Διαδρομές στην Αθήνα με το 56ο Γυμνάσιο Αθήνας και την MONUMENTA: Κολωνός

Περιβαλλοντική ομάδα " Αμπελόκηποι Αθήνας: Ακολουθώντας τα ίχνη του φυσικού τοπίου, των
μνημείων και της μνήμης " και Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής /
Διαδρομές στην Αθήνα Σελίδα 1
Διαδρομές στην Αθήνα
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Περιήγηση στην Αθήνα στο πλαίσιο της δράσης
"Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία"
Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα:
Αμπελόκηποι Αθήνας: Ακολουθώντας τα ίχνη του φυσικού τοπίου, των
μνημείων και της μνήμης ως μέρος
της δράσης του προγράμματος με τίτλο:
«Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία»
σε συνεργασία με τη
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα του Εργαστηρίου Πληροφορικής
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2019-2020

Εισαγωγή.
Μαθητές και εκπαιδευτικοί της Περιβαλλοντικής ομάδας του 56ου Γυμνασίου
Αθήνας με τίτλο «Αμπελόκηποι Αθήνας: Ακολουθώντας τα ίχνη του φυσικού
τοπίου, των μνημείων και της μνήμης» μαζί με μέλη της συντακτικής και
φωτογραφικής ομάδας του εργαστηρίου Πληροφορικής, περιηγηθήκαμε στην
περιοχή του Κολωνού και ξεναγηθήκαμε από την αρχαιολόγο κυρία Ειρήνη
Γρατσία, την αρχιτέκτονα κυρία Κική Μουντανέα και τους κατοίκους της
περιοχής κυρία Ευαγγελία Γαλέου και κύριο Γιώργο Καραντζά. Σε χώρους
του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου ξεναγηθήκαμε και από υπαλλήλους
της βιβλιοθήκης.
Τα παραπάνω έγιναν στο πλαίσιο της δράσης του Περιβαλλοντικού μας
προγράμματος με τίτλο: «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία».
1.---Ξενάγηση μέσα στο κτήριο.
Στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο έχουν μεταφερθεί υπηρεσίες της
βιβλιοθήκης της Βουλής. Όπως μας ανέφερε υπάλληλος του χώρου, το
Δημόσιο Καπνεργοστάσιο χτίστηκε τη διετία 1828-1930. Από τότε μέχρι και
το 1989 λειτούργησε ως καπνεργοστάσιο. Πέρασαν πάρα πολλές
καπνοβιομηχανίες από τον χώρο αυτό. Το 1989 το κτήριο κρίθηκε ιστορικό
διατηρητέο. Αγοράστηκε από την Βουλή και άρχισαν να εξωραΐζονται κάποιοι
χώροι και να μετατρέπονται σε περισσότερο βιώσιμους ώστε να μπορούν να
ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας βιβλιοθήκης, ενώ σταδιακά άρχισαν να
έρχονται υπηρεσίες της Βουλής. Το κτήριο αποτελείται από έναν όροφο. Όλο
το κτήριο είναι ένα παραλληλόγραμμο, με ένα αίθριο στη μέση, όπου υπάρχουν
διάφορες υπηρεσίες της βιβλιοθήκης της Βουλής. Στο ισόγειο έχουμε το
τυπογραφείο της Βουλής το οποίο τυπώνει τα πρακτικά της ολομέλειας, ό,τι

λέγεται μέσα στη Βουλή είτε στην ολομέλεια είτε σε μικρότερες ομάδες, σε
επιτροπές και είναι στη διάθεση του καθενός και της καθεμίας από εμάς.
Επίσης στο τυπογραφείο της Βουλής τυπώνονται διάφορα βιβλία που έχουν
σχέση με συλλογές της Βουλής, με εκθέσεις που κάνουν, καθώς και ό, τι
αφορά το κοινοβουλευτικό έργο. Στον πρώτο όροφο στεγάζονται τρεις
υπηρεσίες της Βιβλιοθήκης της Βουλής. Στεγάζεται το τμήμα συντήρησης
χαρτώου υλικού για να συντηρεί βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, έγγραφα και
πολύτιμα έγγραφα που μπορεί να υπάρχουν. Το τμήμα φροντίζει να
αποκαταστήσει τις φθορές που έχει π.χ. ένα βιβλίο, ένα παλιό περιοδικό ή
μια εφημερίδα. Στεγάζεται επίσης το τμήμα βιβλιοθήκης Πόλης το οποίο
ασχολείται με τη μικροφωτογράφηση και ψηφιοποίηση βιβλίων, εγγράφων και
διαφόρων τεκμηρίων. Εκεί υπάρχουν όλες οι παλιές εφημερίδες μέχρι και
σήμερα αλλά και πολύ παλιά περιοδικά. Έτσι αν κάποιος θέλει να βρει μια
πληροφορία από μια παλιά εφημερίδα ή περιοδικό, μπορεί να ανατρέξει στο
ψηφιοποιημένο υλικό του συγκεκριμένου τμήματος. Τέλος, υπάρχει και το
τμήμα της Μπενακείου βιβλιοθήκης, η οποία φιλοξενείται μέχρι να
επισκευαστεί/ εξωραϊστεί το κτήριό της που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην
παλιά Βουλή.
Η βιβλιοθήκη ονομάζεται Μπενάκειος, γιατί ο Εμμανουήλ Μπενάκης,
πολιτικός και επιχειρηματίας, είναι αυτός που έδωσε τα χρήματα για να
χτιστεί το κτήριο στην οδό Ανθίμου Γαζή 2. Το πρώτο απόκτημα της
βιβλιοθήκης του Μπενάκη ήταν η αγορά, έναντι ενός ευτελούς ποσού για την
εποχή, της βιβλιοθήκης του Ψυχάρη που περιλάμβανε 35000 τόμους
βιβλίων. Η βιβλιοθήκη δεν ονομάστηκε από το όνομα αυτού που είχε τα
βιβλία, αλλά από το όνομα αυτού που έδωσε τα χρήματα. Ο Γιάννης Ψυχάρης
ήταν ένας σπουδαίος γλωσσολόγος, καθηγητής Πανεπιστημίου στη Σορβόννη,
στον οποίο οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι μιλούμε και γράφουμε
στη Δημοτική γλώσσα. Ήταν υπέρμαχος της απλής, δημοτικής γλώσσας και

όχι της καθαρεύουσας. Ο Γιάννης Ψυχάρης παντρεύτηκε δύο φορές. Η
δεύτερη γυναίκα του ήταν η Ιρέν Μπομ. Όταν δόθηκε το αρχείο Ψυχάρη, μαζί
με τη βιβλιοθήκη του, βρέθηκε ένα κομμάτι του αρχείου της Ιρέν Μπομ. Σε
αυτό υπήρχαν μουσικά βιβλία αλλά και παρτιτούρα δικής της σύνθεσης. Έτσι
ανακαλύφθηκε ότι η Ιρέν Μπομ, εκτός από πιανίστρια, ήταν και συνθέτρια.
Μέσα στους στόχους της Μπενακείου είναι να παίξει κάποιος τα έργα της
Ιρέν Μπομ. Βρέθηκαν και κατάλογοι με τα ονόματα των μαθητών της και τα
σχόλια που έκανε, την αναφορά της προόδου του κάθε μαθητή της, που
μοιάζουν με αντίστοιχα καθηγητών της σημερινής εποχής. Μπορεί κάποιος να
δει πώς συμπορεύεται ο τρόπος σκέψης των δασκάλων και των καθηγητών,
ακόμα και αν υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ τους.
Εικόνα 1: (10) Ενημέρωση και ξενάγηση στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο
Στη Μπενάκειο βιβλιοθήκη υπάρχουν και έπιπλα του Μπενάκη. Επίσης
αρχείο του Ιωάννη Μεταξά, όπου υπάρχει πλούσιο και εντυπωσιακό
φωτογραφικό υλικό για κάποιον ή κάποια που θα ήθελε να ασχοληθεί με
φωτογραφία. Σε μια από τις προθήκες υπάρχει ο Ερωτόκριτος του

Βιτσέντζου Κορνάρου. Θεωρείται μοναδικό κομμάτι, γιατί το εξώφυλλο του
Ερωτόκριτου (έκδοση 1915) έχει φιλοτεχνηθεί από τον σπουδαίο έλληνα
ζωγράφο, με ειδίκευση στην αγιογραφία, Φώτη Κόντογλου. Είναι ένα πολύτιμο
απόκτημα για τη βιβλιοθήκη και ανυπολόγιστης αξίας όχι μόνο ιστορικής,
αλλά και χρηματικής.
Εικόνα 2: Στη Μπενάκειο βιβλιοθήκη
Στους χώρους της βιβλιοθήκης υπάρχει το γραφείο του Ιωάννη Μεταξά, από
το ύψος του οποίου μπορούμε να συμπεράνουμε και το δικό του. Τα μπαούλα,
που είναι πίσω από το γραφείο του Ιωάννη Μεταξά στους χώρους της
βιβλιοθήκης, χρησιμοποιήθηκαν για να μεταφερθούν τα βιβλία του Ψυχάρη
Εικόνα 3: (3) Εκτός από βιβλία υπάρχουν και άλλα πράγματα όπως το γραφείο του Μεταξά, το χαλί που
έκανε δωρεά η κυρία Σαμαράκη κλπ
στη βιβλιοθήκη. Το χαλί που βρίσκεται πάνω το γραφείο είναι δωρεά της
κυρίας Σαμαράκη. Βλέπουμε πως πράγματα από διαφορετικούς ανθρώπους,
σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, βρέθηκαν μαζί στον ίδιο χώρο, σε μια
βιβλιοθήκη.

Αναμνήσεις του κ. Καραντζά:
Στο κτήριο [παλιό Δημόσιο Καπνεργοστάσιο] έμεναν δύο με τρεις χιλιάδες
κόσμος. Στο χώρο αυτό χώριζαν κάθε μεγάλη αίθουσα σε π.χ. 10
τετραγωνικά ανά οικογένεια και μέχρι το 1975-1980 έμεναν πρόσφυγες.
Ταυτόχρονα λειτουργούσε και σαν καπνεργοστάσιο μέχρι το 1989.
Θυμάται πως σαν παιδί επισκέπτονταν τον χώρο. Κάποιοι μέσα στον χώρο
αυτό πουλούσαν μπάλες που τις αγόραζαν. Είχε πολλούς φίλους από εκεί.
Μεγαλώσανε μαζί.
Στο εργοστάσιο δε δούλευαν μικρά παιδιά. Το εργοστάσιο δούλευε συνέχεια,
24 ώρες. Στο εργοστάσιο ήταν η Santé που το είχε μέχρι τέλους και
δούλευαν τρεις βάρδιες. Η Santé είχε το μισό κομμάτι. Το άλλο μισό είχε
κατοικηθεί και φιλοξενούσε τους πρόσφυγες που είχαν έρθει. Σιγά σιγά ένα
μικρό κομμάτι έγινε μέρος του καπνεργοστασίου μέχρι που αγοράστηκε και
κηρύχτηκε ιστορικό διατηρητέο.
Εικόνα 4: (3) Ο κύριος Γιώργος Καραντζάς ενώ μας δίνει συνέντευξη. Στην φωτογραφία αριστερά είναι μαζί
με την κυρία Γαλέου Ευαγγελία
Στο εργοστάσιο δούλευαν κυρίως παιδιά από το ορφανοτροφείο που έμεναν
στα πέτρινα πιο πάνω και στην πλατεία Κουμουνδούρου. Τους είχαν
εξασφαλίσει μια εργασία. Γενικά, συντηρήθηκε η περιοχή που ήταν πολύ
δύσκολη και πολύ καλή. Το 1975-1980 που ανέκαμψε η Ελλάδα έφυγαν όλοι
από εδώ... Μένουν ορισμένοι στα σπίτια τα πέτρινα...

2.---Στην είσοδο της βιβλιοθήκης. Ενημέρωση από την MONUMENTA
Το κτήριο σήμερα λειτουργεί ως βιβλιοθήκη. Όπως μας ανέφερε στην
ξενάγηση η κυρία Κική Μουντανέα, το εργοστάσιο άρχισε να χτίζεται το 1928.
[Ολοκληρώθηκε μαζί με τη γυάλινη στέγη του αίθριου και άρχισε να
λειτουργεί το 1930]. Είναι ένα κτήριο του μεσοπολέμου, δηλαδή μεταξύ του
Α' και του Β' παγκοσμίου πολέμου. Ήταν ένα πολύ μεγάλο εργοστάσιο που
φιλοξενούσε διαφορετικές μονάδες παραγωγής καπνού. Το 1989 κηρύχθηκε
διατηρητέο μνημείο, δηλαδή ένα κτήριο που αξίζει να το προστατεύσουμε. Όχι
μόνο το κτήριο κηρύχθηκε διατηρητέο, αλλά και ο εξοπλισμός του
εργοστασίου με τον οποίο δούλευαν και επεξεργάζονταν τον καπνό.
Εικόνα 5: (4) Στην είσοδο της βιβλιοθήκης
Η κυρία Γρατσία μας ανέφερε ότι το Δημόσιο Καπνεργοστάσιο είναι ένα
τυχερό κτήριο, γιατί από Καπνεργοστάσιο έγινε Βιβλιοθήκη, ό,τι καλύτερο για
να σωθεί ένα κτήριο. Το εργοστάσιο μοιάζει με τις αρχαίες κατοικίες. Οι

αρχαίες κατοικίες είχαν μια κεντρική αυλή και γύρω από αυτήν χτιζόταν το
σπίτι στην Αρχαία Αθήνα. Έτσι χτίστηκε και το εργοστάσιο αυτό. Έχει μια
κεντρική αυλή η οποία δεν ήταν ανοικτή, είχε/ έχει οροφή και ένα εξαιρετικό
αίθριο σκεπαστό με μέταλλο και γυαλί. Γιατί όμως έκαναν αυτήν τη δύσκολη
κατασκευή, που είναι και δύσκολη να συντηρείται και δεν έκαναν μια απλή
ταράτσα; Λόγω του καπνού. Χρειάζεται ήλιο, φως, αέρα και για να μπορούν να
δουλεύουν οι άνθρωποι, αλλά και γιατί ο καπνός δε θέλει υγρασία.
Εικόνα 6: (2) Στην είσοδο της βιβλιοθήκης , Στη φωτογραφία αριστερά: Ειρήνη Γρατσία και Κική Μουντανέα
(από δεξιά). Στη φωτογραφία δεξιά: Γιώργος Καραντζάς και Ειρήνη Γρατσία (από δεξιά)
Εδώ τυλίγανε τα τσιγάρα και όπως είπε και ο κύριος Γιώργος [Καραντζάς]
έκαναν τα Santé, μια πολύ γνωστή εταιρεία τσιγάρων.
Ο ίδιος πρόσθεσε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ότι το αίθριο ήταν και
αποθηκευτικός χώρος. Εκεί είχαν τα καπνά που τα δούλευαν μετά.

3.---Στην είσοδο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου
Το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο βρίσκεται στην οδό Λένορμαν 218
Εικόνα 7: (2) Στην είσοδο του Δημόσιο Καπνεργοστασίου
στον Κολωνό. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι το έντονο χρώμα του.
Χαρακτηριστικές είναι οι λάμπες με το περίτεχνο καμπυλωτό σίδερο που
έχουν ως στήριγμά τους, όπως και η πόρτα ολόκληρη. Είναι μεγάλη, είναι
σφυρήλατη, φτιαγμένη δηλαδή στο χέρι και στην πόρτα μπορεί κάποιος να δει
τα γράμματα Δ (ημόσιο) Κ (απνεργοστάσιο). ΔΚ, είναι το "σήμα" του κτηρίου.
Τα παράθυρα του καπνεργοστασίου είναι από σίδερο, χωρισμένα σε
τετραγωνάκια και έχουν παραστάδες. Υπάρχουν πολλά παράθυρα, λόγω της
χρήσης του εργοστασίου για καπνό. Υπάρχουν κάτι σαν κολόνες στα
παράθυρα που λέγονται παραστάδες. Το εργοστάσιο αυτό δεν έχει σχέση με
τα σημερινά. Στα σημερινά εργοστάσια δε δίνεται μεγάλη σημασία στην
αρχιτεκτονική. Το 1927, όπως βλέπουμε, ένα Δημόσιο Καπνεργοστάσιο έχει
γίνει από έναν μεγάλο πολιτικό μηχανικό της εποχής, τον Γαβαλά και έχει
δοθεί αξία στην εξωτερική του όψη. Ήταν ένα εμβληματικό κτήριο της
εποχής. Τα εργοστάσια εκείνη την εποχή ήταν που έδιναν ζωή στην Αθήνα,
δημιουργούσαν πολλές θέσεις εργασίας και άλλαζαν την οικονομία της χώρας.
Είναι πολύ σημαντικά και αυτό φαίνεται και στην αρχιτεκτονική τους.
Υπάρχουν και απλά εργοστάσια την εποχή εκείνη. Αυτό όμως είναι Δημόσιο
και πάντα τα Δημόσια κτήρια προσπαθούν να τα φτιάχνουν όπως ήταν τα
νεοκλασικά κτήρια. Θέλουν να του δώσουν επισημότητα μεγάλη και γι' αυτό
το κτήριο αυτό, ενώ είναι μέσα στον εκλεκτικισμό, προσπαθεί να έχει

στοιχεία κλασικά. Ο χωρισμός του στα τρία μέρη, οι παραστάδες, που είναι
σαν να έχουμε τους παλιούς αρχαίους πεσσούς, αυτή η μεγάλη καμαρωτή
πόρτα της εισόδου, στοιχείο περισσότερο εκλεκτικιστικό, δίνουν μια μεγάλη
μνημειακότητα και επισημότητα στο κτήριο. .
Εικόνα 8: (6) Φωτογραφίες από την κεντρική είσοδο του κτηρίου

4.--- Στην οδό Κρέοντος, απέναντι από το παλιό Δημόσιο
Καπνεργοστάσιο
Στο σημείο αυτό σταματήσαμε για να δούμε έναν άδειο χώρο, ένα οικόπεδο
που χρησιμοποιείται ως παρκινγκ. Εκεί υπήρχε ένα κτήριο που έχει
κατεδαφιστεί, ένα τμήμα του οποίου ανήκε στην κ. Λίτσα Γαλέου.
Η κυρία Γαλέου είχε μαζί της δύο φωτογραφίες τις οποίες και μας έδειξε.
Στη μια φαινόταν το εργοστάσιο, το μαρμαροτριβείο, που χτίστηκε πρώτα. Το
1938 είχαν χτιστεί και το εργοστάσιο και το σπίτι.
Εικόνα 9: (5) Στην οδό Κρέοντος. Η κυρία Γαλέου μας δίνει πληροφορίες και απαντά σε ερωτήσεις.
Η κυρία Γαλέου απάντησε σε ερωτήσεις των μαθητών του 56ου Γυμνασίου
Αθήνας και της MONUMENTA.
- Το εργοστάσιο ήταν του παππού της και ήταν εργοστάσιο
μαρμαροσυντριμμάτων. Έφερναν μάρμαρα από τον Διόνυσο και στη συνέχεια
τα επεξεργάζονταν. Υπήρχε και κάτι σαν κουβούκλιο επάνω στο κτίσμα του
εργοστασίου για να φεύγει η σκόνη από τα μάρμαρα. Δίπλα από το εργοστάσιο
ήταν η κατοικία.
- Το εργοστάσιο και η κατοικία είχαν χτιστεί μέχρι το 1938. Κατεδαφίστηκαν
το 2010.

- Το κτίσματα αναγκάστηκαν να τα κατεδαφίσουν. Με την πάροδο του χρόνου
πάλιωσαν τα κτήρια, άρχισε η φυσιολογική φθορά, άρχισαν να πέφτουν τα
ταβάνια κλπ. Μετά τη μετεγκατάστασή τους σε άλλες κατοικίες άρχισαν να
γίνονται οι καταλήψεις. Όπου υπήρχε ένα κτήριο εγκαταλελειμμένο, με το
προσφυγικό κύμα που ήρθε στην Ελλάδα, γίνονταν καταλήψεις. Έκαναν
καταλήψεις και στα κτήρια του οικοπέδου της, γίνονταν καταγγελίες στο
αστυνομικό τμήμα, τους έβγαζαν και μετά ...φτου και από την αρχή. Μετά
έγινε και μια πυρκαγιά και πήγε στην Πυροσβεστική, το Ανακριτικό... Στη
συνέχεια άρχισε η έντονη διαμαρτυρία των κατοίκων γιατί είχε γίνει και
κέντρο ναρκομανών. Έβρισκαν σύριγγες κάτω, διαμαρτυρήθηκαν οι γείτονες.
Της είπαν να προσέχει μη βρεθεί και κάποιο πτώμα μέσα στην ιδιοκτησία της
και έχει δύσκολα ξεμπερδέματα. Αναγκάστηκε να το κατεδαφίσει με βαριά
καρδιά. Το είχε σαν κειμήλιο, σα μουσείο. Ήταν όλα της τα βιβλία, τα
πανεπιστημιακά συγγράμματα. Όλη η παιδική της ηλικία.
- Το σπίτι είχε μαρμάρινη σκάλα που οδηγούσε πάνω στον πρώτο όροφο. Είχε
και ένα μαρμάρινο τζάκι καθώς και μια καρυάτιδα δεξιά και μια αριστερά. Ο
πατέρας της, που ήταν στις οικοδομές και στις κατεδαφίσεις, είχε πει ότι τις
είχαν πάρει από σπίτι ναυάρχου και τους πήρε τρεις μέρες για να κάνουν την
εγκατάσταση στο σπίτι τους. Υπήρχε ένα δώμα με μια στριφτή σκάλα με
ξύλινα πατώματα. Είχε ισόγειο και ανώγειο, ένας όροφος. Δεν είχε υπόγειο.
Υπήρχε και η προοπτική να χτίσουν και άλλους. Ο πατέρας της της είχε πει
ότι ήταν λίγο περίεργη η κατασκευή. Είχε χτιστεί πρώτα το εργοστάσιο και
πάνω στις κολώνες αυτού είχε χτιστεί το σπίτι. Ήταν λίγο ιδιόρρυθμο το
καθεστώς.
- Όταν πήγε για πρώτη φορά απέναντι από το καπνεργοστάσιο, το 1963,
κατοικούσαν ακόμα οι πρόσφυγες. Ήταν πρόσφυγες από τη Μικρασιατική
καταστροφή. Θυμάται τα απλωμένα ρούχα που είχαν, καθώς επίσης και μια
ξεπεσμένη πριγκίπισσα η οποία περιφερόταν στο χώρο μιλώντας γαλλικά.
Αφού έφυγαν οι πρόσφυγες, πήγε το Υπουργείο Οικονομικών και διακινούσαν
έντυπα έγγραφα του Υπουργείου. Υπήρχε μια πόρτα επί της Κρέοντος και
γίνονταν φορτοεκφορτώσεις.
- Το χρώμα του κτηρίου ήταν πάντοτε κίτρινο της ώχρας, σε όλο το
οικοδομικό τετράγωνο. Μόνο μπροστά το έχουν αλλάξει.

5.--- Κρέοντος, Ξανθίππης και Αντιφάνους.
Στον περίπατό μας σταματήσαμε επί της Κρέοντος βλέποντας το ερειπωμένο
παλιό κτήριο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ξανθίππης και
Αντιφάνους.
Εικόνα 10: Διακρίνεται το ερειπωμένο σπίτι (από maps.google)
Η κυρία Γρατσία διάβασε κάτι που είχε πει ο αρχιτέκτονας και πολεοδόμος
Αριστομένης Προβελέγγιος:
"Μέσα από την μορφή που διατηρεί κάθε πόλη διαβάζεις τις αξίες, την
παράδοση, τον πολιτισμό που τη δημιούργησε, τα κίνητρα των ανθρώπων" [το
σεβασμό ή την ασέβεια, το θάρρος ή τον εγωισμό αυτών που την κατοίκησαν
και την κατοικούν.] Τι εννοεί;
Στο κτήριο που βλέπουμε μπορούμε να δούμε ποιες είναι οι αξίες, ποια η
παράδοσή μας, ποια τα κίνητρά μας, ποιες οι επιθυμίες μας. Θέλαμε, για
παράδειγμα, να διατηρήσουμε την παλιά πόλη; Βλέπουμε εδώ κομμάτι της
παλιάς πόλης του Κολωνού. Σε σχέση με το τι υπάρχει στο σημείο αυτό έχει
"σωθεί", βρίσκεται σε κακή κατάσταση, ένα κτήριο. Τα υπόλοιπα έχουν
κατεδαφιστεί. Μετά τον πόλεμο επικρατεί η "φτηνή κατοικία", οι
πολυκατοικίες. Είναι μια δύσκολη βέβαια εποχή. Αυτό όμως δείχνει την
οικονομική κατάσταση, τις επιθυμίες, το αν θέλαμε να διατηρήσουμε την
ιστορία μας. Στο σημείο αυτό, όπως μας είπε ο κύριος Γιώργος Καραντζάς,
διατηρείται σε κακή κατάσταση μόνο το κτήμα του Βλάχου, ενός εύπορου
Αθηναίου. Αυτό ήταν το σπίτι του και ακριβώς δίπλα είναι μια μικρή εκκλησία

του Αγίου Νικολάου, που είναι πολύ παλιά, 100-150 ετών και ανήκει στον
Πανάγιο Τάφο.
Εικόνα 11: Το σπίτι του Βλάχου
Έγινε ιδιωτικό σχολείο κάποια στιγμή. Σώζεται μέρος της ταμπέλας. Επί
χούντας είχε γίνει και εκλογικό κέντρο. Η τωρινή κατάσταση του κτηρίου
είναι ερειπιώδης, ενώ δε γνωρίζουμε ποιοι είναι οι σημερινοί ιδιοκτήτες του.
Εικόνα 12 (2) Το σπίτι του Βλάχου. Στη φωτογραφία αριστερά διακρίνεται και μέρος της πινακίδας του
ιδιωτικού σχολείου που λειτούργησε.

6.--- Δημοτικό Βουστάσιο - 6ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αθηνών.
Εικόνα 13: Το Δημοτικό βουστάσιο
Το κτήριο αυτό είναι Δημοτικό Βουστάσιο ανεγερθέν επί Δημάρχου Σπύρου
Πάτση, όπως λέει η επιγραφή που υπάρχει.
Εικόνα 14: Η μαρμάρινη επιγραφή που
βρίσκεται στο κτήριο
Εικόνα 15: Στην Κολοκυνθού, στη διασταύρωση των οδών
Χατζηαποστόλου και Τριανταφυλλοπούλου βρίσκεται το κτήριο
που στεγάζει σήμερα το 6ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο.
Το 1927, ο δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Πάτσης αποφάσισε την αγορά ενός
οικοπέδου στην απομονωμένη και εξοχική συνοικία της Κολοκυνθούς, με
σκοπό την ανέγερση ενός Δημοτικού Βουστασίου, ενός εκτροφείου βοδιών.
Τώρα είναι ένα ειδικό σχολείο για μαθητές με ειδικές δεξιότητες. Το

βουστάσιο χτίστηκε το 1927 για την εκτροφή βοοειδών. Εδώ παραγόταν
φρέσκο γάλα το οποίο μεταφερόταν στο Δημοτικό Βρεφοκομείο που ήταν στην
οδό Πειραιώς, για να καλύψει τις ανάγκες του. Αυτό κράτησε για περίπου 15
χρόνια μόνο, γιατί οι ανάγκες για Βρεφοκομείο, δηλαδή για χώρο όπου
πήγαιναν τα μωρά που δεν είχαν οικογένεια, είχαν μεγαλώσει αρκετά. Έτσι
και το κτήριο αυτό μετατράπηκε σε Βρεφοκομείο.
Εικόνα 16: (6) Στο παλιό Δημόσιο Βουστάσιο, Βρεφοκομείο και τώρα 6
ο
Ειδικό Δημοτικό Σχολείο
Η αρχιτεκτονική του κτηρίου είναι ενδιαφέρουσα. Έχει ιδιόμορφα παράθυρα
με χαμηλό τόξο κάτω, κυκλικά παράθυρα, στέγη με κεραμίδια, γύρω γύρω
επένδυση με τούβλο, κάτω από τα κεραμίδια έχει ξύλο. Είναι ένα κτήριο που
μοιάζει επαρχιακό, όχι κτήριο πόλης. Το βουστάσιο για το οποίο αρχικά
κατασκευάστηκε είναι ένα κτήριο για ζώα και η αρχιτεκτονική του μοιάζει με
ένα κτήριο της επαρχίας. Αυτό δεν είναι τυχαίο, γιατί εκείνη την εποχή η
περιοχή δεν ήταν μέρος της πόλης. Με τον καιρό γίνεται κτήριο της πόλης,
παίρνει τέτοιες λειτουργίες και σήμερα είναι ένα κτήριο εκπαίδευσης. Τότε
δεν υπήρχε πόλη στην περιοχή αυτή και η αρχιτεκτονική του ταίριαζε. Τότε
στην περιοχή αυτή υπήρχαν μποστάνια. Χώροι που καλλιεργούσαν
κολοκυθάκια, ντομάτες... ήταν τα λαχανικά εδώ πέρα. Γι΄ αυτό λεγόταν και η
περιοχή Κολοκυνθούς. Από τα κολοκύθια...

Τα μωρά που δεν μπορούσαν να τα μεγαλώσουν οι γονείς τους τα έβαζαν στο
Βρεφοκομείο σε βρεφοδόχους. Ήταν ειδικές θυρίδες όπου πήγαινε κάποιος
Εικόνα 17: Βρεφοδόχος. Εκεί άφηναν τα παιδιά τους οι μητέρες που δεν μπορούσαν να τα ζήσουν
και άφηνε το μωρό επειδή δεν μπορούσε να το μεγαλώσει. Υπήρχαν τότε
πολλά παιδιά ορφανά λόγω των πολέμων και της κακής οικονομικής
κατάστασης της χώρας.
.

7.--- Στα πέτρινα. Προσφυγικά κτήρια που χτίστηκαν μετά τον πόλεμο
για τους πρόσφυγες του 1922
Μετά το πρώην Δημόσιο Βουστάσιο, πρώην Βρεφοκομείο και τώρα 6ο
Ειδικό
Δημοτικό Σχολείο Αθήνας επισκεφθήκαμε τα προσφυγικά πέτρινα σπίτια.
Εικόνα 18: Από το παλιό Βουστάσιο στα προσφυγικά πέτρινα σπίτια ακολουθώντας την κίτρινη γραμμή
Η ξενάγηση έγινε μέσα στη μικρή αυλή των πέτρινων σπιτιών. Υπήρχαν έξι
παρόμοια κτήρια. Αυτά τα κτήρια χτίστηκαν το 1950, μετά τον Β' Παγκόσμιο
πόλεμο. Χτίστηκαν για να στεγάσουν πρόσφυγες από τον προηγούμενο
πόλεμο, από τον Μικρασιατικό του 1922, όταν γύρω στο ένα εκατομμύριο
άνθρωποι ήρθαν στην Ελλάδα και οι περισσότεροι στην Αθήνα... Προσφυγικές
πολυκατοικίες/ σπίτια χτίστηκαν σε πάρα πολλές περιοχές της Αθήνας.
Χτίστηκαν πολλές προσφυγικές κατοικίες, άλλες από αρχιτέκτονες, άλλες
από τους ίδιους. Το 1950, σε διάφορα σημεία της Αθήνας, έχτισαν

προσφυγικές γειτονιές. Αυτή που επισκεφθήκαμε ήταν μια από τις
μικρότερες. Συνήθως τα συγκροτήματα αυτά ήταν μεγαλύτερα. Η
αρχιτεκτονική αυτού του μικρού συγκροτήματος μας λέει ότι είναι από τα
συγκροτήματα που έχτισε η βασίλισσα Φρειδερίκη. Αυτό αναφέρεται γιατί
υπάρχουν αντίστοιχα κτήρια σε άλλες περιοχές της Αθήνας που έχουν την
υπογραφή αυτής της χορηγίας. Τα κτήρια αυτά είναι με πέτρα και έχουν
κεραμοσκεπές. Έχουν καμινάδες και είναι αρκετά απλά, αν και τα
πετρόχτιστα που δείχνουν απ` έξω την πέτρα είναι μια επιλογή. Υπάρχουν
και πολλά άλλα κτήρια που είναι πέτρινα αλλά τα έχουν βάψει άσπρα απ`
έξω. Σε αυτά τα κτήρια επιλέγεται να φανεί ότι είναι πέτρινα για να δείξει ότι
είναι γερά και ότι τους προσέχουν [τους πρόσφυγες]. Όπως είπε και ο κύριος
Γιώργος, πάντα φαίνονταν οι πέτρες.
Εδώ μπορούμε να δούμε και τις αλλοιώσεις των παλιών κτηρίων. Μπορούμε
να δούμε ότι η πλειοψηφία των παραθύρων έχει αλλάξει. Έχουν μείνει και
κάποια από την εποχή εκείνη. Επίσης έχουν προστεθεί σωλήνες, σιδεριές,
κάγκελα στα παράθυρα για να μην μπορεί να μπει κάποιος κλέφτης, κεραίες,
κλιματισμός... γενικά πράγματα που δεν έχουν προβλεφθεί εξαρχής, όπως
γίνεται σήμερα. Σημαντικό είναι να σκεφθούμε ότι ο σημερινός πεζόδρομος
μεταξύ των σπιτιών ήταν η κοινή αυλή όλων αυτών των σπιτιών. Αυτές οι
μικρές γειτονιές είχαν τέτοια χαρακτηριστικά. Πολλά πράγματα οι άνθρωποι
που έμεναν στην ίδια γειτονιά τα μοιράζονταν. Είχαν έναν κοινό χώρο που
έπλεναν τα ρούχα τους κλπ. Αυτό ήταν κάτι που έβλεπες στις προσφυγικές
πολυκατοικίες και στα προσφυγικά. Μπορούσε κανείς να βγει, να συνεργαστεί
και να συνυπάρξει με τους γείτονές του σε ένα πολύ φιλικό περιβάλλον.
Βλέπουμε κάποια τέτοια στοιχεία τα οποία στις πολυκατοικίες που υπάρχουν
παραδίπλα δεν υπάρχουν.

Εικόνα 19: (11) Φωτογραφίες από τα πέτρινα
Σύμφωνα με τον κύριο Γιώργο, το κομμάτι εδώ με τα πέτρινα ήταν μια πολύ
καλή περιοχή. «Είχα πολλούς φίλους που έφυγαν μετά από ένα διάστημα 20-
30 ετών. Έγιναν επιχειρηματίες... είχαν ιδιαίτερες ικανότητες. Ο Κολωνός
τότε ήταν μια συνοικία ακραίων καταστάσεων. Υπήρχαν σπίτια καλά που
έμεναν εύποροι Αθηναίοι και τα υπόλοιπα ήταν περιβόλια. Εδώ ήταν ένα καλό
σημείο. Αυτά τα 10-20 σπίτια και όσοι κατοικούσαν εδώ θεωρούνταν
προνομιούχοι για την τότε εποχή. Το να έχεις έναν όροφο 60-70
τετραγωνικά, όταν σε μια αυλή έμεναν 6 οικογένειες σε έξι δωμάτια, ήταν
σπουδαίο». Όπως μας είπε η κυρία Γρατσία, λέγεται ότι ήρθαν από τα
Πετράλωνα. Σύμφωνα με τον κύριο Γιώργο είναι πιθανόν. Σίγουρο είναι ότι
όλοι τους ήταν μικρασιάτες, όπως και στο καπνεργοστάσιο οι περισσότεροι.
Δε δούλευαν όλοι τους κάπου συγκεκριμένα. Κάποιοι ασχολήθηκαν με την
οικοδομή, κάποιοι με το εμπόριο. Ήταν ιδιαίτερα ικανοί άνθρωποι, έχουν
κάνει πολύ μεγάλη καριέρα. Το κάθε κτήριο πρέπει να είναι τετρακατοικία.
Στα κτήρια, μπροστά στις σκάλες, βλέπουμε ποδόμακτρα λόγω των
χωματόδρομων που υπήρχαν και της λάσπης. Εκεί έξυναν τα παπούτσια τους
για να μη μεταφέρουν τη λάσπη στο σπίτι τους. Είμαστε σα να βρισκόμαστε σε

ένα χωριό. Ξαφνικά βρεθήκαμε μέσα σε αυτήν την πυκνοκατοικημένη περιοχή
με τα ψηλά κτήρια και τα όχι τόσο ψηλά, σε ένα χωριό που θα μπορούσε να
είναι στην Κόρινθο, στη Μακεδονία. Όπως μας είπε ο κύριος Γιώργος το
Πάσχα έψηναν αρνιά στην αυλή.
Εικόνα 20: Διακρίνεται η αυλή μεταξύ των έξι προσφυγικών σπιτιών

8.--- Παλιά ερειπωμένα σπίτια στην περιοχή (Τριανταφυλλόπουλου και
Χωρέμη 49).
Η επίσκεψή μας συνεχίστηκε σε δύο παλιές κατοικίες της εποχής του 1930
περίπου. Συζητήσαμε για το ποια από τις δύο είναι παλαιότερη. Παλαιότερη
είναι αυτή που έχει κεραμίδια και όχι ταράτσα, τα υλικά της φαίνονται πιο
παλιά, ενώ στη νεότερη παρατηρούμε μεγάλα ανοίγματα που μπορούσαν να
γίνουν με το μπετόν. Το μπετόν, με το οποίο είναι κατασκευασμένες οι
πολυκατοικίες, έδωσε πολλές δυνατότητες στην αρχιτεκτονική. Γίνονται
πράγματα που δεν μπορούσαν να γίνουν παλαιότερα. Αλλάζει η μορφή των
κτηρίων την εποχή εκείνη. Στο σημείο αυτό μπορούμε να δούμε πώς ήταν τα
κτήρια πριν το μπετόν και πώς μετά. Γύρω από τα σπίτια αυτά βλέπουμε και
τις τωρινές μεγάλες πολυκατοικίες. Στο χώρο αυτών των δύο σπιτιών
υπάρχει και ένα ακόμα ιδιαίτερο στοιχείο που δείχνει το πώς ήταν τότε η
περιοχή και μας μαρτυρά τους λαχανόκηπους που υπήρχαν στην εποχή παλιά.
Υπάρχει μια στέρνα, γούρνα, χώρος αποθήκευσης νερού. Ακριβώς δίπλα
υπάρχει ένα πηγάδι. Τα είχαν αυτά γιατί τα χρειάζονταν για τις καλλιέργειές
τους. Οι λαχανόκηποι δεν ήταν μόνο για δική τους χρήση. Πουλούσαν.
Προμήθευαν και την υπόλοιπη Αθήνα από αυτούς τους κήπους εδώ. Γι΄ αυτό
και το όνομα της περιοχής εδώ είναι Κολοκυνθούς, από τα κολοκύθια.
Εικόνα 21: (6) Στην περιοχή του "Φελλού". Διακρίνονται δύο παλιά σπίτια, η στέρνα και το μαγγανοπήγαδο
του οικοπέδου καθώς και η συμβολή των δρόμων στις πινακίδες της απέναντι της εισόδου των κτηρίων
πολυκατοικίας.
Όπως μας ανέφερε η κυρία Γρατσία, δε γνωρίζουμε σε ποιον ανήκει το κτήμα
εδώ. Άλλη λέξη για τη στέρνα είναι η δεξαμενή, για την αποθήκευση νερού.
Το μαγγανοπήγαδο που υπάρχει στο χώρο αυτό είναι ένα μηχάνημα για
άντληση νερού από πηγάδι που πήρε τ’ όνομά του από την αντλία ή μαγγάνι
που υπήρχε. Δεν έβγαζαν μόνοι τους το νερό. Συνήθως είχε κάτι σα ρόδα
όπου τοποθετούσαν δοχεία, πολλά στη σειρά, με τα οποία έπαιρναν το νερό

και το έριχναν σε αυλάκια για να ποτίσουν τα λαχανικά τους. Η περιοχή
παλιά, όπως μας ανέφερε ο κύριος Καραντζάς, λεγόταν "του Φελλού". Τόσο η
κυρία Γαλέου όσο και ο κύριος Καραντζάς θυμόντουσαν ότι εκεί έκαναν και
μπάνιο. Παλαιότερα δεν υπήρχε εύκολα πρόσβαση σε θάλασσα με λεωφορεία
κλπ, όπως είναι τώρα, τα παιδιά έμπαιναν στη στέρνα και έκαναν βουτιές και
κολυμπούσαν. Παράλληλα άρδευαν και τα περιβόλια. Ο κύριος Γιώργος έκανε
και αυτός βουτιές στη στέρνα. Όπως μας είπε, εκεί υπήρχαν μόνο περιβόλια.
Αυτά τα έδωσαν αντιπαροχή οι ιδιοκτήτες και χτίστηκαν οι πολυκατοικίες
που υπάρχουν γύρω γύρω στην περιοχή και έχει γίνει αγνώριστη σε σχέση με
αυτά που θυμούνται, έχουν κρατήσει στη μνήμη τους, η κυρία Λίτσα και ο
κύριος Γιώργος που μας συντρόφευσαν, δίνοντάς μας πληροφορίες σε όλη τη
διαδρομή –ξενάγηση που έγινε με την MONUMENTA.
Εικόνα 22: Στην περιοχή "του Φελλού". Φωτογραφία του οικοπέδου με τα δύο σπίτια, τη στέρνα και το
μαγγανοπήγαδο από το google.gr/maps

9.--- 57ο
και 61ο
Δημοτικό Σχολείο Αθηνών
Το κτήριο αυτό, το αρχικό, κατασκευάστηκε την ίδια εποχή με τα
προηγούμενα κτήρια που επισκεφθήκαμε. Ο αρχιτέκτονάς του είναι ο Νίκος
Εικόνα 23: 57
ο
και 61
ο
Δημοτικά Σχολεία Αθηνών
Μητσάκης ο οποίος έκανε και άλλα κτήρια, όπως το σχολείο στα Εξάρχεια,
από τα πιο γνωστά έργα του Μητσάκη, που αποτελεί και έργο αναφοράς του
ελληνικού μοντερνισμού. Εκείνη την εποχή δεν είχε χτιστεί ο πάνω όροφος.
Τώρα υπάρχουν τρεις όροφοι στο σχολείο. Το 1960 χτίστηκε ο τελευταίος
όροφος. Ένα όμορφο στοιχείο είναι αυτό με τις κολόνες που βλέπουμε από
τον πεζόδρομο της Διστόμου. Αυτό μπόρεσε να γίνει με τη χρήση του μπετόν
που αναφέρθηκε και προηγουμένως. Με τις πέτρες που έχτιζαν παλαιότερα
δεν μπορούσαν να κάνουν ούτε τόσο μεγάλα ανοίγματα ούτε τόσο στρογγυλές
κολόνες. Γι’ αυτό αλλάζει τόσο πολύ η αρχιτεκτονική όταν έρχεται το
σκυρόδεμα, το μπετόν δηλαδή και από τα νεοκλασικά κτήρια που υπήρχαν
παλιά, με μικρά παράθυρα, διώροφα κλπ περνάμε σε κάτι σαν αυτό. Το
σχολείο είναι του 1930, όπως και το παλιό κτήριο του δικού μας σχολείου
που έγινε μεταξύ 1930-1934, σε σχέδια του διάσημου μοντερνιστή

αρχιτέκτονα Άγγελου Σιάγα. Πρωτολειτούργησε το 1935. Πολλά σχολεία
χτίστηκαν την ίδια περίοδο στην Αθήνα αλλά και σε άλλες περιοχές της
χώρας. Είναι τα κτήρια, τα σχολεία του μοντέρνου κινήματος όπως λέγονται.
Εκείνη την εποχή χτίζονται πολλά σχολεία, 3000 σχολεία στο σύνολο της
χώρας. Υπάρχει το προσφυγικό κύμα της εποχής, αλλά υπάρχει και
εσωτερική μετανάστευση που από την επαρχία έρχονται στην Αθήνα για
δουλειά, όπου υπάρχουν εργοστάσια, όπως αυτά που είδαμε: το Δημόσιο
Καπνεργοστάσιο, το μικρό εργοστάσιο μαρμαροτεχνίας κλπ. Η Αθήνα έχει
πολλά να προσφέρει αλλά χρειάζεται και κοινωνικές υπηρεσίες. Χρειάζεται
σχολεία, χρειάζεται νοσοκομεία τα οποία χτίζονται εκείνη την περίοδο. Αυτό
το σχολείο είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.
Εικόνα 24: (6) Έξω από τα Δημοτικά το αρχικό κτήριο των οποίων σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Νίκος Μητσάκης

10.--- Λόφος του Ιππίου Κολωνού
Η ξενάγησή μας οδηγήθηκε στον τερματικό σταθμό που είναι ο λόφος του
Ιππίου Κολωνού.
Εικόνα 25: Λόφος Ιππείου Κολωνού
Βρισκόμαστε στην αρχαία συνοικία του Κολωνού. Βλέπουμε πάνω στον λόφο
δύο μνημεία. Μια στήλη και μια λουτροφόρο. Και τα δύο είναι ταφικά μνημεία.
Το ένα είναι μια στήλη που έβαζαν οι αρχαίοι έλληνες στους τάφους και το
άλλο είναι μια λουτροφόρος υδρία που έχει χρησιμοποιηθεί εδώ για να
στεγάσει την καρδιά του Λενορμάν. Η λουτροφόρος ήταν ένα αγγείο του γάμου
που το χρησιμοποιούσαν και ως ταφικό μνημείο. Εδώ επέλεξαν να ταφούν δύο
άτομα που αγαπούσαν την αρχαία Ελλάδα. Ο Μύλλερ
[https://el.wikipedia.org/wiki/Καρλ_Ότφριντ_Μίλερ], ένας αρχαιολόγος
που συμμετείχε σε ανασκαφές γενικότερα της Αθήνας και ο αιγυπτιολόγος και
ερευνητής της αρχαίας ελληνικής τέχνης Λενορμάν
[https://el.wikipedia.org/wiki/Σαρλ_Λενορμάν] που ήθελε να ταφεί κοντά
στην Ακαδημία που δίδασκε ο Πλάτωνας στην περιοχή του Κολωνού. Η οδός
που περνά μπροστά από το παλιό Δημοτικό Καπνεργοστάσιο έχει πάρει προς
τιμήν του το όνομά του. Τα μνημεία αυτά δεν είναι φυσικά αρχαία. Έγιναν τον
19ο αιώνα αλλά μιμούνται τα αρχαία επιτύμβια μνημεία. Από τον λόφο αυτό

μπορούμε να δούμε πόσο πυκνοκατοικημένη και πυκνοδομημένη είναι η
Αθήνα.
Η περιοχή ονομάζεται Ίππιος Κολωνός γιατί στο παρελθόν βρισκόταν ο ναός
του Ιππίου Ποσειδώνα που ήταν και προστάτης του Δήμου. Το σύμβολο του
Ποσειδώνα δεν είναι μονάχα η τρίαινα αλλά και τα άλογα. Εδώ γεννήθηκε και
έγραψε για τον Κολωνό ο τραγικός ποιητής Σοφοκλής ο οποίος είχε γράψει
και τον "Οιδίποδα επί Κολωνώ".
Η κυρία Γαλέου διαβάζει Σοφοκλή.
Εικόνα 26: Η κυρία στον λόφο του Ιππίου Κολωνού διαβάζει Σοφοκλή "Οιδίπους επί Κολωνώ"
"Εδώ ήρθες, ξένε, στο καλύτερο μέρος της γης μας, που αλόγατα όμορφα
έχει, τον λευκόχρωμο τον Κολωνό, που γλυκόλαλο δω αηδόνι κελαηδά και
φτερώνει συχνά μες στα πράσινα τούτα φαράγγια, μες στον σκούρο χωμένο
κισσό, στου Θεού το απάτητο δάσος που είναι γεμάτο με μύριους καρπούς,
που καθόλου ο ήλιος δεν βλέπει και αέρας κανείς δεν χτυπά, όπου πάντα ο
Βάκχος, ο Διόνυσος, μπαίνει εκεί μέσα και τριγύρω του έχει τις θεές
παραμάνες και φουντώνει ο νάρκισσος πάντα, από τη δρόσο εδώ του ουρανού
κάθε μέρα, με τα όμορφα που έχει τσαμπιά, των μεγάλων Θεών το αρχαίο
στεφάνι και ακόμα ο κρόκος χρυσαφένιος που λάμπει, ούτε οι άγρυπνες
βρύσες στερεύουν τα νερά τους που δίνουν στο ποτάμι μας τον Κηφισό, αλλά
πάντα αυτός κάθε μέρα, από τους κάμπους της εύφορης γης μας περνά, με

καθάριο νερό και τη βλάστηση γρήγορα φέρνει, και αυτήν οι χοροί των
Μουσών δεν μίσησαν ούτε ακόμα η θεά Αφροδίτη που χρυσό χαλινάρι κρατά."
Το κείμενο αποτελεί έναν ύμνο για τον Κολωνό, την πατρίδα του Σοφοκλή. Το
χαρακτηριστικό της περιοχής που είναι άξια θαυμασμού είναι η φύση. Υπάρχει
ένας οργασμός της φύσης. Αναφέρεται στο Κηφισό που τότε ήταν θεός αλλά
τώρα, από τους σύγχρονους Έλληνες, έχει γίνει βόθρος. Όπως αναφέρθηκε,
είναι η μόνη χώρα που μετατρέπει τα ποτάμια της σε βόθρους. Αντί να τα
επαναφέρει, τα κλείνει ή τα κάνει υπονόμους...
Ο κύριος Γιώργος Καραντζάς θυμάται που πήγαιναν στον λόφο του Ιππίου
Κολωνού και έπαιζαν. Όταν ήταν παιδιά δε γνώριζαν για τις αρχαιότητες. Δεν
είχε πολυασχοληθεί ο ίδιος. Γνώριζαν μόνο τα ονόματα του Μύλλερ και του
Λενορμάν.
Ο λόφος ήταν γυμνός. Ο πατέρας της γυναίκας του, που ήρθε ανάπηρος από
την Μικρά Ασία με ένα πόδι, μαζί με άλλους τον φύτεψαν και έκαναν το
αναψυκτήριο εδώ. Σε αυτό το αναψυκτήριο είχε περάσει το 1962 ό,τι
καλύτερο υπήρχε στην Αθήνα το καλοκαίρι. Ο Μαρούδας, ο Γούναρης, η
Βασιλειάδου κλπ.
Εικόνα 27: Καφενείο αναψυκτήριο για το οποίο μίλησε ο κ. Καραντζάς. Η φωτογραφία μας δόθηκε από την
MONUMENTA για την εργασία μας. Αρχείο Καπράλου, πηγή Γ. Καραντζάς.

Εικόνα 28: (7) Στον λόφο του Ιππίου Κολωνού
Πηγές:
 Αποφώνηση ξενάγησης
 https://bit.ly/2wHhIlT
 https://el.wikipedia.org/wiki/Καρλ_Ότφριντ_Μίλερ
 https://el.wikipedia.org/wiki/Κολωνός
 https://el.wikipedia.org/wiki/Σαρλ_Λενορμάν

Ευχαριστίες.
Ευχαριστούμε πολύ την αρχαιολόγο κυρία Ειρήνη Γρατσία και την αρχιτέκτονα
κυρία Κική Μουντανέα από την MONUMENTA για την ξενάγηση που μας
έκαναν, την υπάλληλο της βιβλιοθήκης στο παλιό Δημόσιο Καπνεργοστάσιο
και τους κατοίκους της περιοχής κυρία Ευαγγελία Γαλέου και κύριο Γιώργο
Καραντζά που μας έδωσαν προφορικές μαρτυρίες ακολουθώντας τη διαδρομή
της ξενάγησης.
Ιδιαίτερα ευχαριστούμε την κυρία Ειρήνη Γρατσία για τις φωτογραφίες και τα
βίντεο που μας προμήθευσε, μιας και η βασική φωτογραφική μηχανή μας
παρουσίασε προβλήματα.
Συνοδοί εκπαιδευτικοί: Θάλεια Μπουσιοπούλου, Σοφία Μαναγλιώτου, Τάσος
Καραμπίνης.
Μαθητές: Δανάη, Ελεάνα, Ελισσάβετ, Ελισόνα, Ελπίδα, Ευδοξία, Ηλιάνα,
Θεοδώρα, Ιωάννα, Κλαούντια, Μανάτ, Μάρθα, Μαρία, Νεφέλη, Νουρ, Πάολα,
Ραφαέλλα, Ρόζα, Σόφη, Στέλλα, Αλέξης, Ευστράτιος, Παναγιώτης, Σταύρος,
Σωκράτης.
Μέλη του Περιβαλλοντικού προγράμματος "Αμπελόκηποι Αθήνας:
Ακολουθώντας τα ίχνη του φυσικού τοπίου, των μνημείων και της μνήμης",
της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου Πληροφορικής
και της δράσης "Tο παιδί, η πόλη και τα μνημεία".
56ο Γυμνάσιο Αθήνας
Σχολικό έτος: 2019-2020

Διαδρομές στην Αθήνα με το 56ο Γυμνάσιο Αθήνας και την MONUMENTA: Κολωνός

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Tassos Karampinis

More from Tassos Karampinis (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (14)

Διαδρομές στην Αθήνα με το 56ο Γυμνάσιο Αθήνας και την MONUMENTA: Κολωνός