ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ
ΚΑΤΑ ΣΕΙΡΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
επιμέλεια: Γ. Σόφη
* Στις παρακάτω αναλύσεις, το ρήμα συνάπτεται αμέσως μετά το σύνδεσμο ή την αντωνυμία
εισαγωγής, για να γίνει εύκολα κατανοητή η μετατροπή. Κατά κανόνα, στη λατινική το ρήμα
τοποθετείται στο τέλος, ύστερα από όλους τους άλλους όρους της πρότασης. *
3
Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam.
= αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο του urget.
1. Neptunus, quod/ quia / quoniam iratus est, ad oram (...)
2. Neptunus, cum iratus sit, ad oram (...)
* εναλλακτικά χαρακτηρίζεται συντακτικά ως επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου στο urget και δεν
αναλύεται.
11
Hannibal, (...) VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit.
= χρονική συνημμένη στο υποκείμενο του superavit
1. Hannibal, (...) postquam / simul / ubi / ut natus est VI et XX annos, ...
2. Hannibal, (...) cum natus esset VI et XX annos, ...
20
Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam.
= χρονική, συνημμένη στο υποκείμενο του recesserat.
1. Cum (ιστορ.) exclusus esset ab insidiatoribus Caligulae, ...
2. Postquam / ubi / ut / simul exclusus est ab insidiatoribus Caligulae, ...
Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum.
= αιτιολογική, συνημμένη στο υποκείμενο Claudius.
1. Paulo post, quod / quoniam / quia exterritus erat rumore caedis, prorepsit ...
2. Paulo post, cum exterritus esset rumore caedis, prorepsit...
et inter vela praetenta foribus se abdidit
= επιθετική μετοχή, ως επιθετικός προσδιορισμός στο vela
1. et inter vela quae praetenta erant abdidit.

2. Discurrens miles pedes eius animadvertit
= επιθετική μετοχή, ως επιθετικός στο miles
1. Miles, qui discurrebat, pedes eius animadvertit.
* εάν η μετοχή εκληφθεί ως χρονική, τότε:
1. Miles, cum (ιστορικό) discurreret, pedes eius animadvertit.
2. Miles, dum discurrit, pedes eius animadvertit.
3. Miles, cum (καθαρά χρονικό) discurrebat, pedes eius animadvertit.
Extractum imperatorem eum (miles) salutavit.
= χρονική, συνημμένη στο eum.
1. Cum (ιστορ.) extractus esset, imperatorem eum (miles) salutavit.
2. Postquam / ubi / ut / simul extractus est, imperatorem eum (miles) salutavit.
3. Cum (χρον.) extractus erat, imperatorem eum (miles) salutavit.
dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.
= αιτιολογική, συνημμένη στο eum
1. dum obvia turba, quasi (is) moriturus esset, eum miseratur
* O τύπος miseratur ισοδυναμεί με miserabatur (λόγω του λατινισμού του dum, που δέχεται μόνο
ενεστώτα). Eπειδή η μετοχή συνοδεύεται με το παραβολικό επίρρημα quasi είναι αιτιολογική μετοχή που
δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία, αλλά την αναλύουμε σε υποθετική παραβολική πρόταση, γιατί με το quasi
σχηματίζουν μια βραχυλογική παραβολική φράση. Αν ζητηθεί να την αναλύσουμε σε αιτιολογική πρόταση
που δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία, τότε:
dum obvia turba, quod / quia / quoniam (is) moriturus esset, eum miseratur.
21
Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum everterunt (...)
= ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή
1. Galli, cum (ιστορ.) delevissent apud Aliam flumen legiones Romanorum, ...
2. Galli, postquam / ubi / ut / simul deleverunt apud Aliam flumen legiones Romanorum
3. Galli, cum (χρον.) apud Aliam flumen deleverant legiones Romanorum ...
fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam
= επιθετική, ως επιθετικός στο praedam.
1. fuerat propter Veientanam praedam, quae non aequo iure divisa erat.

3. absens dictator est factus
= εναντιωματική, συνημμένη στο υποκείμενο του est factus.
1. etsi / tametsi / quamquam (is) aberat, dictator est factus.
2. cum / licet (is) abesset, dictator est factus.
is Gallos iam abeuntes secutus est.
= χρονική, συνημμένη στο αντικείμενο Gallos.
1. is Gallos, cum (ιστορ.) abirent iam, secutus est.
2. is Gallos, dum abeunt iam, secutus est.
3. is Gallos, cum (χρον.) abibant Galli iam, secutus est.
quibus interemptis aurum omne recepit.
= ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή
1. cum (ιστορ.) interemisset eos, aurum omne recepit
2. postquam / ubi / ut / simul interemit eos, ....
3. cum (χρον.) interemerat eos, ....
quod illic appensum civitati nomen dedit
= αιτιολογική συνημμένη στο quod
1. quod, quia / quoniam appensum erat illic, civitati nomen dedit.
2. quod, cum appensum esset illic, ....
unde tamen rogatus reversus est
= χρονική συνημμένη στο υποκείμενο του reversus est.
1. unde tamen, cum (ιστορ.) rogatus esset, reversus est.
2. unde tamen, postquam / ubi / ut / simul rogatus est, ...
3. unde tamen, cum (χρον.) rogatus erat, ...
24
eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset = επιθετική, ως επιθετικός προσδιορισμός στο
eique.
1. eique, qui quaerebat Ennium ab ostio, ancilla dixisset.
Tum Ennius indignatus, (...) inquit. = αιτιολογικό συνημμένη στο Ennius.
1. quia Ennius indignatus erat, inquit.
2. cum Ennius indignatus esset, inquit.

4. 27
Accius tragoediam suam ei desideranti legit
= αιτιολογική συνημμένη στο ei
1. Accius tragoediam suam ei, quia desiderabat, legit.
2. Accius tragoediam suam ei, cum desideraret, legit.
* Εαν εκλάβουμε τη μετοχή ως επιθετική, τότε: Accius tragoediam suam ei, qui desiderabat,
legit.
29
audita salutatione (a Caesare) dixit
= ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή
1. Cum (ιστορ.) Caesar audivisset salutationem, dixit..
2. Postquam / ubi / ut / simul Caesar audivit salutationem, dixit...
3. Cum (χρον.) Caesar audiverat salutationem, dixit...
homo quidam ei occurrit corvum tenens
= επιθετική μετοχή, ως επιθετικός στο υποκείμενο homo
1. homo quidam ei occurrit, qui tenebat corvum.
31
Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitus Romanorum praefuit
= επιθετική ως επιθετικός στο Τ. Manlius
1. Bello Latino T. Manlius consul, qui natus erat nobili genere, exercitus Romanorum praefuit.
Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditatae pugnandi permotus, iniussu consulis in
certamen ruit.
= αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο adulescens
1. Tum adulescens, quia confisus erat viribus suis et permotus erat cupiditatae pugnandi...
2. Tum adulescens, cum confisus esset viribus suis et permotus esset cupiditatae pugnandi...
34
abiectis armis
= ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή
1. cum (ιστορ.) abiecissent praedones arma
2. postquam / ubi / ut / simul abiecerunt praedones arma
3. cum (χρον.) abiecerant praedones arma

5. 36
magnum pondus auri publice missum attulissent
= επιθετική ως επιθετικός στο pondus
1. magnus pondus auri, quod missum erat publice, attulissent
38
dum aliqua vox congruens proposito audiretur
= επιθετική ως επιθετικός στο vox
1. dum aliqua vox, quae congruebat proposito audiretur
Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram
= αιτιολογική συνημμένη στο puella
1. Tandem puella, quod / quia / quoniam fessa erat longa mora standi, rogavit materteram.
2. Tandem puella, cum fessa esset longa mora standi, rogavit materteram.
42
coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt
= επιθετική ως επιθετικός στο coniurationem
1. coniurationemque, quae nascebatur, non credendo confirmaverunt
* Aν εκληφθεί ως χρονική, τότε:
1. coniurationemque, cum (ιστορ.) nasceretur, non credendo confirmaverunt
2. coniurationemque, dum nascitur, non credendo confirmaverunt.
3. coniurationemque, cum (χρον.) nascebatur, non ...
quorum auctoritatem secuti multi (...) id factum esse dicerent
= αιτιολογική, συνημμένη στο multi
1. quia secuti erant eorum auctoritatem, multi (...) id factum esse dicerent.
2. cum secuti essent eorum auctoritatem, multi (...)
43
Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit?
= χρονική συνημμμένη στο tibi
1. Non tibi, cum (ιστορ.) ingredereris (-re) fines patriae, ira cecidit?
2. Non tibi, dum ingrederis (-re) fines patriae, ira ...
3. Non tibi, cum (χρον.) ingrediebaris (-re) fines patriae, ira ..

6. 44
quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem
= χρονική συνημμένη στο Tarquinium
1. quod Tarquinium dixisse ferunt, dum exulat
45
ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur
= γνήσια αφαιρετική απόλυτη, υποθετική μετοχή
1. si intercepta sit epistula, ne nostra consilia ab hostibus cognoscantur.
epistulam conscriptam Graecis litteris mittit
= επιθετική ως επιθετικός στο epistulam
1. epistulam, quae conscripta est Graecis litteris, mittit
Gallus periculum veritus constituit
= αιτιολογική, συνημμένη στο υποκείμενο Gallus
1. Gallus, quia veritus erat periculum, constituit.
2. Galus, cum veritus esset periculum, constituit.