SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 4
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Гемодиализын үеийн
хооллолт
Зохистой хооллолт гэдэг нь өөрт
шаардлагатай шимт бодисыг хоол хүнсээр
дамжуулан авах ба аливаа нэг хүнсний хэт
их эсвэл хэт бага хэрэглээнээс татгалзаж
зохистой хэмжээгээр зөв тохируулан
хэрэглэх юм.
Бид бүхний өдөр тутам хэрэглэдэг
хүнсний бүтээгдэхүүнийг 6 төрөл болгон
ангилдаг бөгөөд эдгээр нь бидний биед шаардлагатай уураг, нүүрс ус, өөх тос, аминдэм, эрдэс,
ус гэх шимт бодисуудыг бидний биед өгдөг.
Та гемодиализын үед эдгээр шимт бодисуудаас уураг, ус /шингэн/, натри, фосфор, кали
зэргийн хоногийн хэрэгцээ, ямар хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдаж буйг нарийн мэдэж байх нь
чухал юм.
Гемодиализын үед уураг яагаад чухал вэ?
Уураг нь бидний биеийн өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг
хангадаг бөгөөд 1г уураг задрахад 4ккал энерги ялгаруулж энергийн
их үүсвэр болдог шимт бодис юм. Хоол хүнснээс авсан уураг нь биед
ашиглагдаж, ашиглагдаагүй үлдсэн нь хаягдал болон хувирдаг ба энэ
хаягдал нь бөөрөөр гадагшилдаг тул уургийг зохистой хэмжээгээр
хэрэглэнэ. Уургийн хоногийн хэрэглээ биеийн жингийн кг тутамд 1,2г
байхаар тооцож хэрэглэнэ.
Өдөрт хэрэглэх уургийн хэмжээ=Биеийн жин /кг/*1,2г/кг
Жишээ нь: 56кг жинтэй гэвэл 56кг*1,2г/кг=67,2г уураг хоногт хэрэглэнэ.
Таны уургийн хоногийн хэрэглээ: Биеийн жин................кг*1,2г/кг=.................г
Гемодиализын үед шингэн яагаад чухал вэ?
Хоногийн шингэний хэрэгцээг хангахуйц тасалгааны хэмд шингэн
төлөвт байдаг бүх уух шингэн зүйл хамрагдана. Та хэр их хэмжээний
шингэн ууж буйгаас хамааран таны биеийн жин тодорхой хэмжээгээр
өөрчлөгддөг тул хоногт хэрэглэж буй шингэнээ хянаарай. Мөн шээсний
гарц багасаж, хавагналт хурцаар явагдах үед шингэний хэмжээг
багасгадаг.
Хоногт шаардлагатай шингэний хэмжээ=Хоногт ялгарч буй шээсний хэмжээ /мл/+500мл
Жишээ нь: Хоногт ялгарсан шээсний хэмжээ 1500мл+500мл=2000мл шингэн хоногт хэрэглэх
Таны хоногийн шингэний хэрэгцээ: Ялгарч буй шээсний хэмжээ............мл+500мл=.............мл
Гемодиализын үед натри яагаад чухал вэ?
Натри нь хоол хүнсэнд агуулагддаг эрдэс бодис юм. Бөөр нь натрийг
бие махбодиос шүүж шээсээр гадагшлуулдаг. Натрийг их хэмжээгээр
тогтмол хэрэглэх нь биед шингэн хуримтлагдахад хүргэдэг тул
хоногийн хэрэгцээг хэтрүүлэхнүй байх нь чухал юм. Хоногт 2000мг-
аас доош натри хэрэглэхийг зөвөлдөг ба натри ихээр агуулсан
хүнсийг хязгаарлах шаардлагатай. Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн
натрийн хэмжээг харна уу.
Давс/натри/-ны хэрэглээг бууруулахын тулд:
☺ Давсны хэрэглээгээ бага багаар аажмаар бууруулах
☺ Кетчуп, цуу, сүмсэнд давс их агуулагддаг тул бага хэрэглэх
☺ Давсалсан ногоонууд, хиам, зайдас, гахайн утсан мах, бэлэн гоймон, давсалсан самар
зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзах
☺ Хоолыг бэлтгэхдээ цагаан цуу, нимбэг, амтат жүржийн шүүс зэрэг исгэлэн амттай
бүтээгдэхүүн болон гич, перец, зэрэг үнэр амт оруулагчыг сонгон хэрэглэх
☺ Хоолыг ургамал, ногоогоор амтлах
Гемодиализын үед фосфор яагаад чухал вэ?
Фосфор нь хоол хүнсэнд агуулагдах эрдэс бодис бөгөөд их
хэмжээгээр хэрэглэхэд цусан дахь фосфорын хэмжээ ихэсдэг.
Диализд ороход бүх фосфорыг шүүж чаддаггүй бөгөөд цусан дахь
фосфрор ихсэхэд ясан дахь кальци гадагшлдаг. Цусан дахь
фосфорыг хэвийн хэмжээнд байлгахын тулд фосфороор баялаг
хүнсийг хязгаарлах хэрэгтэй. Хоногт 17мг хэрэглэнэ.
Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн фосфорийн хэмжээг харна уу.
Гемодиализын үед кали яагаад чухал вэ?
Кали нь хоол хүнсэнд агуулагддаг эрдэс бодис бөгөөд кали ихээр
агуулдаг хүнсийг хязгаарладаг. Цусан дах калийн хэмжээ хэвийн байх
үед хязгаарлах шаардлагагүй харин гемодиализын үед цусан дахь
калийн хэмжээ ихсэх шинж илэрвэл хэмжээг багасгах хэрэгтэй.. Хоногт
1700-2000мг шаардлагатай.
Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн
калийн хэмжээг харна уу.
Калийн хэрэглээг бууруулахын тулд:
Хальстай хүнсний түүхий эдийг хальсалж хэрэглэх
Хүнсний бүтээгдэхүүнийг жижиг хэрчиж усанд сойх
Кали ихтэй хүнсийг өөрийнх нь хэмжээнээс 4-5 дахин их усанд 2 цагаас дээш хугацаагаар
байлгаад дахин усаар угаасны дараа хоол хийх
Гадуур хооллох үед анхаарах зүйлс:
Хоолны цэстэй сайтар танилцаж өөрийн дэглэмд тохирсоныг
сонгох, ямар аргаар бэлтгэснийг асуух
Давс багатай бэлтгэж өгөхийг хүсэх
Гадуур хооллохоос өмнө хэт их шингэн уухгүй байх
Натри, калийн хэмжээ хамгийн багатай хүнсийг сонгох
Хэт их хэмжээгээр идэхгүй байх
Хоолзүйн зөвлөгөө өгөх кабинет
ХСҮТ, II давхар №200 тоот
Хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдах илчлэг,
шимт бодисын хэмжээ
Та дараах хүснэгтээс өөрийн хэрэглэж буй хүнсний бүтээгдэхүүний илчлэг, уураг, натри, кали,
фосфорын хэмжээг мэдэж авах ба хэрэглээгээ хянах боломжтой юм.
Хүнсний бүтээгдэхүүний төрөл Хэмжээ,
/г/
Нүдэн
баримжаа
Илчлэг
/ккал/
Шимт бодис
Уураг
/г/
Натри
/мг/
Кали
/мг/
Фосфор
/мг/
Үр тарианы төрөл Цагаан
талх
35 1 зүсэм 100 2 150 33 26
Хар талх 35 1 зүсэм 65 2 150 105 81
Гоймон 100 Хагас
аяга
352 12 8 15 191
Пүнтүүз 100 Хагас
аяга
341 0,6 8 15 7
Гурил 100 Хагас
аяга
337 9,8 3 126 113
Цагаан
будаа
70 Хагас
аяга
100 2 2 30 30
Гурвалжин
будаа
100 Хагас
аяга
340 10 2 324 254
Шар будаа 100 Хагас
аяга
351 12 83,7 201 233
Хөц будаа 100 Хагас
аяга
359 9,3 122 233
Төмс 180 Том 1ш 100 2 2 60 60
Махны төрөл Үхрийн мах 40 1 алга 75 8 50 120 90
Хонины
мах
100 2 алга
хагастай
200 16 60 270 178
Ямааны
мах
100 2 алга
хагастай
105 20 124
Адууны
мах
100 2 алга
хагастай
154 19 50 370 185
Тахианы
мах
100 2 алга
хагастай
180 19 100 300 178
Гахайн мах 40 1 алга 75 8 50 120 90
Загасны
мах
100 2 алга
хагастай
80 18 270 191
Өндөг 60 1ш 75 8 50 120 90
Хиам 50 5 зүсэм 75 5 250
Ногооны төрөл Байцаа 70 Болсон ½
аяга
20 100 20
Лууван 100 Дунд 1ш 27 60 290 36
Шар
манжин
100 Дунд 1ш 20 238 25
Хүрэн
манжин
100 Дунд 1ш 41 62 335 45
Сонгино 70 1ш том 20 9 100 20
Сармис 100 Дунд 3ш 20 134
Чинжүү 100 Дунд 2ш 20 2 213 26
Өргөст
хэмх
70 Урт 1/2 20 8 100 20
Улаан
лооль
100 Том 1ш 17 6 297 27
Цэцэгт
байцаа
70 1/3 20 200 20
Шанцай 70 Болсон ½
аяга
20 200 20
Жууцай 70 Болсон ½
аяга
20 200 20
Далайн
байцаа
70 7ш 20 400 20
Амтат
хулуу
100 Болсон ½
аяга
20 400 20
Сүүний төрөл Үнээний
сүү
100 Хагас
аяга
100 6 90 140 94
Тараг 100 Хагас
аяга
100 6 128 94
Бяслаг
/монгол/
100 Том 1
зүсэм
561 41 1000 580
Ааруул 100 Том 3ш 450 46 41 112 217
Аарц 100 Хагас
аяга
256 23 97
Ээзгий 100 Хагас
аяга
401 80
Айраг 100 Хагас
аяга
48 4,6 54
Жимсний төрөл Алим 100 1ш дунд 50 100 20
Усан үзэм 100 10ш 50 100 20
Хан
боргоцой
100 1ш дунд 50 100 20
Мандарин 100 1ш дунд 45 2 210 19
Киви 100 1ш том 50 400 20
Банана 120 1ш дунд 80 1 400 20
Лийр 100 1ш дунд 45 200 20
Тоор 100 2ш дунд 50 1 204 21
Тарвас 200 Том 1
зүсэм
50 200 20
Чавга 100 Хагас
аяга
50 2 221 18
Нимбэг 100 1ш дунд 50 3 144 16
Чацаргана 100 Хагас
аяга
90 4 133 9
Гүзээлзгэнэ 150 10ш 50 200 20
Чангаанз 150 15ш 50 200 20
Улаан
лооль
250 1ш том 50 400 20
Ундааны төрөл Шар айраг 330 1 жижиг
лааз
133 18 86 65
Дарс 150 108 8 74 13
Кола 250 1 аяга 100 25
Кофе 180 74 85 122 40
Бусад Зөгийн бал 30 3
ц,халбага
100 3 20 5
Давс 1 1/3
ц,халбага
400
Хатуу
чихэр
25 5ш 100 3 20 5
Варень 35 3,5
ц,халбага
100 3 20 5
Элсэн
чихэр
25 2,5
ц,халбага
100 3 20 5
Зайрмаг 150 1 аяга 125 6 100 300 180
Цөцгийн
тос
50 5
ц,халбага
400
Шоколад 20 4 нүд 100 3 20 5
Майонез 40 4 ц,
халбага
400

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинtuya0507
 
баасны шинжилгээ зассан
баасны шинжилгээ зассанбаасны шинжилгээ зассан
баасны шинжилгээ зассанnight owl
 
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээл
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээлЦагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээл
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээлuniv.medical healt
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологиnight owl
 
хүнсний ногооны ид шид н.энхзориг
хүнсний ногооны ид шид    н.энхзоригхүнсний ногооны ид шид    н.энхзориг
хүнсний ногооны ид шид н.энхзоригН. Энхзориг
 
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахХоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахGantulga Dashdondov
 
эрүүл бие зөв хоололт
эрүүл бие зөв хоололтэрүүл бие зөв хоололт
эрүүл бие зөв хоололтAnkhzaya Zaya
 
хоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрхоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрOyundari Nyamsuren
 
гэр бүл төлөвлөлт
гэр бүл төлөвлөлт гэр бүл төлөвлөлт
гэр бүл төлөвлөлт Yanjaabzd
 
хоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрхоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрOyundari Nyamsuren
 
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoobulgaaubuns
 
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгалАриутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгалБатхүү Батдорж
 
төмрийн бэлдмэл
төмрийн бэлдмэлтөмрийн бэлдмэл
төмрийн бэлдмэлХалиун
 
бодисын солилцооны хам шинж
бодисын солилцооны хам шинжбодисын солилцооны хам шинж
бодисын солилцооны хам шинжМөнхтуул Г
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайSosoo Byambaa
 
эмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглэээмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглээTuul Tula
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологиnight owl
 
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалалтогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалалHumen Resource
 

Was ist angesagt? (20)

халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчин
 
Hool lecture 4
Hool lecture 4Hool lecture 4
Hool lecture 4
 
баасны шинжилгээ зассан
баасны шинжилгээ зассанбаасны шинжилгээ зассан
баасны шинжилгээ зассан
 
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээл
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээлЦагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээл
Цагаан хоол эрүүл мэнд шим тэжээл
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологи
 
хүнсний ногооны ид шид н.энхзориг
хүнсний ногооны ид шид    н.энхзоригхүнсний ногооны ид шид    н.энхзориг
хүнсний ногооны ид шид н.энхзориг
 
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахХоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
 
эрүүл бие зөв хоололт
эрүүл бие зөв хоололтэрүүл бие зөв хоололт
эрүүл бие зөв хоололт
 
хоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрхоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэр
 
гэр бүл төлөвлөлт
гэр бүл төлөвлөлт гэр бүл төлөвлөлт
гэр бүл төлөвлөлт
 
хоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэрхоолны газрын ариун цэвэр
хоолны газрын ариун цэвэр
 
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
 
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгалАриутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
Ариутгал эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
 
төмрийн бэлдмэл
төмрийн бэлдмэлтөмрийн бэлдмэл
төмрийн бэлдмэл
 
бодисын солилцооны хам шинж
бодисын солилцооны хам шинжбодисын солилцооны хам шинж
бодисын солилцооны хам шинж
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
 
эмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглэээмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглээ
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологи
 
чихрийн шижин
чихрийн шижинчихрийн шижин
чихрийн шижин
 
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалалтогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал
тогооч нарын мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал
 

Ähnlich wie Gemodializ garin avlga

Ähnlich wie Gemodializ garin avlga (20)

Zokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoolloltZokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoollolt
 
Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2
 
эрүүл хоол
эрүүл хоолэрүүл хоол
эрүүл хоол
 
хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112
 
Emd
EmdEmd
Emd
 
тэс.docx
тэс.docxтэс.docx
тэс.docx
 
Eruul mend 5e
Eruul mend 5eEruul mend 5e
Eruul mend 5e
 
Burn nutrition
Burn nutritionBurn nutrition
Burn nutrition
 
Oruul
OruulOruul
Oruul
 
Hool huns hicheel 5
Hool huns hicheel 5Hool huns hicheel 5
Hool huns hicheel 5
 
Ходоодны өвчлөл
Ходоодны өвчлөлХодоодны өвчлөл
Ходоодны өвчлөл
 
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Хоол боловсруулах тогтолцооХоол боловсруулах тогтолцоо
Хоол боловсруулах тогтолцоо
 
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
 
Турах зөвөлгөө
Турах зөвөлгөөТурах зөвөлгөө
Турах зөвөлгөө
 
зөв хооллолт
зөв хооллолтзөв хооллолт
зөв хооллолт
 
Vegan diet for health web
Vegan diet for health webVegan diet for health web
Vegan diet for health web
 
жимснүүдийн ашиг тус
жимснүүдийн ашиг тусжимснүүдийн ашиг тус
жимснүүдийн ашиг тус
 
ахмад
ахмадахмад
ахмад
 

Mehr von Ukhnaa Tungalag (20)

55x700
55x70055x700
55x700
 
Shilen dansnii medee 2016
Shilen dansnii medee 2016Shilen dansnii medee 2016
Shilen dansnii medee 2016
 
Webd aguulga uguh_shaardlaga
Webd aguulga uguh_shaardlagaWebd aguulga uguh_shaardlaga
Webd aguulga uguh_shaardlaga
 
3 r sariin orlogiin grap
3 r sariin orlogiin grap3 r sariin orlogiin grap
3 r sariin orlogiin grap
 
Sariin medee 3 sar
Sariin medee 3 sarSariin medee 3 sar
Sariin medee 3 sar
 
Sariin medee 3 20411
Sariin medee 3 20411Sariin medee 3 20411
Sariin medee 3 20411
 
Batlagdsan tusuv 2016
Batlagdsan tusuv 2016Batlagdsan tusuv 2016
Batlagdsan tusuv 2016
 
7r mayagt ts 2016
7r mayagt ts 20167r mayagt ts 2016
7r mayagt ts 2016
 
7 r mayagt huns 2016
7 r mayagt huns 20167 r mayagt huns 2016
7 r mayagt huns 2016
 
7 r mayagt em 2016
7 r mayagt em 20167 r mayagt em 2016
7 r mayagt em 2016
 
Hsut n 2015 onii handiv tuslamj hurungu oruulaltaar irsen undsen hurungiin ...
Hsut n 2015 onii handiv tuslamj hurungu oruulaltaar irsen   undsen hurungiin ...Hsut n 2015 onii handiv tuslamj hurungu oruulaltaar irsen   undsen hurungiin ...
Hsut n 2015 onii handiv tuslamj hurungu oruulaltaar irsen undsen hurungiin ...
 
5 say
5 say5 say
5 say
 
5 say.4
5 say.45 say.4
5 say.4
 
5 say.3
5 say.35 say.3
5 say.3
 
5 say 2
5 say 25 say 2
5 say 2
 
2016 1 sar 2
2016 1 sar 22016 1 sar 2
2016 1 sar 2
 
2016 01 sar 1
2016 01 sar 12016 01 sar 1
2016 01 sar 1
 
2015 4 uliral
2015 4 uliral2015 4 uliral
2015 4 uliral
 
Orlogo grap 02
Orlogo grap 02Orlogo grap 02
Orlogo grap 02
 
Orlogo grap 01
Orlogo grap 01Orlogo grap 01
Orlogo grap 01
 

Gemodializ garin avlga

  • 1. Гемодиализын үеийн хооллолт Зохистой хооллолт гэдэг нь өөрт шаардлагатай шимт бодисыг хоол хүнсээр дамжуулан авах ба аливаа нэг хүнсний хэт их эсвэл хэт бага хэрэглээнээс татгалзаж зохистой хэмжээгээр зөв тохируулан хэрэглэх юм. Бид бүхний өдөр тутам хэрэглэдэг хүнсний бүтээгдэхүүнийг 6 төрөл болгон ангилдаг бөгөөд эдгээр нь бидний биед шаардлагатай уураг, нүүрс ус, өөх тос, аминдэм, эрдэс, ус гэх шимт бодисуудыг бидний биед өгдөг. Та гемодиализын үед эдгээр шимт бодисуудаас уураг, ус /шингэн/, натри, фосфор, кали зэргийн хоногийн хэрэгцээ, ямар хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдаж буйг нарийн мэдэж байх нь чухал юм. Гемодиализын үед уураг яагаад чухал вэ? Уураг нь бидний биеийн өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг хангадаг бөгөөд 1г уураг задрахад 4ккал энерги ялгаруулж энергийн их үүсвэр болдог шимт бодис юм. Хоол хүнснээс авсан уураг нь биед ашиглагдаж, ашиглагдаагүй үлдсэн нь хаягдал болон хувирдаг ба энэ хаягдал нь бөөрөөр гадагшилдаг тул уургийг зохистой хэмжээгээр хэрэглэнэ. Уургийн хоногийн хэрэглээ биеийн жингийн кг тутамд 1,2г байхаар тооцож хэрэглэнэ. Өдөрт хэрэглэх уургийн хэмжээ=Биеийн жин /кг/*1,2г/кг Жишээ нь: 56кг жинтэй гэвэл 56кг*1,2г/кг=67,2г уураг хоногт хэрэглэнэ. Таны уургийн хоногийн хэрэглээ: Биеийн жин................кг*1,2г/кг=.................г Гемодиализын үед шингэн яагаад чухал вэ? Хоногийн шингэний хэрэгцээг хангахуйц тасалгааны хэмд шингэн төлөвт байдаг бүх уух шингэн зүйл хамрагдана. Та хэр их хэмжээний шингэн ууж буйгаас хамааран таны биеийн жин тодорхой хэмжээгээр өөрчлөгддөг тул хоногт хэрэглэж буй шингэнээ хянаарай. Мөн шээсний гарц багасаж, хавагналт хурцаар явагдах үед шингэний хэмжээг багасгадаг. Хоногт шаардлагатай шингэний хэмжээ=Хоногт ялгарч буй шээсний хэмжээ /мл/+500мл Жишээ нь: Хоногт ялгарсан шээсний хэмжээ 1500мл+500мл=2000мл шингэн хоногт хэрэглэх Таны хоногийн шингэний хэрэгцээ: Ялгарч буй шээсний хэмжээ............мл+500мл=.............мл Гемодиализын үед натри яагаад чухал вэ? Натри нь хоол хүнсэнд агуулагддаг эрдэс бодис юм. Бөөр нь натрийг бие махбодиос шүүж шээсээр гадагшлуулдаг. Натрийг их хэмжээгээр тогтмол хэрэглэх нь биед шингэн хуримтлагдахад хүргэдэг тул хоногийн хэрэгцээг хэтрүүлэхнүй байх нь чухал юм. Хоногт 2000мг- аас доош натри хэрэглэхийг зөвөлдөг ба натри ихээр агуулсан
  • 2. хүнсийг хязгаарлах шаардлагатай. Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн натрийн хэмжээг харна уу. Давс/натри/-ны хэрэглээг бууруулахын тулд: ☺ Давсны хэрэглээгээ бага багаар аажмаар бууруулах ☺ Кетчуп, цуу, сүмсэнд давс их агуулагддаг тул бага хэрэглэх ☺ Давсалсан ногоонууд, хиам, зайдас, гахайн утсан мах, бэлэн гоймон, давсалсан самар зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзах ☺ Хоолыг бэлтгэхдээ цагаан цуу, нимбэг, амтат жүржийн шүүс зэрэг исгэлэн амттай бүтээгдэхүүн болон гич, перец, зэрэг үнэр амт оруулагчыг сонгон хэрэглэх ☺ Хоолыг ургамал, ногоогоор амтлах Гемодиализын үед фосфор яагаад чухал вэ? Фосфор нь хоол хүнсэнд агуулагдах эрдэс бодис бөгөөд их хэмжээгээр хэрэглэхэд цусан дахь фосфорын хэмжээ ихэсдэг. Диализд ороход бүх фосфорыг шүүж чаддаггүй бөгөөд цусан дахь фосфрор ихсэхэд ясан дахь кальци гадагшлдаг. Цусан дахь фосфорыг хэвийн хэмжээнд байлгахын тулд фосфороор баялаг хүнсийг хязгаарлах хэрэгтэй. Хоногт 17мг хэрэглэнэ. Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн фосфорийн хэмжээг харна уу. Гемодиализын үед кали яагаад чухал вэ? Кали нь хоол хүнсэнд агуулагддаг эрдэс бодис бөгөөд кали ихээр агуулдаг хүнсийг хязгаарладаг. Цусан дах калийн хэмжээ хэвийн байх үед хязгаарлах шаардлагагүй харин гемодиализын үед цусан дахь калийн хэмжээ ихсэх шинж илэрвэл хэмжээг багасгах хэрэгтэй.. Хоногт 1700-2000мг шаардлагатай. Хүснэгтээс өдөр тутам хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнүүдийн калийн хэмжээг харна уу. Калийн хэрэглээг бууруулахын тулд: Хальстай хүнсний түүхий эдийг хальсалж хэрэглэх Хүнсний бүтээгдэхүүнийг жижиг хэрчиж усанд сойх Кали ихтэй хүнсийг өөрийнх нь хэмжээнээс 4-5 дахин их усанд 2 цагаас дээш хугацаагаар байлгаад дахин усаар угаасны дараа хоол хийх Гадуур хооллох үед анхаарах зүйлс: Хоолны цэстэй сайтар танилцаж өөрийн дэглэмд тохирсоныг сонгох, ямар аргаар бэлтгэснийг асуух Давс багатай бэлтгэж өгөхийг хүсэх Гадуур хооллохоос өмнө хэт их шингэн уухгүй байх Натри, калийн хэмжээ хамгийн багатай хүнсийг сонгох Хэт их хэмжээгээр идэхгүй байх Хоолзүйн зөвлөгөө өгөх кабинет ХСҮТ, II давхар №200 тоот
  • 3. Хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдах илчлэг, шимт бодисын хэмжээ Та дараах хүснэгтээс өөрийн хэрэглэж буй хүнсний бүтээгдэхүүний илчлэг, уураг, натри, кали, фосфорын хэмжээг мэдэж авах ба хэрэглээгээ хянах боломжтой юм. Хүнсний бүтээгдэхүүний төрөл Хэмжээ, /г/ Нүдэн баримжаа Илчлэг /ккал/ Шимт бодис Уураг /г/ Натри /мг/ Кали /мг/ Фосфор /мг/ Үр тарианы төрөл Цагаан талх 35 1 зүсэм 100 2 150 33 26 Хар талх 35 1 зүсэм 65 2 150 105 81 Гоймон 100 Хагас аяга 352 12 8 15 191 Пүнтүүз 100 Хагас аяга 341 0,6 8 15 7 Гурил 100 Хагас аяга 337 9,8 3 126 113 Цагаан будаа 70 Хагас аяга 100 2 2 30 30 Гурвалжин будаа 100 Хагас аяга 340 10 2 324 254 Шар будаа 100 Хагас аяга 351 12 83,7 201 233 Хөц будаа 100 Хагас аяга 359 9,3 122 233 Төмс 180 Том 1ш 100 2 2 60 60 Махны төрөл Үхрийн мах 40 1 алга 75 8 50 120 90 Хонины мах 100 2 алга хагастай 200 16 60 270 178 Ямааны мах 100 2 алга хагастай 105 20 124 Адууны мах 100 2 алга хагастай 154 19 50 370 185 Тахианы мах 100 2 алга хагастай 180 19 100 300 178 Гахайн мах 40 1 алга 75 8 50 120 90 Загасны мах 100 2 алга хагастай 80 18 270 191 Өндөг 60 1ш 75 8 50 120 90 Хиам 50 5 зүсэм 75 5 250 Ногооны төрөл Байцаа 70 Болсон ½ аяга 20 100 20 Лууван 100 Дунд 1ш 27 60 290 36 Шар манжин 100 Дунд 1ш 20 238 25 Хүрэн манжин 100 Дунд 1ш 41 62 335 45 Сонгино 70 1ш том 20 9 100 20 Сармис 100 Дунд 3ш 20 134 Чинжүү 100 Дунд 2ш 20 2 213 26 Өргөст хэмх 70 Урт 1/2 20 8 100 20 Улаан лооль 100 Том 1ш 17 6 297 27 Цэцэгт байцаа 70 1/3 20 200 20 Шанцай 70 Болсон ½ аяга 20 200 20 Жууцай 70 Болсон ½ аяга 20 200 20
  • 4. Далайн байцаа 70 7ш 20 400 20 Амтат хулуу 100 Болсон ½ аяга 20 400 20 Сүүний төрөл Үнээний сүү 100 Хагас аяга 100 6 90 140 94 Тараг 100 Хагас аяга 100 6 128 94 Бяслаг /монгол/ 100 Том 1 зүсэм 561 41 1000 580 Ааруул 100 Том 3ш 450 46 41 112 217 Аарц 100 Хагас аяга 256 23 97 Ээзгий 100 Хагас аяга 401 80 Айраг 100 Хагас аяга 48 4,6 54 Жимсний төрөл Алим 100 1ш дунд 50 100 20 Усан үзэм 100 10ш 50 100 20 Хан боргоцой 100 1ш дунд 50 100 20 Мандарин 100 1ш дунд 45 2 210 19 Киви 100 1ш том 50 400 20 Банана 120 1ш дунд 80 1 400 20 Лийр 100 1ш дунд 45 200 20 Тоор 100 2ш дунд 50 1 204 21 Тарвас 200 Том 1 зүсэм 50 200 20 Чавга 100 Хагас аяга 50 2 221 18 Нимбэг 100 1ш дунд 50 3 144 16 Чацаргана 100 Хагас аяга 90 4 133 9 Гүзээлзгэнэ 150 10ш 50 200 20 Чангаанз 150 15ш 50 200 20 Улаан лооль 250 1ш том 50 400 20 Ундааны төрөл Шар айраг 330 1 жижиг лааз 133 18 86 65 Дарс 150 108 8 74 13 Кола 250 1 аяга 100 25 Кофе 180 74 85 122 40 Бусад Зөгийн бал 30 3 ц,халбага 100 3 20 5 Давс 1 1/3 ц,халбага 400 Хатуу чихэр 25 5ш 100 3 20 5 Варень 35 3,5 ц,халбага 100 3 20 5 Элсэн чихэр 25 2,5 ц,халбага 100 3 20 5 Зайрмаг 150 1 аяга 125 6 100 300 180 Цөцгийн тос 50 5 ц,халбага 400 Шоколад 20 4 нүд 100 3 20 5 Майонез 40 4 ц, халбага 400