þaqG;aEG;yJGudk jyefvnfusif;yjyKvkyf oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/ yxrtMudrf jrefrmtpdk;& bufrS jynfaxmifpk0efMuD; OD;atmifrif; OD;aqmifonfh jidrf;csrf;a&; ukd,fpm;vS,ftzJGUESifh ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUacgif;aqm if 'kwd, ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf *Grfarmf tzJGUwdkU awGUqHkaqG;aEG;yJGwGif vkH;0 typftcwf &yfpJa&; r[kwfbJ wdkufyJGrsm; avsmhusapa&; tygt0if EdkifiHa&;aqG;aEG;yJGrsm; jyKvkyf&ef qdkonfh oabmwlnDcsuf 7 csufudk vufrSwfa&;xdk; cJhjcif;jzpfonf/ yxrtMudrf ESpfbuf udk,fpm;vS,frsm; awGUqkHaqG;aEG;cJhtjyD; ucsifjynfe,ftwGif; tpdk; &wyfESifh ucsifvGwfajrmufa&; wyfrawmft- Mum; ypfcwfrI ododomom avsmhusoGm;onf[k qdkEdkifaomfvnf; ucsifjynfe,f ta&SUajrmufbufürl wdkufyJGrsm; tenf;i,f&Sdaeao;aMumif; od&onf/ odkUaomf ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUu EdkifiHa&;aqG;yJG az:aqmifEdkif&ef jyif qifaepOfwGif jrefrm tpdk;&bufu ucsifjynfe,ftwGif; ppfwyftiftm;wdk;jyD; wyfcsxm;onfrsm;udk qufvufvkyfaqmifaeaMumif; KIO ajymcGifh& OD;vmeef ajymMum;csufudk udk;um;jyD; ADGtdkat uaz:jyxm;onf/ jynfaxmifpktqifh jidrf;csrf;a&;az:aqmifa&; aumfrDwDESifh ucsifvGwfajrmufa&;tzJGUwdkUonf vGefcJhonfh 2012ckESpf rS pwifum ESpfbuf- ppfwyfrsm; typftcwf&yfpJa&; tygt0if jirf;csrf;a&; aqG;aEG;yJGrsm;jyKvkyfEdkif&ef w&kwfEdkifiH a&TvDjrdK hü 7 Mudrfwdkifwdkif aqG;aEG;jyD;jzpfonf/ arv aemufqkH;wGif aqG;aEG;onfh ucsifjynfe,f jrpfMuD;em;jrdKUrSm aqG;aEG; cJhonfh 8 Mudrfajrmuf aqG;aEG;rIjzpfjyD; ,ckaemufqkH;awGUqkHyJGrS ppf rSef onfh jidrf;csrf;a&;ESifh jynfwGif; ppf&yfpJa&;wdkUtwGuf ESpfbufoabmwl- nDrI rsm; &&SdEdkif&ef ucsifvlxkrS vkdvm;aeMujcif; jzpfonf/ ESpfbuf ppfyJGaMu- mifh ppf ajy; 'ku©onf (1) odef;cefU wdrf;a&Smifykef;atmif;aeqJ jzpfaMumif; od&onf/ ucsifNidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJ rMumcif xyfrHusif;yrnf KHONUMTHUNG NEWS 8 JUNE tpdk;&wyfeSifh KIA jum;wdkufyGJrsm;jzpfyGm;csdef upí ae&m,l xm;jcif;jzpfjyD; ucsifjynfe,f wif;rmrI ae&m a'o tvdkuf vkHjckHa&;tzGJhrsm;udk &xm;vrf;ab;wGifae&mpdyfcsxm;jcif;jzpfonf[kc&D;oGm;a'ocHrsm;rSajymonf/ ucsifjynfe,f twGif; wdkufyGJrsm;jidrfouf aecsdefjzpf aomf vnf; vkHjckHa&;wyfrsm;ukd avsSmhcsjcif;r&SdyJ tpdk;&wyfrsm;eSifh wif;juyfxm; qJjzpfonf[k &xm;vrf;ab;rS rdk;aumif; a'ocHwpfOD;ajymonf/ “tckawmh jidrf;csrf; oGm;jyD/ wdkufyGJoH awGvnf; rjum;& awmhbl;/ tpdk;&ppfwyfawGu awmh wdkuf yGJp jzpfu wnf;uyJ tJ'Dvdkae&m ,lxm;wm” [kajymonf/ 4if;wyfrsm;csxm;aomae&mwGif wJrsm;xdk;xm;jyD; wyfzGJh0if 5 OD; cefhvIyf&Sm;aeonfudkawGh&onf[k c&D;oGm;a'ocHrsm;ajymonf/ reÅav;-jrpfjuD;em;&xm;vrf;wavQmuftpdk;&ppfwyfvkHjckHa&;wif;juyfxm;qJ xdka'ocHrsm;onf 4if;ppfwyfrsm;vkHjckHa&; csxm;jcif;ajumifh tpdk;&eSifh ucsifvTwfajrmufa&;tzGJh KIO wdkufyGJoHrsm;rjum;&aomfvnf; oGm;vm&ef pdk;&drfaeqJjzpfonf[k ajymonf/ tpdk;&jidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;vkyfief;aumfrwD eSifh KIO wkdh arv 28-30 xd jrpfjuD;em;wGif awGhqkHaqG;aeG;cJhcsdef wdkufcdkufrIawG avs- mhcsjyD; xyfrH rjzpfyGm;atmifxdef;odrf;jcif;? eSpfzuf udk,fpm;vS,f rsm; yg0i fwJh apmihfjunhfjuD;juyfa&; tzGJh zGJhpnf;&ef rltm;jzihfoabmwlum 'ku©onfrsm;twGuf jyefvnf xlaxmifa&; udpö&yf wyfykdif;qkdif&m wyfae&m csxm;rIrsm;eJh ywfoufjyD; qufvufndSeIdif; aqmif&Guf&ef oabmwlcJhjuonf/ BNI NEWS 7 JUNE
  • 12. 12 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2NATIONAL NEWS 1/ jynfaxmifpk tpkd;& or®w OD;odef;pdef onf vlrsKd;?bmom *kdPf;*P rcGJjcm;yg? trsKd;om;vTwfawmf? jynf olvT- wfawmf ukd,fpm;vS,f? vlxkoab- mxm; qE´ukd av;pm;orIjyKonf/ ukd,fusifh w&m; raumif;wJh vTwfawmfukd,fpm;vS,f? tpkd;& 0efxrf;awGukd ay:wifjzKwfcs&Jonf/ jynfe,ftpkd;& 0efMuD;csKyf ESifh 0efMuD;tzGJU onf ygwD? yk*¾Kdvfa&;? a'o cGJjcm;rI&Sdonf? vTwfawmf ukd,fpm;vS,f? vlxkqE´ukd tav;rxm;yJ olwkdU oabmxm;qE´ukd ykdNyD;tav;ay;onf? ukd,fusifhw&m; raumif;aom tpkd;& 0efxrf;rsm; ay:wifta&; ,lrIr&Sd/ 2/ jynfaxmifpktpkd;& vTwfawmftwGif; ygwD? yk*¾Kdvf? ae&ma'orcGJyJ wef;wlqufqHrI&Sdonf? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; wifjycsufukd wkduf&kduf ta&;,ltvm;xm;ay;onf/ jynfe,ftpkd;& twkduftcH CNP, CPP, ENDPukd,fpm;vS,fawGukd cGJjcm;qufqHonf? tpnf;ta0;wGif aemufwef;rSm xkdifckdif;NyD; olwkdU wifjycsufawG ta&;,l vkyfaqmifay;rI r&Sdoavmuf jzpfaeonf/ 3/ jynfaxmifpktpkd;& or®w ESifh 0efMuD;wkdU vkyffief;aqmif&GufrI? bwf*suf okH;pGJrI awGukd wDAGD? owif;pm? *sme,fu wqifh vlxka&SUarSmuf csjy- onf? vkyfief;aumfrDwDzGJUpnf;rIu tp vlxk oabmxm;&,lNyD;rS vkyfaqmifonf? jynfe,ftpkd;& vkyfief;okH; bwf*sufaiG ukd vTwf awmf ukd,fpm; vS,fawG? jynfolawG a&SUarSmufrSm &Sif;&Sif;vif;vif;rwifjycsif yg?vTwfawmf twGif; ar;cGef;awG ajzMum;rI rjywfom;yg? jynfe,fbwf*sufpm&if;pmtkyf vTwfa wmfukd,fpm;vS,fawGray;csifyg? vlxkrS wifjycsufrsm;ukd vTwfawmfukd,fpm;vS,fawG rdwåLray;zkdUwm;jrpfxm;onf? aumfrDwDzGJUpnf;jcif;? a&G;cs,fjcif;rsm;wGif vTwfawmfukd,fpm;vS,f? vlxk oabmxm;r,lyJ wkduf&kduf vkyf aqmifrIaMumifh jyomemrsm; &Sdaeonf/ 4/ jynfaxmifpktpkd;& vkyfief;wif'grsm;ukd jynfolw&yf vkH;xH owif; pmjzifh aMumfjim ac:,lonf/ jynfe,ftpkd;& vkyfief;wif'grsm;ukd vTwfawmfukd,f pm;vS,f? jynf olvlxkxHrcsjyyJaiG&SifaMu;&Sif?aqGrsKd;tokdif;t0kdif; awGukd OD;pm;ay;vkyfaqmifckdif;onf? tao;pdyfukd vTwfawmfukd,fpm;vS,f awGawmif odcGifhr&Sdyg/ 5/ jynfaxmifpk tpkd;& vTwfawmfwGif jyifqif&efvkdtyfonfh Oya'rsm; jyifqifMuonf? tpnf;ta0;ukd Mum&Snfvkyfonf? jynfyavhvma&;c&D;pOfrsm; vkyfonf? vTwfawmf ukd,fpm;vS,fvpm? armfawmf,mOf tjynfhtpkH ay;onf/ jynfe,ftpkd;& bmOya'rS ra&;qGJyg? vTwfawmftpnf;t a0;&ufwkdwkdeJUvkyfonf? jynfyavhvm a&; c&D;pOfr&Sd? vTwfawmf ukd,fpm;vS,fvpm enf;enf;ay;NyD;? armfawmf,mOf vkH;0 ray;yg/ 6/ jynfaxmifpktpkd;& or®w? vTwfawmf OuúX? 0efMuD;tzGJU? vTwfawmfukd,fpm;vS,f tMum; vGwfvyfyGifhvif;pGm tvG,fwul qufqHrI&Sdonf? c&D;pOf? EkdifiHawmftxl;{nfhonfrsm; MudKqkdrIrsm;? qufqHr- Irsm; wGif cGJjcm;rIr&SdyJ yl;wJGaqmif&Gufonf? jynfe,f? NrdKUe,fta&;aqmif&Guf&mwGif oufqkdif&m vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; qE´oabmxm;&,lNyD;rS trdefUxkwf taumiftxnf azmfonf/ 'Drkdua&pD usifhpOfukd av;pm; usifhokH;onf/ jynfe,ftpkd;& 0efMuD;csKyf? 0efMuD;tzGJUESifh jynfe,fvTwfawmfukd,fp m;vS,frsm;tMum;qufqHrI tvSrf;a0;onf? twl- wuG vkyfief;aqG;aEG;rI? pDrHcefUcGJrIr&Sdoavmufjzpf aeonf? a'ota&; aqmif&Guf&mwGif oufqkdif&m vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wkdifyifrIr&Sdyg? NrdKUe,ftkyfcsKyfa&;rSL awGutp oufqkdif&m vT- wfawmf ukd,fpm;vS,frsm;xH tMuH&,lrIr&Sdyg? 'Drkdua&pD usifhpOfw&m; jynfe,ftpkd;&u oabm raygufao;[k qkd&rnfom/ 7/ jynfaxmifpktpkd;& 0efMuD;rsm; rdrdukdifwG,faom XmewGif bwf*suf? vkyfief;aqmif&GufrI tmPm tjynfh&Sdonf? vTwfa wmfukd,fpm;vS,fwifjycsufrsm;xda&mufonf/ vT- wfawmfOuúX ESifh vTwfawmftmPm jrifhrm;onf/ jynfe,ftpkd;& 0efMuD; awG bmtmPm rSr&Sd? bwf*sufokH; p&mr&Sd? bwf*sufokH; pGJcGifhvnf; r&Sdo av- mufjzpfaeonf? A[kdeJU 0efMuD;csKyftrdefU csrSom vkyfief; aqmif&GufcGifh&Sdonf? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; wifjycsuf xda&mufrI r&Sdyg?vTwfawmf OuúX tmPm enf;yg;vGef;onf/ 8/ jynfaxmifpktpkd;& vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wifjycsuf- awG 0efMuD;eJU wm0ef&Sdrsm;u wkdawmif;aom umvtwGif; taumif txnfazmfonf/ jynfe,ftpdk;& vTwfawmf ukd,fpm;vS,frsm; wifjy onfh aqmif&Guf&ef csrSwfNyD;aom vkyfief;rsm; trSefwu,f azmfaqmifrIenf;yg;onf? Oyrm - Saika eJU Fungkah Mum;um;vrf;? Tlangpi eJU Lungding Mum;um; vrf;twGuf odef; 40 pD axmufyHHha&;vTwfawmfqkH;jzwfcsuf wESpfMumNyD? Fungkah &Gm tkyfcsKyfa&;rSL;a&G;cs,fa&; t&Iyft&Sif; Oya't& ta&;,lay;&ef vTwfawmf tpnf;ta0; wifjycsuf ,aeUxd taumiftxnfrazmfyg/ jynfaxmifpktpkd;& ESifhjynfe,ftpkd;& vkyf&yfEIdif;,SOfjcif; Pu Lal Maung Cung ( MLA) BNI NEWS 8 JUNE oHvGifta&Shydkif; rdkif;qwfc&dkif rdkif;wkHjrdkhe,f twGif; tajccs vIyf&Sm;aeonhf trSwf 171 ppfa'o awmifydkif; 0 wyfzGJh eSihf jrefrmppfwyfwdkhjum; ppfa&;wif;rm vsSuf&Sd aomajumihf eSpfbufwyf tjydkif tiftm;jznhfae ajumif;pkHprf;od&Sd&onff/ 2013 *sGef 7 &uf aemufqkH;xm;í aw- mifydkif; 0 wyfzGJhrsm; ajrmufydkif;wdkh wyf&kyfjyef&ef tpdk;&wyf u &mZoHay;xm;ajumif;? odkhaomf *sGefv 2 &ufaeh awmifydkif;0 tpnf;ta0; usif;y&mwGif wyf&kyf jyefa&;udpö aqG;aeG;jcif;vkH;0r&SdcJhajum if;? xdkhajumihf tpdk;&wyf &mZoH twdkif; 0 wyfzGJhrS wyf&kyfjyefjcif; r&Sdaomajumihf tpdk;&wyfu oH- csyfumum; 14 pD; vltiftm;tjynhf wif aqmif onhf ppfum;juD; 10 pD;udk wmcsDvdwfjrdkhrS (rdkif;wkH? rdkif;qwf) rdkif;wkrf; rdkif; uef;? xdk rSawmif ydkif; 0 Xmecskyf buf tiftm;jznhfjcif;jzpfekdif aju- mif; a'otwGif; owif;&yfuGufu qdkonf/ þuJhodkh ppfa&; wif;rmvm&jcif;rSm jrefrmppfwyf wyf&if; 3&if;uawmifydkif; 0 wyfzGJh &mbmpdkufcif;rsm;tm; arvaeSmif;ydkif;u odrf;ydkufvdkufjcif;rS pwifv- majumif; okH;oyfolrsm;u vnf; ajymonf/ “jrefrmppfwyfu 0 wyf&Jh &mbmpdkufcif;juD;qDudk tiftm;tvkH;t&if;eJh wdk;0ifw,f/ 0 bufu aemufqkwfay;vdkufawmh aoewf wcsufav;rS razmufvdkuf&bJ &mbmpdkufcif;juD;udk Armwyfu odrf;ydkufvdkufw,f? tJovdkaemufydkif; 0 u xdkif;e,fpyfwajumvkH; rSm tiftm;toihfjyifqif ae&m ,lxm;ae w,ftck” [k 4if;u qufajymygonf/ &mbmpdkufcif;twGuf ykHygusifjrdkhe,f cGJtm;udk;&onhf erhfcJrfacsmif;tm; 0 wyfzGJhrS jzwf,loG,fwef; &m vlxku aomufokH;a&? v,f,moHk;a&r&SdonhftwGuftmPmydkif rsm; xHwdkifjum;cJhzl;onf/ xdkwdkifjum;rIajumifh 0 &mbmjcHudk jrefrmtpdk;&wyfu oGm;a&mufodrf; ydkufvdkufjcif;jzpfonf[k a'ocHrsm;uajymonf/ ,ckppfwif; rmaecsdefwGif 0 jynfaoG; pnf;nDnGwfa&;wyfrawmfonf w&kwfedkifiHrS ppfwdkuf&[wf ,mOfrsm; wihfum;rsm; oHcsyfumum;rsm; 0,f,l&&Sdonf[k owif;xGufay:aecsdef? 0acgif;aqmif rsm;u 0 e,ftm; osSrf;jynfe,frS cGJxGufjyD; aejynfawmf- vufatmufcH oD;oehf jynfe,fwnf axmifcGihfjyk&ef awmif;qdkaecsdefeSifhvnf; wdkufqdkifaeonf/ 0wyfzGJheSihfppfa&;wif;rmrIajumihftpdk;&wyf oHcsyfumum;10pD;ausmftiftm;jznhf
  • 13. News Journal Khonumthung | 13June 2013 | Vol.1 No.2 WORLD NEWS qD;&D;,m;tpdk;&wyfu twdkuftcH- wyfzJG hrsm;eSifh tpkd;&wyfrsm;tjum; jzpfyGm;aeaom vufeufudkif y#dyu© rsm;wGif "gwkvufeu- frsm; tokH;jykcJhonf[k jyifopftpdk;&u ,kH jun- fjyD; ppfa&;qdkif&m vIyf&Sm;rIrsm; tygt0if jynfwGif;ppfudk tqkH;owfap&ef aqG;aeG; yJG wpf&yf jykvkyfoGm;rnfjzpfonf/ þaqG;aeG;yJG wpf&yf jzpfay:vmap&eftwGuf jyifopftpdk;&rS aqmif&Guf taumiftxnf az:oGm;rnfjzpfajumif; t*Faehü jyifopf edkifiH edkifiHjcm;a&;0efjuD;Xmeu ajymjum;jcif;jzpfajumif; jr0wD tifwmeuf pmrsufeSmwGif az:jyxm;onf/ qD;&D;,m;tpdk;&eSifh 4if; taygif;tygwdk honf ,if;odk h"gwkvufeufrsm; tokH;jykjcif; ajumifh ab- mifukd ausmf vGefaejyDjzpfajumif;? ,if;twGuf jyifopf? qD;&D;,m; "gwkvufeuf tokH;jykrI udpö wkef hjyefzdk h aqG;aeG;rnf tpöa&;ESifh ygvuf- pwkdif; tMum;jzpfyGm;aeonfh y#dyu©tay: jidrf;csrf;a&; jyef vnfwnf aqmufEdkif&ef &nf&G,fjyD; EdkifiHwum nDvmcH wpf&yfudk w&kwfEdkifiH? abZif;jrdKUwGif usif;y jyKvkyfrnfjzpfonf/ vrnfhtywf 18 eSifh 19 &ufae htwGif; Sofitel Wanda [dkw,fwGif jyKvkyfrnfh nDvmcH wGif tpöa&;eSifh ygvufpwdkif;tMum; jzpfyGg;aeonfh jyoemudk EdkifiH- wumrS rnfodkUudkif oG,f&rnfudk aqG;aEG;oGm;rnfjzpfaMumif; ZGef v (5) &ufaeUxkwf ukvor*¾ xk- wfjyef csufwGifaz:jyxm;onf/ ygvufpwdkif; t cGihf t a&; qdkif&m ukvor*¾ aumf rwD wpf&yf arwÅm&yfcH csuft& eSpfEdkifiH jidrf;csrf;a&; twGuf tm;ay;ulnD a&;qdkif&m nD- vmcHukd ukvor*¾rS MuD;rSl;jyD; usif;yoGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/ nDvmcHudk Sofitel Wanda [dkw,f (7)xyf wGif usif;yjyKvkyfrnfjzpfjyD; nD- vmcH usif;yonfh tdrf&SifEdkifiHrS tqifhjrifh udk,fpm;vS,fu pmwrf;zwfMum;oGm;rnfjzpfonf/ nDvmcHwGif ukvor*¾ taxGaxG twGif;a&;rSl;csKyf befuDrGef;vnf; w&kwfEdkifiHwGif tpöa&;-ygvufpwdkif; ta&; nDvmcH wpf&yfusif;yrnff; KHONUMTHUNG NEWS ygupöwef EdkifiH- wGif 0efjuD;csKyf wm0ef (3) judrf xrf;aqmifrnfh yxrOD;qkH; 0efjuD;csKyf tjzpf Nawaz Shar- if onf ZGefv (7) &ufwGif usrf;opöm usdefqdkvdkufjyDjzpfonf/ ygudpöwefEdkifiH tpövrft- mbwfjrdKUwGif or®w Asif Ali Zardari u OD;pD;usif;yjyKvkyfonfh usrf;usdefyJG tcrf;tem;wGif t p d k ; & w m 0 e f & S d o l r s m ; ? ppfwyft&m&Sdrsm;ESifh oufqdkif&m oHwrefrsm;a&S harSmufwGif usrf;opöm usdefqdkjcif;jzpfonf/ vGefcJhonfh arv (11) &ufaeUu pwifjyD; usif;yjyK vkyf cJhonfh taxGaxGa&G;aumufyJGwGif ygupöwefrlqviftzJGcskyf u tEdkif&&SdcJhonf/ Nawaz Shar- if onf 4if;ygwDrS tEdkif &&SdjyD;aemuf ygupöwef vTwfaw- mfu 0efMuD;csKyf wm0efxrf;aqmif&ef a&G;cs,fcH& oljzpfonf/ 0efMuD;ae&mrsm;wGif wm0efxrf;aqmifrnfh yk*¾Kdvfrsm; trnfudk ygupöweftpdk;&u w&m;0if xkwfjyef jcif; r&Sdao; aomfvnf; b@ma&;0efMuD;Xme KHONUMTHUNG NEWS ygupöwef 0efjuD;csKyftjzpf Nawaz Sharif usrf;opömqdk wufa&mufrnfjzpfaMumif;od&onf/ t a r & d u e f EdkifiHjcm;a&;0efMuD; *Gsefu,f&Donf tpöa&;-ygvufpwkdif;ESpfEdkifiH tMum; aqG;aEG;yGJrsm; jyef vnf pwifEdkifa&;twGuf arv 23 &ufaeUwGif tpöa&; t&m&SdMuD;rsm;? ygvufpwkdif; acgif;aqmifrsm;ESifh oD;jcm; awGUqHk aqG;aEGcJhonf/ xdktjyifh u,f&Donf ygvufpwkdif; or®w rmrGwf tbwfpfeSifh &mrmvmjrdKUü arv 23 &ufwGifvnf; aeUv,fpm twlpm;í awGUqHkcJhao;onf/ tpöa&;taejzifhjidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJrsm;ukd jyefvnfpwif&ef qe´&Sdonf[k *Gsefu,f&DESifh rawGU- qHkcif tcsdefüyif aewef,m [ku ajymMum;cJjyD;jzpfonf/ ygvufpwkdif; or®w rm- rGwftbwfpfESifh tpöa&;0efjuD;csKyf bif*srif aewef,m[kwkdUonf w&kwfacgif; aqmif opfrsm;ESifh awGqHkaqG;aEG;&ef rMum- rDu w&kwfEdkifiHokdU oD;jcm;pD vma&mufcJ hMujyD;aemuf ta&SUtv,fykdif; a'oqdkif&m ukvor*¾ nDvmcHudk w&kwfEdkifiHü jyKvkyf&ef vrf;yGifhoGm; jzpfaMu- mif; yDwDtdkif uaz:jyxm;onf/ &mxl;udk Nawaz Shar- if orD;ESifh vufxyf,lol Mr. Dar tm;wm0efay; cefUtyfbG,f&Sdajumif; The Time of India owif;pmwGifaz:jyxm;onf/ Nawaz Sharif acgif;aqmifaom ygupöwef rlqvif tzJGUcsKyf onf 272 ae&m&Sdonfhteuf 126 ae&m &&SdjyD; tEdkif&&SdcJhjcif;jzpfonf/ Paskistan Peoples Party (PPP) ygwDu 31 ae&m &&Sdum 'kwd,ae&m &&Sdonfh ygwDjzpfonf/ ,ck ygupöwef 0efMuD;csKyfjzpfvmol Nawaz Sharif onf 1990 rS 1993 txd 0efjuD;csKyf wm0ef,laepOf tusihfysuf jcpm;rI pGyfpJGcsufaMu- mifh wm0efrS eIwfxGufcJh&ol jzpf jyD; 1997 ckeSpfü aemufwMudrf 0efMuD;csKyf wm0ef,lcJholjzpfonf/ olonf 0efMuD;csKyf wm0ef 2 eSpft- Mum xrf;aqmifjyD;aemuf ppfwyfu tmPmodrf;z,f&Sm;cHcJh&oljzpfonf/ xdkUtjyif 1998ckESpf wGif ygupöwef 0efMuD;csKyfwm0efx rf;aqmifcJhonfh Nawaz Sharif onf yxrOD;qkH;ygudpöwefEdkifiH tPkjrK prf;orf; ypfvTwf&ef trdef hay;cJholvnf;jzpfonf/ tar&duefeSifh jAdwdef edkifiHwdk hu aqG;aeG;usif;yrnfjzpfjyD; rnfodk hwkef hjyefrnfudk enf;vrf;rskd;pkHjzifh aqG;aeG; oGm;&ef &Sdajumif; jyifopfedkifiH? edkifiHjcm;a&;0efjuD;Xme avm&efhaz;bD;,ufpfu jyifopf edkifiH &kyfoHvdkif;wGif jykvkyfcJhonfh ar;jref;wGif ajymjum;cJhonf/ qufvufjyD; qD;&D;,m;ü "mwkvufe uf rsm; odkavSmif odrf;qnf;xm;aom ae&mrsm;udk ypfrSwfxm; wdkufcdkufonfh vufeufudkif vIyf&Sm;rIrsm; tygt0if tiftm;oHk;í wHkhjyefjcif;&Sd? r&Sdudk ¤if;aqG;aeG;yGJü qHk;jzwfoGm; rnfjzpfajumif; ¤if;u qufvuf ajymjum;cJhonf/ xdk haemuf qD;&D;,m; twdkuftcH wyfzGJhrsm;udk wkdufcdkuf&mwGif toHk;jykcJhonfh "mwkvufeuf[k ,lq&onfh tpdwftydkif; erlemrsm;udk jyifopfedkifi- Hu prf;oyfppfaq;vsuf ajumif;? ,if; prf;oyfppfaq; csufrsm;t& qD;&D;,m; tpdk;&onf "mwkvufeufrsm;udk tjudrfaygif;rsm;pGm toHk;jyk cJhonfudk avhvmawGh &Sd- cJhajumif; tpD&ifcHpm wpfapmifwGif ajymjum;xm;onf/ jAdwdefedkifiHonf qD;&D;,m;wGif "mwk- vuf eufrsm; tokH;jykonfh taxmuftxm;rsm; &Sdae- rItwGuf tvGeftrif; pdk;&drfvsuf&SdjyD; ,if;uJhodkh pGyfpGJrIrsm;twGuf pkHprf;ppfaq;rI tjynfhtpkHudk tvsiftjref jykvkyf&rnf[k jAdwdefedkifiHjcm;a&; 0efjuD; 0DvsH[d*fu vGefcJhonfh tywfu *sD-8 0efjuD;rsm; tpnf;ta0;udk jyefvnfaqG;aeG;pOf ygvDreftrwf rsm;tm; ajymjum;cJhonf/ olu ukvor*¾ twGif;a&;rSl;cskyf pGyfpGJrIrsm;twGuf pkHprf;ppfaq;rIrsm; jykvkyf&ef ajun- mcsufudk judkqdkajumif;eSifh qD;&D;,m; tpdk;&taejzifh pkHprf;ppfaq;rIrsm;udk tjynfht0 yl;aygif;ulnDjyD; a'otm;vkH;odkh oGm;a&mufpkHprf;jcif;udk cGifhjyk&rnf[k yefjum;vdkajumif;vnf; ajymcJhonf/
  • 14. 14 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2 1/ &kyfykdif;qkdif&mzHGYNzdK;&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (Physical Development) uav;i,frsm;onf tNrJwrf; ukd,fcE¨mt&yftarmif;? ukd,fvkH;ukd,fxnfESifh tav;csdef rsm; wkd;wufzHGYNzdK;ae&rnf jzpfonf/ þokdY aumif ;rGefpGmBuD;rm;zHGYNzdK;Ekdif &ef aumif;rGef oifhjrwfaom tpm;t pmrsm;? ukd,fvuf vIyf&Sm;upm;jcif;rsm;? tc- sdefrSDESifh tcsdef rSefjyKvkyf okH;aqmif&ef vkdtyfygonf/ usef;rm a&;aumif;NyD; a&m*g? toufab;tEå&m,f rsm;rS uif;a0;í vkHNcHKrI&Sdae&efvnf; vkdtyfy- gonf/ þt&m tm;vkH;twGuf oGef oifvrf;nTef rI? tkyfxdef;apmifha&SmufrIvnf;tNrJwrf;vkdtyfaeygonf/4if; t wGuf rdbrsm;ESifh pOfquf rjywf qufqHEkdif&ef rdcifbmompum;wwfuGsrf;zkdY vkdtyfaeygonf/ 2/ pdwfykdif;qkdif&mzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (In- tellectual Development) tawG;tac:ESifh bmompum; onf quf- pyf vSsuf&Sdaeygonf/ vlonf rdrdtawG; tac:tm; bmomp um;jzifh azmfjyavh&Sdygonf/ pum;rajymEkdifvSsif tawG;tac:vnf; zHGYNzdK;rI&Sdoifhoavmuf r &SdEkdifyg/ awG;ac: EkdifpGrf;? ykdif;jcm;a0zefEkdifpGrf;? taumif; tqkd;a0 zefqkH;jzwfEkdifpGrf;? pdwful;EkdifpGrf;ESifh rSwfnPfrsm;onf vlom; üzHGYNzdK;wkd;wufae &rnf jzpfonf/ 4if; pdwfykdif;qkdif &mzHGYNzdK;wkd;wufrI&SdEkdif&ef u av;i,frsm;onf olwyg; t awG;tac:? ajymqkdaompum;teuf t"dyÜg,fem;vnfNyD; rdrdukd,fwkdif awG;ac: ? ajym qkdEkdifpGrf;&SdrSom zHGYNzdK;wkd; wufEkdifrnf jzpfygonf/ 3/ vlrIa&;qkdif&mzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (So- cial Development) vlrsKd;wkdif;? ,Ofaus;rIwkdif;ü trGeftjrwf xm;aomt&mrsm; &SdMuygonf/ rsm;aom tm;jzifh arwåm? orm"d? *kPf odu©m? tMuifemw&m;? onf;cHjcif;w&m;? owåd? ZJG0d&d, pojzifh &SdMuygonf/ 4if; t&mrsm;tm; rdrd rdcifbmompum;jzifh xdrdpGmazmfjyEkdif- NyD;? rdrd tokdif;t0kdif;rS vufawGYusifhMuefae xkdifum uav;ol i,frsm;tm; xda&muf pGmay;a0EkdifrI&SdNyD;?4if; rSuav;oli,frsm;onf rdrdrSDwif;aom vlYtzJGYtpnf; rSjyefvnfrSD ckdtm;xm; avmufaom yk*¾dKvfBuD;rsm;tjzpf ykdrkdarG;xkwfay;Ekdifygonf/ xkdYjyif rdrdrSvnf; tjcm;olrsm;tm; jyefvnf rSsa0Ekdifygonf/ 4/ pdwfcHpm;csufqkdif&m zHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (Emotional Development) ukd,fcEmtpdwftykdif;rsm;? tm&kHaMumrsm;? pdwfykdif;qkdif&mESifh tawG;tac:ykdif;qkdif&mrsm;? om rmeftaetxm;rS tajctaew&yfokdY ajymif;vJoGm;aomtcg pdwfcHpm;rI (Emotional Feel- ing) jzpfay: vmapygonf/ arwåmw&m;? tMuifemw&m;? trsufa'go? rkef;wD;rIESifh taMumufw&m; rsm;onf pdwf cHpm;rI aMumifhjzpf ay:vmaom t&mrsm;jzpfMuygonf/ pdwfcHpm;rIonf tjyKoabm aqmifNyD; vlYb0w ckvkH;tm; yJhjyifxdef; odrf;ay;Ekdifaom pGrf;tif&Sdygonf/ okdYaomf tysufoabm aqmifNyD; yJhjyifxdef;odrf; oGm;ygu ysufpD;&m ysufpD;aMumif;vJ zefwD;Ekdifygonf/ Oyrm arwåmw&m; onf aysmf&TifESpf oufzG,f aumif;aom tdrf axmifwck zefwD;ay;Ekdif ovkd arwåm w&m;aMumifh azmufjyef rIjzpfay:apNyD; tdrfaxmif NydKuJGrIvnf; zefwD;Ekdif ygonf/ rdrdaexkdifaom vlYtzJGYtpnf;rS vufcHEkdifrItwkdif;twma bmiftwGif; pdwfcHpm;rIukd xdef; odrf; csKyfwnf;NyD; aexk- difwwf &ef vkdtyfyg onf/4if; twGuf rdcifbmompum;rS rsm;pGmt axmuf tuljyKEkdifygonf/ rdcifbmompum; rwwf uGsrf;cJhaomolonf vlrsm;aysmfcsdefESifh 0rf;enf;ae csdefrsm; rcJGjcm;wwfawmhyJ ywf0ef; usifESifh vkdufavsm nDaxGpGm raewwfrxkdif wwf jzpfae yg awmhrnf/ 5/ pm&dwåESifh pdwf"gwfykdif;qkdif&m zHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (Moral and Spiritual Development) vlrsKd;wkdif;bmomwkdif;wGif pm&dwåESifh ywfoufí t,ltqukd,fpD&SdMuNyD;? 4if; twGuf pHcsdefpH nTef;rsm;vnf; owfrSwfavh&Sdonf/ rdrdwkdY&ifaoG;i,frsm;tm; ukd,fusifhw&m;? pm&dwåESifh ywfoufí pHcsdefpHnTef;rSD&ef? olrsm; av;pm;Munfnkdvmap&ef BudK;pm; oifMum;ay;avh&Sdonf/ vlom;rsm;zHGYNzdK;wkd; wuf&ef jyi- fytqif;o@mefwpfckwnf;ESifhrvkHavmufyJtwGif;o@ mef? pdwf"gwf? pdwf0dnmOf? pdwf qE´rsm;vnf; tjyK oabm aqmifaom ajymif;vJzHGYNzdK;rI&Sd&ef txl;vkdtyfygonf/ pm&dwåESifh pdwf"gwfykdif;qkdif&moifMum;&mw Gif uav;oli,frsm;onf aeYpOfESifh trSs ae&m wkdif;rS oif,l& avh&Sdonf/ trsm;tm;jzifh rdom;pktwGif; rdb? nDtukdarmifESrrsm; rS aomf4if;? ausmif;ü q&m? q&mrrsm; ausmif;aezuftazmfrsm;rS aomf4if;? &yf&GmtwGif; vlrItokdif;t0kdif;acgif;aqmifrsm;rS aom- f4if;? bk&m; ausmif;uefrsm;rS &[ef;oHCm? bk&m;vlBuD;? bmoma&;acgif;aqmifrsm;rS aomf4if;? pOfqufr- jywf oifMum; vufcHae& rnf jzpfonf/ þok- dY oifMum;&mü uav;oli,frsm; em;vnfvufcH &kHESifh atmifjrifrI r&&SdEkdifyg/ ESvkH;om;xJü aocsm*Ceuem ;vnfoabmaygufvufcHusifhokH;EkdifrSom atmifjrifEkdif rnfht&mrsm;jzpfaom aMumifh þtajctaexdoifay;&ef tjcm;bmompum;jzifh ayguf a&mufrIr&SdEkdifbJ rdcifb- mom pum;jzifh om oifMum;ay;&ef vkdtyfaeygonf/ 6/ wDxGifBuHqrIpGrf;tifzHGYNzdK;wkd;wuf&ef rdcifbmompum; ta&;ygykH/ (Development of Creative ability) uav;oli,frsm;wGif arG;&myg? yg&rDwckukd,fpD &SdMuonf[k ynm&SifwcsKdUrS ,lq- vuf cHaeqJ jzpfonf/ þokdY vufcHEkdif&ef tcsKdUaomuav;i,frsm;wGif wae&müxl;cGsefaom yg&rD? txkH0goem rsm; trSefwu,fvnf; &SdaeMuy- gonf/ Oyrtm;jzifhwifjy&vSsif yef;csD? yef;ykt&mü 4if;? vufrItwwf ynmt&mü 4if;? pufrIt ww- fynmü 4if;? pmay? uAsmESifh oDcsif;rsm;a&;pyfoDukH;&mü 4if;? taet xkdifoefY&Sif;oyf&yfaomt&mü 4if;? olrsm;wumxuf ykdrkdxl;jcm;ajymifajrmufpGm vkyfaqmi- faexkdif wwfMuygonf/ þ okdYaom xl;jcm; onfhyg &rDrsm;tm; “ wDxGifBuHqrIpGrf;tif ” (Creative ability) ü NcHK ikHxnfhoGif;azmfjyavh&Sdygonf/ txkH? yg&rD&Sd aom uav;i,frsm;tm; rdrdwkdYyg&rDtvkduf oifhawmf aomq&maumif;rsm;ESifh qufvuf oifMum; ay;jcif; tm;jzifh BuD;rm;aom b0atmifjrifrI &&SdEkdify- gonf/ xkdokdY oifMum;ay;&mwGifvnf; rdrdemt;vnf qkH; jzwf aom rdcif bmompum;jzifh oifMum;ay;EkdifvSsif ykdrkdatmifjrifrI&&SdEkdifNyD; xl;jcm;jrifhjrwfaom yk*¾dKvfBuD;rsm; arG; xkwf Ekdif rnf jzpfygonf/ 7/ uav;i,f ynma&;ü rdcifbmompum; ta&;ygt&ma&mufykH/ (Role of Mother tongue in the Education of the Child ) bmompum;onf pdwfjzifhpOf;pm; awG;awmxm;aom t&mrsm;tm; EIwfjzifhtoH xGuf xk- wfazmf jcif;jzpfonf[k ynm&Sifrsm;u qkdMuygonf/ EI- wfjzifhqufwkdufoGufvufpGm pum;ajymaeaom olwOD; onf rdrdajymrnfht &m av;qcefYBudKí pOf;pm;ESifhNyD; om; jzpfaeonf/ pdwfjzifhaocsmpGmpOf;pm;NyD;om; tm; EIwfjz- ifhjyefvnf xkwfazmf ajym qkdjcif;jzifh rSwfnPfüykdrkdpJGuy- faeapEkdifygonf/ EIwfpum;ESifh pdwf awG;awmrIonf euf&Idif;pGmtjyef tvSefqufEG,faerIaMumifh pd- wfnPfpGrf; vIyf&Sm;Ekd;xap &ef EIwf pum;onf ta&;ygaomt&m jzpfaeygonf/ ausmif; ü oifMum;aom bmom&yfrsm;wGif tcsKdUaombm om&yf? txl;ojzifh ocsFmbmom&yfonf pdwfjzifht xl;pOf; pm;awG;ac:aom bmom &yfjzpfaeojzifh ausmif;om;rsm;twGuf pdwf OmPf pGrf;vIyf &Sm;Ekd;x&ef txl;vkd tyfy- gonf/ þokdY nPfpGrf;vIyf&Sm;ap&ef rdrdem;vnfwwf uGsrf;aom rdcifbmompum;onf toifh awmfqkH;ESifh taumif;qkH;jzpfaeygonf/ tb,faMumifhqkdaomf ocsFmbmom&yfESifh yk'fpm4if;rsm;tm;aocsmwduspGm em;vnf xm;&ef vkdtyfaeygo jzifh rdcifbmompum;onf ta&;ygt&m a&mufqkH; aom bmom pum;jzpf aoma- Mumifh jzpfonf/ xl;cGsefaomausmif;om;rsm;ausmif;wuf& efESifh pmoifMum; &ef 0efav;jcif;rsm;onf bmom&yfqkdif &mrsm; tm; em;vnfrIr&Sdjcif;aMumifh NiD;aiGYrI&Sdvmum ausmif;wuf&ef 0efav;vmonftxd jzpfvmwwfyg onf/ þjyoem tm; em;vnfoabmaygufjcif;r&Sdaom q&m^ r rsm;onf tvGwfusufrSwfjcif; pHepf (by heart system) usifhokH;vmMu&m? ESpfpOftwef;wifEkdifMuaomfvnf; t&nft csif; &Sdao- molrsm; arG;xkwfEkdifrIusqif;vmMuygonf/ xkdYa- Mumifh rdcifbmompum;ESifh oifMum;jcif; tm;jzifh ausmif;om;rsm;tm; em;vnfrIay; NyD; ausmif;wGif ynmoifMum;rI wGif aysmfarGYrIay;um t&nftcsif; &Sdaom olrsm; ynma&;pHepf rS arG;xkwfay;Ekdifrnf vnf; jzpfonf/ rsufpdESifhrjrifEkdifaomt&mrsm;tm; rsufpdESifh jrifou- JhokdYpdwf ul;ykH&dyfazmf aqmifEkdif &ef rdcifbmompum;ESifh ajymqkdEkdifrSom atmifjrifEkdif rnf vnf;jzpfonf/ bmomjcm;pum; oifMum;&mwGifvnf; txl;ojzifh uav;oli,frsm; twGuf rdcif bmompum;om tokH;jyKoifh onf/ rdcifbmompum;wwfuGsrf;rSom tjcm; bmompum;vnf; em;vnfEkdifrnfjzpfonf/ xkdenf;wl pdwfwGufwGuf csuf&mwGif vnf; bmomjcm;pum;xufrdcifbmom pum;onf ykdrkdvsifjrefxda&muf aMumif; tm;vkH;em; vnfNyD;jzpfrnf xifygonf/ pdwfcHpm;csufrsm;? ukd,fwkdifawGYBuHK cHpm;aom t&mrsm;vnf; rdcifbm ompum;jzifh om xda&mufpGmazmfxkwfEkdifygonf/ xkdYaMu- mifh vlYb0 wGifuav;i,frsm;twGuf ykdrdkta&; yg- aomfvnf; t&G,fa&mufaom yk*¾dKvfrsm; twGufy- if ta&;ygt&ma&mufaeqJjzpfaom rdcifbmom pum; ausmif;wGif oifMum; ykdYcsEkdif&ef vlom; tm;vkH;ü wm0ef&Sdygonf/ uGsefawmfaexkdifaom tdEd´,EkdifiHwGif rd- cifbmompum; ta&;ygrItm; em; vnfod&SdaomaMumifh ynma&;ü ta&; ygaom aumfrD&Sif rsm;jzpfonfh “Sec- ondary Education Commission (1952–53)”ES- ifh “Kothari Commission (1964–66)” wkdYonf tajccH ynma&; pHepfrS tqifh jrifh ynma&;pHepfxd rdcifbmompum;tm; wEkdifiHvkH;twkdif;twmtxd oifMum;rIay; &ef jyXmef; csrSwf cJhygonf/ tESpfcsKyf rdcifbmompum;onf uav;oli,frsm;bufpkH zHGYNzdK;wkd;wuf&efESifh ynma&;pHepf ü ta&;ygykHtm;atmuf ygtwkdif;tESpfcsKyfwifjyygonf/ 1/ uav;oli,frsm; usef;rm oefpGrf;&ef ?bufpkHzHG- YNzdK; wkd;wuf&eftwGuf ppfrSefíem;vnf xda&mufaom vrf;nTef oifMum;rIay;Ekdif&ef rdbESifh rdom;pkokH;? rdcif bmom pum; tokH;jyKoifhonf/ 2/ todynm? awG;awmqifjcifEkdifpGrf;? tjrifESifh cH pm;csufrsm;xkwfazmfzGifhjyEkdif&ef rdcif bmompum; onf ta&;ygqkH; jzpfonf/ 3/ pm&dwåoifMum;jcif;? vlYtzJGYtpnf;ESifhvkdufavs mnDaxG aexkdifwwfjcif;? olwyg; cHpm;csuf rsm;tm; rSs a0cHpm; wwfjcif;? pmemaxmufxm;pdwf&Sdjcif;rsm;twGuf rdcif bmom pum;onf rsm;pGmt axmuftuljyK onf/ 4/ pdwf"gwfykdif; qkdif&moifMum;&mwGif rdcifb- mompum; onf ta&;ygqkH;jzpfonf/ 5/ arG;&mygyg&rD? vufrIESifhtwwfynmykdif;qkdif& mrsm; jrSifhwif&mwGif rdcifbmom pum; onf taumif; qkH;jzpf onf/ 6/ r d r d u k d , f r d r d , k H M u n f p d w f c s j c i f ; ? ukd,fhtm;ukd,fukd;jcif;? rSm;rSefa0zefykdif;jcm; qkH;jzwf wwfjcif; rsm; rdcif bmomp um;rS ay;a0ygonf/ 7/ olwyg;tm;nSmwm axmufxm; wwfjcif;? rSsa0ay; urf;vkdjcif;rsm; rdcifbmompum;rS xda&mufpGm yHhykd;ulnDyg onf/ rdcifbmompum; FEATURE ,cifvtquf -BernardL.Chhangte
  • 15. News Journal Khonumthung | 15June 2013 | Vol.1 No.2 WORLD NEWS w&kwfEdkifiH ta&SU ajrmufydkif;u Muufom; xkwfvkyf onfh puf&Hkwck rD;avmifrI jzpfyGm; cJh&mrS tenf;qHk; vl 119 a,muf aoqHk; oGm;jyD; wjcm; vl 50 ausmf 'Pf&m &&SdoGm;aMumif; od&onf/ *sDvif; jynfe,frSm jzpf yGm; cJhjcif;jzpfjyD;? aoqHk;ol trsm;pkrSm rD;avmifaeonfh taqmuf tOD; xJwGif ydwf rd aecJhaomaMu- mifh jzp f jzpfonf/vlaygif; 100 cefUonf puf&HkrS xGuf ajy; vG- wfajrmuf EdkifcJhonf[k &Sif- 0Sm owif;Xmeu qdkonf/ xGufajy; vmEdkifcJholrsm; ajymjycsuft& xGufayguf wcg;rsm;rSm aomhcwfjcif;? ydwf qdkU aeonf[k qdkonf/ trdk;eD;,m; "mwfaiGU,dkpdrfhrIrS rD;pavmifjcif; jzpfEdkifaMumif; ,lq&ygonf/ w&kwf EdkifiHwGif tvkyform;rsm;taejzifh tqdyfoifh aponfh "gwkypönf;rsm; udkifwG,f toHk;jyKenf;u tp vkyfief;cGifESifh qdkifonfh emrusef;jzpfonfh tqHk; tvkyform;rsm; ab;uif; vHkjcHKrI &Sdapa&; pnf;rsOf; pnf;urf; axmif aygif; rsm;pGmudk w&kwf A[dk tpdk;&u a&;qGJ csrSwfxm;onf/ odkUaomf wu,fh vufawGU- wGif þpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;twdkif; vdkufemaqmif&Gufjcif;rsKd; r&SdyJ j r e f r m e d k i f i H w G i f ; w,fvDzkef; vkyfief;vkyfudkifcGifh &a&; ,SOfjydkifavQmufxm;onhf ukrÜPDrsm;udk a&G;cs,faerIeSihf pyfvsOf;í jrefrmedkifi- Hodkh a&muf&Sdaeaom tde´d, ul;oef; a&mif;0,fa&;eSihf ukefoG,fa&;0efjuD; tmeef;&Sm;rm; u jrefrmaju;eef; qufoG,fa&;Xme 0efjuD; OD;jrwf[def;eSifh aomju- maehu awGhqHkaqG;aeG;cJhonf/ yPmr a&G;cs,fxm;aom ukrÜPDrsm;udk tjyD;owf a&G;cs,f&mwGif yx0D taetxm;t& qufpyfaerI? eSpfedkifiHtjum; r[mAsl[m tuskd;pD;yGg;rsm;udk xnfhoGif;í tav;teuf pOf;pm;yg&ef tde´d, 0efjuD;u wkdufwGef;ajymjum;cJhajumif; IANS owif;w&yf wGif a&;om;onf/ OD;jrwf[def; uvnf; , S O f j y d k i f a v Q m u f x m ; o n h f tde´d,ukrÜPDrsm; t&nftcsif; jynhf0rIeSihfywfoufí tjyn- fht0 ,Hkjunf pdwfcsygajumif;? ,cka&G;cs,f&mwGifvnf; tjyn- fht0 yGifhvif;jrifomrI &Sdum vGw- fvyfrIvnf; &Sdrnfjzpfajumif; rpöwm &Sm;rm;udk tmrcH ajymjum;chJonf[k tde´d,tpdk;& xkwfjyefajun- mcsufwGif azmfjyxm;onf/ ,ckt csdef xd rwdkhrxd& ao;aom rdkbdkif;zkef;aps;uGuf&Sdonhf jrefrmedkifiHu rdkbdkif; w,fvDzkef; vkyfief; vkyfudkifcGifh vdkifpif eSp- fck csxm;ay;&ef wif'gac:,lcJhjyD; edkifiHwum ukrÜPDpkjuD; 12 ckudk yPmr tqifha&G;cs,fxm;onf/ w&kwf Muufom; puf&HkrD; vl 119 OD; aoqHk; KHONUMTHUNG NEWS 6 JUNE a'ocH tmPmydkif rsm;ESifh puf&Hk ydkif&Sifrsm;u tjrwf&&Sda&;udkom a&SUwef; wifavh&SdaMumif; od&onf/ w&kwf A[kdtpdk;&u 'gudk ajymif;ypf&ef MudKyrf;aqmif&Gufae&mrSm jyD;cJhonfh 5 ESpftwGif; vkyfief;cGifrawm f wq jzpf&yfrsm; oHk;yHkwyHk avs- mhus oGm;cJhonf[k w&kwf 'kwd, 0efMuD;csKyfa[mif; usefwd*sef u ajymMum;cJhonf/ odkUayr,fhvnf; w&kwf EdkifiH vlxkab;uif; vHkjcHKa&; AsL&dkXmeuawmh 2010 ckESpf ESifh ESdif;,SOf&if 2011 ckESpfü aqmufvky- fa&; vkyfief;cGifrsm;rSm rD;avmifrIEIef; 6 &mcdkifEIef; eD;yg; wdk;vmjyD; pdkufysdk;a&; puf&Hkrsm;rSmvnf; 9 &mcdkifEIef;eD;yg; wdk;vmaMumif;ESifh puf&Hk ydkif&Sifrsm;onf vQyfppfESifhtyl"gwftm;ay;&mwGif pdwfrcs&onfhenf;rsm;oHk;jyD; ab;uif;vHkjcHka&; qdkif&m pnf;rsOf;rsm;udk vdkufem&ef ysuf- uGuf aeMuaMumif; ajymqdkcJhonf/ 'ghtjyif vkyfief;cGif raw- mfwq jzpf&yfrsm;twGuf tvkyf&Hk ydkif&Sifrsm;udk tjypfay;jcif;rsKd;vnf; r&Sdoavmuf &Sm;yg;rIaMumifhvnf; ,ckuJhodk h jzpf&yfrsm; rMum- cP MuKHae&jcif;jzpfaMumif; a0zef ajymqdkrIrsm;vnf; &Sdonf/ (bDbDpD) w,fvDzkef;vkyfief;vkyfudkifcGifh,SOfjydkifrI jrefrmeSifhtde´d,0efjuD;rsm;aqG;aeG; BNI NEWS 8 JUNE ,ckoDwif;ywf tapmydkif;u tde´d,rS Bharti Airtel ukrÜPD u aemufqHk;tqifh,SOfjydkif rIt- wGuf avQmufxm;vdkufonf/ vmrnfheSpftenf;i,ftwGif; “tde´d,u jrefrmedkifi- HrSm &if;eSD;jrSkyfeSHrI[m tar&d uefa':vm 2.6 bDvD,Hcefh &Sdae- rSm udk jrifawGh&rSm jzpfygw,f” [k ta&Shtm&S qdkif&m urÇmhpD;yGg;a&;zdk&rf wufa&mufaeonhf tde´d, 0efjuD;u ajymqdkvdkufonf/ t d e ´ d , e d k i f i H jrefrm edkifiH wGif; &if;eSD;jrSkyfeSHrIrSm cefhrSef;ajc a':vm 273.5 oef;&SdjyD; tqifh 10 wGif &Sdaeonf/ aejynfawmfwGifusif;yonfh 2013 ckeSpf urÇmhpD;yGg;a&;zdk&rf “a&&Snftjriff” acgif;pOfjzifh usif;yonfh aqG;aeG;yGJwGif rpöwm &Sm;rm; u tde´d,edkifiH jre- frmedkifiHwGif; qufoG,faqmif&Guf rIrsm;onf cdkifcHhonhf zGhHjzdk;a&;twGuf vufwGJ aqmif&GufrItay:wGif tajccH aqmif&Gufaejcif;jzpfjyD; jrefrmedkifiH pD;yGg;a&;t& OD;pm;ay; vkyfief;rsm;tay:wGif yl;aygif; aqmif&GufoGm;vdkygajumif; tav;ay; ajymjum;cJhonf/ 2015 wGif eSpf edkifiH ukefoG,frIyrmP a':vm 3 bDvD,Htxd a&muf&Sd&ef tde´d,eSihf jrefrmwdkhu &nfrSef; xm;onf/ 2011 ckeSpfwGif eSpfedkifiHjum; ukefoG,frIrSm a':vm1.708 bDvD,H&SdjyD; 2012 u 1.872 bDvD,H &SdcJhonf awmifeJhajrmufudk&D;,m; eSpfedkifiHjum;u ppfrJhZkefjzpf wJh Panmun- jom jrdkhrSmeSpfedkifiHu udk,fpm;vS,fawG 'DuaehawGhqHkjuygw,f/ vm- rJh Ak'¨[l;aehus&if qdk;vfjrdkhawmfrSm eSpfbuf0efjuD;awG awGhqHkaqG;aeG;juzkdh twGuf vdktyfwJh judkwifjyifqifrIawGeJh owfrSwf csufawG twGuf udk eSpfbuf udk,fpm;vS,fawG aqG;aeG;aejuwmjzpfygw,f/ we*FaeGaeh reufydkif;rSm awmifeJhajrmufudk,fpm;vS,fawG 45 rdepf avmuf yxrwacgufawhGcJhjujyD; aehvnfydkif;rSm qufwdkuf aqG;aeG;rIawG vkyfaejuygw,f/ reufydkif;u aqG;aeG;yGJudk at;at;aq;aq; aqG;aeG; edkifcJhjuovdk juD;juD;us,fus,f tajctwifrjzpfbJ aqG;aeG;ekdifcJhw,f vdkh awmifudk&D;,m;bufu jyefvnfaygif;pnf;a&;0efjuD;Xme ajymcGifh&ol Kim Hyung-Seok uowif;axmufawGudkajymygw,f/ Ak'¨[l;aeh 0efjuD;tqifh aqG;aeG;yJGus&if bmawG aqG;aeG;vdkovJ qkdwmawGudk udk,fpm;vS,fawGuwqifh ajymjycJhw,fvdkh awmifudk&D;,m; wm0ef&SdolawGu ajymygw,f/ awmifeJhajrmufudk&D;,m; 2 ekdifiHaygif; jyD; jykvkyf xm;wJh Kaesong pufrIZkef jyefvnf zGifhvSpfedkifa&;aqG;aeG;yGJawG vkyfr,fvdkh ajrmufudk&D;,m;bufu jyD;cJhwJh jumomyaw;ehrSm rxifrSwfbJ urf;vSrf;cJhwmjzpfygw,f/ ajrmufudk&D;,m;edkifiHxJrSm&SdwJh Kumgang tyef;ajzae&mudk awmif udk&D;,m;awGudk jyefvnfvma&muf vnfywfcGifhay;zkdh aqG;aeG;r,f vdkhvnf; ajrmufudk&D;,m;tpdk;&u tqdkjykcJhygw,f/ udk&D;,m;eSpfedkifiH udk,fpm;vS,fawG ppfrJhZkefrSmawGh
  • 16. 16 | Khonumthung News Journal June 2013 | Vol.1 No.2SPORT NEWS The Special One vdkU trsm; odMuwJh José Mourinho &JU udk,fa&;&mZm0ifrsm;udk abmfvHk;0goem&Sifrsm; zwf&IEdkif&ef azmfjyoGm;rSm jzpfygw,f/ Chelsea y&dowfrsm;twGuf “Spe- cial One” qdkwJh Jose Mourinho udk olUoli,fcsif;rsm;uawmh“Ze”vdkUac:vSsuf&Sdw,f/ Mourinho[m Setubal jynfe,f? ay:wluDEdkifiHol Matilde “Tami” Faria trsKd;orD;eJUawGUqkHcJhNyD; 1989 ckESpf wGif vufxyf cJhMuonf/ 1996 ck- ESpf wGif Matilda ac: trsKd;orD;udk arG;zGm;cJhNyD;? 4 ESpfMumaomtcg om;a,musmF José Mário udk xyfrSefarG;zGm;cJhonf/ Mourinho b0 ta&;BuD;qHk;aomt&mrSm olUrdom;pkta&; eJU zcifaumif; wOD;jzpfzdkUjzpfygw,f/ José Mourin- ho [m Catholic bmom0if wOD;jzpfNyD; vlrIa&; udpörsm;wGif pdwftm;xufoefolwOD;jzpfonf/ vuf&Sdtajctae 2007 ckESpfu pGefUcGmcJhNyDjzpfaom Chel- sea toif;udk tjrifhqHk;aomae&ma&mufatmif tpGrf;ukefBuKd;pm;oGm;r,fqdkwJh José Mour- inho [m Chelsea toif;udk rae*smtjzpf 4 ESpfoufwef;oabmwlpmcsKyfudk ,cif&ufydkif;u oabmwlpmcsKyfcsKyfqdkcJhonf/ 2007 ck- ESpfu Cheasel toif;udk pGefUcGmcJhaomfvnf; 'Dtoif;[m usaemfhESvHk;om;rSm tjrJ&Sdw,f/ Chelsea toif;rSmae&wmusaemfaysmfw,f/ 'Dtoif;udk jyefvm&jcif;rSm Chelsea toif;udk 'Dxufru atmifjrifatmif qufvuf vkyf aqmif oGm;zdkUygyJvdkU Mourinho u ajymygw,f/ José Mourinho t&ifb0 “The Special One” vdkU em- rnf ausmfMum;aom Mourinho [m abmfvHk;upm;orm;? abmfvHk; enf;jyrsm;&JU av;pm;MunfnSdjcif;udkcH&aomyk*¾dKvfwOD;jzpfw,f/ urÇmhabmfvHk;wavSsmufrSm taumif;qHk; abmfvHk;enf;jy (rae*sm) wOD;jzpf w,fqdk&ifvnf; rrSm;ygbl;/ José Mourinho[m1990rwdkif cif abmfvHk; avmurSm vufaxmuf enf;jy? Youth team enf;jyeJU? Physical Education ydkif;qdkif&mrSm enf;jyq&mvkyfcJhzl;oljzpfw,f/ tJ'Daemufydkif; ol[m Sir Bobby Rob- emrnf - José Mário dos Santos Mourinho Félix (José Mourinho) arG;ouú&mZf - 26 Ze0g&D 1963 (touf 50) arG;zGm;&mZmwd - Setubal, ay:wluDEdkifiH t&yftjrifh - 5 ay 9 vufr son &JU pum;jyefjzpfvmcJhw,f/ Robson eJU- vufwGJvkyfaqmifaewJhtcsdefrSm ay:wluDEdkifiH abmfvHk;uvyf (Club) rsm;jzpfaom Sporting Lisbon ESifh Porto toif;udk udkifcJhzl;onf/ aemufNyD; Benfica ESifh União de Leiria toif;awGrSm oifwef;enf;jyjzpfvmcJhNyD;aemf 2002 ckESpfwGif FC Porto toif; rae*sm tjzpf pwifudkifwG,fcJhNyD; Porto toif;udkudkifaecJhpOf Primeira Liga, Taca de Portugal ESifh UEFA zvm;udk 2003 ckESpfu &,lcJhonf/ aemuf&moDrSmawmh abmfvHk;avmu&JU tjrifhjrwfqHk;aom qkzvm;jzpfwJh UEFA Champions League zvm; udkvnf; & ,l Edkif cJhonf/ tJ'Daemufydkif; 2004 ck- ESpfwGif Chelsea rae*smtjzpf Chelsea toif;udk jyefvnfOD;aqmifcJhNyD; ESpf 50 twGif; yxrqHk;tBudrftjzpf Permier League zvm;udk 95 rSwfeJU pHcsdefwif&,lEdkifcJhw,f/ tJ'DESpfrSmyJ League Cup zvm;udkyg &,lEdkifcJhonf/ Chel- sea toif;udk udkifwG,faepOf oufwef; 2 ESpf ajrmuf rSmawmh Permier League zvm;udk xyfrSef&,lcJhNyD; 2006-07 ckESpfrSm F A zvm;ESifh League zvm; ESpfckudkyg &,lEdkifcJhjyefonf/ ol rMumcP ajymxGuf onfh Murf;wrf;aom pum;vHk; rsm;tay: abmfvHk;avmuwGif tjypfwif&IHUcscH&ayrJh FC Porto ESifh Chelsea FC toif;tay: vkyfaqmif atmifjrifcJh aomt&mudk Munfh&I&jcif;tm;jzifh urÇmxdyf oD;abmfvHk; rae*smtjzpf owfrSwfvdkU&ygw,f/ 27 pufwifbm 2007 ckESpf wGif Mourinho [m olatmifjrifhcJhaom Chelsea toif;udk pGefUcGmNyD; tDwvDEdkifiHodkU xGufcGmcJhonf/ 2008 ckESpfrSmawmh Mourinho [m Serie A Club jzpfaom Internazionale (Inter Mi- lan) toif;eJU 3 ESpfoufwef;oabmwlpmcsKyf csKyfqdk cJhNyD; ,if;pmcsKyf csKyfqdkaomESpfrSmyJ Supercoppa Italiana zvm; ESifh Serie A zvm;udk &,lcJhonf/ 2009-10ckESpf rSm awmh Inter Milan toif;udk 1965 ckESpfaemufydkif; yxrqHk;tBudrftjzpf Serie A, Coppa Italia ES- ifh UEFA Champions league zvm; 3 qk udk wESpftwGif; &,lEdkif cJhjyef onf/ Mourinho [m Ernst Happel ESifh Ottmar Hitzfeld wdkU eJUtwl abmfvHk;toif; 2 oif;udk Champion League zvm; 2 Budrf &,l Edkif cJhaom rae*sm wOD;tjzpf urÇmhp&if0ifcJhonf/ urÇmhtaumif;qHk; abmvHk; rae*smqkac: FIFA Ballon d’Or qk ay;tyfjcif;udkvnf; cH&onf/ aemufNyD; 2010 ck- ESpfwGif urÇmhtBuD;qHk;abmfvHk; Club wpfckjzpf aom Real Madrid udk jyefvnfudkifwG,fcJhNyD; Real Madrid toif;udk Spanish zvm;ESifh Copa del Rey zvm; 2 ckudk&,lEdkifcJhonf/ tem*wf (Future) Chelsea toif; t"du NyKdifbufjzpfaom Manchester United toif;udk tjrifhqHk;ae&mrSm ta&mufydkUaqmifcJhaom Sir Alex Ferguson abmfvHk;avmu rae*smrS tem;,lcJhwJhESpfrSmyJ Chelsea toif;udk NyKdifvnfudkifwG,fzdk&ef pmcsKyfcsKyfqdkcJhaom Mourinho rSm Chel- sea toif;udk b,favmufxd at- mifjrifatmif pGrf;aqmifoGm;EdkifrvJqdkwm abmfvHk;0goem&Sifrsm; apmifharsmfMuygpdkU/ &,lEdkifcJhaomzvm;rsm;rSm-; Porto: 2003 Portuguese League 2003 Portuguese Cup 2003 UEFA Cup 2003 Portugese League 2004 UEFA Champions League Chelsea: 2005 English League 2005 English League Cup 2006 English League 2007 English League Cup 2007 FA Cup Inter Milan: 2009 Italian League 2010 Italian League 2010 Italian Cup 2010 UEFA Champions League Real Madrid: 2011 Spanish Cup 2012 Spanish League The Special One "ChelseaabmfvHk;toif;udktjrifhqHk;ae&ma&mufatmifBuKd;pm;oGm;r,f" "Please don't call me arrogant, but I'm European champion and I think I'm a special one."