SlideShare a Scribd company logo
1 of 21
Download to read offline
‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬

‫50:81 3002.10.81‬

‫1‬
2
3
4
‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ...‬
‫هﺮ ﮐﺲ ﻧﺎم ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺑﯽ درﻧﮓ ﺑﻪ ﻳﺎد اﺛﺮ ﻣﺸﻬﻮر او »ﺑﻮف ﮐﻮر« ﻣﯽ اﻓﺘﺪ. ﻧﺎﻣﻬﺎﻳﯽ ﭼﻮن »ﺳﮓ‬
‫وﻟﮕﺮد«، »زﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﻮر«، »ﺳﻪ ﻗﻄﺮﻩ ﺧﻮن« و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺁﺛﺎر او ﺑﺎ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. در ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﯽ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮدن ﻧﺎم ﺑﺮدن ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن هﻢ ﺑﻪ ذهﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺗﻼﻗﯽ ﮐﻨﺪ. و اﻳﻦ از‬
‫وﻳﮋﮔﯽ ﺳﺒﮏ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ.‬
‫»ﺑﻮف ﮐﻮر« ﺑﻪ دﻳﮕﺮ زﺑﺎﻧﻬﺎ هﻢ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻧﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻩ. در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺷﻬﺮت او ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺛﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬
‫»داش ﺁﮐﻞ« هﻢ از او هﻤﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و در ﻣﻴﺎن ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﮐﺎری ﺟﺎﻟﺐ و در ﺧﻮر ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬
‫ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻴﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ را ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺸﻤﺎرﻳﻢ اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ از‬
‫ﭼﻬﺮﻩ هﺎی ﻣﻤﺘﺎز ادﺑﻴﺎت ﻗﺮن اﺧﻴﺮ اﻳﺮان اﺳﺖ و ﺗﺎ ﮐﻨﻮن هﻴﭽﮑﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ در اﻳﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ و اﺷﺘﻬﺎر ﭘﻴﺪا ﻧﻤﺎﻳﺪ.‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ او اﺷﺮاف زادﻩ اﺳﺖ ﻟﻴﮑﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ. اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ و ﺁﮔﺎهﯽ، روح ﺣﺴﺎس و ﻧﻘﺎد او را‬
‫ﺁزار ﻣﯽ دهﺪ. او ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ »در زﻧﺪﮔﯽ زﺧﻤﻬﺎﻳﯽ هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺧﻮرﻩ روح را ﺁهﺴﺘﻪ در اﻧﺰوا ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﻣﯽ‬
‫ﺗﺮاﺷﺪ«. ﻳﮑﯽ از زﺧﻤﻬﺎی ﻋﻤﻴﻖ و ﻣﺰﻣﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ هﺎﻟﻪ ﺗﻘﺪس ﮐﺎذب در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ در اﻳﺮاﻧﺴﺖ. ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺒﺐ ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺎرهﺎ در ﻣﻴﺎن ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ، اﻣﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﮕﺮدﻳﺪﻩ.‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از دوﺳﺘﺪاران ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﯽ از اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﻄﻮر ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ. وﻟﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ از‬
‫وﺟﻮد اﻳﻦ اﺛﺮ ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﮕﺎرﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﺑﺮ ﺁن ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻳﻦ اﺛﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ را ﮐﻪ »در ﺻﺤﺖ و‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎی ﺁن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﺮد« ﭼﺎپ و در اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻗﺮار دهﺪ.‬
‫ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ هﻤﺎن ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻮد ﺑﺪون دﺧﻞ و ﺗﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎ زﺣﻤﺎت ﻓﺮاوان و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﮐﻢ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.‬
‫اﻣﻴﺪوارم ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل هﻤﻮﻃﻨﺎن ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد وﻧﻘﺎﻳﺺ ﮐﺘﺎب را ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻮاری ﺧﻮد ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻋﻔﻮ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ.‬
‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﻣﯽ ﺷﻤﺎرم و از دوﺳﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﺁﻗﺎی »ت. م. د. ﮐﻪ ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻧﺴﺨﻪ ای از دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ‬
‫را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ ﻗﺮار دادﻩ و از دوﺳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ دﮐﺘﺮ رﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺘﻬﺎی ﺧﻮد در اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ اﺛﺮ زﻳﺒﺎ ﻣﺮا‬
‫ﻳﺎری ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﺸﮑﺮ و ﺳﭙﺎس ﻧﻤﺎﻳﻢ.‬
‫ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬
‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ١٦٣١‬

‫5‬
‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭼﺎپ دوم‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻳﮏ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و هﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ و ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﺁن ﺑﻮد. او اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪی ﺑﻮد ﮐﻪ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ و در هﻤﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ. هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﻮد و در هﺮ ﻣﺤﻔﻠﯽ و در هﺮ ﺟﻤﻌﯽ از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ.‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از هﻤﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد و ﻣﺤﺘﻮی ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ و ﻇﺎهﺮ ﻟﻘﻆ و ﮐﻠﻤﺎت را ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻤﺮد. اﮔﺮ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ هﺎی ﻋﻮاﻣﺎﻧﻪ را در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﺁورد، از ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺰاری او از‬
‫ﻟﻔﺎﻇﯽ و ﺻﻮرت ﺳﺎزی ﻣﺮﺳﻮم دوران ﺣﻴﺎت او ﺑﻮد و در اﻳﻦ راﻩ ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ ﭘﻴﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮدﻳﺪ.‬
‫در ﻣﻴﺎن ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﮑﺘﺐ ادﺑﯽ او ﮐﺴﯽ را ﻧﻤﯽ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﮐﻪ اﻧﺪک هﻤﺎﻧﻨﺪی ﺑﺎ او داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و هﻤﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺣﻮزﻩ ادﺑﯽ‬
‫او ﺗﻼﺷﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ادای ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را درﺁوردﻩ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺗﻮﻓﻴﻘﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ.‬
‫ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ را در ﺷﺒﻬﺎی دراز زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﮐﺮدن وﻗﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ و ﻟﺬت ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ اﻣﺎ هﺮﮔﺰ‬
‫ﭘﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺒﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ اﻳﻦ ﻃﻨﺰهﺎ و هﺰﻟﻬﺎی هﺪاﻳﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ای ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ. اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی هﺪاﻳﺖ از ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫و داﻧﺶ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد زﻳﺮا از اﻋﻤﺎق ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺖ زﺧﻤﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫هﺎی او رﻳﺸﺨﻨﺪی دﻟﭽﺴﺐ اﻣﺎ دﻟﻬﺮﻩ ﺁور اﺳﺖ. هﺪاﻳﺖ ﺑﺎ ﻗﻠﻢ ﺳﺤﺎر و اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺧﻮﻳﺶ را در‬
‫ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺑﻪ رﻗﺺ وا ﻣﯽ دارد و روح و ﺟﺴﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ را ﻗﻠﻘﻠﮏ ﻣﯽ دهﺪ.‬
‫اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از ﺁﺛﺎر ﺧﻮد ﺧﺮاﻓﺎت و ﺗﺤﻤﻴﻖ ﻣﺬهﺒﯽ را رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ﺁﮔﺎهﯽ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد.‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺧﺮاﻓﯽ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ و ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ هﺎی ﺁن ﮐﺘﺐ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻋﻤﻴﻖ‬
‫زﻳﺮﮐﺎﻧﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺧﻮد از ﺁن ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد.‬
‫هﺪاﻳﺖ در ﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﻴﻨﻮی ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬
‫»ﺑﻪ ﺣﻴﺪرﺁﺑﺎد ﺷﻬﺮ اﺳﻼﻣﯽ رﻓﺘﻢ. ﺣﻘﻴﻘﺘﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد. ﭼﻮن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدم دﻳﺪم ﮐﻪ در ﺟﻮی ﺁب ﻣﯽ ﺷﺎﺷﻴﺪﻧﺪ«.‬
‫ً‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﻮرات ﺁب ُﺮ در ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎرﻳﮏ اﻧﺪﻳﺸﯽ و ژرف ﺑﻴﻨﯽ هﺪاﻳﺖ‬
‫ﮐ‬
‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ.‬
‫او در ﺗﺎرﻳﺦ ١١/٢١/٨٤ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺷﻬﻴﺪﻧﻮراﻳﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬
‫»از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺸﻐﻮل ﻟﻴﺴﻴﺪن ﮐﻮن اﺳﻼم هﺴﺘﻨﺪ«.‬
‫او ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﺷﮏ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد و در ﭘﺲ ﺁن ﺗﻮﻃﺌﻪ را ﻟﻤﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﯽ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬
‫»ﻣﮕﺮ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻋﻠﻤﺎی اروﭘﺎﻳﯽ در ﻣﺪح اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ ﺁﻧﻬﺎ را ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ؟« »ﺁن هﻢ‬
‫ﺑﺮای ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ دﺳﺘﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻣﺎ ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺳﻮارﻣﺎن ﺑﺸﻮﻧﺪ... ﻣﻠﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردن دل ﺁﻧﻬﺎ و ﺑﺎ ﺗﻔﺮﻗﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻴﻦ هﻨﺪو و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ هﺎی ﻃﻤﺎع زرﭘﺮﺳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺗ ّهﺎت را ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ«.‬
‫ُﺮ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ هﺪاﻳﺖ از روﻳﺪادهﺎی زﻣﺎن ﺧﻮد ﺁﻧﭽﻨﺎن ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺛﺮات ﺁن را ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ.‬
‫هﺪاﻳﺖ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮐﺘﺎب »وغ وغ ﺳﺎهﺎب« ﺑﺎ رﻳﺸﺨﻨﺪی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬
‫»ﺣﺎﻻ ﻣﺮدم ﻗﺪر اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ. دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺣﺮﻓﻬﺎی ﻣﺎ را ﺧﻮاهﻨﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ«.‬
‫و اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ژرف و هﻮﻟﻨﺎک ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬
‫ﭼﺎپ اول اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﭘﺮﺷﻮر هﻢ ﻣﻴﻬﻨﺎن روﺑﺮو ﺷﺪ. ﺑﻄﻮری ﮐﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ )اواﺧﺮ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ اواﻳﻞ‬
‫ﻣﺮداد ١٦٣١( ﻧ َﺦ ﺁن در اروﭘﺎ و ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﺎﻳﺎب ﮔﺮدﻳﺪ. اﻳﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻋﻄﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬
‫ُﺴ‬
‫و ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و رهﺎﻳﯽ از ﺑﻨﺪ ﺧﺮاﻓﺎت و ﮔﺎﻣﻬﺎی ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮای دوﺑﺎرﻩ ﺳﺎزی و ﺷﻨﺎﺧﺖ ارزﺷﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ هﻨﻮز از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎش ﺗﺎ ﺻﺒﺢ دوﻟﺘﺖ ﺑﺪﻣﺪ‬
‫ﻳﺎدش ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬
‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫ﻣﺮداد ١٦٣١‬

‫6‬
‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ای ﺑﺮ ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ وﺳﻴﻊ و ﻋﻠﻨﯽ ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﺬﺷﺖ. اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺻﺎدق‬
‫هﺪاﻳﺖ را ﻧﺎﺷﺮان ﻣﺨﺘﻠﻒ از روی هﻤﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ ای ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ و دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎﻳﯽ ﺑﺎرهﺎ ﭼﺎپ‬
‫و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﻄﻮر ﻣﺤﺪود در ﮐﺘﺎب »ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ از هﺎدی ﺻﺪاﻗﺖ« ﻗﺒﻞ از‬
‫اﻧﻘﻼب در اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد، در ﺳﺎل ١٨٣١ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮی از ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ و ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﮐﻪ ﺧﻮد هﺪاﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﺸﻴﺪﻩ، ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﺗﻮﻟﺪ اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮔﺮاﻧﻘﺪر در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ‪ alefbe‬در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ، ﺁن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻄﻮر وﺳﻴﻊ ﭼﺎپ ﺷﺪ هﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎری از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺷﻴﻔﺘﻪ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﺸﻮرﺷﺎن ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﻣﻐﺰهﺎی ﭘﻮک و واﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻩ ای ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺻﺪر اﺳﻼم را در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﻨﻨﺪ. اﻣﺮوز اﻣﺎ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« ﺑﺮای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻌﻨﺎﻳﯽ ورای‬
‫ﻃﻨﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺑﺎد رﻳﺸﺨﻨﺪ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر‬
‫ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻟﻤﺲ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ هﺪاﻳﺖ هﺮﮔﺰ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ روزی ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪﻩ و ﺑﺮ اﻳﺮان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ. از هﻤﻴﻦ رو ﺁرزوی ﺁﻧﺎن را‬
‫ﺑﺮای اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺮدن ﺟﻬﺎن در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻳﮏ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﺳﻼﻣﯽ )اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ( در ﺷﻬﺮهﺎی ﻓﺮﻧﮓ )اﻟﯽ اﻟﺒﻼد‬
‫اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ( ﺑﻪ رﻳﺸﺨﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. وﻟﯽ اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﺮاﻓﺎت زدﻩ و ﺳّﺘﯽ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻨ‬
‫ﻓﺮض ﻣﯽ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل دارد اﻋﻀﺎی »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« در اﻳﺮان ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﻨﺪ، ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﯽ ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻃﻨﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻠﺦ ﺁﻧﺎن ﻣﺒﺪل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ.‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ در اﻳﺮان از ﻣﻘﺎﻻت و ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی روﺷﻨﮕﺮاﻧﻪ در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ای‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ و رﻧﺞ ﺳﺎﻟﻴﺎن دراز را از ﺗﻦ ﺑﻪ در ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ اﻣﻴﺪ روزی ﮐﻪ روزهﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎی دردﻧﺎک ﻣﻴﻬﻦ ﻣﺎ هﺮ‬
‫ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد و ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺁزاداﻧﻪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ از ﺗﻼﺷﻬﺎ و روﺷﻨﮕﺮﻳﻬﺎی اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﮐﺸﻮرﻣﺎن از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ، اﺣﻤﺪ ﮐﺴﺮوی و ﻋﻠﯽ دﺷﺘﯽ ﻗﺪرداﻧﯽ ﮐﻨﻴﻢ.‬
‫ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ PDF‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮای هﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﭼﺎپ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﺧﻮاﻧﺪن ﺁن‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺁﮐﺮوﺑﺎت رﻳﺪر ‪ Acrobat Reader‬ﻧﻴﺎز هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در هﻤﻪ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮهﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻩ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‬
‫ﺁن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﺮد. ﻃﺮﺣﻬﺎی ﻣﺘﻦ ﮐﺘﺎب از ﺧﻮد ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ. ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻠﻤﺎت را ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﺑﺮای ﺑﻌﻀﯽ ازﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم و ﻳﺎ ﻧﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ دراﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ ] [ ﺁوردﻩ ام.‬
‫اﻳﻦ ﺷﻤﺎ و اﻳﻦ »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ« ...‬
‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫دﻳﻤﺎﻩ ١٨٣١‬

‫7‬
‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬
‫ﺳﻪ ﻧﺎﻣﻪ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻣﺠﻠﻪ »اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﮐﺎروان »ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﻮدﻩ و ﮔﺰارش روزاﻧﻪ ﺁن را ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ از ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد:‬

‫ﮐﺎروان اﺳﻼم‬
‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ٥٢ ﺷﻮال ﺳﺎل ٦٤٣١ هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن، دﻋﻮت‬
‫ﻣﻬﻤﯽ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻋﺰام ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ﻣﺒّﻎ ﺑﺮای ﻧﺸﺮ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم در دﻧﻴﺎ‬
‫ﻠ‬
‫ﻣﺸﻮرت ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺳ َﺖ رﻳﺎﺳﺖ، ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ، ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺸﺎور‬
‫ُﮑ‬
‫ِﻤ‬
‫و ﻣﺤﺎﺳﺐ و ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﺳ َﺖ ﺗﻨﺪ ﻧﻮﻳﺴﯽ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻋﻬﺪﻩ دار ﺑﻮدﻧﺪ. ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻋﺪﻩ زﻳﺎدی از ﻓﺤﻮل ]ﭼﻴﺮﻩ‬
‫ِﻤ‬
‫ﻨ‬
‫دﺳﺘﺎن[ ﻋﻠﻤﺎ و ﻗﺎﺋﺪﻳﻦ ﻣﺒ ّز اﺳﻼم، ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻋﺪن، ﺣﺒﺸﻪ، ﺳﻮدان، زﻧﮕﺒﺎر و ﻣﺴﻘﻂ ﻧﻴﺰ درﻳﻦ ﻣﺤﻔﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺮ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﻋﺒﺪ ﺣﻘﻴﺮ ﺳﺮاﭘﺎ ﺗﻘﺼﻴﺮ: اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳ َﺖ ﻣﺨﺒﺮ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺒﺎرﮐﻪ:‬
‫ِﻤ‬
‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« در ﺁﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر ﺑﻪ هﻢ رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ و ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم وﻗﺎﻳﻊ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﻬﻢ را ﺑﻨﮕﺎرم ﺗﺎ در ﺁن ﻣﺠﻠﻪ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﻪ درج و ﮐﺎﻓﻪ ]ﺟﻤﻴﻊ[ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎل ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﺒّﻐﻴﻦ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ و ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ ﻣ ّﻠﻊ و ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ«.‬
‫ﻄ‬
‫ﻠ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ اﻳﻨﻄﻮر ﻣﺠﻠﺲ را اﻓﺘﺘﺎح ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬
‫»ﺑﺮ هﻤﻪ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ، اهﻞ زهﺪ و ﺗﻘﻮی، ﺣﺎﻣﻞ ﺷﺮع ﻣﺼﻄﻔﯽ، ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ‬
‫اﺳﻼم اﻣﺮوز روز ﻗﻮی ﺗﺮﻳﻦ و ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺮﻳﻦ ادﻳﺎن دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ. از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و‬
‫ِ‬
‫ﻃﺮاﺑﻠﺲ و اﻧﺪﻟﺲ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ، زﻧﮕﺒﺎر، ﺣﺒﺸﻪ، ﺳﻮدان و‬
‫ﭼﻬﺎرم واﻗﻊ ﺷﺪﻩ‬
‫هﻤﻪ از ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻣﺘﻤﺪن و در اﻗﻠﻴﻢ‬
‫اﻧﺪ، ﺳﻴﺼﺪ ﮐﺮور ﻧﻔﻮس«.‬
‫»ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻌﺬرت ﻣﯽ‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬
‫]ﺁﻣﺎر[ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ‬
‫ﺧﻮاهﻢ، اﻣﺎ از روی اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ‬
‫وﺟﻮد ﺻ َﺮ ﺳﻦ از‬
‫ّ‬
‫ِﻐ‬
‫زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ُﮑ‬
‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬
‫در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬
‫دارد و ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻧﻤﻮدﻩ، ﺳﻴﺼﺪ‬
‫ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را‬
‫اﻻ اﷲ هﺴﺘﻨﺪ«.‬
‫هﺰار ﻣﻠﻴﺎن ]ﻣﻴﻠﻴﻮن[ ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ‬
‫اﺳﺖ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ُﮑ‬
‫ﺣﻘﻴﺮ ﺑﯽ ﺑﻀﺎﻋﺖ هﻢ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻧ َﻢ، ﻣﻘﺼﻮد‬
‫َﻌ‬
‫اﻧﺪ: اﻻﻧﺴﺎن اﻟﺴﻬﻮ و‬
‫هﻤﻴﻦ ﺑﻮد و ﻻﻏﻴﺮ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻳﻦ‬
‫اﻟﻨﺴﻴﺎن. ﺳﻴﺼﺪ هﺰار ﻣﻠﻴﺎن، ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸ ّف هﺴﺘﻨﺪ، و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺁﻗﺎزادﻩ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم، ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ‬
‫ﺮ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم وﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا دارد و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﻧﻤﻮدﻩ، در ﺑﻼد ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ ]ﻗﺎ ّﻩ[ ﺳﻮم، اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﭘﯽ ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ«.‬
‫ً‬
‫ر‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻠﯽ، در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﮑﺮات را اﮐﻴﺪا ﻣﻤﻨﻮع ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ. ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﺣﮑﻤﺎی ﺁﻧﺠﺎ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت و‬
‫ً‬
‫ﻣﻨﺎﻇﺮات و ﻣﺠﺎدﻻت ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﻣﺘﺤﺪاﻟﺮأی ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺘﻨﻪ را ﺑﺮای ﺻﺤﺖ ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻃﻼق و ﺗﻌﺪد‬
‫زوﺟﺎت ﺑﺮای اﻣﺰﺟﻪ ﺳﻮدا و ﺑﻠﻐﻤﯽ ﻣﺰاﻳﺎی ﻓﺮاوان دارد و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ روزﻩ اﺷﺘﻬﺎ را ﺻﺎف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ هﻢ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ »ﻣﺮﺁت اﻻﺷﺘﺒﺎﻩ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺮض دوﺳﻨﻄﺎرﻳﺎ و ﺣﺮﻗﺔ اﻟﺒﻮل ﺳﺨﺖ ﻧﺎﻓﻊ اﺳﺖ«.‬

‫8‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ اهﺎﻟﯽ ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ هﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻳﺎ از ﺑﺮﮐﺖ اﺳﻼم و ﻳﺎ ﻧﻮر‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ از وﺟﻨﺎﺗﺸﺎن ﺗﺎﺑﻴﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ هﻤﺎﻧﺎ ﺧﻄﻪ ﻳﻮروپ و ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﻠﻮﺑﺸﺎن ﺗﺎرﻳﮑﺘﺮ از ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد اﺳﺖ. ازﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻒ ﻻزم، ﺑﻞ وﻇﻴﻔﻪ ﻋﻠﻤﺎء و ﺣﺎﻓﻈﻴﻦ اس‬
‫اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪﻩ ای را از ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ و ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را از راﻩ ﺿﻼﻟﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎهﺮاﻩ ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺪاﻳﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و رﻳﺸﻪ ﮐﻔﺮ و اﻟﺤﺎد را از ﺑﻴﺦ و ﺑﻦ ﺑﺮﮐﻨﻨﺪ«.‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻤﻮداﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ ﻓﮑﺮی ﺑﮑﺮ اﺳﺖ، وﻟﯽ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﮐﻪ اول اﺳﺘﺨﺎرﻩ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »اﺳﻢ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ را »اﻟﺠﻬﺎد اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﮕﺬارﻳﻢ، ﻣﺮدهﺎی ﮐﻔﺎر‬
‫را از ﺟﻠﻮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮕﺬراﻧﻴﻢ، زﻧﻬﺎ و ﺷﺘﺮهﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬
‫ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﻤﻨﺪرس ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺴﻘﻂ هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﭘﻴﺮاهﻨﺶ را ﻣﯽ ﺟﺴﺖ ﮔﻔﺖ: »اهﻼ و ﺳﻬﻼ ﻣﺮﺣﺒﺎ«.‬
‫ً‬
‫ً‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎﺑﻮﻧﺎﻧﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم زﻧﮕﺒﺎر ﻟﺨﺖ و ﻋﻮر ﺑﻠﻨﺬ ﺷﺪ، ﺑﻪ ﻧﻴﺰﻩ اش ﺗﮑﻴﻪ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ: »ﻟﺤﻢ ﺁدﻣﯽ ﺧﻴﻠﯽ ﻟﺬﻳﺪ، اﻓﺮﻧﺠﯽ‬
‫اﺑﻴﺾ ]ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺳﻔﻴﺪ[، ﻣﻦ روزی دو ﺗﺎ ﺁدم ﺑﺨﻮر«.‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ هﻤﻪ ﺷﺎن را‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ. ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫اﺻﻞ‬
‫ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ. ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫اﻋﺰام ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯽ از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒّﻎ ﺑﻪ دﻳﺎر ﮐﻔﺎر‬
‫ﻠ‬
‫ﺑﻴﺎورد، زن ﺑﻪ‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ؛ هﺮ ﮐﺲ ﺷﮏ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﺧﻮﻧﺶ ﻣﺒﺎح اﺳﺖ. وﻇﻴﻔﻪ هﺮ‬
‫زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ اهﻢ و‬
‫َ َّ‬
‫ﮐﻔﺎر را اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﯽ از ﻣﻨﮑﺮ ﺑﮑﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ از‬
‫َﻗ َم از هﻤﻪ وﺟﻮهﺎت و ﻣﺨﺎرﺟﺎت اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ‬
‫اﺪ‬
‫ﭼﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ«.‬
‫واﺿﺢ و ﻻﺋﺢ ﺑﻞ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ‬
‫هﻨﮕﻔﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ‬
‫اﻇﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺸﻤﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎدی اﻣﺮ ﻣﺨﺎرج‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ؛ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮﻳﻦ، ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ هﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ ﻗﺪر وﺳﻊ ﺧﻮدﺷﺎن از ﮐﻤﮏ و‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪت درﻳﻎ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮد. وﻟﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻋﻮاﻳﺪی ﺑﺮ ﮐﻔﺎر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬
‫اﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪ ﻋﺼﻌﺺ ﺑﻦ اﻟﻨﺎﺳﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺻﺤﺮای ﺑﺮهﻮت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »وﺟﻮهﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻴﺮد«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ: »در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺧﺪا دﻧﻴﺎ را ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و از ﭘﻨﺞ اﻧﮕﺸﺖ هﺮ ﮐﺴﯽ ﻳﮑﯽ‬
‫ﻨ‬
‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎدات دارد و ﻣﻦ ﮐﻪ از ﺗﺮﮐﻪ و ﺳﻼﺳﻪ ﺳﺎداﺗﻢ ﭘﺲ ﺧﻤﺴﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ رﺳﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻﻐﺮ ﺳﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬
‫ّ‬
‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد و ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﮐﻪ اﺳﺎس‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ، ﻣﯽ ﮔﻔﺖ در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ هﻔﺘﻢ ﺧﻴﻠﯽ ﭘﻮل ﺑﻪ هﻢ ﻣﯽ رﺳﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﮐﻪ از اﻗﻠﻴﻢ دوازدهﻢ اﺳﺖ ﻣﺮدﻣﺎن ﭘﻮﻟﺪار زﻳﺎد دارد و هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ واﺟﺐ اﻟﺤﺞ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد. از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد دﺳﺘﻪ ای ﻗﻄﺎع اﻟﻄﺮﻳﻖ ﺳﺮ راﻩ ﻣﮑﻪ ﺑﮕﻤﺎرﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﻟﺨﺖ‬
‫ﺑﮑﻨﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻨﯽ در ﺗﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﭙﺶ ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ ﺗﺎ در روز ﻋﻴﺪ اﺿﺤﯽ ]ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن[ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی هﺮ ﺷﭙﺶ ﮐﻪ‬
‫ﺑﮑﺸﻨﺪ ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در راﻩ ﺧﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﺣﻮط اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﮑﺸﻨﺪ، ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺪﻳﺪاﻻﺳﻼم‬
‫هﺴﺘﻨﺪ و اﻗﻮام ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ. ﺁﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ اﺳﻼم را ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‬
‫وﮔﺮﻧﻪ ﻣﺎﻟﺸﺎن ﺣﻼل، زن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﻣﻬﺪوراﻟﺪم هﺴﺘﻨﺪ«.‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت: »اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﭘﻮل، ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﯽ هﻢ ﺑﺪهﻨﺪ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ. ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺸﻮد.‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﺁﻳﺎ در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻞ و ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺨﺼﻴﺺ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ از ﭘﻮل ﺣﻼل ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ و در ﺿﻤﻦ ﻣﻠﮏ ﻏﺼﺒﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮ از دﻳﺮزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺻﺪ و ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺘﺒﻊ و ﺗﻔﺤﺺ و ﺗﺠﺴﺲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت هﺴﺘﻢ.‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و ﮐﺘﺎﺑﯽ در ﺁداب ﻣﺒﺎل رﻓﺘﻦ و‬
‫ً‬
‫ﻃﻬﺎرت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ و ﺷﺶ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد‬
‫ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺮس«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻠﯽ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ ]ﭘﺎرﻳﺲ[ از ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁل ﺿﻴﺎء ‪ Alesia‬ﺷﻬﺮت دارد‬
‫و ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﺿﻴﺎء ﻧﻮﻩ ﻋﻤﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﻋﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺳﻨﺎن ﺑﻦ اﻧﺲ وی را دﻧﺒﺎل و ﺷﺘﺮش را از‬
‫ﻋﻘﺐ ﭘﯽ ﮐﺮدﻩ و ﺁن ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻪ ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ و ﻇﻦ ﻗﻮی ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺁن ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺰرﮔﻮار ﻣﻌﺮوف ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻘﻴﺮ هﻢ در ﮐﺘﺎب »اﺧﺘﻨﺎق اﻟﺸﻬﺪا« ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮﺧﻮردﻩ ام. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪام ﻣﺠﺪاﻧﻪ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ ﻣﺰار ﺁن ﺟّﺖ ﻣﮑﺎن‬
‫ﻨ‬
‫ُﻠﺪ ﺁﺷﻴﺎن را از ﭼﻨﮓ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ در ﺁورﻳﻢ و ﻣﻘﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ«.‬
‫ّ‬
‫ﺧ‬
‫9‬
‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ وهﺎﺑﻴﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﺴﺘﻢ. ﭼﻮن اﺟﺪاد ﻣﺎ زﻳﺮ ﺳﻴﺎﻩ ﭼﺎدر ﺑﺎ ﺳﻮﺳﻤﺎر و‬
‫ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣﺪﻳﺚ ﺁﻣﺪﻩ »اﻟﺘﻘﻴﺔ دﻳﻨﯽ و دﻳﻦ اﺑﺎﺋﯽ« ﭘﺲ در اﺑﺘﺪا ﺗﻘﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮ ﮐﻔﺎر‬
‫ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺸﻮﻳﻢ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »در اﻳﻦ ﺻﻮرت رﻗﺺ هﻢ ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺁﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ ﮐﻮﻧﻮا ﻗﺮدة ﺧﺎﺳﺌﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ، ﭼﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﻨ‬
‫ﺧﻮد ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻗﺮ ﺑﺪهﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دارد. واﻧﮕﻬﯽ از ﮐﻮری ﭼﺸﻢ ﮐﻔﺎر، اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻣﺘﺠﺪدی اﺳﺖ. ﻣﮕﺮ ﺧﻮد‬
‫ﺣﻀﺮت در ٠٠٣١ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ دور ﺳﻨﮓ »ﺣﺠﺮ اﻻﺳﻮد« رﻗﺺ ﻓﮑﺲ ﺗﺮوت ﻧﮑﺮد؟ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﺎﻻ هﻢ ﺣﺎﺟﻴﻬﺎ ِﺮوﻟﻪ ]ِﯽ‬
‫ه َ ﻟ‬
‫ِﯽ[ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟«‬
‫ﻟ‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭼﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ. ﻋﺠﺎﻟﺘﺎ اﻳﻦ ﻣﺬاﮐﺮات‬
‫ً‬
‫ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ. ﺧﻮﺑﺴﺖ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ و ﺑﺮ هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن دﻧﻴﺎ از ﭼﻴﻦ و ﻣﺎﭼﻴﻦ و ﺑﻼد ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ ﮐﻪ ﺑﻼد ﻧﺴﻨﺎس هﺎﺳﺖ و هﻤﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﮑﻠﻢ هﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﻤﺎوی ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی اﺳﺖ و هﺮ ﮐﻠﻤﻪ ﺁن ﺻﺪهﺰار ﻣﻌﻨﯽ دارد«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺧﺘﺮاع هﻤﻴﻦ هُﻞ ُﺒﻴﻦ هﺎ ]اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ هﺎ[ از ﺑﺮﮐﺖ هﺬا ﮐﺘﺎب ﻣﺒﻴﻦ ﻗﺮﺁن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ«.‬
‫ُﺘ ﻣ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻧ َﻢ، ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت و ﺣﮑﻤﻴﺎت و ﻣﻮﻋﻈﻪ ﺟﺎت و َﻨﺪﻳﺎت ]ﭘﻨﺪهﺎ[ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻳﮕﺮ، ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻓ‬
‫َﻌ‬
‫داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ دارای ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺗﺮی ﺁﻧﺮ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﻴﻢ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪهﻢ. ﻣﻘﺼﻮد وﺟﻮب ﻳﮏ ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻗﻮل ﻓﺮﻧﮕﯽ ﻣﺂﺑﻬﺎ »ﺑﺮﻓﺴﻮر« ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻼﻣﺬﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل از ﻗﺒﻴﻞ: ﺗﻄﻬﻴﺮ، ﺣﻴﺾ وﻧﻔﺎس، ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ، ﺷﮑﻴﺎت، ﺳﻬﻮﻳﺎت، ﻣﺒﻄﻼت، واﺟﺒﺎت،‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎت، ﻣﻘﺎرﻧﺎت، اﺳﺘﺤﺎﺿﻪ ﮐﺜﻴﺮﻩ و ﻗﻠﻴﻠﻪ و ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ و‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺁداب ﻃﻬﺎرت را ﻋﻤﻼ ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﺪ و ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ً‬
‫ً‬
‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻠﮑﻪ ﺁﻧﺎن ﮔﺮدد«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﭼﻮن ﺷﺮح اﻗﺪاﻣﺎت و‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﻦ ﮐﺎروان ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﺪ ﻟﺬا ﺑﻪ‬
‫ذﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻋﻈﺎم ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺻﻌﺐ و ﻃﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﺎ اﺳﺖ:‬
‫اوﻻ - اﺟﺒﺎری ﮐﺮدن ﻟﺴﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ و ﺻﺮف و ﻧﺤﻮ ﺁن ﺑﻪ‬
‫ً‬
‫ﻗﺪری ﮐﻪ ﮐﻔﺎر ﻗﺮﺁن را ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺪ ﮐﺎﻣﻞ و ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﺼﻞ و وﺻﻞ‬
‫و ﻋﻼﻣﺎت ﺳﺠﺎوﻧﺪی ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺗﻼوت ﺑﮑﻨﻨﺪ. اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﺁن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻋﻴﺒﯽ ﻧﺪارد، اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ.‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ – ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﻤﻪ اﺑﻨﻴﻪ و ﻋﻤﺎرات ﮐﻔﺎر. ﭼﻮن ﺑﻨﺎهﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻠﻨﺪ و دارای ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ و دور ﺁن ﺣﺼﺎر ﻧﻤﯽ‬
‫ً‬
‫ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﺎﻣﺤﺮم از ﻧﺸﻴﺐ ﻋﻮرت ﺧﻮاﺗﻴﻦ را ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺑﺘﻮان دﻳﺪ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﮐﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻣﺬهﺐ اﺳﻼم اﺗﺎﻗﻬﺎ ﮐﻮﺗﺎﻩ و ﺑﺎ ِﻞ درﺳﺖ ﺷﻮد اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا اﻳﻦ دﻧﻴﺎی دون ﮔﺬرﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﺪ و اﺳﺘﺤﮑﺎم و دل ﺑﺴﺘﻦ را‬
‫ﮔ‬
‫ﻧﺸﺎﻳﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﺮ ﭼﻪ ﺗﻴﺎﺗﺮ، ﻣﻮزﻩ، ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ، ﮐﻠﻴﺴﺎ، ﻣﺪرﺳﻪ و ﻏﻴﺮﻩ هﺴﺖ از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻤﺮدﻩ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬
‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ: »اﺣﺴﻨﺖ، اﺣﺴﻨﺖ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ و ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ و ﺳّﺖ‬
‫ﻨ‬
‫ّ‬
‫ﻧﺒﻮی و ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺼﻄﻔﻮی ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. وﻟﯽ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﻓﺮﻧﺠﻴﺎن را ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ و در ﺻﻮرت ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻮﻟﯽ در ﻳﮑﯽ ازﻳﻦ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ُﻠﯽ ِﺮژر )‪ (Folie Bergere‬ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﻴﻎ و ﻋﺒﺎدت ﺑﺸﻮم«.‬
‫ﻓ ﺑ‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ، اﻟﺒﺘﻪ، ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟«‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺛﺎﻟﺜﺎ – از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺣﻤﺎﻣﻬﺎ و ﺑﻴﺖ اﻟﺨﻼهﺎ ﺑﻪ ﻃﺮز اﺳﻼﻣﯽ و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در‬
‫ً‬
‫ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺁﻣﺪﻩ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﻦ دﻳﺪﻩ ﺷﻮد و ﭼﻮن ﮐﻔﺎر ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻃﻬﺎرت هﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ ﺑﺎ ﮐﺎﻏﺬ اﺳﺘﻨﺠﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﺨﻠﺺ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪاری هﻢ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮع ﻣﻤﺎﻟﮏ‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدر ﺑﺸﻮد.‬
‫روان ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁب ﺟﺎری در ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺷﺎرع ﻋﺎم و‬
‫راﺑﻌﺎ – ﮐﻨﺪن ﺟﻮﻳﻬﺎ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و‬
‫ً‬
‫در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺎﺟﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺁب ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ.‬
‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﭼﺎل ﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ در زﻣﻴﻦ، ﻃﺮز ﺳﻮﮔﻮاری،‬
‫ﺧﺎﻣﺴﺎ – ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺴﺘﺸﻮی اﻣﻮات و‬
‫ً‬
‫ﻣﺴﺎﺟﺪ، اﺣﺪاث اﻣﺎﻣﺰادﻩ هﺎ، ﺗﮑﻴﻪ هﺎ، ﻧﺬرهﺎ،‬
‫ﺧﺮج دادن، روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ، ﺑﻨﺎی‬
‫دادن دﺳﺘﻪ ای از ﻓﻘﺮای ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺑﻪ ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺗﺎ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ، ﺣﺞ، زﮐﻮة، ﺧﻤﺲ و ﮐﻮچ‬
‫اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻓﻘﺮ و ذّﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺁن‬
‫ﻟ‬
‫ﻃﺮز ﺗﮑﺪی را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ. ﭼﻮن‬
‫دﻧﻴﺎﺳﺖ.‬
‫01‬
‫ﺳﺎدﺳﺎ- اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز و ﺑﺠﺎ ﺁوردن اداب ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ ﮐﻔﺶ و ﻣﻮزﻩ ]ﭘﺎﭘﻮش[ و ﻟﺒﺎس ﺗﻨﮓ ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ. ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ً‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺎﺳﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﻄﻬﻴﺮ و ﻋﺒﺎدت در هﺮ ﺳﺎﻋﺖ و ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﻳﺶ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺲ ﺑﺮ ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻌﻠﻴﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ و ﺁﺳﺘﻴﻦ ﮔﺸﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺮای ﻣﺮدهﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﻋﺒﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎس اﺳﺖ و ﺑﺎ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب »اﻟﺘﺎرﻳﺦ اﻟﻌﺒﺎ و اﻟﺸﻮﻻ«‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻋﺠﻮﺑﻪ دهﺮ و ﻣﻘﺮاض اﻟﻨﻮاﺳﻴﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺑﻼد روﻣﻴﻪ، اﻋﺮاب ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫هﻤﯽ ﭘﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪی وﻟﯽ هﻤﻴﻦ ﮐﻪ در اﻧﺒﺎر ﻏّﻪ روﻣﻴﺎن وارد ﺷﺪﻧﺪی، ﺟﻮاﻟﻬﺎی ﺑﺴﻴﺎری اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﮐﺎﻩ و ﺟﻮ در ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﻠ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪی. از ﻓﺮط ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺗﻪ ﮐﻴﺴﻪ هﺎ را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ از ﻣﺤﺘﻮی ﺁن ﺑﺎ ذوق و ﺷﻮق ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮردن ﺷﺪﻧﺪی. هﻤﻴﻦ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻ رﺳﻴﺪﻧﺪی، ﺳﺮ ﺁن را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ ﺳﺮﺷﺎن را درﺁوردﻧﺪی و از دو ﻃﺮف دﺳﺘﻬﺎﻳﺸﺎن را. ﭘﺲ از ﺁن وﻗﺖ ﻋﺒﺎ‬
‫ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪ«.‬
‫»ﭼﻮن ﻣﻦ ﮐﺘﮑﺎﺑﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »ﺁﺛﺎر اﻻﺳﻼم ﻓﯽ ﺳﻮاﺣﻞ‬
‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس:‬
‫ﺁن از ﻣﻨﺎﻗﺐ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ و ﮐﺒﺎب ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﺧﺮﻣﺎ داد‬
‫اﻻﻧﻬﺎر« ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ و در‬
‫ﺑﺪهﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را در ﺁﻧﺠﺎ درج ﺑﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺳﻨﺪی ﺑﺲ‬
‫ﺳﺨﻨﻮری ﺧﻮاهﻢ داد، اﺟﺎزﻩ‬
‫ﻣﻤﺘﺎز اﺳﺖ«.‬
‫زﻧﻬﺎی ﮐﻔﺎر ﻣﮑﺸﻮف اﻟﻌﻮرة درﻣﻼء ﻋﺎم ﺑﺎ ﻣﺮدهﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »و اﻣﺎ ﺗﺎﺳﻌً،‬
‫ﺎ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﻴﺪ ﺣﺠﺎب ﻣﺴﺘﻮر ﮐﺮد ﺗﺎ‬
‫رﻗﺼﻨﺪ و َﺤﻖ و ﻣﻼﻣﺴﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺳ‬
‫ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﻓﺴﺎد اﺧﻼق ﺁﻧﻬﺎ از اﻳﻨﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ﻣﺮدهﺎ را ﺑﻪ ﺗﺴﻮﻳﻼت‬
‫ﻣﺤﻠﻞ و ﻃﻼق ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺳﻮم ﻧﻴﺴﺖ. ﭼﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت، ﺻﻴﻐﻪ،‬
‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺧﺮﭼﻨﮓ و ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ و ﺧﻮک ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و در ﻣﻮﻗﻊ ذﺑﺢ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺴﻢ اﷲ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﭘﺲ ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را از هﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺎس ﮐﺮد.‬
‫ﻋﺎﺷﺮا- در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ و ﻧﻘﺎﺷﯽ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازﻩ ﻃﺮف ﺗﻮﺟﻪ و دارای اهﻤﻴﺖ و اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ‬
‫ً‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻻت ﻏﻨﺎ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ را ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ وﻋﺎظ و روﺿﻪ ﺧﻮان و ﻣﺪاح در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ دﻻﻟﺖ ﮐﻨﻨﺪ. هﻤﭽﻨﻴﻦ هﺮ ﭼﻪ ﭘﺮدﻩ ﻧﻘﺎﺷﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﻣﺠﺴﻤﻪ هﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮑﺴﺖ، هﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺎ ﻗﻮم ﻟﻮط ﮐﺮد. اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ اﺷﻴﺎء ﻧﻔﻴﺲ و ﻗﻴﻤﺘﯽ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ هﻢ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻴﺮد. واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن‬
‫دﻧﻴﺎ، ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ، ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ، ﺁﺗﺶ دوزخ، ﻣﺎرهﺎی ﺟﻬﻨﻢ، روز ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﺳﺎل، ﺳﮓ ﭼﻬﺎر ﭼﺸﻢ در دوزخ، ﻇﻬﻮر‬
‫ِﻤﺎر د ّﺎل، ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﻗﻀﺎ و ﻗ َر و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ. و ﻧﻴﺰ از ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺑﻬﺸﺖ و ﺛﻮاب ُﺧﺮوی ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﯽ‬
‫ا‬
‫َﺪ‬
‫ﺣ ِ ﺟ‬
‫ﺑﺪهﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻮری و ﺑﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﻠﻤﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ، هﺮﮔﺎﻩ ﺛﻮاﺑﮑﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺑﻬﺸﺖ‬
‫هﻔﺘﺎدهﺰار ﺷﺘﺮ و ﻗﺼﺮ زﻣﺮدی ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار اﺗﺎق دارد و ﻓﺮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ در ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮش در ﻣﻐﺮب و‬
‫ﭘﺎﻳﺶ در ﻣﺸﺮق اﺳﺖ. ﺑﻌﻼوﻩ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮐﻤﯽ ﺗﺮﻳﺎک ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻋﻘﺒﯽ و‬
‫ﺁﺧﺮت ﺑﮑﻨﺪ«.‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت زﻳﺎد اﺳﺖ. هﻤﻴﻨﻘﺪر‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻪ زﻏﻢ ﺣﻘﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫ﮐﻨﻴﻢ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻻﻟﺖ ﻣﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺘﺎن و اﺷﮑﺎﻻﺗﯽ‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻣﻘﺼﻮد ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻧﺸﺎن دادن‬
‫ﺷﺪ. ﻣﺜﻼ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮﻣﯽ‬
‫ً‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒّﻐﻴﻦ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﻠ‬
‫و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﺪری ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﻳﻬﻮد. وﻟﯽ ﻃﺮز ﺁداب‬
‫و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺗﻘﺒﻞ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺣﺘﺎ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدﻩ هﻢ هﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ و ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ و هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ. ﭼﻮن از ﮐﻔﺎر ﮐﺘﺎﺑﺪار هﺴﺘﻨﺪ. وﻟﯽ ﮐﻔﺎر ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺑﻪ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ ﺑﻪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ و از ﮐﻔﺎر ﺣﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺮ ﻧﻮ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﻳﺎ ﻧﺴﻠﺸﺎن را‬
‫ِ‬
‫ﺑﺮاﻧﺪازﻳﻢ ﺗﺎ هﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻘ ّب ﺧﺪا ﺑﺸﻮﻧﺪ«.‬
‫ﺮ‬
‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس: »در ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮔﻮش و ﺑﻴﻨﯽ ﺁﻧﻬﺎا را ﻣﯽ ُﺮﻳﻢ و ﻧﺦ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻢ و زﻧﻬﺎﻳﺸﺎن و ﺷﺘﺮاﻧﺸﺎن را‬
‫ﺑ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﺪرداﻧﯽ از ﮐﻔﺎری ﮐﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸ ّف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗ َﻒ‬
‫ُﺤ‬
‫ﺮ‬
‫و هﺪاﻳﺎﻳﯽ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻋﻄﺎ ﺑﺸﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﮐﻔﻦ ﻣﺘﺒﺮک، ُﻬﺮ ﻧﻤﺎز، ﺗﺴﺒﻴﺢ، ﺣﺮز ﺟﻮاد ]ﻧﻮﻋﯽ ﻃﻠﺴﻢ و دﻋﺎ[،‬
‫ﻣ‬
‫دﻋﺎی دﻓﻊ ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺰ، دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ، ﻃﻠﺴﻢ ﺳﻔﻴﺪﺑﺨﺘﯽ، ﺣﻠﻘﻪ ﻳﺎﺳﻴﻦ، ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﺑﻪ درد ادای‬
‫ﻓﺮاﻳﺾ و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ هﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد. ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ هﻢ از ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺣﻀﺮت‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ هﻔﺖ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا‬
‫دارد و ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﻣﺒ ﱢز هﺪﻳﻪ ﺷﻮد«.‬
‫ُ َﺮ‬
‫اﻻﻟﻮﻟﮏ اﻟﺠﺎﻟﻴﺰﻳﻪ: »ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﮐﻔﺎر را ﺁﺗﺶ ﺑﺰﻧﻴﻢ و ﻋﻮﺿﺶ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪهﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ و ﻋﻠﻮم دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی هﻤﻪ در ﺁﻧﺴﺖ«.‬

‫11‬
‫ﻣﻨﺠﻨﻴﻖ اﻟﻌﻠﻤﺎء: »اﻟﺒﺘﻪ، ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ، ﮐﻔﯽ ﺑﻪ زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت. ﭼﻮن ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺮام اﺳﻼم هﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺸﻮﻳﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻴﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻤﺘﺎن و ﻳﺎ ﺧﺮاج ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺪهﻴﺪ. اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﮐﻔﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎج ﺳﺒﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ«.‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار رأی ﻗﻄﻌﯽ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ هﻤﮕﯽ ﺑﺮﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻴﻢ و‬
‫هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ درﻳﻦ ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ. اﻣﺎ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ ﻻزﻣﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ دﻳﻨﯽ ﻧﺒﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ، ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت‬
‫ﺑﻪ اﻳﻞ و ﺗﺒﺎر ﺧﻮدش ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻧﻮﻩ هﺎی ﺧﻮدش را ﻗﺒﻞ از وﻻدت اﻣﺎم ﮐﺮد و ﻃﺎﻳﻔﻪ ﺧﻮد را ﺳﺎدات و‬
‫اﺣﺘﺮام ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن واﺟﺐ داﻧﺴﺖ. ﭼﻮن ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﻧﻬﻀﺔ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت اﺳﺖ هﻤﻪ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻠﻤﺎء و ﺳﺎدات ﺑﺎﺷﻨﺪ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮازﻧﺪﻩ ﺗﺮ و ﮐﺴﯽ ﻣﺒ ّزﺗﺮ از ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﻴﺴﺖ. ﻟﺬا اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ اﻳﻦ‬
‫ُ َﺮ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻳﻦ ﺣﺴﻦ اﻧﺘﺨﺎب را از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و ﻣﺴﻠﻤﺎت ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ«.‬
‫ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ«.‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﻨﺪﻩ از ﺣﺴﻦ ﻧّﺖ و ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﻟﺴﺎﻧﻢ اﻟﮑﻦ و ﻧﻄﻘﻢ ﻗﺎﺻﺮ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺁﻗﺎی‬
‫ﻴ‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم از اﺳﺎﺗﺬﻩ ﻓﻘﻬﺎ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ وﺟﻮد ﺷﺮﻳﻔﺸﺎن در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺎدی از واﺟﺒﺎﺗﺴﺖ. ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺳ َﺖ ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ و ﺁﻗﺎزادﻩ اﻳﺸﺎن ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬
‫ِﻤ‬
‫ﺑﺮدﻩ و از ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎب ﻧﻔﻴﺲ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮف اﻳﺸﺎن و‬
‫ﺷﺎهﺪ ﻣﺪﻋﺎﻳﻢ اﺳﺖ. هﻤﭽﻨﻴﻦ زﺑﺎﻧﻬﺎی ﻋﺮﺑﯽ، ﻗﺒﻄﯽ، ﺷﺎﻣﯽ، ﺑﺮﺑﺮی، اﻟﺠﺰاﻳﺮی، ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ، ﺑﻐﺪادی و ﺑﺼﺮﻩ ای و ﻏﻴﺮﻩ‬
‫را ﻣﺜﻞ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺎ ﻣّﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺎ را ﺳﺮاﻓﺮاز و‬
‫ﻨ‬
‫از راﻩ ﻟﻄﻒ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ. ﻳﻌﻨﯽ ﺁن هﻢ ﻣﺤﺾ ﺛﻮاب اﺧﺮوی ﭼﻮن اﻳﻦ اﻗﺪام اﺟﺮ دﻧﻴﻮی هﺮﮔﺰ ﻧﺪارد«.‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺣﻘﻴﻘﺔ ﺑﻨﺪﻩ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﺑﻪ ﭼﻪ زﺑﺎن ازﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﻇﻦ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺗﺸﮑﺮ ﺑﮑﻨﻢ. اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺸﺎن و‬
‫ً‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺧﺮوی اﻳﻦ ﮐﺎر ﻧﺒﻮد هﺮﮔﺰ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم«.‬
‫)ﮐﻒ زدن ﻣﻤﺘﺪ ﺣﻀﺎر(‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻣﻦ از ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و هﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم اﺳﻼم ﮐﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪﻩ ام.‬
‫ﮐﻔﺎر ﻻزم اﺳﺖ، ﺁﻗﺎی‬
‫اﻣﺎ اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﭼﻮن ﻳﮏ ﻧﻔﺮ دّﺎک ﻣﺠ ّب ﺟﻬﺖ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدن‬
‫ﺮ‬
‫ﻟ‬
‫دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸ ّف ﻣﯽ‬
‫ﺮ‬
‫ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮐﻪ ﭘﺴﺮﺧﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﻏﻠﺐ ﮐﻔﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻨ‬
‫در ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و‬
‫ﺷﻮﻧﺪ اﻳﺸﺎن ﺧﺘﻨﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺤّﻞ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﻠ‬
‫دﺳﺘﺶ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارد و‬
‫روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ ﻳﺪ ﻃﻮﻻﺋﯽ دارد، ﺣﺘﺎ ﻋﻘﺮب ﺟ ّارﻩ را در ﮐﻒ‬
‫ﺮ‬
‫از ﺁداب دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی‬
‫ﺑﺮای ﻓﺮوش دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ از او ﮐﺴﯽ را ﺧﺪا ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪﻩ و‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ«.‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد، اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﻓﺴﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫از ﺟﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ، ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ دﺳﺘﻪ‬
‫ﺑﺮای ﺧﻴﺮ ُﻘﺒﯽ و اﺟﺮ اﺧﺮوی ﺳﻴﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮐﺮدﻩ و ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﭘﺮ ﺧﻄﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ«.‬
‫ﻋ‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﭘﺲ از ﺁن ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ ﺻﻮرت ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد، از ﭘﺮ ﺷﺎﻟﺸﺎن در ﺁوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اراﺋﻪ‬
‫ِ‬
‫ً‬
‫دادﻧﺪ ﺗﺎ اﻣﻀﺎء و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺑﺸﻮد. ﻣﻔﺎد ﺁن از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد:‬
‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ٥٢ ﻣﺎﻩ ﺷﻮال ﺳﺎل ٦٤٣١ هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺎرک ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺮﮐﺐ از ﻋﻠﻤﺎء ﻳﮕﺎﻧﻪ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻓﺮزاﻧﻪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ ﮐﺎﻣﻠﺔ اﻟﻮداد اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ذﻳﻞ: ﺣﻀﺮت ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺳ َﺖ رﻳﺎﺳﺖ، ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ‬
‫ِﻤ‬
‫رﻳﻴﺲ و ﻣﻨﺸﯽ ﻣﺨﺼﻮص، ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ، ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ ﻓﻘﻴﻬﺎت ﺑﺮای ﺗﺒﻠﻴﻎ‬
‫دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ رهﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﻋﺠﺎﻟﺔ ﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن‬
‫ﻟﻴﺮﻩ اﻧﮕﺮﻳﺰﻳﻪ ]اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ[ ﺑﺮای ﻣﺨﺎرج از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ﻓﻮق هﺮ‬
‫ﻃﻮر ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺣﻀﺎر ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ وﻟﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ ﺧﻮاﺳﺖ و هﻠﻬﻠﻪ ﮐﻨﺎن‬
‫ﻣﺸﮏ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ و دهﻦ ﺑﻪ دهﻦ ﮔﺸﺖ. ﺳﭙﺲ هﺮ ﮐﺪام از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را در‬
‫ﻣﺮ ّﺐ ﺁﻟﻮدﻩ ﭘﺎی ﮐﺎﻏﺬ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ و ﺧﻮﺷﯽ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺖ.‬
‫ﮐ‬
‫اﻟﺴﺎﻣﺮﻩ ﻓﯽ ٥٢ ﺷﻮال ٦٤٣١‬
‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬

‫21‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ‬
‫اﻣﺮوز ﺻﺒﺢ از ﺻﺪای ﻧﻌﺮﻩ ﻧﺎهﻨﺠﺎری از ﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺪم. دﻳﺪم ﮐﻪ هﻤﺴﻔﺮهﺎی اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ وﺣﺸﺘﺰدﻩ ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ‬
‫ﻨ‬
‫اﻻﻗﻄﺎب را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺗﺮن را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﭘﻴﺮهﻦ و زﻳﺮﺷﻠﻮاری دﺳﺖ زﻳﺮ ﭼﺎﻧﻪ اش زدﻩ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞ‬
‫ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﻧﺨﺮاﺷﻴﺪﻩ ای اﺑﻮﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ. ﻣﺮا ﮐﻪ دﻳﺪ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ: »ﺻﺪای ﻣﻦ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﺑﻮد، ﺳﺮ زﻧﻢ‬
‫هﻮو ﺁوردم اوﻧﻢ از ﻟﺠﺶ ﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﻮردم داد و ﺻﺪاﻳﻢ ﮔﺮﻓﺖ، ﺧﺪا ﺑﻴﺎﻣﺮزدش! ﭘﺎرﺳﺎل ﻋﻤﺮش را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داد«.‬
‫َّ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ: »از ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ رﻳﺶ و ﺳﺒﻴﻞ روﺑﺮوی ﮐﻔﺎر ﺁواز ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﺪ؟«‬
‫ »اﻳﻦ ﻣﻮهﺎی ﺳﺮم را ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﺪ؟ از زور ﻓﮑﺮ و ﺧﻴﺎﻻت اﺳﺖ، ﺑﺎد َﺰِﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺳﻔﻴﺪ ﮐﺮدﻩ«.‬‫ﻧ ﻟ‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﻪ هﺰار زﺑﺎن ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ ﮐﺮدم ﺗﺎ ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﭘﻮﺷﻴﺪ، ﭼﻮن ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ وارد ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪﻳﻢ. ﺳﻨﺖ‬
‫اﻻﻗﻄﺎب از ﻣﻦ ﺧﻮاهﺶ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ او را ﺑﺒﺮم ﺑﺎزار ﺗﺎ ﻳﮏ ﻣﻮش ﺧﺮﻣﺎﻳﯽ ﺑﺮای دﺧﺘﺮش ﺳﮑﻴﻨﻪ‬
‫ﺳﻮﻏﺎت ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ. ﺑﻌﺪ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ در ﺳﻪ اﺗﺎق دورﺗﺮ ﺑﺎ ﻳﺨﻪ ﺑﺎز، ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد و ﺳﺮ‬
‫ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺳﻴﮕﺎر ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﺪ و دودش را ﺑﺎ ﺗﻔﻨﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺮزن ﺟﻬﻮد ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد. ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺑﺎ‬
‫ِﻠﻢ اﺷﺎرﻩ ﺑﺎ ﺁن زن ﺣﺮف ﻣﯽ زد و هﺮ دو ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ. ﺑﻪ ﻗﺪری ﺳﺮش ﮔﺮم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺪ. ﻣﺎ هﻢ ﻣﺰاﺣﻢ‬
‫ﻋِ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﻓﺘﻴﻢ، ﭼﻮن دﻳﺸﺐ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻇﻬﺎر ﮐﺴﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد. در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺗﺮن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ هﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ از ﻣﻴﺎن ﺟﻨﮕﻞ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺖ. از راهﺮو ﻟﻐﺰﻧﺪﻩ ﺁن ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ در اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ِ‬
‫را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻔﺲ ﮐﻔﺎر در ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻔﻮذ ﻧﮑﻨﺪ. ﭼﻮن اﻳﻦ اﺗﺎﻗﭽﻪ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺰاف ﺑﺮای رؤﺳﺎی ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﺧﻠﻮت‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﻔﺎر ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. وارد ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﻬﺎی ُﻤﺎر ﺗﺮﻳﺎک ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪی دور ﮐﻠﻪ‬
‫ﺧ ِ‬
‫اش ﺑﺒﺴﺘﻪ ﺑﻮد اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ دور ﺧﻮدش ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد و هﺮ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮن ﻣﯽ ﺧﻮرد ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ روح از‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﻣﻔﺎرﻗﺖ ﺑﮑﻨﺪ. ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺗﺮن هﺴﺘﻨﺪ و از ﺑﺪﺟﻨﺴﯽ ﻗﻄﺎر را ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ‬
‫و ﻳﺎ ﺑﻴﺮاهﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺗﻠﻒ ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﻣﻦ را ﮐﻪ دﻳﺪ ُﻞ از ُﻠﺶ ﺷﮑﻔﺖ و ﮔﻔﺖ: »ﻗﺮﺑﺎﻧﺘﺎن! دﺳﺘﻢ ﺑﻪ‬
‫ﮔ‬
‫ﮔ‬
‫داﻣﻨﺘﺎن، ﻣﺎ در وﻻﻳﺖ ﻏﺮﻳﺐ هﺴﺘﻴﻢ. ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﺳﻢ ﺑﺨﻮراﻧﻨﺪ؟ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ را ﻣﻦ ﺳﻮرﻩ ﻋﻨﮑﺒﻮت و ﺁﻳﺔ اﻟﮑﺮﺳﯽ‬
‫َّ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪم ﺗﺎ از ﺷﺮ ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﻴﻢ«.‬
‫ّ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﺷﺐ ﮐﻼﻩ ﻣﺸﻐﻮل ﻓﻮت ﮐﺮدن در ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن ُﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن ﻣﯽ‬
‫ﮔ‬
‫ﺟﻮﺷﻴﺪ از ﻣﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ: »ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟«‬
‫ﺳّﺖ ﮔﻔﺖ: »ﻳﮏ ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را دارد ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«.‬
‫ﻨ‬
‫ﺗﺎج: »ﺁﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﭘﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﻩ! ﺧﻮب ﭼﻘﺪر ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ؟«‬
‫ﺳّﺖ: »ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺎ در ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد. ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻤﺪاﻧﻬﺎ را دم دﺳﺖ ﺑﮕﺬارﻳﻢ و رﺧﺘﻬﺎﻳﻤﺎن را ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ. اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﻨ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﻮن اﺳﺖ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﮔﻔﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ اﺳﻢ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ را در ﮐﺘﺎب »اﻟﻤﻬﺎﻟﮏ و اﻟﻤﺨﺎوف« دﻳﺪﻩ ام. ﻣﺼﻨﻒ ﺁن ﮐﺘﺎب از‬
‫ﻣﺘﺒﺤﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ، ﺷﺮﺣﯽ دادﻩ و ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ: اﺳﻢ اﺻﻠﯽ ﺁن »اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ« ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ، ﻳﻌﻨﯽ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻟﻤﻴﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻟﻴ َﺖ ﻣﯽ ﺁورد. ﭼﻮن ﮐﺴﺮﻩ ﺑﺮ ﻳﺎء ﺛﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ اﻋﻼل ﺷﺪ. اﻟﻒ و ﻻم را هﻢ از اﻟﻠﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻨ‬
‫اﺧﺘﺼﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺲ اﻟﻒ و ﻻم »اﻟﺒﺮ« را هﻢ ﺣﺬف ﮐﺮدﻧﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ اﺳﻢ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد، َﺮﻟّﻦ ﺷﺪ و از ﮐﺜﺮت اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﺑ ﻴ‬
‫ِﺮﻟﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ. ﺣﺘﻤﺎ اهﺎﻟﯽ ﺁﻧﺠﺎ ﻋﺮب هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و ﺷﮑﻢ روش در ﺁﻧﺠﺎ ﺷﻴﻮع دارد«.‬
‫ً‬
‫ﺑ‬
‫ﺗﺎج: »ﻓﯽ اﻟﻮاﻗﻊ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﻪ هﻤﻪ ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ، ﺟﺰﻳﺮﻩ وﻗﻮاق، زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ و‬
‫ﺳﻮدان و هﻤﻪ ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﺰﻧﻴﻢ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »اﮔﺮ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ!«‬
‫ﺗﺎج: »ﺑﺮ ﭘﺪرﺷﺎن ﻟﻌﻨﺖ! ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﺎﻧﻴﻢ، ﺁﻳﺎ اﻻغ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ اﺳﻤﯽ روﻳﺶ ﺑﮕﺬارم؟ ازش ﺁب و‬
‫ﺁﺗﺶ ﻣﯽ رﻳﺰد، ﺳﻮت ﻣﯽ زﻧﺪ، ﺻﺪا ﻣﯽ دهﺪ، دود ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺁدم را ﺳﻴﺼﺪ ﺑﺎر ﻣﯽ ُﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. اﻳﻦ هﻤﺎن‬
‫ﮐ‬
‫ِﻤﺎر د ّﺎل اﺳﺖ. ﻣﺮﺣﻮم اﺑﻮی از ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻘﻴﻦ را ﺑﺎ ﻳﮏ اﻻغ ﻣﺮدﻧﯽ رﻓﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺶ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻟﺨﺘﺶ ﮐﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣ ِ ﺟ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪ. ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮدﻣﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﺪارﻳﻢ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺁﻳﺎ ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ و ﻧﻌﻠﻴﻦ را در ﺟﺎی ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻔﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬
‫ِ‬
‫ﺳّﺖ: »اﻟﺨﺸﮏ ﻣﻊ اﻟﺨﺸﮏ ﻻﻳﺘﭽﺴﺒﮏ. ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ«.‬
‫ّ‬
‫ﻨ‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ ﻧﺬر ﮐﺮدﻩ ام اﮔﺮ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود، ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدم ذﺑﺢ ﺑﮑﻨﻢ و ﺑﻪ ﻓﻘﺮا ﺑﺪهﻢ.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﺷﻤﺎ دﻗﺖ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮک ﻧﻔﺮوﺷﻨﺪ، ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ از ﮐﻔﺎر ﺑﺮ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ«.‬
‫ﻨ‬
‫31‬
‫ﺗﺎج: »ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﺁﻟﻮدﻩ اﺳﺖ، ﻋﺒﺎﻳﻢ ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ. ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »راﺳﺘﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج، دﻳﺸﺐ ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﮑﺎر داﺷﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺁب ﺷﺪم، ﮔﻤﺎن ﮐﺮدم از ﮐﻔﺎرﻧﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ اﺳﻢ‬
‫ﺑﺪ روی ﻣﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ«.‬
‫اﺣﻤﺪ را ﻣﯽ دﻳﺪم. در ﻋﻤﺮم اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ هﻔﺘﻪ ﺑﺪون‬
‫ﺗﺎج: »دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب واﻟﺪﻩ‬
‫اﮐﺒﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ، ﺧﻮدﻣﺎن را ﻓﺪاﻳﯽ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ، در راﻩ اﺳﻼم‬
‫زن هﺴﺘﻢ. ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻣﺎ ﺟﻬﺎد‬
‫ﺁﻗﺎی ﺟﺮﺟﻴﺲ، اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﺮای ﻣﺠﻠﻪ اﻟﻤﻨﺠﻼب ﻳﺎدداﺷﺖ‬
‫اﻧﺘﺤﺎر ﮐﺮدﻳﻢ و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻳﻢ!‬
‫ال ﺿﻴﺎء در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ دﻓﻦ ﺑﮑﻨﻴﺪ و اﺳﻢ ﻣﺰارم را »اﻣﺎﻣﺰادﻩ‬
‫ﺑﮑﻨﻴﺪ: ﻣﻦ اﮔﺮ ُﺮدم ﻣﺮا در‬
‫ﻣ‬
‫زﻳﺎرﺗﮕﺎﻩ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺸﻮد. راﺳﺘﯽ ﭼﻪ اﺟﺮی در ﺁن دﻧﻴﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ‬
‫ال ﺗﺎج« ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ‬
‫هﻤﻪ ﺻﺪﻣﺎت و زﺣﻤﺎت ﻣﺎ را ﺑﮑﻨﺪ؟! ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺮای رﻓﻊ‬
‫داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺒﺮان اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻟﺪاﻟﻮرود هﺮ ﮐﺪام ﻧﻔﺮی ﺳﻪ ﺗﺎ زن ﺻﻴﻐﻪ‬
‫ﺧﺴﺘﮕﯽ و دﻓﻊ ﻣﻀﺮت‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬
‫دﻳﺪم ﻳﮏ ﺳﻴﺪ ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر ﻧﻮراﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﻮرد ] ُﺮد ﻧﺎم ﻳﮏ درﺧﺘﭽﻪ‬
‫ﻣ‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب‬
‫زﻳﺮﺷﻠﻮاری ﺳﺒﺰ، ﮐﻴﺴﻪ ﺗﻮﺗﻮن ﺳﺒﺰ، ﮔﻴﻮﻩ ﺳﺒﺰ، ﺷﺎرب ﺳﺒﺰ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺖ[ ﺳﺒﺰ: زﻳﺮﺟﺎﻣﻪ ﺳﺒﺰ،‬
‫دﺳﺘﮑﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﺒﺎرﮐﺶ دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮد در ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﺑﻮد از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ و ﭘﺮﻧﺪﻩ و ﺧﺰﻧﺪﻩ و دوﻧﺪﻩ.‬
‫از ﺧﻮاب ﮐﻪ ﭘﺮﻳﺪم ﺑﻮی ﻋﻄﺮ و ﻋﺒﻴﺮ ﻣﺮا ﺑﻴﻬﻮش ﮐﺮد«.‬
‫ﺗﺎج: »ﻋﺠﻴﺐ، ﻋﺠﻴﺐ! هﻤﻴﻦ ﮐﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮاب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﯽ و ﻳﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ رﺟﻮع‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«.‬
‫در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ وارد ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ: »اﻳﻨﺠﺎ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﮐﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻮل ﺑﺰﻧﻴﻢ.‬
‫ﺷﻤﺎهﺎ از ﺑﺲ ﮐﻪ وﺳﻮاس ﺑﻪ ﺧﺮج دادﻳﺪ، ﻧﮕﺬاﺷﺘﻴﺪ ﻳﮏ ﺷﮑﻢ ﺳﻴﺮ ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻳﻢ. ﻣﻦ ﺳﻪ ﻗﻮﻃﯽ از اﻳﻦ ﮔﻮﺷﺘﻬﺎﻳﯽ دارم ﮐﻪ‬
‫در ﺟﻌﺒﻪ ﺣﻠﺒﯽ اﺳﺖ. از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻨﻴﺪم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺁﻧﻬﺎ را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ«.‬
‫ﺳّﺖ: »اﺣﺘﻴﺎط اﺣﻮط اﺳﺖ. ﻣﻦ ﮐﻪ ﻟﺐ ﻧﺨﻮاهﻢ زد. اﮔﺮ ﻳﮏ ﻗﻄﺮهﻪ ﺷﺮاب در درﻳﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ، ﺑﻌﺪ از ﺁن درﻳﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎک ﭘﺮ‬
‫ﻨ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺗﭙﻪ ای ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن درﻳﺎ ﺑﺸﻮد و ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁن ﺗﭙﻪ ﻋﻠﻒ ﺑﺮوﻳﺪ و ﮔّﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی از ﺁن ﺗﭙﻪ ﺑﮕﺬرد و از ﺁن‬
‫ﻠ‬
‫ﻋﻠﻒ ﺑﭽﺮد، ﻣﻦ از ﮔﻮﺷﺖ ﺁن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪهﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻏﺼﻪ اش را ﻧﺨﻮرﻳﺪ. ﻋﻮﺿﺶ وارد ﺷﻬﺮ اﻟﻠﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻳﮏ دﻳﮓ ﺑﺰرگ ﺁش ﺷﻠﻪ ﻗﻠﻤﮑﺎر ﺑﺎر ﻣﯽ‬
‫ﮔﺬارﻳﻢ و هﻤﻪ ﺷﮑﻢ هﺎﻳﻤﺎن را از ﻋﺰا در ﻣﯽ ﺁورﻳﻢ«.‬
‫در اﻳﻦ وﻗﺖ دورﻧﻤﺎی ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ. ﺑﻨﺎهﺎی ﺑﻠﻨﺪ، ﺑﺎﻏﻬﺎی ﺳﺒﺰ، واﮔﻨﻬﺎی ﺑﺮﻗﯽ ﮐﻪ در ﺁﻣﺪ و ﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ از‬
‫ﺁﻧﺠﺎ دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ راﻩ ﺁهﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻓﺘﺎدﻧﺪ. هﺮ ﮐﺲ ﭼﻤﺪان ﺧﻮدش را ﺳﺮﮐﺸﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد. دﺳﺘﻪ ای‬
‫ﭘﻴﺎدﻩ و ﮔﺮوهﯽ ﺳﻮار ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭘﺲ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻎ هﻨﮕﻔﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﻪ ﺷﻴﺸﻪ از ﺗﺮن و ﻃﺒﺦ در اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺁن و ﺳﻮزاﻧﻴﺪن ﻧﻴﻤﮑﺖ و ﻏﻴﺮﻩ در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ »ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« ﭘﻴﺎدﻩ‬
‫هﻢ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﻤﺮک ﮔﺰاف ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ.‬
‫ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎر ﺻﻨﺪوق ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ را‬
‫ﺑﺮای ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻳﺸﺎن از ﻣﻴﺎن‬
‫ﭘﺲ از ﺁن، ﺻﻮرت ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﺑﺮﻟﻴﻦ را‬
‫اﺳﻢ هﺮاﻣﺲ اﻟﻬﺮاﻣﺴﻪ را در ﮐﺘﺎب »زﻧﺪﻗﺔ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ »هﺘﻞ ِﺮ ِﺲ« را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ ﭼﻮن‬
‫ه ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﻮن و اﻋﺮاب ﺑﻮد. ﻣﻦ هﻢ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ‬
‫اﻟﻌﺘﻴﻘﻪ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ‬
‫هﻤﺎن ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ اﺗﺎق ﮔﺮﻓﺘﻢ.‬
‫در ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﻢ ﻧﺎﭼﺎر در‬
‫اﻣﻀﺎی ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ از ﺑﺎﻧﮏ‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ورﻗﻪ اﻋﺘﺒﺎر را ﺑﻪ‬
‫ﺁن را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ از‬
‫ﺑﺮای ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﻘﺪاری از وﺟﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﺼﺒﯽ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ. ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ زﻣﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮد، ﻓﺮﻣﺎن داد ﺑﺮاﻳﺶ ﺣﻤﺎم ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻨﻨﺪ. در ﺿﻤﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﮐﺮدﻩ ﺗﺬﮐﺮ دادﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮن ﻣﺎ ﻣﻈﻬﺮ اﺳﻼم هﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﮐﻔﺎر ﺑﺸﻮﻳﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﭽﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁب‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻴﻢ و ﺑﺮای اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺧﻮراک، وﺿﻮ و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻓﻘﻂ از ﺁب رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﻢ. اﮔﺮﭼﻪ ﻓﻀﻮﻻت و ﻣﺰﺑﻠﻪ ﺷﻬﺮ در ﺁن رﻳﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ اﻣﺎ ﭼﻮن روان ﺑﻮد ﺷﺮﻋﺎ‬
‫ً‬
‫ﭘﺎک ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﮐﻪ در ﻓﻦ دّﺎﮐﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮد، ﺑﻪ ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻨﺪ. هﺮ ﮐﺪام از‬
‫ّ ﻟ‬
‫ﻨ‬
‫ﺁﻗﺎﻳﺎن اﺗﺎﻗﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺧﻮدﺷﺎن درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻳﻌﻨﯽ ﻓﺮش و ﺗﺨﺘﺨﻮاب را ﺟﻤﻊ‬
‫ﮐﺮدﻩ ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن ﻳﮏ ﺗﮑﻪ زﻳﻠﻮ ﻳﺎ ﮔﻠﻴﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻳﮏ ﺟﺎ ﻧﻤﺎز‬
‫و ﻳﮏ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ هﻢ روﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ.‬
‫ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﻮﻏﺎی ﻏﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪ. رﻳﻴﺲ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺴﺮزﻧﺎن ﻣﺎ را ﺧﺒﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻪ، ﺁب ﺣﻤﺎم از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم‬
‫ﺑﻪ دوم و از دوم ﺑﻪ اول ﺳﺮاﻳﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺸﺘﺮی هﺎﻳﺶ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ. ﻣﺎ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ رﻓﺘﻴﻢ و در ﺣﻤﺎم را ﺑﺎز ﮐﺮدﻳﻢ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ رﻳﺶ و ﺳﺮ و ﻧﺎﺧﻦ ﺣﻨﺎ ﺑﺴﺘﻪ روی زﻣﻴﻦ ﺣﻤﺎم ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ او را ﻣﺸﺖ و ﻣﺎل ﻣﯽ داد. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻴﺮ ﺁب ﻟﮕﻦ ﭘﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻴﺮون ﻣﯽ‬
‫ﻨ‬
‫41‬
‫رﻳﺨﺖ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اول ﭘﺮﺧﺎش ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﺮا ﭼﺸﻢ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺗﻦ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد اﻳﺸﺎن اﻓﺘﺎدﻩ و ﺑﻌﺪ ﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻧﺪ: »ﻧﻘﺺ‬
‫ﺣﻤﺎﻣﻬﺎی ﮐﻔﺎر را ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازﻩ اﺳﺖ! ﺳﺮﺑﻴﻨﻪ ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺁب ﺁن ُﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﻧﺠﺲ‬
‫ﮐ‬
‫اﻧﺪر ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ«.‬
‫ﺁﻣﺪ، ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺣﺎل زار از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج از اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺮﺁﺷﻔﺘﻨﺪ و‬
‫هﺸﺘﺼﺪ ﻣﺎرک ﺟﻬﺖ ﺧﺴﺎرت وارد ﺑﻪ ﺣﻤﺎم را ﺁورد.‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﭘﻮل‬
‫ﺧﻴﻠﯽ اوﻗﺎﺗﺸﺎن ﺗﻠﺦ ﺷﺪ. ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن‬
‫ﻧﻔﺮ او را ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻓﺮﻧﮕﯽ در‬
‫را ﻧﻴﺎوردﻩ ﺑﻮد و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ ﻳﮏ‬
‫ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ دﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ رﻳﺸﺶ را ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺎ هﻤﺎن ﭘﻴﺮزن ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ در راﻩ ﺁهﻦ ﺑﻮد در ﭼﻨﺪ ﻗﻬﻮﻩ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ.‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »اﮔﺮ از ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﮑﻨﺪ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮف ﺑﻠﻴﺲ ]ﭘﻠﻴﺲ[ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﺁن دﻧﻴﺎ روﺳﻴﺎﻩ ﺟﻬﻨﻤﯽ و ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻤﺮ ذی اﻟﺠﻮﺷﻦ و هﻤﻨﺸﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧ ّﺎب ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ از‬
‫ﻄ‬
‫ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ و زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ او را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ دار ﻣﯽ ﺁوﻳﺰﻧﺪ«.‬
‫ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﭼﺎر از هﻤﺎن اﻧﺒﺎن ﭘﻨﻴﺮ ﮔﻨﺪﻳﺪﻩ و ﻧﺎن ﺧﺸﮏ و ﭘﻴﺎز ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ،‬
‫ﻧﺎهﺎر ﺧﻮردﻧﺪ.‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد:‬
‫ﻣﻦ از رﺳﺘﻮران ﮐﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ، ﻳﮏ روزﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮﻳﺪم. ﺑﺎﻻی‬
‫ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ اﻣﺮوز وارد ﺑﺮﻟﻴﻦ‬
‫»ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﮔﺮاﻣﯽ – ﻳﮏ دﺳﺘﻪ از ﺁرﺗﻴﺴﺘﻬﺎی ﭘﻮﻟﺪار‬
‫ﻣﺒّﻐﻴﻦ از دﻳﮕﺮی ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﻠ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ«. داﺧﻞ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺪم هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻗﺎﻳﺎن‬
‫ِ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ‬
‫وﻻﻳﺖ ﻏﺮﺑﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ روزﺷﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ. در ﺷﻬﺮ ﮐﺴﯽ را‬
‫»ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺁﻗﺎی‬
‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ وﺟﻮهﺎت ﺑﺮﺳﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻ َﺮ ﺳﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و‬
‫ّ‬
‫ِﻐ‬
‫ﻣﺪت دﻩ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﯽ از اﻳﺸﺎن ﺳﺮ ﺑﺰﻧﺪ.‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻔﺎر ﺑﻼﻳﯽ ﺑﻪ ﺳﺮ او ﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺣﮑﻢ ﺟﻬﺎد ﺻﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن‬
‫ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را ﺑﺮدﻩ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﮑﻨﺪ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻣﻦ ﺳﺮم درد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﻨﺪم ﮐﻪ ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ را ﺑﺮدارﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ در ﺷﻬﺮ ﺟﺎی ﺑﺎ ﺻﻔﺎﻳﯽ را ﭘﻴﺪا‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭼﺎﻳﯽ دم ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﺨﻮرﻳﻢ، در ﺿﻤﻦ ﺷﻬﺮ را هﻢ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ«.‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﻪ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺁراء ﻗﺒﻮل ﺷﺪ. وﻟﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺻﻼح داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﺸﻴﮏ اﺷﻴﺎء ﺷﺎن را‬
‫ﺑﺸﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺁن دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻨﺪ. هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮی از ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻴﻢ، ﮔﺮوﻩ اﻧﺒﻮهﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻧﺪ و‬
‫در»ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« و »اوﻧﺘﺮ ِن ﻟﻴﻨ ِن« ﺑﺮ ﻋﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﭼﺎﻳﯽ دم ﮐﺮدن را ﻧﮑﺮدﻳﻢ.‬
‫ﺪ‬
‫د‬
‫دﺧﺘﺮهﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻪ و ﺑﺎزوی ﻟﺨﺖ ﺟﻠﻮ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﯽ زدﻧﺪ. ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﻋﺒﺎ را روی ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺷﺎن ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ،‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺸﺎن را ﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ.‬
‫درﻳﻦ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻼهﺸﺎن ﻧﺸﺎن داﺷﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﭘﻴﺶ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺁﻣﺪﻧﺪ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﮔﻔﺖ: »ﻣﺎ‬
‫ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺘﺨﺮ و ﺳﺮاﻓﺮازﻳﻢ ﮐﻪ دﺳﺘﻪ ای از هﻨﺮﻣﻨﺪان ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ دﻳﺪن ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ. ﻟﺬا ﻣﺎ ﻣﻮﻗﻊ را ﻣﻐﺘﻨﻢ‬
‫ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﻘﺪم ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻴﻢ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺴﺒﻮق هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮداری »اوﻓﺎ« ﮐﻪ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ هﺎی‬
‫دﻧﻴﺎﺳﺖ در ﻧﻈﺮ دارد ﻓﻴﻠﻢ »اﻣﻴﺮ ارﺳﻼن« و »ﺣﺴﻴﻦ ُﺮد« و »ﺳﻴﺮة ﻋﻨﺘﺮ« را ﺑﺮدارد. از اﻳﻦ رو، رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ‬
‫ﮐ‬
‫ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﻋﺰﻳﺰ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮدﻩ از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ دﻋﻮﺗﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮدﻩ و در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮارداد و ﻣﻼﻗﺎت هﻤﮑﺎران ﻋﺰﻳﺰش رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﻨﯽ ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ دﻩ در دﻓﺘﺮ ﺧﻮد ﻣﻨﺘﻈﺮ‬
‫اﺳﺖ«.‬
‫اﻗﺎی ﺳّﺖ: »ﺁﻗﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ! ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺎزی ﻳﺪ ﻃﻮﻻﻳﯽ دارم و در ﺗﻌﺰﻳﻪ هﺎ رول‬
‫ِ‬
‫ً‬
‫ﻨ‬
‫ﻧﻌﺶ را ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﺮدم. وﻗﺘﯽ ﮐﻪ روی ﻟﻨﮕﻪ در ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮدم و ﻣﺮا دور ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ، هﻔﺖ ﻗﺮﺁن در ﻣﻴﺎن، هﻤﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺮدﻩ ام«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ؟ ﺁﻳﺎ از ﮐﻔﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸ ّف ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬
‫ﺮ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺧﻴﺮ ﻗﺮﺑﺎن! ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ »اوﻓﺎ« از ﺷﻤﺎ دﻋﻮت ﮐﺮدﻩ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ اﺳﺖ ﻳﺎ ﮐﺴﯽ ُﺮدﻩ«.‬
‫ﻣ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎن ﺳﺮﮐﺎر در ﻟﻔﺎﻓﻪ اﺳﺖ و درﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻴﻢ، ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدا در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻓﻴﺎب‬
‫ﺑﺸﻮﻳﻢ«.‬
‫هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ رﻓﺘﻨﺪ، ﭼﻨﺪ ﻗﺪم دورﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺳﻴﺮک ﻣﻌﺮوف ﺑﺮﻟﻴﻦ »ﺳﻴﺮﮐﻮس ﺑﻮش« ﻣﺎ را ﺟﻠﻮﺑﺮ ﮐﺮد. وﻟﯽ ﭼﻮن‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻧﺪاﺷﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮدش را ﺣﺎﻟﯽ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﮑﻨﺪ. او هﻢ ﺁدرس ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ را ﮔﺮﻓﺖ و رﻓﺖ ﺗﺎ ﻓﺮدا داﺧﻞ‬
‫ﻣﺬاﮐﺮﻩ ﺑﺸﻮد.‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻋﮑﺎﺳﻬﺎی ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻣﺎ ﻋﮑﺲ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻪ زﻳﺎدی زن و ﻣﺮد دور‬
‫ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﮐﺎرت ﭘﺴﺘﺎل ﺧﻮدﻣﺎن را ﻣﯽ دادﻧﺪ ﺗﺎ زﻳﺮش ﺑﻪ رﺳﻢ ﻳﺎدﮔﺎر اﻣﻀﺎء ﺑﮑﻨﻴﻢ. اﻣﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ‬
‫51‬
‫زﺑﺎن، ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺒﺎب ﺣﻴﺮت ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ. درﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﻣﻮﻗﻊ را ﺑﺮای ﻻس زدن ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﻏﻨﻴﻤﺖ داﻧﺴﺖ و‬
‫ﻨ‬
‫از ﺳﻪ ﺗﺎ ﺻﻴﻐﻪ ﻣﻮﻋﻮد دو ﺗﺎﻳﺶ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد. وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ، ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻳﺎدی از ﭘﻠﻴﺲ،‬
‫ﻣﺨﺒﺮ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ دور ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ.‬
‫اول ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ. ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﻗﺮار اﻃﻼع ِ ﭘﻠﻴﺲ ﺑﺎ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﮐﺮدﻩ.‬
‫اﻣﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﺑﺪﺗﺮی رخ داد. وارد اﺗﺎق ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺎل اﻏﻤﺎء ﭘﺎی ﻣﻨﻘﻞ واﻓﻮر ﺧﺸﮑﺶ زدﻩ اﺳﺖ. در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﭘﻠﻴﺲ هﻤﻪ ﮔﺮﻩ ﺑﺴﺘﻪ هﺎ و ﻟﺒﺎس و زﻳﺮﺷﻠﻮاری او را ﺑﺎزرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻓﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻢ‬
‫اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺣﻀﻮر هﻤﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ در ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻻزم ﺑﻮد. هﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮی ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﺎﺧﻮش‬
‫ﺑﻮدﻩ و ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ و ﻋﺎدت ﺑﻪ ﺗﺮﻳﺎک داﺷﺘﻪ، ﺑﻪ ﺧﺮج ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ رﻓﺖ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ،‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﺮدم را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت ﺑﮑﻨﺪ. ﻣﺮدﮐﻪ ﮐﺎﻓﺮ ﻧﺠﺲ ﭼﻪ ﺣﻖ دارد ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ؟ ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ِ‬
‫ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ رﻳﻴﺲ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ هﺴﺘﻢ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﺎ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ وﻗﻮاق ﭘﺎﻧﺼﺪهﺰار ﻣﻠﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ اﺳﺖ و ﻳﮏ اﺷﺎرﻩ ﻣﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﺳﻴﺦ واﻓﻮر ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ.‬
‫ﺑﺮای ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮای ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‬
‫اﮔﺮ هﻢ رﺷﻮﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ، ﺑﮕﻮ در ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از‬
‫رﻓﺘﻪ هﻨﻮز ﭘﻮﻟﻬﺎ را‬
‫رﺷﻮﻩ ﺣﺮام اﺳﺖ و اﻧﮕﻬﯽ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از ﺁن وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻴﺎوردﻩ«.‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ. وﻟﯽ درﻳﻦ ﺑﻴﻦ‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳّﺖ ﮐﻪ دﻳﺪﻧﺪ هﻮا ﭘﺲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف در‬
‫ﻨ‬
‫اﻳﻨﻄﻮر ﮔﻔﺖ: »ﺁﻗﺎﻳﺎن‬
‫دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﮐﻼﻩ و ﻧﺸﺎن ﻣﺨﺼﻮص ﺟﻠﻮ ﺁﻧﻬﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫وﺣﺶ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻼم‬
‫ﻣﺤﺘﺮم، ﻣﻦ ﻣﻔﺘﺨﺮم ﮐﻪ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ »ﺳﻮﺋﻮ ﮔﺎرﺗﻦ« ﺑﺎغ‬
‫اﺳﺖ«.‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ. ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﮐﻮس ﺷﻬﺮت ﺷﻤﺎ در هﻤﻪ ﺁﻓﺎق ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‬
‫ِ‬
‫و ﺟﺰﻳﺮﻩ...«‬
‫ﺳّﺖ: »از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ‬
‫ﻨ‬
‫ﺑﺎغ وﺣﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺑﻠﯽ، ﺑﻠﯽ، ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ‬
‫ﺑﻪ راﻩ ﻗﺪوم ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن‬
‫ورود ﺷﻤﺎ ﻳﮏ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ درﻳﻦ ﺑﺎغ ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدﻩ و ﭼﺸﻢ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ هﻢ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،‬
‫ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ و از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺶ ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ دارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮای‬
‫اﻗﻼ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ ﻗﺪوم ﺧﻮد اﻳﺸﺎن را ﺳﺮاﻓﺮاز ﮐﺮدﻩ و در ﺑﺎغ ﻣﻬﻤﺎﻧﯽ اﻳﺸﺎن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ. ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺁﻗﺎﻳﺎن‬
‫ً‬
‫از هﺮ ﺣﻴﺚ ﻓﺮاهﻢ اﺳﺖ و هﺮ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ روی ﭼﺸﻢ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺑﺎغ دارد؟«‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺑﻠﯽ، ﺑﺎغ ﻣﻌﺮوف، ﻻﺑﺪ ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﺑﺎغ«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺑﺎغ ﺳﺒﺰ ﭘﺮ از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ، ﭘﺮﻧﺪﻩ، ﺧﺰﻧﺪﻩ، دوﻧﺪﻩ. ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺳّﺪ ﻗﺒﺎ ﺳﺒﺰ هﻢ دارد؟«‬
‫ﻴ‬
‫ِ ِ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺳﺒﺰ ﻗﺒﺎ هﻢ دارد«.‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﺶ را در ﺗﺮن دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم. ﻣﯽ ﺁﻳﻢ«.‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳﻨﺖ دﻋﻮت رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ وﺣﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و در اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻧﺸﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻨﺪ. ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج‬
‫ّ‬
‫را ﺑﻪ ﻧﻈﻤﻴﻪ ﺑﺮدﻧﺪ.‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻦ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺖ و ﺟﻤﻴﻌﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ. ﻓﺮدا ﺑﺎ ﺗﻠﮕﺮاف از ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﺴﺐ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن را ﺑﻨﮕﺎرم و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دﻳﮕﺮی ﺑﺮوم. ﺷﺐ‬
‫از ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎغ وﺣﺶ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺘﻢ، دﻳﺪم ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﺮخ ﺑﺎﻻی در ﺁن روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ:‬
‫ِ‬
‫»ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ!«‬
‫اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﻓﯽ ٢٢ ذﻳﻘﻌﺪة اﻟﺤﺮام ٦٤٣١‬
‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬

‫61‬
Karvan islam
Karvan islam
Karvan islam
Karvan islam
Karvan islam

More Related Content

What's hot

Nader Naderpour Cheshmha Va Dastha
Nader  Naderpour Cheshmha Va  DasthaNader  Naderpour Cheshmha Va  Dastha
Nader Naderpour Cheshmha Va DasthaFarid Kamali
 
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیچهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیخداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن  استتنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن  است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن استFarid Kamali
 
مهارت شنونده ماهر بودن
مهارت شنونده ماهر بودنمهارت شنونده ماهر بودن
مهارت شنونده ماهر بودنNeda Jafari
 
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریے
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریےتنقیدی و لسانیاتی اظہاریے
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریےmaqsood hasni
 
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیهستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیاز خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیعقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیآیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیغزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
گنج حضور استاد پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعرا
گنج حضور استاد  پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعراگنج حضور استاد  پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعرا
گنج حضور استاد پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعراFarid Kamali
 
روانشناس تهران
روانشناس تهران روانشناس تهران
روانشناس تهران miladdel
 

What's hot (20)

Nader Naderpour Cheshmha Va Dastha
Nader  Naderpour Cheshmha Va  DasthaNader  Naderpour Cheshmha Va  Dastha
Nader Naderpour Cheshmha Va Dastha
 
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیچهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
چهلچراغ معرفت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
Nok1
Nok1Nok1
Nok1
 
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیخداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی امامیه جلد چهارم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فرهنگ خانجانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد اول از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
ارض ملکوت از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن  استتنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن  است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
 
مهارت شنونده ماهر بودن
مهارت شنونده ماهر بودنمهارت شنونده ماهر بودن
مهارت شنونده ماهر بودن
 
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریے
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریےتنقیدی و لسانیاتی اظہاریے
تنقیدی و لسانیاتی اظہاریے
 
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیهستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
هستی بایستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیاز خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
از خود تا خودآ از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کلمةالله از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیعقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
عقل الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیآیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
آیا است است از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه وجودی مرد از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیغزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
غزل هستی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
گنج حضور استاد پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعرا
گنج حضور استاد  پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعراگنج حضور استاد  پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعرا
گنج حضور استاد پرویز شهبازی تفسیر اشعار مولانا حافظ و دیگر شعرا
 
روانشناس تهران
روانشناس تهران روانشناس تهران
روانشناس تهران
 

Viewers also liked

CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51Michele Tagliavini
 
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-com
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-comJadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-com
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-comJafar Hosseini
 
Algoritma1 temu 1
Algoritma1 temu 1Algoritma1 temu 1
Algoritma1 temu 1bayhaqi75
 
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51Michele Tagliavini
 
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호고양뉴스
 
Riliance sales presentation - CH
Riliance sales presentation - CHRiliance sales presentation - CH
Riliance sales presentation - CHCHorlick
 
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑapolizos_lykeio
 
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개고양뉴스
 
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호고양뉴스
 
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...unidad educativa " santo domingo"
 

Viewers also liked (14)

CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
 
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-com
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-comJadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-com
Jadooye tabiat r-dawkins-www-azadieiran2-wordpress-com
 
میرا
میرامیرا
میرا
 
Minu elulugu
Minu eluluguMinu elulugu
Minu elulugu
 
Algoritma1 temu 1
Algoritma1 temu 1Algoritma1 temu 1
Algoritma1 temu 1
 
Panygiri
PanygiriPanygiri
Panygiri
 
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
CORSO-DI-ALTA-FORMAZIONE-IN-SOCIAL-E-DIGITAL-MARKETING-LAB-51
 
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2013년 5월호
 
Riliance sales presentation - CH
Riliance sales presentation - CHRiliance sales presentation - CH
Riliance sales presentation - CH
 
ΓΚΡΙΖΑ
ΓΚΡΙΖΑΓΚΡΙΖΑ
ΓΚΡΙΖΑ
 
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ
ΣΤΑ ΛΙΟΣΩΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ
 
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개
NIPA, 현장애로기술지원 및 기술상용화 성공사례 및 사업 소개
 
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호
자동인식&스마트SCM(MONTHLY AIDC+SMART SCM) 2014년 2월호
 
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...
El Estrés en los jóvenes estudiantes de la Unidad Educativa "Santo Domingo de...
 

Similar to Karvan islam

بوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتبوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتFarid Kamali
 
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیخداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
آخرت و خدا
آخرت و خداآخرت و خدا
آخرت و خداNeda Jafari
 
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیبود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانینظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاخلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاAliRezA Amiri
 
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیپدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
چند داستان کوتاه از کافکا
چند داستان کوتاه از کافکاچند داستان کوتاه از کافکا
چند داستان کوتاه از کافکاMahdi Sadegh
 
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیاسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذی
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذینارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذی
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذیFarid Kamali
 
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیشیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیalireza behbahani
 

Similar to Karvan islam (20)

بوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتبوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایت
 
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیخداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
خداشناسی عرفانی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
آخرت و خدا
آخرت و خداآخرت و خدا
آخرت و خدا
 
Jobb farsi
Jobb farsiJobb farsi
Jobb farsi
 
1-9
1-91-9
1-9
 
1-9
1-91-9
1-9
 
Miljö farsi
Miljö farsiMiljö farsi
Miljö farsi
 
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیمذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
مذهب اصالت عشق جلد هشتم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیبود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
بود و نبود از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانینظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
نظر بازی ما از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کندوکاوی در اصول جلد دوم از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاخلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
 
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیپدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
پدیده شناسی ایمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
چند داستان کوتاه از کافکا
چند داستان کوتاه از کافکاچند داستان کوتاه از کافکا
چند داستان کوتاه از کافکا
 
Nok2
Nok2Nok2
Nok2
 
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیفلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
فلسفه زمان از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیاسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
اسمای الهی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیکاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
کاتاچوو از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذی
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذینارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذی
نارگیل میوه ای سرشار از مواد مغذی
 
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانیشیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
شیعه شناسی از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
 

Karvan islam

  • 1. ‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬ ‫50:81 3002.10.81‬ ‫1‬
  • 2. 2
  • 3. 3
  • 4. 4
  • 5. ‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ...‬ ‫هﺮ ﮐﺲ ﻧﺎم ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺑﯽ درﻧﮓ ﺑﻪ ﻳﺎد اﺛﺮ ﻣﺸﻬﻮر او »ﺑﻮف ﮐﻮر« ﻣﯽ اﻓﺘﺪ. ﻧﺎﻣﻬﺎﻳﯽ ﭼﻮن »ﺳﮓ‬ ‫وﻟﮕﺮد«، »زﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﻮر«، »ﺳﻪ ﻗﻄﺮﻩ ﺧﻮن« و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺁﺛﺎر او ﺑﺎ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. در ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﯽ‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮدن ﻧﺎم ﺑﺮدن ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن هﻢ ﺑﻪ ذهﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺗﻼﻗﯽ ﮐﻨﺪ. و اﻳﻦ از‬ ‫وﻳﮋﮔﯽ ﺳﺒﮏ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ.‬ ‫»ﺑﻮف ﮐﻮر« ﺑﻪ دﻳﮕﺮ زﺑﺎﻧﻬﺎ هﻢ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻧﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻩ. در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺷﻬﺮت او ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺛﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬ ‫»داش ﺁﮐﻞ« هﻢ از او هﻤﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و در ﻣﻴﺎن ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﮐﺎری ﺟﺎﻟﺐ و در ﺧﻮر ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻴﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ را ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺸﻤﺎرﻳﻢ اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ از‬ ‫ﭼﻬﺮﻩ هﺎی ﻣﻤﺘﺎز ادﺑﻴﺎت ﻗﺮن اﺧﻴﺮ اﻳﺮان اﺳﺖ و ﺗﺎ ﮐﻨﻮن هﻴﭽﮑﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ در اﻳﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ و اﺷﺘﻬﺎر ﭘﻴﺪا ﻧﻤﺎﻳﺪ.‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ او اﺷﺮاف زادﻩ اﺳﺖ ﻟﻴﮑﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ. اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ و ﺁﮔﺎهﯽ، روح ﺣﺴﺎس و ﻧﻘﺎد او را‬ ‫ﺁزار ﻣﯽ دهﺪ. او ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ »در زﻧﺪﮔﯽ زﺧﻤﻬﺎﻳﯽ هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺧﻮرﻩ روح را ﺁهﺴﺘﻪ در اﻧﺰوا ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﻣﯽ‬ ‫ﺗﺮاﺷﺪ«. ﻳﮑﯽ از زﺧﻤﻬﺎی ﻋﻤﻴﻖ و ﻣﺰﻣﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ هﺎﻟﻪ ﺗﻘﺪس ﮐﺎذب در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ در اﻳﺮاﻧﺴﺖ. ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺎرهﺎ در ﻣﻴﺎن ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ، اﻣﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﮕﺮدﻳﺪﻩ.‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ از دوﺳﺘﺪاران ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﯽ از اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﻄﻮر ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ. وﻟﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ از‬ ‫وﺟﻮد اﻳﻦ اﺛﺮ ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﮕﺎرﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﺑﺮ ﺁن ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻳﻦ اﺛﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ را ﮐﻪ »در ﺻﺤﺖ و‬ ‫واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎی ﺁن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﺮد« ﭼﺎپ و در اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻗﺮار دهﺪ.‬ ‫ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ هﻤﺎن ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻮد ﺑﺪون دﺧﻞ و ﺗﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎ زﺣﻤﺎت ﻓﺮاوان و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﮐﻢ ﺑﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ.‬ ‫اﻣﻴﺪوارم ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل هﻤﻮﻃﻨﺎن ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد وﻧﻘﺎﻳﺺ ﮐﺘﺎب را ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻮاری ﺧﻮد ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻋﻔﻮ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ.‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﻣﯽ ﺷﻤﺎرم و از دوﺳﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﺁﻗﺎی »ت. م. د. ﮐﻪ ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻧﺴﺨﻪ ای از دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ‬ ‫را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ ﻗﺮار دادﻩ و از دوﺳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ دﮐﺘﺮ رﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺘﻬﺎی ﺧﻮد در اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ اﺛﺮ زﻳﺒﺎ ﻣﺮا‬ ‫ﻳﺎری ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﺸﮑﺮ و ﺳﭙﺎس ﻧﻤﺎﻳﻢ.‬ ‫ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬ ‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ١٦٣١‬ ‫5‬
  • 6. ‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭼﺎپ دوم‬ ‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻳﮏ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و هﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ و ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﺁن ﺑﻮد. او اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪی ﺑﻮد ﮐﻪ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ و در هﻤﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ. هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﻮد و در هﺮ ﻣﺤﻔﻠﯽ و در هﺮ ﺟﻤﻌﯽ از‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ.‬ ‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از هﻤﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد و ﻣﺤﺘﻮی ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ و ﻇﺎهﺮ ﻟﻘﻆ و ﮐﻠﻤﺎت را ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻤﺮد. اﮔﺮ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ هﺎی ﻋﻮاﻣﺎﻧﻪ را در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﺁورد، از ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺰاری او از‬ ‫ﻟﻔﺎﻇﯽ و ﺻﻮرت ﺳﺎزی ﻣﺮﺳﻮم دوران ﺣﻴﺎت او ﺑﻮد و در اﻳﻦ راﻩ ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ ﭘﻴﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮدﻳﺪ.‬ ‫در ﻣﻴﺎن ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﮑﺘﺐ ادﺑﯽ او ﮐﺴﯽ را ﻧﻤﯽ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﮐﻪ اﻧﺪک هﻤﺎﻧﻨﺪی ﺑﺎ او داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و هﻤﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺣﻮزﻩ ادﺑﯽ‬ ‫او ﺗﻼﺷﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ادای ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را درﺁوردﻩ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺗﻮﻓﻴﻘﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ.‬ ‫ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ را در ﺷﺒﻬﺎی دراز زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﮐﺮدن وﻗﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ و ﻟﺬت ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ اﻣﺎ هﺮﮔﺰ‬ ‫ﭘﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺒﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ اﻳﻦ ﻃﻨﺰهﺎ و هﺰﻟﻬﺎی هﺪاﻳﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ای ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ. اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی هﺪاﻳﺖ از ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ ‫و داﻧﺶ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد زﻳﺮا از اﻋﻤﺎق ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺖ زﺧﻤﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫هﺎی او رﻳﺸﺨﻨﺪی دﻟﭽﺴﺐ اﻣﺎ دﻟﻬﺮﻩ ﺁور اﺳﺖ. هﺪاﻳﺖ ﺑﺎ ﻗﻠﻢ ﺳﺤﺎر و اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺧﻮﻳﺶ را در‬ ‫ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺑﻪ رﻗﺺ وا ﻣﯽ دارد و روح و ﺟﺴﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ را ﻗﻠﻘﻠﮏ ﻣﯽ دهﺪ.‬ ‫اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از ﺁﺛﺎر ﺧﻮد ﺧﺮاﻓﺎت و ﺗﺤﻤﻴﻖ ﻣﺬهﺒﯽ را رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ﺁﮔﺎهﯽ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد.‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺧﺮاﻓﯽ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ و ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ هﺎی ﺁن ﮐﺘﺐ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻋﻤﻴﻖ‬ ‫زﻳﺮﮐﺎﻧﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺧﻮد از ﺁن ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد.‬ ‫هﺪاﻳﺖ در ﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﻴﻨﻮی ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬ ‫»ﺑﻪ ﺣﻴﺪرﺁﺑﺎد ﺷﻬﺮ اﺳﻼﻣﯽ رﻓﺘﻢ. ﺣﻘﻴﻘﺘﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد. ﭼﻮن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدم دﻳﺪم ﮐﻪ در ﺟﻮی ﺁب ﻣﯽ ﺷﺎﺷﻴﺪﻧﺪ«.‬ ‫ً‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﻮرات ﺁب ُﺮ در ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎرﻳﮏ اﻧﺪﻳﺸﯽ و ژرف ﺑﻴﻨﯽ هﺪاﻳﺖ‬ ‫ﮐ‬ ‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ.‬ ‫او در ﺗﺎرﻳﺦ ١١/٢١/٨٤ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺷﻬﻴﺪﻧﻮراﻳﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬ ‫»از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺸﻐﻮل ﻟﻴﺴﻴﺪن ﮐﻮن اﺳﻼم هﺴﺘﻨﺪ«.‬ ‫او ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﺷﮏ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد و در ﭘﺲ ﺁن ﺗﻮﻃﺌﻪ را ﻟﻤﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﯽ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬ ‫»ﻣﮕﺮ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻋﻠﻤﺎی اروﭘﺎﻳﯽ در ﻣﺪح اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ ﺁﻧﻬﺎ را ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ؟« »ﺁن هﻢ‬ ‫ﺑﺮای ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ دﺳﺘﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻣﺎ ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﺳﻮارﻣﺎن ﺑﺸﻮﻧﺪ... ﻣﻠﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردن دل ﺁﻧﻬﺎ و ﺑﺎ ﺗﻔﺮﻗﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻴﻦ هﻨﺪو و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ هﺎی ﻃﻤﺎع زرﭘﺮﺳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺗ ّهﺎت را ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ«.‬ ‫ُﺮ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ هﺪاﻳﺖ از روﻳﺪادهﺎی زﻣﺎن ﺧﻮد ﺁﻧﭽﻨﺎن ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺛﺮات ﺁن را ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ.‬ ‫هﺪاﻳﺖ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮐﺘﺎب »وغ وغ ﺳﺎهﺎب« ﺑﺎ رﻳﺸﺨﻨﺪی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ:‬ ‫»ﺣﺎﻻ ﻣﺮدم ﻗﺪر اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ. دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺣﺮﻓﻬﺎی ﻣﺎ را ﺧﻮاهﻨﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ«.‬ ‫و اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ژرف و هﻮﻟﻨﺎک ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﭼﺎپ اول اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﭘﺮﺷﻮر هﻢ ﻣﻴﻬﻨﺎن روﺑﺮو ﺷﺪ. ﺑﻄﻮری ﮐﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ )اواﺧﺮ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ اواﻳﻞ‬ ‫ﻣﺮداد ١٦٣١( ﻧ َﺦ ﺁن در اروﭘﺎ و ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﺎﻳﺎب ﮔﺮدﻳﺪ. اﻳﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻋﻄﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫ُﺴ‬ ‫و ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و رهﺎﻳﯽ از ﺑﻨﺪ ﺧﺮاﻓﺎت و ﮔﺎﻣﻬﺎی ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮای دوﺑﺎرﻩ ﺳﺎزی و ﺷﻨﺎﺧﺖ ارزﺷﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﮐﻪ اﻳﻦ هﻨﻮز از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎش ﺗﺎ ﺻﺒﺢ دوﻟﺘﺖ ﺑﺪﻣﺪ‬ ‫ﻳﺎدش ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬ ‫ﻣﺮداد ١٦٣١‬ ‫6‬
  • 7. ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ای ﺑﺮ ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ وﺳﻴﻊ و ﻋﻠﻨﯽ ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﺬﺷﺖ. اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺻﺎدق‬ ‫هﺪاﻳﺖ را ﻧﺎﺷﺮان ﻣﺨﺘﻠﻒ از روی هﻤﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ ای ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ و دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎﻳﯽ ﺑﺎرهﺎ ﭼﺎپ‬ ‫و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﻄﻮر ﻣﺤﺪود در ﮐﺘﺎب »ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ از هﺎدی ﺻﺪاﻗﺖ« ﻗﺒﻞ از‬ ‫اﻧﻘﻼب در اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد، در ﺳﺎل ١٨٣١ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮی از ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ و ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬ ‫ﮐﺘﺎب ﮐﻪ ﺧﻮد هﺪاﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﺸﻴﺪﻩ، ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﺗﻮﻟﺪ اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮔﺮاﻧﻘﺪر در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ‪ alefbe‬در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ، ﺁن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻄﻮر وﺳﻴﻊ ﭼﺎپ ﺷﺪ هﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎری از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺷﻴﻔﺘﻪ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﺸﻮرﺷﺎن ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﻣﻐﺰهﺎی ﭘﻮک و واﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻩ ای ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ‬ ‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺻﺪر اﺳﻼم را در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﻨﻨﺪ. اﻣﺮوز اﻣﺎ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« ﺑﺮای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻌﻨﺎﻳﯽ ورای‬ ‫ﻃﻨﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺑﺎد رﻳﺸﺨﻨﺪ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر‬ ‫ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻟﻤﺲ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ هﺪاﻳﺖ هﺮﮔﺰ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬ ‫در ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ روزی ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪﻩ و ﺑﺮ اﻳﺮان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ. از هﻤﻴﻦ رو ﺁرزوی ﺁﻧﺎن را‬ ‫ﺑﺮای اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺮدن ﺟﻬﺎن در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻳﮏ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﺳﻼﻣﯽ )اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ( در ﺷﻬﺮهﺎی ﻓﺮﻧﮓ )اﻟﯽ اﻟﺒﻼد‬ ‫اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ( ﺑﻪ رﻳﺸﺨﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. وﻟﯽ اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﺮاﻓﺎت زدﻩ و ﺳّﺘﯽ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻓﺮض ﻣﯽ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل دارد اﻋﻀﺎی »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« در اﻳﺮان ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﻨﺪ، ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﯽ ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻃﻨﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻠﺦ ﺁﻧﺎن ﻣﺒﺪل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ.‬ ‫اﺳﺘﻘﺒﺎل اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ در اﻳﺮان از ﻣﻘﺎﻻت و ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی روﺷﻨﮕﺮاﻧﻪ در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ای‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ و رﻧﺞ ﺳﺎﻟﻴﺎن دراز را از ﺗﻦ ﺑﻪ در ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ اﻣﻴﺪ روزی ﮐﻪ روزهﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎی دردﻧﺎک ﻣﻴﻬﻦ ﻣﺎ هﺮ‬ ‫ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد و ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺁزاداﻧﻪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ از ﺗﻼﺷﻬﺎ و روﺷﻨﮕﺮﻳﻬﺎی اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﮐﺸﻮرﻣﺎن از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ، اﺣﻤﺪ ﮐﺴﺮوی و ﻋﻠﯽ دﺷﺘﯽ ﻗﺪرداﻧﯽ ﮐﻨﻴﻢ.‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ PDF‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮای هﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﭼﺎپ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﺧﻮاﻧﺪن ﺁن‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺁﮐﺮوﺑﺎت رﻳﺪر ‪ Acrobat Reader‬ﻧﻴﺎز هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در هﻤﻪ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮهﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻩ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‬ ‫ﺁن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﺮد. ﻃﺮﺣﻬﺎی ﻣﺘﻦ ﮐﺘﺎب از ﺧﻮد ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ. ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻠﻤﺎت را ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﺑﺮای ﺑﻌﻀﯽ ازﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم و ﻳﺎ ﻧﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ دراﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ ] [ ﺁوردﻩ ام.‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻤﺎ و اﻳﻦ »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ« ...‬ ‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬ ‫دﻳﻤﺎﻩ ١٨٣١‬ ‫7‬
  • 8. ‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬ ‫ﺳﻪ ﻧﺎﻣﻪ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻣﺠﻠﻪ »اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﮐﺎروان »ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﻮدﻩ و ﮔﺰارش روزاﻧﻪ ﺁن را ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ از ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد:‬ ‫ﮐﺎروان اﺳﻼم‬ ‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ٥٢ ﺷﻮال ﺳﺎل ٦٤٣١ هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن، دﻋﻮت‬ ‫ﻣﻬﻤﯽ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻋﺰام ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ﻣﺒّﻎ ﺑﺮای ﻧﺸﺮ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم در دﻧﻴﺎ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻣﺸﻮرت ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺳ َﺖ رﻳﺎﺳﺖ، ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ، ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺸﺎور‬ ‫ُﮑ‬ ‫ِﻤ‬ ‫و ﻣﺤﺎﺳﺐ و ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﺳ َﺖ ﺗﻨﺪ ﻧﻮﻳﺴﯽ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻋﻬﺪﻩ دار ﺑﻮدﻧﺪ. ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻋﺪﻩ زﻳﺎدی از ﻓﺤﻮل ]ﭼﻴﺮﻩ‬ ‫ِﻤ‬ ‫ﻨ‬ ‫دﺳﺘﺎن[ ﻋﻠﻤﺎ و ﻗﺎﺋﺪﻳﻦ ﻣﺒ ّز اﺳﻼم، ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻋﺪن، ﺣﺒﺸﻪ، ﺳﻮدان، زﻧﮕﺒﺎر و ﻣﺴﻘﻂ ﻧﻴﺰ درﻳﻦ ﻣﺤﻔﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻩ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﻋﺒﺪ ﺣﻘﻴﺮ ﺳﺮاﭘﺎ ﺗﻘﺼﻴﺮ: اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳ َﺖ ﻣﺨﺒﺮ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺒﺎرﮐﻪ:‬ ‫ِﻤ‬ ‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« در ﺁﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر ﺑﻪ هﻢ رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ و ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم وﻗﺎﻳﻊ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﻬﻢ را ﺑﻨﮕﺎرم ﺗﺎ در ﺁن ﻣﺠﻠﻪ‬ ‫ﺷﺮﻳﻔﻪ درج و ﮐﺎﻓﻪ ]ﺟﻤﻴﻊ[ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎل ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﺒّﻐﻴﻦ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ و ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ ﻣ ّﻠﻊ و ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ«.‬ ‫ﻄ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ اﻳﻨﻄﻮر ﻣﺠﻠﺲ را اﻓﺘﺘﺎح ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬ ‫»ﺑﺮ هﻤﻪ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ، اهﻞ زهﺪ و ﺗﻘﻮی، ﺣﺎﻣﻞ ﺷﺮع ﻣﺼﻄﻔﯽ، ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ‬ ‫اﺳﻼم اﻣﺮوز روز ﻗﻮی ﺗﺮﻳﻦ و ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺮﻳﻦ ادﻳﺎن دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ. از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و‬ ‫ِ‬ ‫ﻃﺮاﺑﻠﺲ و اﻧﺪﻟﺲ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ، زﻧﮕﺒﺎر، ﺣﺒﺸﻪ، ﺳﻮدان و‬ ‫ﭼﻬﺎرم واﻗﻊ ﺷﺪﻩ‬ ‫هﻤﻪ از ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻣﺘﻤﺪن و در اﻗﻠﻴﻢ‬ ‫اﻧﺪ، ﺳﻴﺼﺪ ﮐﺮور ﻧﻔﻮس«.‬ ‫»ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻌﺬرت ﻣﯽ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬ ‫]ﺁﻣﺎر[ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ‬ ‫ﺧﻮاهﻢ، اﻣﺎ از روی اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﺻ َﺮ ﺳﻦ از‬ ‫ّ‬ ‫ِﻐ‬ ‫زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫ُﮑ‬ ‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬ ‫در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬ ‫دارد و ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻧﻤﻮدﻩ، ﺳﻴﺼﺪ‬ ‫ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را‬ ‫اﻻ اﷲ هﺴﺘﻨﺪ«.‬ ‫هﺰار ﻣﻠﻴﺎن ]ﻣﻴﻠﻴﻮن[ ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ‬ ‫اﺳﺖ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳ ّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺻﺤﻴﺢ‬ ‫ُﮑ‬ ‫ﺣﻘﻴﺮ ﺑﯽ ﺑﻀﺎﻋﺖ هﻢ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻧ َﻢ، ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫َﻌ‬ ‫اﻧﺪ: اﻻﻧﺴﺎن اﻟﺴﻬﻮ و‬ ‫هﻤﻴﻦ ﺑﻮد و ﻻﻏﻴﺮ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻳﻦ‬ ‫اﻟﻨﺴﻴﺎن. ﺳﻴﺼﺪ هﺰار ﻣﻠﻴﺎن، ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸ ّف هﺴﺘﻨﺪ، و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺁﻗﺎزادﻩ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم، ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم وﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا دارد و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﻧﻤﻮدﻩ، در ﺑﻼد ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ ]ﻗﺎ ّﻩ[ ﺳﻮم، اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﭘﯽ ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ«.‬ ‫ً‬ ‫ر‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻠﯽ، در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﮑﺮات را اﮐﻴﺪا ﻣﻤﻨﻮع ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ. ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﺣﮑﻤﺎی ﺁﻧﺠﺎ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت و‬ ‫ً‬ ‫ﻣﻨﺎﻇﺮات و ﻣﺠﺎدﻻت ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﻣﺘﺤﺪاﻟﺮأی ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺘﻨﻪ را ﺑﺮای ﺻﺤﺖ ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻃﻼق و ﺗﻌﺪد‬ ‫زوﺟﺎت ﺑﺮای اﻣﺰﺟﻪ ﺳﻮدا و ﺑﻠﻐﻤﯽ ﻣﺰاﻳﺎی ﻓﺮاوان دارد و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ روزﻩ اﺷﺘﻬﺎ را ﺻﺎف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ هﻢ ﮔﻮﻳﺎ‬ ‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ »ﻣﺮﺁت اﻻﺷﺘﺒﺎﻩ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺮض دوﺳﻨﻄﺎرﻳﺎ و ﺣﺮﻗﺔ اﻟﺒﻮل ﺳﺨﺖ ﻧﺎﻓﻊ اﺳﺖ«.‬ ‫8‬
  • 9. ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ اهﺎﻟﯽ ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ هﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻳﺎ از ﺑﺮﮐﺖ اﺳﻼم و ﻳﺎ ﻧﻮر‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ از وﺟﻨﺎﺗﺸﺎن ﺗﺎﺑﻴﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ هﻤﺎﻧﺎ ﺧﻄﻪ ﻳﻮروپ و ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﻠﻮﺑﺸﺎن ﺗﺎرﻳﮑﺘﺮ از ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد اﺳﺖ. ازﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻒ ﻻزم، ﺑﻞ وﻇﻴﻔﻪ ﻋﻠﻤﺎء و ﺣﺎﻓﻈﻴﻦ اس‬ ‫اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪﻩ ای را از ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ و ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را از راﻩ ﺿﻼﻟﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺎهﺮاﻩ ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺪاﻳﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و رﻳﺸﻪ ﮐﻔﺮ و اﻟﺤﺎد را از ﺑﻴﺦ و ﺑﻦ ﺑﺮﮐﻨﻨﺪ«.‬ ‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻤﻮداﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ ﻓﮑﺮی ﺑﮑﺮ اﺳﺖ، وﻟﯽ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﮐﻪ اول اﺳﺘﺨﺎرﻩ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »اﺳﻢ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ را »اﻟﺠﻬﺎد اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﮕﺬارﻳﻢ، ﻣﺮدهﺎی ﮐﻔﺎر‬ ‫را از ﺟﻠﻮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮕﺬراﻧﻴﻢ، زﻧﻬﺎ و ﺷﺘﺮهﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬ ‫ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﻤﻨﺪرس ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺴﻘﻂ هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﭘﻴﺮاهﻨﺶ را ﻣﯽ ﺟﺴﺖ ﮔﻔﺖ: »اهﻼ و ﺳﻬﻼ ﻣﺮﺣﺒﺎ«.‬ ‫ً‬ ‫ً‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎﺑﻮﻧﺎﻧﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم زﻧﮕﺒﺎر ﻟﺨﺖ و ﻋﻮر ﺑﻠﻨﺬ ﺷﺪ، ﺑﻪ ﻧﻴﺰﻩ اش ﺗﮑﻴﻪ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ: »ﻟﺤﻢ ﺁدﻣﯽ ﺧﻴﻠﯽ ﻟﺬﻳﺪ، اﻓﺮﻧﺠﯽ‬ ‫اﺑﻴﺾ ]ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺳﻔﻴﺪ[، ﻣﻦ روزی دو ﺗﺎ ﺁدم ﺑﺨﻮر«.‬ ‫ﻧﺸﻮﻧﺪ هﻤﻪ ﺷﺎن را‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ. ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫اﺻﻞ‬ ‫ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ. ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﺑﺎ‬ ‫اﻋﺰام ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯽ از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒّﻎ ﺑﻪ دﻳﺎر ﮐﻔﺎر‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺑﻴﺎورد، زن ﺑﻪ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ؛ هﺮ ﮐﺲ ﺷﮏ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﺧﻮﻧﺶ ﻣﺒﺎح اﺳﺖ. وﻇﻴﻔﻪ هﺮ‬ ‫زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ اهﻢ و‬ ‫َ َّ‬ ‫ﮐﻔﺎر را اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﯽ از ﻣﻨﮑﺮ ﺑﮑﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ از‬ ‫َﻗ َم از هﻤﻪ وﺟﻮهﺎت و ﻣﺨﺎرﺟﺎت اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ‬ ‫اﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ«.‬ ‫واﺿﺢ و ﻻﺋﺢ ﺑﻞ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ‬ ‫هﻨﮕﻔﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﻇﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺸﻤﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎدی اﻣﺮ ﻣﺨﺎرج‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ؛ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮﻳﻦ، ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ هﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ ﻗﺪر وﺳﻊ ﺧﻮدﺷﺎن از ﮐﻤﮏ و‬ ‫ﻣﺴﺎﻋﺪت درﻳﻎ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮد. وﻟﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻋﻮاﻳﺪی ﺑﺮ ﮐﻔﺎر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬ ‫اﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪ ﻋﺼﻌﺺ ﺑﻦ اﻟﻨﺎﺳﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺻﺤﺮای ﺑﺮهﻮت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »وﺟﻮهﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻴﺮد«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ: »در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺧﺪا دﻧﻴﺎ را ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و از ﭘﻨﺞ اﻧﮕﺸﺖ هﺮ ﮐﺴﯽ ﻳﮑﯽ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎدات دارد و ﻣﻦ ﮐﻪ از ﺗﺮﮐﻪ و ﺳﻼﺳﻪ ﺳﺎداﺗﻢ ﭘﺲ ﺧﻤﺴﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ رﺳﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻﻐﺮ ﺳﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬ ‫ّ‬ ‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد و ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﮐﻪ اﺳﺎس‬ ‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ، ﻣﯽ ﮔﻔﺖ در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ هﻔﺘﻢ ﺧﻴﻠﯽ ﭘﻮل ﺑﻪ هﻢ ﻣﯽ رﺳﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﮐﻪ از اﻗﻠﻴﻢ دوازدهﻢ اﺳﺖ ﻣﺮدﻣﺎن ﭘﻮﻟﺪار زﻳﺎد دارد و هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ واﺟﺐ اﻟﺤﺞ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد. از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد دﺳﺘﻪ ای ﻗﻄﺎع اﻟﻄﺮﻳﻖ ﺳﺮ راﻩ ﻣﮑﻪ ﺑﮕﻤﺎرﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﻟﺨﺖ‬ ‫ﺑﮑﻨﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻨﯽ در ﺗﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﭙﺶ ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ ﺗﺎ در روز ﻋﻴﺪ اﺿﺤﯽ ]ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن[ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی هﺮ ﺷﭙﺶ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﮑﺸﻨﺪ ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در راﻩ ﺧﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﺣﻮط اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﮑﺸﻨﺪ، ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺪﻳﺪاﻻﺳﻼم‬ ‫هﺴﺘﻨﺪ و اﻗﻮام ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ. ﺁﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ اﺳﻼم را ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‬ ‫وﮔﺮﻧﻪ ﻣﺎﻟﺸﺎن ﺣﻼل، زن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﻣﻬﺪوراﻟﺪم هﺴﺘﻨﺪ«.‬ ‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬ ‫ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت: »اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﭘﻮل، ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﯽ هﻢ ﺑﺪهﻨﺪ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ. ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺸﻮد.‬ ‫اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﺁﻳﺎ در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻞ و ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺨﺼﻴﺺ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ از ﭘﻮل ﺣﻼل ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ و در ﺿﻤﻦ ﻣﻠﮏ ﻏﺼﺒﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮ از دﻳﺮزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺻﺪ و ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺘﺒﻊ و ﺗﻔﺤﺺ و ﺗﺠﺴﺲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت هﺴﺘﻢ.‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و ﮐﺘﺎﺑﯽ در ﺁداب ﻣﺒﺎل رﻓﺘﻦ و‬ ‫ً‬ ‫ﻃﻬﺎرت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ و ﺷﺶ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد‬ ‫ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺮس«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻠﯽ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ ]ﭘﺎرﻳﺲ[ از ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁل ﺿﻴﺎء ‪ Alesia‬ﺷﻬﺮت دارد‬ ‫و ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﺿﻴﺎء ﻧﻮﻩ ﻋﻤﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﻋﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺳﻨﺎن ﺑﻦ اﻧﺲ وی را دﻧﺒﺎل و ﺷﺘﺮش را از‬ ‫ﻋﻘﺐ ﭘﯽ ﮐﺮدﻩ و ﺁن ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻪ ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ و ﻇﻦ ﻗﻮی ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺁن ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺰرﮔﻮار ﻣﻌﺮوف ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻘﻴﺮ هﻢ در ﮐﺘﺎب »اﺧﺘﻨﺎق اﻟﺸﻬﺪا« ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮﺧﻮردﻩ ام. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪام ﻣﺠﺪاﻧﻪ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ ﻣﺰار ﺁن ﺟّﺖ ﻣﮑﺎن‬ ‫ﻨ‬ ‫ُﻠﺪ ﺁﺷﻴﺎن را از ﭼﻨﮓ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ در ﺁورﻳﻢ و ﻣﻘﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ«.‬ ‫ّ‬ ‫ﺧ‬ ‫9‬
  • 10. ‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ وهﺎﺑﻴﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﺴﺘﻢ. ﭼﻮن اﺟﺪاد ﻣﺎ زﻳﺮ ﺳﻴﺎﻩ ﭼﺎدر ﺑﺎ ﺳﻮﺳﻤﺎر و‬ ‫ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣﺪﻳﺚ ﺁﻣﺪﻩ »اﻟﺘﻘﻴﺔ دﻳﻨﯽ و دﻳﻦ اﺑﺎﺋﯽ« ﭘﺲ در اﺑﺘﺪا ﺗﻘﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮ ﮐﻔﺎر‬ ‫ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺸﻮﻳﻢ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »در اﻳﻦ ﺻﻮرت رﻗﺺ هﻢ ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺁﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ ﮐﻮﻧﻮا ﻗﺮدة ﺧﺎﺳﺌﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ، ﭼﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺧﻮد ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻗﺮ ﺑﺪهﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دارد. واﻧﮕﻬﯽ از ﮐﻮری ﭼﺸﻢ ﮐﻔﺎر، اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻣﺘﺠﺪدی اﺳﺖ. ﻣﮕﺮ ﺧﻮد‬ ‫ﺣﻀﺮت در ٠٠٣١ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ دور ﺳﻨﮓ »ﺣﺠﺮ اﻻﺳﻮد« رﻗﺺ ﻓﮑﺲ ﺗﺮوت ﻧﮑﺮد؟ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﺎﻻ هﻢ ﺣﺎﺟﻴﻬﺎ ِﺮوﻟﻪ ]ِﯽ‬ ‫ه َ ﻟ‬ ‫ِﯽ[ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟«‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭼﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ. ﻋﺠﺎﻟﺘﺎ اﻳﻦ ﻣﺬاﮐﺮات‬ ‫ً‬ ‫ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ. ﺧﻮﺑﺴﺖ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ و ﺑﺮ هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن دﻧﻴﺎ از ﭼﻴﻦ و ﻣﺎﭼﻴﻦ و ﺑﻼد ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج‬ ‫ﺗﺎ ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ ﮐﻪ ﺑﻼد ﻧﺴﻨﺎس هﺎﺳﺖ و هﻤﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﮑﻠﻢ هﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب‬ ‫ﺳﻤﺎوی ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی اﺳﺖ و هﺮ ﮐﻠﻤﻪ ﺁن ﺻﺪهﺰار ﻣﻌﻨﯽ دارد«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺧﺘﺮاع هﻤﻴﻦ هُﻞ ُﺒﻴﻦ هﺎ ]اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ هﺎ[ از ﺑﺮﮐﺖ هﺬا ﮐﺘﺎب ﻣﺒﻴﻦ ﻗﺮﺁن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ«.‬ ‫ُﺘ ﻣ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻧ َﻢ، ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت و ﺣﮑﻤﻴﺎت و ﻣﻮﻋﻈﻪ ﺟﺎت و َﻨﺪﻳﺎت ]ﭘﻨﺪهﺎ[ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻳﮕﺮ، ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻓ‬ ‫َﻌ‬ ‫داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ دارای ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺗﺮی ﺁﻧﺮ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﻴﻢ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪهﻢ. ﻣﻘﺼﻮد وﺟﻮب ﻳﮏ ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻗﻮل ﻓﺮﻧﮕﯽ ﻣﺂﺑﻬﺎ »ﺑﺮﻓﺴﻮر« ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻼﻣﺬﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل از ﻗﺒﻴﻞ: ﺗﻄﻬﻴﺮ، ﺣﻴﺾ وﻧﻔﺎس، ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ، ﺷﮑﻴﺎت، ﺳﻬﻮﻳﺎت، ﻣﺒﻄﻼت، واﺟﺒﺎت،‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺎت، ﻣﻘﺎرﻧﺎت، اﺳﺘﺤﺎﺿﻪ ﮐﺜﻴﺮﻩ و ﻗﻠﻴﻠﻪ و ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ و‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺁداب ﻃﻬﺎرت را ﻋﻤﻼ ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﺪ و ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬ ‫ً‬ ‫ً‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻠﮑﻪ ﺁﻧﺎن ﮔﺮدد«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﭼﻮن ﺷﺮح اﻗﺪاﻣﺎت و‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﻦ ﮐﺎروان ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﺪ ﻟﺬا ﺑﻪ‬ ‫ذﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻋﻈﺎم ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺻﻌﺐ و ﻃﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﺎ اﺳﺖ:‬ ‫اوﻻ - اﺟﺒﺎری ﮐﺮدن ﻟﺴﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ و ﺻﺮف و ﻧﺤﻮ ﺁن ﺑﻪ‬ ‫ً‬ ‫ﻗﺪری ﮐﻪ ﮐﻔﺎر ﻗﺮﺁن را ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺪ ﮐﺎﻣﻞ و ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﺼﻞ و وﺻﻞ‬ ‫و ﻋﻼﻣﺎت ﺳﺠﺎوﻧﺪی ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺗﻼوت ﺑﮑﻨﻨﺪ. اﻣﺎ اﮔﺮ‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ ﺁن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻋﻴﺒﯽ ﻧﺪارد، اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ.‬ ‫ﺛﺎﻧﻴﺎ – ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﻤﻪ اﺑﻨﻴﻪ و ﻋﻤﺎرات ﮐﻔﺎر. ﭼﻮن ﺑﻨﺎهﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻠﻨﺪ و دارای ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ و دور ﺁن ﺣﺼﺎر ﻧﻤﯽ‬ ‫ً‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﺎﻣﺤﺮم از ﻧﺸﻴﺐ ﻋﻮرت ﺧﻮاﺗﻴﻦ را ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺑﺘﻮان دﻳﺪ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﮐﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﺑﻖ‬ ‫ﻣﺬهﺐ اﺳﻼم اﺗﺎﻗﻬﺎ ﮐﻮﺗﺎﻩ و ﺑﺎ ِﻞ درﺳﺖ ﺷﻮد اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا اﻳﻦ دﻧﻴﺎی دون ﮔﺬرﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﺪ و اﺳﺘﺤﮑﺎم و دل ﺑﺴﺘﻦ را‬ ‫ﮔ‬ ‫ﻧﺸﺎﻳﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﺮ ﭼﻪ ﺗﻴﺎﺗﺮ، ﻣﻮزﻩ، ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ، ﮐﻠﻴﺴﺎ، ﻣﺪرﺳﻪ و ﻏﻴﺮﻩ هﺴﺖ از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻤﺮدﻩ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬ ‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ: »اﺣﺴﻨﺖ، اﺣﺴﻨﺖ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ و ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ و ﺳّﺖ‬ ‫ﻨ‬ ‫ّ‬ ‫ﻧﺒﻮی و ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺼﻄﻔﻮی ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. وﻟﯽ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﻓﺮﻧﺠﻴﺎن را ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ و در ﺻﻮرت ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻮﻟﯽ در ﻳﮑﯽ ازﻳﻦ‬ ‫ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ُﻠﯽ ِﺮژر )‪ (Folie Bergere‬ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﻴﻎ و ﻋﺒﺎدت ﺑﺸﻮم«.‬ ‫ﻓ ﺑ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »اﻟﺒﺘﻪ، اﻟﺒﺘﻪ، ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟«‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺛﺎﻟﺜﺎ – از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺣﻤﺎﻣﻬﺎ و ﺑﻴﺖ اﻟﺨﻼهﺎ ﺑﻪ ﻃﺮز اﺳﻼﻣﯽ و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در‬ ‫ً‬ ‫ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺁﻣﺪﻩ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﻦ دﻳﺪﻩ ﺷﻮد و ﭼﻮن ﮐﻔﺎر ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻃﻬﺎرت هﺴﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ ﺑﺎ ﮐﺎﻏﺬ اﺳﺘﻨﺠﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﺨﻠﺺ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪاری هﻢ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮع ﻣﻤﺎﻟﮏ‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدر ﺑﺸﻮد.‬ ‫روان ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁب ﺟﺎری در ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺷﺎرع ﻋﺎم و‬ ‫راﺑﻌﺎ – ﮐﻨﺪن ﺟﻮﻳﻬﺎ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و‬ ‫ً‬ ‫در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺎﺟﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺁب ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ.‬ ‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫ﭼﺎل ﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ در زﻣﻴﻦ، ﻃﺮز ﺳﻮﮔﻮاری،‬ ‫ﺧﺎﻣﺴﺎ – ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺴﺘﺸﻮی اﻣﻮات و‬ ‫ً‬ ‫ﻣﺴﺎﺟﺪ، اﺣﺪاث اﻣﺎﻣﺰادﻩ هﺎ، ﺗﮑﻴﻪ هﺎ، ﻧﺬرهﺎ،‬ ‫ﺧﺮج دادن، روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ، ﺑﻨﺎی‬ ‫دادن دﺳﺘﻪ ای از ﻓﻘﺮای ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺑﻪ ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺗﺎ‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ، ﺣﺞ، زﮐﻮة، ﺧﻤﺲ و ﮐﻮچ‬ ‫اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻓﻘﺮ و ذّﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺁن‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻃﺮز ﺗﮑﺪی را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ. ﭼﻮن‬ ‫دﻧﻴﺎﺳﺖ.‬ ‫01‬
  • 11. ‫ﺳﺎدﺳﺎ- اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز و ﺑﺠﺎ ﺁوردن اداب ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ ﮐﻔﺶ و ﻣﻮزﻩ ]ﭘﺎﭘﻮش[ و ﻟﺒﺎس ﺗﻨﮓ ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ. ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫ً‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺎﺳﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﻄﻬﻴﺮ و ﻋﺒﺎدت در هﺮ ﺳﺎﻋﺖ و ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﻳﺶ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺲ ﺑﺮ ﻋﻤﻮم‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻌﻠﻴﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ و ﺁﺳﺘﻴﻦ ﮔﺸﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺮای ﻣﺮدهﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﻋﺒﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎس اﺳﺖ و ﺑﺎ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب »اﻟﺘﺎرﻳﺦ اﻟﻌﺒﺎ و اﻟﺸﻮﻻ«‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻋﺠﻮﺑﻪ دهﺮ و ﻣﻘﺮاض اﻟﻨﻮاﺳﻴﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺑﻼد روﻣﻴﻪ، اﻋﺮاب ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫هﻤﯽ ﭘﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪی وﻟﯽ هﻤﻴﻦ ﮐﻪ در اﻧﺒﺎر ﻏّﻪ روﻣﻴﺎن وارد ﺷﺪﻧﺪی، ﺟﻮاﻟﻬﺎی ﺑﺴﻴﺎری اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﮐﺎﻩ و ﺟﻮ در ﺁﻧﺠﺎ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪی. از ﻓﺮط ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺗﻪ ﮐﻴﺴﻪ هﺎ را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ از ﻣﺤﺘﻮی ﺁن ﺑﺎ ذوق و ﺷﻮق ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮردن ﺷﺪﻧﺪی. هﻤﻴﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻ رﺳﻴﺪﻧﺪی، ﺳﺮ ﺁن را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ ﺳﺮﺷﺎن را درﺁوردﻧﺪی و از دو ﻃﺮف دﺳﺘﻬﺎﻳﺸﺎن را. ﭘﺲ از ﺁن وﻗﺖ ﻋﺒﺎ‬ ‫ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪ«.‬ ‫»ﭼﻮن ﻣﻦ ﮐﺘﮑﺎﺑﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »ﺁﺛﺎر اﻻﺳﻼم ﻓﯽ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس:‬ ‫ﺁن از ﻣﻨﺎﻗﺐ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ و ﮐﺒﺎب ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﺧﺮﻣﺎ داد‬ ‫اﻻﻧﻬﺎر« ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ و در‬ ‫ﺑﺪهﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را در ﺁﻧﺠﺎ درج ﺑﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺳﻨﺪی ﺑﺲ‬ ‫ﺳﺨﻨﻮری ﺧﻮاهﻢ داد، اﺟﺎزﻩ‬ ‫ﻣﻤﺘﺎز اﺳﺖ«.‬ ‫زﻧﻬﺎی ﮐﻔﺎر ﻣﮑﺸﻮف اﻟﻌﻮرة درﻣﻼء ﻋﺎم ﺑﺎ ﻣﺮدهﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »و اﻣﺎ ﺗﺎﺳﻌً،‬ ‫ﺎ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﻴﺪ ﺣﺠﺎب ﻣﺴﺘﻮر ﮐﺮد ﺗﺎ‬ ‫رﻗﺼﻨﺪ و َﺤﻖ و ﻣﻼﻣﺴﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﻓﺴﺎد اﺧﻼق ﺁﻧﻬﺎ از اﻳﻨﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ‬ ‫ﻣﺮدهﺎ را ﺑﻪ ﺗﺴﻮﻳﻼت‬ ‫ﻣﺤﻠﻞ و ﻃﻼق ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺳﻮم ﻧﻴﺴﺖ. ﭼﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﺁﻧﺠﺎ‬ ‫ﮐﻪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت، ﺻﻴﻐﻪ،‬ ‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺧﺮﭼﻨﮓ و ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ و ﺧﻮک ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و در ﻣﻮﻗﻊ ذﺑﺢ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺴﻢ اﷲ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﭘﺲ ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ را از هﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺎس ﮐﺮد.‬ ‫ﻋﺎﺷﺮا- در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ و ﻧﻘﺎﺷﯽ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازﻩ ﻃﺮف ﺗﻮﺟﻪ و دارای اهﻤﻴﺖ و اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ‬ ‫ً‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻻت ﻏﻨﺎ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ را ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ وﻋﺎظ و روﺿﻪ ﺧﻮان و ﻣﺪاح در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ دﻻﻟﺖ ﮐﻨﻨﺪ. هﻤﭽﻨﻴﻦ هﺮ ﭼﻪ ﭘﺮدﻩ ﻧﻘﺎﺷﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﻣﺠﺴﻤﻪ هﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮑﺴﺖ، هﻤﭽﻨﺎن‬ ‫ﮐﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺎ ﻗﻮم ﻟﻮط ﮐﺮد. اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ اﺷﻴﺎء ﻧﻔﻴﺲ و ﻗﻴﻤﺘﯽ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ هﻢ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻴﺮد. واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن‬ ‫دﻧﻴﺎ، ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ، ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ، ﺁﺗﺶ دوزخ، ﻣﺎرهﺎی ﺟﻬﻨﻢ، روز ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﺳﺎل، ﺳﮓ ﭼﻬﺎر ﭼﺸﻢ در دوزخ، ﻇﻬﻮر‬ ‫ِﻤﺎر د ّﺎل، ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﻗﻀﺎ و ﻗ َر و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ. و ﻧﻴﺰ از ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺑﻬﺸﺖ و ﺛﻮاب ُﺧﺮوی ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﯽ‬ ‫ا‬ ‫َﺪ‬ ‫ﺣ ِ ﺟ‬ ‫ﺑﺪهﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻮری و ﺑﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﻠﻤﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ، هﺮﮔﺎﻩ ﺛﻮاﺑﮑﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫هﻔﺘﺎدهﺰار ﺷﺘﺮ و ﻗﺼﺮ زﻣﺮدی ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار اﺗﺎق دارد و ﻓﺮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ در ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮش در ﻣﻐﺮب و‬ ‫ﭘﺎﻳﺶ در ﻣﺸﺮق اﺳﺖ. ﺑﻌﻼوﻩ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮐﻤﯽ ﺗﺮﻳﺎک ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻋﻘﺒﯽ و‬ ‫ﺁﺧﺮت ﺑﮑﻨﺪ«.‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت زﻳﺎد اﺳﺖ. هﻤﻴﻨﻘﺪر‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺑﻪ زﻏﻢ ﺣﻘﻴﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﮐﻨﻴﻢ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻻﻟﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺘﺎن و اﺷﮑﺎﻻﺗﯽ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﻣﻘﺼﻮد ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﺷﺪ. ﻣﺜﻼ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮﻣﯽ‬ ‫ً‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒّﻐﻴﻦ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ‬ ‫ﻠ‬ ‫و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﺪری ﻧﺰدﻳﮏ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﻳﻬﻮد. وﻟﯽ ﻃﺮز ﺁداب‬ ‫و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺗﻘﺒﻞ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺣﺘﺎ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدﻩ هﻢ هﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ و ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ و هﻤﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ. ﭼﻮن از ﮐﻔﺎر ﮐﺘﺎﺑﺪار هﺴﺘﻨﺪ. وﻟﯽ ﮐﻔﺎر ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺑﻪ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ ﺑﻪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ و از ﮐﻔﺎر ﺣﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺮ ﻧﻮ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﻳﺎ ﻧﺴﻠﺸﺎن را‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺮاﻧﺪازﻳﻢ ﺗﺎ هﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻘ ّب ﺧﺪا ﺑﺸﻮﻧﺪ«.‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس: »در ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮔﻮش و ﺑﻴﻨﯽ ﺁﻧﻬﺎا را ﻣﯽ ُﺮﻳﻢ و ﻧﺦ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻢ و زﻧﻬﺎﻳﺸﺎن و ﺷﺘﺮاﻧﺸﺎن را‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﺪرداﻧﯽ از ﮐﻔﺎری ﮐﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸ ّف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗ َﻒ‬ ‫ُﺤ‬ ‫ﺮ‬ ‫و هﺪاﻳﺎﻳﯽ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻋﻄﺎ ﺑﺸﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﮐﻔﻦ ﻣﺘﺒﺮک، ُﻬﺮ ﻧﻤﺎز، ﺗﺴﺒﻴﺢ، ﺣﺮز ﺟﻮاد ]ﻧﻮﻋﯽ ﻃﻠﺴﻢ و دﻋﺎ[،‬ ‫ﻣ‬ ‫دﻋﺎی دﻓﻊ ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺰ، دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ، ﻃﻠﺴﻢ ﺳﻔﻴﺪﺑﺨﺘﯽ، ﺣﻠﻘﻪ ﻳﺎﺳﻴﻦ، ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﺑﻪ درد ادای‬ ‫ﻓﺮاﻳﺾ و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ هﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد. ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ هﻢ از ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺣﻀﺮت‬ ‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ هﻔﺖ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا‬ ‫دارد و ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﻣﺒ ﱢز هﺪﻳﻪ ﺷﻮد«.‬ ‫ُ َﺮ‬ ‫اﻻﻟﻮﻟﮏ اﻟﺠﺎﻟﻴﺰﻳﻪ: »ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﮐﻔﺎر را ﺁﺗﺶ ﺑﺰﻧﻴﻢ و ﻋﻮﺿﺶ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪهﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ و ﻋﻠﻮم دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی هﻤﻪ در ﺁﻧﺴﺖ«.‬ ‫11‬
  • 12. ‫ﻣﻨﺠﻨﻴﻖ اﻟﻌﻠﻤﺎء: »اﻟﺒﺘﻪ، ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ، ﮐﻔﯽ ﺑﻪ زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت. ﭼﻮن ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺮام اﺳﻼم هﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺸﻮﻳﺪ‬ ‫ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻴﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻤﺘﺎن و ﻳﺎ ﺧﺮاج ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺪهﻴﺪ. اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﮐﻔﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎج ﺳﺒﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ«.‬ ‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار رأی ﻗﻄﻌﯽ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ هﻤﮕﯽ ﺑﺮﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻴﻢ و‬ ‫هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ درﻳﻦ ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ. اﻣﺎ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ ﻻزﻣﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ دﻳﻨﯽ ﻧﺒﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ، ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻞ و ﺗﺒﺎر ﺧﻮدش ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻧﻮﻩ هﺎی ﺧﻮدش را ﻗﺒﻞ از وﻻدت اﻣﺎم ﮐﺮد و ﻃﺎﻳﻔﻪ ﺧﻮد را ﺳﺎدات و‬ ‫اﺣﺘﺮام ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن واﺟﺐ داﻧﺴﺖ. ﭼﻮن ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﻧﻬﻀﺔ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت اﺳﺖ هﻤﻪ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻠﻤﺎء و ﺳﺎدات ﺑﺎﺷﻨﺪ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮازﻧﺪﻩ ﺗﺮ و ﮐﺴﯽ ﻣﺒ ّزﺗﺮ از ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﻴﺴﺖ. ﻟﺬا اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ اﻳﻦ‬ ‫ُ َﺮ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«.‬ ‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »اﻳﻦ ﺣﺴﻦ اﻧﺘﺨﺎب را از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و ﻣﺴﻠﻤﺎت ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ«.‬ ‫ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب: »اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ«.‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »ﺑﻨﺪﻩ از ﺣﺴﻦ ﻧّﺖ و ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﻟﺴﺎﻧﻢ اﻟﮑﻦ و ﻧﻄﻘﻢ ﻗﺎﺻﺮ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺁﻗﺎی‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم از اﺳﺎﺗﺬﻩ ﻓﻘﻬﺎ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ وﺟﻮد ﺷﺮﻳﻔﺸﺎن در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺎدی از واﺟﺒﺎﺗﺴﺖ. ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﺳ َﺖ ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ و ﺁﻗﺎزادﻩ اﻳﺸﺎن ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬ ‫ِﻤ‬ ‫ﺑﺮدﻩ و از ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎب ﻧﻔﻴﺲ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮف اﻳﺸﺎن و‬ ‫ﺷﺎهﺪ ﻣﺪﻋﺎﻳﻢ اﺳﺖ. هﻤﭽﻨﻴﻦ زﺑﺎﻧﻬﺎی ﻋﺮﺑﯽ، ﻗﺒﻄﯽ، ﺷﺎﻣﯽ، ﺑﺮﺑﺮی، اﻟﺠﺰاﻳﺮی، ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ، ﺑﻐﺪادی و ﺑﺼﺮﻩ ای و ﻏﻴﺮﻩ‬ ‫را ﻣﺜﻞ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺎ ﻣّﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺎ را ﺳﺮاﻓﺮاز و‬ ‫ﻨ‬ ‫از راﻩ ﻟﻄﻒ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ. ﻳﻌﻨﯽ ﺁن هﻢ ﻣﺤﺾ ﺛﻮاب اﺧﺮوی ﭼﻮن اﻳﻦ اﻗﺪام اﺟﺮ دﻧﻴﻮی هﺮﮔﺰ ﻧﺪارد«.‬ ‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ: »ﺣﻘﻴﻘﺔ ﺑﻨﺪﻩ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﺑﻪ ﭼﻪ زﺑﺎن ازﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﻇﻦ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺗﺸﮑﺮ ﺑﮑﻨﻢ. اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺸﺎن و‬ ‫ً‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺧﺮوی اﻳﻦ ﮐﺎر ﻧﺒﻮد هﺮﮔﺰ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم«.‬ ‫)ﮐﻒ زدن ﻣﻤﺘﺪ ﺣﻀﺎر(‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻣﻦ از ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و هﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم اﺳﻼم ﮐﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪﻩ ام.‬ ‫ﮐﻔﺎر ﻻزم اﺳﺖ، ﺁﻗﺎی‬ ‫اﻣﺎ اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﭼﻮن ﻳﮏ ﻧﻔﺮ دّﺎک ﻣﺠ ّب ﺟﻬﺖ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻟ‬ ‫دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸ ّف ﻣﯽ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺳّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮐﻪ ﭘﺴﺮﺧﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﻏﻠﺐ ﮐﻔﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻨ‬ ‫در ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ اﻳﺸﺎن ﺧﺘﻨﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺤّﻞ ﺷﺪﻩ و‬ ‫ﻠ‬ ‫دﺳﺘﺶ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارد و‬ ‫روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ ﻳﺪ ﻃﻮﻻﺋﯽ دارد، ﺣﺘﺎ ﻋﻘﺮب ﺟ ّارﻩ را در ﮐﻒ‬ ‫ﺮ‬ ‫از ﺁداب دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی‬ ‫ﺑﺮای ﻓﺮوش دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ از او ﮐﺴﯽ را ﺧﺪا ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪﻩ و‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ«.‬ ‫ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد، اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﻓﺴﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫از ﺟﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ: »اﻟﺒﺘﻪ، ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ دﺳﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮای ﺧﻴﺮ ُﻘﺒﯽ و اﺟﺮ اﺧﺮوی ﺳﻴﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮐﺮدﻩ و ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﭘﺮ ﺧﻄﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ«.‬ ‫ﻋ‬ ‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬ ‫ﭘﺲ از ﺁن ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ ﺻﻮرت ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد، از ﭘﺮ ﺷﺎﻟﺸﺎن در ﺁوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اراﺋﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ً‬ ‫دادﻧﺪ ﺗﺎ اﻣﻀﺎء و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺑﺸﻮد. ﻣﻔﺎد ﺁن از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد:‬ ‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ٥٢ ﻣﺎﻩ ﺷﻮال ﺳﺎل ٦٤٣١ هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺎرک ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺮﮐﺐ از ﻋﻠﻤﺎء ﻳﮕﺎﻧﻪ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻓﺮزاﻧﻪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ ﮐﺎﻣﻠﺔ اﻟﻮداد اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ذﻳﻞ: ﺣﻀﺮت ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺳ َﺖ رﻳﺎﺳﺖ، ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ‬ ‫ِﻤ‬ ‫رﻳﻴﺲ و ﻣﻨﺸﯽ ﻣﺨﺼﻮص، ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ، ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ ﻓﻘﻴﻬﺎت ﺑﺮای ﺗﺒﻠﻴﻎ‬ ‫دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ رهﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﻋﺠﺎﻟﺔ ﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن‬ ‫ﻟﻴﺮﻩ اﻧﮕﺮﻳﺰﻳﻪ ]اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ[ ﺑﺮای ﻣﺨﺎرج از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ﻓﻮق هﺮ‬ ‫ﻃﻮر ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺣﻀﺎر ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ وﻟﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ ﺧﻮاﺳﺖ و هﻠﻬﻠﻪ ﮐﻨﺎن‬ ‫ﻣﺸﮏ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ و دهﻦ ﺑﻪ دهﻦ ﮔﺸﺖ. ﺳﭙﺲ هﺮ ﮐﺪام از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را در‬ ‫ﻣﺮ ّﺐ ﺁﻟﻮدﻩ ﭘﺎی ﮐﺎﻏﺬ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ و ﺧﻮﺷﯽ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺖ.‬ ‫ﮐ‬ ‫اﻟﺴﺎﻣﺮﻩ ﻓﯽ ٥٢ ﺷﻮال ٦٤٣١‬ ‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬ ‫21‬
  • 13. ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ‬ ‫اﻣﺮوز ﺻﺒﺢ از ﺻﺪای ﻧﻌﺮﻩ ﻧﺎهﻨﺠﺎری از ﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺪم. دﻳﺪم ﮐﻪ هﻤﺴﻔﺮهﺎی اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ وﺣﺸﺘﺰدﻩ ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ‬ ‫ﻨ‬ ‫اﻻﻗﻄﺎب را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺗﺮن را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﭘﻴﺮهﻦ و زﻳﺮﺷﻠﻮاری دﺳﺖ زﻳﺮ ﭼﺎﻧﻪ اش زدﻩ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞ‬ ‫ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﻧﺨﺮاﺷﻴﺪﻩ ای اﺑﻮﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ. ﻣﺮا ﮐﻪ دﻳﺪ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ: »ﺻﺪای ﻣﻦ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﺑﻮد، ﺳﺮ زﻧﻢ‬ ‫هﻮو ﺁوردم اوﻧﻢ از ﻟﺠﺶ ﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﻮردم داد و ﺻﺪاﻳﻢ ﮔﺮﻓﺖ، ﺧﺪا ﺑﻴﺎﻣﺮزدش! ﭘﺎرﺳﺎل ﻋﻤﺮش را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داد«.‬ ‫َّ‬ ‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ: »از ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ رﻳﺶ و ﺳﺒﻴﻞ روﺑﺮوی ﮐﻔﺎر ﺁواز ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﺪ؟«‬ ‫ »اﻳﻦ ﻣﻮهﺎی ﺳﺮم را ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﺪ؟ از زور ﻓﮑﺮ و ﺧﻴﺎﻻت اﺳﺖ، ﺑﺎد َﺰِﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺳﻔﻴﺪ ﮐﺮدﻩ«.‬‫ﻧ ﻟ‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﻪ هﺰار زﺑﺎن ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ ﮐﺮدم ﺗﺎ ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﭘﻮﺷﻴﺪ، ﭼﻮن ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ وارد ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪﻳﻢ. ﺳﻨﺖ‬ ‫اﻻﻗﻄﺎب از ﻣﻦ ﺧﻮاهﺶ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ او را ﺑﺒﺮم ﺑﺎزار ﺗﺎ ﻳﮏ ﻣﻮش ﺧﺮﻣﺎﻳﯽ ﺑﺮای دﺧﺘﺮش ﺳﮑﻴﻨﻪ‬ ‫ﺳﻮﻏﺎت ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ. ﺑﻌﺪ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ در ﺳﻪ اﺗﺎق دورﺗﺮ ﺑﺎ ﻳﺨﻪ ﺑﺎز، ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد و ﺳﺮ‬ ‫ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺳﻴﮕﺎر ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﺪ و دودش را ﺑﺎ ﺗﻔﻨﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺮزن ﺟﻬﻮد ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد. ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺑﺎ‬ ‫ِﻠﻢ اﺷﺎرﻩ ﺑﺎ ﺁن زن ﺣﺮف ﻣﯽ زد و هﺮ دو ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ. ﺑﻪ ﻗﺪری ﺳﺮش ﮔﺮم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺪ. ﻣﺎ هﻢ ﻣﺰاﺣﻢ‬ ‫ﻋِ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﻓﺘﻴﻢ، ﭼﻮن دﻳﺸﺐ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻇﻬﺎر ﮐﺴﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد. در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺗﺮن ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ هﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ از ﻣﻴﺎن ﺟﻨﮕﻞ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺖ. از راهﺮو ﻟﻐﺰﻧﺪﻩ ﺁن ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ در اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ِ‬ ‫را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻔﺲ ﮐﻔﺎر در ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻔﻮذ ﻧﮑﻨﺪ. ﭼﻮن اﻳﻦ اﺗﺎﻗﭽﻪ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺰاف ﺑﺮای رؤﺳﺎی ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﺧﻠﻮت‬ ‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﻔﺎر ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. وارد ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﻬﺎی ُﻤﺎر ﺗﺮﻳﺎک ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪی دور ﮐﻠﻪ‬ ‫ﺧ ِ‬ ‫اش ﺑﺒﺴﺘﻪ ﺑﻮد اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ دور ﺧﻮدش ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد و هﺮ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮن ﻣﯽ ﺧﻮرد ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ روح از‬ ‫ﺑﺪﻧﺶ ﻣﻔﺎرﻗﺖ ﺑﮑﻨﺪ. ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺗﺮن هﺴﺘﻨﺪ و از ﺑﺪﺟﻨﺴﯽ ﻗﻄﺎر را ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ‬ ‫و ﻳﺎ ﺑﻴﺮاهﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺗﻠﻒ ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﻣﻦ را ﮐﻪ دﻳﺪ ُﻞ از ُﻠﺶ ﺷﮑﻔﺖ و ﮔﻔﺖ: »ﻗﺮﺑﺎﻧﺘﺎن! دﺳﺘﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﮔ‬ ‫ﮔ‬ ‫داﻣﻨﺘﺎن، ﻣﺎ در وﻻﻳﺖ ﻏﺮﻳﺐ هﺴﺘﻴﻢ. ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﺳﻢ ﺑﺨﻮراﻧﻨﺪ؟ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ را ﻣﻦ ﺳﻮرﻩ ﻋﻨﮑﺒﻮت و ﺁﻳﺔ اﻟﮑﺮﺳﯽ‬ ‫َّ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪم ﺗﺎ از ﺷﺮ ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﻴﻢ«.‬ ‫ّ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﺷﺐ ﮐﻼﻩ ﻣﺸﻐﻮل ﻓﻮت ﮐﺮدن در ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن ُﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن ﻣﯽ‬ ‫ﮔ‬ ‫ﺟﻮﺷﻴﺪ از ﻣﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ: »ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟«‬ ‫ﺳّﺖ ﮔﻔﺖ: »ﻳﮏ ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را دارد ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«.‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺗﺎج: »ﺁﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﭘﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﻩ! ﺧﻮب ﭼﻘﺪر ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ؟«‬ ‫ﺳّﺖ: »ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺎ در ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد. ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻤﺪاﻧﻬﺎ را دم دﺳﺖ ﺑﮕﺬارﻳﻢ و رﺧﺘﻬﺎﻳﻤﺎن را ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ. اﻳﻨﺠﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﻮن اﺳﺖ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﮔﻔﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ اﺳﻢ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ را در ﮐﺘﺎب »اﻟﻤﻬﺎﻟﮏ و اﻟﻤﺨﺎوف« دﻳﺪﻩ ام. ﻣﺼﻨﻒ ﺁن ﮐﺘﺎب از‬ ‫ﻣﺘﺒﺤﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ، ﺷﺮﺣﯽ دادﻩ و ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ: اﺳﻢ اﺻﻠﯽ ﺁن »اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ« ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ، ﻳﻌﻨﯽ‬ ‫زﻣﻴﻦ ﻟﻤﻴﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻟﻴ َﺖ ﻣﯽ ﺁورد. ﭼﻮن ﮐﺴﺮﻩ ﺑﺮ ﻳﺎء ﺛﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ اﻋﻼل ﺷﺪ. اﻟﻒ و ﻻم را هﻢ از اﻟﻠﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫اﺧﺘﺼﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺲ اﻟﻒ و ﻻم »اﻟﺒﺮ« را هﻢ ﺣﺬف ﮐﺮدﻧﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ اﺳﻢ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد، َﺮﻟّﻦ ﺷﺪ و از ﮐﺜﺮت اﺳﺘﻌﻤﺎل‬ ‫ﺑ ﻴ‬ ‫ِﺮﻟﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ. ﺣﺘﻤﺎ اهﺎﻟﯽ ﺁﻧﺠﺎ ﻋﺮب هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و ﺷﮑﻢ روش در ﺁﻧﺠﺎ ﺷﻴﻮع دارد«.‬ ‫ً‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺗﺎج: »ﻓﯽ اﻟﻮاﻗﻊ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﻪ هﻤﻪ ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ، ﺟﺰﻳﺮﻩ وﻗﻮاق، زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ و‬ ‫ﺳﻮدان و هﻤﻪ ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﺰﻧﻴﻢ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »اﮔﺮ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ!«‬ ‫ﺗﺎج: »ﺑﺮ ﭘﺪرﺷﺎن ﻟﻌﻨﺖ! ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﺎﻧﻴﻢ، ﺁﻳﺎ اﻻغ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ اﺳﻤﯽ روﻳﺶ ﺑﮕﺬارم؟ ازش ﺁب و‬ ‫ﺁﺗﺶ ﻣﯽ رﻳﺰد، ﺳﻮت ﻣﯽ زﻧﺪ، ﺻﺪا ﻣﯽ دهﺪ، دود ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺁدم را ﺳﻴﺼﺪ ﺑﺎر ﻣﯽ ُﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. اﻳﻦ هﻤﺎن‬ ‫ﮐ‬ ‫ِﻤﺎر د ّﺎل اﺳﺖ. ﻣﺮﺣﻮم اﺑﻮی از ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻘﻴﻦ را ﺑﺎ ﻳﮏ اﻻغ ﻣﺮدﻧﯽ رﻓﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺶ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻟﺨﺘﺶ ﮐﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺣ ِ ﺟ‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪ. ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮدﻣﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﺪارﻳﻢ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺁﻳﺎ ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ و ﻧﻌﻠﻴﻦ را در ﺟﺎی ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻔﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬ ‫ِ‬ ‫ﺳّﺖ: »اﻟﺨﺸﮏ ﻣﻊ اﻟﺨﺸﮏ ﻻﻳﺘﭽﺴﺒﮏ. ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ«.‬ ‫ّ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ ﻧﺬر ﮐﺮدﻩ ام اﮔﺮ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود، ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدم ذﺑﺢ ﺑﮑﻨﻢ و ﺑﻪ ﻓﻘﺮا ﺑﺪهﻢ.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﺷﻤﺎ دﻗﺖ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮک ﻧﻔﺮوﺷﻨﺪ، ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ از ﮐﻔﺎر ﺑﺮ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ«.‬ ‫ﻨ‬ ‫31‬
  • 14. ‫ﺗﺎج: »ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﺁﻟﻮدﻩ اﺳﺖ، ﻋﺒﺎﻳﻢ ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ. ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »راﺳﺘﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج، دﻳﺸﺐ ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﮑﺎر داﺷﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺁب ﺷﺪم، ﮔﻤﺎن ﮐﺮدم از ﮐﻔﺎرﻧﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ اﺳﻢ‬ ‫ﺑﺪ روی ﻣﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ«.‬ ‫اﺣﻤﺪ را ﻣﯽ دﻳﺪم. در ﻋﻤﺮم اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ هﻔﺘﻪ ﺑﺪون‬ ‫ﺗﺎج: »دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب واﻟﺪﻩ‬ ‫اﮐﺒﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ، ﺧﻮدﻣﺎن را ﻓﺪاﻳﯽ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ، در راﻩ اﺳﻼم‬ ‫زن هﺴﺘﻢ. ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻣﺎ ﺟﻬﺎد‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺟﺮﺟﻴﺲ، اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﺮای ﻣﺠﻠﻪ اﻟﻤﻨﺠﻼب ﻳﺎدداﺷﺖ‬ ‫اﻧﺘﺤﺎر ﮐﺮدﻳﻢ و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻳﻢ!‬ ‫ال ﺿﻴﺎء در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ دﻓﻦ ﺑﮑﻨﻴﺪ و اﺳﻢ ﻣﺰارم را »اﻣﺎﻣﺰادﻩ‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﺪ: ﻣﻦ اﮔﺮ ُﺮدم ﻣﺮا در‬ ‫ﻣ‬ ‫زﻳﺎرﺗﮕﺎﻩ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺸﻮد. راﺳﺘﯽ ﭼﻪ اﺟﺮی در ﺁن دﻧﻴﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ‬ ‫ال ﺗﺎج« ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ‬ ‫هﻤﻪ ﺻﺪﻣﺎت و زﺣﻤﺎت ﻣﺎ را ﺑﮑﻨﺪ؟! ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺮای رﻓﻊ‬ ‫داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺒﺮان اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻟﺪاﻟﻮرود هﺮ ﮐﺪام ﻧﻔﺮی ﺳﻪ ﺗﺎ زن ﺻﻴﻐﻪ‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﯽ و دﻓﻊ ﻣﻀﺮت‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﻢ«.‬ ‫دﻳﺪم ﻳﮏ ﺳﻴﺪ ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر ﻧﻮراﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﻮرد ] ُﺮد ﻧﺎم ﻳﮏ درﺧﺘﭽﻪ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب‬ ‫زﻳﺮﺷﻠﻮاری ﺳﺒﺰ، ﮐﻴﺴﻪ ﺗﻮﺗﻮن ﺳﺒﺰ، ﮔﻴﻮﻩ ﺳﺒﺰ، ﺷﺎرب ﺳﺒﺰ ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺖ[ ﺳﺒﺰ: زﻳﺮﺟﺎﻣﻪ ﺳﺒﺰ،‬ ‫دﺳﺘﮑﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﺒﺎرﮐﺶ دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮد در ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﺑﻮد از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ و ﭘﺮﻧﺪﻩ و ﺧﺰﻧﺪﻩ و دوﻧﺪﻩ.‬ ‫از ﺧﻮاب ﮐﻪ ﭘﺮﻳﺪم ﺑﻮی ﻋﻄﺮ و ﻋﺒﻴﺮ ﻣﺮا ﺑﻴﻬﻮش ﮐﺮد«.‬ ‫ﺗﺎج: »ﻋﺠﻴﺐ، ﻋﺠﻴﺐ! هﻤﻴﻦ ﮐﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮاب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﯽ و ﻳﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ رﺟﻮع‬ ‫ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«.‬ ‫در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ وارد ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ: »اﻳﻨﺠﺎ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﮐﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻮل ﺑﺰﻧﻴﻢ.‬ ‫ﺷﻤﺎهﺎ از ﺑﺲ ﮐﻪ وﺳﻮاس ﺑﻪ ﺧﺮج دادﻳﺪ، ﻧﮕﺬاﺷﺘﻴﺪ ﻳﮏ ﺷﮑﻢ ﺳﻴﺮ ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻳﻢ. ﻣﻦ ﺳﻪ ﻗﻮﻃﯽ از اﻳﻦ ﮔﻮﺷﺘﻬﺎﻳﯽ دارم ﮐﻪ‬ ‫در ﺟﻌﺒﻪ ﺣﻠﺒﯽ اﺳﺖ. از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻨﻴﺪم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺁﻧﻬﺎ را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ«.‬ ‫ﺳّﺖ: »اﺣﺘﻴﺎط اﺣﻮط اﺳﺖ. ﻣﻦ ﮐﻪ ﻟﺐ ﻧﺨﻮاهﻢ زد. اﮔﺮ ﻳﮏ ﻗﻄﺮهﻪ ﺷﺮاب در درﻳﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ، ﺑﻌﺪ از ﺁن درﻳﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎک ﭘﺮ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺗﭙﻪ ای ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن درﻳﺎ ﺑﺸﻮد و ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁن ﺗﭙﻪ ﻋﻠﻒ ﺑﺮوﻳﺪ و ﮔّﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی از ﺁن ﺗﭙﻪ ﺑﮕﺬرد و از ﺁن‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋﻠﻒ ﺑﭽﺮد، ﻣﻦ از ﮔﻮﺷﺖ ﺁن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪهﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻏﺼﻪ اش را ﻧﺨﻮرﻳﺪ. ﻋﻮﺿﺶ وارد ﺷﻬﺮ اﻟﻠﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻳﮏ دﻳﮓ ﺑﺰرگ ﺁش ﺷﻠﻪ ﻗﻠﻤﮑﺎر ﺑﺎر ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﻳﻢ و هﻤﻪ ﺷﮑﻢ هﺎﻳﻤﺎن را از ﻋﺰا در ﻣﯽ ﺁورﻳﻢ«.‬ ‫در اﻳﻦ وﻗﺖ دورﻧﻤﺎی ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ. ﺑﻨﺎهﺎی ﺑﻠﻨﺪ، ﺑﺎﻏﻬﺎی ﺳﺒﺰ، واﮔﻨﻬﺎی ﺑﺮﻗﯽ ﮐﻪ در ﺁﻣﺪ و ﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ از‬ ‫ﺁﻧﺠﺎ دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ راﻩ ﺁهﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻓﺘﺎدﻧﺪ. هﺮ ﮐﺲ ﭼﻤﺪان ﺧﻮدش را ﺳﺮﮐﺸﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد. دﺳﺘﻪ ای‬ ‫ﭘﻴﺎدﻩ و ﮔﺮوهﯽ ﺳﻮار ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭘﺲ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻎ هﻨﮕﻔﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺑﺮای‬ ‫ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﻪ ﺷﻴﺸﻪ از ﺗﺮن و ﻃﺒﺦ در اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺁن و ﺳﻮزاﻧﻴﺪن ﻧﻴﻤﮑﺖ و ﻏﻴﺮﻩ در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ »ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« ﭘﻴﺎدﻩ‬ ‫هﻢ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﻤﺮک ﮔﺰاف ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ.‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎر ﺻﻨﺪوق ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ را‬ ‫ﺑﺮای ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻳﺸﺎن از ﻣﻴﺎن‬ ‫ﭘﺲ از ﺁن، ﺻﻮرت ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﺑﺮﻟﻴﻦ را‬ ‫اﺳﻢ هﺮاﻣﺲ اﻟﻬﺮاﻣﺴﻪ را در ﮐﺘﺎب »زﻧﺪﻗﺔ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ »هﺘﻞ ِﺮ ِﺲ« را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ ﭼﻮن‬ ‫ه ﻣ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﻮن و اﻋﺮاب ﺑﻮد. ﻣﻦ هﻢ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ‬ ‫اﻟﻌﺘﻴﻘﻪ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ‬ ‫هﻤﺎن ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ اﺗﺎق ﮔﺮﻓﺘﻢ.‬ ‫در ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﻢ ﻧﺎﭼﺎر در‬ ‫اﻣﻀﺎی ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ از ﺑﺎﻧﮏ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ورﻗﻪ اﻋﺘﺒﺎر را ﺑﻪ‬ ‫ﺁن را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ از‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﻘﺪاری از وﺟﻪ‬ ‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﺼﺒﯽ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ. ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ زﻣﻴﻦ اﻳﻦ‬ ‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮد، ﻓﺮﻣﺎن داد ﺑﺮاﻳﺶ ﺣﻤﺎم ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻨﻨﺪ. در ﺿﻤﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﮐﺮدﻩ ﺗﺬﮐﺮ دادﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﭼﻮن ﻣﺎ ﻣﻈﻬﺮ اﺳﻼم هﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﮐﻔﺎر ﺑﺸﻮﻳﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﭽﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁب‬ ‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻴﻢ و ﺑﺮای اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺧﻮراک، وﺿﻮ و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻓﻘﻂ از ﺁب رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر‬ ‫ﺑﺒﺮﻳﻢ. اﮔﺮﭼﻪ ﻓﻀﻮﻻت و ﻣﺰﺑﻠﻪ ﺷﻬﺮ در ﺁن رﻳﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ اﻣﺎ ﭼﻮن روان ﺑﻮد ﺷﺮﻋﺎ‬ ‫ً‬ ‫ﭘﺎک ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﮐﻪ در ﻓﻦ دّﺎﮐﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮد، ﺑﻪ ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻨﺪ. هﺮ ﮐﺪام از‬ ‫ّ ﻟ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺁﻗﺎﻳﺎن اﺗﺎﻗﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺧﻮدﺷﺎن درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻳﻌﻨﯽ ﻓﺮش و ﺗﺨﺘﺨﻮاب را ﺟﻤﻊ‬ ‫ﮐﺮدﻩ ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن ﻳﮏ ﺗﮑﻪ زﻳﻠﻮ ﻳﺎ ﮔﻠﻴﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻳﮏ ﺟﺎ ﻧﻤﺎز‬ ‫و ﻳﮏ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ هﻢ روﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ.‬ ‫ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﻮﻏﺎی ﻏﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪ. رﻳﻴﺲ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺴﺮزﻧﺎن ﻣﺎ را ﺧﺒﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻪ، ﺁب ﺣﻤﺎم از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم‬ ‫ﺑﻪ دوم و از دوم ﺑﻪ اول ﺳﺮاﻳﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺸﺘﺮی هﺎﻳﺶ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮدﻩ‬ ‫اﻧﺪ. ﻣﺎ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ رﻓﺘﻴﻢ و در ﺣﻤﺎم را ﺑﺎز ﮐﺮدﻳﻢ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ رﻳﺶ و ﺳﺮ و ﻧﺎﺧﻦ ﺣﻨﺎ ﺑﺴﺘﻪ روی زﻣﻴﻦ ﺣﻤﺎم ﻧﺸﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد و ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ او را ﻣﺸﺖ و ﻣﺎل ﻣﯽ داد. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻴﺮ ﺁب ﻟﮕﻦ ﭘﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻴﺮون ﻣﯽ‬ ‫ﻨ‬ ‫41‬
  • 15. ‫رﻳﺨﺖ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اول ﭘﺮﺧﺎش ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﺮا ﭼﺸﻢ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺗﻦ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد اﻳﺸﺎن اﻓﺘﺎدﻩ و ﺑﻌﺪ ﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻧﺪ: »ﻧﻘﺺ‬ ‫ﺣﻤﺎﻣﻬﺎی ﮐﻔﺎر را ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازﻩ اﺳﺖ! ﺳﺮﺑﻴﻨﻪ ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺁب ﺁن ُﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﻧﺠﺲ‬ ‫ﮐ‬ ‫اﻧﺪر ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ«.‬ ‫ﺁﻣﺪ، ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺣﺎل زار از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج از اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺮﺁﺷﻔﺘﻨﺪ و‬ ‫هﺸﺘﺼﺪ ﻣﺎرک ﺟﻬﺖ ﺧﺴﺎرت وارد ﺑﻪ ﺣﻤﺎم را ﺁورد.‬ ‫اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﭘﻮل‬ ‫ﺧﻴﻠﯽ اوﻗﺎﺗﺸﺎن ﺗﻠﺦ ﺷﺪ. ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن‬ ‫ﻧﻔﺮ او را ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻓﺮﻧﮕﯽ در‬ ‫را ﻧﻴﺎوردﻩ ﺑﻮد و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ ﻳﮏ‬ ‫ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ دﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ رﻳﺸﺶ را ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺎ هﻤﺎن ﭘﻴﺮزن ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ در راﻩ ﺁهﻦ ﺑﻮد در ﭼﻨﺪ ﻗﻬﻮﻩ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﺪﻩ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »اﮔﺮ از ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﮑﻨﺪ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮف ﺑﻠﻴﺲ ]ﭘﻠﻴﺲ[ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫در ﺁن دﻧﻴﺎ روﺳﻴﺎﻩ ﺟﻬﻨﻤﯽ و ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻤﺮ ذی اﻟﺠﻮﺷﻦ و هﻤﻨﺸﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧ ّﺎب ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ از‬ ‫ﻄ‬ ‫ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ و زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‬ ‫هﺴﺘﻨﺪ او را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ دار ﻣﯽ ﺁوﻳﺰﻧﺪ«.‬ ‫ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﭼﺎر از هﻤﺎن اﻧﺒﺎن ﭘﻨﻴﺮ ﮔﻨﺪﻳﺪﻩ و ﻧﺎن ﺧﺸﮏ و ﭘﻴﺎز ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ،‬ ‫ﻧﺎهﺎر ﺧﻮردﻧﺪ.‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد:‬ ‫ﻣﻦ از رﺳﺘﻮران ﮐﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ، ﻳﮏ روزﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮﻳﺪم. ﺑﺎﻻی‬ ‫ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ اﻣﺮوز وارد ﺑﺮﻟﻴﻦ‬ ‫»ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﮔﺮاﻣﯽ – ﻳﮏ دﺳﺘﻪ از ﺁرﺗﻴﺴﺘﻬﺎی ﭘﻮﻟﺪار‬ ‫ﻣﺒّﻐﻴﻦ از دﻳﮕﺮی ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ در‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ«. داﺧﻞ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺪم هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻗﺎﻳﺎن‬ ‫ِ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ‬ ‫وﻻﻳﺖ ﻏﺮﺑﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ روزﺷﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ. در ﺷﻬﺮ ﮐﺴﯽ را‬ ‫»ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺁﻗﺎی‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ وﺟﻮهﺎت ﺑﺮﺳﺪ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:‬ ‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻ َﺮ ﺳﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و‬ ‫ّ‬ ‫ِﻐ‬ ‫ﻣﺪت دﻩ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﯽ از اﻳﺸﺎن ﺳﺮ ﺑﺰﻧﺪ.‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻔﺎر ﺑﻼﻳﯽ ﺑﻪ ﺳﺮ او ﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺣﮑﻢ ﺟﻬﺎد ﺻﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن‬ ‫ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را ﺑﺮدﻩ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﮑﻨﺪ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم: »ﻣﻦ ﺳﺮم درد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﻨﺪم ﮐﻪ ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ را ﺑﺮدارﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ در ﺷﻬﺮ ﺟﺎی ﺑﺎ ﺻﻔﺎﻳﯽ را ﭘﻴﺪا‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭼﺎﻳﯽ دم ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﺨﻮرﻳﻢ، در ﺿﻤﻦ ﺷﻬﺮ را هﻢ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ«.‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﻪ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺁراء ﻗﺒﻮل ﺷﺪ. وﻟﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺻﻼح داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﺸﻴﮏ اﺷﻴﺎء ﺷﺎن را‬ ‫ﺑﺸﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺁن دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻨﺪ. هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮی از ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻴﻢ، ﮔﺮوﻩ اﻧﺒﻮهﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻧﺪ و‬ ‫در»ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« و »اوﻧﺘﺮ ِن ﻟﻴﻨ ِن« ﺑﺮ ﻋﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﭼﺎﻳﯽ دم ﮐﺮدن را ﻧﮑﺮدﻳﻢ.‬ ‫ﺪ‬ ‫د‬ ‫دﺧﺘﺮهﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻪ و ﺑﺎزوی ﻟﺨﺖ ﺟﻠﻮ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ، ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﯽ زدﻧﺪ. ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﻋﺒﺎ را روی ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺷﺎن ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ،‬ ‫ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺸﺎن را ﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ.‬ ‫درﻳﻦ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻼهﺸﺎن ﻧﺸﺎن داﺷﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﭘﻴﺶ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺁﻣﺪﻧﺪ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﮔﻔﺖ: »ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺘﺨﺮ و ﺳﺮاﻓﺮازﻳﻢ ﮐﻪ دﺳﺘﻪ ای از هﻨﺮﻣﻨﺪان ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ دﻳﺪن ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ. ﻟﺬا ﻣﺎ ﻣﻮﻗﻊ را ﻣﻐﺘﻨﻢ‬ ‫ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﻘﺪم ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻴﻢ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺴﺒﻮق هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮداری »اوﻓﺎ« ﮐﻪ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ هﺎی‬ ‫دﻧﻴﺎﺳﺖ در ﻧﻈﺮ دارد ﻓﻴﻠﻢ »اﻣﻴﺮ ارﺳﻼن« و »ﺣﺴﻴﻦ ُﺮد« و »ﺳﻴﺮة ﻋﻨﺘﺮ« را ﺑﺮدارد. از اﻳﻦ رو، رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐ‬ ‫ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﻋﺰﻳﺰ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮدﻩ از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ دﻋﻮﺗﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮدﻩ و در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﺷﺮﮐﺖ‬ ‫ﺑﮑﻨﻨﺪ. ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮارداد و ﻣﻼﻗﺎت هﻤﮑﺎران ﻋﺰﻳﺰش رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﻨﯽ ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ دﻩ در دﻓﺘﺮ ﺧﻮد ﻣﻨﺘﻈﺮ‬ ‫اﺳﺖ«.‬ ‫اﻗﺎی ﺳّﺖ: »ﺁﻗﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ! ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺎزی ﻳﺪ ﻃﻮﻻﻳﯽ دارم و در ﺗﻌﺰﻳﻪ هﺎ رول‬ ‫ِ‬ ‫ً‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻧﻌﺶ را ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﺮدم. وﻗﺘﯽ ﮐﻪ روی ﻟﻨﮕﻪ در ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮدم و ﻣﺮا دور ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ، هﻔﺖ ﻗﺮﺁن در ﻣﻴﺎن، هﻤﻪ ﮔﻤﺎن‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺮدﻩ ام«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ؟ ﺁﻳﺎ از ﮐﻔﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸ ّف ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺧﻴﺮ ﻗﺮﺑﺎن! ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ »اوﻓﺎ« از ﺷﻤﺎ دﻋﻮت ﮐﺮدﻩ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ اﺳﺖ ﻳﺎ ﮐﺴﯽ ُﺮدﻩ«.‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎن ﺳﺮﮐﺎر در ﻟﻔﺎﻓﻪ اﺳﺖ و درﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻴﻢ، ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدا در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻓﻴﺎب‬ ‫ﺑﺸﻮﻳﻢ«.‬ ‫هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ رﻓﺘﻨﺪ، ﭼﻨﺪ ﻗﺪم دورﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺳﻴﺮک ﻣﻌﺮوف ﺑﺮﻟﻴﻦ »ﺳﻴﺮﮐﻮس ﺑﻮش« ﻣﺎ را ﺟﻠﻮﺑﺮ ﮐﺮد. وﻟﯽ ﭼﻮن‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻧﺪاﺷﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮدش را ﺣﺎﻟﯽ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﮑﻨﺪ. او هﻢ ﺁدرس ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ را ﮔﺮﻓﺖ و رﻓﺖ ﺗﺎ ﻓﺮدا داﺧﻞ‬ ‫ﻣﺬاﮐﺮﻩ ﺑﺸﻮد.‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻋﮑﺎﺳﻬﺎی ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻣﺎ ﻋﮑﺲ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻪ زﻳﺎدی زن و ﻣﺮد دور‬ ‫ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﮐﺎرت ﭘﺴﺘﺎل ﺧﻮدﻣﺎن را ﻣﯽ دادﻧﺪ ﺗﺎ زﻳﺮش ﺑﻪ رﺳﻢ ﻳﺎدﮔﺎر اﻣﻀﺎء ﺑﮑﻨﻴﻢ. اﻣﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ‬ ‫51‬
  • 16. ‫زﺑﺎن، ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺒﺎب ﺣﻴﺮت ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ. درﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺁﻗﺎی ﺳّﺖ ﻣﻮﻗﻊ را ﺑﺮای ﻻس زدن ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﻏﻨﻴﻤﺖ داﻧﺴﺖ و‬ ‫ﻨ‬ ‫از ﺳﻪ ﺗﺎ ﺻﻴﻐﻪ ﻣﻮﻋﻮد دو ﺗﺎﻳﺶ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد. وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ، ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻳﺎدی از ﭘﻠﻴﺲ،‬ ‫ﻣﺨﺒﺮ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ دور ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ.‬ ‫اول ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ. ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﻗﺮار اﻃﻼع ِ ﭘﻠﻴﺲ ﺑﺎ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﮐﺮدﻩ.‬ ‫اﻣﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﺑﺪﺗﺮی رخ داد. وارد اﺗﺎق ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺎل اﻏﻤﺎء ﭘﺎی ﻣﻨﻘﻞ واﻓﻮر ﺧﺸﮑﺶ زدﻩ اﺳﺖ. در‬ ‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﭘﻠﻴﺲ هﻤﻪ ﮔﺮﻩ ﺑﺴﺘﻪ هﺎ و ﻟﺒﺎس و زﻳﺮﺷﻠﻮاری او را ﺑﺎزرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻓﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻢ‬ ‫اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺣﻀﻮر هﻤﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ در ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻻزم ﺑﻮد. هﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮی ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﺎﺧﻮش‬ ‫ﺑﻮدﻩ و ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ و ﻋﺎدت ﺑﻪ ﺗﺮﻳﺎک داﺷﺘﻪ، ﺑﻪ ﺧﺮج ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ رﻓﺖ. ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: »ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ،‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﺮدم را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت ﺑﮑﻨﺪ. ﻣﺮدﮐﻪ ﮐﺎﻓﺮ ﻧﺠﺲ ﭼﻪ ﺣﻖ دارد ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ؟ ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ رﻳﻴﺲ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ هﺴﺘﻢ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﺎ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ وﻗﻮاق ﭘﺎﻧﺼﺪهﺰار ﻣﻠﻴﺎن‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ اﺳﺖ و ﻳﮏ اﺷﺎرﻩ ﻣﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﺳﻴﺦ واﻓﻮر ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ.‬ ‫ﺑﺮای ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮای ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‬ ‫اﮔﺮ هﻢ رﺷﻮﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ، ﺑﮕﻮ در ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از‬ ‫رﻓﺘﻪ هﻨﻮز ﭘﻮﻟﻬﺎ را‬ ‫رﺷﻮﻩ ﺣﺮام اﺳﺖ و اﻧﮕﻬﯽ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از ﺁن وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻴﺎوردﻩ«.‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ. وﻟﯽ درﻳﻦ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳّﺖ ﮐﻪ دﻳﺪﻧﺪ هﻮا ﭘﺲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف در‬ ‫ﻨ‬ ‫اﻳﻨﻄﻮر ﮔﻔﺖ: »ﺁﻗﺎﻳﺎن‬ ‫دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﮐﻼﻩ و ﻧﺸﺎن ﻣﺨﺼﻮص ﺟﻠﻮ ﺁﻧﻬﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ‬ ‫وﺣﺶ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻼم‬ ‫ﻣﺤﺘﺮم، ﻣﻦ ﻣﻔﺘﺨﺮم ﮐﻪ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ »ﺳﻮﺋﻮ ﮔﺎرﺗﻦ« ﺑﺎغ‬ ‫اﺳﺖ«.‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ. ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﮐﻮس ﺷﻬﺮت ﺷﻤﺎ در هﻤﻪ ﺁﻓﺎق ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‬ ‫ِ‬ ‫و ﺟﺰﻳﺮﻩ...«‬ ‫ﺳّﺖ: »از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺑﺎغ وﺣﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺑﻠﯽ، ﺑﻠﯽ، ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ. ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ‬ ‫ﺑﻪ راﻩ ﻗﺪوم ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن‬ ‫ورود ﺷﻤﺎ ﻳﮏ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ درﻳﻦ ﺑﺎغ ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدﻩ و ﭼﺸﻢ‬ ‫هﻤﻴﺸﻪ هﻢ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ،‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ و از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺶ ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ دارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮای‬ ‫اﻗﻼ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ ﻗﺪوم ﺧﻮد اﻳﺸﺎن را ﺳﺮاﻓﺮاز ﮐﺮدﻩ و در ﺑﺎغ ﻣﻬﻤﺎﻧﯽ اﻳﺸﺎن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ. ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺁﻗﺎﻳﺎن‬ ‫ً‬ ‫از هﺮ ﺣﻴﺚ ﻓﺮاهﻢ اﺳﺖ و هﺮ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ روی ﭼﺸﻢ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﺷﻮد«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺑﺎغ دارد؟«‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺑﻠﯽ، ﺑﺎغ ﻣﻌﺮوف، ﻻﺑﺪ ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﺑﺎغ«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﺑﺎغ ﺳﺒﺰ ﭘﺮ از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ، ﭘﺮﻧﺪﻩ، ﺧﺰﻧﺪﻩ، دوﻧﺪﻩ. ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺳّﺪ ﻗﺒﺎ ﺳﺒﺰ هﻢ دارد؟«‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ: »ﺳﺒﺰ ﻗﺒﺎ هﻢ دارد«.‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ: »ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﺶ را در ﺗﺮن دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم. ﻣﯽ ﺁﻳﻢ«.‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳﻨﺖ دﻋﻮت رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ وﺣﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و در اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻧﺸﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻨﺪ. ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج‬ ‫ّ‬ ‫را ﺑﻪ ﻧﻈﻤﻴﻪ ﺑﺮدﻧﺪ.‬ ‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻦ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺖ و ﺟﻤﻴﻌﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ. ﻓﺮدا ﺑﺎ ﺗﻠﮕﺮاف از ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬ ‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﺴﺐ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن را ﺑﻨﮕﺎرم و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دﻳﮕﺮی ﺑﺮوم. ﺷﺐ‬ ‫از ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎغ وﺣﺶ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺘﻢ، دﻳﺪم ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﺮخ ﺑﺎﻻی در ﺁن روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ:‬ ‫ِ‬ ‫»ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ!«‬ ‫اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﻓﯽ ٢٢ ذﻳﻘﻌﺪة اﻟﺤﺮام ٦٤٣١‬ ‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬ ‫61‬