1. Сэтгэл судлалын
судлах зүйл, сэтгэл
судлалын салбарууд

2. Сэтгэл судлал юуг судалдаг
вэ?
Үүсэл хөгжлийн урт удаан хугацааны явцад сэтгэл
судлалын шинжлэх ухааны судлах зүйл янз бүр
болон өөрчлөгдсөөр ирсэн бөгөөд сүнс, сэтгэл
санаа, ухамсар, амьтдын зан байдал, сэтгэц,
түүний зүй тогтол, тэдгээртэй холбоотой асуудлыг
судалсаар ирсэн.

3. Орчин үеийн сэтгэл судлал нь хүний
мөн чанарыг судална. Ингэхдээ хүний
ухамсарласан болон ухамсарлаагүй
үзэгдэл, үйл явц, байдлын хийсвэр
ертөнцийг судалдаг.

4. Юун тулд хүмүүс сэтгэл судлалыг
судалдаг вэ?

5. Сэтгэцийн илрэлийн
үндсэн хэлбэрүүд
Процесс
ууд
Бие
хүний
шинж
чанар
Байдал

6. Процессууд
Танин мэдэх
 Сэрэл
 Хүртэхүй
 Ой
 Сэтгэхүй
 Дүрслэн бодох
 Хэл яриа
 Анхаарал
 Сэтгэлийн хөдөлгөөн
 Зориг

7. Байдал
 Тогтвортой
 Сонирхол
 Уран бүтээлийн өсөлт
 Итгэл үнэмшил
 Эргэлзэх
 Тээнэгэлзэх
 Сэтгэл зовох
 Сэтгэлийн дарамт
 Баяр хөөр г.м

8. Бие хүний шинж чанар
 Чиглэл зорилго
 Зан төлөв
 Авьяас билэг

9. Сэтгэл судлалын салбарууд:
Сэтгэл судлал нь хүнийг судалдаг
шинжлэх ухаан болохын хувьд хүний
ажиллаж, үйл ажиллагаа явуулж
байгаа салбар бүхэнд хөгжиж
байгаатай холбоотой.

10. 1. Амьтны сэтгэл судлал-animal
psychology
Сэтгэл судлалын салшгүй нэг хэсэг
бөгөөд нэг эст амьтнаас хүн үүсэх
хүртэлх сэтгэцийн үүсэл болон
хөгжлийг судалдаг шинжлэх ухаан
юм.

11. 2.Анагаахын сэтгэл судлал
Эмчийн үйл ажиллагааны болон өвчтний зан
үйлийн сэтгэл зүйн онцлог, эмчилгээ болон сэтгэц
заслын аргыг боловсруулах асуудлуудыг судалж
үзнэ. Клиник сэтгэл судлал, эмгэг сэтгэл
судлал зэрэг хүний сэтгэц зан үйлийн
өөрчлөлтийг судлах олон салбарууд бий.

12. 3.Бизнесийн сэтгэл судлал-
psychology of business
Бизнесийн байгууллагад ажиллах, эсвэл бие дааж
бизнес эрхэлж байгаа хүмүүс болон бизнесийн
байгууллагын идэвхитэй үйл ажиллагааны сэтгэл
зүйн үр дагавар, учир шалтгааныг шинжлэх
ухааны онол арга зүй, практик судалгааны
түвшинд авч үзэх, улмаар илүү боловсронгуй
зарчим, зохион байгуулалт, технологийг энэ
салбарт сана болгосон байдаг.

13. 4.Зар сурталчилгааны сэтгэл
судлал-advertisement psychology
Бараа бүтээгдэхүүний зар сурталчигааны дүрийг
гаргах психотехнологийг боловсруулан, түүнийгээ
худалдан авагчийн эрэлтийг нэмэгдүүлэр
зорилгоор тэдний дотоод ухамсарт ойлгуулах
асуудлыг судална.

14. 5.Инженерийн сэтгэл судлал-
engineering psychology
Хүний орчин үеийн техник хэрэгсэлтэй харилцах
үйл ажиллагааны үед, шинэ техник технологи
эзэмшихэд хүний сэтгэц физиологийн онцлогийг
судлахад чиглэнэ.

15. 6.Нийгмийн сэтгэл судлал-social
psychology
Бие хүний нийгэм сэтгэл зүйн онцлог, бусад
хүмүүс, бүлэгтэй харилцах харилцаа, хүмүүсийн
сэтгэл зүйн нийц, их бүлэг дэх хүний нийгэм-сэтгэл
зүйн илрэл зэргийг судалдаг.

16. 7.Сансрын сэтгэл судлал-
psychology of space exploration
Сансрын нислэгийн үед хүнийг бэлтгэх болон
сансарт байх үеийн хүний сэтгэцийн үйл
ажиллагааны зүй тогтлыг судалдаг сэтгэл
судлалын салбар юм.

17. 8.Сурган хүмүүжүүлэх сэтгэл
судлал-educational psychology
Сургалт болон хүмүүжлийн явц дахь бие хүний
хөгжлийн зүй тогтлыг судална.

18. 9.Хөдөлмөрийн сэтгэл судлал-
labor psychology
Хүний хөдөлмөрийн үйл ажиллагааны сэтгэл зүйн
өвөрмөц онцлог, хөдөлмөрийн дадал үүсэх зүй
тогтлыг судалдаг. Мөн ажил хөдөлмөрийн нөхцөл
байдал хүний сэтгэцэд нөлөөлөх асуудал, ажлаас
хамааран бие организм, сэтгэл зүйд үүсэх ядаргаа
стресс, түүнээс урьдчилан сэргийлэх асуудал
зэргийг багтаан судална.

19. 10.Хуулийн сэтгэл судлал-law
psychology
Хүн-эрх зүй гэсэн өвөрмөц тогтолцоог судалдаг
салбар шинжлэх ухаан юм. Сэтгэл судлалын энэ
салбар нь хүнийг бүх талаас нь судлах ба хууль
эрх зүйн төрөл бүрийн харилцаанд оролцогчдыг
судалдаг.

20. 11.Хүүхдийн сэтгэл судлал-child
psychology
Хурдацтай хөгжлийн үе дэх өсөж буй хүний
ухамсар, сэтгэцийн үйл явц, үйл ажиллагаа, бие
хүний бүх талын өсөлтийг судална.
Сэтгэл судлалын энэ салбар нь насанд хүрээгүй
хүүхдийн сэтгэцийн хөгжил өөрчлөлтийг судалж
бүх талын авьяас чадварыг нээн илрүүлэх, тэдний
өсөж хөгжихөд эерэгээр нөлөөлөх боломж
бололцоог эрж хайдаг.

21. 12.Цэргийн сэтгэл судлал-military
psychology
Дайны болон цэргийн алба хаагчдыг бэлтгэх
процессод үүсч байгаа сэтгэл зүйн асуудлуудыг
судалдаг сэтгэл судлалын салбар юм.

22. 13.Эдийн засгийн сэтгэл судлал
(economy psychology)
Эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдыг удирдах,
ажил үүргийг хуваарилах, хамтран ажиллах,
сэтгэл зүйн үндсийг төдийгүй эдийн засгийн
харилцаанд оролцогчдын хэрэгцээ, сонирхол, зан
байдал, сэтгэлийн хөдөлгөөнийг судална.

23. Сэтгэл судлалын хэрэглээний
чиглэлээр хөгжсөн олон салбарууд
байгаа бөгөөд энэхүү салбарын
мэргэжилтнүүд нь клиник сэтгэл
судлаач, сурган хүмүүжүүлэгч-сэтгэл
зүйч зэрэг албан тушаалд ажиллаж
үүрэг гүйцэтгэдэг.

24. Ашигласан ном зүй
Сэтгэл судлалын үндэс-УБ 2013 он
Б.Батсайхан
М.Дэлгэржав

25. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа.