8. Απόστολος Ανδρέας
Ο Ανδρέας (ή Ανδρεύς ή Ανδρείας) ήταν αδελφός του Σίμωνα
Πέτρου[1]. Φέρει ελληνικό όνομα και καταγόταν από την πόλη
Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας[2]. Οι γονείς του ονομάζονταν Ιωνάς ή
Ιωάννης[3] και Ιωάννα. Με τον αδελφό του, Σίμωνα Πέτρο,
μετερχόταν το επάγγελμα του ψαρά στη λίμνη της Τιβεριάδος. Η
Καινή Διαθήκη ουσιαστικά σιωπά για το πρόσωπό του ενώ οι
σχετικές παραδόσεις και θρύλοι πολλαπλασιάζονται από τον 3ο
αιώνα και ιδιαίτερα κατά τον 8ο και 9ο αιώνα.
Ο Ανδρέας μαζί με τον αδελφό του τον Πέτρο ήταν οι πρώτοι που
κλήθηκαν και ακολούθησαν τον Χριστό. Έτσι, ο Ανδρέας
αποκαλείται και «Πρωτόκλητος». Η ιστορία της ζωής του
Ανδρέα μέχρι την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψη,
υπήρξε σχεδόν ίδια με εκείνη των άλλων μαθητών.
Με ορμητήριο την Πάτρα ο Ανδρέας κήρυττε σε όλη την Αχαΐα
την εποχή που ήταν ανθύπατοι ο Λεσβίος και ο διάδοχος του
Αιγεάτης.
9. Εκεί η διδασκαλία του καρποφόρησε και με τις προσευχές του
θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς. Ακόμα και η
Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε
ο Απόστολος από τη βαρειά αρρώστια που είχε, πίστεψε στο
Χριστό. Το γεγονός αυτό εκνεύρισε τον ανθύπατο και με την
παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων συνέλαβε τον Ανδρέα και τον
οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο, πιθανώς την εποχή του
διωγμού του Νέρωνα. Το λείψανό του έθαψε με ευλάβεια ο πρώτος
επίσκοπος Πατρών Στρατοκλής.
Η παράδοση για χρήση χιαστού σταυρού κατά την θανάτωση του
απόστολου Ανδρέα προέρχεται από τη Δύση και ανάγεται στο 10 με
12ο αιώνα. Η παράδοση που αναφέρει ότι σταυρώθηκε στην Πάτρα
θεωρείται "μεταγενέστερη και αναξιόπιστη" ενώ πιστεύεται ότι η
παράδοση που θεωρεί ότι απόστολος Ανδρέας θεμελίωσε την
εκκλησία του Βυζαντίου αποτελεί μεταγενέστερη επινόηση.
Ο Απόστολος Ανδρέας είναι πολιούχος της Πάτρας. Το Οικουμενικό
Πατριαρχείο τον τιμά ως ιδρυτή του και πρώτο επίσκοπο
Βυζαντίου και στις 30 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του, τελεί τη
θρονική του εορτή.
10. Άγιος Ανδρέας Πάτρας
Οι δύο Ναοί του Πολιούχου της Πάτρας, Αγ. Ανδρέα
αποτελούν Πανελλήνιο και Πανορθόδοξο προσκύνημα.
Ο παλαιός ναός του Αγίου Ανδρέα
Ο παλιός Ναός οικοδομήθηκε στο διάστημα 1836-1843 στη
θέση όπου μαρτύρησε ο ΑπόστολοςΑνδρέας.
Μπροστά και δεξιά του Ναού, κοντά στο Άγιο Βήμα, βρίσκεται
ο μαρμάρινοςΤάφος του Αποστόλου.Στα μέσα του 4ου αιώνα,
με ενέργειες του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου μεταφέρθηκε
το Άγιο Λείψανο στον Ναό των Αγίων Αποστόλων στην
Κωνσταντινούπολη.Όταν οι Φράγκοι κατέκτησαν την Πόλη,
το Λείψανο μεταφέρθηκε στην Ιταλία.Ήταν στις 26
Σεπτεμβρίου 1964, όταν ηΤιμία Κάρα του Αποστόλου
επιστράφηκε στην Πάτρα από τον Πάπα Παύλο και μετά από
ενέργειες των Πατρινών και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
11. Ο νέος ναός του Αγίου Ανδρέα
O νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα εγκαινιάστηκε τον
Σεπτέμβριο του 1974 από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών
Σεραφείμ.Το έργο της αγιογραφήσεώς του, ξεκίνησε το
1985 επί αρχιερατείας του Μητροπολίτου Πατρών
Νικόδημου, διακόπηκε για περίπου δεκατρία έτη (1993 –
2006) όταν με πρωτοβουλία του Σεβασμιώτατου
Μητροπολίτη Πατρών κ.κ Χρυσόστομου η αγιογράφηση
ξεκίνησε και πάλι.
Ο νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα του Πρωτόκλητου ο
οποίος καταστέφεται με Σταυρό ύψους πέντε μέτρων και
δώδεκα καμπανιαριά δεσπόζει την πόλη της Πάτρας.
Οι διαστάσεις του είναι 60μ. το μήκος, 52μ. το πλάτος και
46μ. το ύψος.Το συνολικό εμβαδόν της Εκκλσίας είναι 2500
τ.μ. και η χωρητικότητά του είναι άνω των 8000 ατόμων.
12. Αρχιτεκτονική και Ιστορικό κατασκευής
Η περίπτωση του νέου ναού τουΑγίουΑνδρέα Πατρών, παρουσιάζει
αντιστοιχίες με την νέα ΜητρόποληΑθηνών όπου και σε εκείνη την
περίπτωση είχε διοργανωθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την
ανέγερσή του.
Το 1895 ορίστηκε Επιτροπή ανέγερσης του ναού.
Το 1901 προκυρήχθηκε διεθνής διαγωνισμός για την εκπόνηση των
αρχιτεκτονικών σχεδίων του ναού.
Την 1η Ιουνίου 1908 πραγματοποιήθηκε η θεμελίωση του ναού από
τον Βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο Α”
Το 1910 η ανέγερση σταματάει λόγω αστάθειας του υπεδάφους.
Το 1930 η ανέγερση ξεκινάει και πάλι.
Το 1934 ανυψώθκε το τρούλος ενώ οι πόλεμοι της εποχής και η
οικονομική κατάσταση δυσκόλεψε και επιβράδυνε σημαντικά τους
ρυθμούς ανοικοδόμησης, όπου το 1938 το έργο σταμάτησε.
Το 1955 η ανοικοδόμηση άρχισε και πάλι αφού λύθηκε το
οικονομικό πρόβλημα με την επιβολή μικρής φορολόγησης στον
λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1974 ο ναός εγκαινιάστηκε επίσημα, λίγα
χρόνια μετά την επανακομιδή τηςΤιμίας Κάρας του Αποστόλου
Ανδρέου.
13. Το πηγάδι του Αγίου Ανδρέα
Δίπλα στον παλιό Ναό είναι το πηγάδι του Αγίου
Ανδρέα. Στη θέση του προϋπήρχε η πηγή της
Δήμητρας στην οποία λειτουργούσε και
μαντείο μόνο για αρρώστους. Η περιοχή της
μαντικής πηγής ήταν ο τόπος όπου δίδασκε ο
Απόστολος Ανδρέας. Σύμφωνα με την
παράδοση δίπλα σ” αυτή την πηγή
σταυρώθηκε.
Η γιορτή του Αγίου Ανδρέα, γιορτάζεται κάθε
χρόνο στις 30 Νοεμβρίου και είναι Αργία για την
πόλη της Καποδιστριακής Πάτρας.
43. Μονή Γηροκομειού
Η Ιερά Μονή Παναγίας της Γηροκομίτισσας ιδρύθηκε
τον 10ο αιώνα μ.Χ. στην περιοχή του Γηροκομείου
νοτιοδυτικά της Πάτρας. Χτίστηκε πάνω στα ερείπια του
Αρχαίου Ναου της θεάς Αρτέμιδος γι'αυτο και το
καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Άγιο
Αρτέμιο. Είναι προφανές ότι η Μονή διατηρούσε
γηροκομείο κατά την Βυζαντινή περίοδο (απο εκεί
προέρχεται και το όνομα).
44. Η Ιερά Μονή Γηροκομείου είναι μία από τις αρχαιότερες Μονές της
Ελλάδος. Ιδρύθηκε γύρω στον 10ο αιώνα , τότε δηλαδή που εμφανίστηκε ο
Μοναχισμός στην κυρίως Ελλάδα.
Η ονομασία της οφείλεται στο ότι, στο χώρο που ιδρύθηκε η Μονή,
προϋπήρχε γηροκομείο που διέθετε και Ναό, ή κατ' άλλους στο ότι, όταν οι
Μοναχοί ίδρυσαν το Μοναστήρι έκτισαν ταυτόχρονα και συντηρούσαν
Γηροκομείο, πράγμα άλλωστε όχι άγνωστο για τα Μοναστήρια της
Βυζαντινής εποχής. Μία όμως παλιά παράδοση, που δέχεται και ο ιστορικός
Θωμόπουλος, συνδέει την ίδρυση και το όνομα της Μονής με τον Άγιο
Αρτέμιο, τη μεταφορά του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ανδρέου στην
Κωνσταντινούπολη και το υδραγωγείο της πόλεως.
Η Μονή πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς την Μ. Παρασκευή του
1770 (13 Απριλίου) κατά τα Ορλωφικά και την Κυριακή των Βαΐων του 1821
(3 Απριλίου). Στην περίοδο της Εθνεγερσίας έγινε θέατρο πολλών μαχών.
Κρίσιμη για την έκβαση του Αγώνα του '21 ήταν η μάχη που κερδήθηκε στην
περιοχή της Μονής, την 9η Μαρτίου 1822, από τον Θ. Κολοκοτρώνη, που
δίκαια αποδόθηκε σε θαύμα της Παναγίας της Γηροκομήτισσας.
Η Ι. Μονή από τη φθορά του χρόνου και κυρίως λόγω του καταστρεπτικού
σεισμού του έτους 1993 υπέστη μεγάλες ζημιές. Ανακαινίστηκε κατά τα έτη
1995 - 1999.
Η Ιερά Μονή Γηροκομείου πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο,
δευτερευόντως δε την Τρίτη του Πάσχα και την 23ην Αυγούστου.
45. Μονή Ομπλού
Η Μονή Ομπλού, βρίσκεται στο Νομό Αχαΐας και είναι χτισμένη στο όρος,
που σήμερα αποκαλείται Ομπλός. Αποτελεί μια από τις ιστορικότερες
Μονές της σύγχρονης Ελλάδος, η οποία εμφανίζεται εμπλεκόμενη, σε κάθε
σημαντική ιστορική στιγμή της. Η Μονή κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας
αποτέλεσε σημαντικό πόλο έλξης για πολλούς μοναχούς της περιοχής,
συμμετείχε ενεργά και καταστράφηκε για τη συμμετοχή της κατά τη
διάρκεια των απελευθερωτικών αγώνων, ενώ σήμερα αριθμεί μόλις 8
μοναχούς.
Η Μονή Ομπλού, χτίστηκε το 1189 και πήρε το όνομά της από το εκκλησάκι
που υπήρχε στον χώρο, πριν την κατασκευή της.
54. 8. Μητροπολιτικό Μέγαρο. Παπαπλεύρως διακρίνεται ο Ι.Ν. Αγ. Ιωάννου
του Θεολόγου. Θεμελιώθηκε το 1898 από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Πατρών
Ιερόθεο, δεκαετία 1910
70. Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας με τους δύο συνεργάτες του
Πάπα Παύλου ΣΤ', τον τότε αρχιεπίσκοπο Ιωάννη
Βίλλεμπρανς και τον ιερομόναχο Πέτρο Ντυπρέ
συνομιλούν στο Φανάρι με πνεύμα αγάπης Χριστού για
την βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο Εκκλησιών για
την ομαλή διεξαγωγή του Διαλόγου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ
ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
H επανακομιδή της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου από την
Ρώμη στην Πάτρα στις 26 Σεπτεμβρίου 1964, δηλ. σαν σήμερα πριν από 47 χρόνια:
71. Δύο Έλληνες πρωτοπόροι της
επαναπροσεγγίσεως των δύο
Εκκλησιών. Ο Ρωμαιοκαθολικός
ιερομόναχος και Αυγουστινιανός
Βυζαντινολόγος π. Γρηγόριος Νόβακ
και ο Ορθόδοξος θεολόγος Αριστείδης
Πανώτης, καθηγητής, που
υπηρετούσε από το 1962 στο γραφείο
του τότε υπουργού Παιδείας και
Θρησκευμάτων Γρηγόρη Κασιμάτη.
“Η ιστορία της επιστροφής της κάρας τουΑγίου Ανδρέα
άρχισε τον Φεβρουάριο του 1963 σε μια συνάντηση
Ορθοδόξων και Καθολικών στην Αθήνα. Γίνονται οι
σχετικές εισηγήσεις στη Ρώμη, με θετικά
αποτελέσματα.Υποδεικνύεται στον Μητροπολίτη
Πατρών Κωνσταντίνο, από τον γράφοντα, ο δρόμος που
πρέπει να ακολουθήσει το διάβημά του. Συντάσσεται το
κείμενο και αποστέλλεται.
72. Η απάντηση είναι αρίστη. Στα μέσα Μαϊου έρχεται στην Πάτρα ο Ιω. Βίλλεμπρανς,
για μυστικές συνεννοήσεις με τον Μητροπολίτη Κωνσταντίνο, ο οποίος και γράφει
προσωπικό γράμμα στον Πάπα Παύλο ΣΤ'. Ο Πάπας Παύλος ΣΤ' απαντά καταφατικά
στο αίτημα. Θέλει όμως να επιστραφή η Κάρα “με νέα λειψανοθήκη ανταξία του
περιεχομένου της”, που τα έξοδά της θα κατέβαλε ο ίδιος, γιατί η αρχική
λειψανοθήκη, με την οποία ο Θωμάς Παλαιολόγος την παρέδωσε στον Πάπα Πίο Β'
το 1462, είχε αντικατασταθεί με νεωτέρα και είχαν χαθεί τα ίχνη της παλαιάς σε
κάποιο Σκευοφυλάκιο. Ζητούνται σχέδια λειψανοθήκης, ορθοδόξου τεχνοτροπίας,
από την Αθήνα, αλλά παράλληλα γίνονται και έρευνες για την ανακάλυψη της αρχικής
λειψανοθήκης. Ανακαλύπτεται. Ήταν στο μουσείο της πατρίδος του Πάπα Πίου Β'.
Είναι χρυσή και η επιστημονική εξέτασή της από διαπρεπείς αρχαιολόγους και
βυζαντινολόγους αποδεικνύει ότι είναι σπάνιο έργο τέχνης της προεικονομαχικής
περιόδου (Ζ' αιώνος) και έτσι έχει μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Μετά την υπεύθυνη
αυτή γνώμη, ο Πάπας αποφασίζει να κάνει διπλό δώρο στη Μητρόπολη Πατρών, την
κάρα και την αρχαία λειψανοθήκη. Την επισκευάζουν και της προσθέτουν μόνο μια
βάση από πολύτιμο λίθο, “κύανο” (lapis lazuli) με την επιγραφή “εν πνεύματι
ομονοίας και ως δείγμα μεγάλης αγάπης”. Μέσα στη μοναδική αυτή λειψανοθήκη, με
σχετική τελετή, παρουσία των Ορθοδόξων Παρατηρητών, ο Πάπας κλείνει το ιερό
λείψανο και το σφραγίζει και μ' αυτή παραδίδεται στον Μητροπολίτη Πατρών
Κωνσταντίνο, στις 26 Σεπτεμβρίου 1964”.
73. Η ανάγνωση του επισήμου
εγγράφου βεβαιώσεως της
ταυτότητος του λειψάνου, ενώ ο
πάπας προσβλέπει στο διασωθέν
τεμάχιο της Κάρας που
διαφυλάσσεται σε βάμβακα
παρουσία κληρικών του οίκου
του.
Η σεπτή Κάρα τοποθετείται
εντός της αρχαίας
λειψανοθήκης παρουσία του
τότε παρατηρητή στην Βατικανή
Σύνοδο π. Παντελεήμονα
Ροδόπουλου, μετέπειτα
μητροπολίτη Τυρολόης και
Σερεντίου και του μετά
καρδιναλίου Βίλλεμπρανς.
74. Ο πάπας Παύλος με συγκίνηση
μεταφέρει την αρχαία
λειψανοθήκη επάνω στην
πολύτιμη από κύανο βάση της
που φέρει και το οικόσημό του.
Ο πάπας Παύλος Στ' μεταξύ
της νεώτερης λειψανοθήκης
της Κάρας τουΑποστόλου
Ανδρέου και της αρχαίας και
πολυτιμότατης
προεικονομαχικής
λειψανοθήκης που την
παρέδωσε στη Ρώμη ο
Θωμάς Παλαιολόγος και
βρέθηκε και την όψη της
γνωρίζουμε από σχέδια του
ΙΕ' αιώνα!
75. Ο Πατρών Κωνσταντίνος απευθύνει επίσημη
επιστολή προς τον πάπα Παύλο ΣΤ' που
επιδίδει ο πρωτοσύγκελλός του
αρχιμανδρίτης Ιερόθεος Τσαντίλης με τον
προσήκοντα σεβασμό, όπως έπραξαν στο
παρελθόν όλοι οι Ορθόδοξοι κληρικοί, μηδέ
και του τότε μητροπολίτη Εφέσου Αγίου
Μάρκου του Ευγενικού, που τίμησε την
αρχιερωσύνη και την αξία της τιμής του
Πάπα μέχρι το τέλος της Συνόδου Φερράρας
– Φλωρεντίας το 1439, όταν καλώς πράττων
διεφώνησε με τις τότε μονομερείς και
βεβιασμένες αποφάσεις.
Ο αείμνηστος μητροπολίτης Πατρών
Κωνσταντίνος Πλατής που συναντάται στο
Υπουργείο Παιδείας (τότε Ευαγγελιστρίας
2) με τον Α. Πανώτη και του υποδεικνύεται
ο δρόμος τελεσφορήσεως του αιτήματός
του για την επιστροφή της σεπτής Κάρας
του Πρωτοκλήτου. Αυτή την ακολουθεί
πιστά και το Βατικανό ανταποκρίνεται και
τον επισκέπτεται μυστικά στην Πάτρα ο
σεβ. Βίλλεμπρανς.
76. Η παράδοση στις 26 Σεπτεμβρίου
1964 της σεπτής Κάρας στον
μητροπολίτη Πατρών
Κωνσταντίνο από τον καρδινάλιο
Μπέα τον αρχιεπίσκοπο
Βίλλεμπρανς και τον π. Πέτρο
Ντυπρέ.
Ο Πατρών Κωνσταντίνος φέρει
πλέον στον παλαιό ναό του
Αποστόλου την σεπτή Κάρα.
Την ιστορική στιγμή
παρακολουθεί ο τότε
πρωθυπουργός Γεώργιος
Παπανδρέου.
77. Λιτάνευση του σεπτού λειψάνου
στην Πάτρα παρουσία πολλών
ιεραρχών. Πρώτοι είναι ο Χανίων
Νικηφόρος και ο Λαρίσης
Ιάκωβος.
Ο καρδινάλιος Μπέα και ο αρχιεπίσκοπος
Βίλλεμπρανς συναντούν στην Αθήνα τον
καθηγητή Αριστείδη Πανώτη
αναγνωρίζοντας την συμβολή του στην
ευόδωση της πρώτης προσεγγίσεως της
Αγίας Έδρας με την Μητρόπολη Πατρών.
Τον Α. Πανώτη τίμησε και ο μητροπολίτης
Πατρών Κωνσταντίνος με το σχετικό
μετάλλιο που κόπηκε για το σπουδαίο
γεγονός για την τοπική Μητρόπολη και
για την αποπεράτωση του νέου
Αποστολείου του Αποστόλου Ανδρέα
στην Πάτρα.
78. Επιμελήθηκαν οι μαθητές :
ΔΕΝΑΖΗ ΕΙΡΗΝΗ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΜΠΑΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Ευχαριστούμε για την πολύτιμη
βοήθειά τον κ. π. ΠΡΙΓΚΙΠΑΚΗ