Fotoboek/reisverhaal van mijn reis door Cuba. Ervaringen & ontmoetingen worden beschreven. In het eerste deel van het boek staat de fotografie centraal. Het boek (inclusief dvd) is verkrijgbaar in een aantal boekwinkels in Apeldoorn & Amersfoort. Ook te bestellen via mijn website voor € 24,95 + € 3,00 verzendkosten. Op website staan foto’s van de reis: www.fpdeboer.com

1. CUBA LIBRE ...
door Fokke P. de Boer
Snuffelen aan de Cubaanse samenleving
1

2. 3

3. COLOFON
Tekst en fotografie: Fokke P. de Boer
Vormgeving: Fokke P. de Boer en Rob Brendel
Ontwerp coverbeeld: Alette Hulman
Druk: Robine, Twello
© 2011 Fokke P. de Boer photography
ISBN: 978-90-817525-0-3
Nur: 514
‘Cuba Libre ... Snuffelen aan de Cubaanse samenleving’ is een uitgave van
van Fokke P. de Boer photography
Sprengenweg 10 B
7314 ES Apeldoorn
www.fpdeboer.com
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie of op welke wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
4

4. CUBA LIBRE ...
door Fokke P. de Boer
snuffelen aan de Cubaanse samenleving
5

5. VOORAF
CUBA LIBRE ...
In 2010 heb ik een aantal weken door Cuba kunnen reizen. In een paar weken
kun je niet een hele samenleving met al zijn patronen, geschreven en ongeschre-
ven regels en omgangsvormen doorgronden. Daarom is de ondertitel ‘Snuffelen
aan de Cubaanse samenleving’geworden. Dit boek is het tastbare resultaat van
deze snuffeltocht.
Het bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het fotoboek. In het tweede deel
staat mijn persoonlijke verhaal over Cuba.
Naast foto’s in kleur ook in zwart-wit, omdat ik de Cubaanse samenleving op
veel momenten heb ervaren als een schurende, zwart-witte samenleving. De lach
en de dans zag ik als het flinterdunne bovenlaagje waardoor de Cubaan de moed
erin blijft houden. Dat staat in schril contrast met de harde werkelijkheid van alle
dag.
Daardoor kunnen ze wel – ondanks de armoede en de repressie – overleven.
Ik wilde daarom ook ‘rauwe’ foto’s laten zien; een vrijend stelletje is aandoenlijk
en romantisch, maar ook zij staan straks weer met beide benen in de werkelijk-
heid van ritselen en overleven.
Tegelijkertijd is er de romantische uitstraling van het platteland, waarbij de wer-
kelijkheid misschien maar even moet worden vergeten. En vaak had ik het gevoel
terug te gaan in de tijd.
De foto’s in het eerste deel laten niet alleen zien wát ik zag, maar hoe ik het zag
en wat ik voelde. Het zijn foto’s over Cuba geworden.
Tijdens de reis heb ik – als het technisch mogelijk was – een weblogje bijgehou-
den. Omdat ik daarin, vers van de lever op dat moment, mijn ervaringen beschrijf
heb ik ze opgenomen.
Apeldoorn, juli 2011
6

6. CUBA LIBRE… deel 1 | de foto’s
7

7. 9

8. 13

9. 14

10. 17

11. 31

12. 33

13. CUBA LIBRE… deel 2 | het verhaal
Door het raampje is weinig te zien. Het lijkt of het grote niets langzaam voortglijdt. Ik knijp in m’n arm: nee,
het is geen droom. Het is 22 januari 2010 en ik probeer iets te zien van Havana, Cuba.
Terwijl we de laatste kilometers door de lucht afleggen denk ik terug aan de maanden die achter me zijn gaan
liggen.
Maanden waarin het plan voor een reis door Cuba ontwaakte en vorm kreeg.
In de zomer van 2009 organiseerde het Groninger Museum een expositie over kunst in Cuba. Indrukwekkend,
maar ik voelde me ook ongemakkelijk. Want hoe zit dat precies met de kunst in dat land. Ik neem aan dat wat
ik in de expositie had gezien een door de overheid goedgekeurd geheel is. Maar klopt dat beeld? En zo ja, hoe
zit het dan met de underground; de kunst die kritiek levert op het systeem en zijn voormannen (altijd mannen,
nauwelijks vrouwen). De expositie wakkerde wel het Cuba-vuur in mij aan. Zo’n vuurtje is net een veenbrand;
soms zie je het niet, maar het dooft niet en suddert vrolijk verder en komt af en toe op volle sterkte boven.
Aan Cuba kleeft in mijn beleving nog altijd het idealisme van de revolutie en de zelfgekozen socialistische staat
met gratis gezondheidszorg en gratis onderwijs. En ook de draak van de repressie die alles verslindt wat daar
anders over denkt.
Daar kwam nog bij mijn idee dat er binnen afzienbare tijd veranderingen op til zouden zijn (het was 2009). Op
dat moment was Raúl Castro wel al de chef van het land met een enigszins onduidelijke Fidel op de achtergrond.
Ik had het idee, dat als Fidel overlijdt de hele zaak waarschijnlijk aan het schuiven slaat. Of misschien ook niet.
’t Is Cuba, je weet het nooit.
We horen van alles over Cuba; via de pers, door ervaringen van toeristen die met een bus door Cuba reizen en
verblijven in luxe vakantieoorden tot berichten van Amnesty International en andere bronnen. Geïntrigeerd
door de verschillende berichten en om de ‘oude, revolutionaire sfeer’ te proeven besloot ik snel af te reizen.
En ik wilde de reis laten zien en beschrijven.
42

14. Hoe reis je naar Cuba
Natuurlijk kun je volledig verzorgd naar en door Cuba reizen. Reisbureaus geven daarover alle informatie die
je nodig hebt.
Je kunt ook ongeorganiseerd - op de bonnefooi - gaan. Vrij en ongebonden je laten leiden door het land zelf.
En een vliegticket naar Cuba is makkelijk te regelen; Martinair vliegt een aantal keren per week rechtstreeks
naar Havana. Ik koos voor deze losse manier van reizen.
Vragen die vaak gesteld worden:
‘Kan en mag dat wel, op eigen houtje door Cuba reizen?’ en ‘Is het niet gevaarlijk?’
Antwoorden:
‘Jazeker! Een toerist kan vrij rondreizen, merkt niets van controle of beperkingen. Er rijden bussen en treinen
en je kunt zonder problemen binnenlandse vluchten boeken’ en
‘Nee het is niet bijzonder gevaarlijk; Cuba is een veilig land. En net als in ieder land en in iedere stad zijn er
plaatsen waar je liever niet ’s nachts in het donker rondzwerft’.
Het enige wat ik vooraf had vastgelegd was het retourticket en de eerste overnachting in Havana.
En ik had nagedacht over een aantal plaatsen die ik wilde zien (als het zou lukken); plaatsen die bepaald werden
door hetzelfde nostalgische en romantische idee dat de reden voor de reis was geweest. Plaatsen die met de re-
volutie en met Che Guevara hebben te maken.
Ik zou gaan reizen met het openbaar vervoer en overnachten – op een enkele uitzondering na – in de casas
particulares. Het Bed- and Breakfast bij de Cubaanse bevolking.
Verder vooraf nog wat basisdingen geregeld: hoe doe je het met geld, zorgen voor een paspoort dat nog een half
jaar geldig is. Dat laatste is een voorwaarde anders kom je het land niet in.Verder nagaan welke inentingen nog
nodig zijn.
Om Cuba binnen te kunnen komen heb je een visum nodig. Dat kun je voor vertrek afhalen aan de balie van
Martinair. Het is gemakkelijk en efficiënt.
Verder was het uitgangspunt voor de reis heel simpel: lukt iets, dan lukt het en lukt iets niet, dan lukt het niet;
‘go with the flow’. Een basishouding waarvan je veel plezier hebt als je ongedwongen door een land wilt reizen.
En in Cuba geen overbodige luxe.
De reis begint natuurlijk in Havana. En gaat verder naar Santa Clara; zo’n beetje de belangrijkste Che-stad van
Cuba. Daarna richting Santiago de Cuba, omdat in die omgeving Fidel en een handjevol volgelingen aan land is
gegaan en Baracoa, omdat het de plaats is waar Columbus aan land is gekomen (‘Het mooiste eiland ooit door
mensenogen aanschouwd …’) en daardoor de oudste stad van Cuba is geworden. En zo mogelijk Guantánamo,
met uitzicht op de beruchte gevangenis.
‘t Is steeds weer ‘t zelfde liedje: op het laatste moment nog even dit en nog even dat. Heb ik alles? En natuurlijk
ook teveel boeken, dat ontdekte ik al op weg naar het station. Had ik maar een e-reader tot mijn beschikking,
dat zou een hoop gesleep schelen!
43

15. Augustus 2010
Onverwacht verschijnt Fidel Castro weer urenlang op de Cubaanse televisie voor een interview-monoloog.
Dat gebeurt in een periode waarin Cuba de aandacht op zich heeft gevestigd door de nogal woeste aanpak van
dissidenten. Fidel bespreekt de hele wereld, met uitzondering van de situatie in Cuba. Een binnenlandse aflei-
dingsmanoeuvre, een soort van wederopstanding of een laatste stuiptrekking?
In het voorjaar van 2011 is de situatie weer anders: duizenden ambtenaren worden ontslagen en om hen per-
spectief te geven worden de mogelijkheden voor het starten van een eigen bedrijfje vergroot. Dat wist ik in
2009 nog niet.
April 2011
Na 14 jaar is er in Cuba weer eenseen congres van de Communistische Partij georganiseerd; een congres waarin
hervormingen werden aangekondigd.
Cuba beweegt. Het eiland schommelt. Fidel Castro (84) heeft zich teruggetrokken uit de politiek. Broer Raúl
(79) suggereerde de afgelopen maanden mogelijke hervormingen; vooral op economisch terrein moet er wat
veranderen. Economisch staat Cuba aan de rand van de afgrond en niemand wil dat de zaak echt over het randje
kukelt. Met de rug tegen de muur rolt de familie Castro naar hervormingsideeën. Centraal staat het toestaan van
ondernemerschap; een winkeltje, een restaurantje, een boerderij. Hoe dat gaat uitpakken? Het is niet de eerste
keer dat er de mogelijkheid was om voor jezelf te beginnen. Toen dat eind jaren negentig van de vorige eeuw
een succes dreigde te worden werden de mogelijkheden razendsnel teruggedraaid onder het mom van dat het
ondernemerschap zou leiden tot een vorm van kapitalisme en verrijking en dat de onderlinge verschillen on-
socialistisch groot zouden gaan worden!
Echter, inmiddels is de economische verslechtering gewoon doorgegaan. Niet alle ondernemerschap is ver-
dwenen. Hoewel het ondernemerschap er soms sterk de vorm heeft gekregen van creatief ritselen volgens het
systeem van ‘voor-wat-hoort-wat’. Cubanen zijn uitermate creatief in het improviseren. Het is een tweede na-
tuur geworden en een voorwaarde om te overleven.
Er is weinig of geen ervaring met het ondernemerschap anders dan een casa particulare – het Cubaanse Bed
& Breakfast. Ook de overheid, misschien is het beter om te zeggen dat juist de overheid er geen idee van heeft
wat de consequenties zijn van en de voorwaarden waaronder ondernemerschap zich kan ontwikkelen. De krasse
knarren van de Cubaanse politiek zijn gevormd in de jaren van de revolutie. Verjonging wordt nu met de mond
beleden, maar in de praktijk stelt het nog niks voor. Raúl Castro is 79 en zijn tweede man is 80! Veel inspiratie
is van hen niet te verwachten.
Mei 2011
De regering van president Raúl Castro wil inwoners van het land de mogelijkheid geven als toeristen naar het
buitenland te reizen. Het is nog niet bekend wanneer deze maatregel ingaat en in hoeverre het plan is uitge-
werkt. Sinds de machtsovername door de communisten een halve eeuw geleden zijn reizen naar het buitenland
voornamelijk een voorrecht van hoge functionarissen. Anderen kunnen een aanvraag indienen, maar die wordt
vaak afgewezen. Behalve als de overheid er belang bij heeft. En de kunstenaars. Kunstenaars mogen ook naar
het buitenland. Ook dat is eigenbelang van de overheid.
Er gaat langzamerhand iets veranderen op ‘La Isla Bonita’.
44

16. Gespannen tuur ik naar buiten, het is 22 januari 2010 live en ik
speur vanuit het vliegtuig naar de eerste tekenen van Havana.
Ik kijk even opzij. Naast me zit Bertien, mijn reisgenote. Ik had
overwogen om alleen te reizen, maar wilde ook tegelijkertijd
mijn ervaringen delen. Daarom had ik een oproep gezet op
www.reisgenoten.net. Bij de kennismaking hadden we ideeën
uitgewisseld en besloten dat we het samen aandurfden (met
de afspraak, dat als het zou tegenvallen ieder zijn of haar eigen
weg zou gaan). Ik kijk naar haar en vind het spannend! We
kennen elkaar nu ongeveer een uur of 10 en zweven samen
boven Havana. ‘Hoe zal dit aflopen?’, denk ik diep van binnen.
Havana
Voor de uitgang van het vliegveld naar de douane staan rijen
van inkomende reizigers; we sluiten braaf aan in een rij die niet
al te lang lijkt. Gespannen wachten we met z’n allen op wat
komen gaat. Iedere rij staat voor een deur en we kunnen niet
zien wat er achter de deur aan het gebeuren is.
‘Misschien is dat de eerste plaats waar ik zal worden gecon-
troleerd op verboden spullen; misschien wel door een mooie
Cubaanse’, schiet het door m’n hoofd. Maar controle is con-
trole, al wordt die nog zo charmant uitgevoerd. En gedoe met
verboden spullen blijft gedoe. En gedoe kan onaangenaam uit-
pakken.
Een beetje zoals jaren geleden op het vliegveld van Sint Pe-
tersburg in Rusland – toen nog de Sovjet Unie – op dat mo-
ment ook een gesloten maatschappij. Daar werden alle koffers
grondig nageplozen op ‘dissidente, niet-welkome lectuur’; een
exemplaar van de ‘Times’ werd er direct uitgepikt. Gaat dat
hier op dezelfde manier? Ik weet, dat ook de Cubaanse over-
heid niet gecharmeerd is van al te veel invloeden van buiten.
Al is dat tegenwoordig steeds moeilijker te controleren dan 25
jaar geleden. Maar je weet het niet.
Om de beurt verdwijnen we achter de geheimzinnige deur.
Ik ben aan de beurt en verdwijn ook in het voor reisgenoten
onzichtbare. Achter glas zit de een douanière die mijn pas en
visum bekijkt en vergelijkt met mijn gezicht en een compu-
terscherm. Dat is alles; enigszins ontgoocheld kijk ik in de lens
van de webcam die mij fotografeert.
Om te documenteren dat ik ook echt ik ben die het land bin-
nenkomt - en later weer gaat verlaten. Ik hoop dat ’t een mooi
fotootje wordt.
45

17. Santa Clara
Het is zo ongeveer het eerste wat ik zie: een grote man van brons. Hoog
torent hij boven alles uit; imposant, een ander woord heb ik even niet bij
de hand. We rijden Che Guevara-stad binnen en eerlijk gezegd voel ik
kriebels in m’n buik! Het is bijzonder om hier Che Guevara als het ware
te ontmoeten.
In Santa Clara heeft Che met z’n mannen het leger van Batista in 1958
een beslissende slag toegebracht door de geblindeerde legertrein – Tren
Blindado - te overvallen. Een cruciaal moment voor het slagen van de
revolutie. De restanten zijn nog te bekijken; wagons zijn ingericht als
museum en geven een beeld van de aanval op 29 december 1958.
En kunst: er is een expositie van moderne Cubaanse kunstenaars over
dit thema!
Bij het uitstappen de gebruikelijke drukte voor het aanbieden van casa’s
en vervoer. We staan in een buitenwijk van Santa Clara.
Op het kruispunt vlak bij de terminal zie ik de dwarsdoorsnede van het
Cubaanse vervoer: auto, paard en wagen, motor, fiets en bus.
Op naar Hotel Los Caneyes! Een luxe, die we voor één nacht zullen ge-
dogen. En wat zie je in zo’n resort? Precies, namaak. Allemaal namaak!
Namaak hutjes om te overnachten. kraampjes met Che-shirtjes, houtsnij-
werk, potjes, pannetjes, doosjes (met sigaren). En de gasten moeten het idee
krijgen te wonen in authentieke Cubaanse pre-historische hutten!
Wel de mogelijkheid om aan mijn weblogje te beginnen. Dat is het voordeel van de luxe omgeving: een wer-
kende internetverbinding. Ik ga eindelijk aan de slag met deel 1 van mijn weblogje.
Weblog 1
Poehhh, ‘t is gelukt. Ik zit in m’n blogje. Lig inmiddels hopeloos achter met het schrijven. Ben nu in Santa Clara, de stad
waar Che begraven ligt. Maar laat ik eerst even bijpraten over de afgelopen dagen in Havanna (als ‘t vandaag lukt met
de internetkaart). Hotel in Vedado en redelijk vlak bij de beroemde Malecon, de flirt- en pronkboulevard van Havana. De
indrukken buitelen over elkaar. Zoveel en zo verschillend. Prachtige paleisjes in Vedado en in dezelfde wijk drie straten
verder sloppen, waar je ‘s avonds liever niet naar toe gaat. Iedereen is aardig en wil helpen en overal naar toe brengen,
maar...... daarna wel kassa. Veel gelopen door de wijk en met de taxi naar het oude deel Havana Vieja. Havanna kent
een dagleven, een nachtleven en ook een dagleven. Als je hoog staat en over d oude stad kijkt zie je wat er allemaal op de
daken gebeurt: van was drogen tot het parkeren van auto’s (!).Vervoer met een driewielbrom-taxi werkt efficient en snel en
geeft de gelegenheid goed rond te kijken.
Het is een fantastische stad, maar met grote tegenstellingen en dat roept vragen op over het systeem.Wij merken niets van
repressie... De mensen zijn vrolijk, uitbundig en gaan goed en modern gekleed uit. Maar waar zijn de winkels waar de
designkleding wordt gekocht? Niet gevonden.
58

18. Internet kost CUC 3,00 per half uur; en ik kan verzekeren dat is snel voorbij. Vooral als je nog geen ervaring
hebt met het bijhouden van een blogje. Ik ontdek al snel, dat je anders moet gaan schrijven; niet al te veel na-
denken over wat en hoe. Nadenken kost geld en dus moet je snel schrijven. Ik verleng mijn sessie met nog een
half uur. Dat scheelt. Omgerekend kost me de hele schrijverij 4,80 euro en dat is duur; zeker voor de prijzen
waaraan ik hier inmiddels gewend ben!
Ik zit aan de rand van het zwembad. De avond
begint te vallen en er hangt een lome, aange-
name warmte. Een groep jongeren verschijnt en
maakt zich zwemklaar. Ze omringen me, maar
schenken geen aandacht aan mijn aanwezig-
heid. Ze dartelen om me heen. Voor hen besta
ik niet. Een toerist die hier geld uitgeeft, dat ben
ik natuurlijk voor hen. En in wezen is dat ook
zo; ook al wil ik graag het tegenovergestelde
denken. Er wordt gelachen en geduwd; ik kijk
naar de groep en deel ze in als een lokale groep
jongeren die elkaar in en om het zwembad ont-
moeten. Maar hoe kan dat? Het lijkt me vrijwel
onmogelijk dat de lokale bevolking hier komt.
Het hele spul gaat te water en dan lost ook dat
mysterie zich vanzelf op: het is een groep die
zorgt voor entertainment! Waterballet zogezegd.
In het donker rijzen de natte lichamen op uit het
water; staan op elkaars schouders en worden te-
ruggeworpen in het water. Het is een bruisende
ervaring die me fascineert en tegelijkertijd voel
ik me ongemakkelijk, al weet ik niet waarom ei-
genlijk.
Later, in Baracoa, denk ik hieraan terug als ik
een bus met toeristen voorbij zie komen door de
smalle straatjes. Chagrijnige gezichten die vanuit
de bus aan ’t filmen zijn; elkaar aanstoten en wij-
zen op ‘lokale bijzonderheden’. Zo kun je ook Cuba ontdekken. Opgesloten in een vakantieoord en af en toe in
de bus gepropt om te bekijken wat door de (Cubaanse) toeristenindustrie als de moeite waard is bestempeld.
Of – zoals hier - vermaakt worden door deze prachtige jonge mensen die zich een dergelijke luxe van z’n lang zal
ze leven niet kunnen permitteren. Ieder z’n meug, dat wel natuurlijk; maar Cuba is veel meer! Dat is het ongemak-
kelijke gevoel dat ik aan het zwembad van Los Cayenne krijg: ik wil me niet op deze manier laten vermaken door
de plaatselijke bevolking! Ik voel me opzichtig een buitenstaander.
Ik ben te gast op Cuba. Dat is de essentie van mijn reis door dit land. Door als gast te reizen is er de mogelijkheid
enigszins dichter bij de mensen te komen. Iets te leren over hun manier om in Cuba te kunnen overleven. Daar-
voor moeten we niet hier zijn, hier lukt dat niet. Hierben ik de buitenstaander die zich de luxe kan veroorloven en
daardoor zal er afstand blijven. Al zijn de medewerkers van het resort nog zo aardig en behulpzaam.
59

19. De balans: in drie weken ongeveer 1100 kilometer per bus en trein afgelegd door Cuba, een binnenlandse vlucht van on-
geveer 1000 km gemaakt; vanaf Nederland een kleine 8000 km afgelegd (en dezelfde afstand terug). Verder (los van de
retourvlucht naar Cuba) 900 euro armer en heel veel ervaringen rijker!
Juni 2011
Nog even achterom kijken. Ik ben klaar met het schrijven en met het uitzoeken van de 1700 foto’s. Maar ben
ik nu ook klaar met Cuba? Nog lang niet; ieder artikel en ieder tv-beeld over dit land trekt mijn aandacht en
zet mij aan het denken. Hoe zou het nu met Alberto zijn; en met ET. Zou Martín nog als bibliothecaris werken
en toneelstukken schrijven. Hoe ervaren zij de ontwikkelingen die het afgelopen half jaar in gang zijn gezet.
In theorie kan Alberto zijn wens om zijn roots in Afrika te zoeken uitvoeren. ET wil graag naar India, kan dit
plan in de komende jaren binnen zijn bereik komen? Nog even los van de belangrijke financiële middelen en
de eventuele regels van de overheid. Hoe belangrijk ook, het gaat mij om de mentale verandering; wat doet het
met je als je voor het eerst in je leven kunt zeggen: ‘ik kan op reis gaan’.
Ik kijk met plezier terug op mijn reis door Cuba. Een fantastisch land met gastvrije mensen en eenfantastische
reisgenote! Een land waar ik me veilig voelde en ook vrij kon rondreizen en zonder problemen kon fotografe-
ren. Tegelijkertijd is Cuba een heel arm land en dat is soms behoorlijk confronterend. Tegelijkertijd is er ook de
repressie, als reiziger merk je daar niet zo heel veel van, maar het is er natuurlijk wel.
Al met al heeft mijn gesnuffel aan het land vooral ook vragen opgeleverd die nog niet beantwoord zijn.
Er is genoeg reden voor een volgende reis om te proberen een laagje dieper in de Cubaanse samenleving door
te dringen.
95

20. Een kleine greep uit de gebruikte literatuur:
Cuba! Kunst en geschiedenis van 1868 tot heden Tijdschriften en andere bronnen:
samenstelling: Nathalie Bondil
uitgave: Groninger Museum/ The Montreal Museum Kunstbeeld nr. 6-2009
of Fine Arts (2009) blz. 54 e.v. – Havana|Cubaanse kunstenaars morrelen
aan de ideologische grondvesten
[Cuba] De ritselaars van Havana
Edwin Koopman NRC Weekblad/ NRC Handelsblad editie 6-12
Uitgave: Podium, Amsterdam (2005) november 2010
blz. 6 e.v. Interview met de Cubaanse blogger Yoani
De straten van Havana Sánchez
Zoë Brân
Uitgave: Arena, Amsterdam (2002) Blog van Yoani Sánchez (Nederlandse vertaling):
http://www.desdecuba.com/generaciony_nl/
Standplaats Havana
Harjan Bos Cuba Tips van ‘Glasnost in Cuba’: http://cuba.web-
Uitgave: Elmar, Rijswijk (2002) log.nl/cuba/cubatips/
Het verloren paradijs: op zoek naar het andere Cuba
Dirk Koppes
Uitgave:Vassalucci, Amsterdam (2003)
Een huis in Havana
IsadoraTattlin (vertaling uit het Engels: Hans Keizer)
Uitgave: Muntinga, Amsterdam (cop. 2002)
Te gast in Cuba
samenstelling en redactie Maja Haanskorf
Uitgave: Informatie Verre Reizen, Nijmegen (2009)
Cultuurbewust! Cuba
Mandy Macdonald
Uitgave: Elmar, Rijswijk (2009)
De zingende palmen van Cuba
Rik van Boeckel
Uitgave: Free Musketeers, Woerden (2007)
Cuba en andere reisverhalen
Paul de Wispelaere
Uitgave: Pandora (2002)
96

21. In ‘Cuba Libre ... Snuffelend door de Cubaanse samenleving’ neemt de schrijver u mee op zijn
reis door Cuba. Het is geen reisgids in de traditionele betekenis van het woord.
Het is een uiterst persoonlijke beschrijving van zijn ervaringen en ontmoetingen. Hij laat
zien dat het een fascinerend land is en neemt u mee in de dynamiek van het reizen met bus
en trein door Cuba. Aan de hand van kleine alledaagse ervaringen en wetenswaardigheden
die vaak niet staan in de traditionele reisgidsen beleeft u zijn reis mee.
De reis voerde van Havana via Santa Clara, Camagüey, Las Tunas en Santiago de Cuba naar
Baracoa in het uiterste oosten van Cuba. Vanaf daar ging hij met een binnenlandse vlucht
terug naar Havana.
‘Cuba Libre ...’ bestaat uit twee delen. In het eerste deel laat hij door middel van zijn foto’s
zien hoe hij het land heeft ervaren.
De schrijver werkt als freelance fotograaf voor verschillende bedrijven en organisaties. On-
dermeer woningstichtingen, welzijnswerk en andere non-profitorganisaties behoren tot
zijn afnemers.
Eerdere publicaties van ondermeer zijn hand zijn ‘Vivat Apeldoorn & Oranje | Koninginnedag
2009’ en ‘De eeuw van Juliana’, in opdracht van respectievelijk Gemeente Apeldoorn en
Stichting Koninklijk Apeldoorn.
Daarnaast exposeert hij met enige regelmaat in zijn woonplaats Apeldoorn en omgeving en
nam deel aan groepsexposities in Amsterdam. In augustus 2011 is zijn expositie ‘Cuba Libre
...’ met foto’s over - uiteraard - Cuba te zien in Galerie En Passant in Apeldoorn.
‘Cuba Libre ...’ is de eerste publicatie van zijn eigen uitgeverij.