ჰარვარდის უნივერსიტეტის პროფესორმა ჰ. გარდნერმა, თავის მრავალმხრივი ინტელექტის საკმაოდ პოპულარულ თეორიაში. შეიმუშავა მრავალმხრივი ინტელექტის კონცეფცია და ხაზი გაუსვა იმ გარემოებას, რომ ინტელექტი არ არის ერთიანი მონოლითი. გარდნერმა გამოყო ინტელექტის 10 სახეობა და მათი შესაბამისი სწავლის სტილი:
1) ლინგვისტური;
2) ლოგიკურ-მათემატიკური;
3) სივრცითი (ვიზუალური);
4) ფიზიკურ-სხეულებრივი;
5) მუსიკალური (სმენითი);
6) შიდაპიროვნული (ინტრაპერსონალური);
7) პიროვნებათაშორისი (ინტერპერსონალური);
8) ნატურალისტური;
9) სულიერ-გონითი;
10) პრაქტიკული.
ინტელექტის ასეთი მრავალგვარობის გათვალისწინებით უკეთ ხერხდება იმის ახსნა, რა არის ჭკუა, გონებამახვილობა, საზრიანობა, მოხერხებულობა, ნიჭი, ტალანტი და სხვა.
19. ფოკუსირება არა შედეგზე არამედ მიზეზზე
ეს მოგვითხრობს
არა იმაზე, თუ
როგორი ჭკვიანები
ხართ თვქენ, არამედ
იმაზე, როგორ ხართ
თქვენ ჭკვიანები!
20. 1 ლინგვისტური ინტელექტის მქონე ადამიანები
2 მათემატიკურ-ლოგიკური ინტელექტის მქონე
ადამიანები
3 ვიზუალურ- სივრცითი ინტელექტის მქონე ადამიანები
4 სხეულებრივ-კინესთეტიკური ინტელექტის მქონე
ადამიანები
5 მუსიკალური ინტელექტის მქონე ადამიანები
6 ინტერპერსონალური ინტელექტის მქონე ადამიანები
7 ინტრაპერსონალური ინტელექტის მქონე ადამიანები
8 ნატურალისტური ინტელექტის მქონე ადამიანები
21. I ლინგვისტური ინტელექტი
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს გააჩნიათ
მეტყველების კარგი უნარი.
შეუძლიათ კითხვა, წერა, მეტყველება. არსებობს
პროფესიები (მაგალითად, ადვოკატი, ჟურნალისტი და
ა.შ.),
ამ ადამიანებს საუბრის დროს უყვართ მეტაფორების,
იუმორისტული გამონათქვამების ხმარება. მათ, აგრეთვე,
უყვართ სიტყვებით თამაში, ენის გასატეხები, ანეკდოტები
და ა.შ.
ეს ადამიანებიგამორჩეულები არიან სკოლაშიც, რადგან
შეუძლიათ აზრის ნათლად გამოხატვა როგორც ზეპირად,
ისე წერილობით.
ასეთი ინტელექტის მქონე ადამიანებს მარტივად
შეუძლიათ უცხო ენების შესწავლა.
22. II მათემატიკურ-ლოგიკური
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ
აბსტრაქტული პრობლემების გადაჭრის, მათემატიკური და
მეცნიერული პროცესების გაგების კარგი უნარი.
მათ თავისუფლად შეუძლიათ რიცხვებით მანიპულირება,
პრობლემების გადაწყვეტა, ანალიტიკური აზროვნება.
ისინი კარგად ახერხებენ მონაცემების ინტერპრეტაციას,
ცხრილების დალაგებას, აბსტრაქტულ კვლევასა და
წვდებიან აბსტრაქტულ მიმართებებს.
ისინი “ძლიერები” არიან მათემატიკასა და
საბუნებისმეტყველო საგნებში.
ეს ინდივიდები კარგად სწავლობენ ცდას, კვლევის
დაგეგმვას,
აკეთებენ აღმოჩენებს. მოსწონთ სტრატეგიული თამაშები.
23. III ვიზუალურ -სივრცითი ინტელექტი
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს
აქვთ ვიზუალური (მხედველობით
მოცემული) სამყაროს ზუსტი აღქმისა და
ვიზუალური გამოცდილების გამოყენების
კარგი უნარი.
ისინი ყველაზე კარგად სწავლობენ
ვიზუალური წარმოდგენების (ხატი,
ფერები, სურათები, გრაფიკული ნახატები)
საშუალებით
იყენებენ მათ ხელოვნების დარგში
სხვადასხვა საქმიანობების დროს.
25. ხიმ არ ფლობთ აქ
ჩამოთვლილთაგან
რომელიმე
ინტელექტს?
სიამოვნებით
მოგისმენთ!
აი, თქვენ,
მაგალითად...
26. IV სხეულებრივ-
კინესთეტიკური
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს
აქვთ სხეულის მართვის, მისი მოძრაობების
გაკონტროლებისა და შეცვლის კარგი
უნარი.
ამ ტიპის ადამიანებს კარგად ეხერხებათ
ფიზიკური აქტივობები.
ისინი ყველაზე კარგად “კეთების”
პროცესში, ანუ აქტიური სწავლებით,
მოძრაობებით და სამუშაოს ხელით
შესრულების დროს სწავლობენ.
28. V მუსიკალური
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს
აქვთ ბგერის სიმაღლის, ტონის და რიტმის
შეგრძნების კარგი უნარი
მათ უადვილდებათ მუსიკის საშუალებით
სწავლა
მუსიკის საშუალებით აზრისა და
გრძნობების გამოხატვა
29. VI ნატურალისტური
ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ ბუნებისა
და გარე სამყაროს წვდომის უნარი.
მათ აქვთ განსაკუთრებული დამოკიდებულება გარე
სამყაროსადმი და საკმაოდ მგრძნობიარენი არიან
სამყაროს “ჰარმონიული” და “არაჰარმონიული”
მოვლენებისადმი.
ისინი სწავლობენ გარემოში არსებული მოვლენების
ურთიერთდამოკიდებულებასა და ცვლილებებს დროში.
ისინი კარგად იცნობენ გარემოს და “შეშფოთებას”
გამოთქვამენ იმ “მავნე” ზემოქმედების გამო, რომელსაც
ადამიანი ახდენს ბუნებაზე.
მათ გააჩნიათ “სამართლიანობის” გრძნობა.
30.
31. VII ინტერპერსონალური
ამ ინტელექტის ტიპის ადამიანებს აქვთ
საკუთარი სამუშაოს კარგად დაუფლების
უნარი
სხვების მოტივირების უნარი
მათ შეუძლიათ სხვათა გრძნობების, ხასიათისა
და სურვილების თანაგანცდა. თანაუგრძნობენ
სხვებს, ესმით მათი “გასაჭირი”
ხშირად ასრულებენ მედიატორის ან ლიდერის
როლს ამა თუ იმ კონფლიქტის მოგვარებაში.
ისინი ყველაზე კარგად სხვებთან
ურთიერთობისას სწავლობენ
32.
33. VIII ინტრაპერსონალური
ამ ადამიანებს აქვთ საკუთარი თავის შეცნობის
უნარი
საკუთარი ცხოვრებისა და სწავლის პროცესის
მართვის უნარი
ისინი კარგად იცნობენ საკუთარ თავს, კარგად
ხვდებიან, რა სურთ და ცდილობენ საკუთარი
მიზნების განხორციელებას
ეს ეხმარება მათ გადაწყვეტილების მიღების
დროს არსებული ცოდნის სწორად
გამოყენებაში.
ასეთი ტიპის ადამიანებს უყვართ მარტო და
დამოუკიდებლად მუშაობა
ისინი ყველაზე კარგად “მარტო” სწავლობენ
34.
35. „ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ
მასწავლებელი თითოეულ მოსწავლეს
ინდივიდუალურად მიუდგეს.
იგი უნდა ცდილობდეს ბავშვის ხასიათის
ამოცნობას და იმის გარკვევას, რით
განსხვავდება ერთმანეთისგან მათი
ინტელექტუალური შესაძლებლობები;
რაც მთავარია, ხელს უწყობდეს
მოსწავლეებს მათი შესაძლებლობების
ზედმიწევნით ეფექტურად გამოყენებაში“.
ჰორვარდ გარდნერი