Pl raport crane_survey_2020

02
Brochure / report title goes here | Section title goes here
Wstęp 3
Czym jest badanie Crane Survey 4
Rynek Biurowy Warszawy 5
Kluczowe dane 6
Dzielnice Warszawy 11
Główne dzielnice biurowe 12
Pozostale dzielnice 24
Biurowce zmieniają Warszawę 32
Historia warszawskiego rynku
biurowego 36
Panorama Warszawy 38
Metodologia 39
Kontakty 40
Spis treści

03
Warsaw Crane Survey| Lato 2020
Wstęp
Witamy w pierwszej edycji Deloitte Warsaw Crane
Survey.
Po trzech dekadach rozwoju, warszawski rynek
biurowy osiąga dojrzałość, nie tracąc swojej witalności.
Przeprowadziliśmy analizę istniejącego i przyszłego
zasobu biurowego Warszawy, względem dzielnic
administracyjnych miasta.
Badanie Crane Survey analizuje zarówno bieżące
zasoby warszawskiego rynku biurowego, jak i inwestycje
realizowane i planowane, które uzyskały pozwolenia
na budowę. Dzięki współpracy z Miastem st. Warszawa
przeanalizowaliśmy pozwolenia na budowę, wydane
w ciągu ostatnich 10 lat, co daje nam pełny przegląd
trendów wpływających na działania deweloperskie.
Jednym z najciekawszych ustaleń raportu jest
malejąca liczba wydawanych pozwoleń na budowę
dla nowoczesnych projektów biurowych. Czy to znak
zbliżającego się spowolnienia na rynku biurowym stolicy?
Odpowiedzi będziemy szukać w kolejnych wydaniach
publikacji.
Warto zaznaczyć, że pandemia COVID-19 wydłużyła
procedury administracyjne, lecz nie wpłynęła na liczbę
rozpoczętych projektów oraz prac konstrukcyjnych na
projektach biurowych w Warszawie.
Mamy nadzieję, że raport posłuży za wartościowe
narzędzie do zrozumienia warszawskiego rynku
biurowego.

04
Czym jest badanie
Crane Survey
Witamy w pierwszej edycji raportu Deloitte Warsaw Office Crane Survey (lato 2020)
- barometrze biznesu i aktywności, w którym dokonujemy przeglądu aktualnych
zasobów biurowych w Warszawie i analizujemy przyszłą podaż.
Co?
Badanie Crane Survey analizuje
dynamikę rozwoju rynku biurowego
w Warszawie.
W tym celu przeanalizowaliśmy
wydane w ciągu ostatniej
dekady pozwolenia na budowę
nowoczesnych budynków biurowych
o powierzchni powyżej 2 500 mkw.
Gdzie?
Raport obejmuje wszystkie dzielnice
w granicach administracyjnych
Warszawy.
Jak?
Aby monitorować trwające prace,
przeprowadziliśmy badania
w terenie, weryfikując nasze
obserwacje z danymi z Wydziału
Architektury i Planowania
Przestrzennego Urzędu Miasta
Stołecznego Warszawy.
Dla Kogo?
Wszystkich uczestników rynku
nieruchomości w Warszawie w tym
Deweloperów, Funduszy, Doradców,
Inwestorów, Instytucji Finansowych
i Administracyjnych.
Białołęka
Targówek
Rembertów
Praga
Południe
Wesoła
Wawer
Wilanów
Ursynów
Mokotów
Włochy
Wola
Ochota
Żoliborz
Bielany
Bemowo
Ursus
Praga
Północ
Główne dzielnice biurowe Pozostałe dzielnice
Kiedy?
Badanie obejmuje ostatnie 10 lat
(2010-2019).

05
W ciągu ostatnich trzech dekad całkowite
zasoby biurowe w Warszawie osiągnęły
wolumen 5,5 mln mkw. powierzchni najmu.
Na potrzeby naszego raportu
przeanalizowaliśmy zasoby biurowe w
poszczególnych dzielnicach według podziału
administracyjnego Warszawy (MSI). Takie
podejście pozwala na pogłębioną obserwację
i analizę zachodzących zmian.
Osobno prezentujemy dzielnice z wysokim
udziałem nowoczesnych powierzchni
biurowych (ponad 500 000 mkw.)
tj. Śródmieście, Mokotów, Wolę, Ochotę
i Włochy. Wszystkie te kluczowe dzielnice
biznesowe Warszawy położone są na
zachodnim brzegu Wisły.
Największe zasoby biurowe znajdują się
na Mokotowie. Śródmieście zajmuje drugie
miejsce, a trzecia pod względem zasobów
biurowych jest Wola, która ze względu
na planowane i realizowane projekty,
w najbliższych latach ma się stać wiodącą
stołeczną lokalizacją biurową.
Pozostałe warszawskie dzielnice nie oferują
więcej niż 200 000 mkw. Spośród nich
największe zasoby nowoczesnej powierzchni
biurowej znajdują się na Ursynowie - ok.
180 tys. mkw., oraz Pradze Południe - ponad
120 tys. mkw.
Rynek Biurowy Warszawy
Mokotów na czele
Dzielnica oferuje obecnie
największy zasób
powierzchni biurowej:
1 510 000 mkw.
175 000 mkw.
powierzchni biurowiej
oddanej do użytku
w 2019 roku
400 000 mkw.
zasoby powierzchni
biurowej planowane do
oddania w 2020 roku
(rekordowy rok)
360 000 mkw.
modernizacje
i rewitalizacje
Zasoby powierzchni biurowej - główne dzielnice biznesowe
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
Wola Mokotów Śródmieście Włochy Ochota
GLA(mkw.)
planowana w budowie istniejąca
planowana w budowie istniejąca
0
50 000
100 000
150 000
200 000
250 000
GLA(mkw.)
Zasoby powierzchni biurowej - pozostałe dzielnice
Ursynów Praga
Południe
Praga
Północ
Wilanów Wawer Bielany Bemowo Białołęka Targówek UrsusŻoliborz

06
Kluczowe dane
Największe transakcje na stołecznym rynku nieruchomości biurowych
W 2019 roku wydano zaledwie 17 pozwoleń na
budowę na projekty biurowo - usługowe, spośród
nich 7 dotyczyło budynków biurowych
z przeznaczeniem na wynajem. Pozostałe 10
to projekty na cele własne inwestorów.
5 z 7 pozwoleń na budowę dla nowoczesnych
projektów biurowych wydanych w 2019 r
dotyczyło Woli.
Rok Projekt Wartość transakcji (mln EUR)
2019 Warsaw Spire A €386m
2014 Rondo I €300m
2019 Warsaw Financial Center €275m
2016 Q22 €273m
2006 Rondo I €265m
2019 Eurocentrum Office Complex €255m
2005 Rondo I €240m
2006 Mokotów Business Park €225m
2012 Warsaw Financial Center €210m
2018
Gdański Business Center
(budynki C oraz D)
€200m
2019
2010-2019
Ponad 2,3 mln mkw.
powierzchni biurowej, na którą
wydano pozwolenia na budowę
w ostatniej dekadzie.
14
pozwoleń na budowę, wydanych
przed 2016 r., które wciąż oczekują
na rozpoczęcie realizacji.
10
projektów biurowych z uzyskanym
pozwoleniem na budowę, których
realizacji zaniechano i zmieniono
na inną funkcję
(głównie funkcję mieszkaniową)
3 lata
średni czas trwania procesu
inwestycyjnego (okres od uzyskania
pozwolenia na budowę do oddania
projektu do użytku).
39
trwających procesów inwestycyjnych na koniec 2019
roku (z uzyskanym pozwoleniem na budowę) o łącznej
powierzchni ponad 930 000 mkw.
25
projektów w budowie, o łącznej powierzchni
700 000 mkw.
Warszawski Top Biurowy (2010 – 2019)
• Wola – dzielnica o największej
powierzchni uzyskanych pozwoleń na
budowę (1 065 000 mkw.)
• Ghelamco – deweloper z największą
liczbą uzyskanych pozwoleń na budowę
pod względem powierzchni (370 tys. mkw.)
oraz liczby projektów (11)
• Varso Tower – Najwyższy budynek
w budowie (310 m)
• Rok 2014 – rok uzyskania największej
liczby oraz powierzchni pozwoleń na
budowę (595 tys. mkw.)
Transakcje biurowe w latach 2010-2019
według dzielnic
Śródmieście
Wola
Mokotów
Ochota
Włochy
Praga Północ
Ursynów
Żoliborz
Wilanów
23%
20%
9%
6%
2%
2%
1%1%
36%

07
Szczyt uzyskanych pozwoleń na
budowę w roku 2014
Najwięcej pozwoleń na budowę dla
nowoczesnych biurowców wydano w 2014
roku (39), co odpowiadało planowanym ok.
600 000 mkw. powierzchni najmu. Najwięcej
pozwoleń na budowę wydano dla Woli
(45), która była przed Mokotowem (36) i
Śródmieściem (22).
Kumulacja wydanych pozwoleń na budowę
wpłynęła na późniejszy rekordowy poziom
zasobów biurowych oddanych do użytku
w 2016 roku. Wówczas oddano do użytku
1/4 powierzchni uzyskanych pozwoleń na
budowę w 2014 roku. Dotyczy to pierwszego
etapu projektu Generation Park, projektów
West Station, Proximo, Wołoska 24 oraz
Atrium 2.
Wciąż jednak w 2020 roku możemy
obserwować trwające realizacje, rozpoczęte
w 2014 roku. Są to m.in.: The Warsaw Hub,
Fabryka Norblina, Chmielna 89, czy Mennica
Legacy.
Spadająca liczba wydawanych
pozwoleń na budowę budynków
biurowych
Od 2014 roku zauważalny jest trend
zmniejszania się liczby wydawanych
pozwoleń na budowę dla nowoczesnych
budynków biurowych. Nie oznacza to jednak
zmniejszenia planowanej powierzchni.
W 2018 roku była ona wyższa niż w latach
poprzednich. Oznacza to, że deweloperzy
na rynku warszawskim planują realizację
coraz większych oraz wyższych projektów.
Wśród nich są m.in. Skysawa, Forest czy też
budynki biurowe w ramach kompleksów
Lixa i Browary Warszawskie.
Dane z roku 2019 wskazują na
najmniejszą liczbę wydanych pozwoleń
na budowę od 2011 roku. Wśród siedmiu
uzyskanych pozwoleń, znajdują się m.in.
projekty przy alei Prymasa Tysiąclecia (PHN),
EQ2 (Waryński), Towarowa 30 (Nu Semi) czy
kolejny etap kompleksu Lixa (Yareal).
0
10
20
30
40
50
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
700 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
GLA(mkw.)
Liczba oraz powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę dla nowoczesnych projektów biurowych
Liczbapozwoleńnabudowę
Powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę Liczba budynków z uzyskanym pozwoleniem na budowę
0
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
600 000
700 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
GLA(mkw.)
Powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę Zasoby oddane do użytku
Powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę oraz zasoby oddane do użytku

08
Białołęka
9 000 mkw.
Targówek
Rembertów
Praga
Południe
Wesoła
Wawer
23 000 mkw.
Wilanów
46 000 mkw.
Ursynów
28 000 mkw.
Mokotów
538 000 mkw.
Włochy
172 000 mkw.
Wola
1 065 000 mkw.
Ochota
174 000
mkw.
Żoliborz
13 000 mkw.
Bielany
6 000 mkw.
Bemowo
8 000 mkw.
Ursus
1 300 mkw.
Praga
Północ
43 000
mkw.
Śródmieście
286000mkw.
Wola rośnie w siłę
Wola to dzielnica o największej powierzchni
uzyskanych pozwoleń na budowę w
ostatniej dekadzie. Dzięki temu ta część
miasta staje się niekwestionowanym
liderem pod względem oddawanych do
użytku zasobów (w tym w 2019 roku) oraz
powierzchni w budowie (530 tys. mkw.)
w 2020.
Transformacja budynków biurowych
Udało nam się zidentyfikować co najmniej
10 projektów w ostatniej dekadzie, których
realizacji zaniechano i zdecydowano się
zrealizować obiekty o innej funkcji, głównie
mieszkaniowej. Przykładami są West
Point (Włochy), Cube, Infinicity i Amber
(Mokotów).
Top 6
Powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę w ostatniej dekadzie
GLA (mkw.) liczba
Ghelamco 402 000 12
HB Reavis 290 000 7
Skanska 211 000 11
Echo Investment 135 000 7
PHN 91 000 3
Karimpol 70 000 2
Powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę dla nowoczesnych projektów
biurowych według inwestorów
Ghelamco
HB Reavis
Skanska
Echo Investment
PHN
Karimpol
other
17%
12%
9%
5%
4%3%
50%
Uzyskana powierzchnia pozwoleń na budowę według dzielnic dla lat 2010-2019

09
Budujemy mniej, ale na większa skalę
Z naszych analiz wynika, że bieżący
wolumen inwestycji (inwestycje z uzyskanym
pozwoleniem na budowę włączając budynki
planowane oraz będące już w fazie realizacji)
jest w ostatniej dekadzie stabilny (rocznie
od 0,93 mln do 1,31 mln mkw.), ale
z tendencją spadkową. Bieżące łączne
zasoby projektów z wydanymi pozwoleniami
na budowę wynoszą ponad 930 000 mkw.
Największą aktywność (z punktu widzenia
liczby projektów i wolumenu powierzchni)
zaobserwowano w 2014 i 2015 roku.
Warto wspomnieć, że choć planowana
powierzchnia najmu trwających procesów
inwestycyjnych pozostawała na podobnym
poziomie przez ostatnią dekadę, to liczba
inwestycji zdecydowanie spada od 2016
roku przy jednak stablinie utrzymującym się
wolumenie. Co oznacza, że budujemy mniej
biurowców, ale za to wyższych i o większej
powierzchni najmu.
Krótszy okres realizacji inwestycyji
W ostatniej dekadzie okres od uzyskania
pozwolenia na budowę do oddania projektu
do użytku wynosił średnio od dwóch
do czterech lat.
Okres ten z roku na rok jest krótszy i w 2014
roku wynosił około 4 lat, a w 2018 roku już
2 lata. W ubiegłym roku zaobserwowaliśmy
nieznaczne wydłużenie procesu
inwestycyjnego.
W przypadku projektów, które są obecnie
w realizacji uwzględniono planowe oddanie
budynku do użytku.
0
20
40
60
80
100
120
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Trwające procesy inwestycyjne nowoczesnych obiektów biurowych
GLA(mkw.)
Liczbabudynków
Powierzchnia najmu Liczba budynków
0
1
2
3
4
5
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Okres(lata)
Średni okres między uzyskaniem pozwoleniana budowę a oddaniem projektu do użytku

10
Brochure / report title goes here | Section title goes here

11

12
Śródmieście
Według GUS na koniec 2018 roku
w Śródmieściu pracowało ponad
235 tys. osób (24,7%). To najwyższy
odsetek spośród wszystkich
stołecznych dzielnic.
Najbardziej rozwinięta część
biurowa dzielnicy znajduje się
po jej zachodniej stronie, wzdłuż
pierwszej linii metra.
Dzięki niedawnym inwestycjom
zwiększyły się zasoby biurowe
Powiśla i Solca - łącznie oferując
blisko 75 000 mkw. powierzchni
najmu. Wśród tej powierzchni
wyróżnić możemy oddany
niedawno projekt rewitalizacji
zabudowań Elektrociepłowni
Powiśle.
WISŁA
MOST
PONIATOWSKIEGO
MOST
ŚLĄSKO-DĄBROW
SKI
ALEJA
JANAPAWŁAII
SŁONIM
SKIEGO
ALEJE JEROZOLIMSKIE
MARSZAŁKOWSKA
TRASA ŁAZIENKOWSKA
SOLIDARNOŚCI POWIŚLE
37 500 mkw.
ŚRÓDMIEŚCIE
PÓŁNOCNE
595 400 mkw.
100 000 mkw.
(w bud.)
NOWE MIASTO
6 500 mkw.
MURANÓW
168 000 mkw.
SOLEC
38 600 mkw.
UJAZDÓW
ŚRÓDMIEŚCIE
POŁUDNIOWE
399 500 mkw.
STARE MIASTO
16 200 mkw.
M2
Istniejące zasoby biurowe: 1 250 000 mkw.
Powierzchnia w budowie: 113 000 mkw.
Powierzchnia planowana: 41 000 mkw.
Całkowite zasoby biurowe w dzielnicy.
Podział na podstawie obszarów Miejskiego Systemu Informacji.
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Powierzchnianajmu(mkw.)
Oddane zasoby biurowe w dzielnicy Śródmieście

13
Dzielnicę, jako historyczne centrum miasta,
charakteryzuje znaczący udział projektów
rewitalizacyjnych. Przykładem moga być
projekty: Plac Małachowskiego, Jasna 26,
Ufficio Primo, a także oddane w ostatnich
latach projekty Cedet, Europejski czy EC
Powiśle.
Historia zasobów biurowych
Jednym z pierwszych monofunkcyjnych
projektów biurowych był - oddany do
użytku w 1975 roku - budynek Intraco I na
Muranowie, który przez trzy lata posiadał
status najwyższego biurowca w Warszawie
i drugiego co do wielkości budynku po
Pałacu Kultury i Nauki budynku.
Po trzech latach oddano do użytku obiekt
Intraco II (obecnie Ch8), jako część projektu
urbanistycznego Ściana Zachodnia,
zaplanowanego w otoczeniu Dworca
Centralnego. Jego częścią jest również LIM
Tower (znany jako budynek hotelu Marriott).
Od 1989 r. nastąpił szybki przyrost nowych
zasobów powierzchni biurowej. Pierwszym
śródmiejskim wieżowcem po transformacji
gospodarczej był 165-metrowy Warsaw
Financial Center. Rekordowy poziom zasobu
biurowego w dzielnicy (ponad 110 000 mkw.
GLA) oddano do użytku w 2000 roku.
Dwa budynki, zlokalizowane w dzielnicy,
zdobyły Nagrodę Architektoniczną Warszawy
w kategorii najlepszy budynek komercyjny:
projekt Hala Koszyki (2016) oraz Szucha
Premium Offices (2017).
Większość aktualnie budowanych zasobów
zlokalizowana jest w północnej i zachodniej
części dzielnicy. Wyróżnić można Widok
Towers (2020), Central Point (2021) i Skysawa
(2022).
Zgodnie z danymi warszawskiego magistratu,
w 2019 roku w dzielnicy nie wydano żadnego
nowego pozwolenia na budowę dla inwestycji
o funkcji biurowej.
Śródmieście
Liczba mieszkańców: 115 400
Miejsca pracy: 235 100
Powierzchnia: 15,6 km2
Zarejestrowane podmioty
gospodarcze: 69 336
Liczba projektów w budowie
oraz trwających rewitalizacji
Największa – 23 (2013 - 2014)
Obecnie – 3
Najniższa – 3 (2019)
0
2
4
6
0
20 000
40 000
60 000
80 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Liczbabudynków
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Liczba oraz powierzchnia uzyskanych pozwoleń na budowę dla nowoczesnych projektów biurowych w dzielnicy
Śródmieście
Powierzchnia Liczba budynków
14%
86%
Udział modernizacji i rewitalizacji
w oddanej powierzchni biurowej
dzielnicy Śródmieście
Rewitalizacje i modernizacje
Nowe zasoby

14
Wola
KOŁO
16 000 mkw.
POWĄZKI
3 500 mkw.
71 000 mkw.
(w bud.)
ULRYCHÓW
5 000 mkw.
NOWOLIPKI
48 000 mkw.
ODOLANY
11 000 mkw. ALEJE JEROZOLIMSKIE
JANAPAWŁAII
PRYMASATYSIĄCLECIA
GÓRCZEWSKA
KASPRZAKA
POŁCZYŃSKA
WOLSKA
TOWAROWA
MIRÓW
610 000 mkw.
305 000 (w bud.)
MŁYNÓW
21 000 mkw.
DASZYNSKI
ROUNDABOUT
CZYSTE
315 000 mkw.
168 000 mkw. (w bud.)
Wola to dzielnica przyłączona do
Warszawy w 1916 roku. Znaczna
część przedwojennej zabudowy
dzielnicy mieszkalno-przemysłowej
została zniszczona w czasie
II wojny światowej, zwłaszcza na
terenie getta warszawskiego.
Jedynie niewielka część
struktury urbanistycznej została
odbudowana po 1945 roku. Na
Woli zlokalizowano wówczas wiele
obiektów przemysłowych.
W ostatnich latach dzielnica stała
się atrakcyjną lokalizacją dla
deweloperów. Zadecydowały
o tym m.in. bliskość do
centrum miasta oraz rozwinięta
infrastruktura komunikacyjna
(w tym II linia metra). Liczba
niezabudowanych działek i udział
terenów poprzemysłowych
stwarzają wiele możliwości
inwestycyjnych.
0
100 000
200 000
300 000
400 000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Oddane zasoby biurowe w dzielnicy Wola

15
Pierwszymi obiektami biurowymi na Woli
w nowej rzeczywistości gospodarczej
lat 90-tych były Kolmex (1992) i Pekao
Tower (1993) przy ul. Grzybowskiej.
Wśród inwestycji oddanych w tej dekadzie
wymienić można między innymi Atrium
International (1995), Atrium Tower (1997),
Atrium Plaza (1998), Ilmet (1997) przy ulicy
Jana Pawła II oraz Warsaw Trade Tower
(1999), który w dniu otwarcia był drugim co
do wysokości budynkiem w Warszawie.
Atrakcyjność Woli w ostatnich latach
znacznie wzrosła. Do kluczowych
czynników należy otwarcie
w 2015 r. centralnego odcinka drugiej
linii metra, który uzupełnia już rozwiniętą
infrastrukturę kolejową i tramwajową
dzielnicy. Kolejne trzy stacje na terenie
dzielnicy zostały otwarte 4 kwietnia 2020 r.
W najbliższych latach Wola stanie się
dzielnicą z największymi zasobami
biurowymi Warszawy. Działalność
deweloperska koncentruje się głównie
w rejonie Ronda Daszyńskiego, gdzie
powstaje The Warsaw Unit, zespół
Generation Park, The Warsaw Hub
i Skyliner. Dodatkowo, w północnej części
dzielnicy powstaje projekt Forest o
planowanej powierzchni biurowej najmu
71 000 mkw.
Wola
gospodarcze: 41 003
Rondo Daszyńskiego to główna lokalizacja aktywności deweloperów biurowych / fot. Skanska
Kompleks The Warsaw Hub posiada bezpośrednie
połączenie z otwartą w 2015 roku stacją metra
Rondo Daszyńskiego / fot. Ghelamco

16
Najwyższy wieżowiec Unii Europejskiej
Kompleks Varso powstaje we wschodniej
części dzielnicy, tuż obok Dworca
Centralnego. Projekt autorstwa
Foster + Partners składa się z Varso Tower
oraz budynków Varso I i Varso II. Inwestycja
HB Reavis zaoferuje łącznie ponad
120 000 mkw. powierzchni biurowej najmu.
310-metrowa wieża Varso Tower
będzie najwyższym budynkiem w Unii
Europejskiej.
Największa – 24 (rok 2018)
Obecnie – 21
Najniższa – 9 (rok 2013)
0
5
10
15
20
0
100 000
200 000
300 000
400 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Wola
Liczbabudynków
Varso Tower będzie najwyższym budynkiem biurowym Unii Europejskiej / źródło zdjęcia: HB Reavis

17
Wola jest jest dzielnicą z rekordową liczbą
uzyskanych pozwoleń na budowę dla
nowych projektów biurowych (47) oraz ich
powierzchni (ponad 1 000 000 mkw. w ciagu
ostatnich 10 lat).
Najwięcej pozwoleń na budowę wydano
w 2014 roku (15), co odpowiada
ok. 350 000 mkw. powierzchni najmu.
W 2019 roku uzyskano pozwolenia na
budowę dla kolejnego etapu inwestycji Lixa,
Prymasa Tysiąclecia 83, EQ, Towarowa 30,
a także inwestycji przy ulicy Ordona.
W dzielnicy można zaobserwować rosnące
znaczenie projektów modernizacyjnych
i rewitalizacyjnych.
Kompleks biurowy Wola Retro, otwarty
w 2019 roku, składa się z wyremontowanego
modernistycznego biurowca z lat 30-tych
XX wieku. Oryginalny projekt stworzyli znani
polscy architekci Bohdan Lachert i Józef
Szanajca.
Dwa największe projekty rewitalizacyjne
w Warszawie, które zostaną oddane
w najbliższym czasie to Browary
Warszawskie i Fabryka Norblina.
W 2019 roku ogłoszono plany realizacji
projektu Towarowa 22, jednak do momentu
publikacji raportu nie wydano jeszcze
pozwolenia na budowę.
2%
98%
Rewitalizacje i modernizacje
Nowe zasoby
dzielnicy
Fabryka Norblina to projekt wykorzystujący poprzemysłową architekturę dzielnicy Wola / źródło zdjęcia: Capital Park

18
Mokotów
DOLINA SŁUŻEWIECKA
PUŁAWSKA
WOŁOSKA
SOBIESKIEGO
ALEJA WILANOWSKA
WYGLĘDÓW
34 000 mkw.
SŁUŻEWIEC
845 000 mkw.
KSAWERÓW
308 000 mkw.
29 000 mkw.
(w bud.)
WIERZBNO
24 000 mkw.
STARY
MOKOTÓW
130 000 mkw.
SŁUŻEW
18 000 mkw.
SIELCE
112 000 mkw.
32 500 mkw.
(w bud.)
STEGNY
21 200 mkw.
CZERNIAKÓW
13 000 mkw.
SADYBA
17 000 mkw.
SIEKIERKI
AUGUSTÓWKA
W
ISŁA
MOST SIEKIERKOWSKI
Mokotów jest największą dzielnicą
Warszawy pod względem liczby
mieszkańców.
Dzielnicę można podzielić na trzy
strefy:
• zachodnią, ze znacznym
udziałem powierzchni biurowej
(w szczególności Służewiec);
• centralną, z gęstą, wielofunkcyjną
zabudową miejską wzdłuż linii
metra;
• wschodnią, składającą się
z terenów przemysłowych
oraz ekstensywnej zabudowy
zlokalizowanej wzdłuż Wisły.
Mokotów i sąsiadujący z nim
Ursynów były pierwszymi
dzielnicami Warszawy, które
połączyła linia metra w 1995 roku.
0
50 000
100 000
150 000
200 000
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Oddane zasoby biurowe w dzielnicy Mokotów

19
Największa – 13 (lata: 2013, 2014, 2016)
Obecnie – 4
W minionym trzydziestoleciu Służewiec,
stanowiący główny obszar biznesu
na Mokotowie, przeszedł dwukrotnie
przemianę - najpierw z obszaru
przemysłowego w centrum biurowe,
a następnie w wielofunkcyjną część
miasta ze znacznym udziałem zabudowy
mieszkaniowo-rekreacyjnej.
Pierwszym nowoczesnym projektem
biurowym w zachodniej części Mokotowa
po 1989 roku był Curtis Plaza przy ul.
Wołoskiej. Kilka lat później do użytku
oddano pierwszy kompleks biurowy w
Warszawie - Mokotów Business Park
(obecnie Empark). Łącznie, po prawie
trzech dekadach na Służewcu i w okolicach
powstało ponad 1 000 000 mkw.
nowoczesnej powierzchni biurowej.
Ze względu na szybki przyrost powierzchni
biurowej, zachodni Mokotów borykał się z
problemami komunikacyjnymi. Wymusiło
to wiele inwestycji drogowych i nowe
inwestycje w transport publiczny. Otwarta
w 2013 roku nowa droga ekspresowa
S79 połączyła dzielnicę z obwodnicą
Warszawy, a w kolejnych latach poszerzono
ulice Wołoską i Marynarską. Rozwój tej
części miasta wymusił nowe połączenia
tramwajowe oraz szybkiej kolei miejskiej.
W ostatnich latach byliśmy świadkami
fundamentalnych zmian na Służewcu.
Podczas prac nad raportem
zidentyfikowaliśmy kilka projektów
biurowych z uzyskanym pozwoleniem na
budowę, które zaniechano i zdecydowano
się na realizację innej funkcji, głównie
mieszkaniowej. Przykładami są Cube przy
Postępu 5a, projekt Infinicity, również przy
ulicy Postępu oraz projekt Amber Mokotów
NDI przy ulicy Konstruktorskiej. Ponadto,
zgodnie z danymi z warszawskiego
magistratu, w ostatnich trzech latach nie
wydano pozwoleń na budowę biurowców
na Służewcu.
Inne znaczące projekty biurowe
zlokalizowane są w północnej części
Mokotowa, tuż obok centrum miasta.
Są to m.in. budynki Puławska Financial
Center, Europlex i Plac Unii. Plac Unii to
liczący 22 kondygnacje najwyższy obiekt
w dzielnicy.
Znaczny udział powierzchni biurowej
został oddany do użytku w 2008 r.. Od
tego momentu zauważalny jest spadek
tempa przyrostu nowej podaży. Obecnie
w dzielnicy w budowie znajduje się ponad
60 000 mkw. powierzchni biurowej,
zlokalizowanej głównie poza zagłębiem
biurowym w zachodniej części dzielnicy na
Służewcu.
W ostatnich latach pojawiły się również
nowe projekty, zlokalizowane na Sielcach
– są to jedyne dwa projekty biurowe na
Mokotowie, które otrzymały pozwolenia
na budowę w 2018 roku, czyli X20 i Moje
Miejsce. Ponadto w 2017 roku w tej części
Mokotowa oddano do użytku projekt
Bobrowiecka 8, a obecnie powstaje również
inwestycja Kolonia Sielce.
Mokotów
gospodarcze: 58 500
0
5
10
15
0
50 000
100 000
150 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2018 2018 2019
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Mokotów
Liczbabudynków

20
Ochota
ŻWIRKIIWIGURY
ALEJE
JERO
ZO
LIM
SKIE
GRÓJECKA
TRASA ŁAZIENKOWSKA
SZCZĘŚLIWICE
186 000 mkw.
FILTRY
59 000 mkw.
RAKOWIEC
44 000 mkw.
STARA OCHOTA
267 000 mkw.
Istniejące zasoby biurowe: 556 000 mkw.
Powierzchnia w budowie: 0 mkw.
Ochota to obecnie czwarta
dzielnica stolicy pod względem
łącznej powierzchni biurowej.
Większość powierzchni
zlokalizowana jest wzdłuż
korytarza Alei Jerozolimskich i linii
kolejowych.
Dzielnica jest atrakcyjną lokalizacją
dla inwestycji biurowych ze
względu na bliskość centrum
miasta oraz dogodne połączenia
komunikacyjne. Na Ochocie
znajduje się dworzec kolejowy
z największą obsługiwaną liczbą
pociągów - Warszawa Zachodnia.
Planowana modernizacja stacji ma
potrwać do 2023 roku.
Według Urzędu Statystycznego
w Warszawie, liczba ludności
pracującej i mieszkalnej w dzielnicy
jest podobna (około 80 tysięcy
osób).
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Oddane zasoby biurowe w dzielnicy Ochota

21
Największa – 6 (lata: 2010, 2012, 2015)
Obecnie – 0
Najniższa – 0 (2019)
Pierwszy biurowy klaster zaczął powstawać
w drugiej połowie lat 90-tych. wzdłuż
Alei Jerozolimskich. Jednymi z pierwszych
nowoczesnych obiektów w tej dzielnicy
były Jerozolimskie Business Park Complex,
Millennium Plaza (obecnie Atlas Tower) oraz
Ochota Office Park (obecnie Adgar Park
West). Całkowite zasoby nowoczesnych
budynków biurowych, które zostały
otwarte w ostatniej dekadzie XX wieku,
wyniosły ponad 120 000 mkw.
Rozwój obiektów biurowych i handlowych
wiązał się z nowymi inwestycjami
drogowymi w pierwszej dekadzie XXI
wieku. Wpłynęło to korzystnie na wzrost
aktywności deweloperskiej w innych
częściach dzielnicy i w konsekwencji
w kolejnych latach rozszerzyło klaster
biurowy na Włochy.
Największe obiekty biurowe na Ochocie
zlokalizowane są w korytarzu Alej
Jerozolimskich: Miasteczko Orange, Adgar
Park West, Blue Office (część centrum
handlowego Blue City), Eurocentrum
i Equator. W ostatnich latach przy Dworcu
Zachodnim otwarto zespół West Station.
Inne warte uwagi projekty to Lipowy
Office Park, Bitwy Warszawskiej Business
Center oraz Nowogrodzka Square. Ostatni
z nich zdobył Warszawską Nagrodę
Architektoniczną w kategorii „Najlepszy
budynek komercyjny 2018” oraz „Grand
Prix 2018”.
Dziś Ochota jest według GUS najbardziej
zurbanizowaną dzielnicą miasta
(96,8% powierzchni). Od 2015 r. nie
wydano żadnych pozwoleń na budowę
nowoczesnych biurowców i obecnie nie
jest realizowany żaden projekt. Choć
projekt Adgar Park West D (rozbudowa
kompleksu) otrzymał pozwolenie na
budowę w 2015 r., to nie rozpoczęły się
jeszcze prace budowlane. Projekt XCity przy
Al. Jerozolimskich 140, nie zostanie oddany
wcześniej niż w 2023 roku i nie uzyskał
jeszcze pozwolenia na budowę.
Ochota
gospodarcze: 58 500
0
2
4
6
0
50 000
100 000
150 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
w dzielnicy Ochota
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Liczbabudynków

22
Włochy
ALEJAKRAKOWSKA
ALEJE
JERO
ZO
LIM
SKIE
ŻWIRKIIWIGURY
ŁOPUSZAŃSKA
SASANKI
S2
S2
S2
S8
NOWE
WŁOCHY
STARE
WŁOCHY
89 000 mkw.
RAKÓW
121 000 mkw.
9 000 mkw. (w bud.)
OKĘCIE
204 000 mkw.
OPACZ
WIELKA
13 400 mkw.
ZAŁUSKI
32 600 mkw.
PALUCH
SALOMEA
58 600
mkw.
S79
Włochy to dzielnica o najwyższym
wskaźniku liczby miejsc pracy
względem liczby mieszkańców.
Jest to interesująca lokalizacja dla
inwestycji biurowych ze względu na
czynniki komunikacyjne: Lotnisko
Chopina, doskonałą infrastrukturę
drogową (drogi ekspresowe S2, S7
i S79 czy też Al. Jerozolimskie) oraz
gęstą sieć komunikacji miejskiej
i kolejowej.
Część północna (Nowe Włochy) to
osiedle mieszkaniowe zbudowane
jako miasto-ogród, pozbawione
nowoczesnej powierzchni biurowej.
Największy istniejący i planowany
zasób biurowy zlokalizowany jest
w sąsiedztwie Lotniska Chopina
oraz wzdłuż Alei Jerozolimskich.
Na obszarze pomiędzy
Aleją Krakowską i Alejami
Jerozolimskimi, w południowej
części dzielnicy, dostępna jest
znaczna powierzchnia biurowa,
oferowana w ramach parków
logistycznych.
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
Oddane zasoby biurowe w dzielnicy Włochy

23
Obecnie – 4
Rozwój rynku biurowego we Włochach
nastąpił z kilkuletnim opóźnieniem
względem sąsiedniej Ochoty, położonej
bliżej centrum miasta. Pierwsze budynki
biurowe były zlokalizowane w pierwszej
kolejności w sąsiedztwie Lotniska Chopina
i wzdłuż zmodernizowanej arterii Alei
Jerozolimskich.
Pierwszym kompleksem biurowym był
Wiśniowy Business Park przy ul. 1 Sierpnia,
otwarty pod koniec lat 90. Od tego czasu
otwarto kilka wartych odnotowania parków
biurowych, w tym Business Garden
i The Park Warsaw.
Wśród pierwszych projektów biurowych
w Alejach Jerozolimskich znalazły się Apis
Wan, Gebo, Philips House, Batory Business
Park i Kopernik Office Park. Poprawa
infrastruktury drogowej zwiększyła
potencjał tego obszaru w ostatnim
dwudziestoleciu, budząc zainteresowanie
deweloperów działających na rynku
biurowym.
Najwięcej pozwoleń na budowę
nowoczesnych obiektów biurowych
wydano w 2012 roku. Pozwolenie na
budowę kolejnego etapu The Park Warsaw
wydano w 2019 roku. Obecnie w budowie
są cztery nowoczesne projekty biurowe.
Włochy
gospodarcze: 12 623
0
5
10
0
20 000
40 000
60 000
80 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
w dzielnicy Włochy
Liczbabudynków
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Zlokalizowany w dzielnicy Włochy kompleks biurowy Business Garden (Vastint) / źródło zdjęcia: Vastint

24
Praga Północ oraz
Praga Południe
GROCHOWSKA
TRASA
SIEKIERKO
W
SKA
MOST SIEKIERKOWSKI
MOST ŁAZIENKOWSKI
AL.STANÓWZJEDNOCZONYCH
GROCHOWSKA
OSTROBRAMSKA
MOST PONIATOWSKIEGO
MOST ŚLĄSKO-DĄBROWSKI
RADZYMIŃSKA
M2
PELCOWIZNA
NOWA PRAGA
8 500 mkw.
10 000 mkw.
(w bud.)
STARA
PRAGA
34 000
mkw.
SZMULOWIZNA
27 000 mkw.
9 000 mkw.
(w bud.)
KAMIONEK
27 000 mkw.
SASKA KĘPA
12 000 mkw.
GROCHÓW
32 000 mkw.
GOCŁAW
43 000 mkw.
GOCŁAWEK
9 000 mkw.
OLSZYNKA
GROCHOWSKA
WISŁA
Powierzchnia planowana: 0 mkw.
Strefa praska składa się z dwóch
dzielnic położonych na prawym
brzegu Wisły. Praga Północ i Praga
Południe nie ucierpiały znacząco
w czasie II wojny światowej,
więc charakteryzują się dużym
udziałem przedwojennej tkanki
miejskiej.
Strefa liczy około 244 tys.
mieszkańców i oferuje wysoką
dostępność siły roboczej.
Praga Północ i Praga Południe
położone są w pobliżu
centralnych dzielnic Warszawy.
Oprócz połączeń kolejowych,
tramwajowych i autobusowych
w 2015 r. oddano do użytku linię
metra (M2), którą następnie
rozbudowano w 2019 r. Najnowsze
plany dotyczące komunikacji
miejskiej obejmują dalszą
rozbudowę metra, nową linię
tramwajową na Gocław oraz nową
obwodnicę Pragi Północ.
Praga Południe Praga Północ
0
10 000
20 000
30 000
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Oddane zasoby biurowe w dzielnicach Praga Północ i Praga Południe
Praga Południe Praga Północ

25
Największa – 8 (lata: 2015, 2017)
Obecnie – 3
Najniższa – 3 (lata: 2018, 2019)
Pierwsze warte odnotowania obiekty
biurowe na Pradze zostały otwarte na
początku XXI wieku: Centrum Millenium
przy ulicy Kijowskiej i Blue Tower przy Alei
Stanów Zjednoczonych. W ciągu dwóch
dekad, które upłynęły od tego czasu, łączne
praskie zasoby biurowe wzrosły do około
200 000 mkw.
Przed mistrzostwami w piłce nożnej Euro
2016 otwarto Stadion Narodowy, oferujący
około 10 000 mkw. powierzchni biurowej.
Projekty na Pradze Północ to z reguły
rewitalizacje. Niedawno otwarte Centrum
Koneser mieści się w dawnej gorzelni
przy ulicy Ząbkowskiej. Drugi taki
projekt to Bohema, powstający obecnie
wielofunkcyjny kompleks mieszkaniowo-
usługowy, zlokalizowany na terenie
przedwojennej fabryki.
Kluczowym przykładem rewitalizacji na
Pradze Południe jest projekt Praga 306
na Kamionku.
Największymi projektami strefy praskiej
są Blue Tower i Blue Tower 2 na Pradze
Południe oraz powierzchnie biurowe
zlokalizowane w obiektach handlowych
Promenada i Galeria Wileńska.
Obecnie wiekszość powierzchni biurowej
w budowie obejmuje projekt Bohema.
W kolejnych latach możemy spodziewać
się nowych inwestycji biurowych między
innymi w Porcie Praskim.
Praga Północ
gospodarcze: 11 206
Praga Południe
gospodarcze: 37 083
0
2
4
6
0
5 000
10 000
15 000
20 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
w dzielnicach Praga Północ i Praga Południe
Liczbabudynków
Powierzchnianajmu
(mkw.)
16%
84%
Modernizacje i projekty rewitalizacji
Nowe zasoby
dzielnicy Praga Północ
dzielnicy Praga Południe
6%
94%
Modernizacje i projekty rewitalizacji
Nowe zasoby

26
Dzielnice
PołudniowePUŁAWSKA
PUŁAWSKA
DOLINA
SŁUŻEWIECKA
POW
SIŃSKA
METRO
S2
URSYNÓW PN
7 500 mkw.
GRABÓW
14 000 mkw.
STARY
IMIELIN
15 000
mkw.
URSYNÓW
CENTRUM
STARY
SŁUŻEW
BŁONIA
WILANOWSKIE
66 000 mkw.
NATOLIN
14 000 mkw.
KABATY
LAS KABACKI
DĄBRÓWKA
SKARPA
POWSIŃSKA
POWSIN
POWSINEK
KĘPA
ZAWADOWSKA
ZAWADY
WILANÓW
KRÓLEWSKI
PYRY
9 500
mkw.
WILANÓW
NISKI
4 000 mkw.
WYCZÓŁKI
123 000
mkw.
JEZIORKI
PÓŁNOCNE
JEZIORKI
POŁUDNIOWE
3 500 mkw.
Łączna liczba mieszkańców: 190 800
Ursynów i Wilanów o przewadze
zabudowy mieszkaniowej.
Wschodnia część Ursynowa
to duże osiedle mieszkaniowe
powstałe w drugiej połowie
XX wieku wzdłuż obecnej linii
metra M1. Część zachodnia,
zlokalizowana wzdłuż ulicy
Puławskiej i linii kolejowej, to
w większości niskie zabudowania
mieszkaniowe z rosnącą liczbą
obiektów biurowo-magazynowych,
zwłaszcza w części północno-
wschodniej. W 2013 roku otwarto
tam fragment Południowej
Obwodnicy Warszawy (do węzła
Puławska).
Wilanów to stale rozwijająca się
dzielnica z ekstensywną zabudową
mieszkaniową we wschodniej
części, oraz mieszkaniowym
projektem Miasteczko Wilanów,
autorstwa architekta Guy’a
Perry’ego, w zachodniej części
dzielnicy.
0
20 000
40 000
60 000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Oddane zasoby biurowe w dzielnicach Ursynów i Wilanów
Ursynów Wilanów
Wilanów - zasoby biurowe Ursynów - zasoby biurowe

27
Największa – 5 (lata: 2010, 2011, 2014, 2015)
Obecnie – 2
Obiekty biurowe powstałe w latach 90-
tych tj. Natpoll Business Center i Ursynów
Business Park były jednymi z pierwszych
projektów biurowych Ursynowa.
Obecnie większość projektów biurowych
powstaje w północno-wschodniej części
dzielnicy (Wyczółki). Okolica ta korzysta
z bliskości lotniska zlokalizowanego
w sąsiedniej dzielnicy Włochy, a także
dobrej infrastruktury drogowej. Znajduje
się tam również największy park biurowy
na Ursynowie - Poleczki Business Park.
Wilanów jest rozwijającą się dzielnicą
mieszkaniową, stąd na jej terenie znajduje
się niewiele projektów biurowych.
Większość zasobów biurowych
skupiona jest w Wilanów Office Park,
zlokalizowanym w Miasteczku Wilanów.
Plany zagospodarowania przestrzennego
zakładają jednak rozwój zabudowy biurowej
również w tej dzielnicy.
W 2013 roku w zachodniej części Ursynowa
otwarto fragment Południowej Obwodnicy
Warszawy - do węzła Puławska. W fazie
budowy pozostaje jej przedłużenie,
wraz z nowym mostem na Wiśle, które
zapewni połączenie z prawobrzeżnymi
dzielnicami Warszawy, a także z innymi
częściami miasta. Most na Wiśle ma zostać
uruchomiony jeszcze w tym roku, zaś cała
obwodnica ma zostać oddana do użytku
w roku 2021, chociaż możliwe są dalsze
opóźnienia przy budowie tunelu na odcinku
ursynowskim.
W 2019 roku na terenie strefy wydano
jedno pozwolenie na budowę, obejmujące
inwestycję biurową przy ulicach Poleczki
i Wyczółki.
Ursynów
gospodarcze: 31 156
Wilanów
gospodarcze: 12 623
0
1
2
3
4
0
5 000
10 000
15 000
20 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
w południowych dzielnicach Warszawy
Liczbabudynków
Powierzchnianajmu
(mkw.)

28
Dzielnice
Wschodnie
S8
S8
S2
S2
M2
REMBERTÓW
WAWER
13 000 mkw.
5 000 mkw. (w bud.)
WESOŁAPRAGA PÓŁNOC
AND
PRAGA POŁUDNIE
WISŁA
BIAŁOŁĘKA
13 000 mkw.
MODLIŃSKA
TARGÓWEK
7 000 mkw.
Wschodnia część Warszawy
charakteryzuje się przede
wszystkim zabudową
mieszkaniową o niskiej
intensywności, zwłaszcza
w południowych dzielnicach
tj.: Wesoła, Rembertów i Wawer.
Według Głównego Urzędu
Statystycznego w Warszawie,
najwięcej miejsc pracy w tej części
miasta oferowanych jest na
Białołęce (30 tys.), Targówku
(26 tys.) i Wawrze (21 tys.).
Rembertów i Wesoła oferują
zaledwie 5 tys. miejsc pracy.
Dzielnice te są więc sypialnią
Warszawy.
0
2 000
4 000
6 000
8 000
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Oddane zasoby biurowe w dzielnicach Białołęka, Targówek i Wawer
Białołęka Targówek Wawer

29
Największa – 5 (lata: 2015, 2016)
Obecnie – 1
W tej części Warszawy dostępnych
jest niewiele nowoczesnych obiektów
biurowych, a ich łączna powierzchnia
najmu wynosi zaledwie 30 000 mkw. Warto
odnotować, że zlokalizowanych jest tu wiele
obiektów handlowych, przemysłowych
i logistycznych, przy krótych znajdują się
powierzchnie biurowe nie uwzględnione
w raporcie.
W ostatniej dekadzie, w dzielnicy Białołęka
w rejonie Annopolu oddano do użytku
obiekty Nord Point i Nordkapp.
Zasoby biurowe w Wawrze stanowią
obiekty zlokalizowane przy linii kolejowej:
wśród nich znajduje się otwarta w 2018
roku Stacja Międzylesie. Podaż biurowa
Wawra nieznacznie zwiększyła się dzięki
pierwszemu etapowi Centrum Biurowego
S-Bridge. W kolejnych latach otwarty ma
zostać drugi etap inwestycji.
W przyszłości atrakcyjność strefy wzrośnie
- z jednej strony wraz z rozbudową linii
metra M2 na Targówku, a z drugiej - wraz
z nowymi połączeniami drogowymi, w tym
z obwodnicą Warszawy.
Białołęka
gospodarcze: 20 816
Targówek
gospodarcze: 20 435
Wawer
gospodarcze: 17 215
Rembertów
gospodarcze: 4 133
Wesoła
gospodarcze: 5 157
0
1
2
3
4
0
5 000
10 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
we wschodnich dzielnicach Warszawy
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Liczbabudynków

30
Dzielnice Północne
i Zachodnie
URSUS
8 000 mkw.
BEMOWO
14 000 mkw.
BIELANY
27 000 mkw.
ŻOLIBORZ
51 000 mkw.
S8
S8
7
METRO
M2
Powierzchnia w budowie: 0 mkw.
Powierzchnia planowana: 0 mkw.
W dzielnicach północnych
i zachodnich mieszka około
370 000 mieszkańców stolicy.
Są to dzielnice o przewadze
zabudowy mieszkaniowej,
z ograniczoną liczbą projektów
biurowych.
Te dzielnice charakteryzują się
niskim udziałem oferowanych
miejsc pracy, wynoszącym
zaledwie około 80 tysięcy. Dane
te korespondują z relatywnie
niewielkimi zasobami biurowymi,
które łącznie nieznacznie
przekraczają 100 000 metrów
kwadratowych.
Bielany, Bemowo i Ursus to
lokalizacje wielu obiektów
handlowych, przemysłowych
i magazynowych.
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Oddane zasoby biurowe w dzielnicach Bemowo, Bielany, Ursus i Żoliborz
Bemowo Bielany Ursus Żoliborz

31
Obecnie – 0
Największy udział w zasobach biurowych
oferowany jest na Żoliborzu - dzielnicy
zbudowanej w dużej mierze w okresie
międzywojennym, położonej w bliskim
sąsiedztwie centrum miasta.
Największym kompleksem biurowym jest
Athina Park, otwarty w 2005 roku. Wśród
projektów wyróżnić można również Irydion,
zlokalizowany przy ul. Powązkowskiej.
Ostatnie inwestycje zlokalizowane są
w zachodniej części dzielnicy, w tym
projekty Żoliborz One (otwarty w 2013 r.)
oraz Garden Plaza (2014 r.).
W pozostałych dzielnicach strefy
zlokalizowane są głównie małe projekty, do
10 000 mkw., w tym w West Warsaw Office,
Aquarius i Diamond Business Park..
Żoliborz
Powierzchnia: 8,5 km
gospodarcze: 13 294
Bielany
gospodarcze: 23 618
Bemowo
gospodarcze: 21 912
Ursus
gospodarcze: 9 600
0
1
2
0
5 000
10 000
15 000
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
w północnych i zachodnich dzielnicach Warszawy
Powierzchnianajmu
(mkw.)
Liczbabudynków

32
Biurowce zmieniają
Warszawę
Słowo od Architekta Miasta Warszawy
Co zmieniło najbardziej panoramę miasta
po 1989 roku? Biurowce. W sektorze usług
biurowych pracuje już co trzecia osoba
zatrudniona w Warszawie. Jakie biurowce
marzą się Architektowi Miasta? Dobrze
dopasowane do sąsiedniej zabudowy
i powiązane z miastem, z ofertą także dla
mieszkańców i przechodniów,
a nie tylko pracowników, wzbogacające
przestrzeń publiczną. Bardziej zielone,
o zrównoważonej architekturze i
rozwiązaniach uwzględniających zmiany
klimatu. Na obszarach o różnych funkcjach,
gdzie obok siebie znajdują się też domy
mieszkalne, miejsca zieleni, rekreacji,
wypoczynku oraz różne inne usługi
i obiekty infrastruktury społecznej, a nie
tylko technicznej. W punktach węzłowych
komunikacji publicznej, zwłaszcza szynowej
blisko stacji kolejowych i metra. Takich
biurowców, wzbogacających przestrzeń
miasta i ofertę dla wszystkich, jest mało, ale
wciąż przybywa.
Doceniamy najlepsze realizacje. Biurowiec
Nowogrodzka Square w Alejach
Jerozolimskich 93 (inwestor: Yareal
Polska, projekt: HRA Architekci) zdobył
Nagrodę Architektoniczną Prezydenta
m.st. Warszawy w kategorii Najlepszy
budynek komercyjny 2018 roku oraz Grand
Prix. Harmonijnie uzupełnia zabudowę
przedwojenną w samym centrum. Ciekawe
i nowoczesne obiekty biurowe zostały
wkomponowane na terenie dawnej
Elektrowni Powiśle blisko Wisły.
Na warszawski rynek biurowy składa się
już ponad 600 różnych obiektów. Obiekty
komercyjne i do wynajęcia oferują już
ponad 5,6 mln m kw. W powstających 10
największych biurowcach przybędzie pół
miliona metrów kwadratowych powierzchni.
Wśród nich jest wiele drapaczy chmur.
Kończy się wysokościowa dominacja
Pałacu Kultury i Nauki (237 metrów), daru
Józefa Stalina i ZSRR dla Warszawy. Już
w 2021 roku w jego sąsiedztwie otwiera
się najwyższy budynek w Warszawie i Unii
Europejskiej. Wieża główna kompleksu
biurowo-usługowego Varso Place, projekt
londyńskiego biura Foster Partners oraz
warszawskiego HRA Architekci, sięgnie
z ażurową iglicą 310 metrów. To symboliczna
zmiana w panoramie centrum miasta.
Budynki do nieba
Przez stulecia to wieże obiektów sakralnych
dominowały w panoramie miasta. Świeckimi
budowlami, które miały ukazać potęgę
i nowoczesność wielkiego kapitału w XX
wieku, stały się siedziby firm i biurowce.
W neoromańskiej wieży przy ulicy
w 1908 roku otwarto centralę szwedzkiego
Towarzystwa Akcyjnego Telefonów
„Cedergen”. Budynek jest znany pod
zmienioną później nazwą PAST-a (skrót od
Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna). Wieża
miała 51 metrów wysokości. W 1933 roku
przy placu Napoleona (dziś Powstańców
Warszawy) stanął pierwszy modernistyczny
„niebotyk”, tak nazywano wtedy budynki,
które symboliczne „dotykały nieba” –
gmach firmy ubezpieczeniowej Prudential,
biurowiec z luksusowymi apartamentami.
Miał 66 metrów wysokości. Ambicje
inwestorów, by swoimi projektami
„sięgać nieba”, odżyły po wojnie, w latach
70. i 80. XX wieku i w kolejnych dekadach.
W 1990 roku w Warszawie
postsocjalistycznej nie było nowoczesnych
powierzchni biurowych, te istniejące nie
spełniały standardów ani oczekiwań firm
zachodnioeuropejskich.
Szefowie dużych firm
deweloperskich szybko odkryli,
że tu jest El Dorado i wszystko,
co się buduje, od ręki udaje
się wynająć. Koszty inwestycji
zwracały się w latach 90. XX
wieku nawet w kilka lat.
Pionierami na warszawskim rynku były
firmy z krajów sąsiednich – Austrii i
Szwecji, które nie bały się inwestować
nawet w schyłkowym PRL-u, jeszcze przed
politycznym i gospodarczym upadkiem
bloku Wschodniego.
Marlena Happach
Główny Architekt Warszawy

33
Jakość a fundusze emerytalne
Czas i rynek zweryfikowały realizacje
biurowe z lat 90. XX wieku, które powstawały
w Śródmieściu i na „Dzikim Zachodzie”
– tak nazywano zaniedbane tereny
poprzemysłowe w dzielnicy Warszawa –
Wola. Dziś obiekty pierwszej fali boomu
dużo trudniej się wynajmują, jest w nich
nawet kilkanaście procent pustostanów,
albo są planowane do wyburzenia, by
uwolnić cenne działki i zagospodarować
je bardziej intensywnie, z wykorzystaniem
najnowszych technologii, które pozwolą też
na niższe koszty eksploatacji.
Kiedy inwestorzy przekonali się, że wzrost
gospodarczy Polski i Warszawy ma charakter
ciągły, narastało też poczucie stabilności
politycznej oraz poczucie bezpieczeństwa
(wejście do NATO i Unii Europejskiej),
strategia „inwestuj, zbuduj, szybko sprzedaj i
wracaj do domu” przestała być aktualna.
Na przełomie XX i XXI wieku przybywało
projektów i realizacji wysokiej jakości,
postrzeganych jako inwestycje
długoterminowe. Dopiero w takie dobre
biurowce komercyjne, w dynamicznie
rozwijającej się Warszawie, stolicy państwa
należącego do Wspólnoty Europejskiej,
chętnie zaczęły inwestować zachodnie
fundusze emerytalne.
Centralny Obszar Biznesu
i bankrutujące fabryki
Rozmieszczenie biurowców koncentruje się
w kilku rejonach Warszawy. Na początku
zawsze wymienia się Centralny Obszar
Biznesu (COB). Lokalizacją uważaną za
najbardziej prestiżową w COB jest ścisłe
centrum, w którym punkt „zero”
w 1989 roku symbolicznie wyznaczał
jedyny nowoczesny i luksusowy hotel
w Warszawie amerykańskiej sieci Marriott
z LIM Centre sąsiadujący z wieżą biurową
z lat 70. XX wieku. Zatrzymywali się tu
chętnie biznesmeni i doradcy z Zachodu
pomagający reformować gospodarkę po
upadku komunizmu.
Bardzo pożądaną lokalizacją dla projektów
biurowych okazały się zachodnie obrzeża
COB, już poza umowną jego granicą - na
zachód od alei Jana Pawła II na terenie
dzielnicy Wola z terenami postindustrialnymi
(brownfields). Fabryki bankrutowały.
Spotkało to duże Zakłady Wytwórcze Lamp
Elektrycznych im. Róży Luksemburg przy
ulicy Karolkowej. Produkcja wyrobów m.in.
marki Philips odbywała się w tej części
Warszawy już w latach 20. XX wieku.
W sąsiedztwie od 1949 aż do upadłości
w 1994 roku działały Zakłady Radiowe
imienia Marcina Kasprzaka. Ze starych
obiektów inwestorzy zostawiali tylko
konstrukcję i zamieniali je w dobrze
wyposażone i urządzone biurowce, albo
burzyli zabudowę pofabryczną, by zastąpić
ją nowoczesnymi budynkami.
Wola nadal przeżywa dynamiczny rozwój.
Biznesowe centrum Warszawy coraz
bardziej przesuwa się na zachód od Traktu
Królewskiego, ulicy Emilii Plater i Alei Jana
Pawła II w rejon ulicy Towarowej. Pomaga
w tym rozbudowa miejskiej infrastruktury,
a zwłaszcza drugiej linii metra M2. Przy stacji
Rondo Daszyńskiego mamy koncentrację
wysokich budynków, większą tak blisko
siebie niż w ścisłym centrum, ale na
odległość spaceru są też nowe osiedla
mieszkaniowe czy obiekty kultury (Muzeum
Powstania Warszawskiego). Z ronda
Daszyńskiego w rejon Pałacu Kultury można
dojechać metrem w trzy minuty.
W jednym wysokościowcu przy rondzie
Daszyńskiego pracuje po kilka tysięcy ludzi,
większość „białych kołnierzyków” wybiera
komunikację zbiorową, by nie chce tracić
czasu w korkach ulicznych. Bardzo szybko
przybywa osób dojeżdżających do pracy na
rowerze. W całym mieście sieć rowerowa ma
już około 645 kilometrów długości.
Przy okazji wydłużania linii metra, realizacji
nowych stacji, przebudowywane są
też główne ulice jak Świętokrzyska czy
Towarowa, a wtedy powstają wygodne drogi
rowerowe i przejazdy przez skrzyżowania,
przybywa drzew, zieleni, co sprawia, że
podróż do nowych biurowców jest nie tylko
bezpieczna, ale także przyjemna.

34
Biurowa monokultura na Mokotowie
Drugim, po Śródmieściu i Woli, rejonem
koncentracji funkcji biurowej stał się obszar
Służewca Przemysłowego w dzielnicy
Mokotów. Na terenie dawnego Centrum
Półprzewodników Unitra-Cemi, kiedy
produkcja stała się nieopłacalna wobec
importu nowocześniejszych i tańszych
wyrobów z Azji, powstał gigantyczny
kompleks monofunkcyjny Mokotów
Business Park, dziś Empark. Biurowce mają
ponad 116 tysięcy metrów kwadratowych.
Cały kompleks powstawał etapami,
początkowo deweloper przekształcał
istniejące obiekty poprzemysłowe, okazało
się to nieopłacalne, dlatego burzył stare
budynki i zastępował je nowymi. I choć
jakość poszczególnych biurowców jest
dobra (projekty uznanej pracowni JEMS
Architekci) to całość zabudowana jest
gęsto, bez należytej dbałości o zieleń
i przestrzenie wspólne pomiędzy
budynkami. Dlatego Empark odnotowuje
odpływu klientów do nowszych i lepszych
realizacji (pustostany na początku 2019
roku sięgały 20 %). Właściciel zamierza
zainwestować w dobre zagospodarowanie
przestrzeni wprowadzając zieleń, miejsca
wypoczynku i rekreacji, a także zapowiada
chęć zmiany funkcji części biurowców na
mieszkaniową.
Mokotowski Obszar Biznesu z terenami przy
stacji metra Wilanowska oraz biurowcami
przy alei Żwirki i Wigury obejmuje
1,3 mln metrów kwadratowych powierzchni
biurowej Warszawy. Największy liniowy
obszar lokalizacji biurowców rozciąga się
wzdłuż Alei Jerozolimskich (Jerozolimski
Obszar Biznesu) z powierzchnią około
0,35 mln m kw.
Warszawa ma już wielkość
i jakość oferty biurowej zbliżoną
do zachodnioeuropejskich
ośrodków nowoczesnych usług
jak Manchester, Dublin, czy
Lizbona; wyprzedza Barcelonę,
Budapeszt czy Bukareszt.
Nieustanny wzrost i pandemia
„Średnioroczny przyrost powierzchni
biurowej w Warszawie w latach 1997-2018
wynosił od około 120 tys. m kw. do 370 tys.
m kw. W 2018 roku w Warszawie, w trakcie
budowy znajdowało się około 0,7 mln m kw.
W III kwartale kolejnego roku w budowie
była zbliżona do roku poprzedniego wartość
powierzchni biurowych, wynosząca 0,8 mln
m. kw. Większość tej powierzchni (0,4 mln
m kw.) realizowana była w centrum
Warszawy, w rejonie ronda I. Daszyńskiego.
O dużej nierównowadze na rynku
nieruchomości biurowych, polegającej na
przewadze popytu nad podażą świadczy
wyraźnie spadający wskaźnik (udział)
pustostanów, który w latach 2016-2018
spadł z poziomu ponad 14 % do 8,7%.
W 2019 roku wskaźnik pustostanów
kontynuował trend spadkowy i na koniec
II kw. 2019 roku wyniósł 8,2%. Zatrudnienie
w sektorze usług biurowych w roku 2017
szacowane było na poziomie około 390 tys.
osób. Stanowiło to około 30% ogółu osób
pracujących w Warszawie, co należy uznać
za bardzo wysoki odsetek” – czytamy w
książce dr. M. Smętkowskiego, „Nowoczesna
powierzchnia biurowa w Warszawie: stan,
trendy i prognoza, raport” (EUROREG,
Uniwersytet Warszawski, 2019).
Ale w marcu 2020 roku wybuchła
pandemia COVID-19. Wiele firm globalnych
zajmujących nowoczesne biurowce w
Warszawie, postanowiło, by większość
pracowników wykonywała swoje obowiązki
zdalnie korzystając z różnych narzędzi
cyfrowych (Home Office). Czy to oznacza
koniec biur, które znaliśmy do tej pory?
I zmierzch boomu w budowaniu biurowców
na wynajem? Przekonamy się już
w przeciągu najbliższych kilku lat.
Na pewno przed nami nowa zmiana
i kolejny etap przyspieszonej cyfryzacji
w szeroko pojętych usługach.

35

36
Pierwsze biura
Historia warszawskich powierzchni biurowych sięga
XIX wieku. Pierwszymi biurowcami w stolicy
nazwać można budynek Towarzystwa Kredytowo
Ziemskiego przy ul. Kredytowej, z lat 50. XIX wieku,
Bank Handlowy przy Traugutta 7, Towarzystwo
Kredytowe Warszawy przy ul. Czackiego oraz
budynki przy ul. Fredry 6 i 8.
Historia warszawskiego
rynku biurowego
Pierwsze wieżowce
W 1975 roku na Muranowie (północna część
Śródmieścia) otwarto pierwszy biurowiec o wysokości
ponad 100 m - Intraco I.
Trzy lata później do użytku oddano Intraco II (obecnie
Ch8), część projektu Ściany Zachodniej. Kolejne dwa
projekty: LIM Tower i Błękitny Wieżowiec zostały
ukończone po 1989 roku.
Realia powojenne
Warszawa doznała znacznych zniszczeń podczas
drugiej wojny światowej. Realia gospodarcze PRL,
w tym nacjonalizacja większości instytucji
prywatnych, nie sprzyjały nowym inwestycjom
biurowym. Jednym z pierwszych projektów
oferujących takie powierzchnie był wielofunkcyjny
Pałac Kultury i Nauki otwarty w 1955 roku.
Pieniądze na ulicy
Po upadku komunizmu Warszawa nie była
przygotowana na rosnący popyt ze strony kapitału
prywatnego. Był to złoty czas dla agencji i właścicieli
nieruchomości. W latach 90. zrealizowano kilka
prestiżowych projektów w centrum miasta i jego
okolicach, w tym Central Tower (wówczas: FIM
Tower), Ilmet, Warsaw Financial Centre i Warsaw
Trade Tower (zdjęcie poniżej).
1850
1955
1975
1990s

37
Nowa rzeczywistość
Pierwszym nowym projektem biurowym zrealizowanym
w nowej rzeczywistości politycznej i gospodarczej był
Curtis Plaza (1992). Wyznaczył on początek trendu
biurowego w zachodniej części Mokotowa, w dawnej
dzielnicy przemysłowej. Kilka lat później (1997 - 2000)
otwarto tam pierwszy kompleks biurowy - Mokotów
Business Park (obecnie Empark). Dziś ta część miasta
oferuje ok. miliona metrów kwadratowych powierzchni.
Spojrzenie na zachód
W ostatnich latach Wola wyznacza nowy trend
lokalizacji projektów biurowych. Sprzyja temu
lokalizacja blisko centrum i duża liczba
niezabudowanych działek. Potencjał dzielnicy został
odblokowany wraz z otwarciem nowych stacji na II
linii metra w 2015 roku. Obecnie w budowie znajduje
się ponad 530 000 mkw., z czego znaczna część w
rejonie Ronda Daszyńskiego.
Nowe lokalizacje
Na przełomie XIX i XX wieku wzdłuż arterii Alei
Jerozolimskich. powstawać zaczął nowy klaster
biurowy. Kompleks Jerozolimskie Business Park,
Atlas Tower oraz Ochota Office Park były jednymi
z pierwszych projektów. Klaster ten został
następnie poszerzony o Włochy. Pierwsze
nowoczesne biurowce powstały też na Ursynowie,
Pradze Południe i Żoliborzu.
Czas na rewitalizację
W ostatnich latach w Warszawie zrealizowano kilka
projektów rewitalizacji i modernizacji starszych
obiektów, w tym Halę Koszyki. Na lewym brzegu
zlokalizowane są równiez m.in. EC Powiśle, Browary
Warszawskie i Fabryka Norblina na Woli. Na prawym
brzegu Wisły powstają Centrum Praskie Koneser,
Bohema i Praga 306.
1990s
2000s
2010s
2020s
Zdjęcia: Skanska, Deloitte, Unsplash.

38
Panorama Warszawy ulega szybkim
przeobrażeniom. Większość najwyższych
wieżowców w mieście pełni głównie
funkcję biurową. Dominującym punktem
w stołecznej panoramie stanie się
najwyższy budynek w Unii Europejskiej
- 310-metrowy Varso Tower. W rejonie
Ronda Daszyńskiego powstaje wiele ponad
100-metrowych obiektów, w tym Warsaw
Unit, Skyliner, Generation Park i Warsaw
Hub, zaś bliżej centrum miasta: Mennica
Tower i Skysawa.
Najwyższym biurowcem na prawym
brzegu Wisły jest 65-metrowy Blue Point
zlokalizowany na Pradze Południe. Zmiany
zajść mogą również w tej części Warszawy,
ponieważ plany miejscowe pozwalają na
budowę wieżowców wokół Portu Praskiego
i Stadionu Narodowego na Pradze Północ.
Rok oddania Nazwa Dzielnica Wysokość (m)
2021 Varso (u/c) Wola 310 m
2016 Warsaw Spire Wola 220 m
1999 Warsaw Trade Tower Wola 208 m
2021 Warsaw Unit (u/c) Wola 202 m
2016 Q22 Śródmieście 195 m
2021 Skyliner (u/c) Wola 195 m
2006 Rondo 1 Śródmieście 192 m
2021 Generation Park Y (u/c) Wola 180 m
Panorama Warszawy
Najwyższe budynki biurowe Warszawy:
Varso Tower (w bud.)
Rok
2021
Wysokość
310m
Warsaw Spire
Rok
2016
Wysokość
220m
Warsaw
Trade
Tower
Rok
1999
Wysokość
208m
Warsaw Unit (w bud.)
Rok
2021
Wysokość
202m
Q22
Rok
2016
Wysokość
195m
Skyliner (w bud.)
Rok
2021
Wysokość
195m
Rondo I
Rok
2006
Wysokość
192m
Generation
Park Y (w bud.)
Rok
2021
Wysokość
180m
Centrum LIM
Rok
1989
Wysokość
170m
Warsaw
Financial
Center
Rok
1998
Wysokość
165m

39
Publikacja Warsaw Crane Survey prezentuje
zasoby nowoczesnych inwestycji biurowych
w granicach administracyjnych M. St.
Warszawy.
Aby przeanalizować zasoby biurowe stolicy
i trwające procesy inwestycyjne, zbadaliśmy
ponad 1000 nieruchomości, w tym projekty
rewitalizacji i modernizacji.
Zebraliśmy szczegółowe informacje
o wszytkich budynkach, a także o datach
wydania decyzji administracyjnych oraz
terminach oddania budynków do użytku.
Następnie dane te zostały skonfrontowane
bezpośrednio z deweloperami, a także
zbadane w dostępnych źródłach.
W raporcie publikujemy informacje
o istniejących i planowanych nowoczesnych
obiektach, których podstawową lub
istotną funkcją jest powierzchnia biurowa.
W badaniu nie uwzględniono obiektów
obejmujących powierzchnie biurowe, takich
jak magazyny (w tym Small Business Units),
powierzchnie biurowe zlokalizowane w
ramach obiektów mieszkalnych, czy obiekty
własne firm.
W celu weryfikacji danych, dokonaliśmy
również analizy decyzji administracyjnych
Urzędu m.st. Warszawy oraz danych
Urzędu Statystycznego w Warszawie.
Analiza wykazała stosowanie zamiennych
pozwoleń na budowę, które z uwagi na
ograniczoną dostępnośc danych nie
podlegały analizom.
Metodologia
Na moment przygotowania raportu
pandemia COVID-19 nie wpłynęła znacząco
na prace budowlane przy nowoczesnych
warszawskich projektach biurowych. Nasza
analiza nie wykazała inwestycji, które
zostały wstrzymane z powodu wybuchu
pandemii.
W pierwszych tygodniach wprowadzonego
przez rząd zamrożenia gospodarki
zaobserwowaliśmy krótkie zawieszenie
procedur administracyjnych dotyczących
planowania urbanistycznego i budowy.
Po tym okresie Ministerstwo Rozwoju
zarekomendowało korzystanie z narzędzi
on-line. Dodatkowe regulacje zostały
wprowadzone w rządowych „Tarczach
Antykryzysowych”, w tym uproszczone
procedury zgłaszania wniosków
inwestycyjnych oraz nowe regulacje
dotyczące zgłaszania braków formalnych.
Wpływ COVID-19
Źródła:
Rejestry decyzji administracyjnych m. st. Warszawy (2020), Panorama Dzielnic Warszawy 2018 (Urząd Statystyczny w Warszawie -
warszawa.stat.gov.pl), dane Główne Urzędu Statystycznego za rok 2019

40
Dominik Stojek
Partner Associate
Real Estate Advisory
dstojek@deloittece.com
+48 693 074 973
Magdalena Topolska - Ziemak
Manager
Real Estate Advisory
mtopolskaziemak@deloittece.com
+48 608 507 700
Kontakt

41

Nazwa Deloitte odnosi się do jednego lub kilku podmiotów Deloitte Touche
Tohmatsu Limited („DTTL”), jej firm członkowskich oraz ich podmiotów
powiązanych (zwanych łącznie „organizacją Deloitte”). DTTL (zwana również
„Deloitte Global”), każda z jej firm członkowskich i podmiotów z nimi powiązanych
są prawnie odrębnymi, niezależnymi podmiotami, które nie mogą podejmować
decyzji ani zobowiązań za inne podmioty wobec osób trzecich. DTTL, każda z
jej firm członkowskich i podmiotów powiązanych ponoszą odpowiedzialność
wyłącznie za własne działania i zaniechania, a nie za działania i zaniechania innych
firm członkowskich i podmiotów powiązanych. DTTL nie świadczy usług na rzecz
klientów. Zapraszamy na stronę www.deloitte.com/pl/onas w celu uzyskania
dalszych informacji.
W Polsce usługi na rzecz klientów świadczą: Deloitte Advisory spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością sp.k., Deloitte Poland sp. z o.o., Deloitte Audyt spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością sp.k., Deloitte Doradztwo Podatkowe Dąbrowski
i Wspólnicy sp.k., Deloitte PP sp. z o.o., Deloitte Advisory sp. z o.o., Deloitte
Consulting S.A., Deloitte Legal, Pasternak, Korba i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza
sp.k., Deloitte Digital sp. z o.o. (wspólnie określane mianem „Deloitte Polska”),
będące jednostkami powiązanymi z Deloitte Central Europe Holdings Limited.
Deloitte Polska jest jedną z wiodących firm doradczych w kraju, świadczącą
usługi profesjonalne w obszarach: audytu, doradztwa podatkowego, konsultingu,
zarządzania ryzykiem, doradztwa finansowego oraz prawnego za pośrednictwem
ponad 2300 profesjonalistów z Polski i zagranicy. Więcej informacji o Deloitte
Polska: www.deloitte.com/pl/onas
Powyższa publikacja zawiera jedynie informacje natury ogólnej. Deloitte Touche
Tohmatsu Limited („DTTL”), globalna sieć jej firm członkowskich oraz jednostek
z nimi powiązanych (zwanych łącznie „organizacją Deloitte”) nie świadczą za jej
pośrednictwem profesjonalnych usług ani nie udzielają profesjonalnych porad.
Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji lub działań, które mogą mieć wpływ na
finanse lub działalność twojej firmy, należy uzyskać poradę profesjonalną.
Nie składamy żadnych oświadczeń, nie udzielamy gwarancji ani nie podejmujemy
zobowiązań (jawnych ani dorozumianych), dotyczących dokładności i kompletności
informacji, zawartych w niniejszej publikacji. DTTL, jej firmy członkowskie, podmioty
z nimi powiązane, ich pracownicy oraz agenci nie ponoszą odpowiedzialności
za straty lub szkody, wynikające bezpośrednio lub pośrednio z wykorzystania
niniejszej publikacji. DTTL i jej firmy członkowskie oraz podmioty z nimi powiązane
stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawa.
© 2020. Wszelkich informacji udziela Deloitte Polska.

Pl raport crane_survey_2020

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Grupa PTWP S.A.

More from Grupa PTWP S.A. (20)

Pl raport crane_survey_2020