1. ΗΣΤΟ
ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ
«ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Α.Ε.
ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ»
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΟΛΛΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

2. 2
Περιεχόμενα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΟΥ......................................................................................3
1.1 Εταιρικό Προφίλ..........................................................................................................3
1.2 Ιστορική Αναδρομή .....................................................................................................4
1.3 Προϊόντα και Δραστηριότητες του ομίλου ΤΙΤΑΝ.........................................................7
1.4 Οικονομικά αποτελέσματα........................................................................................13
1.5 Προοπτικές................................................................................................................19
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ......................................20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Κλαδικό περιβάλλον και φύση ανταγωνισμού...............................................24
3.1 Ελληνική τσιμεντοβιομηχανία ...................................................................................24
Απολογισμός του κλάδου τσιμέντου για το 2014 .........................................................27
3.2 Ανάλυση της αγοράς- Υπόδειγμα των 5 δυνάμεων του PORTER ...............................30
3.2.1 Απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο..................................................31
3.2.2 Διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών ............................................................31
3.2.3 Διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών .........................................................31
3.2.4 Απειλή από τα υποκατάστατα προϊόντα ..............................................................32
3.2.5 Ένταση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ήδη υπάρχουσες εταιρείες στον κλάδο 32
3.2.6 Αξιολόγηση 5 δυνάμεων του PORTER..............................................................32
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΕΝΑΡΙΑ ........................................................................................................34
5. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.................................................................................................35
6. ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΙΤΑΝ...........................................................................................40
6.1 Όραμα Ομίλου Τιτάν .................................................................................................40
6.2 Εταιρικές αξίες Ομίλου Τιτάν.....................................................................................40
6.3 Σχολιασμός οράματος και εταιρικών αξιών και του Τιτάνα........................................41
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: SWOT ΑΝΑLYSIS............................................................................................42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ ΤΙΤΑΝ ...........................................................47
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΙΤΑΝ...............50
9.1: Επιχειρηματικές ή Ανταγωνιστικές Στρατηγικές (Business Strategies).......................50
9.2.: Λειτουργικές Στρατηγικές (Functional Strategies) ....................................................50
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΙΤΑΝ Α.Ε..........................................................52
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ .........................................................................................57
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.....................................................................................................................58

3. 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΟΥ
1.1 Εταιρικό Προφίλ
Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. είναι ένας όμιλος εταιρειών με μακρόχρονη πορεία στη
βιομηχανία τσιμέντου. Ιδρύθηκε το 1902 και η έδρα της βρίσκεται στα Άνω Πατήσια.
Ο όμιλος διαθέτει μια ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα κατέχοντας περίπου το 40% της
εγχώριας αγοράς αλλά παράλληλα έχει επεκταθεί και σε άλλα μέρη του κόσμου
κατέχοντας επίσης σημαντικά μερίδια αγοράς. Στους παρακάτω πίνακες παρατίθενται
τα επίπεδα παραγωγής και ο αριθμός εργοστασίων ανά γεωγραφική περιοχή και ως
ποσοστό επί του συνόλου των δραστηριοτήτων, καθώς και ο αριθμός εργαζομένων.
Μελετώντας τα συγκεκριμένα γραφήματα μπορούμε να παρατηρήσουμε πως ο
Όμιλος Τιτάν έχει κάνει διασπορά χαρτοφυλακίου περιορίζοντας σε ένα βαθμό το
ρίσκο της επένδυσης. Αυτό φαίνεται από το γεγονός πως έχει επεκταθεί ισόποσα σε 4
γεωγραφικές περιοχές κάτι που τον βοήθησε ουσιαστικά στην παρούσα κακή
οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Στην αντίθετη περίπτωση, εάν βρισκόταν
αποκλειστικά στην Ελληνική αγορά τότε η οικονομική κρίση θα είχε επιβαρύνει κατά
πολύ τα οικονομικά του μεγέθη.
O Όμιλος ΤΙΤΑΝ έχει στην κατοχή του 13 μονάδες παραγωγής τσιμέντου, εκ των
οποίων 3 στην Ελλάδα, 2 στις ΗΠΑ (Βιρτζίνια και Φλόριντα), 5 στα Βαλκάνια
(Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, Κόσσοβο και FYROM) και 3 στη Ανατολική
Μεσόγειο (Αίγυπτος και Τουρκία). Επιπλέον διαθέτει 25 σταθμούς διακίνησης, 126
μονάδες έτοιμου σκυροδέματος, 64 λατομεία, 3 μονάδες άλεσης, 9 μονάδες
παραγωγής τσιμεντόλιθων, 9 μονάδες επεξεργασίας ιπτάμενης τέφρας, 1 μονάδα
παραγωγής ξηρών κονιαμάτων και 1 μονάδα παραγωγής απορριματογενούς
δευτερογενούς καυσίμου. Το 2014 η Α.Ε. Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ είχε κύκλο εργασιών
€3.158 δις και καθαρά κέρδη €316,9 εκατ. Η εταιρία συμμετέχει ενεργά σε

4. 4
Ελληνικές, αλλά και διεθνείς πρωτοβουλίες για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και
τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και είναι μέλος των CSR Europe, WBSCD και CSI.
1.2 Ιστορική Αναδρομή
 Η εταιρεία ιδρύεται το 1902 με την ανέγερση του πρώτου "τσιμεντοποιείου"
στην πόλη της Ελευσίνας. Το 1911 μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρία με την
επωνυμία "Α.Ε Τσιμέντων Ο ΤΙΤΑΝ" και το 1912 εισάγεται στο
Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Το 1933 οι πρώτες εξαγωγές τσιμέντου είναι
γεγονός. Το 1937 γίνεται γενική ανακαίνιση του εργοστασίου Ελευσίνας με
την κατάργηση των κατακόρυφων κλιβάνων και εγκατάσταση περιστροφικών
κλιβάνων.
 Μεταξύ των ετών 1951-1957 η παραγωγή του εργοστασίου Ελευσίνας
αυξάνεται κατακόρυφα, με συνεχή διεύρυνση των εξαγωγών, οι οποίες
αντιπροσωπεύουν πλέον το 52% των πωλήσεων του ΤΙΤΑΝΑ και το 50%
περίπου των συνολικών ελληνικών εξαγωγών τσιμέντου. Έτσι αρχίζει να
παράγεται και να διατίθεται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και λευκό
τσιμέντο.
 Το 1962 ξεκινάει να λειτουργεί δεύτερο εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝΑ στη Νέα
Ευκαρπία Θεσσαλονίκης ενώ λίγα χρόνια μετά, το 1968 ξεκινάει η λειτουργία
και τρίτου εργοστασίου του ΤΙΤΑΝΑ στο Δρέπανο Αχαΐας και σύντομα το
1976 λειτουργεί τέταρτο εργοστάσιο στο Καμάρι Βοιωτίας.
 Το 1978 Ιδρύεται η ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε., με αντικείμενο
την παραγωγή, μεταφορά και εμπορία ετοίμου σκυροδέματος.

5. 5
 Το 1979 ξεκινάει η λειτουργία του πρώτου σταθμού αποθήκευσης τσιμέντου
στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας (πλωτός σταθμός) και στην Αλεξάνδρεια
της Αιγύπτου (πλωτός σταθμός) ενώ η θυγατρική ΝΑΥΤΙΤΑΝ Α.Ε.
αναλαμβάνει τη διαχείριση και συντονισμό των θαλάσσιων μεταφορών
τσιμέντου.
 Το 1980 ο ΤΙΤΑΝΑΣ βρίσκεται στη 2η θέση του πίνακα των μεγαλύτερων
εξαγωγικών βιομηχανιών της Ελλάδας.
 Το 1985 πραγματοποιούνται για πρώτη φορά εξαγωγές στις ΗΠΑ και το 1988
ιδρύεται σταθμός διανομής τσιμέντου στις ΗΠΑ (Port Newark, New Jersey).
 Την περίοδο 1989-1994 ιδρύονται σταθμοί διανομής στη Δυτική Ευρώπη:
Βενετία - Ιταλία, Μασσαλία - Γαλλία, Hull - Ηνωμένο Βασίλειο
 Το 1992 αποκτάται ο έλεγχος τσιμεντοβιομηχανίας στις ΗΠΑ (Roanoke) ενώ
το 1998 ο όμιλος εξαγοράζει την πλειοψηφία των μετοχών της εταιρίας
Plevenski Cement στη Βουλγαρία και της εταιρίας Cementarnica Usje στη
F.Y.R.O.M. και το 1999 την πλειοψηφία των μετοχών της αιγυπτιακής
εταιρίας Beni Suef Cement (Κοινοπραξία TITAN - LAFARGE) και
λειτουργία νέου σταθμού στη Σάφαγκα της Αιγύπτου.
 Το 2000 προχωρά στην εξαγορά της TARMAC AMERICA Inc με απόκτηση
του 100% των εργοστασίων Roanoke (Virginia) και Pennsuco (Florida),
λατομείων, μονάδων παραγωγής σκυροδέματος, σταθμών διανομής τσιμέντου
κ.ά., στις ΗΠΑ.
 Το 2002 ο ΤΙΤΑΝΑΣ γιορτάζει τα 100 χρόνια από τη λειτουργία του, με
σειρά εκδηλώσεων ανά την Ελλάδα με έμφαση στην Εταιρική Κοινωνική
Ευθύνη. Το 2002 σημαδεύεται επίσης από:
- Την υπογραφή από τον ΤΙΤΑΝΑ (πρώτη Ελληνική Εταιρία) του
Οικουμενικού Συμφώνου (Global Compact) του ΟΗΕ.
- Την ένταξη της αμερικανικής εταιρίας Separation Technologies
(επεξεργασίας ιπτάμενης τέφρας) στον Όμιλο.
- Την απόκτηση του ελέγχου της τσιμεντοβιομηχανίας Kosjeric στη Σερβία.
- Την απόκτηση του ελέγχου της αιγυπτιακής εταιρίας ALEXANDRIA
PORTLAND CEMENT (σε κοινοπραξία με τη LAFARGE).
 Το 2003 ξεκινάει η λειτουργία νέας, υπερσύγχρονης γραμμής παραγωγής στο
εργοστάσιο Ν. Ευκαρπίας Θεσσαλονίκης και ο όμιλος εντάσσεται ως πλήρες
μέλος του Παγκόσμιου Επιχειρηματικού Συμβουλίου για την Αειφόρο
Ανάπτυξη (WBCSD).

6. 6
 Το 2004 με τη συμβολή του ΤΙΤΑΝΑ ως αποκλειστικού προμηθευτή ειδικού
τσιμέντου, που παράγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα κατασκευάζεται η
γέφυρα Ρίου-Αντίρριου.
 Επίσης προχωράει σε παραχώρηση των μετοχών της PLEVENSKI A.D. και
εξαγορά των μετοχών της εταιρίας ZLATΝA PANEGA Α.D. στη Βουλγαρία.
 Το ίδιο έτος σημειώνεται έναρξη λειτουργίας νέου σταθμού διανομής
τσιμέντου στην Tampa (Florida), στις ΗΠΑ.
 Το 2005 εγκαινιάζεται νέα παραγωγική μονάδα τσιμέντου του εργοστασίου
Pennsuco (Florida) στις ΗΠΑ.
 Το 2006 γίνεται εξαγορά από την ΤΙΤΑΝ AMERICA τριών ανεξάρτητων
εταιριών παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος στις ΗΠΑ. Επίσης εγκαινιάζεται
νέος σύγχρονος σταθμός διανομής τσιμέντου στο Port Newark, New Jersey
στις ΗΠΑ. Κατασκευάζεται σταθμός διανομής τσιμέντου στον Αυλώνα
(Vlore) της Αλβανίας.
 Το 2007 ξεκινάει η κατασκευή στην περιοχή Kruje της Αλβανίας, νέου
εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου και γίνεται εξαγορά από την ΤΙΤΑΝ
AMERICA δύο ακόμα εταιριών έτοιμου σκυροδέματος και λατομείου
ασβεστόλιθου στις ΗΠΑ. Επίσης ο απολογισμός ΕΚΕ και Βιώσιμης
Ανάπτυξης 2007 αξιολογήθηκε με Α+. Η βαθμολογία A+ αποτελεί το
ανώτατο επίπεδο διασφάλισης που προβλέπει η Διεθνής Πρωτοβουλία για την
Έκδοση Απολογισμών (GRI, G3, 2006) μετά από αξιολόγηση και επαλήθευση
στοιχειών από την ανεξάρτητη εταιρία DNV.
 Το 2008 γίνεται εξαγορά της τουρκικής εταιρίας Adocim Cimento Beton
Sanayi ve Ticaret A.S. με απόκτηση του 50% του εργοστασίου στο Tokat και
μονάδας άλεσης στο Tekirdag. Επίσης ο όμιλος αποκτά το 100% της
κοινοπρακτικής επιχείρησης με την επωνυμία "Lafarge-Titan Egyptian
Investments" (εργοστάσια Beni Suef, Alexandria Portland Cement), στην
Αίγυπτο. Το ίδιο έτος εγκαινιάζεται η λειτουργία νέας, υπερσύγχρονης
γραμμής παραγωγής στο εργοστάσιο Zlatna Panega στη Βουλγαρία.
 Το 2009 ο ΤΙΤΑΝ απέσπασε πέντε από τα «Βραβεία Επενδυτικών Σχέσεων
2008» της Capital Link:
- Grand Investor Relations Award
- Βραβείο Καλύτερης Εταιρικής Διακυβέρνησης
- Βραβείο Καλύτερων Επενδυτικών Σχέσεων με Θεσμικούς Επενδυτές
- Βραβείου Καλύτερου Investor Relations Officer για τους Θεσμικούς
Επενδυτές (Τάκης Κανελλόπουλος)

7. 7
- Βραβείο Καλύτερου Ετήσιου Απολογισμού
 Στο εργοστάσιο Roanoke, της θυγατρικής της ΤΙΤΑΝ America,
απονεμήθηκαν το 2009 δύο σημαντικά περιβαλλοντικά βραβεία:
-«Συνολικής Περιβαλλοντικής Αριστείας» για το 2009 από την
Αμερικάνική Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών και το περιοδικό “Cement
Americas”.
- “Environmental Excellence Award for Land Conservation” του Κυβερνήτη
της Πολιτείας Βιρτζίνια.
 Η Α.Ε Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ κατέκτησε την 1η θέση στη λίστα των “Top
Companies for Leaders” στην Ευρώπη και την 8η θέση στην παγκόσμια
κατάταξη για το 2009, λαμβάνοντας μια διεθνή τιμητική διάκριση στον τομέα
της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού και των ηγετικών δεξιοτήτων των
στελεχών.
 Στις 13 Σεπτεμβρίου 2010, εγκαινιάστηκε το νέο εργοστάσιο ΑΝΤΕΑ που
βρίσκεται στην περιοχή Boka e Kuqe της Αλβανίας. Ένα από τα μεγαλύτερα
βιομηχανικά συγκροτήματα της χώρας και από τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά
εργοστάσια τσιμέντου στον κόσμο. Η σημαντική αυτή επένδυση ανήλθε σε
200 εκατ. ευρώ και η συνολική δυνατότητα παραγωγής του εργοστασίου είναι
1,5 εκατ. τόνοι ετησίως.
 Ο ΤΙΤΑΝ πραγματοποίησε την 1η Μαρτίου 2010 το 2ο Φόρουμ
Ενδιαφερομένων Πολιτών με δύο συναντήσεις στα εργοστάσια Ελευσίνας και
Καμαρίου. Το Φόρουμ αποσκοπεί να δώσει την ευκαιρία για συζήτηση,
ανταλλαγή απόψεων και κατ’ αρχήν αποφάσεων, σε θέματα που μπορούν να
αποτελέσουν τομείς συνεργασίας, κοινής δράσης και ανάληψη πρωτοβουλιών
στην ευρύτερη περιοχή του Θριασίου Πεδίου και έμπρακτη προώθηση των
αρχών της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
 Επίσης εξαγοράζει εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στο Κόσσοβο.
 Τέλος η Α.Ε. Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ βρίσκεται στις 1.000 πιο Υπεύθυνες
Κοινωνικά Εταιρίες του κόσμου.
1.3 Προϊόντα και Δραστηριότητες του ομίλου ΤΙΤΑΝ
Οι δραστηριότητες του ομίλου περιέχουν μια ευρεία γκάμα των δομικών υλικών, από
αδρανή έως διάφορους τύπους φαιού και λευκού τσιμέντου, σκυροδέρματος
θαλάσσιων και οδικών μεταφορών καθώς επίσης τσιμεντόλιθους και ξηρά κονιάματα.
Επίσης παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες για την διαχείριση αποβλήτων, τον

8. 8
διαχωρισμό και την επεξεργασίας της ιπτάμενης τέφρας (ProAsh) και την αξιοποίηση
δευτερογενών καυσίμων. Τέλος παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων και
αξιοποίησης δευτερογενών καυσίμων μέσω της GAEA, της κοινοπραξίας που έχει
στην Βουλγαρία με την αμερικανική εταιρία περιβαλλοντικής και εναλλακτικής
ενέργειας, Evolution Environmental Group LLC.
Αναλυτικότερα τα βασικά προϊόντα που παράγονται από τον Όμιλο είναι:
Τσιμέντο:
Πρόκειται για ένα συνδετικό υλικό και αποτελεί το κυρίαρχο συστατικό του
έτοιμου σκυροδέματος. Προκύπτει από την άλεση κλίνκερ, γύψου και άλλων υλικών
με αντίστοιχες υδραυλικές ιδιότητες, σε ψιλή σκόνη. Στον παρακάτω πίνακα
βλέπουμε την εξέλιξη των πωλήσεων τσιμέντου του Ομίλου σε εκατ. μετρικούς
τόνους το διάστημα 2012-2014.
Έτοιμο σκυρόδεμα:
Το έτοιμο σκυρόδεμα παράγεται από την ανάμιξη τσιμέντου, αδρανών υλικών
και νερού που έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ενός ανθεκτικού προϊόντος, το
οποίο μπορεί να υπάρξει σε διάφορες μορφές. Αναμειγνύεται πρώτα στα εργοστάσια
παραγωγής και κατόπιν μεταφέρεται στα εργοτάξια. Στον παρακάτω πίνακα
βλέπουμε την εξέλιξη των πωλήσεων έτοιμου σκυροδέματος του Ομίλου σε εκατ.
κυβικά το διάστημα 2012-2014.

9. 9
Αδρανή υλικά:
Αδρανή υλικά όπως η άμμος, το χαλίκι, το ανακυκλωμένο σκυρόδεμα από
κατεδαφίσεις οικοδομών καθώς και τα προϊόντα θραύσης πετρωμάτων.
Εξορύσσονται συχνότερα από οποιοδήποτε άλλο υλικό και χρησιμοποιούνται ως
πρώτη ύλη για το τσιμέντο καθώς και ως ενισχυτικός παράγοντας πχ στην άσφαλτο.
Επίσης τα συναντάμε στην οδοποιία και στις σιδηροδρομικές γραμμές. Στον επόμενο
πίνακα βλέπουμε την εξέλιξη των πωλήσεων αδρανών υλικών του Ομίλου σε εκατ.
μετρικούς τόνους το διάστημα 2012-2014.
Οι βασικοί γεωγραφικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται ο Όμιλος είναι:
 Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Στις ΗΠΑ ο Όμιλος Τιτάν διαθέτει 2 εργοστάσια παραγωγής στη Φλόριντα και στη
Βιρτζίνια. Η τρέχουσα παραγωγική δυναμικότητα των 2 εργοστασίων υπερβαίνει τη
σημερινή ζήτηση. Στην Αμερική η ανάπτυξη του κατασκευαστικού κλάδου για τρίτη
συνεχόμενη χρονιά αναμένεται να συνεχιστεί, ενώ παράλληλα παρατηρείται αύξηση
της ζήτησης πάνω από το μέσο όρο στις περιοχές δραστηριοποίησης του Τιτάνα.
Το μερίδιο αγοράς του Τιτάνα στη Φλόριντα είναι 16% πίσω από τη Cemex που έχει
μερίδιο 36%, ενώ στη Βιρτζίνια έχει μερίδιο αγοράς 34% που τον φέρνει στη πρώτη
θέση με την Heidelberg να ακολουθεί με μερίδιο αγοράς 39%.

10. 10
Ο γεωγραφικός τομέας των ΗΠΑ συνεισφέρει περίπου το 40% του κύκλου εργασιών
του Ομίλου για το 2014 (€469εκ.) και 26% της ενοποιημένης λειτουργικής
κερδοφορίας (EBITDA) του Ομίλου (€46,5εκ.) τα οποία είναι αυξημένα κατά 45% σε
σχέση με το 2013. Παράλληλα έχει αποσπάσει πολυάριθμες διακρίσεις και βραβεία
για τις περιβαλλοντικές και κοινοτικές πρωτοβουλίες του.
 Νοτιοανατολική Ευρώπη
Διαθέτει 5 εργοστάσια σε Βουλγαρία, Αλβανία, Σερβία, Κόσσοβο και FYROM. Η
κατασκευαστική δραστηριότητα παραμένει σε σχετικά σταθερά επίπεδα στις
συγκεκριμένες περιοχές αλλά η ζήτηση βρίσκεται αρκετά κάτω από την παραγωγική
δυναμικότητα των εργοστασίων του Ομίλου.

11. 11
Τα μερίδια αγοράς του Τιτάνα είναι περίπου 25% στη Βουλγαρία, 40% στην
Αλβανία, 20% στη Σερβία, 70% στο Κόσσοβο και 75% στη FYROM. Ο γεωγραφικός
τομέας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης συνεισφέρει περίπου το 18% του κύκλου
εργασιών του Ομίλου για το 2014 (€208 εκ.) και 37% της ενοποιημένης λειτουργικής
κερδοφορίας (EBITDA) του Ομίλου (€67 εκ.)
 Ανατολική Μεσόγειος (Τουρκία και Αίγυπτος)
Ο Τιτάνας διαθέτει 2 εργοστάσια στην Αίγυπτο και το 50% στην εταιρία Adocim
Cimento που διαθέτει ένα εργοστάσιο στην Τουρκία. Τα μερίδια αγοράς του Τιτάνα
είναι 7% στην Αίγυπτο και περίπου 20% στην τοπική αγορά της Μαύρης Θάλασσας
στην Τουρκιά. Ο γεωγραφικός τομέας της Ανατολική Μεσογείου συνεισφέρει
περίπου το 17% του κύκλου εργασιών του Ομίλου για το 2014 (€ 197 εκατ) και 17%
της ενοποιημένης λειτουργικής κερδοφορίας (EBITDA) του Ομίλου (€ 31 εκατ.)

12. 12
 Ελλάδα και Δυτική Ευρώπη
Στην Ελλάδα ο Τιτάνας διαθέτει σημαντική πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα
λόγω της μεγάλης μείωσης της ζήτησης στην Ελλάδα εξαιτίας της παρατεταμένης
οικονομικής κρίσης. Ο Τιτάνας βρίσκεται στη 2η
θέση της εγχώριας αγοράς με ένα
μέσο όρο 3ετίας 40-44% πίσω από τη Lafarge με μέσο όρο 3ετίας 42-46%. Ο
γεωγραφικός τομέας της Ελλάδας και Δυτικής Ευρώπης συνεισφέρει περίπου το 25%
του κύκλου εργασιών του Ομίλου για το 2014 (€ 285 εκατ) και 20% της
ενοποιημένης λειτουργικής κερδοφορίας (EBITDA) του Ομίλου (€ 37 εκατ.)
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ο κύκλος εργασιών, τα λειτουργικά κέρδη
προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) και το συνολικό ενεργητικό ανά
γεωγραφικό τομέα του Ομίλου και ως ποσοστό επί των συνολικών μεγεθών του
Ομίλου.

13. 13
1.4 Οικονομικά αποτελέσματα
Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και ο
Ισολογισμός της τελευταίας δημοσιευμένης χρήσης (2014)

14. 14

15. 15
Ο κύκλος εργασιών του Ομίλου αυξήθηκε κατά 2,7% σε σύγκριση με το 2013
φτάνοντας τα €1.158,4 εκατ. Τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και
αποσβέσεων μειώθηκαν κατά 2,6% έναντι του 2013 και διαμορφώθηκαν στα €181,6
εκατ. Ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ επέστρεψε στην κερδοφορία μετά από δύο ζημιογόνα έτη. Τα
καθαρά κέρδη μετά τα δικαιώματα μειοψηφίας και την πρόβλεψη για φόρους
ανήλθαν σε €30,9 εκατ.

16. 16
Στη συνέχεια παρουσιάζονται κάποιοι βασικά μεγέθη και δείκτες απόδοσης του
Ομίλου για τα έτη 2013-2014
Βασικά Μεγέθη /
Δείκτες
Περιγραφή 2014 2013
Κύκλος εργασιών Έσοδα από την πώληση προϊόντων
και υπηρεσιών
€1.158,4
εκ.
€1.127,9
εκ.
Λειτουργικά κέρδη
(EBITDA)
Λειτουργικά κέρδη προ φόρων,
τόκων και αποσβέσεων
€181,6
εκ.
€186,4εκ.
Καθαρά κέρδη Καθαρά κέρδη μετά από φόρους
και
δικαιώματα μειοψηφίας και
προνομιούχων μετοχών
€ 30,9 εκ. €-36,1 εκ.
Απόδοση Ιδίων
Κεφαλαίων
ROE = Καθαρά Κέρδη μετά
φόρων/Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων
2,19 % -1,88 %
Απόδοση
Ενεργητικού
ROA = Καθαρά Κέρδη μετά
φόρων/Σύνολο Ενεργητικού
1,27 % -1,09 %
Απόδοση
απασχολούμενου
κεφαλαίου (ROACE)
ROACE = Κέρδη προ τόκων και
φόρων (EBIT) / Μέσο
απασχολούμενο κεφάλαιο (CE)
CE = Δανεισμός συν τα ίδια
κεφάλαια
3,6% 3,5%
Δείκτης Γενικής
Ρευστότητας
Κυκλοφορούν Ενεργητικό /
Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις
2,02 1,96
Δείκτης κεφαλαιακής
διάρθρωσης
Δείκτης κεφαλαιακής διάρθρωσης
= Καθαρός δανεισμός
/ Λειτουργικά κέρδη (EBITDA)
2,98 2,73
Δείκτης μετοχικού
κεφαλαίου
Δείκτης μετοχικού κεφαλαίου =
Σύνολο ιδίων κεφαλαίων / Σύνολο
ενεργητικού
57,9% 57,7%
Κέρδη ανά μετοχή Καθαρά κέρδη αποδιδόμενα στους
μετόχους /
σταθμισμένο μέσο όρο του
αριθμών των κοινών και
προνομιούχων μετοχών
0,38 -0,44

17. 17
Στη συνέχεια αναφέρονται στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα το
εννεάμηνο του 2015 όπου ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ κατέγραψε αύξηση πωλήσεων και
κερδοφορίας, κυρίως λόγω της ανάκαμψης της κατασκευαστικής αγοράς στις ΗΠΑ.
Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε €1.029,5 εκ., παρουσιάζοντας αύξηση
18,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Τα λειτουργικά κέρδη προ
φόρων, τόκων και αποσβέσεων αυξήθηκαν κατά 12,6% και ανήλθαν σε €165,2 εκ. Τα
καθαρά κέρδη μετά τα δικαιώματα μειοψηφίας και την πρόβλεψη για φόρους
ανήλθαν σε €36,2 εκ., σε σύγκριση με κέρδη €30,5 εκ. την αντίστοιχη περσινή
περίοδο.
Το 3ο τρίμηνο του έτους, η βελτίωση των αποτελεσμάτων στις ΗΠΑ
αντιστάθμισε τις απώλειες στις τρεις άλλες γεωγραφικές περιοχές στις οποίες
δραστηριοποιείται ο Όμιλος. Ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 17,1%, και ανήλθε
σε €356,7 εκ., τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων αυξήθηκαν
κατά 3,8% φθάνοντας τα €59,9 εκ. Τα καθαρά κέρδη μετά τα δικαιώματα μειοψηφίας
και την πρόβλεψη για φόρους επηρεάστηκαν αρνητικά από τις συναλλαγματικές
διακυμάνσεις και διαμορφώθηκαν στα €12,0 εκ., έναντι €27,6 εκ. το 3ο τρίμηνο του
2014, που περιελάμβαναν €21 εκ. κέρδη από συναλλαγματικές διαφορές.
Σημειώνεται ότι συνολικά τα αποτελέσματα του εννιαμήνου έχουν ενισχυθεί από την
ενδυνάμωση του δολαρίου έναντι του ευρώ.
Στην Ελλάδα από τον Ιούλιο κι έπειτα η αβεβαιότητα και η οξεία έλλειψη
ρευστότητας οδήγησαν σε περαιτέρω δραστική συρρίκνωση του κλάδου κατασκευών,
από τα ήδη ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα του πρόσφατου παρελθόντος. Τα δημόσια έργα
υπολειτούργησαν και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα βρέθηκε στο ναδίρ. Είναι
χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat εκτιμάται ότι οι
επενδύσεις σε κατοικίες έχουν περιοριστεί από το 10,8% του ΑΕΠ το 2007 σε 1% το
2014. Παρά τη διατήρηση των εξαγωγών σε ικανοποιητικά επίπεδα, ο κύκλος
εργασιών του Τομέα Ελλάδας και Δυτικής Ευρώπης το τρίτο τρίμηνο του 2015 ήταν
χαμηλότερος κατά 29%, και τα λειτουργικά κέρδη κατά 74% από την αντίστοιχη
περσινή περίοδο. Σημειώνεται, ότι οι πωλήσεις τσιμέντου στην εγχώρια αγορά
αντιπροσώπευσαν μόλις το 5% περίπου του συνολικού όγκου πωλήσεων του Ομίλου.
Το εννεάμηνο του 2015, ο κύκλος εργασιών του Τομέα Ελλάδας και Δυτικής

18. 18
Ευρώπης μειώθηκε κατά 7,1% και ανήλθε σε €198,6 εκ. Τα λειτουργικά κέρδη
ανήλθαν σε €31,4 εκ. έναντι €29,1 εκ. την αντίστοιχη περίοδο του 2014, καθώς η
βελτίωση που είχε σημειωθεί το 1ο εξάμηνο του έτους περιορίστηκε από τα
αποτελέσματα του 3ου τριμήνου.
Στις ΗΠΑ η δυναμική ανάκαμψη των αποτελεσμάτων του Ομίλου επιταχύνθηκε.
Θετικά επέδρασαν, η αύξηση της ζήτησης για δομικά υλικά, τα οφέλη από το
εκτεταμένο πρόγραμμα επενδύσεων που πραγματοποιεί ο Όμιλος στις
καθετοποιημένες δραστηριότητές του και η ενδυνάμωση του δολαρίου. Συνολικά, το
εννεάμηνο 2015 ο κύκλος εργασιών στις ΗΠΑ παρουσίασε αύξηση κατά 43,7% και
ανήλθε σε €496,5 εκ., ενώ τα λειτουργικά κέρδη υπερδιπλασιάστηκαν και ανήλθαν σε
€71,1 εκ., έναντι €31,7 εκ. την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.
Η κατασκευαστική δραστηριότητα στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν
σημείωσε αξιόλογη μεταβολή. Ο κύκλος εργασιών το εννεάμηνο του 2015 μειώθηκε
κατά 2,8% και ανήλθε σε €155,5 εκ. ενώ τα λειτουργικά κέρδη περιορίστηκαν σε
€46,6 εκ., εμφανίζοντας μείωση 12,5%.
Στην Αίγυπτο, η ζήτηση τσιμέντου παρουσίασε μικρή αύξηση. Το παραγωγικό
δυναμικό των εργοστασίων του Τιτάνα επανέκαμψε, χάρη στη λειτουργία με στερεά
καύσιμα της μίας γραμμής παραγωγής του εργοστασίου του Beni Suef και στην
εξασφάλιση επαρκών, αν και ακριβών, καυσίμων για τις υπόλοιπες γραμμές
παραγωγής. Ωστόσο, το υψηλό κόστος καυσίμων σε συνδυασμό με την πρόσφατη
πτώση των τιμών πώλησης στην αγορά, είχαν ως αποτέλεσμα τον περαιτέρω
περιορισμό της κερδοφορίας. Έτσι, ενώ ο κύκλος εργασιών στην Αίγυπτο αυξήθηκε
κατά 22,0% στα €178,9 εκ., τα λειτουργικά αποτελέσματα μειώθηκαν σε €16,0 εκ.
από €32,5 εκ. το εννεάμηνο του 2014.
Στην Τουρκία το εννεάμηνο του 2015, τα αποτελέσματα της Adocim (η οποία ανήκει
κατά 50% στον Όμιλο ΤΙΤΑΝ) ήταν θετικά αλλά χαμηλότερα του περασμένου έτους.
Οι επενδυτικές δαπάνες του Ομίλου το εννεάμηνο του 2015, εξαιρουμένων των
εξαγορών και των ασωμάτων ακινητοποιήσεων, ανήλθαν σε €127 εκ., σημαντικά
υψηλότερες από τα επίπεδα των προηγούμενων ετών και από τα επίπεδα των
αποσβέσεων. Η αύξηση οφείλεται κυρίως σε επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν για
την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του Ομίλου στις ΗΠΑ και για τη διασφάλιση της
ενεργειακής επάρκειας των εργοστασίων στην Αίγυπτο.
Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου στο τέλος Σεπτεμβρίου 2015 διαμορφώθηκε στα
€650 εκ., υψηλότερος κατά €109 εκ. σε σύγκριση με το τέλος του 2014,
αντικατοπτρίζοντας την αύξηση των επενδύσεων, την εξαγορά μειοψηφικής
συμμετοχής στην Antea στην Αλβανία, τις διακυμάνσεις λόγω εποχικότητας, τις
αυξημένες ανάγκες κεφαλαίων κίνησης στις αγορές που παρουσιάζουν ανάπτυξη,
καθώς και τις μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Σημειώνεται ότι τον Ιούλιο 2015, παρά την τραπεζική αργία στην Ελλάδα,
καταβλήθηκαν κανονικά τα εξαμηνιαία τοκομερίδια των δύο ομολογιακών δανείων
του Ομίλου και έγινε, η διανομή αποθεματικών και μερισμάτων χρήσης 2014.

19. 19
1.5 Προοπτικές
Η γεωγραφική διασπορά των δραστηριοτήτων του Τιτάνα διευκολύνει την
απορρόφηση τοπικών κραδασμών. Στην παρούσα συγκυρία, κινητήρια δύναμη για
τον Όμιλο συνιστά η ανακάμπτουσα αγορά των ΗΠΑ. Στο εννεάμηνο του 2015, ο
Τομέας Αμερικής αντιπροσωπεύει το 48% των πωλήσεων του Ομίλου και το 43% της
λειτουργικής κερδοφορίας του.
Η ανάκαμψη του κλάδου κατασκευών στις ΗΠΑ συνεχίζεται, με κινητήρια δύναμη τα
ακίνητα οικιστικής χρήσης, τα εμπορικά ακίνητα και, σε μικρότερο βαθμό, τα
δημόσια έργα. Με βάση την ανάπτυξη που παρουσιάζει η αγορά και τις προοπτικές
που διαμορφώνονται για τα επόμενα έτη, ο Όμιλος υλοποιεί εκτεταμένες επενδύσεις
με στόχο την επέκταση, αλλά και τη βελτίωση της απόδοσης των δραστηριοτήτων
του.
Στην Αίγυπτο, η ζήτηση δομικών υλικών εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να κινείται
ανοδικά, βασιζόμενη σε έργα τόσο δημόσιου όσο και ιδιωτικού χαρακτήρα. Ο Όμιλος
υλοποιεί επενδύσεις για τη λειτουργία των γραμμών παραγωγής με στερεά και
εναλλακτικά καύσιμα, προκειμένου να εξασφαλίσει ενεργειακή επάρκεια και να
βελτιώσει τα κοστολόγια των εργοστασίων του.
Η κατασκευαστική δραστηριότητα στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης
εκτιμάται ότι θα παραμείνει υποτονική, πιθανώς σε επίπεδα ελαφρώς χαμηλότερα του
προηγουμένου έτους. Η περιοχή εξακολουθεί να επηρεάζεται από την οικονομική
αδυναμία των γειτονικών χωρών της Ευρωζώνης, σημειώνοντας χαμηλούς ρυθμούς
ανάπτυξης.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι η ζήτηση θα παραμείνει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα για
το υπόλοιπο του έτους. Ανταποκρινόμενος στις δύσκολες συνθήκες που
διαμορφώνονται, ο Όμιλος έχει λάβει σειρά μέτρων προκειμένου να εξασφαλιστεί η
απρόσκοπτη λειτουργία των εργοστασίων του, των οποίων η παραγωγή διοχετεύεται
προς το παρόν σχεδόν αποκλειστικά σε εξαγωγικούς προορισμούς.

20. 20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Η ανάλυση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος μιας επιχείρησης πραγματοποιείται
μέσω της ανάλυσης PEST. Σε μια τέτοιου είδους ανάλυση εξετάζουμε από μακροοικονομική
σκοπιά τους πολιτικούς (Political), οικονομικούς (Economic), κοινωνικούς (Social) και
τεχνολογικούς (Technological) παράγοντες που επηρεάζουν μια επιχείρηση.
Ως όμιλος η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. δραστηριοποιείται σε πολλές αγορές παγκοσμίως, ωστόσο στα
πλαίσια αυτής της εργασίας θα επικεντρωθούμε στο εξωτερικό περιβάλλον της Ελλάδας, η
οποία αποτελεί την έδρα της μητρικής εταιρείας.
Political Economic
• Ασταθές πολιτικό περιβάλλον
• Αύξηση της φορολογίας των νομικών
προσώπων
• Κανονισμοί σε εθνικό επίπεδο που
διέπουν τη λειτουργία της εταιρίας
• Συνθήκες Διεθνούς Εμπορίου
• Νομοθεσία περί ανταγωνισμού
• Νομοθεσία Προστασίας Περιβάλλοντος
• Εργασιακή Νομοθεσία
• Ασταθές οικονομικό περιβάλλον
• Μεγάλο ποσοστό ανεργίας
• Αύξηση επιτοκίων, δυσκολία
δανεισμού
• Συναλλαγματικές δυσκολίες λόγω της
πτώσης της δύναμης του Euro
• Χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης
οικονομίας
• Ενεργειακό Κόστος
• Αισθητή η μείωση στον
κατασκευαστικό κλάδο στην Ελλάδα
Social Technological
• Δημογραφικά χαρακτηριστικά
• Κατανομή εισοδήματος
• Σχηματισμός μιας θετικής στάσης από
τους πελάτες προς την εταιρία, ανάπτυξη
ισχυρής φήμης
• Ισχυρή Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη
• Υψηλά επίπεδα μετανάστευσης νέων
επιστημόνων
• Μειωμένες δημόσιες δαπάνες για
Έρευνα και Ανάπτυξη
• Συνεχής ανάπτυξη λογισμικού και
προγραμμάτων ασφαλούς μεταφοράς
δεδομένων
• Ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας
και δυνατότητα εφαρμογής νέων
καινοτομιών
• Ρυθμός μεταφοράς τεχνολογίας
 Πολιτικό Περιβάλλον
Οποιαδήποτε προσπάθεια γίνεται όσον αφορά τον τομέα της
επιχειρηματικότητας εν γένει, είναι άμεσα συνυφασμένη με την πολιτική και
οικονομική κατάσταση της εκάστοτε χώρας. Κάθε εγχείρημα στον επιχειρηματικό
τομέα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψιν του τις επιπτώσεις που έχει στην προς
εξέταση επένδυση τόσο η καθεστηκυία πολιτική κατάσταση όσο και ενδεχόμενες
μελλοντικές μεταβολές στο πολιτικό περιβάλλον. Οι εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου
2015 έφεραν στην εξουσία μια νέα κυβέρνηση με αριστερές ιδεολογικές καταβολές,

21. 21
γεγονός που αποτελεί σημαντική αλλαγή σε σχέση με τα μέχρι σήμερα κυβερνώντα
κόμματα. Η νέα κυβέρνηση ανέλαβε την χώρα σε ένα κρίσιμο σημείο όσον αφορά
την ίδια την χώρα και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στο εσωτερικό της
καθώς και την σχέση της με τους Ευρωπαίους εταίρους. Η αβεβαιότητα που
επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό όσον αφορά την αντιμετώπιση της
επιχειρηματικότητας στην χώρα λειτουργεί ως αντικίνητρο για οποιαδήποτε
επιχειρηματική προσπάθεια. Πέρα από την πολιτική αστάθεια, τρία προβλήματα που
ταλανίζουν για δεκαετίες την χώρα είναι η πολυνομία, η γραφειοκρατία και η
διαφθορά. Ο συνδυασμός των τριών αυτών προβλημάτων καθιστά την οποιαδήποτε
επιχειρηματική πρωτοβουλία εξαιρετικά δύσκολη, λειτουργώντας έτσι αποτρεπτικά
για ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Στο κομμάτι της φορολογίας, για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, επιχειρήσεις και
νοικοκυριά, θα βρεθούν αντιμέτωποι με πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, καθώς
οι επιπλέον φόροι ξεπερνούν τα 2,2 δις ευρώ. Τα κέρδη των επιχειρήσεων του 2015
θα φορολογηθούν το 2016 με νέο υψηλότερο συντελεστή, ο οποίος αυξήθηκε σε 29%
από το 26%. Επιπλέον, η υψηλή φορολόγηση των ακινήτων έχει αυξήσει το κόστος
λειτουργίας όλων των επιχειρήσεων. Η μη ύπαρξη μια σταθερής φορολογικής
πολιτικής και αριθμός των 127 και πλέον φορολογιών νομοσχεδίων και τροπολογιών
τα τελευταία 20 χρόνια έχει συμβάλει στην αποβιομηχάνιση της χώρας.
Στο κομμάτι της εποπτείας της αγοράς από την πλευρά του κράτους, έχει
παρατηρηθεί το φαινόμενο της παράνομης εισαγωγής και κυκλοφορίας στην αγορά
αμφιβόλου ποιότητας τσιμέντων τα οποία μάλιστα έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές
φορές και σε δημόσια έργα, λόγω του χαμηλότερου κόστους τους. Το γεγονός αυτό
καταδεικνύει ανεπαρκή εποπτεία από το κράτος και αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα
μείωσης εσόδων για την εταιρεία.
 Οικονομικό Περιβάλλον
Όταν αναφερόμαστε στο οικονομικό περιβάλλον μιας επιχείρησης ουσιαστικά μιλάμε
για ολόκληρο το οικονομικό φάσμα δραστηριοτήτων σε μια χώρα, που επηρεάζει τις
επιχειρήσεις, τους καταναλωτές καθώς και το ίδιο το κράτος. Το μακροοοκονομικό
περιβάλλον δηλαδή, είναι μια κύρια παράμετρος από την οποία εξαρτώνται οι
αποφάσεις που καλείται να πάρει τόσο μια νέα, όσο και μια υφιστάμενη επιχείρηση.
Η ελληνική οικονομία όπως είναι γνωστό κλονίστηκε το 2008 από την οικονομική
κρίση, μια κρίση την οποία δεν έχει καταφέρει ακόμα να ξεπεράσει και να φτάσει
έστω και στο ελάχιστον τα επίπεδα προ 2008. Συνέπεια της παρατεταμένης αυτής
κρίσης είναι η αδρανής επιχειρηματική δραστηριότητα, η χαμηλή ρευστότητα των
επιχειρήσεων, η αδυναμία εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεων και η
δυσκολία πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό και χρηματοδότηση λόγω υψηλών
επιτοκίων και περιορισμένων κεφαλαίων. Όπως φαίνεται και στον κάτωθι πίνακα η
ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ από το 2008 και έπειτα είναι μονίμως
αρνητική, με εξαίρεση την μικρή θετική μεταβολή κατά 0,8% για το 2014. Οι
προβλέπεις για το 2015 και το 2016 δείχνουν αρνητική μεταβολή κατά 1,4% και 1,2%
αντίστοιχα.

22. 22
Την ίδια περίπου πορεία με αυτή του Α.Ε.Π. ακολουθεί και η κατανάλωση τσιμέντου.
Από το 2006 και έπειτα έχουμε καθοδική πορεία, η οποία γίνεται εντονότερη από το
2008 και μετά ενώ έχουμε πρόβλεψη για μικρή ανάκαμψη για το 2014. Το επίπεδο
κατανάλωσης τσιμέντου είναι περίπου κατά 80% χαμηλότερο από το 2006, όπου
είχαμε και την μεγαλύτερη τιμή του. Η μικρή ανάκαμψη για το 2014 οφείλεται
κυρίως στην αναθεώρηση έργων του ΕΣΠΑ που εξασφάλισε τους αναγκαίους πόρους
για την χρηματοδότηση εγχώριων αυτοκινητοδρόμων επιτρέποντας στο Υπουργείο
Υποδομών να εκταμιεύσει ένα ποσό της τάξεως των 776εκ. ευρώ προς τέσσερις
οδικές παραχωρήσεις (αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Νέα Οδός, Κεντρική Οδός,
Ολυμπία Οδός).
Τέλος, τα δυσμενή αποτελέσματα ενός ασταθούς οικονομικού και πολιτικού
περιβάλλοντος φαίνονται από τις επιπτώσεις που είχε η επιβολή του περιορισμού
κίνησης κεφαλαίων που επιβλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του
δεύτερου τριμήνου του 2015. Ο περιορισμός αυτός οδήγησε σε απότομη μείωση στον
εγχώριο όγκο, ιδιαίτερα την για τον Ιούλιο-Αύγουστο. Επίσης, ο τζίρος μειώθηκε
κατά 29% και τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 9,8εκ. ευρώ.
 Κοινωνικό Περιβάλλον
Το κοινωνικό-πολιτιστικό περιβάλλον αντιπροσωπεύει το σύνολο των αξιών,
πεποιθήσεων, ιδανικών και άλλων χαρακτηριστικών που διακρίνουν τα μέλη μιας
κοινωνίας από μιας άλλης. Η διάσταση αυτή έχει μεγάλη σημασία για τις

23. 23
επιχειρήσεις και τον τρόπο με τον οποίο αυτές οργανώνονται και
δραστηριοποιούνται, διότι μια μικρή απόκλιση από το κοινωνικά και πολιτιστικά
αποδεκτό μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα. Η εταιρία μπορεί να
επηρεάσει την εικόνα που δημιουργεί στους καταναλωτές μέσω συνεπούς και
κοινωνικά ευαισθητοποιημένου προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να εξετάσουμε είναι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά
του πληθυσμού. Είναι γνωστό ότι η χώρας μας αντιμετωπίζει σημαντικό
δημογραφικό πρόβλημα, λόγο της υπογεννητικότητας και της ταυτόχρονης γήρανσης
του πληθυσμού. Σύμφωνα μάλιστα με την πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής «The Ageing Report 2015» εκτιμάται ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει
σταδιακή μείωση του πληθυσμού της καταλήγοντας από τα 11 εκ. το 2011 στα 8,6
εκατ. κατοίκους το 2060. Η προσδοκώμενη μείωση του πληθυσμού στην Ελλάδα
οφείλεται στο χαμηλό ποσοστό γονιμότητας που αναμένεται να διαμορφωθεί στο
1,58 το 2060 σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά την γέννηση
και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ατόμων που είναι στα 65 έτη. Όσον
αφορά στην ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού το 2060 αναμένεται αύξηση της
ηλικιακής ομάδας 65+ στο 33% του συνόλου του πληθυσμού, από 20,3% το 2013,
ενώ το ποσοστό ηλικιακής ομάδας 0-14 θα μειωθεί στο 12,9% το 2060, από 14,6% το
2013.
 Τεχνολογικό Περιβάλλον
Η συνεχής εξέλιξη των νέων τεχνολογιών και οι υιοθέτησή τους από την εκάστοτε
εταιρεία, αποτελεί ζωτικής σημασίας συστατικό για την επιβίωσή της. Η Ελλάδα ως
χώρα είναι μετριοπαθής ως προς της νέες τεχνολογίες με τις δημόσιες δαπάνες για
την εκπαίδευση και την έρευνα και ανάπτυξη να βαίνει συνεχώς μειούμενη. Για τον
λόγο αυτό το μεγαλύτερο βάρος για την τεχνολογική ανάπτυξη βαραίνει τις ίδιες τις
εταιρείες. Η οικονομική κρίση ανάγκασε την ΤΙΤΑΝ Α.Ε. να περιορίσει τις δαπάνες
της σε έρευνα και ανάπτυξη. Ωστόσο ο όμιλος έχει καταφέρει να ακολουθεί τις
τεχνολογικές εξελίξεις παραμείνει ανταγωνιστικός. Τέλος, συμμετέχει και σε πολλά
ερευνητικά προγράμματα με Πανεπιστήμια (π.χ. συνεργασία με Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
για την ανάπτυξη τεχνολογίας νανοτροποποιημένου έξυπνου σκυροδέματος) και
δημόσιους φορείς (π.χ. συνεργασία με ΥΠΕΚΑ για την χρησιμοποίηση εναλλακτικών
καυσίμων και πρώτων υλών από τσιμεντοβιομηχανίες).

24. 24
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Κλαδικό περιβάλλον και φύση ανταγωνισμού
3.1 Ελληνική τσιμεντοβιομηχανία
 Παρούσα κατάσταση
Η βιομηχανία παραγωγής τσιμέντου, η οποία είναι μια αμιγώς μεταλλευτική-
μεταλλουργική δραστηριότητα, είναι ίσως η σπουδαιότερη βιομηχανική
δραστηριότητα στην Ελλάδα με μεγάλες εξαγωγικές δυνατότητες και πολύ μεγάλη
συμβολή στην εθνική οικονομία. Είναι η παλαιότερη ελληνική βιομηχανική
δραστηριότητα, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα (1902 το πρώτο
εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στην Ελευσίνα της εταιρείας ΤΙΤΑΝ Α.Ε.). Το
μεγάλο της πλεονέκτημα είναι η αφθονία στην χώρα ασβεστολιθικού ,το οποίο
αποτελεί την κυριότερη πρώτη ύλη στην παραγωγή τσιμέντου και αδρανών
υλικών. Έχει άμεση σχέση με την παραγωγή σκυροδέματος που είναι το κυριότερο
δομικό υλικό στην Ελλάδα, η οποία εμφανίζει μεγάλη σεισμικότητα και έχει ανάγκη
από ανθεκτικές κατασκευές σε κατοικίες και σε έργα κοινής ωφέλειας (δημόσια
κτίρια, έργα υποδομής κλπ.).
Μέχρι την έναρξη της οικονομικής κρίσης, ο κλάδος (τσιμεντοβιομηχανία, παραγωγή
σκυροδέματος και οικοδομική δραστηριότητα) ήταν ο δυναμικότερος στην ελληνική
οικονομία με μεγάλο αριθμό απασχολούμενων. Παρόλα αυτά, η τσιμεντοβιομηχανία
ακόμη και σήμερα διατηρεί τη δυναμική της, λόγω της εξωστρέφειας και της
διεθνούς παρουσίας των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή
τσιμέντου.
 Εργοστάσια τσιμέντου
Οι ελληνικές εταιρείες έχουν στην κατοχή τους αρκετά εργοστάσια τόσο στην
Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Η κατανομή τους είναι η ακόλουθη :
1. ΤΙΤΑΝ Α.Ε.: Τέσσερα εργοστάσια στην Ελλάδα (Καμάρι Βοιωτίας,
Ελευσίνα, Θεσσαλονίκη, Δρέπανο Αχαΐας ) και δέκα στο εξωτερικό (δύο στις
Η.Π.Α., δύο στην Αίγυπτο, και από ένα σε Τουρκία, Βουλγαρία, Σερβία,
Αλβανία, Σκόπια, Κόσσοβο )
2. ΑΓΕΤ «ΗΡΑΚΛΗΣ» (Lafarge Group): Από ένα εργοστάσιο σε Βόλο, Μηλάκι
Αλιβερίου και Χαλκίδα(σε διακοπή λειτουργίας).
3. Τσιμέντα «ΧΑΛΥΨ» (Italcementi Group): Ένα εργοστάσιο στον
Ασπρόπυργο.

25. 25
Χάρτης 1. Κατανομή ελληνικών εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου.
Η ετήσια παραγωγική δυναμικότητα των ελληνικών εργοστασίων παραγωγής
τσιμέντου ανέρχεται σε 16 εκατ. τόνους περίπου. Από το διατιθέμενο τσιμέντο στην
ελληνική αγορά (Ι.Ο.Β.Ε, Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών),
ποσοστό 70% διατίθεται χύμα και το 30% ενσακκισμένο. Το 80% του διατιθέμενου
«χύμα» τσιμέντου στην ελληνική αγορά απορροφάται από τις εταιρείες παραγωγής
έτοιμου σκυροδέματος και κονιαμάτων, το 12-15% από τις κατασκευαστικές
εταιρείες και το 5-8% από τις μονάδες παραγωγής προϊόντων τσιμέντου.
Στο κάτωθι φαίνονται οι πρώτες ύλες, τα προϊόντα και τα πεδία εφαρμογής των
προϊόντων της βιομηχανίας τσιμέντου και σκυροδέματος.
Τσιμέντο
Το σκυρόδεμα (beton), όπως προαναφέρθηκε, είναι σήμερα το συνηθέστερο δομικό
υλικό για τις κατασκευές κτιρίων και έργων κοινής ωφέλειας, το οποίο
παρασκευάζεται από την ανάμειξη των παρακάτω πρώτων υλών.
Το τσιμέντο, λόγω του υψηλότερου κόστους ανά μονάδα μάζας στη σύνθεση του
σκυροδέματος και των ιδιοτήτων του, είναι η βασικότερη από τις χρησιμοποιούμενες
πρώτες ύλες στην παραγωγή του σκυροδέματος. Το τσιμέντο σε ανάμειξη με το νερό
(τσιμεντόπαστα) δρα ως συνδετικό υλικό των χονδρομερών και λεπτομερών
αδρανών, που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του σκυροδέματος.

26. 26
Υπάρχουν πολλών ειδών τσιμέντα, με συνηθέστερο αυτό που καλείται κοινό τσιμέντο
Portland (OPC, Ordinary Portland Cement). Το κοινό τσιμέντο είναι ένα γκρίζο
λεπτομερές υλικό, που προκύπτει από τη λειοτρίβηση του προϊόντος της
τσιμεντοβιομηχανίας που είναι το κλίνκερ (clinker).
Η τιμή πώλησης του τσιμέντου (αξία) προς βάρος είναι πολύ μικρή, γεγονός που το
κάνει να είναι πολύ ακριβό (ασύμφορο) για μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις.
Επίσης, επειδή οι πρώτες ύλες (θραυσμένος ασβεστόλιθος, αργιλικά πετρώματα,
χαλαζιακά πετρώματα, σιδηρομετάλλευμα, βωξίτης) για την παραγωγή του τσιμέντου
είναι ακόμη χαμηλότερης αξίας, για την ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς των
πρώτων υλών, οι τσιμεντοβιομηχανίες χωροθετούνται πολύ κοντά στις πηγές πρώτων
υλών (ιδιαίτερα κοντά στο λατομείο ασβεστολιθικού πετρώματος (Εικόνα 2)
Η μεγαλύτερη ποσότητα του παραγόμενου τσιμέντου, για τους παραπάνω λόγους,
πρέπει να διατίθεται σε περιοχές και μονάδες παραγωγής σκυροδέματος σχετικώς
κοντά (0-80 km) στα εργοστάσια παραγωγής του, εκτός των περιπτώσεων μαζικής
μεταφοράς (με πλοία ως τσιμέντο «χύδην) στις οποίες μειώνεται η επιβάρυνση ανά
τόνο μεταφερόμενου τσιμέντου.
Η Παραγωγή του τσιμέντου
Πρώτες ύλες
Η σημαντικότερη πρώτη ύλη για την παραγωγή του κλίνκερ τσιμέντου είναι τα
ασβεστολιθικά πετρώματα, τα οποία εξορύσσονται επιφανειακά σε λατομεία κοντά
στην τσιμεντοβιομηχανία. Ποσοστό περίπου 80% από τους 1.60-1.65 τόνους πρώτων
υλών, που απαιτούνται για την παραγωγή 1 τόνου κλίνκερ, είναι ασβεστολιθικό
υλικό, οπότε είναι προφανής η αναγκαιότητα γειτνίασης της θέσης εξόρυξης
ασβεστολιθικών πετρωμάτων και της μονάδας παραγωγής κλίνκερ τσιμέντου.
Ενισχυτική της παραπάνω απαίτησης είναι η μεγάλη δυναμικότητα (1.5-2.0 εκατ.
τόνοι) των συνήθων τσιμεντοβιομηχανιών, οπότε είναι φανερή η απαιτούμενη
ετησίως ποσότητα των ασβεστολιθικών πετρωμάτων μιας τσιμεντοβιομηχανίας, που
ανέρχεται σε 2.2-3.3 εκατ. τόνους ασβεστολίθου.
Η διαδικασία παραγωγής τσιμέντου
Το μείγμα των κύριων πρώτων υλών (θραυσμένος ασβεστόλιθος, αργιλικά
πετρώματα) προ-ομογενοποιούνται σε κατάλληλη αναλογία μεταξύ τους σε σωρούς
(επιμήκεις ή κυκλικούς) και κατόπιν αναμειγνύονται σε κατάλληλη αναλογία με τις
διορθωτικές ύλες (χαλαζιακά πετρώματα, σιδηρομετάλλευμα, βωξίτης, κ.α.) και
λειοτριβούνται στο μύλο «φαρίνας». Το λειοτριβημένο μείγμα πρώτων υλών
(«φαρίνα») ομογενοποιείται σε silo και κατόπιν τροφοδοτείται σε περιστροφική
κάμινο (rotary kiln) και υποβάλλεται σε πυρομεταλλουργική κατεργασία. Στην
περιστροφική κάμινο, η «φαρίνα», με χρήση καυσίμων (φυσικό αέριο, μαζούτ,
petcoke, γαιάνθρακες ή και εναλλακτικά καύσιμα), θερμαίνονται σε πολύ υψηλές

27. 27
θερμοκρασίες 1400-1500o
C. Έτσι, με φυσικοχημικές διεργασίες, και με τη βοήθεια
της περιστροφής της καμίνου μετατρέπονται σε ένα υλικό γκριζοπράσινου χρώματος.
Τα τεμάχια του προϊόντος έχουν σφαιροειδή μορφή διαμέτρου 10-25 mm,το οποίο
ονομάζεται κλίνκερ τσιμέντου.
Μετά την παραγωγή του κλίνκερ στην περιστροφική κάμινο, αυτό ψύχεται και
κατόπιν αναμειγνύεται με 5% περίπου κατά βάρος γύψο. Κατόπιν, το μίγμα κλίνκερ-
γύψου αλέθεται σε ειδικούς μύλους μέχρι πολύ μικρό μέγεθος κόκκων (μικρότερο
από 90 μm), που αποτελεί το τσιμέντο. Στη συνέχεια, αποθηκεύεται σε silo και
κατόπιν συσκευάζεται σε χάρτινα σακκιά ή μεταφέρεται και πωλείται χύμα με ειδικά
φορτηγά ή με πλοία που έχουν στεγανές δεξαμενές για προστασία από την υγρασία, η
οποία προσβάλλει το τσιμέντο και καταστρέφει τις ιδιότητές του.
Απολογισμός του κλάδου τσιμέντου για το 2014
Το 2014 η ελληνική αγορά κατέγραψε αύξηση στην κατανάλωση τσιμέντου
συγκριτικά με τα χαμηλά επίπεδα του 2013, ως αποτέλεσμα κυρίως της
επανεκκίνησης των έργων υποδομής και ειδικότερα την κατασκευή των μεγάλων
οδικών αξόνων. Ωστόσο, η ιδιωτική κατανάλωση που αποτελεί τον κορμό της
οικοδομικής δραστηριότητας παρέμεινε τελείως υποτονική. Παρά το γεγονός ότι ο
κλάδος τσιμέντου δεν εντάσσεται στον κατεξοχήν εξορυκτικό κλάδο, εντούτοις η
πορεία του κλάδου κρίνεται εξαιρετικά σημαντική καθότι είναι άμεσα συνδεδεμένη
με τον τομέα τόσο των παραγομένων αδρανών υλικών όσο και με τον κλάδο του
έτοιμου σκυροδέματος, χρησιμοποιώντας ασβεστόλιθο, αργιλοσχιστολιθικά
πετρώματα, γύψο, ποποζάνη, πυριτική άμμο, βωξίτη, κερατόλιθο, κισσήρη και
καολίνη
Στα διαγράμματα παρουσιάζεται η παραγωγή και οι εξαγωγές προϊόντων φαιού
τσιμέντου για την περίοδο 2004-2013. (Πηγή: Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών
Ελλάδος). Τα υψηλά της παραγωγής της προηγούμενης δεκαετίας (15-16 εκατ. τον.)

28. 28
έχουν περιοριστεί σημαντικά, εντούτοις από το 2013 παρουσιάζεται σημαντική η
οποία συνεχίστηκε και το 2014.
Η εταιρεία ΤΙΤΑΝ ΑΕ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ διατηρεί τέσσερις μονάδες παραγωγής
τσιμέντων στην Αχαΐα, τη Θεσσαλονίκη, τη Βοιωτία και την Αττική και κατά το 2014
συνέχισε σε ικανοποιητικό βαθμό την παραγωγική λειτουργία τους, στηριζόμενη
κυρίως στον εξαγωγικό προσανατολισμό της παραγωγής.
Παρά την παρατεταμένη αδυναμία της εγχώριας αγοράς και την υποτονική
κατασκευαστική δραστηριότητα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, το 2014 ο όμιλος
ΤΙΤΑΝ επέστρεψε στην κερδοφορία μετά από δύο ζημιογόνες χρήσεις. Τα
λειτουργικά αποτελέσματα του Ομίλου ΤΙΤΑΝ παρουσίασαν βελτίωση για το 2014
ενώ ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε €1.158 εκατ. παρουσιάζοντας
αύξηση 2,7% σε σύγκριση με το 2013.
Ειδικότερα, ο κύκλος εργασιών της Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ (μητρική εταιρεία) το
2014 αυξήθηκε κατά 12,5% στα 264 εκατ. €, ενώ τα λειτουργικά κέρδη ανήλθαν σε
31 εκατ. € έναντι 11 εκατ. € το 2013. Θετική επίδραση στα λειτουργικά
αποτελέσματα είχαν η συνεχιζόμενη ανάκαμψη της αγοράς των ΗΠΑ, η βελτίωση
της ελληνικής αγοράς και η καλύτερη απόδοση των αγορών της Τουρκίας και της
Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

29. 29
Η δεύτερη ηγέτιδα εταιρεία του κλάδου, ο όμιλος εταιρειών ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ,
που ελέγχεται κατά 89% από τη γαλλική εταιρεία Lafarge, μεγαλύτερη
τσιμεντοβιομηχανία παγκοσμίως, διατηρεί σε περιορισμένης έκτασης λειτουργία τις
παραγωγικές μονάδες της στον Βόλο και στο Μηλάκι Εύβοιας, η πρώτη των οποίων
αποτελεί το μεγαλύτερο από άποψη δυναμικότητας εργοστάσιο τσιμέντου της χώρας.
Σε συνέχεια της οριστικής παύσης λειτουργίας του εργοστασίου της Χαλκίδας, που
εξυπηρετούσε κυρίως την αγορά τσιμέντου της Αττικής, η εταιρεία προέβη σε
αναδιάρθρωσης της παραγωγικής δομής τσιμέντου και πέτυχε για το 2013 αύξηση
του κύκλου εργασιών κατά 3,1% οφειλομένη κυρίως στις εξαγωγές.
Για τη χρήση του 2014, η ΑΓΕΤ Ηρακλής ανακοίνωσε πωλήσεις ύψους 236,5
εκατ. €, αυξημένες κατά 0,5%, σε σύγκριση με 235,2 εκατ. € το 2013. Ο Όμιλος
παρουσίασε το 2014 ζημιές μετά από φόρους 40,7 εκατ. € σε σύγκριση με ζημιές
μετά από φόρους 136,3 εκατ. € το 2013.
Η αύξηση του κύκλου εργασιών του ομίλου το 2014 οφείλεται στη σχετική βελτίωση
της Ελληνικής αγοράς οικοδομικών υλικών, με βασικό μοχλό τα δημόσια και
συγχρηματοδοτούμενα έργα υποδομής, ενώ η ιδιωτική κατασκευαστική
δραστηριότητα περιορίστηκε σε χαμηλά επίπεδα. Οι εξαγωγές επηρεάστηκαν από την
αρνητική εξέλιξη του δείκτη ισοτιμίας Ευρώ/Δολαρίου σε σχέση με το 2013.
Η τρίτη σε μέγεθος τσιμεντοβιομηχανία της χώρας ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ
ΑΕ διατηρεί εργοστάσιο τσιμέντου στον Ασπρόπυργο Αττικής και ανήκει στην
ιταλική εταιρεία Italcementi, πέμπτη σε μέγεθος τσιμεντοβιομηχανία παγκοσμίως. Η
εταιρεία δραστηριοποιείται και στο λατομικό κλάδο με την επωνυμία "Λατομεία
Χάλυψ” και στον κλάδο σκυροδέματος με την επωνυμία "Ετ Μπετόν". Για το 2014
κατέγραψε ανάκαμψη των πωλήσεων και, συγχρόνως, κερδοφόρο τελικό
αποτέλεσμα. Τα έσοδά της ανήλθαν σε 28,75 εκατ. €, από 23,78 εκατ. € το 2013.

30. 30
3.2 Ανάλυση της αγοράς- Υπόδειγμα των 5 δυνάμεων του PORTER
Το ανταγωνιστικό περιβάλλον μιας επιχείρησης προσδιορίζεται από τις εξής
δυνάμεις:
1) Την απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο
2) Την διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών
3) Την διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών
4) Την απειλή από υποκατάστατα προϊόντα και
5) Την ένταση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ήδη υπάρχουσες
επιχειρήσεις στον κλάδο.
Οι στρατηγικές που μπορεί να ακολουθήσει μια επιχείρηση, η ένταση και η φύση
ενός κλάδου προσδιορίζονται από αυτές τις δυνάμεις. Μέσα από την ενδελεχή
ανάλυση των 5 δυνάμεων η επιχείρηση μπορεί να αντλήσει βοηθητικά στοιχεία για το
σχεδιασμό της στρατηγικής της. Προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο η δομή του
κλάδου στον οποίο και δραστηριοποιείται επηρεάζει τον ανταγωνισμό ο οποίος εν
συνεχεία επηρεάζει την κερδοφορία της επιχείρησης. Συνεπώς μέσα από την ανάλυση
του κλάδου η εταιρεία μπορεί να εκμαιεύσει την συνολική ελκυστικότητα του
κλάδου.
Διάγραμμα 1:To υπόδειγμα των 5 δυνάμεων του PORTER
Ο όμιλος Τιτάν δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο στην παραγωγή τσιμέντου,
έτοιμου σκυροδέματος και αδρανών υλικών. Η παρακάτω ανάλυση των 5 δυνάμεων
του Porter εστιάζει κατά βάση στο τσιμέντο και το έτοιμο σκυρόδεμα στην Ελληνική
αγορά.

31. 31
3.2.1 Απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο
Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο του τσιμέντου απαιτεί την ύπαρξη
υψηλής ποσότητας κεφαλαίων, τη δυνατότητα πραγματοποίησης υψηλών
επενδύσεων στον Τομέα Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), τεράστιους όγκους στην
παραγωγή και μεγάλη υποδομή της εφοδιαστικής αλυσίδας της επιχείρησης.
Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο του έτοιμου σκυροδέματος δεν
παρουσιάζει έντονες δυσκολίες. Ωστόσο για μια επιτυχημένη αρχή απαιτούνται
επενδύσεις πάνω σε μηχανολογικό εξοπλισμό αλλά και η καθιέρωση μιας
επιτυχημένης φήμης εντός του κλάδου των κατασκευαστικών οι οποίοι αποτελούν
τον βασικό αγοραστή μπετόν.
3.2.2 Διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών
Ο κλάδος του τσιμέντου είναι μια βιομηχανία εντάσεως εργασίας με αποτέλεσμα να
έχει μεγάλη εξάρτηση από τις τιμές της ενέργειας (ιδιαίτερα του πετρελαίου) και τις
πιθανές αναταράξεις στην απρόσκοπτη προσφορά τους. Ακόμα, απαιτείται ειδικός
μηχανολογικός εξοπλισμός που παρέχεται μόνο από ελάχιστες εξειδικευμένες
εταιρίες, ενώ η διαχείριση των αποθεμάτων (logistics) απαιτεί την ύπαρξη ειδικού
εξοπλισμού. Στις περιπτώσεις αυτές η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών
κρίνεται ιδιαίτερα υψηλή.
Οι σημαντικότερες πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή
σκυροδέματος είναι το τσιμέντο και τα αδρανή υλικά (χαλίκι, άμμος). Ως αναφορά
την παραγωγή του τσιμέντου, υπάρχουν λίγες και μεγάλες εταιρείες οι οποίες
καλύπτουν επαρκώς την εγχώρια ζήτηση που υπάρχει για το τσιμέντο. Τα περιθώρια
να διαπραγματευτεί η τιμή αγοράς του τσιμέντου είναι αρκετά μικρά και πολύ
σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση αυτής της τιμής παίζει η απόσταση του
εργοστασίου σκυροδέματος από την εκάστοτε μονάδας παραγωγής τσιμέντου και
αυτό γιατί το κόστος μεταφοράς είναι αρκετά μεγάλο. Σε ότι αφορά τα αδρανή υλικά
η εγχώρια προσφορά δεν παρουσιάζει υψηλή συγκέντρωση σε σχέση με αυτή των
εταιρειών παραγωγής τσιμέντου ενώ συγχρόνως η εγχώρια ζήτηση καλύπτεται
ικανοποιητικά . Σύμφωνα με την αγορά, η τιμή διάθεσης των αδρανών υλικών
ενδέχεται να επηρεαστεί από το ύψος της εκάστοτε παραγγελίας σε αδρανή υλικά από
τις εταιρείες παραγωγής σκυροδέματος. Αξίζει να αναφέρουμε πως οι εισαγωγές
αυτών των υλικών (τσιμέντο, αδρανή υλικά) από το εξωτερικό κρίνονται
απαγορευτικές εξαιτίας του υψηλού κόστους μεταφοράς αυτών των βαριών φορτίων.
3.2.3 Διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών
Στην αγορά τσιμέντου υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μικρών αγοραστών με
αποτέλεσμα η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών να είναι χαμηλή. Τα κόστη
παραγωγής τσιμέντου δεν μεταβάλλονται εύκολα και πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν
τα μεταφορικά κόστη.

32. 32
Οι βασικοί αγοραστές έτοιμου σκυροδέματος είναι τεχνικές εταιρείες οι οποίες και το
διοχετεύουν σε τρία μεγάλα κανάλια στην οικιακή οικοδομική δραστηριότητα
(κατοικίες), στην εμπορική δραστηριότητα (δημόσια και εταιρικά κτίρια) και σε
μεγάλα έργα υποδομής (οδοποιία, λιμενικά έργα). Ανάλογα με το μέγεθος των
τεχνικών εταιρειών αλλά και το μέγεθος του εκάστοτε έργου , οι τεχνικές εταιρείες
έχουν σημαντικά περιθώρια να διαπραγματευτούν την τιμή του μπετόν που
αγοράζουν. Υπάρχουν επίσης κι άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την
διαμόρφωση της τιμής και άπτονται στη φύση του προϊόντος (μικρή διάρκεια ζωής
από την παραγωγή μέχρι την μεταφορά του στο έργο), παράγοντες όπως η τοποθεσία
και η μορφολογία του εδάφους στο οποίο λαμβάνει χώρα κάθε έργο και ο χρόνος
σκυροδέτησης.
3.2.4 Απειλή από τα υποκατάστατα προϊόντα
Ο κατασκευαστικός τομέας στην Ελλάδα είναι σημαντικά βασισμένος στο τσιμέντο
και στα αδρανή, οπότε δεν υπάρχει ανάλογη αξιόλογη εμπειρία στην χρήση
υποκατάστατων υλικών τα οποία έχουν συνήθως και υψηλότερο κόστος.
Το έτοιμο σκυρόδεμα στα πλαίσια της εγχώριας αγοράς δεν αντιμετωπίζεται ως
προϊόν σημαντικά υποκατάστατο καθώς η κατά κεφαλήν κατανάλωση μπετόν στην
Ελλάδα είναι ιδιαίτερα υψηλή. Το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό μας δείχνει την
προτίμηση των Ελλήνων σε αυτό το υλικό για την κατασκευή σπιτιών. Σημαντικό
πρόβλημα βέβαια θεωρείται η εισαγωγή αμφιβόλου ποιότητας και προελεύσεως
προϊόντων από την Τουρκία και την Ρωσία τα οποία και εισέρχονται λαθραία στον
Ελλαδικό χώρο. Τέλος υποκατάστατα προϊόντα μπορούν να θεωρηθούν επίσης και οι
σιδηροκατασκευές καθώς και τα προκατασκευασμένα οικοδομήματα, η χρήση των
οποίων γίνεται κατά κύριο λόγο για αποθηκευτικούς και βιομηχανικούς χώρους .
3.2.5 Ένταση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ήδη υπάρχουσες εταιρείες στον
κλάδο
Το τσιμέντο είναι ένα χαμηλά διαφοροποιημένο προϊόν και τα μεταφορικά κόστη
είναι ιδιαίτερα αυξημένα. Οπότε, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει η εγγύτητα στις
αγορές και ο άρτιος υλικοτεχνικός χειρισμός κατά την παραγωγική διαδικασία.
Στον κλάδο του έτοιμο σκυροδέματος υπάρχει έντονος ανταγωνισμός από το γεγονός
ότι ο κλάδος εμπεριέχει υψηλό αριθμό επιχειρήσεων και η αγορά δεν χαρακτηρίζεται
από υψηλό βαθμό συγκέντρωσης δεδομένου της ύπαρξης πολλών επιχειρήσεων ίδιας
κλίμακας παραγωγής και αντίστοιχα ίδιας τάξης μεριδίου αγοράς. Συνεπώς, η
δυνατότητα μιας επιχείρησης να επηρεάσει την τιμή πώλησης σκυροδέματος είναι
περιορισμένη.
3.2.6 Αξιολόγηση 5 δυνάμεων του PORTER
Ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση των 5 δυνάμεων του PORTER καταλήγουμε στο
συμπέρασμα πως τόσο η αγορά του κλάδου του τσιμέντου όσο και του έτοιμου

33. 33
σκυροδέματος στις οποίες δραστηριοποιείται ο Όμιλος Τιτάν δεν αποτελούν
ελκυστικές προτάσεις ούτως ώστε να προσελκύσουν περισσότερες εταιρείες.
Ο Τιτάνας έχει ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα στην παραγωγή σκυροδέματος γιατί όντας
μια καθετοποιημένη επιχείρηση παράγει το μεγαλύτερο μέρος των πρώτων υλών που
χρειάζεται όπως το τσιμέντο και τα αδρανή υλικά οπότε δεν έχει εξάρτηση από
προμηθευτές.

34. 34
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΕΝΑΡΙΑ
Παρατηρούμε ότι οι αγορές των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα
σημαντικές για τον Τιτάνα και τα αποτελέσματα τους μπορούν να επηρεάσουν
θετικά ή αρνητικά τον Όμιλο.
Θα εξετάσουμε ένα ευνοϊκό και ένα δυσμενές σενάριο για τους κύριους παράγοντες
του περιβάλλοντος του Ομίλου (µάκρο και κλαδικού περιβάλλοντος).
Στο ευνοϊκό σενάριο θεωρούμε ότι θα πραγματοποιηθούν όλες ή οι περισσότερες από
τις ακόλουθες προβλέψεις:
1. Η συνέχιση της ανάκαμψης του κλάδου κατασκευών και κατά συνέπεια η
αύξηση της ζήτησης στις περιοχές δραστηριοποίησης του Τιτάνα στις ΗΠΑ.
2. Η ανάκαμψη του όγκου των πωλήσεων του στην Αίγυπτο στα επίπεδα του
2013, τα οποία μειώθηκαν μετά την κρίση έλλειψης καυσίμων στη χώρα.
3. Η σταθεροποίηση των πωλήσεων του στην Ελλάδα καθώς και η βελτίωση του
πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα.
4. Η διατήρηση της ρευστότητας του Ομίλου που του δίνει ευελιξία.
Στην περίπτωση του ευνοϊκού σεναρίου ο όμιλος θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί τις
εκτεταμένες επενδύσεις του ώστε να επεκταθεί και να βελτιώσει την απόδοση των
δραστηριοτήτων του.
Στο δυσμενές σενάριο θεωρούμε ότι θα πραγματοποιηθούν όλα ή τα περισσότερα από
τα παρακάτω γεγονότα:
1. Η μικρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη των πωλήσεων στις ΗΠΑ.
2. Ομοίως, το ίδιο ισχύει και για την Αίγυπτο όπου όμως υπάρχει μεγαλύτερος
κίνδυνος λόγω πολιτικής και οικονομικής αστάθειας στη χώρα ή λειτουργικών
κινδύνων όπως η επανάληψη μιας έλλειψης προμήθειας καυσίμου.
3. Η περεταίρω επιδείνωση του πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος στην
Ελλάδα που αποτελεί έδρα του Τιτάνα
4. Η επιδείνωση της ρευστότητας του Ομίλου.
Στην περίπτωση αυτή τα οικονομικά μεγέθη του Ομίλου θα επιδεινωθούν σημαντικά
και δεν θα μπορέσει να επιτύχει την αναμενόμενη ανάπτυξη του δυσχεραίνοντας την
διατήρηση και αύξηση της κερδοφορίας του.

35. 35
5. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
 Αλυσίδα αξίας της Επιχείρησης.
Την αξιακή αλυσίδα μιας επιχείρησης αποτελούν οι πελάτες, οι συνέταιροι, οι
συνεργάτες, οι πωλητές, τα εσωτερικά συστήματα και οι διοικητική της ομάδα. Όταν
η αλυσίδα λειτουργεί εύρυθμα και σε συνδυασμό με τη δυναμική της αγοράς τότε μία
επιχείρηση μπορεί να γίνει ανταγωνιστική, να επιβιώσει και να αποδώσει.
Ο όμιλος ΤΙΤΑΝ Α.Ε. είναι ένας ανεξάρτητος παραγωγός τσιμέντου και δομικών
υλικών που εδρεύει στην Ελλάδα και διαθέτει εργοστάσια σε 9 ακόμη χώρες του
εξωτερικού. Ο όμιλος εξυπηρετεί ανάγκες τοπικού και εθνικού επιπέδου.
 Πελάτες
Συγκεκριμένα, τα προϊόντα του χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ιδιόκτητων
κτιρίων, κατοικιών, γραφείων, εμπορικών κέντρων κ.α. Μικρότερες ποσότητες
απορροφώνται για δημόσια έργα και έργα υποδομής (οδοί, γέφυρες, σχολεία,
νοσοκομεία). Όλα τα χρησιμοποιούμενα για δημόσια έργα προϊόντα πωλούνται από
τον όμιλο σε ιδιωτικές εταιρείες που λειτουργούν ανεξάρτητα ως εργολάβοι
δημοσίων έργων.
 Μέτοχοι – Συνέταιροι
Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (Χ.Α.Α) το 1912, ωστόσο
η οικογένεια των ιδρυτών της ελέγχει ακόμα περίπου το 50% των μετοχών. Τα
ιστορικά στοιχεία για τους υπόλοιπους μετόχους περιορίζονται στα 10 χρόνια, αφού η
ονομαστικοποίηση των μετοχών στο Χ.Α.Α. ξεκίνησε το 1995. Έκτοτε, το
μεγαλύτερο ποσοστό μετοχών ανήκει σε Έλληνες και ξένους επενδυτές.
 Προμηθευτές
Ο επαγγελματισμός και αξιοπιστία του ομίλου έχουν συμβάλει στη δημιουργία και
διατήρηση μιας καλής σχέσης με τους προμηθευτές του. Η μακροχρόνια συνεργασία
με τους περισσότερους (10 έτη κατά μέσο όρο) είναι ενδεικτική της επιτυχία του στον
τομέα αυτόν. Οι προμηθευτές προσφέρουν μια σειρά υπηρεσιών όπως εξόρυξη και
φόρτωση υλικών. Ο ΤΙΤΑΝ Α.Ε. διεξάγει ανά διετή έρευνα για να βελτιώσει και να
αξιολογήσει τη σχέση με τους προμηθευτές του. Κύριο μέλημα του ομίλου είναι
ευαισθητοποιήσει τους προμηθευτές ως προς την κοινωνική ευθύνη, να διερευνήσει
τις δυνατότητες συνεργασίας μαζί τους σε πρωτοβουλίες σύμπραξης με τις τοπικές
κοινότητες, περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας.
 Διοικητική ομάδα
Η διοίκηση του Ομίλου ΤΙΤΑΝ περιλαμβάνει 3 βασικά επίπεδα:
Επίπεδο 1: Διοικητικό συμβούλιο