Maikling Tugmang Ganap Na Tula
IV. Ang Pagbigkas Na Tradisyon Sa Tuluyan
III. Ang Pagbigkas Na Tradisyong Patula, Inaawit At Isinasayaw
presentation in filipino about tanaga, diona, pabula, parabula, and etc.
4. Ang maituturing na pinakaugat ng
panulaang Tagalog o Filipino na anap ang
pagkatula kahit maiikling tugma lamang ay
tanaga.
Ayon kina Juan de Noceda at Pedro Sanlucar sa
Vocabulario de La Lengua, ang tanaga ay:
-isang uri ng tulang napakatas sa wikang tagalog,
-binubuo ng pitong (7) pantig ang bawat taludtod,
-may apat (4) na taludtod sa bawat saknong ,at
-ito ay hitik sa talinghaga.
5. Bakit kaya sadyang malalalim ang
pananalitang kanilang ginagamit na may
kahirapan at di agad-agad maunawan
ang kahulugan ?
Ito ay upang mapanatiling
dalisay,matatag,matayog at laging
mahiwaga ang karunungang kanilang
ipinamamana.
6. Halimbawa ni Dr. Manuel ( Ang Tanaga Sa panulaang
Tagalog at Pilipino)
1. “Alipusta kayuro;
Kung sino ang kasuno
Ng asoy di kasundo:
Akoy iyong ituro.”
2. “Lunsad na sa
bakood:
Yayamang pa sa
bundok.
Bakit mararagosgos?
Walang kukong
ikamot.”3. “Baging akong
kalatkat:
Kaya ako nataas,
Sa balite kumalat,
Nakinabang nang taas.”
8. Ayon kay Padre Antonio Postma:
-Isang maritmo o maindayog na patulang
pagpapahayag na may sukat at may bilang na
pitong (7) pantig ang bawat taludtod na may
tugma.
-Ito ay isinasaawit nang walang tiyak na tono o
akompanya ng anumang instrumentong
pangmusika
-Ito ay naglalayong makapagpahayag sa
matatalinhagang paraan sa malayang paggamit
ng matutulaing pananalita,ng mga katangi-
tanging kalagayang tinutula ng makata.
9. Ambahan 59
Ang labuyo sa
gubat
Sa lupay di
makalakad:
Alamid na bulag
nagmamatyag:
May buwayang
kahoy ay
pinapagpag:
May isang taum
bukid na may
sibat.
Ambahan 134
Kawayan sa kandumon
Tatagpasin isang araw
Sa lagitgit na tiwasay
Babae pa riy
namamanglaw
Sa sapang Tumadong
nakaagpay
Nalulungkot,nalulumba
y
Walang tanim niyang
tumanay nininilay
Maliwanag ang saysay:
Siyay walang
matitinapay.
Ambahan 172
Sabi ng using may
sanga-sangang sungay
Mga mahal komg
anak,kahit musmos pa
Kayo muna sa bahay
aking iiwanan
Akoy maglalakbay sa
gulod na kugunan,
Kung sa oras ay
maiwan
Kung sa arawy
nasiliman
At akoy wala pat di
kayo nabalikan
Sa bahay nating tirahan
Asawa ko iyo nang
iyakan
Mga mahal kong
anak,ina ay sabayan,
Sapagkat ako ay
matatagalan.
12. •Ang mga katutubo noon, bago
dumating ang mga kastila,
bagama’t hindi pa nakikilala ang
katawagang dula, ay may
ginagawa nang pagtatangal.
•Isa sa mga pinagmulan ng dulang
Pilipino ang kanilang mga larong
bugtungan at palaisipan na
ginagamitan ng mga salitang mga
matatalinghaga.
13. •Ang karagatan ay patulang salaysay na
may apat na taludtod sa bawat saknong
na nagkatugma.
•Isa sa mga pinakaugat ng dulang
Pilipino noong katutubong panahon ay
ang tagayan
16. Nahahati sa pitong (7) uri ang mga
kwentong bayan:
•MITO O MULAMAT
•ALAMAT
•PABULA
•PARABOLA
•KWENTONG KATATAWANAN
•KWENTONG KABABALAGHAN
•PALAISIPAN
18. Ito ay matatandang kuwentong bayan
tungkol sa mga bathala,tungkol sa
pagkakalikha ng daigdig at iba pang
kalikasan,tungkol sa pinagmulan o
pagkakalikha ng mga uanang
tao,tungkol sa mga bayani sa kanilang
kagitingan at kapangyarihan,at
tungkol sa iba pang may kinalaman sa
pagsamba ng tao sa kanailang mga
anito.
19. •Ang Pagkakalikha Ng Diyos Sa Kahinaan Ng Tao
Kaya Kinakapitan Ng Mga Sakit
MELU – ang pinakamakapangyarihang ispiritu
sapagkat ito ang lumikha sa mga unang tao.
FIU WEH – ang mabuting ispiritu
TASU WEH – masamang ispiritu
FON KAYOO – ispiritu ng punongkahoy
FON EEL – ispiritu ng tubig
FON BATOO – ispiritu ng bato
Mga Halimbawa:
22. Ang alamat ay mga kwentong-bayan na
maaring kathang isip lamang o hango sa
isang tunay na pangyayari. Maaring
pinagmulan ng isang pook, isang halaman o
punong kahoy, ng ibon, ng bulaklak at kung
ano pang mga bagay. Maari rin tungkol sa
mga pangyayaring di-kapani-paniwala,
kaya’y tungkol sa mga bagay-bagay.
25. Isang maikling kwentong-
bayang karaniwan ay tungkol sa
iba’t ibang uri ng tao
inilalarawan sa kani-kanilang
iba’t ibang pag uugali sa
kanilang pang-araw-araw na
sitwasyon sa buhay.
-Ang mga hayop ang
kumakatawan sa tao bilang mga
tauhan sa kwento.
28. • Isang maikling kwento na kalimitang
hinahango mula sa BIBLIYA.
•Nasa anyong patula o prosa
•Base sa pangaral ni Jesukristo
•Layunin ay makapagbigay aral
•Katangian: isang kwentong naglalahad o
nagpapakita kung paano katulad ng isang
bagay ang isan bagay
32. •Kuwentong-bayan na karaniwan
ng preokupasyong pangkalalakihan
•Pampalipas oras at gawa-gawa
lamang kung hindi base sa
pangaraw-araw na pangyayari
•Karamihan ay may kaberdehan o
tungkol sa seks.
35. •Ito ay tungkol sa mga di-kapani-paniwala at
di-nakikitang nilikha, bagay o pangyayari sa
kapaligiran tulad ng mga nuno sa punso,
kapre, lamang-lupa, tiyanak,diwata at iba
pang mga naninirahan sa mga punongkahoy
tulad ng balite, mangga, atbp, ilog, gubat at
iba pang liblib na pook.
•Kakatwa ang mga pinagmulan nito,
manapa’y mahihiwaga.Ayon sa makabagong
pag-iisip at siyensiya, ang mga ito’y bunga
lamang ng mayamang guniguni at haka-haka
38. Katulad ng bugtong ang palaisipan,lamang, ang
ipinagkaiba ng dalawa:ang bugtong ay tinuturing patula
dahil may tugma at sukat ang karaniwang bumubuong
“daludturan”(dadalawahing taludtod) at sa wari ang
pananalitang ginagamit ay matalinghaga; samantalang
ang palaisipan ay inilalahad sa tuluyan na karaniwan ay
nagpapakita ng payak na katalinuhang pang-
aritmetika,panlohika o di kaya’y pangsentido komon
(common sense).Ang palaisipan ay tila baga isang
pagsasanay sa pagpapatalas ng isip upang marahil kapag
dumating ang isang suliranin sa buhay, may kaalaman na
sila kung paano ito lulutasan.
39. Ano ang pinakamataas na
makukuhang numero sa pamamagitan
ng paglipat ng dalawang posporo?
40. “Literaturang Pinoy”
By: group two
Hango sa: Pinoy Ako (Big Brother Theme Song)
Intro:
Lahat tayo'y mayro'ng pagkakaiba
Sa tingin pa lang ay makikita na
Iba’t ibang kultura, tradisyon, paniniwala (ohhhhh!)
Ating pantikan ang hanap mo
Nagbibigay ng gabay sa iyo
Nais naming ipakilala kung ano ito talaga
Chorus:
Literatura ito
Ipakikila sa mundo
Kung ano ang halaga nito
Literaturang pinoy
Ating bigyang pansin
Ipagmalaki mo pinoy ako
Pinoy tayo
