1. แบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการจัดภาพ
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ( ทัศนศิลป์ )
เล่มที่ 1
ทัศนธาตุ
โดย นางประไพทิพย์ อุตตรพงษ์
ตาแหน่งครู อันดับ คศ.2
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ลาลูกกา
อาเภอลาลูกกา จังหวัดปทุมธานี
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาปทุมธานี เขต 4

2. คานา
แบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการจัดภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่องทัศนธาตุ ได้จัดทาขึ้นเพื่อ
ใช้ประกอบการเรียนการสอนและฝึกเสริมทักษะทางศิลปะที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ โดยจัดทาให้สอดคล้องกับ
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 มีวิสัยทัศน์ที่มุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสาคัญบนพื้นฐาน
ความเชื่อว่าทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ
แบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการจัดภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 นอกจากจะใช้ประกอบการเรียน
ในห้องเรียนแล้วยังใช้เป็นแบบฝึกเสริมสาหรับนักเรียนที่เรียนศิลปะในระดับดีเพื่อใช้ฝึกเพิ่มเติมและใช้ในการ
สอนซ่อมเสริมสาหรับนักเรียนที่เรียนอ่อนได้ดีอีกด้วย เพราะแบบฝึกศิลปะนี้มีลักษณะเป็นแบบฝึกที่สามารถ
เรียนด้วยตนเอง แบบฝึกแต่ละชุดจะกาหนดจุดประสงค์การเรียนรู้และสรุปแนวคิดของแต่ละเนื้อหาไว้ชัดเจน
มีแนวการฝึกแสดงให้ผู้เรียนได้ศึกษาก่อน เมื่อเข้าใจดีแล้วจึงลงมือทาแบบฝึกศิลปะแต่ละส่วนที่กาหนดไว้
แบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการจัดภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 มี 9 เล่ม ประกอบด้วย
เล่มที่ 1 ทัศนธาตุ (visual element)
เล่มที่ 2 จุด (dot, point)
เล่มที่ 3 เส้น (line)
เล่มที่ 4 รูปร่าง (shape) และรูปทรง (form)
เล่มที่ 5 น้าหนักอ่อน-แก่ (tone)
เล่มที่ 6 พื้นที่ว่าง (space)
เล่มที่ 7 พื้นผิว (texture)
เล่มที่ 8 สี (colour)
เล่มที่ 9 หลักการจัดภาพ
ผู้จัดทาหวังว่าแบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการจัดภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 คงจะอานวย
ประโยชน์ต่อครูและนักเรียนตลอดถึงผู้สนใจทั่วไป ที่ได้นาไปใช้ประกอบการเรียนการสอนและฝึกฝนเพิ่มเติม
อันจะมีผลโดยตรงต่อการพัฒนาการเรียนการสอนศิลปะ ให้มีสมรรถนะสาคัญต่อผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึ่ง
ประสงค์ ขอขอบพระคุณผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทุกท่านที่ทาให้แบบฝึกศิลปะชุดทัศนธาตุและหลักการออกแบบ
ทัศนศิลป์นี้สาเร็จด้วยดีดังปรากฏเป็นอย่างสูง
ประไพทิพย์ อุตตรพงษ์

3. สารบัญ
หน้า
คานา
สารบัญ
จุดประสงค์การเรียนรู้ 1
แนวทางการเรียนรู้ทัศนธาตุ 2
คาแนะนาในการใช้แบบฝึกศิลปะ 3
วัสดุอุปกรณ์ 4-5
แบบทดสอบก่อนเรียน 6-7
กระดาษคาตอบก่อนเรียน 8
ใบความรู้เรื่องทัศนธาตุ 9-10
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องจุด 11
ใบความรู้เรื่องเส้น 12
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องเส้น 13
ใบความรู้เรื่องรูปร่าง–รูปทรง 14-15
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องรูปร่าง-รูปทรง 16
ใบความรู้เรื่องน้าหนักอ่อน-แก่ 17
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องน้าหนักอ่อน-แก่ 18
ใบความรู้เรื่องพื้นที่ว่าง 19
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องพื้นที่ว่าง 20
ใบความรู้เรื่องพื้นผิว 21
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องพื้นผิว 22
ใบความรู้เรื่องสี 23-25
กิจกรรมฝึกศิลปะเรื่องสี 26
แบบทดสอบหลังเรียน 27-28
กระดาษคาตอบหลังเรียน 29
แบบบันทึกผลการเรียนรู้ก่อนเรียนหลังเรียน 30
แบบสอบถามความพึงพอใจในการฝึกปฏิบัติกิจกรรม 31
แบบสังเกตกระบวนการทางานของนักเรียน 32
แบบสังเกตคุณลักษณะนิสัยการทางานของนักเรียน 33
แบบประเมินผลงานของนักเรียน 34
แบบประเมินคุณลักษณะนิสัยในชีวิตประจาวันของนักเรียน 35

4. บรรณานุกรม 36
ภาคผนวก 37
เฉลยคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน 38
เฉลยคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน 39