Edukasyon sa Pagpapakatao - Module 6 (Karapatan at Tungkulin)

LOADING MODYUL 6
LOADING SUCCESSFUL!
PROCEEDING...

Modyul
6
KARAPATAN AT
TUNGKULIN
PANIMULANG PAGTANAW:
KApamilya, KApuso, KApatid, KAbarkada
Lahat ng mga ito ay nakatuon sa tao, hindi ba? Ang tao ay
mayroong mga”pagiging makatao” karapatan at tungkulin. Kung sa
nakaraang modyul ay binigyang diin ang Likas na batas Moral, na
nakatuon sa “pagiging makatao”, ngayon nama’y bibigyan ka ng
kamalayan tungkol sa mga karapatan at tungkulin mo bilang isang
kasapi ng sangkatauhan.
Maaaring alam mo na ang ilan sa mga karapatang ito…
Sa modyul na ito, susuriin naman natin ang mga karapatan ng tao bilang
tao. Sa pagsusuri natin, bibigyang-halaga rin natin ang “Universal
Declaration of Human Rights”. Tatalakayin din ang mga tungkulin natin
bilang tao at kasapi ng lipunan. Sa huli, pagninilayan rin natin ang mga
banta’t paglabag sa karapatang pantao.

• Bawat tao ay may mga karapatan at tungkulin sa
lipunan bilang tao.
• Ang Universal Declaration of Human Rights ng
United Nations ay tumutukoy sa mga karapatang-
pantao na nararapat sa kanya bilang isang tao.
• Mayroon ding mga tungkuling dapat gampanan ang
tao.
UNANG PAGMASID

Discussions and Definitions
*Pagpapaliwanag:
Sa tuwing kakatok tayo sa ating mga kapitbahay, hindi ba’t una nating
sinasabi ang “Tao po”? Isa lamang itong simbolo ng ating paggunita sa
mga karapatan ng ating kapitbahay. Hindi lamang tayo basta-bastang
pumapasok sa bahay nila, tama? Simbolo ito ng paggalang sa kanila. Ano
pa kaya ang mga karapatang nakapaloob sa buhay ng tao?
Masdan ang larawan sa kaliwa.
Ano-ano ang mga karapatang
nararapat sa lahat ng tao?

Balikan natin ang larawan:
Ang tao ay mayroong mga karapatan. Mayroon din
silang mga tungkulin sa kanilang kapwa’t sarili.
Ang Universal Declaration of Human Rights o
“UDHR” ay isang deklarasyong naglalayong
mapaigting ang karapatan at kalayaan ng bawat
nilalang sa pamamagitan ng edukasyon.
Mayroong tatlumpung artikulo ang UDHR.
Narito ang ilan sa mga ito…

KARAPATANG-PANTAO NUMBER 1
ISINILANG TAYONG MALAYA’T PANTAY-PANTAY
Huwag Magtangi
Karapatang Mabuhay
Karapatang maging malaya sa Pang-aalipin
Karapatang maging malaya sa Pang-aabuso
Mayroon kang mga karapatan saan ka man dumako.
Pantay-pantay ang lahat ng tao sa harap ng batas.
Protektado ng batas ang iyong mga karapatan.
NO UNFAIR DETAINMENT (Hindi Patas na Pagpapakulong)
KARAPATANG HATULAN NG PATAS
KARAPATANG MABIGYAN NG PRIBASIYA
INOSENTE ANG LAHAT NG TAO HANGGANG SA SIYA’Y MAPATUNAYANG
NAGKASALA
KALAYAANG MAKAPAG-LAKBAY
RIGHT TO SEEK ASYLUM
(KARAPATANG MAKAPANAHAN SA ISANG LIGTAS NA LUGAR)
KARAPATANG MAGKAROON NG ISANG NASYONALIDAD
KARAPATANG IKASAL AT MAGKAROON NG PAMILYA
KARAPATANG ANGKININ AT KILALANIN ANG IYONG MGA
GAMIT
KARAPATANG MAG-ISIP PARA SA SARILI
KARAPATANG IPAHAYAG ANG IYONG SALOOBIN
KARAPATANG MAGPULONG AT MAGKAISA NANG NAAYON SA
IYONG DESISYON
KARAPATANG BUMOTO AT MAKIISA SA PAMAHALAAN
KARAPATANG MASUPORTAHAN NG IBA SA PANAHONG HINDI
KAYANG SUPORTAHAN ANG SARILI
MGA KARAPATAN NG MGA ARTISAN O MANGGAGAWA
(SWELDO, GAWAIN, ATBP.)
KARAPATANG MAGLARO AT MAGSAYA
KARAPATANG MAGKAROON NG MALINIS NA PAGKAIN AT
MAAYOS NA MATUTULUYAN
KARAPATANG MAGKAROON NG EDUKASYON
MGA KARAPATANG SA MGA ORIHINAL NA AKDA, KATHA, O
GAWA
KARAPATANG MAMUHAY SA ISANG PATAS AT MALAYANG LIPUNAN NA
MAKATUTULONG SA PAGTUPAD SA MGA KARAPATANG-PANTAO MO
TUNGKULI SA IBA AT SA PANGANGALAGA NG MGA KARAPATANG-
PANTAO AT KALAYAAN NG IBA
WALANG SINUMANG MAKAAALIS O MAKAAAGAW NG IYONG MGA
KARAPATAN BILANG TAO

Bukod sa UDHR, mayroon
pang mga adbokasiyang
naka-angkla sa mga
karapatang pantao.
Narito ang ilan sa mga ito:
“Peace on Earth”
->isang “encyclical” na isinulat
ni Santo Papa Juan XXIII.
Nakasaad dito ang 12
karapatang-pantao ayon sa
pagiging likas na tao at pag-
unawa sa buhay ng tao na nag-
uugat sa mga Banal na Nilalang.
“THE HUNDREDTH YEARS”
-> Isinulat ni Papa San Juan
Pablo II na nagpapahayag na
ang karapatang mabuhay ay
siyang saligan upang
maisakatuparan ang iba pang
mga karapatang pantao.
TANDAAN:
KARAPATAN = tumutukoy sa
ano ang nararapat o dapat para
sa isang nilalang o bagay.

Nariyan din ang PETA
(People for the Ethical
Treatment of Animals) at
ang PAWS (Philippine
Animal Welfare Society)
sa pangangalaga ng mga
karapatang-panghayop.
Itinaguyod nila ang Animal
Welfare Act of 1998 na
nangangalaga sa mga
karapatan ng mga hayop.
Dahil na rin sa pagkilala ng
batas na ito at sa pagkilala
ng mga karapatang-
panghayop, isa na sa mga
nasagip mula sa isang
trahedya si Kabang, na
naaksidente nang sumagip
siya ng dalawang bata.

Ngunit, dahil may
karapatan ka bilang tao,
mayroon ka ring mga
pananagutang kaakibat ng
mga karapatang ito.
Ang pananagutan o
TUNGKULIN ay ang
mga bagay na
inaasahang maggawa
o maisasakatuparan ng
isang tao.
Sa pamamagitan ng
pagsagawa ng mga
tungkuling
maghahatid ng
kabutihan sa kapuwa,
maaaring magbigay ito
ng kaligayahan at
kaganapan kung sino
at ano ka bilang tao
dito sa mundo.
Ang “InterAction Council”
ay isang independiente at
pandaigdigang samahang
naglalayong patatagin ang
pandaigdigang
pagdadamayan. Sila rin
ang nagmungkahi sa
pagbubuo ng Universal
Declaration of Human
Responsibilities (UDHR)
sa United Nations.
Layunin rin nitong
dalhin ang kalayaan at
tungkulin sa isang
pantay na antas at
itaguyod ang
kalayaang
MAKILAHOK sa halip
ng panaigin ang
lipunang hindi
nagmamalasakit sa
kapwa.

MGA ALITUNTUNIN O ARTIKULO NG UNIVERSAL
DECLARATION OF HUMAN RESPONSIBILITIES:
1. Ang bawat tao (anumang kasarian, lahi,
wika, atbp.) ay may pananagutan na
pakitunguhan ang lahat ng tao sa
makataong pamamaraan.

2. Ang lahat ng tao ay may pananagutang
pagsumikapang pangalagaan ang dignidad at
pagpapahalaga sa sarili’t kapwa.

3. Mayroon tayong pananagutang itaguyod ang
mabuti at iwasan ang masama sa lahat ng bagay.
4. Lahat ng taong pinagkalooban ng katwiran at budhi
ay may pananagutan sa lahat, sa pamilya’t lipunan, sa
lahi, sa bansa’t relihiyon.

5. Lahat ng tao ay may pananagutang igalang ang
buhay.
6. Bawat isa sa atin ay may pananagutang kumilos
nang may integridad, katapatan, at
pagkamakatarungan.

7. Ang lahat ng taong pinagkalooban ng kakayahan ay
may pananagutang labanan ang mga suliraning
nahaharap ng lipunan tulad ng kagutuman, kahirapan,
kamangmangan, at hindi pagkapantay-pantay.

8. Mayroong pananagutang paunlarin ang talent
gamit ang masigasig na paggawa ang lahat ng tao.
Mayroon din dapat silang patas na pribilehiyona
makapag-aral at magkaroon ng isang makabuluhang
hanapbuhay. Handa rin dapat sila sa pagtulong sa mga
aba, may kapansanan, at biktima ng diskriminasyon.

9. May pananagutan ang lahat ng tao na magsalita at
kumilos nang may katapatan.
10. Dapat gamitin ng may responsibilidad, masusing
pagpapasiya, at katapatan ang kalayaan sa pagpapahayag at
wastong pag-uulat. Siguraduhing hindi makakapagpababa ng
dignidad ang gagawing ulat.

11. Mayroong pananagutan ang mga kumakatawan sa bawat
relihiyon na iwasang magpahayag ng may kinikilingan at
diskriminasyon patungkol sa ibang pananampalataya.
12. Ang bawat lalaki at babae ay may pananagutang
magpakita ng paggalang sa isa’t isa. May responsibilidad ang
magkabiyak na kalingain ang bawat isa.

13. Pananagutan ng mag-asawa ang pagpaplano ng
pamilya. Ipakita ang pag-ibig, paggalang,
pagpapahalaga, at pagmamalasakit sa pagitan ng
magulang at mga anak. Walang magulang o
nakatatanda ang siyang mananamantala at mang-
aabuso ng bata.

Sabi nga ni Spiderman:
“WITH GREAT POWER COMES GREAT
RESPONSIBILITY.”
-> Ang mga karapatang-pantao na inilatag sa atin ay
may kaakibat na mga pananagutan para sa isa’t isa.

Ilan sa mga tungkulin natin araw-araw ay:
1. Pagsunod sa takdang oras ng pagpasok sa eskuwelahan.
2. Pagsunod sa tamang kasuotan sa paaralan at kung saan
may hiniling na tamang pananamit.
3. Pagsusuot ng mga identification card sa mga opisina o
mga tanggapan.
4. Pagbabayad ng tamang buwis sa gobyerno ng bawat
mamamayan.
5. Pagsunod sa batas-trapiko
6. Pagbibigay-galang sa bawat isang nilalang.

MGA PAGLABAG SA KARAPATANG-PANTAO
-> Ang mga karapatang ito’y paminsan di’y nilalabag at
binabalewala ng ilan. Narito ang ilan sa mga sitwasyong ang
karapatang-pantao ay nilalabag:
1. PAGPATAY SA MGA SANGGOL (INFANTICIDE)
-> Kasama na dito ang pagtatago ng mga sanggol na isinilang
sa mga kubeta o basurahan.
2. PANG-AABUSO SA BATA (CHILD ABUSE)
-> Kasama na dito ang Domestic Abuse, Sindikatong Krimen
tulad ng pagnanakaw, pagdodroga, at cyber sex.

3. DISKRIMINASYON AT KARAHASAN SA KABABAIHAN
-> Kasama na dito ang mga pang-aabuso sa mga babae,
kahalayan, at iba pa.
4. PAGWAWALANG-BAHALA SA MGA MAY KAPANSANAN
-> Kasama dito ang hindi patas na pagtingin ng mga tao sa
mga may kapansanan, sa larangan ng trabaho, serbisyo, at iba
pa.

5. DISKRIMASYONG PANGKASARIAN
-> Ang pagpipili ng mga lalaki kaysa sa babae o ang babae sa
lalaki ay nagsisilbing senyales ng hindi pagkakaroon ng patas
na pagtingin. Maikukumpara rin ito sa mga pamilyang Tsino
noon, at sa mga trabaho sa estado.

6. PAGBEBENTA O GINAGAWANG KALAKAL ANG TAO
(HUMAN TRAFFICKING)
-> Pagbebenta ng mga bata o tao bilang alipin, kasambahay, o
prostitute ay isang napakalaking paglabag sa karapatang-
pantao.

7. PAGKAMKAM NG LUPA
-> Ang pilit na pag-angkin ng lupain ng mga mayayaman sa
mga may-ari ng lupa, lalo na sa mga probinsya, ay kasama sa
paglabag na ito.

8. GALIT SA IBANG LAHI
-> Ang pagpapababa sa mga karapatan at dignidad ng isang
lahi o taong kasapi ng ibang lahi ay labag sa karapatang
pantao na ang lahat ay may pantay-pantay na karapatansa
isa’t isa.

9. TERORISMO
-> Mula sa Mindanao, hanggang sa ISIS sa Iraq at Syria, ang
terorismo ay isa sa mga paglabag na nangyayari pa rin
hanggang sa ksalukuyan. Maaari rin itong magsimula ng
digmaan kung hindi napigilan.

KALAYAAN AT KATWIRAN
ANG KALAYAAN AT KATWIRAN AY NILALABAG RIN KUNG
ANG KARAPATANG-PANTAO AY NAKOMPROMISA.
Lalabas sa kalayaan ang kakayahan ng tao na mapangalagaan ang
karapatan niya bilang tao.
Bubuksan naman ng katwiran ang isang malayang pagpili kung ano
ang nakabubuti sa kanya.
KALAYAAN AT KATWIRAN
-> Ayon sa aklat ni Dr. Rainier Ibana na pinamagatang,
“pagpapahalagang moral: mga unang hakbang,”
“sa konteksto ng maykapal, higit na nagiging mahalagang ipagtanggol
ang mga karapatang pantao dahil hindi lamang nababatay sa
sangkatauhan ang kalayaan at katwiran, isinasalamin ng tao ang
kabanalan.”
Nakaugat sa puso ng tao ang kalayaan at
katwiran kaya kailangang palaguin at linangin
ito upang magkaroon ng saysay ang
karapatang pantao.
Kung bakit may paglabag sa mga karapatang
ito…
…Ay dahil na rin ito sa kalayaan at katwiran.

Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 MODULE 6
Google and Bing Images
http://www.youthforhumanrights.org/what-are-
human-rights.html
https://www.haikudeck.com/udhr-education-
presentation-gYdj8plBBe
Talasanggunian ng mga naitala

PAGBUBUOD NG 30 ARTIKULO NG UDHR
(TEKNOLOHIYA)
MGA SULIRANIN SA MGA KARAPATAN
(TEKNOLOHIYA)

PAGBUBUOD NG 30 ARTIKULO NG UDHR
(TEKNOLOHIYA)

MGA SULIRANIN SA MGA KARAPATAN
(TEKNOLOHIYA)

MGA KASAGUTAN SA MGA KATANUNGAN

SAGOT

MALIGAYANG
PAGBATI SA
IYO!

Edukasyon sa Pagpapakatao - Module 6 (Karapatan at Tungkulin)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Edukasyon sa Pagpapakatao - Module 6 (Karapatan at Tungkulin)

Similar to Edukasyon sa Pagpapakatao - Module 6 (Karapatan at Tungkulin) (20)

More from ianpoblete13

More from ianpoblete13 (8)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Edukasyon sa Pagpapakatao - Module 6 (Karapatan at Tungkulin)