SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo

Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET

•
•
Fast Forward Communication
Fast Forward Communication

Wraz z BS NET rozpoczęliśmy opracowywanie miesięcznika dla kadry zarządzającej bankami spółdzielczymi. Zobacz pierwszy numer.

Marketing
1 von 40
Downloaden Sie, um offline zu lesen
03 GRUDZIEŃ 2013 Chcemy dostarczać wiedzę Spis Treści: Świat pędzi jak zwariowany. Wirtualna rzeczywistość zaczyna wypierać realną . To, co dzisiaj zajmuje czołówki internetowych mediów, jutro odchodzi w niebyt. Problem dziś istotny, jutro przykryty będzie przez następny, kolejny, jeszcze jeden i jeszcze. Nie zmienimy tego. Istotą portali jest aktualność i gonienie za informacjami. A tych przybywa, leją się jak woda i zapełniają medialną przestrzeń. Nie przeczytałeś czegoś dzisiaj? Jutro musisz biegać po archiwach, posługiwać się wyszukiwarkami, szperać w sieci i klikać, klikać, klikać. Portal Bs.net.pl jest internetowym dziennikiem. Wyróżnia się zapewne tym, że posiada bazy wiedzy, gromadzi i udostępnia dokumenty, artykuły, stanowiska i akty prawne związane z ważnymi dla sektora problemami. Ale też biegnie, aby nadążać. To, co widnieje na ekranie teraz, za godzinę będzie wyglądać inaczej. To, co teraz na pierwszym miejscu, za godzinę znajdzie się na ostatnim. Dlatego chcemy trochę przystanąć i złapać oddech. Zatrzymać się na chwilę dłuższą, niż te parę godzin nad sprawami, które warte są bliższego oglądu i decydują o naszej przyszłości. Zasiąść przy stole i pogadać na spokojnie o tym, co dla banków spółdzielczych istotne. Tak powstała idea Rady Ekspertów Spółdzielczych. Tak też powstała idea Magazynu Bs.net. Przy pełnym świetle ramp nie da się wychwycić wszystkiego. Trzeba je na chwilę wyłączyć, a strumień światła skierować w określone miejsce. I taki w swoich założeniach ma być Magazyn Bs.net. – naświetlać wybrane zagadnienia. Mając nadzieję, że tak jak i my uznawszy, iż śmierć słowa drukowanego odtrąbiono przedwcześnie – pochylicie się Państwo nad Magazynem przy filiżance herbaty czy kawy, a jego lektura nie rozczaruje i nie zawiedzie. Listopad 2013 / numer 1 Robert Azembski, redaktor prowadzący Anna Lewkowska, redaktor naczelna portalu Bs.net.pl Unia kontra banki spółdzielcze Jan Mazurek 4 Banki spółdzielcze muszą same uporać się ze swoimi problemami Robert Azembski 6 Bancassurance – efektywny dla banków Alicja Hamkało 10 Obligacje sposobem na adekwatność Jan Mazurek 12 Czy banki spółdzielcze wykorzystują instrumenty zwrotne? Miłosz Słota 14 Dobra „chmura” w Tczewie Eugenia Pokorska-Sawczuk 19 Nowa perspektywa finansowa szansą dla banków Anna Lewkowska 20 Zamykam bank a otwieram SKOK? Paweł Bieżuński 22 Banki spółdzielcze mogą mieć kłopot z praniem Elżbieta Wąsik 24 Jak dbać o pracownika? Joanna Michalska 28 Złoto w bankach spółdzielczych Robert Azembski 30 RES o spółdzielczości i o złych przepisach Robert Azembski 32 Kocham cię jak Irlandię Małgorzata Wajszczuk 36 Biblioteczka 38
04 Prawo unijne GRUDZIEŃ 2013 Unia kontra banki spółdzielcze Unijni urzędnicy, poprzez dyrektywę CRD IV i rozporządzenie CRR, przepisy zaostrzające normy płynności i adekwatności kapitałowej dla banków, mogą dokonać poważnych szkód w tym zdrowym segmencie bankowości. Krajowe organa nadzoru są zobowiązane do wprowadzenia odpowiednich regulacji. Mają też pewien wpływ na ich ostateczny kształt. Rynek bankowy jest efektywny tylko wtedy, gdy funkcjonują na nim zróżnicowane podmioty. Wtedy mogą być zaspokajane potrzeby największej liczby klientów i istnieją warunki dla zdrowej konkurencji. W krajach Europy Zachodniej udział sektora bankowości spółdzielczej w kapitałach całego systemu bankowego wynosi 20 proc., w Polsce – tylko 8 proc. Nie ma więc mowy o tym, by ewentualna upadłość niewielkiego banku spółdzielczego mogła zagrozić stabilności polskiego sektora bankowego. Dotychczas żaden bank spółdzielczy w Polsce nie upadł ani nie musiał sięgać po pomoc państwa. Nadwyżka depozytów nad udzielonymi kredytami stanowi 20 mld złotych. Teraz, z powodu stawianych ostrych wymogów, część banków spółdzielczych może zniknąć z rynku. Unijni urzędnicy, poprzez dyrektywę CRD IV i rozporządzenie CRR, przepisy zaostrzające normy płynności i  adekwatności kapitałowej, mogą dokonać poważnych szkód w tym zdrowym segmencie bankowości. Krajowe organa nadzoru są zobowiązane do wprowadzenia odpowiednich regulacji. Oznacza to, że mają pewien wpływ na ich formę. Trwają konsultacje dotyczące kształtu krajowych rozwiązań pomiędzy bankami spółdzielczymi, Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego i Ministerstwem Finansów. Jednak sygnały, dotyczące planów, mogą niepokoić bankowców. Zrównanie wymogów kapitałowych dla dużych banków komercyjnych i banków spółdzielczych może dla wielu należących do tej drugiej grupy zakończyć się katastrofą. W przepisach dyrektywy CRD IV i rozporządzenia CRR wymogi w zakresie kapitałów, a także współczynników wypłacalności i płynności, określono na takim samym poziomie dla małych banków spółdzielczych, jak i  dla dużych, komercyjnych. Nie uwzględniono faktu, że te dwie grupy banków w Polsce różnią się specyfiką działalności, obszarem działania, oferowanymi produktami oraz źródłami ryzyka. Banki spółdzielcze słusznie szczycą się w Polsce blisko 150-letnią historią. Mają powody do dumy, bo przetrwały dwie wojny światowe i okres PRL. Zatrudniają 22 tysiące ludzi, odgrywają ważną rolę w finansowaniu lokalnych przedsięwzięć, przyczyniają się do obniżenia bezrobocia w małych miejscowościach. Korzysta z ich usług na danym terenie określona grupa klientów – drobni przedsiębiorcy, rolnicy, osoby fizyczne. Oferują nieskomplikowane produkty finansowe, dostosowane do potrzeb i możliwości lokalnej ludności. Działając na danym terenie, znają dobrze jego potrzeby i najlepiej potrafią je zaspokoić. Potrafią zidentyfikować źródła ryzyka, niekoniecznie za pomocą skomplikowanych algorytmów, jakie stosują banki komercyjne. Wypełniają lukę, której nie są w stanie wypełnić korporacje finansowe, które nie zawsze posiadają odpowiednią ofertę dla tej grupy klientów lub dokonać obiektywnej analizy ryzyka. Chętnie podejmują współpracę z samorządami terytorialnymi. – Jeżeli mówimy o współpracy banków spółdzielczych z jednostkami samorządu terytorialnego, to mamy jedno z najlepszych doświadczeń, jakie można sobie wyobrazić – mówi
05 GRUDZIEŃ 2013 Mieczysław Groszek, wiceprezes Związku Banków Polskich. – Ważna część modelu biznesowego banków spółdzielczych jest zbudowana na współpracy z samorządem terytorialnym. Problemy z kapitałem Poważnym problemem banków spółdzielczych i to już dziś jest niedobór kapitałów własnych. W opracowaniu KNF „Wpływ pakietu CRD IV/CRR na banki spółdzielcze” czytamy, że „zgodnie z obowiązującymi przepisami, banki spółdzielcze będące uczestnikami zrzeszenia, muszą utrzymywać fundusze własne na poziomie równowartości 1 mln euro, natomiast po wejściu w życie Dyrektywy CRD IV i jej implementacji do polskich przepisów, będą zobowiązane utrzymywać równowartość 1 mln euro w funduszach podstawowych, bez uwzględnienia funduszu ogólnego ryzyka. Oznacza to, iż do kapitału założycielskiego (minimum kapitałowego) nie będą zaliczane fundusze uzupełniające. W bankach spółdzielczych są to przede wszystkim środki uzyskane z tytułu pożyczek podporządkowanych i obligacji”. Obecnie jedynym depozytem długoterminowym powyżej pięciu lat, który banki spółdzielcze mogą zaliczyć do funduszy własnych jest pożyczka podporządkowana. Jednak według planów UKNF nie będzie można jej zaliczyć do funduszy I kategorii. Także nowo wyemitowane obligacje nie będą zaliczane do funduszy własnych banku. Spowoduje to, że w wielu bankach spółdzielczych fundusze spadną poniżej wymogów określonych w dyrektywie unijnej. O ile silne kapitałowo banki poradzą sobie, to mniejsze będą musiały zamknąć biznes, chociaż będą wykazywały wystarczającą płynność. Nowe wymogi mają obowiązywać od 1 stycznia 2014 roku i wiążą się z mechaniczną implementacją na nasz rynek Rozporządzenia CRR. W tak krótkim czasie trudno będzie bankom zmobilizować odpowiednie kapitały. Za wprowadzeniem nowego systemu przemawia konieczność zabezpieczenia przed kryzysem finansowym – takie są argumenty twórców nowych regulacji. Jednak kryzys został wywołany przez polityków oraz duże komercyjne banki. Nie była to więc wina banków spółdzielczych, bowiem ich wpływ na rynki finansowe Europy jest niewielki, a w Polsce wręcz znikomy. Aby zapisy prawa wspólnotowego nie uderzyły w polski zdrowy sektor banków spółdzielczych, krajowy nadzór winien zachować rozwagę i uwzględniać postulaty środowiska bankowców. Rygorystyczne regulacje osłabią polski sektor banków spółdzielczych i zahamują jego rozwój. Wdrażanie dyrektywy CRD IV i rozporządzenia CRR powinno być więc przeprowadzone w warunkach, które złagodziłyby szok, jakiego może doznać znaczna część, szczególnie małych, banków. Niepewność odstrasza udziałowców Jak wynika z ostatniego, rocznego raportu KNF, od marca 2012 roku liczba udziałowców banków spółdzielczych zmniejszyła się o 16 305 osób, w tym o 15 911 osób fizycznych (o 8,5 proc.). Jednym z istotnych powodów rezy- Proponowanym przez KNF i Ministerstwo Finansów rozwiązaniem problemu może być też wzajemna ochrona i pomoc w razie zagrożenia niewypłacalności, jaką mogłyby świadczyć między sobą banki w ramach zrzeszeń zgodnie z art. 108 Rozporządzenia CRR. Takie rozwiązanie funkcjonuje już w niektórych krajach europejskich, jako System Ochrony Instytucjonalnej (ang. Institutional Protection Scheme, „IPS”). Forma takiej współpracy powinna być wypracowana pomiędzy bankami i UKNF, IPS-y mogą powstać także na bazie obecnych Zrzeszeń. Wspólne zarządzanie ryzykiem płynności przez uczestników zrzeszenia będzie wymagać odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i mechanizmów kontrolnych, co jednak może być trudne do zrealizowania. Banki będą obawiać się ograniczenia ich niezależności i działania na własnym rynku. Strona polska winna skutecznie wpływać na kształt pakietu CRD IV/CRR w celu ukształtowania ich w kształcie zapewniającym ich dopasowanie do STRUKTURA PASYWÓW BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH (MLD ZŁ) 100 75 50 0 2010/01/31 2010/07/31 2011/01/31 2011/07/31 2012/01/31 2012/07/31 KAPITAŁY gnacji była niepewność co do statusu funduszu udziałowego po wejściu w życie Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR. Stąd zaostrzenie wymogów kapitałowych i płynnościowych dla banków spółdzielczych może skutkować dalszymi rezygnacjami, a to będzie osłabiać podstawy finansowania banków spółdzielczych. 2013/01/31 2013/07/31 ZOBOWIĄZANIA specyfiki sektora banków spółdzielczych. Konieczne jest więc zapewnienie odpowiednio długich okresów przejściowych, niezbędnych dla pozyskania odpowiednich kapitałów przez banki spółdzielcze. Ekspert rynku kapitałowego oraz bankowego Jan Mazurek
06 Wywiad numeru GRUDZIEŃ 2013 Banki spółdzielcze muszą same uporać się ze swoimi problemami Rozmowa z Wojciechem Kwaśniakiem, zastępcą przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego
07 GRUDZIEŃ 2013 Robert Azembski: Jeden z banków zrzeszających przeżywa poważne kłopoty finansowe. Czy zamierzacie wpuścić do niego zarząd komisaryczny? Wojciech Kwaśniak: Nieprawda. Żaden obecnie nie ma poważnych kłopotów, co nie oznacza, że nie stoją przed nimi oraz ich właścicielami, tj. bankami różne komercyjne obszary działalności. Praktyczne dostosowanie się do standardów Dyrektywy CRD IV oraz Rozporządzenia CRR będzie wymagało spełnienia – w zależności od przyjętego modelu organizacji zrzeszenia – nowych norm kapitałowych i płynnościowych nie tylko w bankach spółdzielczych, ale także w bankach zrzeszają- W interesie banków spółdzielczych nie jest szukanie różnych półśrodków na krótki czas, tylko odpowiednie przygotowanie się do mających wejść w życie nowych regulacji. spółdzielczymi, poważne wyzwania. Do wysokości kapitału zgodnej z oczekiwaniami nadzoru jednemu z banków zrzeszających brakuje rzeczywiście trochę kapitału, ale drugiemu – znacznie mniej. Ważne jest to, iż władze banków podejmują działania, które są przedmiotem monitorowania przez nas. RA: Mam na myśli bardziej niż kapitał wyniki finansowe, konkretnie Banku Polskiej Spółdzielczości? WK: Ten niski wynik finansowy nie może być faktycznie jedynym źródłem do budowania kapitału z zatrzymanego zysku. Wynika on jednak po części z tego, że bank zrzeszający akumuluje dużo wysoko oprocentowanych depozytów banków spółdzielczych co jednocześnie silnie obniża jego rentowność. Z drugiej zaś strony banki spółdzielcze nie obejmowały nowych emisji akcji swojego banku zrzeszającego w takim tempie oraz skali, które zagwarantowałoby oczekiwane przez nadzór zwiększenie funduszy własnych oraz szybszy i stabilny rozwój banku zrzeszającego. To same banki spółdzielcze, będące przecież właścicielami banków zrzeszających decydują, czy mają one bardziej pełnić rolę apeksową czy też rozwijać cych. Banki spółdzielcze stoją przed fundamentalną decyzją jakim kosztem wypełnią nowe normy kapitałowe i płynności. Czy wybiorą model, który zapewni im pełną płynność i nadwyżkę dodatkowego kapitału czy też wybiorą inne bardziej kosztowne rozwiązanie, które skutkować będzie ryzykiem niedoboru płynności, a w niektórych bankach i kapitału. RA: Proszę jednak odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją podstawy do wprowadzenia zarządu komisarycznego w BPS? WK: Stosowne zapisy prawa bankowego określają, w jakiej sytuacji może być wprowadzony do banku taki zarząd. W ustawie są zawarte możliwe ku temu przesłanki: strata bilansowa, groźba jej wystąpienia, niebezpieczeństwo niewypłacalności lub utraty płynności. Obecnie KNF nie prowadzi żadnego postępowania, które byłoby związane z którymkolwiek z banków zrzeszających w kwestii wprowadzenia zarządu komisarycznego lub postępowania naprawczego. RA: Dwa czy jedno zrzeszenie, co Pana zdaniem byłoby lepsze i dlaczego? WK: Biorąc pod uwagę stan organizacyjny obu zrzeszeń nie są one w mojej ocenie przygotowane do tego, by stworzyć jedną grupę. Nawet działające w jednym zrzeszeniu banki, tak bardzo różnią się standardami i brakiem jednolitych wzorców działania, że nie wyobrażam sobie połączenia obu zrzeszeń. Dużym sukcesem byłoby już w obrębie jednego zrzeszenia doprowadzenie przez banki do wystandaryzowania swoich działań, również w zakresie czekającej sektor implementacji Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR. Dopiero po uporządkowaniu spraw w ramach każdego ze zrzeszeń można otwierać dyskusję o ich połączeniu. Uporządkowanie kwestii organizacyjnych, kapitałowych i płynności banków wewnątrz zrzeszeń jest potrzebne samym bankom także dlatego, aby skuteczniej konkurować z innymi instytucjami finansowymi, a nie pomiędzy sobą, jak to często ma miejsce dzisiaj. Potrzebne jest rozwiązanie problemu konkurencji wewnętrznej. Z tymi wyzwaniami muszą uporać się sami bankowcy spółdzielczy, pamiętając o fundamentalnych zasadach spółdzielczości. RA: Dlaczego nie zastosowano w Polsce dotąd zasady proporcjonalności wobec banków spółdzielczych? WK: Zastosowano. Polska jest krajem, w którym ta zasada jest stosowana. Brane jest pod uwagę na przykład zróżnicowanie wielkości banków, inne jest podejście do banków komercyjnych a  inne do spółdzielczych w metodologii BION czy też w normach płynności. Dodatkowo w banku spółdzielczym KNF akceptuje tylko prezesa, a w banku komercyjnym dwóch członków zarządu. W bankach komercyjnych jest kadencja władz, a w spółdzielczych nie ma. Minimalny standard, którego wymagamy, jest funkcją stopnia samodzielności, czy ktoś jest samodzielny z punktu widzenia prawnego i ekonomicznego oraz bezpieczeństwa działania. Ten standard jest wymagany także przez europejski nadzór – przypomnę, że nasz nadzór jest od 2011 r. częścią europej-
08 Wywiad numeru skiego systemu nadzoru nad rynkiem bankowym. Będąc członkiem EBA musimy stosować rekomendowane jednolite standardy nadzorcze. Istnieją instytucje kredytowe na rynku, które nie muszą spełniać takich wymogów kapitałowych jak banki spółdzielcze. To SKOK-i, które są wyłączone z dyrektyw bankowych. RA: SKOK-i. No właśnie, czy bank spółdzielczy może się przekształcić w SKOK? WK: Jak na razie jest to niemożliwe ze względów prawnych. Dopóki nie ma rozwiązania ustawowego mówiącego o trybie przekształcania się banku w SKOK czy odwrotnie, nie ma o czym mówić. RA: W jaki sposób banki mają zatem najlepiej przygotować się do wejścia w życie Rozporządzenia CRR od 1 stycznia 2014 roku? WK: Mogę jeszcze raz dobitnie powtórzyć to, co już mówiłem przy kilku okazjach: najłatwiejszym i najefektywniejszym a zarazem najtańszym sposobem dostosowania się do nowej sytuacji jest budowa Systemu Ochrony Instytucjonalnej (IPS). RA: W którym modelu? WK: Model jest jeden, wypracowany przez zrzeszenie i oparty na wytycznych unijnych, natomiast część banków GRUDZIEŃ 2013 spółdzielczych rozważa jako możliwą alternatywę budowę zrzeszenia zintegrowanego. Tu nasza opinia jest czytelna – dla banków spółdzielczych jest to rozwiązanie bardziej kosztowne, ponieważ w świetle przepisów unijnych rozwiązania struktur zintegrowanych nie mogą dawać takich przywilejów, jakie daje System Ochrony Instytucjonalnej. Dlatego w mojej ocenie zrzeszenie zintegrowane stanowić może przejściowy pomost dla docelowego systemu IPS. najłatwiejszym i najefektywniejszym a zarazem najtańszym sposobem dostosowania się do nowej sytuacji jest budowa Systemu Ochrony Instytucjonalnej (IPS). Mam ogromny szacunek do tych spółdzielców, którzy już przeszło rok temu podjęli wysiłek nie tylko przestudiowania dokumentów związanych z Dyrektywą CRD IV, ale i opracowania rozwiązań, w jaki sposób do tych zmian się przygotować, tak aby zachować możliwość dalszego rozwoju i konkurowania na jednolitym rynku finansowym UE. RA: Ma Pan na myśli tzw. Zespół Międzyzrzeszeniowy? WK: Tak, grupę roboczą, która zo- stała powołana przez KZBS i obydwa zrzeszenia, a dziś dalej uczestniczy w pracach w Ministerstwie Finansów. Ze względów formalno-prawnych związanych z rolą regulatora ustawowego to ostatecznie od decyzji rządu zależeć będzie, w jaki sposób zostaną implementowane europejskie przepisy, wpływające na dotychczasową organizację bankowości spółdzielczej w Polsce. Niewątpliwie w rozstrzygnięciach aspekt bezpieczeństwa i stabilności rynku bankowego w Polsce będzie brany pod uwagę. RA: Czy rząd zdąży z przygotowaniem nowych rozwiązań legislacyjnych przed 1 stycznia 2014 r.? Słyszeliśmy, że prace utknęły. WK: To jest pytanie nie do mnie, ale do przedstawicieli rządu. Rząd zdecyduje o terminie i wyborze rozwiązania, które będzie dostosowywać polskie prawo do przepisów unijnych. Komisja Nadzoru Finansowego będzie rekomendować takie rozwiązania, które zmniejszą poziom ryzyka w systemie, a nie będą samoistnym źródłem wzrostu ryzyka. Nie chcemy też, aby banki w niekontrolowany sposób wychodziły czy wchodziły do zrzeszenia. RA: Niekontrolowany? Rozumiem, że istnieje więc możliwość opuszczenia przez bank zrzeszenia po wejściu w życie nowych przepisów?
09 GRUDZIEŃ 2013 Wojciech Kwaśniak jest zastępcą przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Wcześniej był doradcą prezesa NBP, a jeszcze wcześniej – Generalnym Inspektorem Nadzoru Bankowego (GINB NBP), kiedy inspektorat był jeszcze połączony z NBP. Zajmuje się głównie nadzorem nad bankami. WK: Istnieje, bo przepisy unijne to przewidują. Można także wyjść ze zrzeszenia typu IPS. Procedura, której musi dopełnić bank przewiduje wykazanie, że jest on jednostką w pełni zdolną do samodzielnego funkcjonowania. Bank taki dostaje dwuletni okres przejściowy, w którym powinien rozliczyć swoje sprawy z bankiem zrzeszającym, m.in. wzajemne zaangażowania o charakterze płynnościowym i kapitałowym. Wartością systemów IPS jest to, że nic się nie dzieje z dnia na dzień, zaś dokonywane zmiany proponowane są tak, aby nie stało się to groźne ani dla banku spółdzielczego, ani zrzeszającego. Poza zrzeszeniami obecnie mogłaby jednak funkcjonować tylko nieliczna grupa banków. Można je policzyć praktycznie na palcach jednej ręki. Pamiętajmy, że będą to banki, które samodzielnie wejdą w system rozrachunków płatniczych i nie będą mogły korzystać ze wsparcia zrzeszenia. RA: Pojawiły się spekulacje o możliwości odkupienia przez banki spółdzielcze akcji Banku BGŻ należących do Rabobanku. Co Pan o tym sądzi? WK: Proponuję nie zajmować się dowcipami i fantazjami, w sytuacji znacznie bardziej realnych wyzwań, przed którymi już obecnie stoją banki spółdzielcze. RA: Dlaczego? Spółdzielcy szukają dobrego rozwiązania… WK: Bo przejmowanie Banku BGŻ to jest jakaś fantazja w obliczu tego, ile płynności może zabraknąć obu zrzeszeniom po wejściu w życie przepisów unijnych, a spadek stóp procentowych poważnie obniżył wyniki całego sektora. To absurdalne, chyba że ktoś zakłada, że spółdzielcy z Holandii podarują swoje akcje polskim spółdzielcom np. w ramach transgranicznej współpracy pomiędzy spółdzielcami w UE. RA: Co z pasywami podporządkowanymi? Nie będą zaliczane do Tier 1? WK: Tu mogą wystąpić różne sytuacje, łącznie z przymusowym transferem pożyczki na kapitał. Z punktu widzenia polskiego sektora bankowego nie ma takiego problemu, bo zdecydowana większość banków „stoi” na „twardym” kapitale. Natomiast znaczenie ma, kto jest pożyczkodawcą i z jakich środków pożyczka była udzielana. Bo jeśli bank zrzeszający udzielał pożyczki z funduszy własnych, to trzeba pamiętać o tym, że pożyczka zwiększa fundusze jednego banku, ale automatycznie pomniejsza drugiego. Dlatego warto pamiętać o tym, że w jednym zrzeszeniu istnieje fundusz o charakterze pomocowym, a w drugim go nie ma. Istnienie bądź nie takiego funduszu pomocowego w zrzeszeniu jest istotne z punktu widzenia IPS, bowiem taki fundusz pozwala lepiej dostosować bank do nowych regulacji prawnych. Oczekujemy od jednego ze zrzeszeń zmiany tej sytuacji. Nasze oczekiwanie adresujemy zarówno do władz banku, jak i jego właścicieli. Ryzyko należy dywersyfikować. RA: Dotyczy to także działalności poszczególnych banków? WK: Tak, weźmy np. kwestię niższej niż przed rokiem rentowności kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. Bank nie potrafi zdywersyfikować swojego portfela kredytowego, nadal ma ich zbyt wysoką koncentrację, a inny bank, praktycznie „za miedzą”, radzi sobie z tym świetnie. Jeśli ktoś naprawdę nie jest w stanie tego zrobić, niech lepiej połączy się z innym bankiem, chyba że taka działalność jest ubezpieczona i subsydiowana przez całe zrzeszenie. RA: Kilka lat temu banki były mocno namawiane do emitowania obligacji i notowania ich na rynku Catalyst. Teraz okazuje się, że pieniądze pozyskane z emisji nie mogą być wliczane do kapitałów najwyższej jakości. Dlaczego? WK: Nie wiem, kto je namawiał, ale tylko gotówka, którą można pokryć straty z normalnej działalności, a nie dług, może stanowić kapitał najwyższej jakości w rozumieniu Core Tier 1. Niezależnie od płynności tego rodzaju instrumentów unijny ustawodawca rozstrzygnął tę kwestię zgodnie ze standardami Bazylei III, czyli papiery dłużne nie mogą być zaliczana do Core Tier 1. Jednak nadal mogą służyć podniesieniu łącznego wskaźnika adekwatności kapitałowej, jeśli ktoś tego potrzebuje. W interesie banków spółdzielczych nie jest szukanie różnych półśrodków na krótki czas, tylko takie przygotowanie się do mających wejść w życie nowych regulacji, aby jak najlepiej posłużyło to systemowi i samym bankom w kolejnych latach. Rozmawiał: Robert Azembski
10 Produkty dla banków GRUDZIEŃ 2013 Bancassurance – efektywny dla banków Bancassurance dynamicznie się rozwija, a obecne tendencje rynkowe wskazują, że będzie on nadal jednym z najważniejszych kanałów sprzedaży ubezpieczeń. Jako innowator i ekspert relacji bancassurance Grupa Ubezpieczeniowa Europa wyznacza nowe trendy i aktywnie wpływa na kształt tego rynku. Od blisko 20 lat  oferuje nowatorskie rozwiązania dostosowane do potrzeb najbardziej wymagających klientów tego sektora. Choć wiele banków wciąż traktuje bancassurance jako formę zabezpieczenia własnych interesów i element polityki zarządzania ryzykiem kredytowym, to w najbardziej innowacyjnych instytucjach widać zainteresowanie Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń, w pierwszym półroczu br. wartość rynku bancassurance w Polsce wyniosła niemal 8 mld zł, co stanowi aż 30 proc. przypisu całego rynku ubezpieczeniowego w Polsce. ubezpieczeniami jako działalnością zarobkową i sposobem na zwiększenie dochodów pozaodsetkowych. Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń, w pierwszym półroczu br. wartość rynku bancassurance w Polsce wyniosła niemal 8 mld zł, co stanowi aż 30 proc. przypisu całego rynku ubezpieczeniowego w Polsce. Grupa Europa ma mocną pozycję w dystrybucji ubezpieczeń we współpracy z bankami, a jej udział w tym segmencie systematycznie rośnie. Po I półroczu 2013 r. Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa jest wiceliderem rynku ubezpieczeń życiowych w Polsce. Cała Grupa w pierwszych sześciu miesiącach 2013 r. osiągnęła najlepszą sprzedaż w swojej historii, wypracowując ponad 1,1 mld zł składki przypisanej brutto (wg Międzynarodowych Standardów Rachunkowości). Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa zwiększyło sprzedaż niemal pięciokrotnie, do 800 mln zł, a Towarzystwo Ubezpieczeń Europa ponad dwa razy – do niemal 320 mln zł składki. Zysk Grupy w tym czasie wyniósł 41,5 mln zł. 41,5 MLN ZŁ – Naszą siłę stanowi kompleksowa oferta produktów i szybkość ich wdrożenia. To umiejętność szczególnie ceniona przez partnerów biznesowych. Potrafimy stworzyć i wprowadzić ubezpieczenie na rynek w ciągu kilku tygodni. Każdy produkt jest elastycznie dopasowany do oczekiwań konkretnego partnera biznesowe- go i potrzeb jego klientów – mówi Andrzej Popielski, wiceprezes Grupy Ubezpieczeniowej Europa. Współpraca w zakresie dedykowanych produktów realizowana jest w oparciu o zrozumienie istoty bankowości spółdzielczej oraz wieloletnie doświadczenie Europy, zdobyte w codziennej pracy z sektorem bankowym. Rozwiązania produktowe tworzone z bankami spółdzielczymi obejmują zarówno ubezpieczenia ochronne, jak i inwestycyjne. Paleta ubezpieczeń ochronnych jest bardzo szeroka, poczynając od ubezpieczeń na życie, w tym również w zakresie NNW, ubezpieczeń na wypadek utraty pracy, hospitalizacji czy niezdolności do pracy, po szeroki zakres oferty assistance. W połączeniu z ofertą kredytów i pożyczek zapewnia to klientom ochronę przed skutkami nieprzewidzianych zdarzeń, stanowiąc zabezpieczenie wierzytelności banków. Specjalnie dla wymagających Grupa Europa jest częścią Talanx International i Meiji Yasuda, jednych z największych firm ubezpieczeniowych na globalnym rynku. Będąc ekspertem bancassurance Europa oferuje ubezpieczenia dedykowane dla polskiego sektora finansowego, ze
11 GRUDZIEŃ 2013 Naszą siłę stanowi kompleksowa oferta produktów i szybkość ich wdrożenia. To umiejętność szczególnie ceniona przez partnerów biznesowych. Potrafimy stworzyć i wprowadzić ubezpieczenie na rynek w ciągu kilku tygodni. Każdy produkt jest elastycznie dopasowany do oczekiwań konkretnego partnera biznesowego i potrzeb jego klientów. Andrzej Popielski, wiceprezes Grupy Ubezpieczeniowej Europa szczególnym uwzględnieniem ubezpieczeń ochronnych do kredytów lub pożyczek hipotecznych i gotówkowych, kart kredytowych i lokat bankowych, jak również kont osobistych. Tworzy także innowacyjne ubezpieczenia o charakterze inwestycyjnym. W 2012 r. zawarła 1700 umów i aneksów na dystrybucję swoich produktów. Ubezpieczenia turystyczne Europy są dostępne w 1000 biur podróży, firma udziela gwarancji największym tour operatorom w Polsce. Dynamicznie rozwijającą się linią biznesową Europy są produkty dla podmiotów z sektora małych i średnich firm, jak np. ubezpieczenie życia i zdrowia przedsiębiorcy, czy też ubezpieczenie z tytułu utraty stałego źródła dochodów właściciela firmy. Ubezpieczenie to, nazywane popularnie „business interruption”, zostało we wrześniu br. wyróżnione w rankingu „Gazety Finansowej” jako jedno z 10 najlepszych ubezpieczeń dla MSP na polskim rynku. – Banki, to dzisiaj jedne z niewielu instytucji w kraju, które mają stały kontakt ze swoimi klientami i często pracownicy banków pełnią rolę doradców finansowych i inwestycyjnych. To branża, w której wzajemne zaufanie jest podstawą relacji. W tym kontekście klienci są zainteresowani usługami dodatkowymi, w tym ubezpieczeniem. Szczególnie, że zazwyczaj wynegocjowane zbiorczo warunki ubezpieczenia są bardziej atrakcyjne dla klienta niż zaproponowana mu przez ubezpieczyciela oferta indywidualna – dodaje wiceprezes Andrzej Popielski. Siła profesjonalnych rozwiązań Europa posiada rozbudowane relacje Dynamicznie rozwijającą się linią biznesową Europy są produkty dla podmiotów z sektora małych i średnich firm, jak np. ubezpieczenie życia i zdrowia przedsiębiorcy, czy też ubezpieczenie z tytułu utraty stałego źródła dochodów właściciela firmy. z partnerami biznesowymi, dystrybuując ubezpieczenia łącznie aż w 35 bankach. Są wśród nich takie, które mają powiązania kapitałowe z innymi ubezpieczycielami. Przetargi wygrywa się bowiem nie zawsze tylko ceną, lecz przede wszystkim elastycznością oferty i profesjonalizmem. Grupa Europa rozpoczęła już efektywną współpracę z bankami spółdzielczymi, które z powodzeniem realizują sprzedaż produktów ubezpieczeniowych, przygotowanych specjalnie dla ich klientów. Obecnie jednym z najistotniejszych wyzwań, stojących przed bankami i ubezpieczycielami, jest zminimalizowanie zjawiska niedopasowania produktów finansowych do potrzeb klienta. Z punktu widzenia Europy bardzo ważne jest także zapewnienie wysokiej jakości na każdym etapie opracowania i sprzedaży ubezpieczeń oraz obsługi klienta. Znaczącym zmianom w ostatnich latach został poddany sposób przedstawiania produktów przez obie spółki Europy. Nowa metoda prezentacji funkcjonowania produktu i kosztów związanych z korzystaniem z niego wspomagają świadome podejmowanie decyzji zakupowych przez klientów. Konieczne jest również edukowanie klientów banków w zakresie ubezpieczeń. Podejmowane działania powinny mieć wymiar długofalowy, a ich ciężar rozłożony pomiędzy wszystkie instytucje, z którymi styka się klient. Ekspert rynku ubezpieczeniowego: Alicja Hamkało
12 Produkty dla banków GRUDZIEŃ 2013 Obligacje sposobem na adekwatność W przeszłości namawiano banki spółdzielcze do emisji obligacji, rozchodziły się niczym ciepłe, chrupiące bułeczki. Z jednej strony inwestorów zachęcało korzystne oprocentowanie, z drugiej emitentami były solidne podmioty. Wkrótce zainteresowanie banków emisjami może znacznie osłabnąć. Na koniec września 2013 roku na rynkach Catalyst były notowane 33 serie obligacji 22 banków spółdzielczych o wartości 558,5 miliona złotych. Struktura wartości emisji jest jednak silnie zróżnicowana. Około 70 proc. obligacji pochodzi z trzech banków. Liderem jest Bank Polskiej Spółdzielczości, pełniący funkcję banku zrzeszającego, który wyemitował obligacje rynkowe o wartości 265,2 mln złotych. W pierwszej trójce znalazł się jeszcze PBS Sanok (73 mln zł) i SK Bank Wołomin (50 mln zł). Były też małe emisje, i tak obligacje o wartości poniżej 10 mln uplasowało 12 banków. Rynek wielu tych papierów wartościowych na Catalyst jest wysoce płynny i cieszy się dobrą opinią wśród inwestorów. Emisje są ważne Dla banku spółdzielczego emisja obligacji to pożądany zastrzyk kapitałowy, zarząd nie musi prosić udziałowców o nowe kapitały. Dotychczas większość emisji stanowiły papiery o terminach zapadalności powyżej pięciu lat. Pozyskany w ten sposób kapitał stanowi w pasywach banku długoterminowe zobowiązanie, pozwalające na zmniej- szenie ryzyka wynikającego ze strukturalnego niedopasowania terminów zapadalności aktywów oraz wymagalności pasywów. To problem polskiego systemu bankowego, gdzie udział krótkoterminowych depozytów w finansowaniu długoterminowych kredytów jest wysoki. Przed sektorem bankowym stoi więc wyzwanie przeprowadzenia strukturalnych zmian w profilach płynnościowych zgodnie z wymaganiami zawartymi w „Międzynarodowych zasadach pomiaru i monitorowania płynności” Komitetu Bazylejskiego – Bazylea III, w których określono normy płynności krótkoterminowej (LCR – Liquidity Coverage Ratio) oraz płynności długoterminowej (NSFR – Net Stable Funding Ratio). Banki spółdzielcze emitujące obligacje zwiększały bezpieczeństwo swej działalności uniezależniając się od finansowania udziałowców. Kilka lat temu nie było mowy o lepszych i gorszych kapitałach i co do nich może być zaliczane, zatem przybywało banków skłonnych emitować obligacje. Nie zdawały sobie sprawy, że sytuacja może zmienić się na ich niekorzyść. Planowane przez Komisję Nadzoru Finansowego rozwiązania, wynikające z Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR, mają na celu zaostrzenie norm adekwatności kapitałowej. To słuszny cel i zadanie nadzoru nad rynkiem finansowym, bowiem stabilność systemu bankowego ma znaczenie priorytetowe dla całego systemu finansowego Zakaz zaliczania do funduszy Tier 1 pożyczki podporządkowanej, jaką między innymi stanowiła emisja obligacji, spowoduje obniżenie poziomu wskaźników wypłacalności. i w konsekwencji gospodarki krajowej. Tylko czy ten cel musi być realizowany w tempie tak ekspresowym? Środowisko wielu banków spółdzielczych widzi poważne zagrożenia dla swej egzystencji. Zakaz zaliczania do funduszy Tier 1 pożyczki podporządkowanej, jaką między innymi stanowiła emisja obligacji, spowoduje obniżenie poziomu wskaźników wypłacalności. Dotychczas były one we wszystkich bankach na wymaganym poziomie. W związku z tym, należało przeprowadzić analizę
13 GRUDZIEŃ 2013 skutków implementacji przepisów tworzonych dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. W każdym bowiem kraju system bankowy, w tym banków spółdzielczych, jest inny – różni się sposobem organizacji, wielkością i znaczeniem w lokalnym systemie finansowym. – Banki Spółdzielcze cierpią  z powodu niskiego poziomu funduszy. Równocześnie są najbliższym partnerem firm średnich. Wpływają na rozwój gospodarki lokalnej, w której finansowaniu odgrywają kapitalną rolę. Polski kapitał zgromadzony w bankach spółdzielczych nie ma zbyt wielu sojuszników. Lubimy dawać przykłady rozwiniętej spółdzielczości europejskiej, a zapominamy o własnej. Obligacje spółdzielcze to znakomity przykład łączenia tradycji i nowoczesnych rozwiązań – mówi Jan Kuźma, prezes Zarządu Domu Maklerskiego Banku BPS S.A. Sięgnięcie przez banki spółdzielcze po kapitały na rynek giełdowy jest jedną z dróg wzmacniania sektora i inicjatywa ta winna znaleźć wsparcie w polityce rządu,  jeżeli zmierza on do wzmocnienia polskiego sekto- ra bankowego. W ten sposób 20 mld zł nadpłynności zgromadzonej w bankach spółdzielczych powinno być wprzęgnięte w rozwój polskiej gospodarki. Zmierzch na Catalyst? Niekorzystna z polskiego punktu widzenia interpretacja przepisów europejskich może doprowadzić do upadku formy finansowania banków spółdzielczych, jaką stanowią emisje obligacji. Nie wiadomo, czy udziałowcy będą mieli wolę lub możliwości finansowe dokapitalizowania banków. Ze względu na zakaz zaliczenia środków pozyskanych z emisji obligacji do kapitałów pierwszej klasy, spadnie atrakcyjność finansowania kapitałów poprzez obligacje. Zatem nie będzie opłacało się bankom spółdzielczym oferować tak, jak dotychczas, atrakcyjnych kuponów odsetkowych. Zmniejszenie spreadu wobec obligacji skarbowych zniechęci potencjalnych inwestorów do kupowania dłużnych papierów wartościowych banków spółdzielczych. W konsekwencji skurczy się rynek obligacji i spadną obroty na Catalyst. Ostatnie lata zaowocowały dynamicznym rozwojem sektora bankowości spółdzielczej – od 2010 roku do połowy bieżącego roku jego aktywa wzrosły z 61,7 mld zł do 92,8 mld zł, tj. o 50 proc. Banki spółdzielcze, nawet te małe, nie mają problemu z niedoborem kapitałów na akcję kredytową, bowiem istnieje spora nadpłynność. Jednak mogą nie osiągnąć wymaganego poziomu wskaźnika Tier 1 w świetle proponowanych regulacji. Przyniesie to duże szkody dla polskiego systemu bankowości spółdzielczej oraz ograniczenie jego suwerenności. Dlatego niezbędne jest pilne wsłuchanie się w argumentację środowiska bankowego oraz analiza skutków implementacji niektórych postanowień dyrektywy i rozporządzenia. Tylko w ten sposób można określić rozwiązania najbardziej korzystne dla polskiego sektora banków spółdzielczych. Opracował: Jan Mazurek
14 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 Czy banki spółdzielcze wykorzystują instrumenty zwrotne? Kredyt technologiczny, JEREMIE i Regionalne Programy Operacyjne – to unijne projekty, w które zaangażowane były banki spółdzielcze w latach 2007-2013. Który z nich cieszył się największym zainteresowaniem w sektorze spółdzielczym? Czy uczestnictwo w projektach przynosi bankom wymierne korzyści? Czy wszystkie banki mogą realizować wymienione działania? Instrumenty zwrotne to współfinansowane przez Unię Europejską pożyczki, kredyty i poręczenia, które instytucje finansowe oferują przedsiębiorstwom. W Polsce wprowadzone zostały wraz z perspektywą 2007-2013. Są one obok dotacji drugą metodą wspierania beneficjentów. Banki bowiem – zarówno komercyjne jak i spółdzielcze – mogą pośredniczyć w przekazywaniu środków z Funduszy Europejskich w sposób dwojaki. Po pierwsze: BS-y mogą finansować projekty wsparte bezzwrotnymi środkami, czyli dotacjami. Udział banków polega w tym przypadku na udzielaniu kredytów pomostowych (na finansowanie projektów objętych dotacją), gwarancji na zaliczki w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz kredytów na sfinansowanie wkładu własnego. Ponadto BS-y prowadzą wyodrębnione rachunki dla projektów dotowanych ze środków z UE. Po drugie: BS-y mogą finansować projekty, wykorzystując instrumenty zwrotne. W latach 2007-2013 z ich udziałem były realizowane różne działania, między innymi: inicjatywa JEREMIE, inicjatywa JESSICA, program Rozwój Polski Wschodniej, inicjatywa PRO- GRESS, program CIP, program RSFF-7PR. Instrumenty zwrotne adresowane do sektora MŚP wykorzystywane były również na szczeblu regionalnym przy realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych. W opisywanej perspektywie finansowej realizowano również w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka działanie 4.3 Kredyt Technologiczny. Najpierw Urzędy Marszałkowskie województw wyodrębniają pulę środków na wsparcie przedsiębiorstw, tworzą następnie Fundusz Powierniczy i wybierają Menedżera Funduszu, który koordynuje cały projekt JEREMIE. We wszystkich tych projektach mogły brać udział banki, które wygrały konkurs na pośrednika finansowego (do którego musiały się zgłosić). Banki spółdzielcze oraz banki zrzeszające uczestniczą w trzech spośród wymienionych projektów: bezpośrednio i pośrednio w inicjatywie JEREMIE, pośrednio w ramach RPO oraz bezpośrednio w działaniu 4.3 Kredyt Technologiczny. Omówmy teraz pokrótce, na czym polega udział BS-ów w poszczególnych działaniach, ile z nich jest zaangażowanych w projekty oraz jakie są realne korzyści dla banków. JEREMIE Inicjatywa JEREMIE jest realizowana w siedmiu województwach: mazowieckim, łódzkim, wielkopolskim, dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim i zachodniopomorskim. Jej beneficjentami są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, szczególnie w początkowej fazie rozwoju, które w związku z brakiem historii kredytowej albo nieodpowiednią ilością zabezpieczeń nie mogą otrzymać finansowego wsparcia od instytucji finansowych (np. kredytu). W jaki sposób sektorowi MŚP przekazywane są fundusze? Najpierw urzędy marszałkowskie województw wyodrębniają pulę środków na wsparcie przedsiębiorstw, tworzą następnie Fundusz Powierniczy i wybierają Menedżera Funduszu, który koordynuje cały projekt JEREMIE. Menedżer ogłasza konkurs na Pośredników Finansowych, do którego mogą zgłaszać się zainteresowane współpracą banki komercyjne, spółdzielcze, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe oraz inne instytucje finansowe (np. SKOK-i). Menedżer weryfikuje złożone wnioski i wybiera Pośredników. Konkursy ogłaszane są we wszystkich województwach, jednak każdy z nich ma indywidualny regulamin, określający szczegółowo, jakie warunki musi spełniać Pośrednik (jednym z kluczowych jest warunek posiadania przez bank co najmniej jednego oddziału na terenie województwa, którego dotyczy konkurs na Pośrednika). Wnioski oceniane są
15 GRUDZIEŃ 2013 100% 75% 50% 25% 0% WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE WOJ. WOJ. MAZOWIECKIE przez Menedżera pod kątem formalnym i merytorycznym, a od negatywnej oceny można się odwołać. Konkursy ogłaszane są na konkretny produkt finansowy. JEREMIE: poręczenie portfelowe i pożyczka globalna W ramach JEREMIE Menedżer oferuje bowiem dwa rodzaje produktów dla Pośredników: produkty skierowane do instytucji udzielających poręczeń oraz produkty adresowane do instytucji kredytujących. Instytucje poręczające korzystają z produktu „reporęczenie”. Działa on w sposób następujący: Menedżer zawiera z Pośrednikiem umowę na mocy której ten może udzielać poręczeń mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, spełniającym kryteria JEREMIE (m.in. posiadającym zdolność kredytową, niebędącym w trudnej sytuacji finansowej oraz działającym na terenie województwa, w którym realizowana jest inicjatywa). Reporęczenie daje funduszom poręczeniowym gwarancję, że jeśli będą one musiały wypłacić poręczenia (np. bankom), to Menedżer wypłaci im reporęczenie. Umożliwia WOJ. WIELKOPOLSKIE WOJ. POMORSKIE WOJ. ono obniżenie kosztów poręczeń dla przedsiębiorców, gdyż minimalizuje ryzyko – w związku z tym cena poręczenia udzielanego w ramach JEREMIE jest symboliczna. Jest to albo niewielki procent od kwoty kredytu (prowizje zaczynają się od 0,1 proc. wartości kredytu), albo płaska stawka – średnio od 100 do 300 zł, niezależnie od wysokości pożyczki. Niektóre instytucje oferują poręczenia bezpłatne. W ramach inicjatywy bankom, które są Pośrednikami, oferowane są dwa produkty: pożyczka globalna oraz poręczenie portfelowe. Pożyczka globalna polega na przekazaniu bankowi przez Menedżera środków na dalszą dystrybucję wśród mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Z puli przekazanych środków bank może udzielać pożyczek i kredytów na zasadach rynkowych bądź preferencyjnych. W zależności od kwoty bank jest zobowiązany zaangażować w kredyt średnio od 5 proc. do 15 proc. środków własnych. Poręczenie portfelowe to poręczenie kredytu w wysokości od 50 proc. do 80 proc. jego wartości. Wysokość poręczenia zależy od kwoty WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE kredytu. Bank, udzielając z własnych środków kredytu przedsiębiorcy, który spełnia kryteria JEREMIE, ma zapewnioną ze strony Menedżera reasekurację. Oznacza to, że jeśli klient nie spłaca kredytu, bank zwraca się do Menedżera z wnioskiem o wypłatę poręczenia. Menedżer sprawdza następnie zgodność wniosku z umową, którą podpisał z bankiem. Warto jednak zauważyć, że o wypłacie poręczenia Menedżer decyduje dopiero po weryfikacji umowy kredytowej. Weryfikacja polega na sprawdzeniu, czy kredytobiorca spełnia kryteria JEREMIE, które opisane są w umowie zawartej pomiędzy bankiem a Menedżerem. Weryfikacja jest jednak przeprowadzana dopiero wówczas, gdy istnieje potrzeba wypłaty poręczenia portfelowego. Menedżer nie sprawdza każdego wniosku kredytowego i dokumentacji wcześniej. Okazać się więc może, że w związku z drobnym niedopatrzeniem banku Menedżer nie ma obowiązku wypłaty poręczenia (gdy np. przedsiębiorstwo działa w branży wykluczonej z JEREMIE). Bank współpracujący z Menedżerem jako
16 GRUDZIEŃ 2013 Temat numeru Pośrednik musi więc doskonale znać zasady współpracy, kryteria inicjatywy i bardzo dokładnie sprawdzać wnioski potencjalnych beneficjentów. Ponadto w przypadku poręczenia portfelowego i pożyczki globalnej bank musi na bieżąco przekazywać Menedżerowi sprawozdania oraz podstawowe informacje na temat wykorzystania limitu produktów. JEREMIE – co jest najkorzystniejsze dla banków? Która formuła współpracy jest więc dla banku bardziej korzystna? Pośrednia czy bezpośrednia? Wszystko zależy od konkretnych potrzeb i oczekiwań banku oraz skali kredytowania. Na chwilę obecną dużo więcej banków pośrednio uczestniczy w JEREMIE i współpracuje z funduszami poręczeniowymi. – Warto, aby bank skorzystał z poręczeń portfelowych w kredytach, które są bardzo duże (powyżej 1 miliona złotych). Wtedy maksymalne poręczenia funduszy poręczeniowych nie zapewniają adekwatnego zabezpieczenia. W mniejszych sprawach w JEREMIE uważam, że bezpieczniejsze są poręczenia Pośredników Finansowych – twierdzi Krzysztof Dylikowski, prezes Poznańskiego Funduszu Poręczeń Kredytowych, który jest Pośrednikiem w województwie wielkopolskim. Zauważa on również, że dwustopniowa weryfikacja wniosków (sprawdzenie beneficjenta przez bank oraz Pośrednika poręczającego) racjonalizuje wydawanie pieniędzy. Do końca czerwca na JEREMIE, dla wszystkich Pośredników (banków, funduszy doręczeniowych, funduszy pożyczkowych i innych instytucji) przeznaczono ok. 1,8 mld zł. Pośrednicy nie wykorzystali całej kwoty, a tylko ok. 1,3 mld zł. Idea instrumentów zwrotnych, która polega na wielokrotnym wykorzystywaniu tych samych środków finansowych, została zrealizowana w pełni tylko w województwie wielkopolskim, gdzie dokonano obrotu środkami na poziomie ok. 114 proc. (czyli ponownie wykorzystano zwrócone środki). Pośrednicy Finansowi udzielali pożyczek na zasadach rynkowych bądź na zasadach de minimis w zależności od umowy podpisanej z Menedżerem. Minimalne oprocentowanie oferowane przez Pośrednika wynosiło w niektórych przypadkach 1 proc., a minimalna prowizja w pojedynczych przypadkach nawet 0 proc. Na ogół oprocentowanie kredytów nie przekraczało 4-5 proc. Oceniając atrakcyjność współpracy w ramach inicjatywy, należy dostrzec dwie podstawowe korzyści. Po pierwsze jest to dla banków szansa na dotarcie do nowych klientów, którzy do tej pory nie mogli skorzystać z kredytów ze względu na brak zabezpieczeń bądź brak historii kredytowej. Po drugie bank minimalizuje ryzyko, gdyż otrzymuje reasekurację i poręczenia – ze strony Menedżera bądź instytucji, które oferują poręczenia. – I choć JEREMIE rodzi się w bólach, to przynosi on korzyści zarówno lokalnym społecznościom, przedsiębiorcom, jak i bankom – powiedział podczas Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jerzy Woźniczko, prezes Banku Spółdzielczego w Trzebnicy, który jest Pośrednikiem Finansowym. Współpraca BS-ów w ramach RPO Jak zauważyliśmy wcześniej, poza inicjatywą JEREMIE instrumenty zwrotne kierowane do przedsiębiorców wdrażane są również w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). W tym przypadku zasady uczestnictwa instytucji finansowych w RPO są podobne jak w JEREMIE, jednak konkurs na Pośredników ogłasza bezpośrednio urząd marszałkowski – bez pośrednictwa Menedżera Funduszu Powierniczego. Choć Pośrednikiem udzielającym kredytów i pożyczek może zostać bank, to w projekcie w latach 2007-2013 żaden bank spółdzielczy ani bank komercyjny nie pełni tej roli. Banki spółdzielcze i zrzeszające biorą za to pośrednio udział w projektach, współpracując z Pośrednikami oferującymi poręczenia, w które zaangażowane są środki RPO (na zasadach analogicz- nych z obowiązującymi w JEREMIE). Współpraca ta jednak jest ograniczona, co – jak zauważa Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Rozwoju Regionalnego – „wynika między innymi z tego, że instytucje poręczające działają zazwyczaj lokalnie, nie mają wystarczającej kapitalizacji, a także nie posiadają Poręczenia dofinansowane w ramach RPO również nie są drogie. Ich koszt to równowartość procentowa wartości kredytu. rankingów, które pozwalałyby im na obniżenie rezerw i przeznaczenie uwolnionych środków na zwiększenie akcji kredytowej dla MŚP”. Pocieszający jest fakt, że planowane jest usprawnienie systemu funduszy poręczeniowych oraz ich większe dokapitalizowanie w latach 2014-2020. Współpraca z pośrednikami przynosi przede wszystkim – podobnie jak w przypadku JEREMIE – korzyści w postaci płynnego zabezpieczenia kredytów. Poręczenia dofinansowane w ramach RPO również nie są drogie. Ich koszt to równowartość procentowa wartości kredytu. W pojedynczych przypadkach – dzięki dofinansowaniu z UE – oferowane są poręczenia bezprowizyjne. Najczęściej jednak cena kształtuje się od 0,5 proc. do 3 proc. wartości kredytu. Wysokość prowizji jest uzależniona od okresu kredytowania oraz wysokości pożyczki. W ramach RPO bez udziału Menedżera Funduszu Powierniczego do końca czerwca 2013 r. podpisano ogólnie 84 umowy z Pośrednikami (funduszami pożyczkowymi, funduszami doręczeniowymi) na kwotę ok. 1,4 mld złotych. Kredyt i dotacja w jednym Trzecim z projektów, wykorzystującym instrumenty zwrotne, jest kredyt technologiczny. Nie jest jednak on w znaczeniu dosłownym instrumentem zwrotnym, gdyż łączy instrument zwrotny z dotacją (premią technologiczną). Nazywany jest instrumentem mieszanym. Kredyt technologiczny na terenie 16 województw wdrażany jest przez BGK, który koordynuje projekt
17 GRUDZIEŃ 2013 BANKI SPÓŁDZIELCZE ORAZ BANKI ZRZESZAJĄCE UCZESTNICZĄCE BEZPOŚREDNIO I POŚREDNIO W INICJATYWIE JEREMIE. NAZWA WOJEWÓDZTWA, W KTÓRYM REALIZOWANA JEST INICJATYWA JEREMIE LICZBA BS-ÓW BĘDĄCYCH PF NAZWA BANKU ZRZESZAJĄCEGO, BĘDĄCEGO PF LICZBA BS-ÓW WSPÓŁPRACUJĄCYCH Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH JEREMIE BANK ZRZESZAJĄCY WSPÓŁPRACUJĄCY Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH JEREMIE WOJ. DOLNOŚLĄSKIE 1 BANK BPS S.A. 4 - WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE 1 - 7 SGB BANK S.A. WOJ. ŁÓDZKIE 2 - 3 - WOJ. MAZOWIECKIE - - - - WOJ. POMORSKIE 1 - 21 BANK BPS S.A., SGB BANK S.A. WOJ. WIELKOPOLSKIE - - 23 SGB BANK S.A. WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE 2 - 11 SGB BANK S.A. RAZEM 7 1 69 STAN NA 30 SIERPNIA 2013 R. MATERIAŁY WŁASNE. i współpracuje z bankami komercyjnymi i spółdzielczymi. Banki współpracujące wyłaniane są w konkursie. Beneficjentami kredytu są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Wsparcie finansowe przeznaczone jest na realizację inwestycji technologicznych, mających na celu zakup i wdrożenie nowej technologii lub wdrożenie własnej nowej technologii stosowanej na świecie nie dłużej niż 5 rza wdrożyć technologię fleksodruku, w związku z czym kupuje technologię i maszyny i w oparciu o nie rozpoczyna produkcję „drukarki A”, w której zostaje zastosowana nowa technologia fleksodruku. Taka inwestycja kwalifikuje się do finansowania przez kredyt technologiczny. Gdy jednak firma „B” zamierza wdrożyć technologię fleksodruku, w związku z czym kupuje „drukarkę A” (w której firma „A” zastosowała nową technologię), to nie może finansować inwestycji z kredytu. Które firmy mogą starać się o kredyt? W zasadzie wszystkie, gdyż żaden sektor działalności gospodarczej nie ma w tym wypadku przewagi nad innymi. Tematy wniosków są bardzo zróżnicowane – od branż związanych z budownictwem, przez firmy teleinformatyczne, aż po sektor spożywczy. Z kredytu nie mogą korzystać jedynie podmioty z sektorów hutnictwa żelaza i stali, włókien syntetycznych, górnictwa węgla i rybołówstwa. lat oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług. Co to znaczy w praktyce? BGK podaje następujący przykład: firma „A” zamie- Na jakiej zasadzie udzielany jest kredyt technologiczny i jakie zapewnia korzyści przedsiębiorcom? Aby przedsiębiorca mógł otrzymać kredyt, musi posiadać środki własne, stanowiące nie mniej niż 25 proc. kosztów planowanej innowacyjnej inwestycji technologicznej. Następnie po zawarciu umowy warunkowej z bankiem współpracującym z BGK bądź otrzymaniu promesy – zwraca się do BGK z wnioskiem o dofinansowanie w postaci premii technologicznej. Po pozytywnym rozpatrzeniu przez BGK wniosku o przyznanie premii, beneficjent otrzymuje promesę premii, która musi zostać przedstawiona bankowi kredytującemu, aby ten udzielił kredytu. BGK zawiera z przedsiębiorcą umowę o dofinansowanie. Czym jest premia technologiczna? Jest to dotacja, która jest wypłacana przez BGK współpracującemu bankowi po zakończeniu realizacji projektu. Jest jednak wypłacana dopiero wtedy, gdy przedsiębiorca udokumentuje wydatki, które poniósł w związku z realizacją inwestycji. Maksymalna kwota premii technologicznej przyznawanej przez BGK wynosi 4 mln złotych. We wdrażaniu kredytu technologicznego w latach 2007-2013 uczestniczyły 103 banki spółdzielcze (banki z Grupy BPS, Grupy SGB oraz Krakowski Bank Spółdzielczy), Bank BPS
18 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 S.A., SGB Bank S.A. oraz banki komercyjne. Wszystkie mogły udzielać kredytów na zasadach preferencyjnych bądź rynkowych – wszystko zależało od indywidualnej decyzji banku. Zasady udzielania kredytu technologicznego są podobne do tych, obowiązujących w przypadku tradycyjnych kredytów inwestycyjnych. Oprocentowanie kredytu jest sprawą indywidualną banku, jednak nie może być wyższe niż średnie oprocentowanie innych kredytów inwestycyjnych udzielanych przez banki, a warunki jego udzielania nie mogą być mniej korzystne niż przy innych kredytach inwestycyjnych. W sierpniu 2013 r. BGK zakończył działanie 4.3 Kredyt technologiczny w związku z wyczerpaniem środków (na kredyt technologiczny przeznaczono ok. 432 mln euro na lata 2007-2013). W odpowiedzi na konkurs do BGK wpłynęły 532 wnioski o dofinansowanie projektów na łączną kwotę ok. 1,5 mld zł. Kredyt technologiczny okazał się więc jedynym spośród trzech opisanych projektem, w ramach którego wykorzystano wszystkie środki. Warte zachodu? Banki spółdzielcze nie zawsze są przekonane do uczestnictwa w unijnych inicjatywach, wykorzystujących instrumenty zwrotne. Zniechęcają skompliko- Instrumenty zwrotne nie gwarantują co prawda bankom spółdzielczym rekordowych zysków, jednak ich wartość opiera się przede wszystkim na minimalizacji ryzyka związanego z kredytowaniem. wane procedury, konieczność zaznajomienia się z nowymi mechanizmami, formalności. UE sukcesywnie zastępuje jednak dotacje instrumentami zwrotnymi, spośród których trzy opisaliśmy. Docelowo dotowane mają być głównie projekty innowacyjne i związane z ekologią, a także te, które przynoszą korzyści społeczne, ale wykazują się niską rentownością. Instrumenty zwrotne mają z czasem stać się istotnym źródłem BANKI WSPÓŁPRACUJĄCE Z POŚREDNIKAMI FINANSOWYMI W RAMACH RPO BEZ UDZIAŁU FUNDUSZU POWIERNICZEGO NAZWA WOJEWÓDZTWA, W KTÓRYM WDRAŻANE SĄ INSTRUMENTY ZWROTNE W RAMACH RPO finansowania beneficjentów. Choć można powiedzieć, że w Polsce instrumenty zwrotne są na „etapie raczkowania”, to w przyszłej perspektywie (2014-2020) planowany jest ich rozwój. LICZBA BS-ÓW, KTÓRE PODPISAŁY UMOWY Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH RPO NAZWA BANKU ZRZESZAJĄCEGO, KTÓRY PODPISAŁ UMOWĘ Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH RPO WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE 18 SGB BANK S.A. WOJ. LUBELSKIE - - WOJ. LUBUSKIE 5 BANK BPS S.A. WOJ. MAŁOPOLSKIE 13 BANK BPS S.A. WOJ. MAZOWIECKIE 10 BANK BPS S.A., SGB BANK S.A. WOJ. OPOLSKIE 9 BANK BPS S.A. WOJ. PODKARPACKIE 18 - WOJ. PODLASKIE 4 - WOJ. POMORSKIE 4 - – Po 2013 r. zarówno pula środków przeznaczona na instrumenty zwrotne, jak i liczba form wsparcia ulegną zwiększeniu. Obok dotychczas stosowanych planowane są nowe produkty finansowe, na przykład produkty umarzalne. Możliwe będzie także łączenie w ramach realizacji jednego przedsięwzięcia wsparcia dotacyjnego i zwrotnego, w zależności od jego specyfiki i ekonomiki – mówi Piotr Popa. Instrumenty zwrotne nie gwarantują co prawda bankom spółdzielczym rekordowych zysków, jednak ich wartość opiera się przede wszystkim na minimalizacji ryzyka związanego z kredytowaniem. Ponadto ich wykorzystywanie wiąże się z wypełnianiem misji służenia lokalnej społeczności, która przyświeca spółdzielcom. Należy na koniec przypomnieć o jeszcze jednej kwestii: aby banki spółdzielcze mogły wykorzystywać instrumenty zwrotne, należy informować beneficjentów o dostępnych inicjatywach, projektach i rozwiązaniach. Często bywa bowiem tak, że banki spółdzielcze nie włączają się w unijne projekty, gdyż nie mają klientów, którym mogłyby zaoferować określone produkty. Rola informacyjna i doradcza leży w gestii instytucji koordynujących proces przekazywania środków unijnych, ale i w gestii samych banków. Opracował: Miłosz Słota
GRUDZIEŃ 2013 Produkty dla banków Dobra „chmura” w Tczewie Wyjątkowość używanego przez bank systemu informatycznego związana jest z faktem, że wdrażany jest w modelu outsourcingowym banku zrzeszającego. Bank spółdzielczy korzysta z tzw. prywatnej chmury obliczeniowej, która jest utrzymywana i zarządzana przez bank zrzeszający, w tym przypadku SGB-Bank SA. Dla banku przetwarzanie w „chmurze” ma duże znaczenie, ponieważ uwalnia zasoby obszarów zaplecza bankowego i umożliwia zogniskowanie swojej działalności w obszarach biznesowych i relacji z klientami. Każdy bank spółdzielczy to odrębna baza na wspólnej platformie informatycznej do której dostęp mamy przez przeglądarkę internetową. Jest to unikatowe rozwiązanie, wyróżniające się na tle istniejących projektów informatycznych wdrażanych w innych bankach. Całość działań technicznych, m.in. utrzymania, konserwacji i rozwoju systemu informatycznego, jest wykonywana na rzecz banku przez wyspecjalizowane służby SGB Banku SA. Aby korzystać z systemu, nie musimy posiadać własnej infrastruktury centrów przetwarzania danych. Rozwiązanie to uwalnia zasoby w banku oraz zapewnia otrzymywanie usług na wysokim poziomie spełniającym wszystkie nadzorcze normy bezpieczeństwa. Dokumentacja w tym zakresie jest poufna... Chcę podkreślić, że protokoły z przeprowadzonych audytów bezpieczeństwa, planów ciągłości działania znajdują się w naszym banku zrzeszającym i  w każdej chwili są dostępne dla Banku korzystającego z chmury. System z którego korzystamy jest bezpieczny, zapewniając ciągłość działania. Wdrożone rozwiązania mo- BS BS nitorują stan bezpieczeństwa i wspomagają administratorów. Gdybyśmy chcieli samodzielnie ponosić nakłady na zabezpieczenia, musielibyśmy ponosić znacznie wyższe koszty. Nagrodzono i wyróżniono Potwierdzeniem efektywności tego rozwiązania są liczne wyróżnienia, które Nasz Bank otrzymał w 2012 r., między innymi w X edycji konkursu „Lider informatyki instytucji finansowych 2011”, organizowanego przez „Gazetę Bankową” na najlepsze wdrożenia systemów informatycznych. Wyróżnienie zostało przyznane w kategorii „Systemy transakcyjne” – za wdrożenie systemu def3000 firmy Asseco Poland SA. Nasz bank został także – m.in. z uwagi na powyższe – finalistą konkursu organizowanego przez COMPUTERWORLD „Lider informatyki 2012”. Muszę także się pochwalić, że w ubiegłym roku byliśmy też finalistą konkursu „Best in Cloud 2012” za implementację chmury obliczeniowej na potrzeby naszego banku, uzyskanie oszczędności i osiągnięcie większej elastyczności zarządzania zasobami. Otrzymaliśmy również tytuł „Rubinowy Hit” za wdrożenie tego nowoczesnego systemu informatycznego w modelu outsourcingowym. W zakresie def3000 nie współpracujemy bezpośrednio z dostawcą systemu. Zleciliśmy usługi do BS BS w Tczewie naszego banku zrzeszającego. W przypadku błędu czy zapytań, kierujemy je zgodnie z umową bezpośrednio do Help Desku w SGBBanku, gdzie problem jest rozwiązywany przez specjalistów banku zrzeszającego lub Asseco Poland. Zgodne z rekomendacjami KNF Model informatyzacji, który zastosowano w rozwiązaniu zrzeszeniowym, oparty jest na dwóch filarach. Usługi wspierające bez szkody dla samodzielności banków spółdzielczych mogą być wykonywane wspólnie sprawniej, wydajniej i bezpieczniej przez Bank Zrzeszający. Dzięki temu Bank Spółdzielczy może w większym stopniu skoncentrować się na rozwijaniu działalności handlowej oraz na aspektach ekonomicznych swojej działalności. Rozwiązanie w chmurze obliczeniowej dla banków spółdzielczych jest bardzo dobre, zwłaszcza że wymagania KNF w zakresie bezpieczeństwa teleinformatycznego są dla wszystkich banków takie same i usunięcie ewentualnych luk w tym zakresie staje się łatwiejsze w zastosowanym przez nas modelu outsourcingowym nie tylko def3000, ale i zarządzania siecią WAN, pocztą Microsoft Exchange czy dostępem do internetu. Każdy bank samodzielnie podejmuje decyzje w zakresie informatyzacji zgodnie z przyjętą strategią, która powinna być spójna ze strategią Zrzeszenia. Ze swojej strony polecam zastosowany przez nas model. Tym bardziej że wpisuje się on w światowy trend mający na celu przede wszystkim obniżkę kosztów działalności i podniesienie konkurencyjności. Eugenia Pokorska-Sawczuk Autorka jest prezesem Zarządu Banku Spółdzielczego w Tczewie 19
20 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 Nowa perspektywa finansowa szansą dla banków Rozmowa z Piotrem Matwiejem, doradcą prezesa ZBP oraz ekspertem w ramach Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych Anna Lewkowska: Jest Pan współautorem raportu: „Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce – ocena, perspektywy i rekomendacje na lata 2014-2020”. Wynika z niego, że polskie banki do końca roku 2011 zaangażowały w projekty współfinansowane ze środków unijnych prawie 35 mld zł. To pozwoliło zrealizować inwestycje o wartości 130 mld zł. I znacząco wpłynęło na wzrost gospodarczy kraju. Piotr Matwiej: Raport z założenia powstał jako próba spojrzenia z zewnątrz na zagadnienie absorpcji funduszy unijnych i odpowiedź na pytanie, na ile sektor bankowy w Polsce przygotował się na ową absorpcję i należyte wykorzystanie dostępnych środków. Banki w Polsce muszą widzieć siebie w kontekście nowej perspektywy finansowej, do tego z kolei potrzebna jest świadomość zdarzeń i procesów już dokonanych oraz stopnia zaangażowania sektora bankowego w różne instrumenty finansowe. Banki spółdzielcze zaangażowane były głównie w kredyty pomostowe oraz instrumenty zwrotne związane z funduszem JEREMIE. Trzeba podsumować doświadczenia wynikające z wdrażania bieżącej perspektywy finansowej, aby można było określić, co trzeba zrobić i na co zwrócić uwagę w nowej perspektywie, jakich błędów nie popełniać. AL: W jaki sposób to zrobić? Obecnie stosunkowo niewiele banków uczestniczy w procesie absorpcji środków unijnych. Dlaczego? Czy to kwestia wiedzy, czy zbytniego, nadmiernego stopnia skomplikowania instrumentów finansowych, długich i żmudnych procedur? PM: Jest bardzo wiele instrumentów finansowych, które powinny zaspokajać potrzeby klientów banków, ale złożoność i różnorodność procedur dla nich szansą. AL: Co banki spółdzielcze mogą zyskać, decydując się na udział w tak skomplikowanym procesie? Nowa perspektywa finansowa rzeczywiście otwiera nowe możliwości? PM: Pamiętajmy, że przed nami ostatnia transza funduszy, druga taka okazja szybko się nie powtó- w różnych regionach powoduje, że bank chcący skorzystać z dostępnych rozwiązań musi być przygotowany na sprostanie szczególnym wymogom. Dlatego też postulujemy w raporcie, aby zestandaryzować owe procedury i instrumenty, aby ścieżka była prostsza. Ale banki spółdzielcze muszą chcieć na tę ścieżkę wejść i przekonać się, że pierwsze jej pokonanie ułatwia następne kroki. Buduje się bowiem wówczas bazę wiedzy, która może być wykorzystana przy kolejnych ogłaszanych konkursach. Potem już się wie jak budować wniosek, jak aplikować. Udział banków spółdzielczych w absorpcji środków unijnych jest ogromną rzy. W nowej perspektywie więcej środków będzie w regionach, to trzeba przełożyć na szansę dla lokalnych banków. Teraz w regionach trwają konsultacje z urzędami marszałkowskimi, powołane zostały zespoły, do których zapraszani są eksperci, powstają założenia programów regionalnych. Warto byłoby, aby banki spółdzielcze uczestniczyły w pracach tych zespołów. Regiony będą bowiem określać, jakie będą miały potrzeby w danym czasie i jakimi instrumentami będą się chciały posłużyć przy realizacji swoich założeń, czy zwrotnymi, czy dotacjami. Oczywiście musi to być spójne z umowami i założeniami Minister-
21 GRUDZIEŃ 2013 Piotr Matwiej jest twórcą rozwiązań i projektów na rzecz bankowości związanych z systemami wsparcia i projektami unijnymi. Praktyk związany z bankowością od 20 lat. Pełnił funkcje kierownicze (od specjalisty do dyrektora departamentu w banku zrzeszającym), wdrażał w bankach nowatorskie rozwiązania związane z projektami dla producentów rolnych, energetyką odnawialną, nowymi technologiami oraz absorpcją środków unijnych, w tym inicjatywą JEREMIE. Obecnie doradca Zarządu ZBP, ekspert w ramach Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych oraz zastępca sekretarza Sekcji Banków Spółdzielczych i Zrzeszających w ZBP. stwa Rozwoju Regionalnego. Plany zwiększenia kompetencji i budżetów regionalnych wskazują, że to na tym właśnie poziomie oczekiwane będzie zaangażowanie banków. To szansa dla sektora BS. AL: Dobrze byłoby, aby procedury związane z  absorpcją były prostsze. Co Pan i współautorzy raportu rekomendujecie w zakresie struktury finansowania w perspektywie 2014–2020? PM: Na podstawie szeregu analiz, ankiet i przeprowadzonych badań w raporcie przedstawiono również rekomendacje dla regulatorów i rynku finansowego oraz propozycje tych instrumentów finansowych, które uwzględnić trzeba przy planowaniu przyszłej aktywności sektora bankowego w procesie obsługi projektów współfinansowanych ze środków unijnych. Pierwsza z nich mówi, że w modelu dystrybucji dominującą rolę w procesie finansowania powinny odgrywać produkty zwrotne, ale przy dużym, bo sięgającym 45 procent udziale instrumentów bezzwrotnych. Rekomendacja druga podkreśla, że dobór instrumentów finansowania projektów powinien być uzależniony od specyfiki klienta, rodzaju projektu i obszaru wsparcia. Tak więc np. dotacje powinny zostać ograniczone do projektów obarczonych dużym ryzykiem (np. nowe technologie, innowacyjność). Przy projektach standardowych należy używać instrumentów zwrotnych, aby nie zakłócać konkurencyjności. Do tego pożądane jest wprowadzenie systemu mieszanego, który łączyłby oba instrumenty. Kolejna rekomendacja mówi o dystrybucji produktów dłużnych, a więc pożyczek i kredytów na poziomie krajowym i regionalnym, bo takim właśnie finansowaniem banki zainteresowane są najbardziej. Zainteresowane są ponadto dystrybucją produktów gwarancyjnych. Czwarta rekomendacja podkreśla, że warto byłoby wprowadzić wystandaryzowane i przejrzyste procedury, które nie będą obarczone grzechem nadmiernej biurokracji i sprawozdawczości. Przykład kredytu technologicznego jako instrumentu zawierającego połączenie kredytu z dotacją w połączeniu z przejrzystymi procedurami pokazuje, że produkty tego rodzaju mogą wpływać na właściwe wykorzystanie środków unijnych i objąć znacznie szerszy krąg beneficjentów. Na pokrewnych zagadnieniach koncentruje się następna, piąta rekomendacja. Podkreślamy w niej, że potrzebny jest ujednolicony system obsługi projektów unijnych, konieczne jest wypracowanie standardowych procedur aplikacyjnych, jednolitych we wszystkich regionach. W następnej rekomendacji, szóstej – mówimy o współpracy banków i funduszy poręczeniowych, która powinna ulec poprawie. Obecnie przeszkodą są nadmierne regulacje ostrożnościowe i kapitałowe funduszy, niska kapitalizacja i lewarowanie, ciągłe poszukiwanie atrakcyjnej cenowo oferty dla klientów banków. Ostatnia rekomendacja podkreśla konieczność ujednolicenia interpretacji przepisów dotyczących pomocy publicznej między instytucjami polskimi a unijnymi. AL: Rozumiem, że rekomendacje zawarte w raporcie mają szanse zostać uwzględnione przez regulatorów. W takim razie, ponieważ to już druga połowa 2013 roku, warto przyjrzeć się zagadnieniu i pomyśleć o wspólnym działaniu w ramach zrzeszeń? PM: Warto. Trzeba zacząć myśleć z kim rozmawiać, gdzie szukać pomocy, obserwować konkursy, które zostaną niebawem ogłoszone i wziąć w nich udział. Sądzę, że banki spółdzielcze mogą liczyć na pomoc banków zrzeszających, może i izb gospodarczych, jeśli będzie taka potrzeba. Trzeba zwiększyć wiedzę dotyczącą nowych możliwości, tu jest duże pole do działania. Chciałbym podkreślić, że zarówno Bank BPS, jak i SGB-Bank uczestniczyły w badaniach ankietowych i za to chciałbym im serdecznie podziękować. Trzeba zacząć o tej nowej perspektywie intensywnie myśleć i rozmawiać. Mam świadomość, że wiele rzeczy dzieje się obecnie naraz. Ale mam też przekonanie, że bankowość spółdzielcza już wielokrotnie sprostała wyzwaniom, więc stanie się tak i tym razem. Rozmawiała: Anna Lewkowska
22 Prawo GRUDZIEŃ 2013 Zamykam bank a otwieram SKOK? Istnieje prawna możliwość przekształcenia banku spółdzielczego w spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Zmieniony statut bankowej spółdzielni musiałby zaakceptować KNF. To jednak jeszcze nie wszystko. Prawo spółdzielcze stosuje się jedynie w zakresie nieuregulowanym: dla banków – w ustawie z dnia 7 grudnia 2000 roku o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe; dla SKOK-ów – w ustawie z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Obie instytucje w istocie więcej dzieli, niż łączy. Pomimo różnic, zakres działania banku spółdzielczego i SKOK-u może się częściowo pokrywać. NA JAKIEJ PODSTAWIE? Do przekształcenia banku spółdzielczego w SKOK niezbędna jest zmiana statutu w celu dopasowania jego treści do wymogów określonych w przepisach ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Pomimo iż w ustawie o SKOK statut nie musi mieć formy aktu notarialnego, to jednak zmieniony statut banku spółdzielczego powinien zostać sporządzony w formie takiego aktu. Zmiana statutu może nastąpić mocą uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów. Musi ją zaakceptować KNF, stąd też ewentualne przekształcenie banku spółdzielczego w SKOK może nastąpić zasadniczo jedynie w ramach ścisłej współpracy banku spółdzielczego z nadzorcą. Skutkiem jest zakończenie bytu banku i powstanie spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej – z chwilą rejestracji zmiany statutu w KRS. To nie koniec drogi Choć sama procedura przekształcenia wydaje się stosunkowo nieskomplikowana, to spore wątpliwości budzą jego skutki w kontekście zawartych przez bank spółdzielczy umów dotyczących czynności bankowych, których wykonywanie zostało zastrzeżone wyłącznie na rzecz banków. Następcze przeniesienie ogółu praw i obowiązków banku wynikających z tych umów na rzecz podmiotu niebankowego nie jest możliwe, bowiem stanowiłoby obejście przepisów Prawa bankowego. Rozwiązaniem tego problemu mogłoby być wydzielenie i zbycie innemu bankowi części przedsiębiorstwa przekształcanego banku, w skład której weszłyby prawa i obowiązki banku spółdzielczego wynikające z czynności bankowych ROZWIĄZANIEM TEGO PROBLEMU MOGŁOBY BYĆ WYDZIELENIE I ZBYCIE INNEMU BANKOWI CZĘŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA PRZEKSZTAŁCANEGO BANKU. zastrzeżonych wyłącznie dla banku lub nie znajdujących się w zakresie czynności statutowych nowego podmiotu SKOK. W składzie przekształcanej spółdzielni powinny pozostać jedynie takie składniki majątkowe, których właścicielem mógłby stać się SKOK w ramach swojej statutowej działalności. Inicjatywę w zakresie wydzielenia i sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa powinien wykazać bank spółdzielczy noszący się z zamiarem przekształcenia w SKOK. Nie ma przeszkód, aby KNF mogła nakazać podjęcie bankowi spółdzielczemu wskazanych wyżej czynności, warunkując w ten sposób decyzję o zatwierdzeniu zmiany statutu. Niewątpliwą i wydaje się, że największą korzyścią z przekształcenia się banku spółdzielczego w SKOK są niższe wymogi dotyczące wskaźników finansowych, jakie ustawa stawia SKOK-om. Banki muszą utrzymywać m. in. współczynnik wypłacalności na poziomie min. 8 proc., rozpoczynające działalność 15 i 12 proc.,
23 GRUDZIEŃ 2013 natomiast spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe – 5 proc. (od 27 stycznia 2014 roku). Łagodniejsze są również wymogi co do wysokości kapitałów własnych SKOK-u, przy czym brak jest sztywnych wskaźników kwotowych. Plusem jest również brak terytorialnego ograniczenia działalności SKOK-u, który zależy jedynie od miejsca zamieszkania jego członków. Minusem może być członkiem SKOK mogą być osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, w szczególności pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy oraz osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub zawodowej. wiążące się z przekształceniem ograniczenie zakresu ustawowych czynności, które mogą wykonywać spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe: zakres czynności SKOK-u jest węższy, niż zakres operacji banku. Zasadniczym celem kas jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia KNF, kasa może pośredniczyć w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych, funduszy inwestycyjnych otwartych. Znaczące różnice, mogące w określonych stanach faktycznych być poczytane zarówno jako plus jak i minus przekształcenia, występują również w zakresie członkostwa. O ile członkiem banku spółdzielczego może być zasadniczo każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych lub osoba prawna, która odpowiada wymaganiom określonym w statucie, o tyle członkiem SKOK mogą być osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, w szczególności pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy oraz osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub wygasa. Powstaje za to obowiązek zrzeszania się w Krajowej SKOK. O ile obowiązek ten uzależniony jest od wielkości banku spółdzielczego i następuje na podstawie umowy między bankami, o tyle w przypadku zrzeszenia w Krajowej Kasie nie ma wyjątków Dopóki nie ma rozwiązania ustawowego mówiącego o trybie przekształcania się banku w SKOK czy odwrotnie, nie ma o czym mówić. zawodowej. Członkami kasy mogą być także, działające wśród wskazanych wyżej członków, organizacje pozarządowe w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, związki zawodowe oraz wspólnoty mieszkaniowe. SKOK ustawowo został uregulowany jako tzw. spółdzielnia zamknięta, a istniejące rozwiązania ustawowe obarczone są znacznym ryzykiem wystąpienia ryzyka braku rzeczywistej więzi członków SKOK-u. Inne skutki Z chwilą objęcia SKOK-ów nadzorem KNF przekształcenie banku spółdzielczego w SKOK jest pod względem wykonywania tego nadzoru neutralne. KNF, tak w przypadku SKOK-u jak i banku spółdzielczego, wyraża zgodę na powołanie prezesa zarządu. W przypadku SKOK-u ustawa określa precyzyjnie liczbę członków zarządu: od trzech do pięciu. W przypadku banku spółdzielczego ustawa wskazuje jedynie, że członków zarządu musi być minimum trzech. Z chwilą przekształcenia banku spółdzielczego w SKOK ustaje obowiązek zrzeszania się banków spółdzielczych, zaś ewentualna umowa z bankiem zrzeszającym – wszystkie kasy z mocy ustawy są jej członkami. Bank spółdzielczy powinien w procesie przekształcenia ściśle współpracować z KNF i mieć świadomość także negatywnych następstw przekształcenia. Niewątpliwą i wydaje się, że największą korzyścią z przekształcenia się banku spółdzielczego w SKOK są niższe wymogi dotyczące wskaźników finansowych... Przekonanie i współpraca z KNF są konieczne, bo nadzór nie jest dobrze nastawiony do tej idei (patrz wywiad z przewodniczącym W. Kwaśniakiem). Zakładając jednak, że przekształcenia będą powodowane potrzebą utrzymania niezależności spółdzielni i niejako formą obrony przed przejęciem lub likwidacją, korzyści wydają się oczywiste. Prawnik i  ekspert rynku bankowego: Paweł Bieżuński
24 Compliance GRUDZIEŃ 2013 Banki spółdzielcze mogą mieć kłopot z praniem Rozpoznawanie i zwalczanie procederu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu nabierze wkrótce nowej wagi dla sektora banków spółdzielczych. Kolejna wersja dyrektywy unijnej obniży próg zgłaszanych i monitorowanych przez banki wpłat i transakcji z 15 do 7,5 tys. euro. Nałoży to na banki spółdzielcze szereg nowych obowiązków. W świetle ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu banki spółdzielcze oraz zrzeszające posiadają status tzw. instytucji obowiązanych, na których ciąży szereg wynikających z ustawy obowiązków i zaleceń, których realizacja jest przedmiotem kontroli i monitoringu ze strony Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w Ministerstwie Finansów, KNF oraz – co często jest niezauważane i lekceważone – przez właściwe miejscowo organy kontroli skarbowej, czyli dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowych. Niedawno media prasowe i internetowe, w tym portal bs.net.pl, opisały zagadnienia związane z realizacją postanowień ustawy. Od 21 września 2010 r. do 24 lutego 2011 r. jej zapisy były przedmiotem kontroli NIK, z cze- W Ministerstwie Finansów nie zmodernizowano też systemu informatycznego, ABY DOSTOSOWAĆ go do wymogów przyszłego rozporządzenia rejestrowego oraz do stworzenia bezpiecznej komunikacji pomiędzy Generalnym Inspektorem, a jednostkami współpracującymi. go powstał raport pt. „Wykonywanie przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w latach 2008-2010”. W kwietniu 2013 r. wykonanie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy było też przedmiotem oceny posłów na posiedzeniach sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. z dnia 25 czerwca 2009 r. stały się tzw. instytucjami obowiązanymi do kontrolowania po kątem prania brudnych pieniędzy, do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych zostało de facto zwolnionych z obowiąz- Zaniechania ministra Raport pokontrolny NIK negatywnie ocenia fakt niewydania przez ministra finansów po 8 października 2010 r. tzw. rozporządzenia rejestrowego, dostosowującego sposób rejestrowania i przekazywania przez Generalnego Inspektora wymaganych informacji do przepisów znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych. W rezultacie tego zaniechania wiele podmiotów, które z dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy ku rejestracji transakcji ponadprogowych i przekazywania informacji o nich do Generalnego Inspektora. W efekcie Polska nie zaimplementowała w całości dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, co powinna uczynić do 15 grudnia 2007 roku. Do czasu wydania nowego rozporządzenia rejestrowego instytucje obowiązane (w tym banki spółdzielcze) zostały zobligowane do rejestrowania i przekazywania informacji do Generalnego Inspektora danych na dotychczasowych zasadach. Stwarzało
25 GRUDZIEŃ 2013 to bankom spółdzielczym problemy w interpretacji przepisów oraz utrudniało weryfikowanie przez Generalnego Inspektora pozyskanych od nich informacji. W ocenie NIK wśród informacji o transakcjach ponadprogowych i pojedynczych podejrzanych operacjach kontrolowanych przez Generalnego Inspektora wiele informacji było niepełnych bądź zawierało błędy. Działania podejmowane przez Generalnego Inspektora w celu ich uzupełnienia i wyjaśnienia nie były również – zdaniem Izby – w pełni skuteczne. 44% WADLIWYCH INFORMACJI Podejrzane operacje Pozostawiono bez wyjaśnienia 4,75 mln informacji, tj. prawie 44 proc. wadliwych informacji o transakcjach, jakie wpłynęły do Generalnego Inspektora. Nie dysponował on wiedzą, czy wszystkie rodzaje instytucji obowiązanych, w tym banków, były prawidłowo przygotowane do przeciwdziałania praniu pieniędzy i czy wywiązywały się z ustawowych obowiązków. Wynikało to z ograniczenia o 1/3 liczby planowanych w 2010 r. kontroli, a także nieobejmowania kontrolami niektórych rodzajów instytucji, chodź ich działalność miała znaczenie dla bezpieczeństwa finansowego państwa. Zastrzeżenia NIK wzbudził również fakt, że ocena prawidłowości wykonywania ustawowych zadań przez banki spółdzielcze i banki zrzeszające opierała się na analizie wyników kontroli działalności tych instytucji przeprowadzonych przez KNF, a zebrane informacje o wynikach tych kontroli były często niepełne. Niektóre instytucje – w ocenie NIK – nie zostały w ogóle skontrolowane przez Generalnego Inspektora. Dyrektywa zostanie zaostrzona Na forum Komisji Europejskiej prowadzone są prace legislacyjne zmierzające do wprowadzenia nowej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Zdaniem Komisji Europejskiej dyrektywa 2005/60/WE z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, zwana też „trzecią dyrektywą w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy” ustanowiła ramy mające na celu ochronę solidności, uczciwości i stabilności instytucji kredytowych i finansowych oraz utrzymanie zaufania do całego systemu finansowego przed czynnikami ryzyka związanymi z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Przepisy UE w dużym stopniu opierają się na standardach międzynarodowych przyjętych przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF). Ponieważ w dyrektywie W dyrektywie unijnej zapowiedziano sankcje mające na celu zwiększenie skuteczności środków przeciwdziałania praniu pieniędzy poprzez dostosowanie do niej krajowych ram prawnych. przyjęto podejście polegające na minimalnej harmonizacji, unijne ramy prawne uzupełniają przepisy krajowe. Na szczeblu międzynarodowym FATF przeprowadziła przegląd międzynarodowych standardów, czego efektem było przyjęcie nowego zbioru zaleceń w lutym 2012 roku. Równolegle z procesem międzynarodowym Komisja Europejska przeprowadziła własny przegląd europejskich ram prawnych. Obecna zmiana dyrektywy stanowi zatem uzupełnienie zmienionych zaleceń FATF wzmacniających działania dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Sankcje za niewdrożenie W dyrektywie unijnej zapowiedziano sankcje mające na celu zwiększenie skuteczności środków przeciwdziała- nia praniu pieniędzy poprzez dostosowanie do niej krajowych ram prawnych. Ma to zapewnić przeprowadzanie ocen ryzyka na właściwym poziomie i z zachowaniem niezbędnej elastyczności pozwalającej na dostosowanie się do różnych sytuacji i podmiotów. Ustanowiono wysoki poziom wspólnych standardów, a jednocześnie wymaga się od państw członkowskich, organów nadzoru i banków przeprowadzenia oceny ryzyka i podjęcia odpowiednich środków ograniczających ryzyko. W kwietniu 2012 r. Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie dotyczące stosowania tzw. trzeciej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz wystąpiła do wszystkich zainteresowanych stron o przedstawienie uwag. Skoncentrowano się w nim na szeregu zidentyfikowanych kluczowych obszarów tematycznych (obejmujących np. stosowanie podejścia opartego na analizie ryzyka, rozszerzenie zakresu stosowania istniejących ram prawnych, dostosowanie podejścia do środków należytej staranności wobec klienta, wyjaśnienie obowiązku zgłaszania transakcji podejrzanych oraz uprawnień nadzorczych, zacieśnianie współpracy między jednostkami analityki finansowej itd.). Komisja otrzymała 77 odpowiedzi od organów publicznych, federacji biznesu oraz przedsiębiorstw z różnych branż (w tym z sektora usług finansowych). Nic o nas bez nas? Dodatkowe uwagi, stanowiska i wypowiedzi otrzymano poza konsultacjami. Czy jednak w konsultacjach na temat prania pieniędzy brali udział przedstawiciele organizacji reprezentujących sektor polskiej bankowości spółdzielczej? Wątpliwe. Zdaniem KE całościowe wyniki konsultacji ogólnie potwierdzają kwestie i problemy podkreślone w sprawozdaniu Komisji oraz szerokie poparcie dla proponowanego dostosowania do zmienionych standardów FATF i dalszego doprecyzowania niektórych obszarów (tj. ochrony danych i sposobów stosowania przepisów w sytuacjach o charakterze transgranicznym).
26 Compliance GRUDZIEŃ 2013 DO PRZEPISÓW TZW. DYREKTYWY CZWARTEJ MAJĄ ZOSTAĆ WPROWADZONE ZMIANY: DO PRZEPISÓW TZW. DYREKTYWY CZWARTEJ MAJĄ ZOSTAĆ WPROWADZONE ZMIANY: • w odniesieniu do podmiotów prowadzących handel towarami o dużej wartości, dokonujących płatności gotówkowych obniżenie progu z kwoty 15 do 7, 5 tys. euro. Obecnie są one objęte zakresem stosowania dyrektywy, jeżeli dokonują płatności gotówkowych w kwocie 15 tys. euro lub wyższej. Te stosunkowo wysokie progi były wykorzystywane przez przestępców, dlatego proponuje się obniżenie kontrolowanej kwoty do 7,5 tys. euro. Ponadto w dyrektywie 7,5 TYS. EURO unijnej zakłada się nałożenie na banki wymogu dołożenia należytej staranności przy przeprowadzaniu sporadycznej transakcji na kwotę co najmniej 7,5 tys. euro. Panuje jednak przekonanie, iż wskazany powyżej próg transakcji może zostać podniesiony z 7,5 do 10 tys. euro; • ma zostać wdrożone podejście oparte na analizie ryzyka. Szczegółowe wytyczne mają opracować europejskie urzędy nadzoru; • od banków spółdzielczych wymagać się będzie identyfikowania, rozumienia i ograniczania ryzyka prania pieniędzy, a także dokumentowania i aktualizacji przeprowadzanych ocen. Jest to kluczowy element podejścia opartego na analizie ryzyka pozwalający organom nadzoru na przeprowadzanie w państwach członkowskich gruntownego przeglądu oraz na lepsze rozumienie decyzji podejmowanych przez banki pozostające pod ich nadzorem. Banki spółdzielcze stosujące podejście oparte na analizie ryzyka będą ponosiły pełną odpowiedzialność za podejmowane przez siebie decyzje. • Uproszczone i wzmocnione środki należytej staranności wobec klienta. Wymagane będzie podjęcie przez banki wzmocnionych środków w przypadku większego ryzyka oraz stosowanie uproszczonych środków – w sytuacjach wskazujących na mniejsze ryzyko. W zmienionej dyrektywie zaostrzone zostaną przepisy dotyczące uproszczonych środków należytej staranności oraz nie będzie wyłączeń. • W zakresie nowych środków pieniężnych wymagane będzie od banków posiadanie informacji o ich rzeczywistych beneficjentach. Informacje te powinny być dostępne zarówno dla właściwych organów, jak i dla banków. Państwa członkowskie UE będą mogły podjąć decyzję o wyłączeniu z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność finansową w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie, gdy wystąpi niewielkie ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Pod warunkiem jednak, że dana osoba fizyczna lub prawna spełni następujące kryteria: a) działalność finansowa będzie ograniczona pod względem wartości bezwzględnych (obroty ogółem z działalności finansowej nie mogą przekraczać progu, który musi być wystarczająco niski. Próg ten ustalany będzie na szczeblu krajowym dla poszczególnych rodzajów działalności finansowej); b) ziałalność finansowa będzie ograd niczona pod względem wielkości transakcji (państwa członkowskie stosują górny próg na klienta i dla pojedynczej transakcji, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy też kilka operacji wyglądających na powiązane. Próg ten ustalony zostanie na szczeblu krajowym dla poszczególnych rodzajów działalności finansowej. Będzie jednak wystarczająco niski i nie przekroczy 1000 euro), c) działalność finansowa nie będzie działalnością główną (obroty z działalności finansowej nie przekroczą 5 proc. całkowitych obrotów danej osoby prawnej lub osoby fizycznej); d) działalność finansowa będzie działalnością pomocniczą bezpośrednio związaną z działalnością podstawową, f) działalność finansowa realizowana będzie wyłącznie na rzecz klientów korzystających z działalności głównej i nie jest oferowana na szerszą skalę.
27 GRUDZIEŃ 2013 PRZEPISY PRZECIWKO PRANIU Od 23 czerwca 2001 r. obowiązuje w Polsce ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wcześniej zatytułowana, jako ustawa o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw. 25 czerwca 2009 r. Sejm RP przyjął znaczną zmianę uregulowań zawartych w ww. ustawie – które weszły w życie w dniu 22 października 2009 r., co było podyktowane m.in. koniecznością: • dostosowania przepisów ustawy do dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu oraz dyrektywy Komisji 2006/70/WE ustanawiającej środki wykonawcze do dyrektywy 2005/60/WE w odniesieniu do definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne, jak również do technicznych kryteriów stosowania uproszczonych zasad należytej staranności wobec klienta oraz wyłączenia działalności finansowej prowadzonej w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie; • zapewnienia stosowania aktów prawa międzynarodowego w za- kresie przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu, jak również zalecenia Specjalnej Grupy ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (FATF); • dostosowania przepisów ustawy do potrzeb efektywnego przeciwdziałania wprowadzeniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu; • dostosowania tytułu ustawy i używanej terminologii w zakresie odnoszącym się do prania pieniędzy do terminologii stosowanej zarówno przez państwa Unii Europejskiej oraz na arenie międzynarodowej. CZYM JEST PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY? Uznane będą czyny popełnione umyślnie, polegające na: a) konwersji lub przekazaniu mienia, ze świadomością, że pochodzi ono z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności, w celu ukrywania lub zatajania nielegalnego pochodzenia tego mienia albo udzielenia pomocy osobie, która bierze udział w takiej działalności, dla umożliwienia jej uniknięcia konsekwencji prawnych takiego działania; b) ukryciu lub zatajeniu prawdziwego charakteru mienia, jego źródła, miejsca położenia, rozporządzania nim, przemieszczania, własności lub praw do mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności; c) nabyciu, posiadaniu lub korzystaniu z mienia, ze świadomością w momencie jego otrzymania, że mienie to pochodzi z działalności o charakterze przestępczym lub z udziału w takiej działalności; d) udziale lub współdziałaniu w popełnieniu, usiłowanie popełnienia oraz pomocnictwo, podżeganie, ułatwianie oraz doradzanie przy praniu pieniędzy. Elżbieta Wąsik
28 Kadry GRUDZIEŃ 2013 Jak dbać o pracownika? Jakimi działaniami można zwiększyć efektywność pracy osób zatrudnionych w bankach spółdzielczych? Chciałabym skłonić kierownictwo tej grupy banków do refleksji nad prowadzonymi przez nich działaniami rozwojowymi i motywującymi podległych im pracowników. Niedawno usłyszałam opinię, że pracownicy banków spółdzielczych są mniej efektywni w pracy w porównaniu z pracownikami banków komercyjnych. Zaczęłam się zastanawiać, czy można wprost porównywać jakość pracy obu tych grup? Czy zasadnym jest zastosowanie jednego kryterium oceny efektywności pracy w stosunku do pracowników banków spółdzielczych i korporacji bankowych? W moim przekonaniu nie jest to dobra miara. Bo to tak, jakbyśmy oceniali efektywność pracy sprzedawców ciężarówek ze sprzedającymi popularne samochody osobowe i to jeszcze w różnych rejonach Polski. Zwróćmy uwagę jednak na inny wymiar przytoczonej opinii, a mianowicie poczucie, że pracownicy banków spółdzielczych powinni osiągać lepsze wyniki. Jeszcze efektywniejsi Jakimi działaniami można zwiększyć efektywność pracy osób zatrudnionych w bankach spółdzielczych. Jest kilka ważnych spraw mających wpływ na motywowanie do lepszej pracy. • Efektywny pracownik Pracownika efektywnego najogólniej określić można jako osobę, której efekty pracy przewyższają poniesione nakłady, tworząc w ten sposób wartość dodaną, czyli zysk dla firmy. Miarą efektywności jest więc relacja uzyskanych przez pracownika wyników z oczekiwaniami pracodawcy, wyrażonymi w postaci celów lub norm. Wraz z pojawieniem się orientacji strategicznej przedsiębiorstw (w Polsce na dużą skalę w początkach tej dekady) zauważono, że efektywność pracowników jest owocem ich zaangażowania w pracę. To zaangażowanie można uzyskać wtedy, gdy spełnione będą trzy warunki: 1. USATYSFAKCJONOWANIE • poczucie bezpieczeństwa • zadania służbowe wykorzy- stują umiejętności i atuty pra- cownika • sprawiedliwa polityka płaco- wa i świadczeń dodatkowych • dobre relacje z przełożonym 2. WSPÓŁGOSPODAROWA- NIE FIRMĄ • prawo do wyrażania opinii • dialog z załogą – komunikacja wewnętrzna • wsparcie w wykonywanych obowiązkach • solidarność w relacjach pra- cowniczych 3. WŁĄCZENIE W WIZJĘ I CELE STRATEGICZNE • znajomość wizji i celów strate- gicznych firmy • wspólna z managementem ich realizacja Warto zwrócić uwagę, że satysfakcja pracownika jest tylko jednym z elementów efektywności, bo jak obserwacje wykazują: pracownik usatysfakcjonowany nie zawsze jest efektywny. • Budowanie zaangażowania pracowników. O zaangażowaniu pracownika decydują dwie kategorie czynników: te, które związane są z jego cechami osobowymi oraz te, które odnoszą się do działań pracodawcy. Do pierwszych niewątpliwie należą: proaktywność, pozytywne nastawienie do pracy, autokontrola, ambicje pracownika itp. Ich identyfikację i weryfikację warto przeprowadzić w początkowym okresie zatrudnienia (a potem okresowo powtarzać). Pochylmy się nad działaniami banków spółdzielczych, a zwłaszcza ich kierownictwa, którego zadaniem jest przekuć owe cechy osobowe pracowników w rezultat strategiczny dla firmy, w postaci wysokiej produktywności, jakości pracy i satysfakcji. Chcę podkreślić, że w przypadku działań proefektywnościowych kadra menedżerska banków spółdzielczych jest w lepszej sytuacji w porównaniu do komercyjnej konkurencji. To uprzywilejowanie wynika z ich lokalizacji. Funkcjonują one w małych i średnich aglomeracjach, w których zazwyczaj jest niskie „ubankowienie”. Brak konkurencji ze strony banków komercyjnych sprawia, że bankowcy z banków spółdzielczych nie mają wielu alternatyw na zmianę pracodawcy. Dlatego też wśród personelu, w przeciwieństwie do banków komercyjnych, małą grupę stanowią tzw. skoczkowie (wiążący się z pracodawcą na rok czy dwa), zaś przeważają osoby z wieloletnim stażem, dla których w wielu przypadkach bank spółdzielczy jest (lub ma być) jedynym pracodawcą w karierze zawodowej. Menedżerowie banków spółdzielczych mogą więc zaplanować i konsekwentnie – z mniejszą presją czasu – realizować działania proefektywnościowe. Istnieje ponadto większe prawdopodobieństwo, że działania proefektywnościowe przy-
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET
Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET

Empfohlen

BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...
BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...
BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains... BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C... BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for Reform
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for ReformBRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for Reform
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for ReformCASE Center for Social and Economic Research
 
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)Pracownia Miejska | Urban Workshop
 

Empfohlen

BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...
BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...
BRE-CASE Seminarium 123 - "Unia bankowa – skutki dla UE, strefy euro i dla Po...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...
BRE-CASE SEminarium 116 - Zróżnicowanie polityki fiskalnej w trakcie kryzysu ...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains... BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...
BRE-CASE Seminarium 68 - The Competitiveness of Tax Reform - Poland Agains...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C... BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...
BRE-CASE Seminarium 80 - Integration of European Financial Markets - The C...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...
BRE-CASE Seminarium 54 - Reform of the Financial Sector in the Countries of C...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...
BRE-CASE Seminarium 52 - Development and Restructuring of Banking Sector in P...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for Reform
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for ReformBRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for Reform
BRE-CASE Seminarium 65 - The State of Public Finance - Necessity for ReformCASE Center for Social and Economic Research
 
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)
Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)Pracownia Miejska | Urban Workshop
 
BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?
BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?
BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?CASE Center for Social and Economic Research
 
Ib1
Ib1Ib1
Ib1Wojciech Boczoń
 
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative? BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in Economy
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in EconomyBRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in Economy
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in EconomyCASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...CASE Center for Social and Economic Research
 
Wielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie EmerytalnymWielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie EmerytalnymWojciech Boczoń
 
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...Grant Thornton
 
Projekt 2
Projekt 2Projekt 2
Projekt 2Adamkiewicz
 
Przemysl drzewny nr 4 2013
Przemysl drzewny nr 4 2013Przemysl drzewny nr 4 2013
Przemysl drzewny nr 4 2013Forestor Communication
 
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in Poland
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in PolandBRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in Poland
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in PolandCASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie Kryzysu
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie KryzysuBRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie Kryzysu
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie KryzysuCASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock Exchange
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock ExchangeBRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock Exchange
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock ExchangeCASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to... BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...CASE Center for Social and Economic Research
 
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road... BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...CASE Center for Social and Economic Research
 
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywaZagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywaWojciech Boczoń
 
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTOCASE Center for Social and Economic Research
 
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2Jacek Lipski
 
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...CASE Center for Social and Economic Research
 
Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014NapoleonCat.com
 
Swiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikowSwiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikowUCMS Group Poland
 

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Wielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie EmerytalnymWielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie EmerytalnymWojciech Boczoń
 
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...Grant Thornton
 
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywaZagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywaWojciech Boczoń
 
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2Jacek Lipski
 
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...CASE Center for Social and Economic Research
 

Was ist angesagt? (20)

BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?
BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?
BRE-CASE Seminarium 53 - Why are the Germans Afraid of Expanding the EURO Zone?
 
Ib1
Ib1Ib1
Ib1
 
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative? BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
BRE-CASE Seminarium 79 - Is the Polish Banking Sector Innovative?
 
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...
BRE-CASE Seminarium 55 - Portuguese Experience in Restructuring and Privatizi...
 
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in Economy
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in EconomyBRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in Economy
BRE-CASE Seminarium 62 - The Role of Foreign Investment in Economy
 
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...
BRE-CASE Seminarium 118 - "Problemy fiskalne w czasach malejącego popytu i ob...
 
Wielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie EmerytalnymWielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
Wielofunduszowosc W Systemie Emerytalnym
 
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
Zapobieganie przyznawaniu korzyści wynikających z unikaniu podwójnego opodatk...
 
Projekt 2
Projekt 2Projekt 2
Projekt 2
 
Przemysl drzewny nr 4 2013
Przemysl drzewny nr 4 2013Przemysl drzewny nr 4 2013
Przemysl drzewny nr 4 2013
 
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in Poland
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in PolandBRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in Poland
BRE-CASE Seminarium 84 - Communal Obligations in Poland
 
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie Kryzysu
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie KryzysuBRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie Kryzysu
BRE-CASE Seminarium 105 - Nowe Wyzwania w Zarządzaniu Bankami w Czasie Kryzysu
 
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock Exchange
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock ExchangeBRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock Exchange
BRE-CASE SEminarium 64 - The Future of the Warsaw Stock Exchange
 
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy
BRE-CASE Seminarium 51 - Significance of Foreign Capital for the Polish Economy
 
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to... BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...
BRE-CASE Seminarium 71 - Polish Banking Sector After Poland's Accession to...
 
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road... BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...
BRE-CASE Seminarium 77 - Changes in the Monetary Policy System on the Road...
 
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywaZagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
Zagiel rynek kredytu_ratalnego_20-letnia_perspektywa
 
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO
BRE-CASE Seminarium 69 - Entry of the Dragon - China in WTO
 
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
Rynek kredytu ratalnego_z_20-letniej_perspektywy_zagiel_sa-2
 
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
BRE-CASE SEminarium 57: New Pension System in Poland – its influence on short...
 

Andere mochten auch

Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014NapoleonCat.com
 
Swiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikowSwiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikowUCMS Group Poland
 
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebook
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebookAplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebook
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebookepartnerzy.com
 
Strefa buforowa TPK - wyniki ankiety
Strefa buforowa TPK - wyniki ankietyStrefa buforowa TPK - wyniki ankiety
Strefa buforowa TPK - wyniki ankietyTrojmiasto.pl
 
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final ver
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final verM. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final ver
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final verpawel.soczek
 
Przetwarzanie owoców i warzyw
Przetwarzanie owoców i warzywPrzetwarzanie owoców i warzyw
Przetwarzanie owoców i warzywMichał Łazarz
 
Use of the passive voice
Use of the passive voiceUse of the passive voice
Use of the passive voicemaestro6651
 
Subkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOweSubkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOwemarzen
 
Koncepcja szkolenia - schalke
Koncepcja szkolenia - schalkeKoncepcja szkolenia - schalke
Koncepcja szkolenia - schalkeWojciech Makowski
 
A05 Wskazniki i rezultaty
A05 Wskazniki i rezultatyA05 Wskazniki i rezultaty
A05 Wskazniki i rezultatyUM Łódzkie
 
Venture Capital jako forma finansowania
Venture Capital jako forma finansowaniaVenture Capital jako forma finansowania
Venture Capital jako forma finansowaniaPawel Chudzinski
 
Mazurska Akademia Piłkarska
Mazurska Akademia PiłkarskaMazurska Akademia Piłkarska
Mazurska Akademia Piłkarskainsomnia07
 
5 bioetica en enfermería
5 bioetica en enfermería5 bioetica en enfermería
5 bioetica en enfermeríaketrijes
 
Social brand footprint - kwiecien 2014
Social brand footprint - kwiecien 2014Social brand footprint - kwiecien 2014
Social brand footprint - kwiecien 2014NapoleonCat.com
 
Social Footprint - podsumowanie 2014
Social Footprint - podsumowanie 2014Social Footprint - podsumowanie 2014
Social Footprint - podsumowanie 2014NapoleonCat.com
 

Andere mochten auch (17)

Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014Social Brand Footprint - luty 2014
Social Brand Footprint - luty 2014
 
Swiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikowSwiadczenia na rzecz pracownikow
Swiadczenia na rzecz pracownikow
 
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebook
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebookAplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebook
Aplikacja 2010. Zbiór przepisów. Część II - ebook
 
Strefa buforowa TPK - wyniki ankiety
Strefa buforowa TPK - wyniki ankietyStrefa buforowa TPK - wyniki ankiety
Strefa buforowa TPK - wyniki ankiety
 
Archiwizacja
ArchiwizacjaArchiwizacja
Archiwizacja
 
Slask 2.0
Slask 2.0Slask 2.0
Slask 2.0
 
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final ver
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final verM. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final ver
M. Wroblewski etyczny kodeks zawodowy final ver
 
Przetwarzanie owoców i warzyw
Przetwarzanie owoców i warzywPrzetwarzanie owoców i warzyw
Przetwarzanie owoców i warzyw
 
Use of the passive voice
Use of the passive voiceUse of the passive voice
Use of the passive voice
 
Subkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOweSubkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOwe
 
Koncepcja szkolenia - schalke
Koncepcja szkolenia - schalkeKoncepcja szkolenia - schalke
Koncepcja szkolenia - schalke
 
A05 Wskazniki i rezultaty
A05 Wskazniki i rezultatyA05 Wskazniki i rezultaty
A05 Wskazniki i rezultaty
 
Venture Capital jako forma finansowania
Venture Capital jako forma finansowaniaVenture Capital jako forma finansowania
Venture Capital jako forma finansowania
 
Mazurska Akademia Piłkarska
Mazurska Akademia PiłkarskaMazurska Akademia Piłkarska
Mazurska Akademia Piłkarska
 
5 bioetica en enfermería
5 bioetica en enfermería5 bioetica en enfermería
5 bioetica en enfermería
 
Social brand footprint - kwiecien 2014
Social brand footprint - kwiecien 2014Social brand footprint - kwiecien 2014
Social brand footprint - kwiecien 2014
 
Social Footprint - podsumowanie 2014
Social Footprint - podsumowanie 2014Social Footprint - podsumowanie 2014
Social Footprint - podsumowanie 2014
 

Ähnlich wie Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET

Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowia
Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowiaZasada Pomocniczości w ochronie zdrowia
Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowiamoldach
 
Tydzień z OPZZ 18-12-2020
Tydzień z OPZZ 18-12-2020Tydzień z OPZZ 18-12-2020
Tydzień z OPZZ 18-12-2020BiuroOPZZ
 
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021poranny24
 
Tydzień z OPZZ 12-02-2021
Tydzień z OPZZ 12-02-2021Tydzień z OPZZ 12-02-2021
Tydzień z OPZZ 12-02-2021BiuroOPZZ
 
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorców
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorcówŹródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorców
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorcówCEO Magazyn Polska
 
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdf
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdfRaport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdf
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdfWroclaw
 
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiec
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiecBiuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiec
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiecWroclaw
 
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017Wyzwania Informatyki Bankowej 2017
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017Michal Furmankiewicz
 
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...CASE Center for Social and Economic Research
 
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...joanna_kornas
 
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...CASE Center for Social and Economic Research
 
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018Stanowisko ij niedziele 18.12.2018
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018Grupa PTWP S.A.
 
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...Newspoint Sp. z o.o.
 

Ähnlich wie Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET (20)

BRE-CASE Seminarium 105 - Credit Crunch w Polsce
BRE-CASE Seminarium 105 - Credit Crunch w PolsceBRE-CASE Seminarium 105 - Credit Crunch w Polsce
BRE-CASE Seminarium 105 - Credit Crunch w Polsce
 
Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowia
Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowiaZasada Pomocniczości w ochronie zdrowia
Zasada Pomocniczości w ochronie zdrowia
 
BRE-CASE Seminarium 110 - "Kryzys fiskalny w Europie - Strategie wyjścia"
BRE-CASE Seminarium 110 - "Kryzys fiskalny w Europie - Strategie wyjścia"BRE-CASE Seminarium 110 - "Kryzys fiskalny w Europie - Strategie wyjścia"
BRE-CASE Seminarium 110 - "Kryzys fiskalny w Europie - Strategie wyjścia"
 
Tydzień z OPZZ 18-12-2020
Tydzień z OPZZ 18-12-2020Tydzień z OPZZ 18-12-2020
Tydzień z OPZZ 18-12-2020
 
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
 
BRE-CASE Seminarium 103 - Integracja Rynku Finansowego - 5 lat członkostwa Po...
BRE-CASE Seminarium 103 - Integracja Rynku Finansowego - 5 lat członkostwa Po...BRE-CASE Seminarium 103 - Integracja Rynku Finansowego - 5 lat członkostwa Po...
BRE-CASE Seminarium 103 - Integracja Rynku Finansowego - 5 lat członkostwa Po...
 
Tydzień z OPZZ 12-02-2021
Tydzień z OPZZ 12-02-2021Tydzień z OPZZ 12-02-2021
Tydzień z OPZZ 12-02-2021
 
Polska doktryna gospodarcza
Polska doktryna gospodarczaPolska doktryna gospodarcza
Polska doktryna gospodarcza
 
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorców
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorcówŹródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorców
Źródła nieuczciwej konkurencji wobec polskich przedsiębiorców
 
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdf
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdfRaport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdf
Raport-Wroclawska-mikroprzedsiebiorczosc-2022.pdf
 
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiec
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiecBiuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiec
Biuletyn wroclaw.pl czerwec-lipiec
 
Apel zpp
Apel zppApel zpp
Apel zpp
 
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017Wyzwania Informatyki Bankowej 2017
Wyzwania Informatyki Bankowej 2017
 
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...
BRE-CASE Seminarium 109 - "Kryzys finansowy – Zmiany w regulacji i nadzorze n...
 
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...
J.KORNAS, Kapitały Tier I oraz Tier II jako składniki funduszy własnych bankó...
 
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...
BRE-CASE Seminarium 107 - "Finanse publiczne w krajach UE Jak posprzątać po k...
 
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018Stanowisko ij niedziele 18.12.2018
Stanowisko ij niedziele 18.12.2018
 
Raport Finanse w Internecie
Raport Finanse w InternecieRaport Finanse w Internecie
Raport Finanse w Internecie
 
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...
Znaczenie efektywnej strategii zarządzania nieruchomościami jako instrumentu ...
 
Apel do rządu ZPP
Apel do rządu ZPPApel do rządu ZPP
Apel do rządu ZPP
 

Magazyn Bankowości Spółdzielczej BS NET

  • 1.
  • 2.
  • 3. 03 GRUDZIEŃ 2013 Chcemy dostarczać wiedzę Spis Treści: Świat pędzi jak zwariowany. Wirtualna rzeczywistość zaczyna wypierać realną . To, co dzisiaj zajmuje czołówki internetowych mediów, jutro odchodzi w niebyt. Problem dziś istotny, jutro przykryty będzie przez następny, kolejny, jeszcze jeden i jeszcze. Nie zmienimy tego. Istotą portali jest aktualność i gonienie za informacjami. A tych przybywa, leją się jak woda i zapełniają medialną przestrzeń. Nie przeczytałeś czegoś dzisiaj? Jutro musisz biegać po archiwach, posługiwać się wyszukiwarkami, szperać w sieci i klikać, klikać, klikać. Portal Bs.net.pl jest internetowym dziennikiem. Wyróżnia się zapewne tym, że posiada bazy wiedzy, gromadzi i udostępnia dokumenty, artykuły, stanowiska i akty prawne związane z ważnymi dla sektora problemami. Ale też biegnie, aby nadążać. To, co widnieje na ekranie teraz, za godzinę będzie wyglądać inaczej. To, co teraz na pierwszym miejscu, za godzinę znajdzie się na ostatnim. Dlatego chcemy trochę przystanąć i złapać oddech. Zatrzymać się na chwilę dłuższą, niż te parę godzin nad sprawami, które warte są bliższego oglądu i decydują o naszej przyszłości. Zasiąść przy stole i pogadać na spokojnie o tym, co dla banków spółdzielczych istotne. Tak powstała idea Rady Ekspertów Spółdzielczych. Tak też powstała idea Magazynu Bs.net. Przy pełnym świetle ramp nie da się wychwycić wszystkiego. Trzeba je na chwilę wyłączyć, a strumień światła skierować w określone miejsce. I taki w swoich założeniach ma być Magazyn Bs.net. – naświetlać wybrane zagadnienia. Mając nadzieję, że tak jak i my uznawszy, iż śmierć słowa drukowanego odtrąbiono przedwcześnie – pochylicie się Państwo nad Magazynem przy filiżance herbaty czy kawy, a jego lektura nie rozczaruje i nie zawiedzie. Listopad 2013 / numer 1 Robert Azembski, redaktor prowadzący Anna Lewkowska, redaktor naczelna portalu Bs.net.pl Unia kontra banki spółdzielcze Jan Mazurek 4 Banki spółdzielcze muszą same uporać się ze swoimi problemami Robert Azembski 6 Bancassurance – efektywny dla banków Alicja Hamkało 10 Obligacje sposobem na adekwatność Jan Mazurek 12 Czy banki spółdzielcze wykorzystują instrumenty zwrotne? Miłosz Słota 14 Dobra „chmura” w Tczewie Eugenia Pokorska-Sawczuk 19 Nowa perspektywa finansowa szansą dla banków Anna Lewkowska 20 Zamykam bank a otwieram SKOK? Paweł Bieżuński 22 Banki spółdzielcze mogą mieć kłopot z praniem Elżbieta Wąsik 24 Jak dbać o pracownika? Joanna Michalska 28 Złoto w bankach spółdzielczych Robert Azembski 30 RES o spółdzielczości i o złych przepisach Robert Azembski 32 Kocham cię jak Irlandię Małgorzata Wajszczuk 36 Biblioteczka 38
  • 4. 04 Prawo unijne GRUDZIEŃ 2013 Unia kontra banki spółdzielcze Unijni urzędnicy, poprzez dyrektywę CRD IV i rozporządzenie CRR, przepisy zaostrzające normy płynności i adekwatności kapitałowej dla banków, mogą dokonać poważnych szkód w tym zdrowym segmencie bankowości. Krajowe organa nadzoru są zobowiązane do wprowadzenia odpowiednich regulacji. Mają też pewien wpływ na ich ostateczny kształt. Rynek bankowy jest efektywny tylko wtedy, gdy funkcjonują na nim zróżnicowane podmioty. Wtedy mogą być zaspokajane potrzeby największej liczby klientów i istnieją warunki dla zdrowej konkurencji. W krajach Europy Zachodniej udział sektora bankowości spółdzielczej w kapitałach całego systemu bankowego wynosi 20 proc., w Polsce – tylko 8 proc. Nie ma więc mowy o tym, by ewentualna upadłość niewielkiego banku spółdzielczego mogła zagrozić stabilności polskiego sektora bankowego. Dotychczas żaden bank spółdzielczy w Polsce nie upadł ani nie musiał sięgać po pomoc państwa. Nadwyżka depozytów nad udzielonymi kredytami stanowi 20 mld złotych. Teraz, z powodu stawianych ostrych wymogów, część banków spółdzielczych może zniknąć z rynku. Unijni urzędnicy, poprzez dyrektywę CRD IV i rozporządzenie CRR, przepisy zaostrzające normy płynności i  adekwatności kapitałowej, mogą dokonać poważnych szkód w tym zdrowym segmencie bankowości. Krajowe organa nadzoru są zobowiązane do wprowadzenia odpowiednich regulacji. Oznacza to, że mają pewien wpływ na ich formę. Trwają konsultacje dotyczące kształtu krajowych rozwiązań pomiędzy bankami spółdzielczymi, Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego i Ministerstwem Finansów. Jednak sygnały, dotyczące planów, mogą niepokoić bankowców. Zrównanie wymogów kapitałowych dla dużych banków komercyjnych i banków spółdzielczych może dla wielu należących do tej drugiej grupy zakończyć się katastrofą. W przepisach dyrektywy CRD IV i rozporządzenia CRR wymogi w zakresie kapitałów, a także współczynników wypłacalności i płynności, określono na takim samym poziomie dla małych banków spółdzielczych, jak i  dla dużych, komercyjnych. Nie uwzględniono faktu, że te dwie grupy banków w Polsce różnią się specyfiką działalności, obszarem działania, oferowanymi produktami oraz źródłami ryzyka. Banki spółdzielcze słusznie szczycą się w Polsce blisko 150-letnią historią. Mają powody do dumy, bo przetrwały dwie wojny światowe i okres PRL. Zatrudniają 22 tysiące ludzi, odgrywają ważną rolę w finansowaniu lokalnych przedsięwzięć, przyczyniają się do obniżenia bezrobocia w małych miejscowościach. Korzysta z ich usług na danym terenie określona grupa klientów – drobni przedsiębiorcy, rolnicy, osoby fizyczne. Oferują nieskomplikowane produkty finansowe, dostosowane do potrzeb i możliwości lokalnej ludności. Działając na danym terenie, znają dobrze jego potrzeby i najlepiej potrafią je zaspokoić. Potrafią zidentyfikować źródła ryzyka, niekoniecznie za pomocą skomplikowanych algorytmów, jakie stosują banki komercyjne. Wypełniają lukę, której nie są w stanie wypełnić korporacje finansowe, które nie zawsze posiadają odpowiednią ofertę dla tej grupy klientów lub dokonać obiektywnej analizy ryzyka. Chętnie podejmują współpracę z samorządami terytorialnymi. – Jeżeli mówimy o współpracy banków spółdzielczych z jednostkami samorządu terytorialnego, to mamy jedno z najlepszych doświadczeń, jakie można sobie wyobrazić – mówi
  • 5. 05 GRUDZIEŃ 2013 Mieczysław Groszek, wiceprezes Związku Banków Polskich. – Ważna część modelu biznesowego banków spółdzielczych jest zbudowana na współpracy z samorządem terytorialnym. Problemy z kapitałem Poważnym problemem banków spółdzielczych i to już dziś jest niedobór kapitałów własnych. W opracowaniu KNF „Wpływ pakietu CRD IV/CRR na banki spółdzielcze” czytamy, że „zgodnie z obowiązującymi przepisami, banki spółdzielcze będące uczestnikami zrzeszenia, muszą utrzymywać fundusze własne na poziomie równowartości 1 mln euro, natomiast po wejściu w życie Dyrektywy CRD IV i jej implementacji do polskich przepisów, będą zobowiązane utrzymywać równowartość 1 mln euro w funduszach podstawowych, bez uwzględnienia funduszu ogólnego ryzyka. Oznacza to, iż do kapitału założycielskiego (minimum kapitałowego) nie będą zaliczane fundusze uzupełniające. W bankach spółdzielczych są to przede wszystkim środki uzyskane z tytułu pożyczek podporządkowanych i obligacji”. Obecnie jedynym depozytem długoterminowym powyżej pięciu lat, który banki spółdzielcze mogą zaliczyć do funduszy własnych jest pożyczka podporządkowana. Jednak według planów UKNF nie będzie można jej zaliczyć do funduszy I kategorii. Także nowo wyemitowane obligacje nie będą zaliczane do funduszy własnych banku. Spowoduje to, że w wielu bankach spółdzielczych fundusze spadną poniżej wymogów określonych w dyrektywie unijnej. O ile silne kapitałowo banki poradzą sobie, to mniejsze będą musiały zamknąć biznes, chociaż będą wykazywały wystarczającą płynność. Nowe wymogi mają obowiązywać od 1 stycznia 2014 roku i wiążą się z mechaniczną implementacją na nasz rynek Rozporządzenia CRR. W tak krótkim czasie trudno będzie bankom zmobilizować odpowiednie kapitały. Za wprowadzeniem nowego systemu przemawia konieczność zabezpieczenia przed kryzysem finansowym – takie są argumenty twórców nowych regulacji. Jednak kryzys został wywołany przez polityków oraz duże komercyjne banki. Nie była to więc wina banków spółdzielczych, bowiem ich wpływ na rynki finansowe Europy jest niewielki, a w Polsce wręcz znikomy. Aby zapisy prawa wspólnotowego nie uderzyły w polski zdrowy sektor banków spółdzielczych, krajowy nadzór winien zachować rozwagę i uwzględniać postulaty środowiska bankowców. Rygorystyczne regulacje osłabią polski sektor banków spółdzielczych i zahamują jego rozwój. Wdrażanie dyrektywy CRD IV i rozporządzenia CRR powinno być więc przeprowadzone w warunkach, które złagodziłyby szok, jakiego może doznać znaczna część, szczególnie małych, banków. Niepewność odstrasza udziałowców Jak wynika z ostatniego, rocznego raportu KNF, od marca 2012 roku liczba udziałowców banków spółdzielczych zmniejszyła się o 16 305 osób, w tym o 15 911 osób fizycznych (o 8,5 proc.). Jednym z istotnych powodów rezy- Proponowanym przez KNF i Ministerstwo Finansów rozwiązaniem problemu może być też wzajemna ochrona i pomoc w razie zagrożenia niewypłacalności, jaką mogłyby świadczyć między sobą banki w ramach zrzeszeń zgodnie z art. 108 Rozporządzenia CRR. Takie rozwiązanie funkcjonuje już w niektórych krajach europejskich, jako System Ochrony Instytucjonalnej (ang. Institutional Protection Scheme, „IPS”). Forma takiej współpracy powinna być wypracowana pomiędzy bankami i UKNF, IPS-y mogą powstać także na bazie obecnych Zrzeszeń. Wspólne zarządzanie ryzykiem płynności przez uczestników zrzeszenia będzie wymagać odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i mechanizmów kontrolnych, co jednak może być trudne do zrealizowania. Banki będą obawiać się ograniczenia ich niezależności i działania na własnym rynku. Strona polska winna skutecznie wpływać na kształt pakietu CRD IV/CRR w celu ukształtowania ich w kształcie zapewniającym ich dopasowanie do STRUKTURA PASYWÓW BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH (MLD ZŁ) 100 75 50 0 2010/01/31 2010/07/31 2011/01/31 2011/07/31 2012/01/31 2012/07/31 KAPITAŁY gnacji była niepewność co do statusu funduszu udziałowego po wejściu w życie Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR. Stąd zaostrzenie wymogów kapitałowych i płynnościowych dla banków spółdzielczych może skutkować dalszymi rezygnacjami, a to będzie osłabiać podstawy finansowania banków spółdzielczych. 2013/01/31 2013/07/31 ZOBOWIĄZANIA specyfiki sektora banków spółdzielczych. Konieczne jest więc zapewnienie odpowiednio długich okresów przejściowych, niezbędnych dla pozyskania odpowiednich kapitałów przez banki spółdzielcze. Ekspert rynku kapitałowego oraz bankowego Jan Mazurek
  • 6. 06 Wywiad numeru GRUDZIEŃ 2013 Banki spółdzielcze muszą same uporać się ze swoimi problemami Rozmowa z Wojciechem Kwaśniakiem, zastępcą przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego
  • 7. 07 GRUDZIEŃ 2013 Robert Azembski: Jeden z banków zrzeszających przeżywa poważne kłopoty finansowe. Czy zamierzacie wpuścić do niego zarząd komisaryczny? Wojciech Kwaśniak: Nieprawda. Żaden obecnie nie ma poważnych kłopotów, co nie oznacza, że nie stoją przed nimi oraz ich właścicielami, tj. bankami różne komercyjne obszary działalności. Praktyczne dostosowanie się do standardów Dyrektywy CRD IV oraz Rozporządzenia CRR będzie wymagało spełnienia – w zależności od przyjętego modelu organizacji zrzeszenia – nowych norm kapitałowych i płynnościowych nie tylko w bankach spółdzielczych, ale także w bankach zrzeszają- W interesie banków spółdzielczych nie jest szukanie różnych półśrodków na krótki czas, tylko odpowiednie przygotowanie się do mających wejść w życie nowych regulacji. spółdzielczymi, poważne wyzwania. Do wysokości kapitału zgodnej z oczekiwaniami nadzoru jednemu z banków zrzeszających brakuje rzeczywiście trochę kapitału, ale drugiemu – znacznie mniej. Ważne jest to, iż władze banków podejmują działania, które są przedmiotem monitorowania przez nas. RA: Mam na myśli bardziej niż kapitał wyniki finansowe, konkretnie Banku Polskiej Spółdzielczości? WK: Ten niski wynik finansowy nie może być faktycznie jedynym źródłem do budowania kapitału z zatrzymanego zysku. Wynika on jednak po części z tego, że bank zrzeszający akumuluje dużo wysoko oprocentowanych depozytów banków spółdzielczych co jednocześnie silnie obniża jego rentowność. Z drugiej zaś strony banki spółdzielcze nie obejmowały nowych emisji akcji swojego banku zrzeszającego w takim tempie oraz skali, które zagwarantowałoby oczekiwane przez nadzór zwiększenie funduszy własnych oraz szybszy i stabilny rozwój banku zrzeszającego. To same banki spółdzielcze, będące przecież właścicielami banków zrzeszających decydują, czy mają one bardziej pełnić rolę apeksową czy też rozwijać cych. Banki spółdzielcze stoją przed fundamentalną decyzją jakim kosztem wypełnią nowe normy kapitałowe i płynności. Czy wybiorą model, który zapewni im pełną płynność i nadwyżkę dodatkowego kapitału czy też wybiorą inne bardziej kosztowne rozwiązanie, które skutkować będzie ryzykiem niedoboru płynności, a w niektórych bankach i kapitału. RA: Proszę jednak odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją podstawy do wprowadzenia zarządu komisarycznego w BPS? WK: Stosowne zapisy prawa bankowego określają, w jakiej sytuacji może być wprowadzony do banku taki zarząd. W ustawie są zawarte możliwe ku temu przesłanki: strata bilansowa, groźba jej wystąpienia, niebezpieczeństwo niewypłacalności lub utraty płynności. Obecnie KNF nie prowadzi żadnego postępowania, które byłoby związane z którymkolwiek z banków zrzeszających w kwestii wprowadzenia zarządu komisarycznego lub postępowania naprawczego. RA: Dwa czy jedno zrzeszenie, co Pana zdaniem byłoby lepsze i dlaczego? WK: Biorąc pod uwagę stan organizacyjny obu zrzeszeń nie są one w mojej ocenie przygotowane do tego, by stworzyć jedną grupę. Nawet działające w jednym zrzeszeniu banki, tak bardzo różnią się standardami i brakiem jednolitych wzorców działania, że nie wyobrażam sobie połączenia obu zrzeszeń. Dużym sukcesem byłoby już w obrębie jednego zrzeszenia doprowadzenie przez banki do wystandaryzowania swoich działań, również w zakresie czekającej sektor implementacji Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR. Dopiero po uporządkowaniu spraw w ramach każdego ze zrzeszeń można otwierać dyskusję o ich połączeniu. Uporządkowanie kwestii organizacyjnych, kapitałowych i płynności banków wewnątrz zrzeszeń jest potrzebne samym bankom także dlatego, aby skuteczniej konkurować z innymi instytucjami finansowymi, a nie pomiędzy sobą, jak to często ma miejsce dzisiaj. Potrzebne jest rozwiązanie problemu konkurencji wewnętrznej. Z tymi wyzwaniami muszą uporać się sami bankowcy spółdzielczy, pamiętając o fundamentalnych zasadach spółdzielczości. RA: Dlaczego nie zastosowano w Polsce dotąd zasady proporcjonalności wobec banków spółdzielczych? WK: Zastosowano. Polska jest krajem, w którym ta zasada jest stosowana. Brane jest pod uwagę na przykład zróżnicowanie wielkości banków, inne jest podejście do banków komercyjnych a  inne do spółdzielczych w metodologii BION czy też w normach płynności. Dodatkowo w banku spółdzielczym KNF akceptuje tylko prezesa, a w banku komercyjnym dwóch członków zarządu. W bankach komercyjnych jest kadencja władz, a w spółdzielczych nie ma. Minimalny standard, którego wymagamy, jest funkcją stopnia samodzielności, czy ktoś jest samodzielny z punktu widzenia prawnego i ekonomicznego oraz bezpieczeństwa działania. Ten standard jest wymagany także przez europejski nadzór – przypomnę, że nasz nadzór jest od 2011 r. częścią europej-
  • 8. 08 Wywiad numeru skiego systemu nadzoru nad rynkiem bankowym. Będąc członkiem EBA musimy stosować rekomendowane jednolite standardy nadzorcze. Istnieją instytucje kredytowe na rynku, które nie muszą spełniać takich wymogów kapitałowych jak banki spółdzielcze. To SKOK-i, które są wyłączone z dyrektyw bankowych. RA: SKOK-i. No właśnie, czy bank spółdzielczy może się przekształcić w SKOK? WK: Jak na razie jest to niemożliwe ze względów prawnych. Dopóki nie ma rozwiązania ustawowego mówiącego o trybie przekształcania się banku w SKOK czy odwrotnie, nie ma o czym mówić. RA: W jaki sposób banki mają zatem najlepiej przygotować się do wejścia w życie Rozporządzenia CRR od 1 stycznia 2014 roku? WK: Mogę jeszcze raz dobitnie powtórzyć to, co już mówiłem przy kilku okazjach: najłatwiejszym i najefektywniejszym a zarazem najtańszym sposobem dostosowania się do nowej sytuacji jest budowa Systemu Ochrony Instytucjonalnej (IPS). RA: W którym modelu? WK: Model jest jeden, wypracowany przez zrzeszenie i oparty na wytycznych unijnych, natomiast część banków GRUDZIEŃ 2013 spółdzielczych rozważa jako możliwą alternatywę budowę zrzeszenia zintegrowanego. Tu nasza opinia jest czytelna – dla banków spółdzielczych jest to rozwiązanie bardziej kosztowne, ponieważ w świetle przepisów unijnych rozwiązania struktur zintegrowanych nie mogą dawać takich przywilejów, jakie daje System Ochrony Instytucjonalnej. Dlatego w mojej ocenie zrzeszenie zintegrowane stanowić może przejściowy pomost dla docelowego systemu IPS. najłatwiejszym i najefektywniejszym a zarazem najtańszym sposobem dostosowania się do nowej sytuacji jest budowa Systemu Ochrony Instytucjonalnej (IPS). Mam ogromny szacunek do tych spółdzielców, którzy już przeszło rok temu podjęli wysiłek nie tylko przestudiowania dokumentów związanych z Dyrektywą CRD IV, ale i opracowania rozwiązań, w jaki sposób do tych zmian się przygotować, tak aby zachować możliwość dalszego rozwoju i konkurowania na jednolitym rynku finansowym UE. RA: Ma Pan na myśli tzw. Zespół Międzyzrzeszeniowy? WK: Tak, grupę roboczą, która zo- stała powołana przez KZBS i obydwa zrzeszenia, a dziś dalej uczestniczy w pracach w Ministerstwie Finansów. Ze względów formalno-prawnych związanych z rolą regulatora ustawowego to ostatecznie od decyzji rządu zależeć będzie, w jaki sposób zostaną implementowane europejskie przepisy, wpływające na dotychczasową organizację bankowości spółdzielczej w Polsce. Niewątpliwie w rozstrzygnięciach aspekt bezpieczeństwa i stabilności rynku bankowego w Polsce będzie brany pod uwagę. RA: Czy rząd zdąży z przygotowaniem nowych rozwiązań legislacyjnych przed 1 stycznia 2014 r.? Słyszeliśmy, że prace utknęły. WK: To jest pytanie nie do mnie, ale do przedstawicieli rządu. Rząd zdecyduje o terminie i wyborze rozwiązania, które będzie dostosowywać polskie prawo do przepisów unijnych. Komisja Nadzoru Finansowego będzie rekomendować takie rozwiązania, które zmniejszą poziom ryzyka w systemie, a nie będą samoistnym źródłem wzrostu ryzyka. Nie chcemy też, aby banki w niekontrolowany sposób wychodziły czy wchodziły do zrzeszenia. RA: Niekontrolowany? Rozumiem, że istnieje więc możliwość opuszczenia przez bank zrzeszenia po wejściu w życie nowych przepisów?
  • 9. 09 GRUDZIEŃ 2013 Wojciech Kwaśniak jest zastępcą przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Wcześniej był doradcą prezesa NBP, a jeszcze wcześniej – Generalnym Inspektorem Nadzoru Bankowego (GINB NBP), kiedy inspektorat był jeszcze połączony z NBP. Zajmuje się głównie nadzorem nad bankami. WK: Istnieje, bo przepisy unijne to przewidują. Można także wyjść ze zrzeszenia typu IPS. Procedura, której musi dopełnić bank przewiduje wykazanie, że jest on jednostką w pełni zdolną do samodzielnego funkcjonowania. Bank taki dostaje dwuletni okres przejściowy, w którym powinien rozliczyć swoje sprawy z bankiem zrzeszającym, m.in. wzajemne zaangażowania o charakterze płynnościowym i kapitałowym. Wartością systemów IPS jest to, że nic się nie dzieje z dnia na dzień, zaś dokonywane zmiany proponowane są tak, aby nie stało się to groźne ani dla banku spółdzielczego, ani zrzeszającego. Poza zrzeszeniami obecnie mogłaby jednak funkcjonować tylko nieliczna grupa banków. Można je policzyć praktycznie na palcach jednej ręki. Pamiętajmy, że będą to banki, które samodzielnie wejdą w system rozrachunków płatniczych i nie będą mogły korzystać ze wsparcia zrzeszenia. RA: Pojawiły się spekulacje o możliwości odkupienia przez banki spółdzielcze akcji Banku BGŻ należących do Rabobanku. Co Pan o tym sądzi? WK: Proponuję nie zajmować się dowcipami i fantazjami, w sytuacji znacznie bardziej realnych wyzwań, przed którymi już obecnie stoją banki spółdzielcze. RA: Dlaczego? Spółdzielcy szukają dobrego rozwiązania… WK: Bo przejmowanie Banku BGŻ to jest jakaś fantazja w obliczu tego, ile płynności może zabraknąć obu zrzeszeniom po wejściu w życie przepisów unijnych, a spadek stóp procentowych poważnie obniżył wyniki całego sektora. To absurdalne, chyba że ktoś zakłada, że spółdzielcy z Holandii podarują swoje akcje polskim spółdzielcom np. w ramach transgranicznej współpracy pomiędzy spółdzielcami w UE. RA: Co z pasywami podporządkowanymi? Nie będą zaliczane do Tier 1? WK: Tu mogą wystąpić różne sytuacje, łącznie z przymusowym transferem pożyczki na kapitał. Z punktu widzenia polskiego sektora bankowego nie ma takiego problemu, bo zdecydowana większość banków „stoi” na „twardym” kapitale. Natomiast znaczenie ma, kto jest pożyczkodawcą i z jakich środków pożyczka była udzielana. Bo jeśli bank zrzeszający udzielał pożyczki z funduszy własnych, to trzeba pamiętać o tym, że pożyczka zwiększa fundusze jednego banku, ale automatycznie pomniejsza drugiego. Dlatego warto pamiętać o tym, że w jednym zrzeszeniu istnieje fundusz o charakterze pomocowym, a w drugim go nie ma. Istnienie bądź nie takiego funduszu pomocowego w zrzeszeniu jest istotne z punktu widzenia IPS, bowiem taki fundusz pozwala lepiej dostosować bank do nowych regulacji prawnych. Oczekujemy od jednego ze zrzeszeń zmiany tej sytuacji. Nasze oczekiwanie adresujemy zarówno do władz banku, jak i jego właścicieli. Ryzyko należy dywersyfikować. RA: Dotyczy to także działalności poszczególnych banków? WK: Tak, weźmy np. kwestię niższej niż przed rokiem rentowności kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. Bank nie potrafi zdywersyfikować swojego portfela kredytowego, nadal ma ich zbyt wysoką koncentrację, a inny bank, praktycznie „za miedzą”, radzi sobie z tym świetnie. Jeśli ktoś naprawdę nie jest w stanie tego zrobić, niech lepiej połączy się z innym bankiem, chyba że taka działalność jest ubezpieczona i subsydiowana przez całe zrzeszenie. RA: Kilka lat temu banki były mocno namawiane do emitowania obligacji i notowania ich na rynku Catalyst. Teraz okazuje się, że pieniądze pozyskane z emisji nie mogą być wliczane do kapitałów najwyższej jakości. Dlaczego? WK: Nie wiem, kto je namawiał, ale tylko gotówka, którą można pokryć straty z normalnej działalności, a nie dług, może stanowić kapitał najwyższej jakości w rozumieniu Core Tier 1. Niezależnie od płynności tego rodzaju instrumentów unijny ustawodawca rozstrzygnął tę kwestię zgodnie ze standardami Bazylei III, czyli papiery dłużne nie mogą być zaliczana do Core Tier 1. Jednak nadal mogą służyć podniesieniu łącznego wskaźnika adekwatności kapitałowej, jeśli ktoś tego potrzebuje. W interesie banków spółdzielczych nie jest szukanie różnych półśrodków na krótki czas, tylko takie przygotowanie się do mających wejść w życie nowych regulacji, aby jak najlepiej posłużyło to systemowi i samym bankom w kolejnych latach. Rozmawiał: Robert Azembski
  • 10. 10 Produkty dla banków GRUDZIEŃ 2013 Bancassurance – efektywny dla banków Bancassurance dynamicznie się rozwija, a obecne tendencje rynkowe wskazują, że będzie on nadal jednym z najważniejszych kanałów sprzedaży ubezpieczeń. Jako innowator i ekspert relacji bancassurance Grupa Ubezpieczeniowa Europa wyznacza nowe trendy i aktywnie wpływa na kształt tego rynku. Od blisko 20 lat  oferuje nowatorskie rozwiązania dostosowane do potrzeb najbardziej wymagających klientów tego sektora. Choć wiele banków wciąż traktuje bancassurance jako formę zabezpieczenia własnych interesów i element polityki zarządzania ryzykiem kredytowym, to w najbardziej innowacyjnych instytucjach widać zainteresowanie Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń, w pierwszym półroczu br. wartość rynku bancassurance w Polsce wyniosła niemal 8 mld zł, co stanowi aż 30 proc. przypisu całego rynku ubezpieczeniowego w Polsce. ubezpieczeniami jako działalnością zarobkową i sposobem na zwiększenie dochodów pozaodsetkowych. Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń, w pierwszym półroczu br. wartość rynku bancassurance w Polsce wyniosła niemal 8 mld zł, co stanowi aż 30 proc. przypisu całego rynku ubezpieczeniowego w Polsce. Grupa Europa ma mocną pozycję w dystrybucji ubezpieczeń we współpracy z bankami, a jej udział w tym segmencie systematycznie rośnie. Po I półroczu 2013 r. Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa jest wiceliderem rynku ubezpieczeń życiowych w Polsce. Cała Grupa w pierwszych sześciu miesiącach 2013 r. osiągnęła najlepszą sprzedaż w swojej historii, wypracowując ponad 1,1 mld zł składki przypisanej brutto (wg Międzynarodowych Standardów Rachunkowości). Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Europa zwiększyło sprzedaż niemal pięciokrotnie, do 800 mln zł, a Towarzystwo Ubezpieczeń Europa ponad dwa razy – do niemal 320 mln zł składki. Zysk Grupy w tym czasie wyniósł 41,5 mln zł. 41,5 MLN ZŁ – Naszą siłę stanowi kompleksowa oferta produktów i szybkość ich wdrożenia. To umiejętność szczególnie ceniona przez partnerów biznesowych. Potrafimy stworzyć i wprowadzić ubezpieczenie na rynek w ciągu kilku tygodni. Każdy produkt jest elastycznie dopasowany do oczekiwań konkretnego partnera biznesowe- go i potrzeb jego klientów – mówi Andrzej Popielski, wiceprezes Grupy Ubezpieczeniowej Europa. Współpraca w zakresie dedykowanych produktów realizowana jest w oparciu o zrozumienie istoty bankowości spółdzielczej oraz wieloletnie doświadczenie Europy, zdobyte w codziennej pracy z sektorem bankowym. Rozwiązania produktowe tworzone z bankami spółdzielczymi obejmują zarówno ubezpieczenia ochronne, jak i inwestycyjne. Paleta ubezpieczeń ochronnych jest bardzo szeroka, poczynając od ubezpieczeń na życie, w tym również w zakresie NNW, ubezpieczeń na wypadek utraty pracy, hospitalizacji czy niezdolności do pracy, po szeroki zakres oferty assistance. W połączeniu z ofertą kredytów i pożyczek zapewnia to klientom ochronę przed skutkami nieprzewidzianych zdarzeń, stanowiąc zabezpieczenie wierzytelności banków. Specjalnie dla wymagających Grupa Europa jest częścią Talanx International i Meiji Yasuda, jednych z największych firm ubezpieczeniowych na globalnym rynku. Będąc ekspertem bancassurance Europa oferuje ubezpieczenia dedykowane dla polskiego sektora finansowego, ze
  • 11. 11 GRUDZIEŃ 2013 Naszą siłę stanowi kompleksowa oferta produktów i szybkość ich wdrożenia. To umiejętność szczególnie ceniona przez partnerów biznesowych. Potrafimy stworzyć i wprowadzić ubezpieczenie na rynek w ciągu kilku tygodni. Każdy produkt jest elastycznie dopasowany do oczekiwań konkretnego partnera biznesowego i potrzeb jego klientów. Andrzej Popielski, wiceprezes Grupy Ubezpieczeniowej Europa szczególnym uwzględnieniem ubezpieczeń ochronnych do kredytów lub pożyczek hipotecznych i gotówkowych, kart kredytowych i lokat bankowych, jak również kont osobistych. Tworzy także innowacyjne ubezpieczenia o charakterze inwestycyjnym. W 2012 r. zawarła 1700 umów i aneksów na dystrybucję swoich produktów. Ubezpieczenia turystyczne Europy są dostępne w 1000 biur podróży, firma udziela gwarancji największym tour operatorom w Polsce. Dynamicznie rozwijającą się linią biznesową Europy są produkty dla podmiotów z sektora małych i średnich firm, jak np. ubezpieczenie życia i zdrowia przedsiębiorcy, czy też ubezpieczenie z tytułu utraty stałego źródła dochodów właściciela firmy. Ubezpieczenie to, nazywane popularnie „business interruption”, zostało we wrześniu br. wyróżnione w rankingu „Gazety Finansowej” jako jedno z 10 najlepszych ubezpieczeń dla MSP na polskim rynku. – Banki, to dzisiaj jedne z niewielu instytucji w kraju, które mają stały kontakt ze swoimi klientami i często pracownicy banków pełnią rolę doradców finansowych i inwestycyjnych. To branża, w której wzajemne zaufanie jest podstawą relacji. W tym kontekście klienci są zainteresowani usługami dodatkowymi, w tym ubezpieczeniem. Szczególnie, że zazwyczaj wynegocjowane zbiorczo warunki ubezpieczenia są bardziej atrakcyjne dla klienta niż zaproponowana mu przez ubezpieczyciela oferta indywidualna – dodaje wiceprezes Andrzej Popielski. Siła profesjonalnych rozwiązań Europa posiada rozbudowane relacje Dynamicznie rozwijającą się linią biznesową Europy są produkty dla podmiotów z sektora małych i średnich firm, jak np. ubezpieczenie życia i zdrowia przedsiębiorcy, czy też ubezpieczenie z tytułu utraty stałego źródła dochodów właściciela firmy. z partnerami biznesowymi, dystrybuując ubezpieczenia łącznie aż w 35 bankach. Są wśród nich takie, które mają powiązania kapitałowe z innymi ubezpieczycielami. Przetargi wygrywa się bowiem nie zawsze tylko ceną, lecz przede wszystkim elastycznością oferty i profesjonalizmem. Grupa Europa rozpoczęła już efektywną współpracę z bankami spółdzielczymi, które z powodzeniem realizują sprzedaż produktów ubezpieczeniowych, przygotowanych specjalnie dla ich klientów. Obecnie jednym z najistotniejszych wyzwań, stojących przed bankami i ubezpieczycielami, jest zminimalizowanie zjawiska niedopasowania produktów finansowych do potrzeb klienta. Z punktu widzenia Europy bardzo ważne jest także zapewnienie wysokiej jakości na każdym etapie opracowania i sprzedaży ubezpieczeń oraz obsługi klienta. Znaczącym zmianom w ostatnich latach został poddany sposób przedstawiania produktów przez obie spółki Europy. Nowa metoda prezentacji funkcjonowania produktu i kosztów związanych z korzystaniem z niego wspomagają świadome podejmowanie decyzji zakupowych przez klientów. Konieczne jest również edukowanie klientów banków w zakresie ubezpieczeń. Podejmowane działania powinny mieć wymiar długofalowy, a ich ciężar rozłożony pomiędzy wszystkie instytucje, z którymi styka się klient. Ekspert rynku ubezpieczeniowego: Alicja Hamkało
  • 12. 12 Produkty dla banków GRUDZIEŃ 2013 Obligacje sposobem na adekwatność W przeszłości namawiano banki spółdzielcze do emisji obligacji, rozchodziły się niczym ciepłe, chrupiące bułeczki. Z jednej strony inwestorów zachęcało korzystne oprocentowanie, z drugiej emitentami były solidne podmioty. Wkrótce zainteresowanie banków emisjami może znacznie osłabnąć. Na koniec września 2013 roku na rynkach Catalyst były notowane 33 serie obligacji 22 banków spółdzielczych o wartości 558,5 miliona złotych. Struktura wartości emisji jest jednak silnie zróżnicowana. Około 70 proc. obligacji pochodzi z trzech banków. Liderem jest Bank Polskiej Spółdzielczości, pełniący funkcję banku zrzeszającego, który wyemitował obligacje rynkowe o wartości 265,2 mln złotych. W pierwszej trójce znalazł się jeszcze PBS Sanok (73 mln zł) i SK Bank Wołomin (50 mln zł). Były też małe emisje, i tak obligacje o wartości poniżej 10 mln uplasowało 12 banków. Rynek wielu tych papierów wartościowych na Catalyst jest wysoce płynny i cieszy się dobrą opinią wśród inwestorów. Emisje są ważne Dla banku spółdzielczego emisja obligacji to pożądany zastrzyk kapitałowy, zarząd nie musi prosić udziałowców o nowe kapitały. Dotychczas większość emisji stanowiły papiery o terminach zapadalności powyżej pięciu lat. Pozyskany w ten sposób kapitał stanowi w pasywach banku długoterminowe zobowiązanie, pozwalające na zmniej- szenie ryzyka wynikającego ze strukturalnego niedopasowania terminów zapadalności aktywów oraz wymagalności pasywów. To problem polskiego systemu bankowego, gdzie udział krótkoterminowych depozytów w finansowaniu długoterminowych kredytów jest wysoki. Przed sektorem bankowym stoi więc wyzwanie przeprowadzenia strukturalnych zmian w profilach płynnościowych zgodnie z wymaganiami zawartymi w „Międzynarodowych zasadach pomiaru i monitorowania płynności” Komitetu Bazylejskiego – Bazylea III, w których określono normy płynności krótkoterminowej (LCR – Liquidity Coverage Ratio) oraz płynności długoterminowej (NSFR – Net Stable Funding Ratio). Banki spółdzielcze emitujące obligacje zwiększały bezpieczeństwo swej działalności uniezależniając się od finansowania udziałowców. Kilka lat temu nie było mowy o lepszych i gorszych kapitałach i co do nich może być zaliczane, zatem przybywało banków skłonnych emitować obligacje. Nie zdawały sobie sprawy, że sytuacja może zmienić się na ich niekorzyść. Planowane przez Komisję Nadzoru Finansowego rozwiązania, wynikające z Dyrektywy CRD IV i Rozporządzenia CRR, mają na celu zaostrzenie norm adekwatności kapitałowej. To słuszny cel i zadanie nadzoru nad rynkiem finansowym, bowiem stabilność systemu bankowego ma znaczenie priorytetowe dla całego systemu finansowego Zakaz zaliczania do funduszy Tier 1 pożyczki podporządkowanej, jaką między innymi stanowiła emisja obligacji, spowoduje obniżenie poziomu wskaźników wypłacalności. i w konsekwencji gospodarki krajowej. Tylko czy ten cel musi być realizowany w tempie tak ekspresowym? Środowisko wielu banków spółdzielczych widzi poważne zagrożenia dla swej egzystencji. Zakaz zaliczania do funduszy Tier 1 pożyczki podporządkowanej, jaką między innymi stanowiła emisja obligacji, spowoduje obniżenie poziomu wskaźników wypłacalności. Dotychczas były one we wszystkich bankach na wymaganym poziomie. W związku z tym, należało przeprowadzić analizę
  • 13. 13 GRUDZIEŃ 2013 skutków implementacji przepisów tworzonych dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. W każdym bowiem kraju system bankowy, w tym banków spółdzielczych, jest inny – różni się sposobem organizacji, wielkością i znaczeniem w lokalnym systemie finansowym. – Banki Spółdzielcze cierpią  z powodu niskiego poziomu funduszy. Równocześnie są najbliższym partnerem firm średnich. Wpływają na rozwój gospodarki lokalnej, w której finansowaniu odgrywają kapitalną rolę. Polski kapitał zgromadzony w bankach spółdzielczych nie ma zbyt wielu sojuszników. Lubimy dawać przykłady rozwiniętej spółdzielczości europejskiej, a zapominamy o własnej. Obligacje spółdzielcze to znakomity przykład łączenia tradycji i nowoczesnych rozwiązań – mówi Jan Kuźma, prezes Zarządu Domu Maklerskiego Banku BPS S.A. Sięgnięcie przez banki spółdzielcze po kapitały na rynek giełdowy jest jedną z dróg wzmacniania sektora i inicjatywa ta winna znaleźć wsparcie w polityce rządu,  jeżeli zmierza on do wzmocnienia polskiego sekto- ra bankowego. W ten sposób 20 mld zł nadpłynności zgromadzonej w bankach spółdzielczych powinno być wprzęgnięte w rozwój polskiej gospodarki. Zmierzch na Catalyst? Niekorzystna z polskiego punktu widzenia interpretacja przepisów europejskich może doprowadzić do upadku formy finansowania banków spółdzielczych, jaką stanowią emisje obligacji. Nie wiadomo, czy udziałowcy będą mieli wolę lub możliwości finansowe dokapitalizowania banków. Ze względu na zakaz zaliczenia środków pozyskanych z emisji obligacji do kapitałów pierwszej klasy, spadnie atrakcyjność finansowania kapitałów poprzez obligacje. Zatem nie będzie opłacało się bankom spółdzielczym oferować tak, jak dotychczas, atrakcyjnych kuponów odsetkowych. Zmniejszenie spreadu wobec obligacji skarbowych zniechęci potencjalnych inwestorów do kupowania dłużnych papierów wartościowych banków spółdzielczych. W konsekwencji skurczy się rynek obligacji i spadną obroty na Catalyst. Ostatnie lata zaowocowały dynamicznym rozwojem sektora bankowości spółdzielczej – od 2010 roku do połowy bieżącego roku jego aktywa wzrosły z 61,7 mld zł do 92,8 mld zł, tj. o 50 proc. Banki spółdzielcze, nawet te małe, nie mają problemu z niedoborem kapitałów na akcję kredytową, bowiem istnieje spora nadpłynność. Jednak mogą nie osiągnąć wymaganego poziomu wskaźnika Tier 1 w świetle proponowanych regulacji. Przyniesie to duże szkody dla polskiego systemu bankowości spółdzielczej oraz ograniczenie jego suwerenności. Dlatego niezbędne jest pilne wsłuchanie się w argumentację środowiska bankowego oraz analiza skutków implementacji niektórych postanowień dyrektywy i rozporządzenia. Tylko w ten sposób można określić rozwiązania najbardziej korzystne dla polskiego sektora banków spółdzielczych. Opracował: Jan Mazurek
  • 14. 14 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 Czy banki spółdzielcze wykorzystują instrumenty zwrotne? Kredyt technologiczny, JEREMIE i Regionalne Programy Operacyjne – to unijne projekty, w które zaangażowane były banki spółdzielcze w latach 2007-2013. Który z nich cieszył się największym zainteresowaniem w sektorze spółdzielczym? Czy uczestnictwo w projektach przynosi bankom wymierne korzyści? Czy wszystkie banki mogą realizować wymienione działania? Instrumenty zwrotne to współfinansowane przez Unię Europejską pożyczki, kredyty i poręczenia, które instytucje finansowe oferują przedsiębiorstwom. W Polsce wprowadzone zostały wraz z perspektywą 2007-2013. Są one obok dotacji drugą metodą wspierania beneficjentów. Banki bowiem – zarówno komercyjne jak i spółdzielcze – mogą pośredniczyć w przekazywaniu środków z Funduszy Europejskich w sposób dwojaki. Po pierwsze: BS-y mogą finansować projekty wsparte bezzwrotnymi środkami, czyli dotacjami. Udział banków polega w tym przypadku na udzielaniu kredytów pomostowych (na finansowanie projektów objętych dotacją), gwarancji na zaliczki w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz kredytów na sfinansowanie wkładu własnego. Ponadto BS-y prowadzą wyodrębnione rachunki dla projektów dotowanych ze środków z UE. Po drugie: BS-y mogą finansować projekty, wykorzystując instrumenty zwrotne. W latach 2007-2013 z ich udziałem były realizowane różne działania, między innymi: inicjatywa JEREMIE, inicjatywa JESSICA, program Rozwój Polski Wschodniej, inicjatywa PRO- GRESS, program CIP, program RSFF-7PR. Instrumenty zwrotne adresowane do sektora MŚP wykorzystywane były również na szczeblu regionalnym przy realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych. W opisywanej perspektywie finansowej realizowano również w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka działanie 4.3 Kredyt Technologiczny. Najpierw Urzędy Marszałkowskie województw wyodrębniają pulę środków na wsparcie przedsiębiorstw, tworzą następnie Fundusz Powierniczy i wybierają Menedżera Funduszu, który koordynuje cały projekt JEREMIE. We wszystkich tych projektach mogły brać udział banki, które wygrały konkurs na pośrednika finansowego (do którego musiały się zgłosić). Banki spółdzielcze oraz banki zrzeszające uczestniczą w trzech spośród wymienionych projektów: bezpośrednio i pośrednio w inicjatywie JEREMIE, pośrednio w ramach RPO oraz bezpośrednio w działaniu 4.3 Kredyt Technologiczny. Omówmy teraz pokrótce, na czym polega udział BS-ów w poszczególnych działaniach, ile z nich jest zaangażowanych w projekty oraz jakie są realne korzyści dla banków. JEREMIE Inicjatywa JEREMIE jest realizowana w siedmiu województwach: mazowieckim, łódzkim, wielkopolskim, dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim i zachodniopomorskim. Jej beneficjentami są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, szczególnie w początkowej fazie rozwoju, które w związku z brakiem historii kredytowej albo nieodpowiednią ilością zabezpieczeń nie mogą otrzymać finansowego wsparcia od instytucji finansowych (np. kredytu). W jaki sposób sektorowi MŚP przekazywane są fundusze? Najpierw urzędy marszałkowskie województw wyodrębniają pulę środków na wsparcie przedsiębiorstw, tworzą następnie Fundusz Powierniczy i wybierają Menedżera Funduszu, który koordynuje cały projekt JEREMIE. Menedżer ogłasza konkurs na Pośredników Finansowych, do którego mogą zgłaszać się zainteresowane współpracą banki komercyjne, spółdzielcze, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe oraz inne instytucje finansowe (np. SKOK-i). Menedżer weryfikuje złożone wnioski i wybiera Pośredników. Konkursy ogłaszane są we wszystkich województwach, jednak każdy z nich ma indywidualny regulamin, określający szczegółowo, jakie warunki musi spełniać Pośrednik (jednym z kluczowych jest warunek posiadania przez bank co najmniej jednego oddziału na terenie województwa, którego dotyczy konkurs na Pośrednika). Wnioski oceniane są
  • 15. 15 GRUDZIEŃ 2013 100% 75% 50% 25% 0% WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE WOJ. WOJ. MAZOWIECKIE przez Menedżera pod kątem formalnym i merytorycznym, a od negatywnej oceny można się odwołać. Konkursy ogłaszane są na konkretny produkt finansowy. JEREMIE: poręczenie portfelowe i pożyczka globalna W ramach JEREMIE Menedżer oferuje bowiem dwa rodzaje produktów dla Pośredników: produkty skierowane do instytucji udzielających poręczeń oraz produkty adresowane do instytucji kredytujących. Instytucje poręczające korzystają z produktu „reporęczenie”. Działa on w sposób następujący: Menedżer zawiera z Pośrednikiem umowę na mocy której ten może udzielać poręczeń mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, spełniającym kryteria JEREMIE (m.in. posiadającym zdolność kredytową, niebędącym w trudnej sytuacji finansowej oraz działającym na terenie województwa, w którym realizowana jest inicjatywa). Reporęczenie daje funduszom poręczeniowym gwarancję, że jeśli będą one musiały wypłacić poręczenia (np. bankom), to Menedżer wypłaci im reporęczenie. Umożliwia WOJ. WIELKOPOLSKIE WOJ. POMORSKIE WOJ. ono obniżenie kosztów poręczeń dla przedsiębiorców, gdyż minimalizuje ryzyko – w związku z tym cena poręczenia udzielanego w ramach JEREMIE jest symboliczna. Jest to albo niewielki procent od kwoty kredytu (prowizje zaczynają się od 0,1 proc. wartości kredytu), albo płaska stawka – średnio od 100 do 300 zł, niezależnie od wysokości pożyczki. Niektóre instytucje oferują poręczenia bezpłatne. W ramach inicjatywy bankom, które są Pośrednikami, oferowane są dwa produkty: pożyczka globalna oraz poręczenie portfelowe. Pożyczka globalna polega na przekazaniu bankowi przez Menedżera środków na dalszą dystrybucję wśród mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Z puli przekazanych środków bank może udzielać pożyczek i kredytów na zasadach rynkowych bądź preferencyjnych. W zależności od kwoty bank jest zobowiązany zaangażować w kredyt średnio od 5 proc. do 15 proc. środków własnych. Poręczenie portfelowe to poręczenie kredytu w wysokości od 50 proc. do 80 proc. jego wartości. Wysokość poręczenia zależy od kwoty WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE kredytu. Bank, udzielając z własnych środków kredytu przedsiębiorcy, który spełnia kryteria JEREMIE, ma zapewnioną ze strony Menedżera reasekurację. Oznacza to, że jeśli klient nie spłaca kredytu, bank zwraca się do Menedżera z wnioskiem o wypłatę poręczenia. Menedżer sprawdza następnie zgodność wniosku z umową, którą podpisał z bankiem. Warto jednak zauważyć, że o wypłacie poręczenia Menedżer decyduje dopiero po weryfikacji umowy kredytowej. Weryfikacja polega na sprawdzeniu, czy kredytobiorca spełnia kryteria JEREMIE, które opisane są w umowie zawartej pomiędzy bankiem a Menedżerem. Weryfikacja jest jednak przeprowadzana dopiero wówczas, gdy istnieje potrzeba wypłaty poręczenia portfelowego. Menedżer nie sprawdza każdego wniosku kredytowego i dokumentacji wcześniej. Okazać się więc może, że w związku z drobnym niedopatrzeniem banku Menedżer nie ma obowiązku wypłaty poręczenia (gdy np. przedsiębiorstwo działa w branży wykluczonej z JEREMIE). Bank współpracujący z Menedżerem jako
  • 16. 16 GRUDZIEŃ 2013 Temat numeru Pośrednik musi więc doskonale znać zasady współpracy, kryteria inicjatywy i bardzo dokładnie sprawdzać wnioski potencjalnych beneficjentów. Ponadto w przypadku poręczenia portfelowego i pożyczki globalnej bank musi na bieżąco przekazywać Menedżerowi sprawozdania oraz podstawowe informacje na temat wykorzystania limitu produktów. JEREMIE – co jest najkorzystniejsze dla banków? Która formuła współpracy jest więc dla banku bardziej korzystna? Pośrednia czy bezpośrednia? Wszystko zależy od konkretnych potrzeb i oczekiwań banku oraz skali kredytowania. Na chwilę obecną dużo więcej banków pośrednio uczestniczy w JEREMIE i współpracuje z funduszami poręczeniowymi. – Warto, aby bank skorzystał z poręczeń portfelowych w kredytach, które są bardzo duże (powyżej 1 miliona złotych). Wtedy maksymalne poręczenia funduszy poręczeniowych nie zapewniają adekwatnego zabezpieczenia. W mniejszych sprawach w JEREMIE uważam, że bezpieczniejsze są poręczenia Pośredników Finansowych – twierdzi Krzysztof Dylikowski, prezes Poznańskiego Funduszu Poręczeń Kredytowych, który jest Pośrednikiem w województwie wielkopolskim. Zauważa on również, że dwustopniowa weryfikacja wniosków (sprawdzenie beneficjenta przez bank oraz Pośrednika poręczającego) racjonalizuje wydawanie pieniędzy. Do końca czerwca na JEREMIE, dla wszystkich Pośredników (banków, funduszy doręczeniowych, funduszy pożyczkowych i innych instytucji) przeznaczono ok. 1,8 mld zł. Pośrednicy nie wykorzystali całej kwoty, a tylko ok. 1,3 mld zł. Idea instrumentów zwrotnych, która polega na wielokrotnym wykorzystywaniu tych samych środków finansowych, została zrealizowana w pełni tylko w województwie wielkopolskim, gdzie dokonano obrotu środkami na poziomie ok. 114 proc. (czyli ponownie wykorzystano zwrócone środki). Pośrednicy Finansowi udzielali pożyczek na zasadach rynkowych bądź na zasadach de minimis w zależności od umowy podpisanej z Menedżerem. Minimalne oprocentowanie oferowane przez Pośrednika wynosiło w niektórych przypadkach 1 proc., a minimalna prowizja w pojedynczych przypadkach nawet 0 proc. Na ogół oprocentowanie kredytów nie przekraczało 4-5 proc. Oceniając atrakcyjność współpracy w ramach inicjatywy, należy dostrzec dwie podstawowe korzyści. Po pierwsze jest to dla banków szansa na dotarcie do nowych klientów, którzy do tej pory nie mogli skorzystać z kredytów ze względu na brak zabezpieczeń bądź brak historii kredytowej. Po drugie bank minimalizuje ryzyko, gdyż otrzymuje reasekurację i poręczenia – ze strony Menedżera bądź instytucji, które oferują poręczenia. – I choć JEREMIE rodzi się w bólach, to przynosi on korzyści zarówno lokalnym społecznościom, przedsiębiorcom, jak i bankom – powiedział podczas Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jerzy Woźniczko, prezes Banku Spółdzielczego w Trzebnicy, który jest Pośrednikiem Finansowym. Współpraca BS-ów w ramach RPO Jak zauważyliśmy wcześniej, poza inicjatywą JEREMIE instrumenty zwrotne kierowane do przedsiębiorców wdrażane są również w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). W tym przypadku zasady uczestnictwa instytucji finansowych w RPO są podobne jak w JEREMIE, jednak konkurs na Pośredników ogłasza bezpośrednio urząd marszałkowski – bez pośrednictwa Menedżera Funduszu Powierniczego. Choć Pośrednikiem udzielającym kredytów i pożyczek może zostać bank, to w projekcie w latach 2007-2013 żaden bank spółdzielczy ani bank komercyjny nie pełni tej roli. Banki spółdzielcze i zrzeszające biorą za to pośrednio udział w projektach, współpracując z Pośrednikami oferującymi poręczenia, w które zaangażowane są środki RPO (na zasadach analogicz- nych z obowiązującymi w JEREMIE). Współpraca ta jednak jest ograniczona, co – jak zauważa Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Rozwoju Regionalnego – „wynika między innymi z tego, że instytucje poręczające działają zazwyczaj lokalnie, nie mają wystarczającej kapitalizacji, a także nie posiadają Poręczenia dofinansowane w ramach RPO również nie są drogie. Ich koszt to równowartość procentowa wartości kredytu. rankingów, które pozwalałyby im na obniżenie rezerw i przeznaczenie uwolnionych środków na zwiększenie akcji kredytowej dla MŚP”. Pocieszający jest fakt, że planowane jest usprawnienie systemu funduszy poręczeniowych oraz ich większe dokapitalizowanie w latach 2014-2020. Współpraca z pośrednikami przynosi przede wszystkim – podobnie jak w przypadku JEREMIE – korzyści w postaci płynnego zabezpieczenia kredytów. Poręczenia dofinansowane w ramach RPO również nie są drogie. Ich koszt to równowartość procentowa wartości kredytu. W pojedynczych przypadkach – dzięki dofinansowaniu z UE – oferowane są poręczenia bezprowizyjne. Najczęściej jednak cena kształtuje się od 0,5 proc. do 3 proc. wartości kredytu. Wysokość prowizji jest uzależniona od okresu kredytowania oraz wysokości pożyczki. W ramach RPO bez udziału Menedżera Funduszu Powierniczego do końca czerwca 2013 r. podpisano ogólnie 84 umowy z Pośrednikami (funduszami pożyczkowymi, funduszami doręczeniowymi) na kwotę ok. 1,4 mld złotych. Kredyt i dotacja w jednym Trzecim z projektów, wykorzystującym instrumenty zwrotne, jest kredyt technologiczny. Nie jest jednak on w znaczeniu dosłownym instrumentem zwrotnym, gdyż łączy instrument zwrotny z dotacją (premią technologiczną). Nazywany jest instrumentem mieszanym. Kredyt technologiczny na terenie 16 województw wdrażany jest przez BGK, który koordynuje projekt
  • 17. 17 GRUDZIEŃ 2013 BANKI SPÓŁDZIELCZE ORAZ BANKI ZRZESZAJĄCE UCZESTNICZĄCE BEZPOŚREDNIO I POŚREDNIO W INICJATYWIE JEREMIE. NAZWA WOJEWÓDZTWA, W KTÓRYM REALIZOWANA JEST INICJATYWA JEREMIE LICZBA BS-ÓW BĘDĄCYCH PF NAZWA BANKU ZRZESZAJĄCEGO, BĘDĄCEGO PF LICZBA BS-ÓW WSPÓŁPRACUJĄCYCH Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH JEREMIE BANK ZRZESZAJĄCY WSPÓŁPRACUJĄCY Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH JEREMIE WOJ. DOLNOŚLĄSKIE 1 BANK BPS S.A. 4 - WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE 1 - 7 SGB BANK S.A. WOJ. ŁÓDZKIE 2 - 3 - WOJ. MAZOWIECKIE - - - - WOJ. POMORSKIE 1 - 21 BANK BPS S.A., SGB BANK S.A. WOJ. WIELKOPOLSKIE - - 23 SGB BANK S.A. WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE 2 - 11 SGB BANK S.A. RAZEM 7 1 69 STAN NA 30 SIERPNIA 2013 R. MATERIAŁY WŁASNE. i współpracuje z bankami komercyjnymi i spółdzielczymi. Banki współpracujące wyłaniane są w konkursie. Beneficjentami kredytu są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Wsparcie finansowe przeznaczone jest na realizację inwestycji technologicznych, mających na celu zakup i wdrożenie nowej technologii lub wdrożenie własnej nowej technologii stosowanej na świecie nie dłużej niż 5 rza wdrożyć technologię fleksodruku, w związku z czym kupuje technologię i maszyny i w oparciu o nie rozpoczyna produkcję „drukarki A”, w której zostaje zastosowana nowa technologia fleksodruku. Taka inwestycja kwalifikuje się do finansowania przez kredyt technologiczny. Gdy jednak firma „B” zamierza wdrożyć technologię fleksodruku, w związku z czym kupuje „drukarkę A” (w której firma „A” zastosowała nową technologię), to nie może finansować inwestycji z kredytu. Które firmy mogą starać się o kredyt? W zasadzie wszystkie, gdyż żaden sektor działalności gospodarczej nie ma w tym wypadku przewagi nad innymi. Tematy wniosków są bardzo zróżnicowane – od branż związanych z budownictwem, przez firmy teleinformatyczne, aż po sektor spożywczy. Z kredytu nie mogą korzystać jedynie podmioty z sektorów hutnictwa żelaza i stali, włókien syntetycznych, górnictwa węgla i rybołówstwa. lat oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług. Co to znaczy w praktyce? BGK podaje następujący przykład: firma „A” zamie- Na jakiej zasadzie udzielany jest kredyt technologiczny i jakie zapewnia korzyści przedsiębiorcom? Aby przedsiębiorca mógł otrzymać kredyt, musi posiadać środki własne, stanowiące nie mniej niż 25 proc. kosztów planowanej innowacyjnej inwestycji technologicznej. Następnie po zawarciu umowy warunkowej z bankiem współpracującym z BGK bądź otrzymaniu promesy – zwraca się do BGK z wnioskiem o dofinansowanie w postaci premii technologicznej. Po pozytywnym rozpatrzeniu przez BGK wniosku o przyznanie premii, beneficjent otrzymuje promesę premii, która musi zostać przedstawiona bankowi kredytującemu, aby ten udzielił kredytu. BGK zawiera z przedsiębiorcą umowę o dofinansowanie. Czym jest premia technologiczna? Jest to dotacja, która jest wypłacana przez BGK współpracującemu bankowi po zakończeniu realizacji projektu. Jest jednak wypłacana dopiero wtedy, gdy przedsiębiorca udokumentuje wydatki, które poniósł w związku z realizacją inwestycji. Maksymalna kwota premii technologicznej przyznawanej przez BGK wynosi 4 mln złotych. We wdrażaniu kredytu technologicznego w latach 2007-2013 uczestniczyły 103 banki spółdzielcze (banki z Grupy BPS, Grupy SGB oraz Krakowski Bank Spółdzielczy), Bank BPS
  • 18. 18 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 S.A., SGB Bank S.A. oraz banki komercyjne. Wszystkie mogły udzielać kredytów na zasadach preferencyjnych bądź rynkowych – wszystko zależało od indywidualnej decyzji banku. Zasady udzielania kredytu technologicznego są podobne do tych, obowiązujących w przypadku tradycyjnych kredytów inwestycyjnych. Oprocentowanie kredytu jest sprawą indywidualną banku, jednak nie może być wyższe niż średnie oprocentowanie innych kredytów inwestycyjnych udzielanych przez banki, a warunki jego udzielania nie mogą być mniej korzystne niż przy innych kredytach inwestycyjnych. W sierpniu 2013 r. BGK zakończył działanie 4.3 Kredyt technologiczny w związku z wyczerpaniem środków (na kredyt technologiczny przeznaczono ok. 432 mln euro na lata 2007-2013). W odpowiedzi na konkurs do BGK wpłynęły 532 wnioski o dofinansowanie projektów na łączną kwotę ok. 1,5 mld zł. Kredyt technologiczny okazał się więc jedynym spośród trzech opisanych projektem, w ramach którego wykorzystano wszystkie środki. Warte zachodu? Banki spółdzielcze nie zawsze są przekonane do uczestnictwa w unijnych inicjatywach, wykorzystujących instrumenty zwrotne. Zniechęcają skompliko- Instrumenty zwrotne nie gwarantują co prawda bankom spółdzielczym rekordowych zysków, jednak ich wartość opiera się przede wszystkim na minimalizacji ryzyka związanego z kredytowaniem. wane procedury, konieczność zaznajomienia się z nowymi mechanizmami, formalności. UE sukcesywnie zastępuje jednak dotacje instrumentami zwrotnymi, spośród których trzy opisaliśmy. Docelowo dotowane mają być głównie projekty innowacyjne i związane z ekologią, a także te, które przynoszą korzyści społeczne, ale wykazują się niską rentownością. Instrumenty zwrotne mają z czasem stać się istotnym źródłem BANKI WSPÓŁPRACUJĄCE Z POŚREDNIKAMI FINANSOWYMI W RAMACH RPO BEZ UDZIAŁU FUNDUSZU POWIERNICZEGO NAZWA WOJEWÓDZTWA, W KTÓRYM WDRAŻANE SĄ INSTRUMENTY ZWROTNE W RAMACH RPO finansowania beneficjentów. Choć można powiedzieć, że w Polsce instrumenty zwrotne są na „etapie raczkowania”, to w przyszłej perspektywie (2014-2020) planowany jest ich rozwój. LICZBA BS-ÓW, KTÓRE PODPISAŁY UMOWY Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH RPO NAZWA BANKU ZRZESZAJĄCEGO, KTÓRY PODPISAŁ UMOWĘ Z PF OFERUJĄCYMI PORĘCZENIA W RAMACH RPO WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE 18 SGB BANK S.A. WOJ. LUBELSKIE - - WOJ. LUBUSKIE 5 BANK BPS S.A. WOJ. MAŁOPOLSKIE 13 BANK BPS S.A. WOJ. MAZOWIECKIE 10 BANK BPS S.A., SGB BANK S.A. WOJ. OPOLSKIE 9 BANK BPS S.A. WOJ. PODKARPACKIE 18 - WOJ. PODLASKIE 4 - WOJ. POMORSKIE 4 - – Po 2013 r. zarówno pula środków przeznaczona na instrumenty zwrotne, jak i liczba form wsparcia ulegną zwiększeniu. Obok dotychczas stosowanych planowane są nowe produkty finansowe, na przykład produkty umarzalne. Możliwe będzie także łączenie w ramach realizacji jednego przedsięwzięcia wsparcia dotacyjnego i zwrotnego, w zależności od jego specyfiki i ekonomiki – mówi Piotr Popa. Instrumenty zwrotne nie gwarantują co prawda bankom spółdzielczym rekordowych zysków, jednak ich wartość opiera się przede wszystkim na minimalizacji ryzyka związanego z kredytowaniem. Ponadto ich wykorzystywanie wiąże się z wypełnianiem misji służenia lokalnej społeczności, która przyświeca spółdzielcom. Należy na koniec przypomnieć o jeszcze jednej kwestii: aby banki spółdzielcze mogły wykorzystywać instrumenty zwrotne, należy informować beneficjentów o dostępnych inicjatywach, projektach i rozwiązaniach. Często bywa bowiem tak, że banki spółdzielcze nie włączają się w unijne projekty, gdyż nie mają klientów, którym mogłyby zaoferować określone produkty. Rola informacyjna i doradcza leży w gestii instytucji koordynujących proces przekazywania środków unijnych, ale i w gestii samych banków. Opracował: Miłosz Słota
  • 19. GRUDZIEŃ 2013 Produkty dla banków Dobra „chmura” w Tczewie Wyjątkowość używanego przez bank systemu informatycznego związana jest z faktem, że wdrażany jest w modelu outsourcingowym banku zrzeszającego. Bank spółdzielczy korzysta z tzw. prywatnej chmury obliczeniowej, która jest utrzymywana i zarządzana przez bank zrzeszający, w tym przypadku SGB-Bank SA. Dla banku przetwarzanie w „chmurze” ma duże znaczenie, ponieważ uwalnia zasoby obszarów zaplecza bankowego i umożliwia zogniskowanie swojej działalności w obszarach biznesowych i relacji z klientami. Każdy bank spółdzielczy to odrębna baza na wspólnej platformie informatycznej do której dostęp mamy przez przeglądarkę internetową. Jest to unikatowe rozwiązanie, wyróżniające się na tle istniejących projektów informatycznych wdrażanych w innych bankach. Całość działań technicznych, m.in. utrzymania, konserwacji i rozwoju systemu informatycznego, jest wykonywana na rzecz banku przez wyspecjalizowane służby SGB Banku SA. Aby korzystać z systemu, nie musimy posiadać własnej infrastruktury centrów przetwarzania danych. Rozwiązanie to uwalnia zasoby w banku oraz zapewnia otrzymywanie usług na wysokim poziomie spełniającym wszystkie nadzorcze normy bezpieczeństwa. Dokumentacja w tym zakresie jest poufna... Chcę podkreślić, że protokoły z przeprowadzonych audytów bezpieczeństwa, planów ciągłości działania znajdują się w naszym banku zrzeszającym i  w każdej chwili są dostępne dla Banku korzystającego z chmury. System z którego korzystamy jest bezpieczny, zapewniając ciągłość działania. Wdrożone rozwiązania mo- BS BS nitorują stan bezpieczeństwa i wspomagają administratorów. Gdybyśmy chcieli samodzielnie ponosić nakłady na zabezpieczenia, musielibyśmy ponosić znacznie wyższe koszty. Nagrodzono i wyróżniono Potwierdzeniem efektywności tego rozwiązania są liczne wyróżnienia, które Nasz Bank otrzymał w 2012 r., między innymi w X edycji konkursu „Lider informatyki instytucji finansowych 2011”, organizowanego przez „Gazetę Bankową” na najlepsze wdrożenia systemów informatycznych. Wyróżnienie zostało przyznane w kategorii „Systemy transakcyjne” – za wdrożenie systemu def3000 firmy Asseco Poland SA. Nasz bank został także – m.in. z uwagi na powyższe – finalistą konkursu organizowanego przez COMPUTERWORLD „Lider informatyki 2012”. Muszę także się pochwalić, że w ubiegłym roku byliśmy też finalistą konkursu „Best in Cloud 2012” za implementację chmury obliczeniowej na potrzeby naszego banku, uzyskanie oszczędności i osiągnięcie większej elastyczności zarządzania zasobami. Otrzymaliśmy również tytuł „Rubinowy Hit” za wdrożenie tego nowoczesnego systemu informatycznego w modelu outsourcingowym. W zakresie def3000 nie współpracujemy bezpośrednio z dostawcą systemu. Zleciliśmy usługi do BS BS w Tczewie naszego banku zrzeszającego. W przypadku błędu czy zapytań, kierujemy je zgodnie z umową bezpośrednio do Help Desku w SGBBanku, gdzie problem jest rozwiązywany przez specjalistów banku zrzeszającego lub Asseco Poland. Zgodne z rekomendacjami KNF Model informatyzacji, który zastosowano w rozwiązaniu zrzeszeniowym, oparty jest na dwóch filarach. Usługi wspierające bez szkody dla samodzielności banków spółdzielczych mogą być wykonywane wspólnie sprawniej, wydajniej i bezpieczniej przez Bank Zrzeszający. Dzięki temu Bank Spółdzielczy może w większym stopniu skoncentrować się na rozwijaniu działalności handlowej oraz na aspektach ekonomicznych swojej działalności. Rozwiązanie w chmurze obliczeniowej dla banków spółdzielczych jest bardzo dobre, zwłaszcza że wymagania KNF w zakresie bezpieczeństwa teleinformatycznego są dla wszystkich banków takie same i usunięcie ewentualnych luk w tym zakresie staje się łatwiejsze w zastosowanym przez nas modelu outsourcingowym nie tylko def3000, ale i zarządzania siecią WAN, pocztą Microsoft Exchange czy dostępem do internetu. Każdy bank samodzielnie podejmuje decyzje w zakresie informatyzacji zgodnie z przyjętą strategią, która powinna być spójna ze strategią Zrzeszenia. Ze swojej strony polecam zastosowany przez nas model. Tym bardziej że wpisuje się on w światowy trend mający na celu przede wszystkim obniżkę kosztów działalności i podniesienie konkurencyjności. Eugenia Pokorska-Sawczuk Autorka jest prezesem Zarządu Banku Spółdzielczego w Tczewie 19
  • 20. 20 Temat numeru GRUDZIEŃ 2013 Nowa perspektywa finansowa szansą dla banków Rozmowa z Piotrem Matwiejem, doradcą prezesa ZBP oraz ekspertem w ramach Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych Anna Lewkowska: Jest Pan współautorem raportu: „Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce – ocena, perspektywy i rekomendacje na lata 2014-2020”. Wynika z niego, że polskie banki do końca roku 2011 zaangażowały w projekty współfinansowane ze środków unijnych prawie 35 mld zł. To pozwoliło zrealizować inwestycje o wartości 130 mld zł. I znacząco wpłynęło na wzrost gospodarczy kraju. Piotr Matwiej: Raport z założenia powstał jako próba spojrzenia z zewnątrz na zagadnienie absorpcji funduszy unijnych i odpowiedź na pytanie, na ile sektor bankowy w Polsce przygotował się na ową absorpcję i należyte wykorzystanie dostępnych środków. Banki w Polsce muszą widzieć siebie w kontekście nowej perspektywy finansowej, do tego z kolei potrzebna jest świadomość zdarzeń i procesów już dokonanych oraz stopnia zaangażowania sektora bankowego w różne instrumenty finansowe. Banki spółdzielcze zaangażowane były głównie w kredyty pomostowe oraz instrumenty zwrotne związane z funduszem JEREMIE. Trzeba podsumować doświadczenia wynikające z wdrażania bieżącej perspektywy finansowej, aby można było określić, co trzeba zrobić i na co zwrócić uwagę w nowej perspektywie, jakich błędów nie popełniać. AL: W jaki sposób to zrobić? Obecnie stosunkowo niewiele banków uczestniczy w procesie absorpcji środków unijnych. Dlaczego? Czy to kwestia wiedzy, czy zbytniego, nadmiernego stopnia skomplikowania instrumentów finansowych, długich i żmudnych procedur? PM: Jest bardzo wiele instrumentów finansowych, które powinny zaspokajać potrzeby klientów banków, ale złożoność i różnorodność procedur dla nich szansą. AL: Co banki spółdzielcze mogą zyskać, decydując się na udział w tak skomplikowanym procesie? Nowa perspektywa finansowa rzeczywiście otwiera nowe możliwości? PM: Pamiętajmy, że przed nami ostatnia transza funduszy, druga taka okazja szybko się nie powtó- w różnych regionach powoduje, że bank chcący skorzystać z dostępnych rozwiązań musi być przygotowany na sprostanie szczególnym wymogom. Dlatego też postulujemy w raporcie, aby zestandaryzować owe procedury i instrumenty, aby ścieżka była prostsza. Ale banki spółdzielcze muszą chcieć na tę ścieżkę wejść i przekonać się, że pierwsze jej pokonanie ułatwia następne kroki. Buduje się bowiem wówczas bazę wiedzy, która może być wykorzystana przy kolejnych ogłaszanych konkursach. Potem już się wie jak budować wniosek, jak aplikować. Udział banków spółdzielczych w absorpcji środków unijnych jest ogromną rzy. W nowej perspektywie więcej środków będzie w regionach, to trzeba przełożyć na szansę dla lokalnych banków. Teraz w regionach trwają konsultacje z urzędami marszałkowskimi, powołane zostały zespoły, do których zapraszani są eksperci, powstają założenia programów regionalnych. Warto byłoby, aby banki spółdzielcze uczestniczyły w pracach tych zespołów. Regiony będą bowiem określać, jakie będą miały potrzeby w danym czasie i jakimi instrumentami będą się chciały posłużyć przy realizacji swoich założeń, czy zwrotnymi, czy dotacjami. Oczywiście musi to być spójne z umowami i założeniami Minister-
  • 21. 21 GRUDZIEŃ 2013 Piotr Matwiej jest twórcą rozwiązań i projektów na rzecz bankowości związanych z systemami wsparcia i projektami unijnymi. Praktyk związany z bankowością od 20 lat. Pełnił funkcje kierownicze (od specjalisty do dyrektora departamentu w banku zrzeszającym), wdrażał w bankach nowatorskie rozwiązania związane z projektami dla producentów rolnych, energetyką odnawialną, nowymi technologiami oraz absorpcją środków unijnych, w tym inicjatywą JEREMIE. Obecnie doradca Zarządu ZBP, ekspert w ramach Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych oraz zastępca sekretarza Sekcji Banków Spółdzielczych i Zrzeszających w ZBP. stwa Rozwoju Regionalnego. Plany zwiększenia kompetencji i budżetów regionalnych wskazują, że to na tym właśnie poziomie oczekiwane będzie zaangażowanie banków. To szansa dla sektora BS. AL: Dobrze byłoby, aby procedury związane z  absorpcją były prostsze. Co Pan i współautorzy raportu rekomendujecie w zakresie struktury finansowania w perspektywie 2014–2020? PM: Na podstawie szeregu analiz, ankiet i przeprowadzonych badań w raporcie przedstawiono również rekomendacje dla regulatorów i rynku finansowego oraz propozycje tych instrumentów finansowych, które uwzględnić trzeba przy planowaniu przyszłej aktywności sektora bankowego w procesie obsługi projektów współfinansowanych ze środków unijnych. Pierwsza z nich mówi, że w modelu dystrybucji dominującą rolę w procesie finansowania powinny odgrywać produkty zwrotne, ale przy dużym, bo sięgającym 45 procent udziale instrumentów bezzwrotnych. Rekomendacja druga podkreśla, że dobór instrumentów finansowania projektów powinien być uzależniony od specyfiki klienta, rodzaju projektu i obszaru wsparcia. Tak więc np. dotacje powinny zostać ograniczone do projektów obarczonych dużym ryzykiem (np. nowe technologie, innowacyjność). Przy projektach standardowych należy używać instrumentów zwrotnych, aby nie zakłócać konkurencyjności. Do tego pożądane jest wprowadzenie systemu mieszanego, który łączyłby oba instrumenty. Kolejna rekomendacja mówi o dystrybucji produktów dłużnych, a więc pożyczek i kredytów na poziomie krajowym i regionalnym, bo takim właśnie finansowaniem banki zainteresowane są najbardziej. Zainteresowane są ponadto dystrybucją produktów gwarancyjnych. Czwarta rekomendacja podkreśla, że warto byłoby wprowadzić wystandaryzowane i przejrzyste procedury, które nie będą obarczone grzechem nadmiernej biurokracji i sprawozdawczości. Przykład kredytu technologicznego jako instrumentu zawierającego połączenie kredytu z dotacją w połączeniu z przejrzystymi procedurami pokazuje, że produkty tego rodzaju mogą wpływać na właściwe wykorzystanie środków unijnych i objąć znacznie szerszy krąg beneficjentów. Na pokrewnych zagadnieniach koncentruje się następna, piąta rekomendacja. Podkreślamy w niej, że potrzebny jest ujednolicony system obsługi projektów unijnych, konieczne jest wypracowanie standardowych procedur aplikacyjnych, jednolitych we wszystkich regionach. W następnej rekomendacji, szóstej – mówimy o współpracy banków i funduszy poręczeniowych, która powinna ulec poprawie. Obecnie przeszkodą są nadmierne regulacje ostrożnościowe i kapitałowe funduszy, niska kapitalizacja i lewarowanie, ciągłe poszukiwanie atrakcyjnej cenowo oferty dla klientów banków. Ostatnia rekomendacja podkreśla konieczność ujednolicenia interpretacji przepisów dotyczących pomocy publicznej między instytucjami polskimi a unijnymi. AL: Rozumiem, że rekomendacje zawarte w raporcie mają szanse zostać uwzględnione przez regulatorów. W takim razie, ponieważ to już druga połowa 2013 roku, warto przyjrzeć się zagadnieniu i pomyśleć o wspólnym działaniu w ramach zrzeszeń? PM: Warto. Trzeba zacząć myśleć z kim rozmawiać, gdzie szukać pomocy, obserwować konkursy, które zostaną niebawem ogłoszone i wziąć w nich udział. Sądzę, że banki spółdzielcze mogą liczyć na pomoc banków zrzeszających, może i izb gospodarczych, jeśli będzie taka potrzeba. Trzeba zwiększyć wiedzę dotyczącą nowych możliwości, tu jest duże pole do działania. Chciałbym podkreślić, że zarówno Bank BPS, jak i SGB-Bank uczestniczyły w badaniach ankietowych i za to chciałbym im serdecznie podziękować. Trzeba zacząć o tej nowej perspektywie intensywnie myśleć i rozmawiać. Mam świadomość, że wiele rzeczy dzieje się obecnie naraz. Ale mam też przekonanie, że bankowość spółdzielcza już wielokrotnie sprostała wyzwaniom, więc stanie się tak i tym razem. Rozmawiała: Anna Lewkowska
  • 22. 22 Prawo GRUDZIEŃ 2013 Zamykam bank a otwieram SKOK? Istnieje prawna możliwość przekształcenia banku spółdzielczego w spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Zmieniony statut bankowej spółdzielni musiałby zaakceptować KNF. To jednak jeszcze nie wszystko. Prawo spółdzielcze stosuje się jedynie w zakresie nieuregulowanym: dla banków – w ustawie z dnia 7 grudnia 2000 roku o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe; dla SKOK-ów – w ustawie z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Obie instytucje w istocie więcej dzieli, niż łączy. Pomimo różnic, zakres działania banku spółdzielczego i SKOK-u może się częściowo pokrywać. NA JAKIEJ PODSTAWIE? Do przekształcenia banku spółdzielczego w SKOK niezbędna jest zmiana statutu w celu dopasowania jego treści do wymogów określonych w przepisach ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Pomimo iż w ustawie o SKOK statut nie musi mieć formy aktu notarialnego, to jednak zmieniony statut banku spółdzielczego powinien zostać sporządzony w formie takiego aktu. Zmiana statutu może nastąpić mocą uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów. Musi ją zaakceptować KNF, stąd też ewentualne przekształcenie banku spółdzielczego w SKOK może nastąpić zasadniczo jedynie w ramach ścisłej współpracy banku spółdzielczego z nadzorcą. Skutkiem jest zakończenie bytu banku i powstanie spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej – z chwilą rejestracji zmiany statutu w KRS. To nie koniec drogi Choć sama procedura przekształcenia wydaje się stosunkowo nieskomplikowana, to spore wątpliwości budzą jego skutki w kontekście zawartych przez bank spółdzielczy umów dotyczących czynności bankowych, których wykonywanie zostało zastrzeżone wyłącznie na rzecz banków. Następcze przeniesienie ogółu praw i obowiązków banku wynikających z tych umów na rzecz podmiotu niebankowego nie jest możliwe, bowiem stanowiłoby obejście przepisów Prawa bankowego. Rozwiązaniem tego problemu mogłoby być wydzielenie i zbycie innemu bankowi części przedsiębiorstwa przekształcanego banku, w skład której weszłyby prawa i obowiązki banku spółdzielczego wynikające z czynności bankowych ROZWIĄZANIEM TEGO PROBLEMU MOGŁOBY BYĆ WYDZIELENIE I ZBYCIE INNEMU BANKOWI CZĘŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA PRZEKSZTAŁCANEGO BANKU. zastrzeżonych wyłącznie dla banku lub nie znajdujących się w zakresie czynności statutowych nowego podmiotu SKOK. W składzie przekształcanej spółdzielni powinny pozostać jedynie takie składniki majątkowe, których właścicielem mógłby stać się SKOK w ramach swojej statutowej działalności. Inicjatywę w zakresie wydzielenia i sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa powinien wykazać bank spółdzielczy noszący się z zamiarem przekształcenia w SKOK. Nie ma przeszkód, aby KNF mogła nakazać podjęcie bankowi spółdzielczemu wskazanych wyżej czynności, warunkując w ten sposób decyzję o zatwierdzeniu zmiany statutu. Niewątpliwą i wydaje się, że największą korzyścią z przekształcenia się banku spółdzielczego w SKOK są niższe wymogi dotyczące wskaźników finansowych, jakie ustawa stawia SKOK-om. Banki muszą utrzymywać m. in. współczynnik wypłacalności na poziomie min. 8 proc., rozpoczynające działalność 15 i 12 proc.,
  • 23. 23 GRUDZIEŃ 2013 natomiast spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe – 5 proc. (od 27 stycznia 2014 roku). Łagodniejsze są również wymogi co do wysokości kapitałów własnych SKOK-u, przy czym brak jest sztywnych wskaźników kwotowych. Plusem jest również brak terytorialnego ograniczenia działalności SKOK-u, który zależy jedynie od miejsca zamieszkania jego członków. Minusem może być członkiem SKOK mogą być osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, w szczególności pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy oraz osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub zawodowej. wiążące się z przekształceniem ograniczenie zakresu ustawowych czynności, które mogą wykonywać spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe: zakres czynności SKOK-u jest węższy, niż zakres operacji banku. Zasadniczym celem kas jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia KNF, kasa może pośredniczyć w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych, funduszy inwestycyjnych otwartych. Znaczące różnice, mogące w określonych stanach faktycznych być poczytane zarówno jako plus jak i minus przekształcenia, występują również w zakresie członkostwa. O ile członkiem banku spółdzielczego może być zasadniczo każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych lub osoba prawna, która odpowiada wymaganiom określonym w statucie, o tyle członkiem SKOK mogą być osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, w szczególności pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy oraz osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub wygasa. Powstaje za to obowiązek zrzeszania się w Krajowej SKOK. O ile obowiązek ten uzależniony jest od wielkości banku spółdzielczego i następuje na podstawie umowy między bankami, o tyle w przypadku zrzeszenia w Krajowej Kasie nie ma wyjątków Dopóki nie ma rozwiązania ustawowego mówiącego o trybie przekształcania się banku w SKOK czy odwrotnie, nie ma o czym mówić. zawodowej. Członkami kasy mogą być także, działające wśród wskazanych wyżej członków, organizacje pozarządowe w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, związki zawodowe oraz wspólnoty mieszkaniowe. SKOK ustawowo został uregulowany jako tzw. spółdzielnia zamknięta, a istniejące rozwiązania ustawowe obarczone są znacznym ryzykiem wystąpienia ryzyka braku rzeczywistej więzi członków SKOK-u. Inne skutki Z chwilą objęcia SKOK-ów nadzorem KNF przekształcenie banku spółdzielczego w SKOK jest pod względem wykonywania tego nadzoru neutralne. KNF, tak w przypadku SKOK-u jak i banku spółdzielczego, wyraża zgodę na powołanie prezesa zarządu. W przypadku SKOK-u ustawa określa precyzyjnie liczbę członków zarządu: od trzech do pięciu. W przypadku banku spółdzielczego ustawa wskazuje jedynie, że członków zarządu musi być minimum trzech. Z chwilą przekształcenia banku spółdzielczego w SKOK ustaje obowiązek zrzeszania się banków spółdzielczych, zaś ewentualna umowa z bankiem zrzeszającym – wszystkie kasy z mocy ustawy są jej członkami. Bank spółdzielczy powinien w procesie przekształcenia ściśle współpracować z KNF i mieć świadomość także negatywnych następstw przekształcenia. Niewątpliwą i wydaje się, że największą korzyścią z przekształcenia się banku spółdzielczego w SKOK są niższe wymogi dotyczące wskaźników finansowych... Przekonanie i współpraca z KNF są konieczne, bo nadzór nie jest dobrze nastawiony do tej idei (patrz wywiad z przewodniczącym W. Kwaśniakiem). Zakładając jednak, że przekształcenia będą powodowane potrzebą utrzymania niezależności spółdzielni i niejako formą obrony przed przejęciem lub likwidacją, korzyści wydają się oczywiste. Prawnik i  ekspert rynku bankowego: Paweł Bieżuński
  • 24. 24 Compliance GRUDZIEŃ 2013 Banki spółdzielcze mogą mieć kłopot z praniem Rozpoznawanie i zwalczanie procederu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu nabierze wkrótce nowej wagi dla sektora banków spółdzielczych. Kolejna wersja dyrektywy unijnej obniży próg zgłaszanych i monitorowanych przez banki wpłat i transakcji z 15 do 7,5 tys. euro. Nałoży to na banki spółdzielcze szereg nowych obowiązków. W świetle ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu banki spółdzielcze oraz zrzeszające posiadają status tzw. instytucji obowiązanych, na których ciąży szereg wynikających z ustawy obowiązków i zaleceń, których realizacja jest przedmiotem kontroli i monitoringu ze strony Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w Ministerstwie Finansów, KNF oraz – co często jest niezauważane i lekceważone – przez właściwe miejscowo organy kontroli skarbowej, czyli dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowych. Niedawno media prasowe i internetowe, w tym portal bs.net.pl, opisały zagadnienia związane z realizacją postanowień ustawy. Od 21 września 2010 r. do 24 lutego 2011 r. jej zapisy były przedmiotem kontroli NIK, z cze- W Ministerstwie Finansów nie zmodernizowano też systemu informatycznego, ABY DOSTOSOWAĆ go do wymogów przyszłego rozporządzenia rejestrowego oraz do stworzenia bezpiecznej komunikacji pomiędzy Generalnym Inspektorem, a jednostkami współpracującymi. go powstał raport pt. „Wykonywanie przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w latach 2008-2010”. W kwietniu 2013 r. wykonanie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy było też przedmiotem oceny posłów na posiedzeniach sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. z dnia 25 czerwca 2009 r. stały się tzw. instytucjami obowiązanymi do kontrolowania po kątem prania brudnych pieniędzy, do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych zostało de facto zwolnionych z obowiąz- Zaniechania ministra Raport pokontrolny NIK negatywnie ocenia fakt niewydania przez ministra finansów po 8 października 2010 r. tzw. rozporządzenia rejestrowego, dostosowującego sposób rejestrowania i przekazywania przez Generalnego Inspektora wymaganych informacji do przepisów znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych. W rezultacie tego zaniechania wiele podmiotów, które z dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy ku rejestracji transakcji ponadprogowych i przekazywania informacji o nich do Generalnego Inspektora. W efekcie Polska nie zaimplementowała w całości dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, co powinna uczynić do 15 grudnia 2007 roku. Do czasu wydania nowego rozporządzenia rejestrowego instytucje obowiązane (w tym banki spółdzielcze) zostały zobligowane do rejestrowania i przekazywania informacji do Generalnego Inspektora danych na dotychczasowych zasadach. Stwarzało
  • 25. 25 GRUDZIEŃ 2013 to bankom spółdzielczym problemy w interpretacji przepisów oraz utrudniało weryfikowanie przez Generalnego Inspektora pozyskanych od nich informacji. W ocenie NIK wśród informacji o transakcjach ponadprogowych i pojedynczych podejrzanych operacjach kontrolowanych przez Generalnego Inspektora wiele informacji było niepełnych bądź zawierało błędy. Działania podejmowane przez Generalnego Inspektora w celu ich uzupełnienia i wyjaśnienia nie były również – zdaniem Izby – w pełni skuteczne. 44% WADLIWYCH INFORMACJI Podejrzane operacje Pozostawiono bez wyjaśnienia 4,75 mln informacji, tj. prawie 44 proc. wadliwych informacji o transakcjach, jakie wpłynęły do Generalnego Inspektora. Nie dysponował on wiedzą, czy wszystkie rodzaje instytucji obowiązanych, w tym banków, były prawidłowo przygotowane do przeciwdziałania praniu pieniędzy i czy wywiązywały się z ustawowych obowiązków. Wynikało to z ograniczenia o 1/3 liczby planowanych w 2010 r. kontroli, a także nieobejmowania kontrolami niektórych rodzajów instytucji, chodź ich działalność miała znaczenie dla bezpieczeństwa finansowego państwa. Zastrzeżenia NIK wzbudził również fakt, że ocena prawidłowości wykonywania ustawowych zadań przez banki spółdzielcze i banki zrzeszające opierała się na analizie wyników kontroli działalności tych instytucji przeprowadzonych przez KNF, a zebrane informacje o wynikach tych kontroli były często niepełne. Niektóre instytucje – w ocenie NIK – nie zostały w ogóle skontrolowane przez Generalnego Inspektora. Dyrektywa zostanie zaostrzona Na forum Komisji Europejskiej prowadzone są prace legislacyjne zmierzające do wprowadzenia nowej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Zdaniem Komisji Europejskiej dyrektywa 2005/60/WE z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, zwana też „trzecią dyrektywą w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy” ustanowiła ramy mające na celu ochronę solidności, uczciwości i stabilności instytucji kredytowych i finansowych oraz utrzymanie zaufania do całego systemu finansowego przed czynnikami ryzyka związanymi z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Przepisy UE w dużym stopniu opierają się na standardach międzynarodowych przyjętych przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF). Ponieważ w dyrektywie W dyrektywie unijnej zapowiedziano sankcje mające na celu zwiększenie skuteczności środków przeciwdziałania praniu pieniędzy poprzez dostosowanie do niej krajowych ram prawnych. przyjęto podejście polegające na minimalnej harmonizacji, unijne ramy prawne uzupełniają przepisy krajowe. Na szczeblu międzynarodowym FATF przeprowadziła przegląd międzynarodowych standardów, czego efektem było przyjęcie nowego zbioru zaleceń w lutym 2012 roku. Równolegle z procesem międzynarodowym Komisja Europejska przeprowadziła własny przegląd europejskich ram prawnych. Obecna zmiana dyrektywy stanowi zatem uzupełnienie zmienionych zaleceń FATF wzmacniających działania dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Sankcje za niewdrożenie W dyrektywie unijnej zapowiedziano sankcje mające na celu zwiększenie skuteczności środków przeciwdziała- nia praniu pieniędzy poprzez dostosowanie do niej krajowych ram prawnych. Ma to zapewnić przeprowadzanie ocen ryzyka na właściwym poziomie i z zachowaniem niezbędnej elastyczności pozwalającej na dostosowanie się do różnych sytuacji i podmiotów. Ustanowiono wysoki poziom wspólnych standardów, a jednocześnie wymaga się od państw członkowskich, organów nadzoru i banków przeprowadzenia oceny ryzyka i podjęcia odpowiednich środków ograniczających ryzyko. W kwietniu 2012 r. Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie dotyczące stosowania tzw. trzeciej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz wystąpiła do wszystkich zainteresowanych stron o przedstawienie uwag. Skoncentrowano się w nim na szeregu zidentyfikowanych kluczowych obszarów tematycznych (obejmujących np. stosowanie podejścia opartego na analizie ryzyka, rozszerzenie zakresu stosowania istniejących ram prawnych, dostosowanie podejścia do środków należytej staranności wobec klienta, wyjaśnienie obowiązku zgłaszania transakcji podejrzanych oraz uprawnień nadzorczych, zacieśnianie współpracy między jednostkami analityki finansowej itd.). Komisja otrzymała 77 odpowiedzi od organów publicznych, federacji biznesu oraz przedsiębiorstw z różnych branż (w tym z sektora usług finansowych). Nic o nas bez nas? Dodatkowe uwagi, stanowiska i wypowiedzi otrzymano poza konsultacjami. Czy jednak w konsultacjach na temat prania pieniędzy brali udział przedstawiciele organizacji reprezentujących sektor polskiej bankowości spółdzielczej? Wątpliwe. Zdaniem KE całościowe wyniki konsultacji ogólnie potwierdzają kwestie i problemy podkreślone w sprawozdaniu Komisji oraz szerokie poparcie dla proponowanego dostosowania do zmienionych standardów FATF i dalszego doprecyzowania niektórych obszarów (tj. ochrony danych i sposobów stosowania przepisów w sytuacjach o charakterze transgranicznym).
  • 26. 26 Compliance GRUDZIEŃ 2013 DO PRZEPISÓW TZW. DYREKTYWY CZWARTEJ MAJĄ ZOSTAĆ WPROWADZONE ZMIANY: DO PRZEPISÓW TZW. DYREKTYWY CZWARTEJ MAJĄ ZOSTAĆ WPROWADZONE ZMIANY: • w odniesieniu do podmiotów prowadzących handel towarami o dużej wartości, dokonujących płatności gotówkowych obniżenie progu z kwoty 15 do 7, 5 tys. euro. Obecnie są one objęte zakresem stosowania dyrektywy, jeżeli dokonują płatności gotówkowych w kwocie 15 tys. euro lub wyższej. Te stosunkowo wysokie progi były wykorzystywane przez przestępców, dlatego proponuje się obniżenie kontrolowanej kwoty do 7,5 tys. euro. Ponadto w dyrektywie 7,5 TYS. EURO unijnej zakłada się nałożenie na banki wymogu dołożenia należytej staranności przy przeprowadzaniu sporadycznej transakcji na kwotę co najmniej 7,5 tys. euro. Panuje jednak przekonanie, iż wskazany powyżej próg transakcji może zostać podniesiony z 7,5 do 10 tys. euro; • ma zostać wdrożone podejście oparte na analizie ryzyka. Szczegółowe wytyczne mają opracować europejskie urzędy nadzoru; • od banków spółdzielczych wymagać się będzie identyfikowania, rozumienia i ograniczania ryzyka prania pieniędzy, a także dokumentowania i aktualizacji przeprowadzanych ocen. Jest to kluczowy element podejścia opartego na analizie ryzyka pozwalający organom nadzoru na przeprowadzanie w państwach członkowskich gruntownego przeglądu oraz na lepsze rozumienie decyzji podejmowanych przez banki pozostające pod ich nadzorem. Banki spółdzielcze stosujące podejście oparte na analizie ryzyka będą ponosiły pełną odpowiedzialność za podejmowane przez siebie decyzje. • Uproszczone i wzmocnione środki należytej staranności wobec klienta. Wymagane będzie podjęcie przez banki wzmocnionych środków w przypadku większego ryzyka oraz stosowanie uproszczonych środków – w sytuacjach wskazujących na mniejsze ryzyko. W zmienionej dyrektywie zaostrzone zostaną przepisy dotyczące uproszczonych środków należytej staranności oraz nie będzie wyłączeń. • W zakresie nowych środków pieniężnych wymagane będzie od banków posiadanie informacji o ich rzeczywistych beneficjentach. Informacje te powinny być dostępne zarówno dla właściwych organów, jak i dla banków. Państwa członkowskie UE będą mogły podjąć decyzję o wyłączeniu z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność finansową w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie, gdy wystąpi niewielkie ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Pod warunkiem jednak, że dana osoba fizyczna lub prawna spełni następujące kryteria: a) działalność finansowa będzie ograniczona pod względem wartości bezwzględnych (obroty ogółem z działalności finansowej nie mogą przekraczać progu, który musi być wystarczająco niski. Próg ten ustalany będzie na szczeblu krajowym dla poszczególnych rodzajów działalności finansowej); b) ziałalność finansowa będzie ograd niczona pod względem wielkości transakcji (państwa członkowskie stosują górny próg na klienta i dla pojedynczej transakcji, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy też kilka operacji wyglądających na powiązane. Próg ten ustalony zostanie na szczeblu krajowym dla poszczególnych rodzajów działalności finansowej. Będzie jednak wystarczająco niski i nie przekroczy 1000 euro), c) działalność finansowa nie będzie działalnością główną (obroty z działalności finansowej nie przekroczą 5 proc. całkowitych obrotów danej osoby prawnej lub osoby fizycznej); d) działalność finansowa będzie działalnością pomocniczą bezpośrednio związaną z działalnością podstawową, f) działalność finansowa realizowana będzie wyłącznie na rzecz klientów korzystających z działalności głównej i nie jest oferowana na szerszą skalę.
  • 27. 27 GRUDZIEŃ 2013 PRZEPISY PRZECIWKO PRANIU Od 23 czerwca 2001 r. obowiązuje w Polsce ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wcześniej zatytułowana, jako ustawa o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw. 25 czerwca 2009 r. Sejm RP przyjął znaczną zmianę uregulowań zawartych w ww. ustawie – które weszły w życie w dniu 22 października 2009 r., co było podyktowane m.in. koniecznością: • dostosowania przepisów ustawy do dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu oraz dyrektywy Komisji 2006/70/WE ustanawiającej środki wykonawcze do dyrektywy 2005/60/WE w odniesieniu do definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne, jak również do technicznych kryteriów stosowania uproszczonych zasad należytej staranności wobec klienta oraz wyłączenia działalności finansowej prowadzonej w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie; • zapewnienia stosowania aktów prawa międzynarodowego w za- kresie przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu, jak również zalecenia Specjalnej Grupy ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (FATF); • dostosowania przepisów ustawy do potrzeb efektywnego przeciwdziałania wprowadzeniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu; • dostosowania tytułu ustawy i używanej terminologii w zakresie odnoszącym się do prania pieniędzy do terminologii stosowanej zarówno przez państwa Unii Europejskiej oraz na arenie międzynarodowej. CZYM JEST PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY? Uznane będą czyny popełnione umyślnie, polegające na: a) konwersji lub przekazaniu mienia, ze świadomością, że pochodzi ono z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności, w celu ukrywania lub zatajania nielegalnego pochodzenia tego mienia albo udzielenia pomocy osobie, która bierze udział w takiej działalności, dla umożliwienia jej uniknięcia konsekwencji prawnych takiego działania; b) ukryciu lub zatajeniu prawdziwego charakteru mienia, jego źródła, miejsca położenia, rozporządzania nim, przemieszczania, własności lub praw do mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności; c) nabyciu, posiadaniu lub korzystaniu z mienia, ze świadomością w momencie jego otrzymania, że mienie to pochodzi z działalności o charakterze przestępczym lub z udziału w takiej działalności; d) udziale lub współdziałaniu w popełnieniu, usiłowanie popełnienia oraz pomocnictwo, podżeganie, ułatwianie oraz doradzanie przy praniu pieniędzy. Elżbieta Wąsik
  • 28. 28 Kadry GRUDZIEŃ 2013 Jak dbać o pracownika? Jakimi działaniami można zwiększyć efektywność pracy osób zatrudnionych w bankach spółdzielczych? Chciałabym skłonić kierownictwo tej grupy banków do refleksji nad prowadzonymi przez nich działaniami rozwojowymi i motywującymi podległych im pracowników. Niedawno usłyszałam opinię, że pracownicy banków spółdzielczych są mniej efektywni w pracy w porównaniu z pracownikami banków komercyjnych. Zaczęłam się zastanawiać, czy można wprost porównywać jakość pracy obu tych grup? Czy zasadnym jest zastosowanie jednego kryterium oceny efektywności pracy w stosunku do pracowników banków spółdzielczych i korporacji bankowych? W moim przekonaniu nie jest to dobra miara. Bo to tak, jakbyśmy oceniali efektywność pracy sprzedawców ciężarówek ze sprzedającymi popularne samochody osobowe i to jeszcze w różnych rejonach Polski. Zwróćmy uwagę jednak na inny wymiar przytoczonej opinii, a mianowicie poczucie, że pracownicy banków spółdzielczych powinni osiągać lepsze wyniki. Jeszcze efektywniejsi Jakimi działaniami można zwiększyć efektywność pracy osób zatrudnionych w bankach spółdzielczych. Jest kilka ważnych spraw mających wpływ na motywowanie do lepszej pracy. • Efektywny pracownik Pracownika efektywnego najogólniej określić można jako osobę, której efekty pracy przewyższają poniesione nakłady, tworząc w ten sposób wartość dodaną, czyli zysk dla firmy. Miarą efektywności jest więc relacja uzyskanych przez pracownika wyników z oczekiwaniami pracodawcy, wyrażonymi w postaci celów lub norm. Wraz z pojawieniem się orientacji strategicznej przedsiębiorstw (w Polsce na dużą skalę w początkach tej dekady) zauważono, że efektywność pracowników jest owocem ich zaangażowania w pracę. To zaangażowanie można uzyskać wtedy, gdy spełnione będą trzy warunki: 1. USATYSFAKCJONOWANIE • poczucie bezpieczeństwa • zadania służbowe wykorzy- stują umiejętności i atuty pra- cownika • sprawiedliwa polityka płaco- wa i świadczeń dodatkowych • dobre relacje z przełożonym 2. WSPÓŁGOSPODAROWA- NIE FIRMĄ • prawo do wyrażania opinii • dialog z załogą – komunikacja wewnętrzna • wsparcie w wykonywanych obowiązkach • solidarność w relacjach pra- cowniczych 3. WŁĄCZENIE W WIZJĘ I CELE STRATEGICZNE • znajomość wizji i celów strate- gicznych firmy • wspólna z managementem ich realizacja Warto zwrócić uwagę, że satysfakcja pracownika jest tylko jednym z elementów efektywności, bo jak obserwacje wykazują: pracownik usatysfakcjonowany nie zawsze jest efektywny. • Budowanie zaangażowania pracowników. O zaangażowaniu pracownika decydują dwie kategorie czynników: te, które związane są z jego cechami osobowymi oraz te, które odnoszą się do działań pracodawcy. Do pierwszych niewątpliwie należą: proaktywność, pozytywne nastawienie do pracy, autokontrola, ambicje pracownika itp. Ich identyfikację i weryfikację warto przeprowadzić w początkowym okresie zatrudnienia (a potem okresowo powtarzać). Pochylmy się nad działaniami banków spółdzielczych, a zwłaszcza ich kierownictwa, którego zadaniem jest przekuć owe cechy osobowe pracowników w rezultat strategiczny dla firmy, w postaci wysokiej produktywności, jakości pracy i satysfakcji. Chcę podkreślić, że w przypadku działań proefektywnościowych kadra menedżerska banków spółdzielczych jest w lepszej sytuacji w porównaniu do komercyjnej konkurencji. To uprzywilejowanie wynika z ich lokalizacji. Funkcjonują one w małych i średnich aglomeracjach, w których zazwyczaj jest niskie „ubankowienie”. Brak konkurencji ze strony banków komercyjnych sprawia, że bankowcy z banków spółdzielczych nie mają wielu alternatyw na zmianę pracodawcy. Dlatego też wśród personelu, w przeciwieństwie do banków komercyjnych, małą grupę stanowią tzw. skoczkowie (wiążący się z pracodawcą na rok czy dwa), zaś przeważają osoby z wieloletnim stażem, dla których w wielu przypadkach bank spółdzielczy jest (lub ma być) jedynym pracodawcą w karierze zawodowej. Menedżerowie banków spółdzielczych mogą więc zaplanować i konsekwentnie – z mniejszą presją czasu – realizować działania proefektywnościowe. Istnieje ponadto większe prawdopodobieństwo, że działania proefektywnościowe przy-