1. Gepersonaliseerd onderwijs in Nederland
Netwerk gepersonaliseerd leren
4 december 2013
F. Schouwenburg, Kennisnet
Twitter: @allfrans

2. Is er wel ontwikkeling?

3. expectations
Big Data
Gamification
Adaptieve leersystemen
3D-printing
Hype Cycle voor Nederlands onderwijs
Wearables
Non-formele leeromgevingen
Learning analytics
Internet der dingen
BYOD Strategie
Do-It-Yourself
Affective Computing
Sociaal leerplatform
E-Portfolios
Tablets
Wifi
Digitaal Leermateriaal
School App Store
Mobiel leren
Cloud Computing
Onderwijs tablet
Quantified self
September 2013
Technology Trigger Peak of
Trough of Disillusionment
Inflated Expectations
Slope of Enlightenment
Plateau of
Productivity
time
Years to mainstream adoption:
less than 2 years
2 to 5 years
5 to 10 years
more than 10 years
obsolete
before plateau

4. Adaptief
leermateriaal

5. Innovatie van nieuwe toetreders

6. Moocs

8. Khan het ook om de school heen?

10. Is kennisoverdracht de belangrijkste taak?

11. Vaardigheden voor de 21e eeuw
De zeven belangrijkste
competenties van belang
voor succes:
1. samenwerken
2. probleemoplossend
vermogen
3. ict geletterdheid
4. creativiteit
5. kritisch denken
6. communiceren
7. sociale en culturele
vaardigheden
Meer weten? Studie
Universiteit Twente.

12. Klassieke ict-kloof

13. Lessen over pionieren
Voorwaarden voor succes:

Aan de basis staat vaak wel een pionier

Betrokkenheid van vroege gebruikers

Aandacht voor de didactische inzet van ict

Aansluiting bij de bestaande visie op onderwijs

Heldere toegevoegde waarde

Gebruiksgemak van de toepassing
Jos Franssen

14. Kunskapskolan – ZO.LEER.IK! (10 december!)

15. Implementatiestappen
Volgorde van te implementeren elementen
1. Introduceren van een dagstart:
Liefst eerst met het docententeam kort de komende dag beschouwen. Daarna in de stamgroepen met de
leerlingen de dag starten. Dit betekent planning van de dag maken, actualiteit bespreken etc.
2. Introduceren wekelijkse coaching per leerling
Begint met het formuleren van de doelstelling van de leerling, dan de uitwerking per jaar, per kwartaal en
tenslo e de wekelijkse ac viteiten (a ekenen logboek door ouders of een keer per week inloggen in systeem)
3. Introduceren van een varia e aan onderwijsac viteiten
Het huidige lessensysteem wordt ontrafeld en verdeeld in aparte moment voor didac sche concepten als
compacte instruc e, workshop, lab, zelfstudie en samenwerkend leren.
4. Digitaal curriculum inclusief toetsen
Bijvoorbeeld het integreren van de Ster-collec e van VO-content, verrijkt met andere materialen (a ankelijk van
de leverancier met wie we in zee gaan). Hierbij horen ook instruc e/vakwerkplan)
5. Leerportaal introduceren
Beschrijven minimale eisen, programma van eisen, offerte/of aanbestedingstraject
6. Ruimte geschikt maken
Gedifferen eerd onderwijs vraag een diversiteit in de leeromgeving. Alleen leslokalen is niet voldoende. Er zullen
instruc e ruimtes moeten zijn, workshop ruimtes, ruimtes waar leerlingen kunnen samenwerken in kleine en
grote groepjes of waar ze zelfstandig kunnen werken.

16. Stratosphere – Michael Fullan
technologie
veranderkennis
pedagogiek

17. Criteria leerervaring voor ALLE leerlingen
1. Onweerstaanbaar boeiend (voor leerling en leraar)
2. Efficient en eenvoudig in gebruik
3. Gebruik maken van overal beschikbare technologie
4. Gebaseerd op het oplossen van levensechte problemen

18. Veranderingen eenvoudiger en succesvol maken
Investeren in doelgerichte relaties met leerling en dmv beperkt aantal
ambitieuze doelen met doordachte aanpak:
• Intrinsieke motivatie
• Vergroten verbeter- en verandervermogen
• Transparante resultaten en praktijken
• Leiderschap op alle lagen
• Positieve, proactieve houding tav voortgang
Michael Fullan, Stratosphere

19. Aan NL onderwijs: werk liever data
informed dan data driven. De angst
voor deze omslag moet Nederland
aanpakken. #fullan

20. Accelerated learning framework
http://acceleratedlearningframework.wordpress.com/

21. Lessen van Hattie (visible learning)

22. Lessen van Fullan
Wil je de groep veranderen, begin dan bij de (hele) groep.
Vergt betrokken leiderschap!
Professionaliseren is vaak het vermijden van verandering
Personaliseren is niet individualiseren!
Nieuwe pedagogiek: leren om te leren in 21e eeuwse context
Cultuurverandering door meer samen te werken (intern en extern)

23. 7 leiderschapscompetenties (Kirtman 2013)
1 Challenge status quo
2 Build trust with clear communication and expectations
3 Create a (short) commonly owned plan for succes
4. Focus on team over self - how many good leaders you
leave behind in your team?
5. Keep a high sense of urgency and sustainable results - data
6. Commit to Continuous Improvement for self
7. Schools that do better are in networks and partnerships

24. Ervaringen in Canada
Ict heeft een natuurlijke plek In het proces
De simpelste ict-middelen blijken het krachtigst
Sluit aan bij de ervaring van docent en bouwt daarop voort
Michael Fullan, Stratosphere

25. Lessen van LeerKRACHT
Overtuiging
creeren
Rolmodel zijn
Vaardigheden
verzorgen
Processen en
systemen
inrichten

26. Wat is jouw rol als schoolleiding voor een
succesvolle transformatie?
De schoolleiding op een leerKRACHT school:
Overtuiging
creëren
1
2
Formuleert, ondersteund door leerKRACHT, zijn/ haar eigen veranderverhaal over
kwaliteitsverbetering in het onderwijs, en resultaten van de leerlingen op school
Inspireert leraren en neemt obstakels en weerstand bij leraren weg
Geeft het goede voorbeeld door…
▪ …zelf mee te doen: zelf lessen bezoeken, meedenken bij gezamenlijke les
voorbereiding, actief het bord gebruiken en deelnemen aan Pizzasessies
▪ …zelf een rolmodel te zijn voor „elke dag samen een beetje beter‟ door te leren van
leraren, de coach en andere schoolleiders en hiervoor actief feedback te vragen
Geeft het goede voorbeeld door gebruik te maken van de leerKRACHTtechnieken zoals
het verandermodel, de ijsberg, het feedbackmodel en het bord
5
Processen en
systemen
inrichten
3
4
Rolmodellen
Faciliteert teams van leraren bij het uitvoeren van leerKRACHT met behulp van het
rooster, de weekplanning en ondersteunende materialen
Meet de transformatievoortgang met ondersteuning van leerKRACHT, maakt de
resultaten hiervan zichtbaar en neemt actie om obstakels weg te nemen
6
Werkt gedurende het jaar aan het borgen van leerKRACHT als „normale manier van
werken‟, bijvoorbeeld in het schoolplan, de normjaartaak en communicatiematerialen
8
Faciliteert en leidt teamsessies op basis van de leerKRACHTmethode zoals
aangegeven in dit boek zodat leraren effectief van elkaar kunnen leren
9
Vaardigheden
verzorgen
7
Herkent en faciliteert situaties waarin leraren behoefte hebben aan extra training of
verdieping en adresseert deze behoefte met behulp van de coach

27. Het grijpt in elkaar
Alle onderzoek: Creating a collaborative culture is the single most
important factor
Fullan
McKinsey
Vaste
koers
Hattie
Vier in Balans
4 w‟s

28. Route naar gepersonaliseerd leren..
Korte termijn
•
•
•
•
•
•
Lange termijn
Van goed bedoeld naar goed gericht
Deskundigheid docent
Tijdwinst en hoger rendement zoeken
Methode verrijken
Differentiatie versterken met ict
“Samen iedere dag een stukje beter”
•
•
•
•
•
•
Informatiemanagement regelen
Programma van eisen met sector
Consumentenorganisatie
Afspraken met producenten
Bredere productie adaptieve systemen
Koppelen systemen
School als volwassen vrager
Leraar als professional
Markt als volwassen leverancier

29. Checklist
Op enig moment een koers gewijzigd of losgelaten?
Wordt u afgeleid door extra kansen zoals regelingen, subsidiepotjes?
Vinden anderen dat ook?
…
…
…

30. Vraag voor de mindmap
 Hoe dichten we de kloof?
 Zijn er andere redenen voor stremming te noemen?
 In kaart brengen
 Oplossingsrichtingen bedenken
 (leermaterialen, volgsystemen, hardware, deskundigheid, organisatie,
visie, wet/regelgeving, leiderschap)

33. Extra slides

34. Van onderwijsvisie naar ict
Wat komen we tegen?
• De School – Zandvoort
• Steve Jobsscholen
• Sterrenscholen
• Slimfit!
• Zo.Leer.Ik!
• PulseOn!
• (Netwerkschool)
Waar beginnen?
Resultaat: Overzicht van mogelijkheden en ideeen om te beginnen in de
school.

35. De School - Zandvoort
Maatwerk
Flexibele
tijden
Gelijkwaardig
in
besluitvorming
Thematisch
onderwijs

36. Gerealiseerd (zonder subsidies)
Positieve resultaten
Erkenning onderwijstijden
Inspectie
Cao-afspraken
GGD
Aanleiding tot
0% uitstroom SBO landelijk
Innovatie
Akkoord met
experiment
Vervolgonderwijs
Financieel gezond
Integratie onderwijs
en opvang
bonden over
werktijden
Onderwijskundig
Organisatorisch
Mix vast en zzp-ers
werkt

37. Nationale issues zijn geen issues
Passend onderwijs
Ouderbetrokkenheid
• Individueel leerplan
• Elke tien weken vastgesteld in
driehoek
• Bekostiging via totaalpakket
• Gerealiseerd in vier lagen
organisatie (kind, groep, school,
bestuur)
• Geborgd in
besluitvormingsstructuur

38. Nationale issues zijn geen issues
Opbrengstgericht
werken
Professionals
•Alle 58 kerndoelen gerealiseerd
•21e eeuwse vaardigheden!
•Kiezen voor breedte:
Talentontwikkeling in alle 58 gebieden
• Doorlopende ontwikkeling door
heterogene groepen en individuele
leerplannen
• Talentontwikkeling van de docent

39. Wat lossen we en passant nog op?
maatwerk
• Doorkleuteren
of doubleren?
• Niemand valt
buiten de norm
Flexibele tijden
•
•
•
•
Meer
Spreiding
Besteding
Enorme
stressreductie
(kind)
• Combinatie
werk en gezin
Gelijkwaardige
besluitvorming
Thematisch
onderwijs
• Ouder
betrokken
• Kind betrokken
• Medewerker
betrokken
• Bestuur
betrokken
• Nergens
geisoleerde
besluitvorming
• ALLE 58
kerndoelen!
• Burgerschap
• Boeiend
onderwijs
• Levensecht
• Verrijkt aanbod

40. Kunskapskolan – ZO.LEER.IK! (10 december!)

41. Implementatiestappen
Volgorde van te implementeren elementen
1. Introduceren van een dagstart:
Liefst eerst met het docententeam kort de komende dag beschouwen. Daarna in de stamgroepen met de
leerlingen de dag starten. Dit betekent planning van de dag maken, actualiteit bespreken etc.
2. Introduceren wekelijkse coaching per leerling
Begint met het formuleren van de doelstelling van de leerling, dan de uitwerking per jaar, per kwartaal en
tenslo e de wekelijkse ac viteiten (a ekenen logboek door ouders of een keer per week inloggen in systeem)
3. Introduceren van een varia e aan onderwijsac viteiten
Het huidige lessensysteem wordt ontrafeld en verdeeld in aparte moment voor didac sche concepten als
compacte instruc e, workshop, lab, zelfstudie en samenwerkend leren.
4. Digitaal curriculum inclusief toetsen
Bijvoorbeeld het integreren van de Ster-collec e van VO-content, verrijkt met andere materialen (a ankelijk van
de leverancier met wie we in zee gaan). Hierbij horen ook instruc e/vakwerkplan)
5. Leerportaal introduceren
Beschrijven minimale eisen, programma van eisen, offerte/of aanbestedingstraject
6. Ruimte geschikt maken
Gedifferen eerd onderwijs vraag een diversiteit in de leeromgeving. Alleen leslokalen is niet voldoende. Er zullen
instruc e ruimtes moeten zijn, workshop ruimtes, ruimtes waar leerlingen kunnen samenwerken in kleine en
grote groepjes of waar ze zelfstandig kunnen werken.

42. Steve Jobsscholen

45. slimfit

46. Overeenkomsten
Maatwerk betekent:
• Een andere organisatie van tijd
• Andere rol van de leraar
• Doorlopend in gesprek met leerling (en ouders)
• Vastlegging!
• Beschikbaarheid materialen
• Liefst ict-systemen die gekoppeld zijn
• Liefst adaptieve materialen
• Maar hoe staat dit ervoor?

47. Waar lopen we tegen aan?
1. Leren: er is geen (vindbaar) aanbod en
geintegreerde omgeving
2. Profiel: Er is geen digital kindprofiel waarin ook
leerresultaten worden geregistreerd
3. Profiel: Koppeling leeromgeving met kindprofiel
en met planning
(uwlr standaard van kennisnet wordt hopelijk
geimplementeerd)
4. Profiel: Om educatief partnerschap te realiseren
moeten de profielen opengesteld worden voor
ouders
5. Planning: Planning en optimalisering
middeleninzet (personeel, ruimte, ict, etc) op basis
van de individuele planning

48. McKinsey

50. www.stichting-leerkracht.nl

51. Ik ga investeren, maar..
levert het
tijdwinst
op?
leidt het tot
betere
resultaten?
wat weten
we erover
uit
onderzoek?
kan ik het
met
collega‟s
delen?