1. Pikniczka Justyna

2. Katastrofa komunikacyjna
to zderzenie pojazdów mechanicznych
uczestniczących w ruchu drogowym (kolejowym),
ale też upadek statku powietrznego
(może powodowad przerwy w komunikacji).
Katastrofą komunikacyjną jest także zderzenia
pojazdu z przeszkodą lub kolizja pojazdów
uczestniczących w ruchu drogowych z pojazdami
szynowymi.

4. Nieustanna rozbudowa dróg i różnorodnośd
przewożonych niebezpiecznych ładunków, olbrzymia
ilośd przewożonych pasażerów zwiększają zagrożenie
wystąpienia katastrofy i wypadku drogowego a także
kolejowego. Wypadki te w równej mierze mogą dotknąd
pasażerów jak i mieszkaoców miejscowości w pobliżu
szlaków kolejowych i dróg.

5. KATASTROFY DROGOWE
Przyczyny:
-Nieustanna rozbudowa dróg
- różnorodnośd przewożonych
niebezpiecznych ładunków
-olbrzymia ilośd przewożonych
pasażerów
Wypadki te w równej mierze mogą
dotknąd pasażerów jak i mieszkaoców
miejscowości w pobliżu dróg.
Powszechnośd motoryzacji nakłada
na obywateli obowiązek znajomości
podstawowych zasad i czynności do
wykonywania w razie wystąpienia
katastrofy drogowej lub wypadku.

6. Zabezpieczenie miejsca wypadku:
Jeżeli nie ma zabitych lub rannych, uczestniczący w
wypadku kierujący pojazdami samochodowymi,
obowiązany jest niezwłocznie usunąd pojazd z miejsca
wypadku, aby nie powodowad zagrożenia lub tamowania
ruchu drogowego.
Jeżeli są ranni lub zabici należy zabezpieczyd miejsce
wypadku poprzez włącznie świateł awaryjnych pojazdu, a
w razie ich braku świateł pozycyjnych oraz ustawienie w
odległości ok. 100 m za pojazdem ostrzegawczego
trójkąta odblaskowego.

7. Zabezpieczenie ofiar wypadku:
Działania techniczne:
-zatrzymad pracujący silnik
samochodu,
-odłączyd akumulator,
-zabezpieczyd pojazd przez
ewentualnym zsunięciem się (ze
skarpy, do rowu itd.).

8. Wydobycie ofiar z pojazdu:
-Otwieramy drzwi pojazdu, w przypadku
zakleszczenia posługując się łomem lub łyżką do opon.
-Jeżeli drzwi nie da się otworzyć wyjmujemy przednią
lub tylną szybę usuwając uszczelkę przy pomocy
wkrętaka.
Nie należy wybijać szyby ze względu na
możliwość pokaleczenia poszkodowanych.
-Jeżeli pojazd leży na boku lub na dachu wydobywamy
poszkodowanych nie odwracając go na koła.
-W razie dużych zniekształceń pojazdu nie wolno siłą
wyciągać poszkodowanych przed przybyciem pomocy
technicznej (straż pożarna).

9. Sprawcy wypadków drogowych.
 Kierujący pojazdami
W 2000 roku większość wypadków
spowodowali kierujący pojazdami, byli oni
sprawcami 44835 wypadków (co daje 78,3%
ogółu), w wyniku tych zdarzeń:
 -śmierć poniosło 4650 osób
 -59970 zostało rannych

10. Głównymi przyczynami wypadków
było:
 niedostosowanie prędkości do
warunków ruchu (12471 wypadków),
 nieprzestrzeganie pierwszeństwa
przejazdu (10448 wypadków),
 nieprawidłowe wykonywanie takich
manewrów jak: wyprzedzanie,
omijanie, wymijanie (5452 wypadki).

11. Piesi
Kolejną grupą sprawców wypadków drogowych są piesi.
W 2000 roku spowodowali oni 10776
wypadków, wynikiem tych zdarzeń była:
 śmierć 1315 osób
 rany odniesione przez 9822 uczestników ruchu.
Podkreślić należy, iż ponad połowa (51,3%)
wypadków z udziałem pieszych spowodowanych
było ich niewłaściwym zachowaniem.

12. Najczęstszą przyczyną było:
 nieostrożne wejście na jezdnię - 6199 wypadki, (tj.
ok.57% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez
pieszych)
 nieprawidłowe przekraczanie jezdni - 1334 wypadki
 przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym - 845
wypadków.
W większości ofiarami śmiertelnymi w
tego typu wypadkach są właśnie piesi.

13. Jeżeli jesteś świadkiem wypadku
drogowego:
Zabezpiecz miejsce zdarzenia!!!
· „zasłoń” miejsce wypadku oraz osoby udzielające pomocy
bryłą swojego pojazdu, który musi mieć włączone światła
awaryjne i postojowe (w warunkach nocnych konieczne są
światła mijania, które oświetlą miejsce wypadku),
· w przepisowej odległości ustaw trójkąty ostrzegawcze
(własne lub pozyskane z pojazdów poszkodowanych),
· wykorzystaj światło ostrzegawcze latarki podręcznej,
· jeśli w wypadku nie było osób poszkodowanych usuń z
jezdni uszkodzone pojazdy, aby nie były przyczyną
kolejnego wypadku,

14. · przy pomocy telefonu komórkowego lub radia CB wezwij
służby ratownicze, policję (połączenie z numerami
alarmowymi 998, 997, 999, 112 jest bezpłatne),
· jeśli nie możesz spełnić powyższego warunku, spróbuj
zatrzymać inne pojazdy (sam możesz nie być skuteczny w
działaniu),
· jeśli nie masz szans na pomoc innych, nie trać czasu i
zacznij działać sam, najważniejsze dla rannych bez pulsu i
oddechu są pierwsze 4 minuty, ale udzielona pomoc musi
być fachowa.
Nie rób tego jednak, jeśli nie umiesz zrobić tego
prawidłowo, ponieważ możesz pogłębić urazy, a nawet
spowodować śmierć poszkodowanego.

15. PAMIĘTAJ !!!
Aby wszystkie czynności wykonywać z
rozwagą, bez niepotrzebnych emocji i
dodatkowych zniszczeń, do czasu aż
przybędą specjalistyczne służby ratownicze.
Pamiętaj, że ty również możesz się znaleźć
w podobnej sytuacji.

16. Katastrofa lotnicza
Jest klasyfikowana do wypadków ciężkich. Katastrofa
lotnicza jest wtedy jeżeli następstwem jest śmierd,
obrażenie ciała ze skutkiem śmiertelnym lub uznanie za
zaginioną, gdy akcja poszukiwawcza została zakooczona,
jakiejkolwiek osoby znajdującej się na pokładzie statku
powietrznego (z wyłączeniem tych przypadków, gdy
śmierd lub obrażenia ciała powstały z przyczyn
naturalnych albo wywołanych przez poszkodowanego
Obrażenia ciała ze skutkiem śmiertelnym klasyfikuje się,
do celów statystycznych, jeżeli w ciągu 30 dni od chwili
zaistnienia wypadku nastąpiła śmierd.

17. Typy katastrof lotniczych
z
udziałem samo-
lotów cywilnych
będące rezultatem
katastrofy
wyłącznie samolot
ów wojskowych

18. Większośd katastrof samolotów cywilnych dociera
praktycznie niezwłocznie do opinii publicznej, to
jednak katastrofy wyłącznie samolotów wojskowych
często ukrywane bywają jako tajemnica
wojskowa także w krajach demokratycznych.
Katastrofy samolotów wojskowych zazwyczaj nie
pociągają za sobą tak licznych ofiar, jak te z udziałem
setek pasażerów, ale za to często niebezpieczeostwo,
które wywołują, zagraża nie dziesiątkom czy setkom,
ale tysiącom ludzi. Dlatego też przymiotnikiem
"wielkie" określono tu także takie katastrofy, w
których poszkodowanych zostało tylko kilka osób,
albo nawet nikt nie ucierpiał, za to zagrożenie
obejmowało setki lub tysiące.

19. Katastrofa polskiego Tu-154 w
Smoleosku
Katastrofa lotnicza,
do której doszło
10 kwietnia 2010 r
o godz.
8:41:06 czasu
środkowo-
europejskiego.

20. Zginęło w niej 96 osób: prezydent RP Lech
Kaczyński z małżonką, ostatni prezydent RP na
uchodźstwie Ryszard Kaczorowski,
wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, grupa
parlamentarzystów, dowódcy wszystkich
rodzajów Sił Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii
Prezydenta, duchowni, przedstawiciele
ministerstw, instytucji państwowych, organizacji
kombatanckich i społecznych oraz osoby
towarzyszące, stanowiący delegację polską na
uroczystości związane z obchodami 70.
rocznicy zbrodni katyńskiej, a także załoga
samolotu.

21. Była to druga pod
względem liczby ofiar
katastrofa w
historii lotnictwa polski
ego i największa pod
względem liczby ofiar
katastrofa w
dziejach Sił
Powietrznych RP.
Katastrofy nie przeżyła
żadna z osób obecnych
na pokładzie.

23. Katastrofa kolejowa
To rodzaj wypadku z udziałem pojazdu
kolejowego, w wyniku którego wielu uczestników
doznaje poważnych obrażeń, jest przynajmniej jedna
ofiara śmiertelna lub dochodzi do wysokich strat
materialnych.

24. Podstawowe czynności:
• powiadomienie służb ratowniczych
• udzielenie pomocy lżej poszkodowanym, gdy nie grozi to
pożarem, wybuchem i gdy nie ma innych zagrożeń
• stosowanie się do poleceń służb ratunkowych
• nie zbliżanie się do miejsca katastrofy, nie blokowanie dojazdu
pojazdom specjalnym
• oddalić się jak najszybciej, gdy jest podejrzenie wycieku
niebezpiecznej substancji
• ostrzeganie innych przypadkowych świadków zdarzenia.

25. Przykłady katastrof kolejowych
 Grudzień 2004: Telwatta, Sri
Lanka - co najmniej 802 osoby
zginęły, kiedy w pociąg uderzyła
fala tsunami
 Kwiecień 2004:
Ryongchon, Korea Płn.- ok. 3000
osób zginęło bądź odniosło rany
w wyniku wybuchu 2 pociągów
na stacji kolejowej
 Czerwiec 1981: Bihar, Indie - 800
pasażerów straciło życie, kiedy
huragan zepchnął pociąg do
rzeki

26. Katastrofa morska
To wypadek morski, w którym ginie wiele osób
lub zostaje utracony, czy też uszkodzony w znacznym
stopniu statek, lub zostaje wyrządzona duża szkoda w
środowisku naturalnym.

27. W pojęcie katastrofy morskiej
wlicza się:
 zatonięcie statku
 zderzenie
 pożar bądź wybuch na
pokładzie

28. Słynne katastrofy…
 Kwiecień 1912: Ocean
Atlantycki, ok. 1,5 tyś. osób
zginęło po zderzeniu Titanica
z górą lodową
 Styczeń 1945: M. Bałtyckie,
ok. 9 tyś osób ginie w wyniku
storpedowania statku
Wilhelm Gustloff przez
marynarkę sowiecką

29. Akcja ratownicza w czasie
zagrożenia katastrofami
Akcje ratownicze,
które odbywają się w
miejscu katastrofy,
bądź też wypadku
podzielone są na 3
następujące fazy:
 IZOLACJA
 RATUNEK
 ODBUDOWA

30. I faza nazywana IZOLACJĄ następuje
zaraz po wystąpieniu katastrofy i trwa 10- 15
minut. W tym czasie następuje:
- samopomoc;
- pomoc wzajemna;
- zabiegi natychmiastowe;
-ewakuacja do punktów pomocy medycznej.

31. Ta faza nazywana jest inaczej „platynowymi
minutami”, z tego względu, iż w ciągu paru
pierwszych minut istnieje największe
prawdopodobieństwo uratowania życia
poszkodowanemu. Niezwłocznie należy wezwać
pomoc specjalistyczną oraz przystąpić do
wykonania pierwszych czynności ratowniczych, m.
in. : należy sprawdzić czy
poszkodowany oddycha, jeśli nie to należy
wykonać sztuczne oddychanie, bądź, gdy nastąpiło
krwawienie, należy je zatamować, bo zanim
przyjadą służby medyczne może upłynąć nawet
kilkanaście minut, w tym czasie można uratować
życie poszkodowanemu.

32. II faza nosi nazwę RATUNEK, trwa do 60
minut po wystąpieniu katastrofy, bądź wypadku. W
tym czasie następuje:
- segregacja medyczna;
- zabiegi doraźne wykonywane przez ratowników
medycznych i lekarzy;
- ewakuacja do szpitali i zastępczych miejsc
szpitalnych.
II faza nazywana jest również „złotą godziną”. Jest to
czas, w którym ranni powinni byd przewiezieni do
szpitalnych oddziałów ratunkowych, gdzie otrzymają
specjalistyczną pomoc.

33. III faza to ODBUDOWA występuje
w przeciągu 10- 15 dni od wypadku. W
tym czasie następuje:
- leczenie specjalistyczne w szpitalach;
- rehabilitacja medyczna.
W okresie III fazy prowadzi się leczenie
specjalistyczne i rehabilitację
poszkodowanych wypadku w celu
ograniczenia stopnia inwalidztwa w
przyszłości.

34. Różne typy katastrof wymagają położenia akcentów na
innego rodzaju elementy przygotowania:
W przypadku dużej liczby poszkodowanych i
poważnych, ale skoncentrowanych terytorialnie
zniszczeń materialnych, system opieki zdrowotnej
musi być przygotowany na szybkie przyjęcie dużej
liczby ofiar i udzielenie im pierwszej pomocy. Jej
efektywność wynika wprost z wydolności systemu:
logistyki, "pojemności" placówek opieki zdrowotnej
oraz liczby i kwalifikacji personelu medycznego
udzielającego pomocy. Poważnym ułatwieniem w
przypadku takiej katastrofy jest zachowanie w
sprawności całego systemu infrastruktury technicznej
na obszarze działania szpitala.

35. Skażenie
Zanieczyszczenie, które z powodu szczególnie dużego
stężenia lub natężenia albo wyjątkowej aktywności może
wywołać w krótkim czasie chorobę lub śmierć ludzi
(także innych organizmów).

36. Skażenie chemiczne
 Zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, ciała ludzkiego,
przedmiotów itp. substancjami szkodliwymi dla ludzi.
 Skażenie może być spowodowane celowo na przykład poprzez
stosowanie bojowych środków trujących, przypadkiem – na
skutek katastrofy lub być stałym, niezamierzonym efektem
niektórych procesów przemysłowych, rolniczych,
transportowych i innych.

37. Najczęstszą przyczyną uwolnień
niebezpiecznych środków chemicznych są:
 awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych,
 wypadki cystern,
 rozszczelnienia rurociągów przemysłowych,
 katastrofy morskich tankowców.

38. Skażenia gleb
Jest to zmiana składu gleb na skutek osadzania na jej powierzchni
związków emitowanych przez zakłady przemysłowe.
Głównymi pierwiastkami
powodującymi skażenie
gleb są:
 siarka
 fluor
 ołów
 cynk
 mangan
 miedź
 inne

39. Skażenia wód
 Jest to wprowadzenie do wód substancji toksycznych
lub promieniotwórczych.

40. Alarm o skażeniach
za pomocą syren
przy pomocy rozgłośni radiowych,
ośrodków TVP i radiofonii
przewodowej
Dźwięk trwający 10 sek.
powtarzany przez 3 minuty z
przerwami 25-30 sek.
Powtarzana trzykrotnie zapowiedź
słowna:
UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o skażeniach
.............................
(podać nazwę skażenia)
dla .....................

41. Alarm o skażeniu
Po usłyszeniu sygnału alarmu o skażeniach
należy:
- nie zbliżać się do rejonu awarii,
- zachowywać się spokojnie, przeciwdziałać panice i
lękowi, ściśle wykonywać zarządzenia służb
porządkowych.

42. Przebywając na terenie otwartym:
- zwrócić uwagę na kierunek
wiatru (obserwować unoszące
się dymy, pary),
- opuścić zagrożony rejon
(prostopadle do kierunku
wiatru),
- udać się do najbliższych
budynków mieszkalnych lub
publicznych.

43. Osoby przebywające w pomieszczeniach powinny:
- włączyć odbiornik radiowy lub telewizyjny na jedno z
pasm lokalnych, zastosować się do przekazywanych
komunikatów i poleceń,
- pozostać w pomieszczeniach, zamknąć i uszczelnić
mokrym papierem lub szmatami drzwi, okna i otwory
wentylacyjne,
- osoby wyposażone w maski przeciwgazowe zakładają je,

44. - do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji nie
opuszczać uszczelnionych pomieszczeń, nie przebywać w
pobliżu okien i innych otworów wentylacyjnych,
- powstrzymać się od spożywania posiłków, palenia tytoniu oraz
prac wymagających wysiłku, a więc dużego zapotrzebowania
na tlen,
- wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne (oprócz radia i
telewizora), wygasić wszystkie płomienie,
- do ochrony dróg oddechowych stosować zwilżoną w wodzie
lub w wodnym roztworze sody oczyszczonej
chusteczkę, tampon z gazy, ręcznik itp.
- Przebywając w obiektach użyteczności publicznej stosować się
do poleceń kierownictwa.

45. Uprzedzenie o zagrożeniu
skażeniami
Po usłyszeniu uprzedzenia o zagrożeniu
skażeniami należy:
- sprawdzić posiadane indywidualne środki ochrony,
- sprawdzić zabezpieczenie posiadanych za pasów
żywności, wody, paszy,
- sprawdzić szczelność przygotowanych pomieszczeń dla ludzi
i zwierząt,
- jeśli nie ma innych zaleceń, udać się do pomieszczeń
ochronnych (ukryć),
- przestrzegać ogłaszanych zarządzeń oraz wykonywać
polecenia organów i służb OC.

46. Przygotowanie mieszkania
(pokoju, piwnicy) do ochrony przed
skażeniami
 Podstawa - hermetyczność (szczelność) – zaklejanie
okien, drzwi, szpar, kratek wentylacyjnych,
W mieszkaniu powinny znajdować się:
 zapasy wody pitnej, żywności,
 apteczka domowa, lekarstwa,
zapasowe oświetlenie,
bateryjny odbiornik radiowy
 sprzęt gaśniczy

47. Sposoby zabezpieczenia żywności
Typy opakowań chroniących żywność:
 Pyloszczelne
- puszki metalowe,
- opakowania szklane,
- opakowanie drewniane,
- tworzywa miękkie (worki, torby)
- hermetyczne beczki metalowe i z tworzyw sztucznych
- opakowanie papierowe
 Pojemniki zbiorcze – lodówka
 Hermetycznego opakowania wymagają: sól, cukier, mąka,
kasza, produkty płynne

48. Sposoby zabezpieczenia wody
 odcięcie poboru wody na okres niebezpiecznego skażenia
w miejscu jej czerpania,
 należy:
- przygotować indywidualne zapasy wody nie skażonej,
- zabezpieczyć indywidualne studnie kopane (szybowe)
oraz ujęcia domowych studni wierconych (głębinowych,
artezyjskich).
 Wodę do celów konsumpcyjnych należy przechowywać w
szczelnie zamkniętych szklanych, metalowych lub
plastykowych pojemnikach np. w butelkach, słojach,
bankach itp.

49. WSKAZÓWKI DLA
RATUJĄCYCH
Osoby biorące udział w akcji
ratowniczej muszą być
wyposażone w aparaty izolujące
do ochrony dróg oddechowych
oraz ubranie gazoszczelne.

50. Ogólne postępowanie w przypadku
Toksycznych Środków Przemysłowych
 ewakuacja poszkodowanych ze strefy skażonej,
 nałożenie maski przeciwgazowej,
 zdjęcie skażonej odzieży,
 odkażenie ciała.

51. PIERWSZA POMOC W
PRZYPADKU
SKAŻEŃ CHEMICZNYCH

52. Skażenia drogą oddechową
 usunąć truciznę powodując wymioty
 podać podstawowe środki pierwszej pomocy
medycznej lub odtrutki,
 ułożyć poszkodowanego na boku.

53. Skażenia oczu
 usunąć ciała stałe - soczewki, itp.,
 trzymać głowę chorego tak aby substancja toksyczna spływała
zawsze tą samą drogą,
 poprosić chorego o zamknięcie ust (możliwość połknięcia
wypłukiwanej z oka trucizny),
 płukać worek spojówkowy bieżącą wodą, pod niskim
ciśnieniem min. 15 minut,
 założyć suchy opatrunek na obie gałki oczne.

54. Skażenia skóry
 Skórę zmywać obficie wodą z mydłem,
 Przykryć jałowym opatrunkiem – nie nakładać opasek
oparzeniowych.

55. Skażenia drogą pokarmową
 nie prowokować wymiotów,
 można podać 2-5 tabletek węgla aktywnego,
 można podać łagodny środek przeczyszczający.

56. Skażenie amoniakiem
• Poszkodowanego należy wynieść ze skażonego
środowiska,
• Zdjąć skażoną odzież, ciepło okryć,
• Zapewnić dopływ świeżego powietrza,
• Przy zatruciu dróg oddechowych usunąć śluz z jamy
ustnej i gardła, ułożyć poszkodowanego na boku,
zapewnić bezwzględny spokój i bezruch,

57. • Przy zatruciach drogą pokarmowa podawać
rozcieńczony roztwór kwasu octowego, sok z cytryny
lub wodny roztwór kwasu cytrynowego, mleko,
• Skórę zmywać 15 minut dużą ilością bieżącą wody,
• Wezwać lekarza, przewozić chorego tylko w pozycji
leżącej.

58. Skażenie chlorem
 Poszkodowanego wynieść za skażonego środowiska,
 Zdjąć skażoną odzież, ciepło okryć, ułożyć wysoko i zapewnić
spokój,
 W razie zatrzymania oddechu stosować oddychanie „usta –
usta”, jeżeli jest taka możliwość zastosować aparat oddechowy z
tlenem,
 Oczy płukać dużą ilością bieżącej wody przy odwiniętych
powiekach,
 Wezwać lekarza. Transport jest możliwy jedynie w pozycji leżącej.

59. ZAPAMIĘTAJ!!!!!
 Oddal się z miejsca skażenia, aby zminimalizować ryzyko
zatrucia,
 Opuść rejon zagrożony, kierując się prostopadle w
kierunku wiatru,
 Chroń swoje drogi oddechowe
 Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub
komunikatów,
 Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie i
wymień na czyste,
 Przemyj oczy, usta, nos dużą ilością wody i umyj się.

60. Skażenie promieniotwórcze

61. Skażenie promieniotwórcze - znaczny wzrost
aktywności promieniotwórczej
przedmiotów, organizmów żywych, budynków i
wielkich obszarów, powyżej naturalnego poziomu
aktywności promieniotwórczej.

62. Rodzaje skażenia
promieniotwórczego:
 Skażenie wtórne
 Skażenie pierwotne

63. Skażenia
promieniotwórcze mogą
mied miejsce w:
 elektrowniach jądrowych,
 szpitalach,
 uniwersytetach,
 laboratoriach
badawczych,
 w zakładach
przemysłowych,
 na głównych drogach,
 liniach kolejowych
 oraz w stoczniach.

64. Trzy czynniki, które minimalizują
oddziaływanie promieniowania na
ciało:
 Czas
 Odległość
 Osłona

65. Przedmioty potrzebne w razie
zagrożenia radiacyjnego:
 latarkę z zapasowymi bateriami;
 przenośne radio bateryjne z
zapasowymi bateriami;
 apteczkę i podręcznik pierwszej
pomocy;
 alarmowy zapas żywności i wody;
 zapas worków do przechowywania
żywności;
 otwieracz do konserw;
 solidne obuwie.

66. W czasie zagrożenia radiacyjnego:
 zachować spokój.
Po otrzymaniu polecenia ewakuacji:
 nasłuchiwać w radiu i telewizji komunikatów o
drogach ewakuacji, tymczasowych schronach i
sposobach postępowania,
 zabrać przygotowane
na ewakuację rzeczy.

67. W przypadku powrotu do miejsca schronienia z
zewnątrz:
 wziąć prysznic, zmienić buty i odzież,
 schować do plastikowej torby rzeczy noszone na
zewnątrz i szczelnie je zamknąć.

68. W wypadku zaniechania
ewakuacji:
 zabezpieczyć i pozamykać okna i drzwi,
 wyłączyć klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe itp.,
 mieć przy sobie cały czas włączone radio bateryjne,
 zamknąć zasuwy piecowe i kominowe,
 udać się do piwnicy lub innych pomieszczeń poniżej
powierzchni gruntu,
 pozostać wewnątrz pomieszczeń do czasu, aż władze ogłoszą, że
jest bezpiecznie,
 jeśli konieczne jest wyjście na zewnątrz, należy zakryć usta i nos
mokrym ręcznikiem.

69. Pierwsza pomoc przy skażeniach
 Zmycie substancji promieniotwórczych z
odsłoniętych części ciała oraz przedmiotów
bezpośredniego użytku.
 Przywrócenie oddychania i krążenia krwi poprzez
natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji
krążeniowo-oddechowej (RKO).
 Nałożenie opatrunków i unieruchomień typu
doraźnego.
 Wyniesienie z rejonu porażenia w bezpieczne
miejsce.

70. Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju
 wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i
alarmowania ludności,
 przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie
ich w gotowości do użycia,
 gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków
ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności,
 wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt
ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego
rodzaju zagrożeń,
 systematyczne szkolenie w zakresie OC,
 współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń
środowiska, oraz usuwanie ich skutków.

71. Zadania obrony cywilnej w czasie wojny
 organizowanie ewakuacji ludności,
 organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych, udzielanie
pomocy medycznej poszkodowanym,
 organizowanie pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej
ludności,
 zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony
indywidualnej,
 prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń,
 pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach
dotkniętych klęskami,
 pomoc w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do
przetrwania,
 udzielanie doraźnej pomocy w grzebaniu zmarłych.

72. Indywidualne środki ochrony ludności
 płaszcz ochronny (OP-1)
 odzież ochronna lekka (L-2, L-1)
 maski izolacyjne i filtracyjne
 rękawice ochronne

73. Zastępcze środki ochrony skóry :
 wszelkiego rodzaju płaszcze i peleryny przeciwdeszczowe z
gumy i podgumowane, z płótna impregnowanego, tkanin z
włókien sztucznych, folii itp.;
 fartuchy ochronne gumowe, z tkanin podgumowanych i
impregnowanych, skórzane i z tworzyw sztucznych;
 kombinezony skórzane i ubiory z folii metalizowanej;
 buty gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych;
 okulary ochronne;
 nakrycia głowy gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych.

74. Zbiorowe środki ochrony ludności
Budowle ochronne:
• schrony,
• ukrycia,
• szczeliny
przeciwlotnicze.