Antzinako Erregimenaren amaiera eta Gizarte Burgesaren eraiketa.

1. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA

2. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
IRAULTZA POLITIKOAK
EE.BB.ak

3. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Hamahiru Koloniak

4. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
ZERGATIAK
Irakurri 30.orria:
• Zergatik sortu ziren
kolonien eta
metropoliaren arteko
tentsioak?
• Zer garrantzia izan
zuen Tearen
matxinadak?

5. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Testua: Independentzia Deklarazioa
Estatu Batuen independentzia-adierazpenaren hitzaurrea (1776)
Egia berez nabaritzat ditugu hauek: gizakiak jaiotzez berdinak direla; Sortzaileak berez-
berezko eskubideak ematen dizkiela –esaterako, bizia, askatasuna eta zoriontsu izaten
saiatzeko eskubidea–; eskubide horiek bermatzeko, gizakiek gobernuak eratzen dituztela
eta gobernuen botere zilegia gobernatuen onarpenetik datorrela; gobernu batek,
edonolakoa izanda ere, helburu horiek aintzat hartzen ez baditu, herriak gobernua
aldatzeko edo abolitzeko eskubidea duela, edo beste bat eratzekoa, aipaturiko
printzipioetan oinarritua. Gobernu horren botereak antolatu ahal izango ditu herriak,
herriaren segurtasuna eta zoriona bermatzeko egokien usten duen eran […]
Kolonia hauek sekulako pazientzia izan dute luzaroan, baina egun sekulako beharra dute
beren gobernu-sistema zaharra aldatzeko.
1.- Non egiten da subiranotasun nazionalaren defentsa?
2.- Aurkitzen al duzu harremanik “Kontratu Soziala”ren
teoriarekin?
3.- Zein da testuaren erakarpenik garrantzitsuena?

6. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Amerikako politika-sistema
1. Zeintzuk ziren
Ameriketako Estatu
Batuen politika-
sistemaren
ezaugarri
nagusienak?
2. Zergatik izan zuten
horrenbeste eraginik
historian?

7. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
IRAULTZA POLITIKOAK
FRANTZIAKO
IRAULTZA

8. HISTORIA DBH 4.MAILA
ZERGATIAK 2. GAIA
•Ekonomikoak:
•Krisialdi ekonomikoa:
•Uzta txarrak
•Inflazioa
•Sozialak
•Gizarte estamentala
•Burgeseriaren gorakada
•Politikoak
•Absolutismoa
•Pribilegioak
•Erregearen ospea galtzea
•Ideologikoak:
•Ilustrazioa
•Despotismo Ilustratuaren
porrota
•Fiskalak
•Zerga-sistema
•Ogasunaren defizita
•EE.Bbetako
independentziaren
gastuak
•Gortearen gastuak

9. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
FRANTZIAKO IRAULTZA
HASIERAK

10. HISTORIA DBH 4.MAILA
Estatu Orokorrak 2. GAIA
•Pribilegiodunen matxinada:
•Ogasun-ministrarien (Turgot,
Calonne, Necker eta Brienne)
hausnarketa:
•Zerga sistema berrantolatu
•Desamortizazioa
•Nobleziaren erantzuna
•Estatu Orokorrak deitu (1788)
•Estatu Orokorrak
•Kexa-koadernoak
•Jarrerak:
•Erregeak Ogasunaren egoera
konpondu nahi zuen soilik
•Nobleziak eta kleroak beren
pribilegioei eutsi nahi zieten.
•Hirugarren estatuak zergen
erreformatik haratago joan
nahi zuen eta sakonagoak
ziren erreformak ere eskatzen
zituen.
.

11. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Hirugarren estatuaren egoera
Hiru galdera geure buruarentzat:
1.a Zer da estatu xehea? Dena.
2.a Zer izan da orain arte politikan? Ezer ez.
3.a Zer eskatzen du? Zerbait izatea. Nor ausartuko litzateke esatera estatu xeheak ez
duela nazio oso bat eratzeko behar den guztia? Gizon indartsua eta sendoa da, oraindik
besoa kateatuta badu ere. Ordena pribilegiatuak desagerrarazita ere, nazioa ez litzateke
gutxiago izango, baizik eta gehiago. Eta zer da estatu xehea? Dena, baina kateatuta
dago, eta zapalduta. Eta zer izango litzateke ordena pribilegiaturik gabe? Dena; aske eta
oparoa, ordea. Estatu xeherik gabe, ezer ezin da behar bezala egin; besteak gabe, berriz,
den-dena hobeto egingo da. […]
E.-J. SIEYÈS, Zer da hirugarren estatua?, 1789ko urtarrila

12. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Testua: Valençay-ko kexa-koadernoa
Valençay-ko kexa-koadernoa
Valençay-ko (Berry) hiri parrokiako hirugarren estatuko biztanleek apaltasun handiz
eskatzen diote Berorren Maiestateari. […]
Taila, kapitazioa eta bi hogeirenak ezabatu beharko liratekeela. Ezabaturiko zerga horien
ordez, gobernuak eskubide (zerga) bakarra jarriko luke, probintzia bakoitzak askatasuna
izango luke, zerga hori nola kobratu eta banatu erabakitzeko. Kleroak eta nobleek ere
beharko lukete, hirugarren bezalaxe […]
Estatuaren zorrak ordaintzeko konponbide bakarra hau izango litzateke: Jainkoaren
zerbitzurako erabili ezin fraideen eta monjeen ondasun guztiak eskuratzea
(desamortizazioa)…
1.- Zergatik uste duzu direla hain inportanteak kexa-koadernoak?
2.- Zein arazo iger daiteke?
3.- Zein da konponbidea?

13. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
KRONOLOGIA
• Estatu Orokorrak
• (Botuen afera)
• Asanblada Nazionala
• Asanblada Konstituziogilea
• Bastilari eraso
FASE MODERATUA (1789-92)
Eskubide feudalen deuseztapena
Giza-eskubideen aldarrikapena
1791ko Konstituzioa
IRAULTZAREN KONTRAKO JARRERAK
Erregea
Noblezia
Sans Cullottes
Europako Erregetzak

14. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Le grand Peur

15. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
FRANTZIAKO IRAULTZA
BIGARREN FASEA
FASE ERRADIKALA
(1792-1794)

16. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
KONBENTZIOA 1792-93)
• Konbentzioa (Ganbara legegilea)
– Bi alderdi nagusi:
• Girondinoak
• Jakobinoak
– Gertakizunak:
• Iraileko hilketak
• Erregearen epaiketa eta heriotz-zigorra
– Ondorioak:
• Frantziaren kontrako Lehen Koalizioa
• La Vendée eskualdeko matxinada

17. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
IZUALDIA (1793-94)
• Jakobinoen estatu-golpea (93-VI)
• Konstituzio Berria (Sufragio Unibertsala)
• Herri Salbazioko Batzordea
– Zergatiak:
• Marat-en hilketa
• Gerraren norabide ezkorra
– Robespierre
– Susmagarrien legea: Izualdia
– Iraultzaren defentsa antolatu
• Errepresioa (Barne oposizioaren kontra)
• Ejerzitoa (Napoleon eta kanpoko etsaia)
• Thermidorreko estatu-golpea:
– Robesperren exekuzioa
– Izualdiaren bukaera

18. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Direktorio
(1795-99)

19. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
• Konstituzio berria:
– Sufragio zentsitarioa
– Botere banaketa
– Exekutiboa bost kideko Direktorio.
• Arazoak:
– Barne matxinadek jarraitzen zuten
– Gerra ( I. Koalizioak)
• Napoleonen igoera
– Barne oposizioa baretu
– Frantziaren kontrako Koalizioak garaitu (Italiako
kanpaina)
– Brumarioren 18ko estatu golpea, eratu berria zen
II.koalizioari aurre egiteko

20. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Napoleonen Inperioa
1800-1815

21. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Barne-Politika
• Botere osoa bereganatu
zuen.
• Konstituzio Berria non
botere banaketa desagertu
zen.
• Erreformak:
– Napoleon-Kodea
– Merkatal Kodea
– Frantziako Bankua
– Departamentuen bitartez
lurralde antolamendua
– Hezkuntza publikoa

22. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
NAPOLEON ETA EUROPA
EUROPA 1815-48

23. HISTORIA DBH 4.MAILA
Europa 2. GAIA

24. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
BERREZARKUNTZA
VIENAKO KONGRESUA

25. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA

26. HISTORIA DBH 4.MAILA
EUROPA 1815 2. GAIA

27. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
VIENA ONDORENGO
EUROPA
ARAZOAK
IRAULTZA LIBERALAK

28. HISTORIA DBH 4.MAILA
ARAZOAK 2. GAIA
• Burgeseriak ez zuen onartu Vienan ezarritako
Absolutismoa.
• Liberalismoaren sendoketa ideologia politiko bezala
– Moderatua:
• Sufragio zentsitarioa
• Erregetza parlamentarioa
– Aurrerakoia:
• Berdintasuna
• Sufragio unibertsala
• Errepublika
• Nazionalismoa
– Vienan sorturiko Europako mapa aztertu
– Estatu eta nazioak

29. HISTORIA DBH 4.MAILA
Iraultzak (1820-30-48) 2. GAIA
1848.eko mugimendu iraultzaleak Europan zehar zabaldu
arren, ez zuen arrakastarik izan. Frantzian gobernu
BELGIKA
1820
1830
1848 autoritarioa osatu zen. Alemanian, Prusian, Hungariar
Herbehereetako
inperioan eta Polonian mugimenduak Aliantza Santuko
erregearen kontra.
kideek erreprimitu zituzten.
FRANTZIA
FRANTZIA
Independentzia eta
Hala ere, iraultza hauek hiru irakaspen utzi zituzten:
II Errepublika
Erregetza konstituzionala
Estatu-golpea FernandoKarlos X.aren kontra.
VII.aren gobernu Burgeseriak errege berria agerpena
1. matxinada
Langileen
LangileenLeopoldo I
absolutuaren kontra. Napoleonek hauteskundeak irabazi
Luis aukeratzen du, Luis
2. Nazionalismoaren indarra Grezia 1821
1823an Aliantza Santuak Orleansekoa
Burgeseriaren onespenarekin Luis
zuen 3. Demokrazian sakontzeko beharra. Turkiar inperioaren
mugimenduak zapaldu Napoleonek II Inperioa aldarrikatu
Erregimen liberala
kontra
berrezartzen da.
Hiru puntu hauek XIX.mendeko bigarren erdialdearen
(1850-1870) Independentzia
bilakaera baldintzatu zuten.

30. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Hispanoamerikako independentzia
prozesuaren mapa

31. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
NAZIOAK
ETA
ESTATUAK
Nazionalismoa
Alemania
Italia
Turkiar Inperioa

32. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
• Nazioa eta Estatua (Definizioak)
• Europako egoera 1848an
– Estatu bat eta nazio asko
• Errusiako Inperioa
• Austriar-Hungariako inperioa
• Turkiar Inperioa
– Nazio bat eta estatu asko
• Alemania
• Italia
• Estatu nazioak
• Estaturik gabeko nazioak

33. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA

34. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA

35. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA

36. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
SINTESIA (II)
Sintesia (I)
 Iraultza Amerikarra liberalismoa praktikan jarri zuen lehena izan zen. Herrialde
berri baten jatorria izan zen, Estatu Batuak, eta honen sistema politikoa
hurrengo iraultzetarako eredu izan zen.
 1789an, burgesia frantsesak krisi egoera baliatu zuen boterea eskuratzea
ahalbidetu zion iraultzari ekiteko.
 Biltzar Konstituziogilearen dekretuek eta 1791ko Konstituzioak Frantziako
Antzinako Erregimenari eman zioten amaiera. Baina erregeak eta pribilegiatuek
erreformak geldiarazi nahi izan zituzten. Azkenik, europar potentzien kontrako
gerrateak monarkia desagertzea eta Errepublika aldarrikatzea eragin zuen.
 Kanpoko mehatxuen ondorioz Iraultza erradikalizatu eta erabateko diktadura
bilakatu zen. Azkenik, erregimen burges berri bat sortu zen, bukaeran boterea
Napoleon Bonaparteri eman behar izan ziona, eta honek Iraultzaren amaiera
ekarri zuen.

37. HISTORIA DBH 4.MAILA
2. GAIA
Sintesia (II)
 Napoleonek hainbat erreforma abiarazi zituen Frantzian, baita azkenean
erregimena desagerrarazi zuen hedapen militarreko politika ere.
 Napoleonen porrotaren ostean, Errestaurazioa deitzen diogun liberalismoaren
kontrako garaia ireki zen. Potentziak saiatu ziren Europan iraultza gehiago izatea
ekidingo zuen sistema bat sortzen.
 Errestaurazioaren ordenak gutxi iraun zuen. Liberalismoa burgesiaren ideologia
gisa finkatuta zegoen eta saihestezina izan zen botere ekonomikoa zeukan
gizarte talde honek botere politikoa ere eskuratzea. Hau gertatu zen 1820, 1830
eta 1848ko iraultzekin.
 Liberalismoa espainiar Amerikan zehar ere zabaldu zen. Honen ondorioz, 1814
eta 1824 artean, Amerikako espainiar nagusitasuna ezabatu zuten
independentzia prozesuak gertatu ziren, Kuban eta Puerto Ricon izan ezik.