1. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی"‬
‫رشد بي سابقه مسابقات معماري در سالهاي اخير، نويد توجه جدي به مقوله توليد معماري و ارزش‬
‫گذاري تخصصي به اين هنر فرهنگ ساز است. هرچند چنين توجهاتي، همواره سؤالت بي شماري را با‬
‫خود داشته و اذهان عموم معماران را در خصوص کميت و کيفيت و نقايص فني و علمي اين مسابقات‬
‫به خود مشغول مي دارد، ليکن همين شور و هيجان و زنده شدن فضاي مشارکت عمومي و قابليت نقد‬
‫همگاني؛ به تنهايي براي پاسخگويي به برخي نظرات حذفي کافي به نظر مي رسد.‬
‫رشد فزاينده گرايش به برگزاري مسابقات _ چه به صورت محدود و چه آزاد_ اختصاص به کشور ما‬
‫نداشته و اين رشد در جامعه جهاني و دهه ي اخير کامل ً خودنمايي مي کند و در اين راستا به گفته معمار‬
‫معاصر "ژان نوول" : "هر موقعيت جديد، مستلزم يک معماري جديد است."‬
‫پس مي بايست به دنبال جواب‬
‫هاي نو براي سؤالت قديمي بود.‬
‫اين مقاله تحليلي است بر جايگاه کيفي و هستي شناسي مسابقات معماري، که در کنار تجربه ي‬
‫برگزاري "مسابقه بين المللي جايزه ملي" براي طراحي مرکز تجارت صنايع ايران، سعي در ارائه ي رويکردي‬
‫است که اميدوارم بتواند در روند برگزاري موفق تر مسابقات آينده مؤثر باشد.‬
‫سه گروه عمده زير در شکل گيري مسابقات حضور دارند:‬
‫•برگزارکنندگان‬
‫•شرکت کنندگان‬
‫•سياست گزاران‬
‫برگزارکنندگان؛ نخستين و به جهت ايجاد زمينه، مهم ترين حلقه ي برگزاري مسابقات مي باشند.‬
‫برگزارکنندگان متناسب با نوع مسابقه، عموما به دو دسته تقسيم مي شوند: دسته ي اول؛ معماران و‬
‫متخصصين برگزيده و کارآزموده اي مي باشند، که در مقاطع زماني مشخصي به صورت دوره اي با‬
‫حمايت مجامع تخصصي و مؤسسات اقتصادي، برترين معماران و يا طرح هاي اجرا شده شان را با‬
‫خصوصيات مشخص عملکردي، محتوايي و زماني؛ انتخاب و معرفي مي نمايند. از جمله اين مسابقات‬
‫)١(‬
‫)‪،(UIA‬‬ ‫معماران‬ ‫جهاني‬ ‫اتحاديه‬ ‫معمار‬ ‫جايزه‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬
‫)٤(‬ ‫) ٣(‬ ‫) ٢(‬
‫اشاره نمود. دسته ي دوم سرمايه‬ ‫و در ايران به جايزه معمار‬ ‫، جايزه پريتزکر‬ ‫جايزه آقاخان‬
‫گذاران بخش خصوصي و يا دولتي اند که براي رسيدن به طرح خاص و يا گروه طراح؛ اقدام به برگزاري‬
‫مسابقه در سطح داخلي و يا بين المللي مي نمايند. اين مسابقات به لحاظ تعداد بسيار زياد و گسترده اند.‬
‫همانند: کتابخانه ملي، فرهنگستان هاي جمهوري اسلمي ايران، سينما آزادي، مرکز تجارت صنايع ايران و‬
‫)٥(‬
‫در اين مقاله به اين دسته از مسابقات در دوره معاصر پرداخته مي شود.‬ ‫آتي سنتر.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

2. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫شرکت کنندگان؛ دومين رکن مسابقات هستند. که شامل: معماران کارآزموده، مشاورين، گروه هاي‬
‫تخصصي و دانشجويان مي شوند. و نهايتا سياست گزاران؛ ارکان دبيرخانه ي مسابقه را تشکيل مي دهند.‬
‫و به نوعي نبض فعاليت با تمهيدات ايشان مي تپد.‬
‫در هر مسابقه؛ توجه به امکانات، اطلع رساني صحيح، سازمان و تشکيلت تخصصي، اطلعات‬
‫تخصصي، ايدئوگرام مناسب، جوايز و ضمانت هاي اجرايي در شخصيت و اعتبار برگزارکننده و درنتيجه‬
‫خود مسابقه مؤثر است. که در ادامه ي مطلب به آن خواهيم پرداخت.‬
‫مسابقات طراحي معماري؛ به طراحي مفهومي و طراحي بناي مشخص تقسيم مي شوند.‬
‫طراحي مفهومي در نوع خود _به جهت آزادي فکر و خلقيت گسترده_ از جذاب ترين مسابقات‬
‫معماري و شهرسازي دنيا به شمار مي روند. در اين نوع طراحي به قول استاد پروفسور محمدمنصور‬
‫فلمکي "به فضا، به معنا و مفهوم انتزاعى آن و هنوز پيش از آنكه پديده اى به نام معمارى به معناى‬
‫خاص آن را پذيرا شود، مى پردازند."‬
‫)٧(‬ ‫)٦(‬
‫در سال ٥٠٠٢ با‬ ‫در سال ٦٠٠٢ و جايزه معماري شيندلر‬ ‫طراحي "خانه بدون پلن" شينکنچيکو‬
‫)٩(‬ ‫) ٨(‬
‫با نگرش مفهومي به کاربرد نور طبيعي روز،‬ ‫و مسابقاتي نظير "نورفردا"‬ ‫شعار "دسترسي براي همه"‬
‫)٠١(‬
‫_که رتبه هاي اول و سوم آن متعلق به گروه‬ ‫مسابقه معماري "انجمن بين المللي اسکان بشر" )‪(IAHH‬‬
‫)٢١(‬ ‫)١١(‬
‫در سال ٢٨٣١‬ ‫و يا "طراحي کوشک جهاني"‬ ‫هاي دانشجويي ايراني بود._ ، مسابقه نوار نامتناهي‬
‫که در نوع خود با داوران و سياست گزاران خبره؛ بي نظير مي نمود، مي توانستند در بازنگري معماران به‬
‫نحوه استفاده از امکانات طبيعت، طراحي فضاي عملکردي متفاوت و نگرش گسترده و جهان شمول‬
‫معماري و شهرسازي مؤثر باشد.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

3. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫• تصوير شماره ١ : طرح برگزيده مسابق ه نوارنامتناهي / اثر: سيدمرتضی کبيری و‬
‫سارا رسولی‬
‫مسابقات طراحي بناي مشخص نيز _ که شايد عموميت زيادتري داشته باشد._ مي تواند جذابيت‬
‫خاص خود را در جامعه تخصصي داشته باشد. مهمترين نکته ي جذاب در اين نوع مسابقه، امکان اجرايي‬
‫بودن طرح هاست. به نظر مي رسد طراحي و اجراي "ايوان مدائن" يکي از قديمي ترين نمونه هاي اين‬
‫نوع مسابقات باشد. رقابت در اين عرصه به دو دسته تقسيم مي شود :‬
‫•رقابت محدود؛ ميان معماران بنام و يا مشاوران مشخص که به صورت دعوت از سوي‬
‫)٣١(‬
‫در سال‬ ‫برگزارکننده به انجام مي رسد. همانند: طراحي "موزهي برانليي پاريس "‬
‫)٤١(‬
‫در رقابتي ميان ٥١ معمار برتر دنيا همچون: "رنزو پيانو" ،‬ ‫١٠٠٢ که "ژان نوول"‬
‫)٥١(‬
‫که‬ ‫"پيتري آيزنمن " ، "تادائو آندو" و "رمي کولهاوس" برنده شد. يا طراحي "آتيي سنتر"‬
‫نهايتا با حضور هفت مشاور ايراني و همکاران خارجي شان برگزار شد و "مهندسين‬
‫مشاور گنو " با همکاري مشاور خارجي "دريز اند زومر" ) ‪ ( Dress & Sommer‬برنده‬
‫شدند.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

4. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫• تصوير شماره ٢ : طرح برنده موزه برانلي پاريس / اثر : ژان نوول‬
‫•رقابت آزاد؛ ميان عموم علقمندان با حداقل محدوديت که به صورت فراخوان عمومي‬
‫)٦١(‬
‫از اين دسته‬ ‫انجام مي شود. طرح جايگزين ساختمان "مرکز تجارت جهاني نيويورک"‬
‫)٧١(‬
‫انتخاب شد. يا طراحي‬ ‫است. که از ميان ٠٠٤ شرکت کننده طرح "دانيل ليبسکند"‬
‫)٨١(‬
‫در سال ٣٠٠٢ که از بين نه طرح رسيده به دبيرخانه‬ ‫"موزهي جديدي گوانگ-دونگ"‬
‫)٩١(‬
‫جايزه برنده را در رقابت با‬ ‫مسابقه، يک جوان هنگ کنگي به نام "روکوي ايم"‬
‫معماران شهيري همچون "پيتري آيزنمن" دريافت کرد. و طرح او در کنار طرح معمار‬
‫برجسته "ضحي حديد " ) ‪ ( Zaha Hadid‬براي "اپرايي گوانگي ژو" _ که در مسابقه ي‬
‫ديگري برنده شده بود._ به اجرا درآمد.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

5. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫• تصوير شماره ٣ : طرح برنده مسابق ه معماري منظر باغ قديمي ابوظبي / اثر: لورنزو‬
‫ترومپت و‬
‫آنچه واضح است، توسعه فزاينده مسابقات معماري و شهرسازي در سطح جهان براي ايجاد يك رقابت‬
‫سالم و سازنده و دستيابي به ايده هاي جديد معماري، كيفيت برتر طراحي و تأمين منافع كارفرمايان‬
‫است. اما سؤال اصلي؛ علل عدم موفقيت تجربيات معماري در ايران است؟. تا آنجائيکه يک مسابقه پس‬
‫از گذشت مدتي _ حتي چند سال _ دوباره تکرار مي شود. با همان نام و يا نام هاي ديگر. و تعدادي‬
‫"شرکت کننده حرفه اي مسابقات" ! همان طرح هاي تکراري را با ويرايش و پوسته ي جديد ارائه مي‬
‫دهند. به عنوان مثال: نزديک به ٠٤ درصد طرح هاي رسيده به دبيرخانه مسابقه "جايزه ملي" قبل ً با اندک‬
‫)٠٢(‬
‫و برخي ديگر ارائه شده بودند. از سويي اختلف نظر در ارائه ي طرح‬ ‫تفاوتي در مسابقه "شهر آفتاب"‬
‫از طريق برگزاري مسابقه يا ارجاع به مشاور همواره مطرح بوده، حتي برخي از معماران همانند "برنارد‬
‫چومي" معتقدند: "مسابقات معماري خوب نيستند، چون براي مسابقه بايد سريع كار كرد." ولي در مقابل‬
‫بزرگاني همچون "لوکوربوزيه " نيز با بيان اينکه : "معماري در لحظه اي از خلقيت بوجود مي آيد." سعي‬
‫در بيان شکل گيري ايده ها در لحظات، فارغ از زمان را دارند. و بر اين اساس می توان معماری را تجربه‬
‫ای طولنی دانست، که در زمانی سريع متناسب با تعريف هر پروژه ظهور می کند. مسابقات معماری از‬
‫اين ديدگاه، دارای جنبه های هنری لزم به عنوان يک فرآورده ذهنی و پاسخگوی خلقيت، نوآوری و‬
‫زيبايي می باشند.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

6. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫اما مسابقات معماري و شهرسازي در ايران در کنار تعدد و گسترش چشمگير خود با چالش های‬
‫متعددی همراه بوده است. مهمترين مشکلت برگزاري اين مسابقات را به طور خلصه مي توان اينگونه‬
‫برشمرد:‬
‫‪‬عدم وجود قانون مشخص و نافذ‬
‫‪‬عدم آشنايي و تسلط برگزارکنندگان‬
‫‪‬تکراري بودن طرح هاي ارائه شده شرکت کنندگان‬
‫‪‬فقدان مدارک و مستندات کافي و پاسخگويي نامناسب دبيرخانه‬
‫‪‬نبودن ضمانت هاي اجرايي قابل قبول‬
‫‪‬استفاده از داوران ضعيف‬
‫‪‬داوري سريع و ناکافي‬
‫راه حل های علمی و تجربی گوناگونی برای جبران اين کاستی ها وجود دارد. به نظر مي آيد، استفاده‬
‫از تجربيات مثبت و منفی مسابقات برگزارشده، يکی از اين راه حل ها باشد. مسابقه "جايزه ملی" هرچند‬
‫بی عيب و نقص نبود. ليکن از منظر جامعه حرفه ای پذيرفته شده بود. بررسی مسابقات قبلی با استفاده‬
‫از نقاط قوت آنها و سعی در رفع ضعف های احتمالی و استفاده حداکثری از امکانات موجود در کنار‬
‫رعايت محدوديت ها، در طول برگزاری مسابقه "جايزه ملی" توانست همچون آينه ای فراروی دست‬
‫اندرکاران مسابقه باشد. مطالبی که به عنوان راهکار اجرايي مسابقات بيان خواهد شد، بيشتر جنبه ی‬
‫پيشنهاد داشته و اگر نقدی هم اتفاق بيافتد، متوجه همين مسابقه است.‬
‫مهمترين عنصر تأثيرگذار در برگزاری يک مسابقه موفق، موضوع آن است. اينکه چه طرحی، برای چه‬
‫منظوری و با چه آينده ای به مسابقه گذارده شده است، به تنهايي و بدور از ساير حواشی و عوامل می‬
‫تواند در جذب مخاطب و گروه شرکت کننده مؤثر باشد. اينکه: اعتبار خود طرح چيست؟ و چه کاربردی‬
‫خواهد داشت؟ و حتی اجرايي بودن طرح می تواند آن مسابقه را در معرض توجه قرار دهد. مسابقاتی‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

7. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫همچون: طراحی "کتابخانه ملی" ، "فرهنگستان ها" در ايران و "مرکز تجارت جهانی نيويورک" و "شهر فرهنگ‬
‫)١٢(‬
‫در جهان، به لحاظ اهميت موضوع و گستردگی لزم، کانون توجهات قرار می گيرند.‬ ‫‪"Galicia‬‬
‫• تصوير شماره ٤ : طرح برنده مسابقه شهرفرهنگ ‪ / Galicia‬اسپانيا / اثر: پيتر آيزنمن‬
‫دومين عنصر، شخصيت و اعتبار برگزارکننده است. اين شخصيت يا ابتدايي است و با اعتبار قبلی‬
‫برگزارکننده مرتبط است و يا با مجموعه اطلعات ارائه شده جهت مسابقه کسب می شود. مسابقه‬
‫)٢٢(‬
‫بيشتر از شخصيت ابتدايي شهرداری تهران و موضوع گسترده و مهم‬ ‫"طراحیي کانسپتي بزرگراهي نواب"‬
‫منظر شهری بهره مند بود. اما اعتبار اکتسابی آن با وجود تبليغات گسترده شهری و مطبوعاتی، در سيستم‬
‫دبيرخانه ای ضعيف می نمود و نهايتا با نقدهايي در نوع انتخاب طرح برتر همراه بود. شخصيت اکتسابی‬
‫برگزارکننده به عوامل بستگی دارد:‬
‫‪‬امکانات و اختيارات لزم‬
‫‪‬نحوه تنظيم و ارائه ی ايدئوگرام طرح‬
‫‪‬سازمان و تشکيلت مورد نياز در مراحل اطلع رسانی، ثبت نام، پاسخگويي و ارائه‬
‫نهايي طرح ها‬
‫‪‬تبليغات و فراگيری اعلم‬
‫‪‬دسترسی آسان عموم به اطلعات‬
‫در مورد اخير نيز دسترسی می تواند در تعيين سطح مسابقه مؤثر باشد. مسابقاتی نظير "ميدان ورودی‬
‫شهر قم" و "شهر آفتاب" به جهت لزوم مراجعه حضوری برای ثبت نام و دريافت اطلعات و مدارک، امکان‬
‫فراگيری در سطح داخلی را نيز از دست دادند. در حالی که "جايزه ملی" توانست مسابقه ای با حضور ٠٢٧‬
‫شرکت کننده از ٦٣ کشور جهان برگزار نمايد.‬
‫عامل مؤثر ديگر، داوران هستند. متأسفانه در بسياری از مسابقات به جهت بی توجهی در انتخاب‬
‫داوران، مسابقه با بی رغبتی شرکت کنندگان مواجه شده است. هر شرکت کننده پس از موضوع طرح به‬
‫شخصيت و اعتبار علمی و قدرت داوران می انديشد و آنگاه طرح خود را در معرض داوری قرار می دهد.‬
‫نقد داوری در تمامی مسابقات دنيا مطرح بوده است، ولی نقد داوران پديده ای است که متأسفانه به جهت‬
‫حضور افراد دارای اعتبار علمی ضعيف در مسابقات ايران شاهد آن بوده ايم. از سويي ترکيب هيأت‬
‫داوری نيز مهم است. استفاده از تخصص های مرتبط به پروژه و موضوع آن همانند: شهرسازی، سازه،‬
‫تأسيسات و ... و بعنوان مثال در طراحی "مجموعه سينما آزادی" از کارشناسان سينما، آکوستيک و ... در‬
‫)٣٢(‬
‫ترکيب داوران می تواند در نتيجه گيری بهتر مؤثر باشد. مسابقه طراحی "تالر فيلرمونيک لوکزامبورگ"‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

8. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫نمونه مناسبی از ترکيب داوری متناسب با موضوع طرح است. در داوری مسابقه طرح علوه بر حضور‬
‫)٤٢(‬
‫، چند معمار بنام، سياستمدار محلی و ملی، موسيقی دان و شهرساز حضور‬ ‫خود "ريکاردوي بوفيل "‬
‫)٥٢(‬
‫_ که در نوع خود بی نظير بود _‬ ‫داشتند و طی دو روز داوری مداوم طرح "كريستسن دو پورتزامپارك"‬
‫را انتخاب نمودند.‬
‫علوه بر اين تکراری بودن داوران در ايران نيز از معضلت عمومی مسابقات به شمار می رود. در‬
‫برخی موارد برگزارکنندگان هم بدون هماهنگی لزم با شخصيت برجسته ی ايرانی و يا بين المللی نام او‬
‫را در ليست داوران آورده اند که با اظهار تأسف اعتراض و يا بی اعتنايي بعدی سودی نداشته است.‬
‫• تصوير شماره ٥ : تالر فيلرمونيك لوكزامبورگ / اثر: كريستين دوپورزامپارك‬
‫از قوانين نافذ و کارآمد، می توان به عنوان عامل زيربنايي و هماهنگ کننده مسابقات نام برد. در‬
‫ايران از سال ٦٧٣١ که پيش نويس "آئين نامه جامع مسابقات معماری و شهرسازی " توسط "شورای عالی‬
‫انقلب فرهنگی" تهيه شد، سعی در ساماندهی قوانين و دستورالعمل های اجرايي شد. ولی اين آئين‬
‫نامه _ علوه بر نواقصی که در محتوی دارد. _ تاکنون نتوانسته است، جايگاه خود را تحت عنوان قانون‬
‫پيدا کند و بيشتر در حد يک بخشنامه غير ضروری خودنمايي کرده است. با اين وجود لزوم بازنگری در‬
‫محتوی و الزام قانونی آن مستلزم همت و حمايت مستقيم و مؤثر دست اندرکاران مجامع حرفه ای است.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

9. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫جوايز؛ هرچند جاذبه خوبی به شمار می روند، ولی تناسب آن با مسابقه امری است که شايد بتوان در‬
‫حوزه قوانين اجرايي به ساماندهی آن پرداخت. در برخی مسابقات بال بردن بيش از انتظار ارزش مادی‬
‫جوايز، به نوعی توهين به طراحان تلقی می شود. و دست اندرکاران اين مسابقات سعی در پر کردن خل‬
‫محتوايي مسابقه با اين جايزه را دارند. از سويي در برخی موارد از اهميت و موضوعيت طرح يا وعده‬
‫های قرارداد طراحی تکميلی و اجرا سوء استفاده کرده و با تعيين جوايز سطح پايين، رقابتی ناسالم را‬
‫بوجود می آورند. در موارد متعددی هم شاهد عدم التزام برگزارکنندگان در اهدای جوايز هستيم.‬
‫عامل ديگر، شفافيت در تمامی مراحل و پايبندی به تعهدات، ارزش ها، اصول، معيارها و دستورات‬
‫اخلق حرفه ای است که لزمه ی برگزاری يک مسابقه موفق است.‬
‫نکته ی ديگر؛ ايجاد زمينه رشد، نوآوری و خلقيت در شرکت کنندگان و توجه کافی به خلق آثار ماندگار‬
‫با پرهيز از فعاليت های تکراری و مشابه است.‬
‫• تصوير شماره ٦ : طرح منتخ ب اجرايي مسابق ه جايزه ملی / اثر: محمدرضا مرعشی،‬
‫بابک تقی خانی و مسعود شرافتی‬
‫و اما حرف آخر؛ ... با وجود کثرت مسابقات برگزار شده در سال های اخير، هنوز جامعه حرفه ای‬
‫ايران می بايست در پی کشف ظرفيت های لزم برای برگزاری هرچه بهتر مسابقات باشد و بتواند قدرت‬
‫اجرايي و قانونی لزم را داشته باشد.‬
‫فروردين ماه ٧٨٣١‬
‫مرتضي اسماعيلي ‪ismaeili@mail.com‬‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

10. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫)٦٢(‬
‫مدير طرح " جايزه ملی"‬
‫پی نوشت‬
‫()‪ UIA) The International Union of Architects‬اين اتحاديه رسمي ترين مرجع معماري جهان به شمار مي رود که از‬ ‫)1‬
‫سال ٤٨٩١همه ساله يک معمار را به عنوان معمار برتر جهان به همراه کارهاي مختلف شان معرفي مي نمايد.‬
‫(‪ Aga Khan Award for Architecture‬اين مسابقات از سال ٧٧٩١ بطور مستمر برپا شده است.‬ ‫)2‬
‫(‪ The Pritzker Architecture Prize‬از معتبرترين جوايز معماري دنيا به شمار مي رود.‬ ‫)3‬
‫) (جايزه معمار که توسط مؤسسه معمارنشر و با حمايت مالي مؤسسات اقتصادي برپا مي شود توانسته است از سال ٠٨٣١ تا‬ ‫4‬
‫کنون بطور سالنه در معرفي پروژه هاي مختلف مسکوني و عمومي بعد از انقلب موفق عمل نمايد.‬
‫(در ايران در طول دهه ٠٦ تنها هفت مسابقه معماري و شهرسازي بوده است. اين تعداد در دهه ٠٧ ، به ٨٣ مسابقه رسمي‬ ‫)5‬
‫و در شش ساله اول دهه ٠٨ به بالغ بر ٢٣ مسابقه کوچک و بزرگ مي رسد.‬
‫(6002 ‪ The Plan-less House‬طراحي "خانه بدون پلن" شينکنچيکو در سال ٦٠٠٢ با ديدگاه کشف مفاهيم جايگزين ديوار‬ ‫)6‬
‫و استفاده از کف به عنوان اصلي ترين سطح در تماس با انسان، يکي از زيباترين تلش هايي بود که با سياست گزاري‬
‫هوشمندانه "کنگو کوما" به نتايج قابل تحسين دست يافت. داوري اين مسابقه نيز بر عهده "کنگو کوما" فارغ التحصيل‬
‫دانشکده مهندسي توکيو در سال 9791 است. وي در توضيحات خود ابراز مي دارد: »فکر مي کنيد علت توجه من به مساله‬
‫تعريف مجدد ديوار و تقسيم بندي فضا ها چيست؟ براي اينکه من احساس نارضايتي از اين نحوه تقسيم بندي فضاي خانه و‬
‫ديگر محيط ها دارم. براي مثال اين مضمون در ابزارهايي مانند تلفن همراه، که به نوعي از بين برنده تقسيمات فضايي است‬
‫ديده مي شود يا در تغييرات موجود در روابط شخصي و خانوادگي و ايجاد نوعي آشفتگي. هر شخص با توجه به اهداف‬
‫خود به ساختن خانه مي پردازد و بايد المانهاي خاص خود را داشته باشد، که متفاوت از خانه ديگران است. با توجه به اين‬
‫مطالب من علقه مند به طراحي خانه در شرايط بدون پلن هستم...«.‬
‫(5002 ‪ Schinler Award‬شيندلر، نام يک شرکت معتبرسازنده آسانسور و پله برقي درکشور سوئيس است که هر دو سال‬ ‫)7‬
‫يکبار مسابقه اي را با دعوت از دانشجويان مشغول به تحصيل در مدارس معماري اروپا برگزار مي کند. ويژگي خاص اين‬
‫مسابقه و وجه تمايز آن با ساير مسابقات معماري، خارج شدن رقابت از حالت انفرادي و ايجاد فضاي رقابت بين‬
‫دانشگاههاي مختلف اروپايي است.‬
‫(‪ Access for All‬در دوره ٦٠ – ٥٠٠٢ اين مسابقه با درگير نمودن دانشجويان معماري و شهرسازي و الزام حضور استاد‬ ‫)8‬
‫راهنما، توانست معضل دسترسي معلولين را به اماکن عمومي شهر موزه ها ) پاريس ( را تا حد زيادي بررسي نموده و به‬
‫راه حل هاي متعددي دست يابد.‬
‫(6002 ‪ Velux Award‬محورهاي مورد نظر مسابقه معماري نور فردا، استفاده از نور روز همواره به عنوان يك اصل مهم و‬ ‫)9‬
‫كاربردي در معماري مورد استفاده بوده است. اين مساله نقش تعيين كننده اي در نحوه عملكرد و بازدهي بناها و كاربران‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

11. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫ساختمان دارد و بر آسايش بصري و سلمتي روحي و رواني افراد تاثير مستقيم مي گذارد. با پيشرفتهاي تكنولوژيكي كنوني،‬
‫تغييراتي در نحوه برخورد با آن به وجود آمده است اما همواره بايد به عنوان يك عامل اصلي مورد توجه قرار گيرد.‬
‫(لزم به توضيح است، در هشتمين مسابقه معماري انجمن بين المللي اسکان بشر ) ‪ (IAHH‬جوانان ايراني توانستند جايزه‬ ‫)01‬
‫اول و سوم را بدست آورند. نويد روحي بروجني، نيلوفر خالواسماعيلي، مهسا مهرپور دارستاني، فواد حبيبي منتخب اول‬
‫هيات داوري و سيميندخت رضائي برگزيده سوم مسابقه از بين 22 اثر ارسالي از كشورهاي استراليا، شيلي، هند، ايران،‬
‫ژاپن، مكزيك و پاكستان بودند.‬
‫(6002 ‪ THE INFINITE STRIP‬مسابقه کانسپي است که سايت آرکيتکتوم )‪ (arquitectum‬برگزارکننده آن بود. اين مسابقه‬ ‫)11‬
‫دومين مسابقه نوار نامتناهي است. همه معماران جهان دعوت به شرکت در مسابقه شدند، اما مسابقه بيشتر براي معماران‬
‫جوان و دانشجويان طراحي شده بود. گروه هايي از دانشجويان ايراني نيز در اين رقابت حضور داشتند.‬
‫(موضوع مسابقه طراحي يک بنا، يک فضا، يک کوشک در يک فضاي باز و يا يک باغ بود که جنبه نمادين داشته و مي تواند‬ ‫)21‬
‫در هر جاي دنيا در نظر گرفه شود. بدين جهت نام اين فضا کوشک جهاني ناميده شد. مهمترين موفقيت اين مسابقه در‬
‫انتخاب نام، موضوع مناسب و ترکيب فکر شده داوران بود. هر چند داوران خارجي مدعو در اعلم عمومي بدون نام باشند.‬
‫(‪ MUSEE DU QUAL BRANLY‬ژان نوول از بين 51 شرکت کننده اصلي که در ميان آنها تادائو آندو و رم کولهاوس حضور‬ ‫)31‬
‫داشتند و در ليست کوتاه به 3 نفر ) ژان نوول، رنزو پيانو و پيتر آيزنمن ( تقليل يافتند، برنده مسابقه شد. او که در اين کار از‬
‫همکاري يک معمار منظرساز و کارشناس نورپردازي بهره جست، مجموعه اي با زيربناي 0057 مترمربع که شامل يک باغ‬
‫در 5.2 هکتار زمين مي شد، طراحي کرد.‬
‫(‪ Jean Nouvel‬ژان نوول در 5491 در ‪ Fumel‬متولد شد. در 4691 در دانشگاه بوردو ) ‪ ( Ecole des Beaux-Arts‬پذيرفته‬ ‫)41‬
‫شد. در 0791 با ‪ Francois Seignear‬دفتر اوليه اش را تاسيس کرد. خانه اپراي ليون)6891-39 ( ، مرکز کنفرانس بين‬
‫المللي ) 39-9891 ,‪ ( Tours‬کار اوست. بزرگ ترين کار اخيرش، مرکز کنفرانس و موسيقي در سويس ) 2991-99 ( مي‬
‫باشد. او در مسابقه بين المللي موزه برانلي در پاريس) 9991-4002( و مرکز هنري ‪ Reina Sofia‬در مادريد اسپانيا )9991(‬
‫برنده شده است.‬
‫(آتي سنتر مجموعه اي با زيربنايي بالغ بر 004 هزار متر مربع است. كه توسط سازمان عمران و مسكن بنياد مستضعفان و‬ ‫)51‬
‫با همكاري آستان قدس رضوي ساخته مي شود. اين مجموعه به عنوان يك مركز همگاني شهري با كاربري هاي بازار‬
‫سرپوشيده، هتل پنج ستاره، فضاهاي مسكوني، اداري، تفريحي و تجاري عمل خواهد كرد. در اين رقابت بعد از کشمکش‬
‫هايي که به دليل عدم حضور بعضي از داوران موجبات نارضايتي بعضي از شرکت کنندگان و منتقدان را فراهم کرد، نهايتا‬
‫مهندسان مشاور گنو به عنوان برنده برگزيده شد.‬
‫("مايکل بلومبرگ"، شهردار نيويورک، گفت که طرح برنده " دانيل ليبسکند" که در آن برج ها به صورت زاويه دار و شيب دار‬ ‫)61‬
‫هستند و مناره اي با بيش از 005 متر ارتفاع دارد، جايگاه ويژه منطقه مانهاتان در جهان را به آن بازمي گرداند. در اين‬
‫طرح، بخشي از پي ساختمان قبلي حفظ شده است. اين کار براي يادآوري قربانيان حادثه يازده سپتامبر انجام گرفته است.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

12. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫(دانيل ليبسکند ) ‪ ( Daniel Libeskind‬معمار معاصر، در لهستان متولد شده است. او ساکن برلينبوده و از سال 5691‬ ‫)71‬
‫شهروند آمريکا شد.‬
‫(‪ The new Guangdong Museum‬طبق برنامه ارائهشده از سوي مسئولن برگزاري مسابقه طراحي موزه جديد گوانگ-‬ ‫)81‬
‫دونگ، طرح در قالب طراحي يك ميدان عمومي و يك موزه در كنار رودخانه پرل در شهر گوانگژو در كشور چين، صورت مي‬
‫گرفت. اين ميدان كه تحت عنوان ميدان فرهنگ و هنر ) ‪ (Culture and Art Square‬معرفي مي شد، بر روي محور مركزي‬
‫شهر و مشرف به رودخانه، به عنوان فضايي شهري در مركز فرهنگي شهر و مكاني براي گردهم آيي هاي بزرگ عمومي‬
‫طراحي مي شد.‬
‫( بعد از اعلم مسابقه از سوي مسئولن، نه طرح از سوي معماران و طراحان كشورهاي مختلف به برگزاركنندگان ارائه شد.‬ ‫)91‬
‫اين طرح ها بعد از بررسي، براي اعلم نظر شهروندان در خصوص طرح هاي ارائه شده، در محل ساختمان قديمي موزه و‬
‫همچنين وب سايت موزه به نمايش گذاشته شدند، تا طرح نهايي بعد از اين نظرسنجي تعيين شود. سرانجام، هيات داوري‬
‫اين مسابقه، طرح معمار جوان هنگ كنگي، روكو ييم ) ‪ ( Rocco Yim‬را با عنوان گنجينه جواهر ) ‪،(Treasure Container‬‬
‫به عنوان طرح اول مسابقه طراحي موزه جديد گوانگ دونگ برگزيد. اين موزه مساحتي 00006 مترمربعي را دربر خواهد‬
‫گرفت و با هزينه اي معادل 009 ميليون يوان احداث خواهد شد. در ميان طرح هاي ارائه شده براي مسابقه، طرحي نيز از‬
‫پيتر آيزنمن ) ‪ ، ( Peter Eisenman‬معمار شهير آمريكايي وجود داشت كه در نوع خود نسبت به كارهاي اين معمار 37‬
‫ساله، به نوعي كاري متفاوت محسوب مي شد.‬
‫(مسابقه معماري "شهر آفتاب" به منظور طراحي مركز فرش ايران در تبريز بود که با همکاري مجله معماري و ساختمان‬ ‫)02‬
‫طرح شده بود و سؤالتي در خصوص ترکيب داوران، جلسه داوري و نحوه ثبت نام حضوري! با وجود اعلم مسابقه بين‬
‫المللي با خود داشت.‬
‫(شهرفرهنگ ‪ ، Galicia‬سانتياگو دکومپوستل، اسپانيا )1102-0002 ( منطقه اي در شمال غربي اسپانيا ، خود مختار و‬ ‫)12‬
‫مستقل به پايتختي سانتياگو مي باشد. طرح آيزنمن درآگوست 9991، طي يك مسابقه معماري انتخاب شد . در اين مسابقه‬
‫معماراني چون : استيون هال ، رم كولهاس ، دانيل ليبسكيند و ژان نوول نيز شركت داشته اند . اين پروژه بر روي يك تپه‬
‫كوچك ، مشرف به سانتياگو دکومپوستل )‪ (Santiago de compostela‬واقع شده است .‬
‫(مسابقه "طراحی کانسپت بزرگراه نواب" توسط شهرداری تهران و بدون معرفی داوران برگزار شد و نهايتا با تغيير رويه در‬ ‫)22‬
‫اعلم نتايج با طرح اينکه قصد برگزاری مسابقه و انتخاب طرح برتر را نداشته اند و هدف فقط جمع آوری ايده ها بوده،‬
‫جايزه را بين چند گروه شرکت کننده بطور مساوی تقسيم کردند. اين مسابقه می توانست در نوع خود به مسابقه ای بی‬
‫نظير مبدل شود.‬
‫(‪ THE LUXEMBOURG PHILHARMONIC HALL‬مسابقه طراحي تالر فيلرمونيك لوكزامبورگ بخشي از پروژه اي‬ ‫)32‬
‫گسترده تر به منظور بهبود بخشي تسهيلت همگاني در پايتخت قلمرو دوك نشين ‪ Grand Duchy‬است. انديشه مطرح در‬
‫اين ميان عبارت است از ساخت مجموعه فيلرمونيك تازه اي در وسط ميدان شهر. پانزده طراح را كه براي مشاركت در اين‬
‫مسابقه خاص دعوت شدند برگزيد. با در نظرگيري شكل حذفي پنج طرح در مدت دو روز برگزيده شدند و متعاقباَ به‬
‫كريستين دوپورزامپارك , ماموريت داده شد تا تالر جديد فيلرمونيك را طراحي كند.‬
‫)42‬
‫(‪Ricardo Bofil‬‬
‫)52(‪Christian De Portzamparc‬‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬

13. ‫8002 ,6 ‪"] April‬معماري ؛ مسابقات و تجربه ی "جايزه ملی[‬
‫(با ابراز تأسف "جايزه ملی"؛ مسابقه ای که برای طراحی "مرکز تجارت صنايع ايران" طرح ريزی شده بود، پس از طی‬ ‫)62‬
‫مراحل طولنی و دقت نظر تمام برگزارکنندگان در رسيدن به نتايج مورد نظر در آستانه ی اجرايي شدن طرح، با تغيير مدير‬
‫ارشد سازمان و حضور هيئت مديره جديد طی يک تصميم آنی، کنار گذاشته شده و زمين مورد نظر در حال واگذاری برای‬
‫فروش است.‬
‫‪ismaeili@mail.com‬‬