An extensive review over recent developments and possibilities in the area of medical technology, specifically in genetics. Topics include: - background of genetic engineering - powers behind medical development - ethical and medical implications for the society - expectations over future developments

1. Genetica – September 14
mogelijkheden
en bedreigingen
2008
De genetica – een onderwerp die op dit moment een extreem snelle
ontwikkeling doorloopt. Dit artikel biedt een overzicht over de huidige
krachten en stromingen binnen genetisch-medische onderzoek en
bespreken mogelijke gevolgen en bedreigingen voor de maatschappij.
We verwijzen naar de sociale gevaren van genetische splitsing binnen
Dominic Portain
de maatschappij en de ethisch-morele problemen van dit onderwerp. Robert Eiswirt
Ons raad naar de conglomeraat van wetenschappers is de genetische
ontwikkelingen als uitdaging te zien zonder de problemen onopgemerkt
te laten.

2. Inleiding
In de afgelopen jaren volgde de medisch-technologische ontwikkeling vooral één grote trend. 55 jaar na de
ontdekking van de dubbelhelix structuur van DNA is de menselijke genoom nu gecodeerd en de genetische era
realiteit geworden. We zullen de belangrijkste stromingen in de recente ontwikkeling en de krachten hierachter
voorstellen. De mensheid heeft ook in deze periode nog steeds met problemen te vechten zoals zware en
chronische ziektes, ongezonde omstandigheden en menselijke sterfelijkheid in totaal. Een mogelijke oplossing voor
deze problemen, zo de hoop van wetenschap, overheid en maatschappij, ligt in de genetica. Een overzicht over
waarschijnlijke ontwikkelingen en de eerbij horende mogelijkheden en bedreigingen wordt in de tweede deel
aangetoond. Dit artikel bouwt op de overzicht over maatschappelijke veranderingen van Volti (2005) en dient in
context hiervan te worden begrepen.
Ontwikkeling
Tegelijk de nieuwste hoewel ook dé belangrijkste
stroming binnen de hedendaagse medisch- Uit deze observatie volgde al 2002 de volgende
technologische ontwikkeling – de genetica. Ze revolutie in de genetica: de RNA-Interferentie
bepaalt inmiddels het onderwerp van bijna 90% van (Hannon, 2002). Door het gerichte aan- en
de huidige wetenschappelijke artikelen in het uitschakelen van relevante genetische schakelaars
celbiologisch gebied. Om het onderwerp uit de zou een bepaald stuk RNA heel doelgericht en snel
inleiding volledig te kunnen weergeven, tonen we in veranderd kunnen worden. En - dat was de eigenlijke
dit sectie aan hoe de ontwikkeling van de genetica revolutie – het was mogelijk duizenden stalen RNA
tijdens de geleden 20 jaar verliep. tegelijk beïnvloeden, een andere schakelaar voor elk
stukje. De combinatie van het vervangen van
In 1991 werd de DNA van de mens voor de eerste vreemde proteïnen en de bewuste controle van
keer volledig bepaald (Adams et al., 1991), en toen effect op het fenotype bleek uitermate effectief.
begon een hele nieuwe periode van onderzoek en Voor het eerst was het mogelijk effecten te bereiken
behandeling. Met de procedure van sequencing was die in de natuur eigenlijk alleen achter miljoenen van
het de eerste keer mogelijk de volledige bouwplan in mutaties zal gebeuren - bijvoorbeeld, een boom die
vrij korte tijd te analyseren. De enthousiasme over suiker produceert of een puur blauwe roos. De
deze breek in de genetica was niet alleen bepaald genetica begon een zo grote invloed te hebben op de
door wetenschappelijke kennis, maar het was ook de hele celbiologie dat gehele traditionele disciplines
vervulling van een proof of concept. Samen met door de veel efficiëntere genmanipulatieve
onderzoek uit deze jaren werd dan gevonden hoe de procedures werden verplaatst – bijvoorbeeld, de
menselijke RNA überhaupt in een lichamelijke cel zoek naar nieuwe medicijnen (Collins & McKusick,
wordt omgebouwd - voor het eerst was het mogelijk 2001). Hiervoor is de RNA-Interferentie een tool die
het “geheim van leven” open te leggen. Met steeds in een enorme omvang van variatie eventuele fouten
goedkopere en snellere procedures van sequentie van werkzaamheid in de eerste fase kan detecteren.
was het algauw mogelijk de DNA van planten ten Samen met de ontdekking van een aantal nieuwe
deel met betere, maar volledig vreemde stukken te vormen - zoals microRNA, siRNA of piRNA – werden
vervangen – bijvoorbeeld die van immune bacteriën. de processen en problemen binnen de menselijke
Dat was het begin van de “Gen-tomaat” - een tomaat cellen nog een heel groot stuk meer duidelijk. Hier is
die niet meer kwetsbaar was tegenover bedreigingen al de eerste stap zichtbaar op de weg naar
zoals ziektes of plaagdieren (Ruf et al., 2001). De geïndividualiseerde medicijnen, toegepast op de
genetische verandering van planten bleef toch niet eigen genotype (Leon, 2006) – wat natuurlijk nieuwe
lang op dit experimenteel niveau. Vervangen van vragen in het sociale en morele context oplevert.
enkele stukjes DNA leverde een probleem op: het
was een vrij langdurige taak, en de uitkomst van het Bekende talenten
experiment was in het begin niet duidelijk
voorzienbaar. Ook bleek de effect van deze Wat de cellen zelf betreft: met de recente
experimenten niet systematisch – het gebeurde vaak ontwikkeling groeiden ook een bijzondere vorm van
dat de plant überhaupt niet op het vervangen stuk menselijke cellen - de stemcellen – tot grote
reageerde, omdat dit segment DNA niet geactiveerd bekendheid. Het idee is dat een cel in haar
was. oorspronkelijke staat zich nog niet gespecialiseerd
Totale controle heeft op een taak in het lichaam. Daarom bestaat de

3. mogelijkheid voor die cel een groot deel aan gebruiken als ze na een bepaald datum werden
flexibiliteit uit te oefenen om tot een andere soort geproduceerd. Deze procedure is nog steeds
lichaamscel te transformeren – zelfs tot een neuron onderwerp in ethische discussies, en we zullen erop
of spiercel. Maar dit soort specialisatie gebeurt vrij dieper ingaan in de deel van maatschappelijke
vroeg in de ontwikkeling: al na het eerste paar gevolgen. Kort geleden was zelfs een nieuwsbericht
weken heeft de embryonale stemcel een andere te horen van wetenschappers die een bestaande cel
vorm aangenomen, en dit proces is op zich niet direct in een andere vorm konden verwandelen -
omkeerbaar. In 2000 bleken de experimenten met zonder de omweg van stemcellen (Yu et al., 2007).
cloning van embryonale stemcellen te lukken (Amit
et al., 2000), de eigenlijke basis voor therapeutische Nieuwe medicijnenvormen
studies met cloning. Eer bestaan twee verschillende
soorten van stemcellen – embryonale en volwassene Maar - de genetica heeft niet alleen invloed op het
stemcellen, waarvan alleen de eerste zogenoemde onderzoek naar het menselijke leven en op een
pluripotente eigenschappen bevatten, dat wil geoptimaliseerde landbouw, maar ook op de zoek
zeggen, de mogelijkheid ter verandering in totaal naar nieuwe vormen van mogelijkheden tegen
andere soorten cellen inhouden. Volwassene actuele ziektes. Bijvoorbeeld, het vogelgriepvaccin.
stemcellen hebben niet het gehele potentiaal zoals Er bestaat eigenlijk al een vaccin, Inflexal V, uit 2004.
embryonale stemcellen, maar toch een duidelijk Echter wordt het uiteindelijk effect bedreigd door de
grotere aantal mogelijkheden een nieuwe vorm aan hoge mutatiepotentiaal van het vogelgriepvirus.
te nemen dan een normale cel in het lichaam. Vooral Inflexal V is gebaseerd op een oude stem van de
bij patiënten met Alzheimer blijken voorbereidende vogelgriep en het is dus mogelijk dat die niet meer
studies een effect te laten zijn waar een voor alle mutaties van het virus kan beschermen
reparatieprocedure met pluripotente stemcellen (Huckriede et al., 2005). Bovendien bestaan eer
wordt gebruikt om nieuwe neuronen en hun nogal beperkingen met de mogelijkheden van
koppelingen op te bouwen. De enige beperking transport en de veroorloofbaarheid voor
binnen het kader van dit soort therapie is de gebruik structuurzwakke landen. De wetenschappers zochten
van eigen celmateriaal. Een vervangen cel loopt kans daarom een vaccine die een mogelijk grote aantal
op een afweer door het immuunsysteem, als de variaties van griepvieren kan afweren en die niet te
inhoud van DNA niet overeen stemt met de duur is. Het idee was nu: Er wordt een stukje DNA
resterende lichaamscellen (Hipp & Atala, 2004). genomen warmee het H5-eiwit - de helft van het
Bij een volwassene is de productie van stemcellen in griepvirus - kan worden opgebouwd. Dat stukje DNA
een sterk mate beperkt. Op dit moment zijn alleen wordt dan in de spieren geïnjecteerd en bereikt de
twee plekken in het lichaam bekend waarin nog binnenkant van de cellen. Die nemen dan die stukjes
volwassene stemcellen worden geproduceerd – de DNA op en bouwen nieuwe eiwitten op. Buiten de
reukcellen in de neus en het brein. En hoewel al een cel worden dan de vreemde eiwitten van het
aantal studies werden uitgevoerd met de benadering immuunsysteem gevonden en afweerstoffen tegen
volwassene in embryonale stemcellen terug te dit soort eiwit geproduceerd. Het nieuwe eiwit heeft
veranderen (Reubinoff et al., 2000), blijken deze geen zelfstandige functie en wordt vlug weer
pogingen nog te complex en langdurig te zijn om een verwijderd. De truc is hier dat een echt griepvirus
efficiënte vorm van therapie te ontwikkelen. Het is bijna dezelfde effect zal hebben. Allen hij bestaat uit
daarom nodig fundamenteel onderzoek met twee stukjes, en daarvan is zeker een helft het H5-
menselijke embryonale stemcellen uit te voeren. Die eiwit. En op het moment als de griepvirus in het
embryo's voor dit soort onderzoek zijn hierbij lichaam binnenkomt is het immuunsysteem al bereid
onderwerp van een kritisch moreel probleem. De om er effectief tegen te werken. Op dit moment is
oorsprong hiervan ligt in ter vernietiging vrijgegeven nog niet zeker of het überhaupt een pandemie met
restproducten uit de kunstmatige inseminatie, het H5 virus zal worden. Maar deze vorm van
omdat bijna niemand behoefte heeft aan meer dan immunisatie is redelijk goedkoop en de vaccine kan
een kind tegelijk. Embryo's bestaan alleen uit bij vrij hoge temperatuur worden getransporteerd.
ongeveer 100 cellen, maar ze hebben de volledige Op dit moment is dit voorbeeld nog niet rijp voor
potentiaal tot een levendige mens te ontwikkelen. gebruik aan mensen. Maar er is een groot deel
Dus wordt in eerste instantie strikt opgelet dat door motivatie en een aantal briljante ideeën in de
de wetenschap geen nieuwe behoefte voor embryo's gemeente van wetenschappers om de enorme
wordt geproduceerd – hiervoor is in een aantal potentiaal van de genetica zo goed mogelijk uit te
landen de regel ontstaan alleen embryo’s niet te putten.

4. Krachten
Nadat in het voorafgaande hoofdstuk een overzicht economische belangen op de hoogste kant van alle
over de ontwikkeling van de genetica werd krachten voor medische ontwikkeling. In het zakelijk
aangetoond, zullen in dit hoofdstuk de belangrijkste leven gebeurt ook vaker dat uit economische
actoren die de ontwikkeling hebben beïnvloedt redenen een nieuw product binnen de cyclus wordt
opgeteld worden en hun invloed op de ontwikkeling ingevoerd, hoewel de duurdere medicijn geen
nader toegelicht worden. verschil in effect voor de patiënten oplevert. Aan de
Binnen de huidige wetenschap zijn de andere kant zorgt de overheid vooral voor de
Wetenschappers zijn meestal heel enthousiast over wettelijke ramen voor onderzoek aan nieuwe en het
hun onderzoek. Ze proberen in hun bereik te gebruik van al bestaande technologieën. De
excelleren en stoppen veel meer werk binnen dan wetgeving bepaalt in sterke mate aan welke
van hun verwacht wordt. Samen met een technologieën aandacht wordt besteed en dus wordt
voortdurende concurrentiestrijd binnen de vooruitgebracht. Bij het gebruik van stamcellen
wetenschappelijke wereld voert dat tot een vrij hoge heersen bijvoorbeeld verschillende richtlijnen in
prestatiedruk. Binnen deze beroepsgroep wordt dus verschillende landen. Daardoor is het in landen zoals
een behoorlijk deel van de vrije tijd voor onderzoek Engeland of Brazilië makkelijker om stamcellen te
opgeofferd. Een jonge promovendus bijvoorbeeld zal verkrijgen en voor onderzoek of behandelingen te
vaak het gehele weekend aan zijn nieuwe studie gebruiken. Op dit moment levert dat een ethisch-
werken - alles zonder vergoeding. Maar niet alleen morele probleem op dat er verschillende
de prestatiedruk is een sterke drijf voor opvattingen heersen over hoe men met de nieuwe
onderzoekers, ook de mogelijkheid zijn eigen idee te technologie om moet gaan en onder welke
kunnen onderzoeken, de wereld te verbeteren of voorwaarden men deze kan gebruiken. Het is af te
misschien zelfs beroemd te worden is een zien dat dergelijke discussies nog vaker in de
belangrijke kracht achter de technologische toekomst zullen worden gevoerd, en dat
ontwikkeling. Tegenovergesteld en meer in de wetenschappelijk ontwikkeling vaker en verder voor
richting economische voordelen gaan de interesses de wettelijke situatie vooruit zal gaan. Een
van de grote pharmabedrijven zoals Roche en Bayer. internationaal standaard voor dit onderwerp zou
Pharmabedrijven zijn in veel gevallen de werkgevers wenselijk zijn, zodat duidelijk is hoe onderzoek mag
van wetenschappers, en raken dus sterk betrokken worden gedaan en onder welke voorwaarden deze
bij uitvoer en omstandigheden van onderzoeken. behandeling zou kunnen gebruikt. Onderzoek wordt
Hier staat vermoedelijk ook het meest vaak door de overheid gefinancierd, maar steeds
geconcentreerde invloed op de richting van nieuw meer geld voor onderzoek komt vanuit private
onderzoek op een plek. Bijvoorbeeld bestaat er een bronnen (en natuurlijk pharmabedrijven). Verder
werkzame medicijn die tegen kankercellen kan beheren de ziekteverzekeringen (in sommige
werken, waarbij het recept voor dit soort medicijn gevallen gesteund door de overheid) het geld dat het
echter niet onder een regeling van een patent valt zorgsysteem binnenkomt. Voor hun telt vooral
(Gotzsche, 2007). Een potentieel bedrijf zal na de efficiëntie, dus willen ze vooral technologieën die
dure klinische tests dus niet de mogelijkheid hebben goedkoop zijn en toch effect hebben. Dure
de medicijn exclusief te verkopen. En hiermee heeft behandelingen hebben heel strenge richtlijnen over
dit soort stof op dit moment pas weinig kans op wie ervoor in aanmerking komt, zodat geen geld
klinische tests - hoewel hij een mogelijkheid biedt verspild wordt dat misschien andere patiënten zou
om het probleem van kanker op te lossen. Verder kunnen helpen. Overal bevindt zich de ontwikkeling
stellen pharmabedrijven de infrastructuur voor van medische technologie in een complexe
productie en distributie van medicijnen en nieuwe evenwicht uit economische, morele en praktische
medische technologieën. Op deze kant staan de overwegingen.

5. Gevolgen
In de voorafgaande hoofdstukken werd toegelicht eerder diegenen zijn die een behandeling verkrijgen.
hoe de genetica ontstond en waar de mogelijkheden Het lijkt echter wel onmenselijk de quot;waardequot; van een
van deze technologie liggen. Voordat wij op de lange leven vast te leggen, maar waaraan moet je het
termijn gevolgen van de genetica ingaan, worden in anders vastmaken als er niet voldoende ressources
dit hoofdstuk de korte termijn gevolgen van de voor iedereen zijn?
ontwikkeling van de medische technologie nader
gespecificeerd.
Deze gevolgen zijn nu al waarneembaar en Enhancements
beïnvloeden ons leven en denken als maatschappij al
behoorlijk. Over het algemeen kan men zeggen dat De maatschappij bevindt zich al aan een punt waar
de technologische ontwikkeling in de medicijn veel men door de inzet van financiële ressources zijn
voordelen voor de mensen biedt. De gemiddelde lichaam verbeteren kan, door medicamenten te
levensverwachting ging (en gaat nog steeds) kopen en medische ingrepen door te laten voeren.
omhoog. Mensen die last van zware ziekten hebben Bijvoorbeeld het medicament quot;Vigilquot;, waarmee het
of bij een ongeluk gewond raken kan beter worden mogelijk is om ongeveer 36 uur met volle
geholpen. Verder is het mogelijk gezonde mensen concentratie wakker te blijven - zonder achteraan
over hun fysieke en psychische grenzen te schuiven. meer te moeten slapen. Perfect voor mensen die het
Voorbeelden voor dit soort dagelijks enhancement druk hebben en onder alle omstandigheden moeten
werden al eerder genoemd, en deze zullen door de presteren zou men kunnen denken, maar de kosten
genetica nog drastisch toenemen. Het is natuurlijk zo van 60 euro voor 20 tabletjes zijn niet door iedereen
dat met de technologische ontwikkeling een te veroorloven. Dan bestaat er nog de mogelijkheid
maatschappelijke verandering eenheengaat. van een oogoperatie. Hiermee zal mogelijk zijn zelfs
Daardoor ontstaan nieuwe uitdagingen, die wij als kleine natuurlijke storingen in het hoornvlies weg te
maatschappij moeten oplossen. De gevolgen van de laten lazeren. Plotseling zijn brillen niet meer nodig.
vooruitgang van medische techniek zijn nu al te zien. Omdat men met deze operatie het zichtvermogen
De verhoging van de levensverwachting heeft boven de natuurlijke grens kan schuiven (de operatie
daartoe geleidt dat wij steeds meer ouderen in ons bestaat zelfs voor mensen die geen problemen met
maatschappij hebben, die zorg nodig hebben. Het is hun zicht hebben), ziet men alles scherper dan
op dit moment niet helemaal duidelijk hoe men al iedereen anders! Verhoogde kans voor een baan bij
deze ouderen kan verzorgen, en het is af te zien dat de politie of bij de luchtmacht. Maar - een
het nog veel meer ouderen zullen worden. De kosten oogoperatie kost zeker zijn 600 tot 1000 euro per
voor deze verzorging kunnen heel flink uit de hand oog. Dat is natuurlijk alles van voordeel voor de
lopen en men weet niet precies hoe een zorgsysteem patiënt, maar niet iedereen kan het veroorloven.
eruitziet, dat voor alle behoeften voldoende
middelen bereid stelt. De verzorging van zieke Ethische Discussies
mensen wordt in veel gevallen via het zorgsysteem
van de desbetreffende landen geregeld. De kosten Op dit moment is het onduidelijk waar de genetica
moeten door het quot;productievequot; deel van de heen gaat. Onderzoek naar dit onderwerp is
maatschappij worden betaald. Hoe meer mensen vanwege ethische debatten over stamcellen, die uit
financieel van het zorgsysteem afhankelijk zijn, hoe menselijke foetussen gewonnen worden, moeilijk. Er
slechter wordt de zorg voor het individu, omdat een bestaan verschillende wettelijke randvoorwaarden in
natie slechts over beperkte ressources beschikt. verschillende landen, en daarom kan men sommige
Mensen die over kapitaal beschikken, kunnen de technologieën alleen maar in bepaalde landen
beste (en duurste) zorg veroorloven en zo helemaal gebruiken. De wetten die het gebruik van foetale
van de technologische ontwikkeling profiteren. Maar stamcellen regelen zijn bijvoorbeeld in Brazilië, Korea
de meeste mensen zijn afhankelijk van het en Engeland minder strikt dan in de rest van de
zorgsysteem en kunnen dus alleen maar een beperkt wereld. Niet door wettelijke randvoorwaarden
deel van de medische technologieën voor zichzelf gehinderd te worden is een belangrijk voordeel van
gebruiken. De ontstaande uitdaging is een billijke het vestigingsplek voor wetenschappers. Daarom zou
verdeling van de technologische mogelijkheden naar het van groot voordeel zijn als men internationaal
die mensen die deze het meest nodig hebben. erkende standaards voor de omgang met deze
Mensen die meer quot;waardequot; voor de maatschappij vragen schept, zodat onderzoekers duidelijke
hebben, hebben hier een groot voordeel, ze zullen richtlijnen hebben om zich eraan te oriënteren. Maar

6. niet alleen de huidige onderzoek levert ethische een nieuwe innovatie bereikt alleen een klein groep
vragen op. Vooral als men naar mogelijk toekomstige rijke mensen, hoewel ze nuttig voor de hele
toepassingen kijkt (bijvoorbeeld het klonen van een mensheid zal kunnen zijn. Dat is nog steeds het punt
lichaam om er delen te ontnemen) is er veel ruimte waar iedere wetenschapper zelf
voor verkeerde handelingen en misbruik. Een nieuwe verantwoordelijkheid moet overnemen. Omdat al
soort technologie kan een enorm invloed hebben, en deze maatregels geld kosten, moet men zich
die heeft niet alleen betrekking op de afvragen of het langetermijngevolg van de medische
wetenschapper zelf. Een verantwoordelijke ontwikkeling in verband met de arm-rijk kloof een
onderzoeker is verplicht om de mogelijke gevaren en lichamelijk geoptimeerde quot;upper-classquot; en
mogelijkheden van misbruik van zijn technologie in quot;natuurlijke, foutievequot; armere mensen creëert - de
de gaten houden. Hij is daadwerkelijk dé eerste die beroemde quot;Gattaca-Effectquot;. Het is de vraag of niet
met dit aspect van de toekomst om zal gaan - en gemodificeerde mensen de toenemende
moet daarom ook de consequenties voor de prestatiedruk van ons maatschappij pal staan of of ze
maatschappij (en de toekomst in het algemeen) daardoor in een inferieure positie worden geduwd.
kennen. Ook andersom - meestal is de Deze vraag wordt in het volgende hoofdstuk
werkomgeving binnen een onderzoek erg klein en behandeld.
Verwachtingen
ziektes bevallen lichaamsdelen kunnen gewoon
In het voorgaande hoofdstuk werden de actuele geamputeerd worden en door een “ge-updated”
gevolgen van de vooruitgang van de medische deel vervangen worden, waarin geen kanker meer
technologie besproken. In dit hoofdstuk wordt op de kan groeien omdat de betreffende DNA delen
vraag ingegaan wat de langetermijngevolgen van gemodificeerd zijn. Ook medicijnen kunnen
deze ontwikkeling zullen zijn, als de ontwikkeling bijvoorbeeld door middel van genetica persoonlijk
verder voortloopt. aan de mens aangepast worden en daardoor een op
Het is natuurlijk moeilijk te zeggen waar de dit moment onvoorstelbare effectiviteit bereiken.
ontwikkeling heen gaat, maar als men naar de Deze medische technieken zijn interessant voor
actuele stand van dingen op het gebied medische mensen die al leven, maar een nog belangrijkere
techniek kijkt kan men een aantal waarschijnlijke toekomstige toepassing van de Genetica zal de
ontwikkelingen verwachten. In de nabije toekomst “prenatale optimalisering” van ongeboren kinderen
zal er steeds meer gebruik van “dagelijks zijn. Genetische gebreken bij de ouders, bijvoorbeeld
enhancement” zoals cosmetische ingrepen of ziektes (kanker, schizofrenie) of ongewenste
functionele oplossingen gemaakt worden. lichaamskenmerken (te kleine groei, verkeerd
Voorbeelden van deze, die al in het heden gebruikt staande tanden enzovoort) kunnen van tevoren in
worden, zijn maagverkleineringen voor mensen met het laboratorium verwijderd worden. Door deze
eetstoornis of hormoontherapieën voor mensen met technieken kunnen mensen hun opvolgende
quot;verkeerdequot; groei. Maar dit zijn in principe nog generatie naar hun wens herstructureren. De
primitieve middelen in vergelijking met wat er nog natuurlijke vermenging van de menselijke genen zal
zal gebeuren. zeker niet helemaal verdwijnen, omdat ten eerste
Genetica biedt namelijk een aantal nieuwe sommige mensen zeker nog op natuurlijk manier
toepassingen, die zelf bovengenoemde ingrepen kinderen willen tuigen en ten tweede omdat deze
overbodig maken. Het zal bijvoorbeeld mogelijk zijn technieken geld kosten. Hoe groter de acceptatie en
om delen van het lichaam te klonen en in een daarmee de vraag voor prenatale genetische
laboratorium aan te fokken. Als iemand bij een behandeling wordt hoe goedkoper kan het worden
ongeluk een ledemaat zoals een arm verliest, kan aangeboden, maar het is onrealistisch ervan uit te
men uit de gencode van de patiënt een nieuwe arm gaan dat ALLE mensen op aarde toegang tot deze
in een reageerbuis kweken. Deze arm wordt door het technieken krijgen.
immuunsysteem niet als vreemd voorwerp En daar zit het dilemma. Een denkbaar gevolg van
aangezien en kan daarom de functie van de oude deze ontwikkeling zal een maatschappij zijn waarin
arm geheel vervangen, zonder de genetisch geoptimaliseerde mensen overheersen.
„compatibiliteitsproblemen“. Moest je 20 jaar Ze zijn namelijk slimmer en sterker dan de oude
geleden nog de rest van je leven zonder het lidmaat natuurlijke mens. In een maatschappij diens waarden
terecht komen, kan je nu gewoon een nieuwe aan efficiëntie en effectiviteit gehecht zijn zal de
bestellen. Ook door bijvoorbeeld kanker of andere natuurlijke mens snel achteruitgaan. Zelfs met de

7. mogelijkheden die de Genetica voor de al geboren kosten zijn op dit punt veel minder dan vandaag,
mensen biedt zullen natuurlijke mensen niet met omdat voor veel ziektes betere
geoptimaliseerd geborene bij kunnen houden, omdat behandelingsmogelijkheden bestaan en efficiënter
ze nog steeds fouten in hun “lichaamssysteem” gewerkt kan worden. Uiteindelijk is het een win-win
hebben. En welke potentiële werknemer, welke situatie, omdat de meeste mensen op aarde van het
potentiële partner zal voor iemand kiezen die van vooruitgang profiteren.
begin al meer foutbronnen bevat dan iemand die in
het laboratorium gemaakt werd – mens_2.0. Het lange termijn gevolg van deze technologieën
Maar is dat een reden om deze mogelijkheden te (ongeveer over 100-120 jaar) zal een genetisch
verwensen? Uiteindelijk was de mens altijd gedreven geoptimaliseerde bevolking zijn die bijna geen ziekte
om uitdagingen aan te gaan en zijn vermogen nog kent en waarin de mens zonder problemen 100 jaar
verder uit te breiden. Zijn we nu aan het punt aan bij goede gezondheid kan leven. En die additionele
gekomen waar de mogelijkheden van zelfverbetering tijd komt de verdere ontplooiing van ons
ons maatschappij vernietigen door jalousie en haat maatschappij ten gunste. Vooral het intellectuele
te verspreiden? Amper, want het zal nog een tijdje niveau van de mens zal daardoor groeien, omdat
duren tot wij zo ver zijn. De ontwikkeling vindt iedereen meer tijd voor school en opleiding heeft en
langzaam plaats, de mens_2.0 moet zelf ook nog daardoor veel meer mogelijkheden tot
groeien. Op dit tijdstip als een groot deel van de zelfontplooiing. Minder intellectueel waarde gaat
bevolking uit genetisch aangeteelde mensen bestaat door de dood van belangrijke denkers verloren, deze
zullen de meeste mensen die op natuurlijke manier hebben namelijk veel meer tijd om hun gedachten
ontstonden zijn door medische behandelingen dicht op te slagen en verder te geven. Het gebruik van
bij het prestatievermogen van genetisch genetische optimalisering is uiteindelijk het logische
geoptimaliseerde personen komen. De additionele gevolg van een maatschappij die op basis van
kosten die deze mensen voor het zorgsysteem “scientific management” functioneert, het is de
veroorzaken moeten natuurlijk betaalt worden herstructurering van de mens die de verbetering van
(genetisch geoptimaliseerde leden moeten de productiviteit ten doel heeft. En dat is het waar
waarschijnlijk nauwelijks naar de arts), maar de de mens altijd na streefde.
Conclusies
In dit artikel werd de ontwikkeling en de toekomstige mogelijkheden van de genetica beschreven. De
kortetermijngevolgen met die ons maatschappij al te maken heeft werden nader toegelicht, en er werd een
vooruitblik gegeven op de mogelijke toekomstige maatschappelijke verandering, die met de genetica enheengaan.
De conclusie die men eruit kan trekken is dat mensen de genetica nodig hebben om hun medische problemen
effectief aan te kunnen gaan. Op dit moment bestaande ethische debatten zijn zeker belangrijk om te voeren, maar
uiteindelijk komt het daarop neer dat genetica een te belangrijk technologisch vooruitgang is, om deze technologie
te ignoreren. Men moet zich vooral daarmee bezig houden hoe onderzoek en toepassing van genetica eruit moet
zien, en niet of men deze mag onderzoeken en gebruiken. De mogelijkheden die de genetica biedt zijn te groot om
ze te ignoreren. Aan mogelijk negatieve gevolgen zoals een tweeklassenmaatschappij moet aandacht worden
besteed. Desondanks zou de mensheid te veel verliezen als ze vanwege deze mogelijke gevaren die tegengewerkt
kunnen worden geen gebruik van de genetica zou maken.

8. Literatuur
Adams, M., Kelley, J., Gocayne, J., Dubnick, M., Polymeropoulos, M., Xiao, H., et al. (1991). Complementary DNA
sequencing: expressed sequence tags and human genome project. Science 252(5013), 1651-1656.
Collins, F. S., & McKusick, V. A. (2001). Implications of the Human Genome Project for Medical Science. JAMA
285(5), 540-544.
Hannon, G. J. (2002). RNA interference. Nature 418(6894), 244.
Hipp, J., & Atala, A. (2004). Tissue engineering, stem cells, cloning, and parthenogenesis: new paradigms for
therapy. Journal of Experimental & Clinical Assisted Reproduction, 1(1), 3.
Gotzsche, A. (2007). Dichloroacetate and cancer. The New Scientist 193(2592), 23.
Jose de Leon. (2006, May 17). AmpliChip CYP450 Test: personalized medicine has arrived in psychiatry. Retrieved
September 27, 2008, from http://www.expert-reviews.com/doi/abs/10.1586/14737159.6.3.277.
Leroux-Roels, I., Bernhard, R., Gérard, P., Dramé, M., Hanon, E., & Leroux-Roels, G. (2008). Broad Clade 2 Cross-
Reactive Immunity Induced by an Adjuvanted Clade 1 rH5N1 Pandemic Influenza Vaccine. PLoS ONE 3(2), e1665.
Reubinoff, B. E., Pera, M. F., Fong, C., Trounson, A., & Bongso, A. (2000). Embryonic stem cell lines from human
blastocysts: somatic differentiation in vitro. Nat Biotech 18(4), 399-404.
Ruf, S., Hermann, M., Berger, I. J., Carrer, H., & Bock, R. (2001). Stable genetic transformation of tomato plastids
and expression of a foreign protein in fruit. Nature Biotechnology 19(9), 870-5.
Volti, R. (2005). Society and Technological Change. New York: Worth Publishers. 5th ed., ISBN: 1-7167-8732-6.
Yu, J., Vodyanik, M. A., Smuga-Otto, K., Antosiewicz-Bourget, J., Frane, J. L., Tian, S., et al. (2007). Induced
Pluripotent Stem Cell Lines Derived from Human Somatic Cells. Science 318, 1917.