2. Τι είναι η μελιτζάνα;
Η μελιτζάνα είναι ποώδες, πολυετές φυτό του γένους στρύχνον της
οικογένειας των στρυχνοειδών και καλλιεργείται για τον ομώνυμο
καρπό της. Το ελληνικό όνομά της προέρχεται από παραλλαγή της
αραβικής της ονομασίας bāḏinjān σε μελιτζάνα, επηρεασμένο από το
μελανό χρώμα του καρπού. Στην Κύπρο είναι γνωστή ως βαζάνι,
ονομασία πιο κοντινή στην αραβική bāḏinjān. Η βυζαντινή λέξη
μελιτζάνα αποδόθηκε στα μεσαιωνικά λατινικά σαν melongena, με
αλλαγή του “g” σε “z” προέκυψε στα σύγχρονα ιταλικά η λέξη
melanzana.
3. Καλλιέργεια Μελιτζάνας
Η μελιτζάνα καλλιεργείται ως ετήσιο φυτό και απαιτεί θερμό
κλίμα για να αναπτυχθεί. Χρειάζεται λίπανση με κοπριά και
διάφορα μικτά λιπάσματα, γιατί είναι γενικά απαιτητικό φυτό.
Καλλιεργείται στην ύπαιθρο και σε θερμοκήπια. Ο
πολλαπλασιασμός γίνεται με σπορά, οταν τα μικρά
φυτώρια φτάσουν σε ύψος τα 10 εκατοστά μεταφυτεύονται
στο χωράφι. Για να συγκεντρωθούν σπόρια για τη σπορά
μαζεύονται καλά ωριμασμένοι καρποί, στη συνέχεια οι
καρποί γίνονται πολτός και περνούν από κόσκινο με νερό
ώστε να αποχωριστούν τα σπόρια που ξεραίνονται σε
σκιερό μέρος.
4. Ποικιλίες μελιτζάνας
Μελιτζάνα Λαγκαδά Τσακώνικη Μελιτζάνα Μελιτζάνα Σύρου
Είναι ωοειδείς και έχουν
μακριούς καρπούς
βάρους 150 περίπου
γραμμαρίων χρώματος
σκούρου μωβ.
Δεν έχει κυρτότητα, είναι επιμήκης
με μήκος 20-25 εκατοστά
διάμετρο 4-6 εκατοστά και λίγο
πιο χοντρή στη μέση. Ο φλοιός
της είναι λείος και γυαλιστερός
ανοιχτού μωβ χρώματος με πιο
ανοιχτόχρωμες ραβδώσεις.
Είναι μία πρώιμη ποικιλία με
τους μεγαλύτερους καρπούς
που φτάνουν και τα 300
γραμμάρια. Είναι χοντροί και
στρογγυλοί ή σχήματος
αχλαδιού και το χρώμα τους
είναι σκούρο μωβ.
5. Θρεπτικά Συστατικά
Παρόλο που οι μελιτζάνες δεν προσφέρουν μεγάλη ποσότητα κάποιου θρεπτικού
συστατικού περιέχουν μια εντυπωσιακή ποικιλία από βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικές
φαινόλες και ανθοκυανίνες. Μελέτες δείχνουν ότι παρέχουν πολλά οφέλη για την υγεία
λόγω όλων αυτών των φυτοθρεπτικών συστατικών. Οι μελιτζάνες είναι πλούσιες σε
αντιοξειδωτικά, ειδικά σε νασουνίνη που βρίσκεται στη φλούδα τους η οποία τους δίνει και
το μωβ χρώμα. Η νασουνίνη έχει βρεθεί ότι προστατεύει τα λιπίδια στις μεμβράνες των
εγκεφαλικών κυττάρων. Οι κυτταρικές μεμβράνες αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από
λιπίδια και είναι υπεύθυνες για την προστασία του κυττάρου και τη λειτουργία του. Το
λιπιδικό στρώμα είναι ζωτικής σημασίας τόσο στο να επιτρέπει την είσοδο των θρεπτικών
και στην αποβολή των άχρηστων συστατικών αλλά και στο να παίρνουν οδηγίες από τα
μόρια-αγγελιαφόρους που λένε στο κύτταρο τι πρέπει να κάνει. Η νασουνίνη εκτός από
ισχυρό αντιοξειδωτικό, βοηθάει επίσης στην αποβολή του επιπλέον σιδήρου από το σώμα.
Αν και ο σίδηρος είναι απαραίτητη θρεπτική ουσία για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα,
υποστηρίζοντας παράλληλα το ανοσοποιητικό και τη σύνθεση κολλαγόνου, δεν
συνιστάται σε υπερβολικές ποσότητες.
8. ΕκτέλεσηΓια τις μελιτζάνες
Με ένα πιρούνι τρυπάμε όλες τις μελιτζάνες.
Καπνίζουμε τις μελιτζάνες στις εστίες γκαζιού της
κουζίνας μας σε δυνατή φωτιά. (Εάν δεν έχουμε γκάζι
τις τοποθετούμε σε μία σχάρα και τις ψήνουμε σε
προθερμασμένο φούρνο στους 180 c στον αέρα, για
40 περίπου λεπτά).
Αφήνουμε τις μελιτζάνες στις εστίες για περίπου 20-25
λεπτά. Φροντίζουμε να τις γυρίσουμε από όλες τις
πλευρές.
Τις τρυπάμε με ένα πιρούνι. Εφόσον έχουν μαλακώσει
είναι έτοιμες. Τις αφήνουμε να κρυώσουν για 10 λεπτά.
Με ένα μαχαίρι όσο είναι ακόμα ζεστές οι μελιτζάνες
μας τις ανοίγουμε κατά μήκος.
Με ένα κουτάλι αφαιρούμε τη σάρκα και τη βάζουμε
μέσα σε μία πετσέτα.
Στύβουμε καλά την πετσέτα σε ένα μπολ για να
φύγουν όλα τα υγρά της μελιτζάνας (το ζουμί αυτό
είναι πάρα πολύ πικρό και δεν το θέλουμε).
Έπειτα την ψιλοκόβουμε και αφήνουμε στην άκρη μέσα
σε ένα μπολ.
Για την πιπεριά
Καπνίζουμε και την πιπεριά με τον
ίδιο τρόπο που κάναμε τις
μελιτζάνες. Την αφήνουμε στην
εστία για 10-15 λεπτά.
Ακουμπάμε την πιπεριά με το
δάχτυλο για να δούμε αν έχει
μαλακώσει. Όταν είναι έτοιμη την
βάζουμε σε ένα μπολ και την
τυλίγουμε με μία μεμβράνη (έτσι
δημιουργούμε υγρασία και είναι πιο
εύκολο να αφαιρέσουμε την
φλούδα). Αφήνουμε στην άκρη για
15-20 λεπτά.
Με ένα μαχαίρι αφαιρούμε τη
φλούδα από την πιπεριά, την
κόβουμε στη μέση και βγάζουμε τα
σπόρια.
Κόβουμε τη σάρκα σε μικρά
κυβάκια 1 εκ.
Προσθέτουμε την πιπεριά στο μπολ
με τη μελιτζάνα και αφήνουμε στην
άκρη.
Για τη μελιτζανοσαλάτα
Σε ένα μούλτι
προσθέτουμε το σκόρδο,
το μηλόξιδο ή ξίδι από
λευκό κρασί, το ελαιόλαδο
και ανακατεύουμε.
Προσθέτουμε το μείγμα
στο μπολ με τα λαχανικά
και αλατοπιπερώνουμε.
Ψιλοκόβουμε το φρέσκο
κρεμμύδι, μόνο το
πράσινο μέρος (κρατάμε
λίγο για το σερβίρισμα),
τον μαϊντανό (μόνο τα
φύλλα) και τα ρίχνουμε
στο μπολ.
Ανακατεύουμε με ένα
κουτάλι για να
ομογενοποιηθούν τα
υλικά μεταξύ τους.
Ελέγχουμε τα
καρυκεύματα και
σερβίρουμε.
Γαρνίρουμε με φρέσκο
κρεμμυδάκι, μαϊντανό και
λίγο ελαιόλαδο.