เวตาล
- 3. เวตาล คืออะไร
• เวตาล (สันสกฤต: वेताल) เป็นอมนุษย์
จำาพวกหนึ่ง คล้ายค้างคาวผี ในปรัมปราคติ
ของฮินดู เวตาลอยู่ในจำาพวกมรุตคณะ เป็น
บุตรนางอทิติ เป็นผู้ตามพระรุทระเป็นเจ้าแล
นางภัทรา ดำารงอยู่เป็นภูตที่อาศัยในซากศพ
ผู้อื่นในตอนกลางวัน ศพเหล่านี้อาจใช้เป็น
เครื่องมือเพื่อนการเดินทาง เพราะขณะที่
เวตาลอาศัยอยู่นั้น ซากศพจะไม่เน่า แต่
เวตาลอาจออกจากศพเพื่อหากินในตอน
กลางคืน ไปตามหนอง ตามพุ่มไม้ ตามป่ารก
แลป่าที่มืดอับ บางทีไปกับลมพายุ แล
ฟ้ามัว เวลาเที่ยวจะเป็นเวลากลางคืนสงัดใน
. . 2542พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ ศ
กล่าวไว้ว่า "เวตาล คือ ผีจำาพวกหนึ่ง ชอบ
สิงอยู่ในป่าช้า"
• เวตาลมักจะปรากฏรูปร่างเป็นมนุษย์ แต่มือ
และเท้าหันกลับไปทางด้านหลัง นัยน์ตาเป็นสี
ลานแกมเขียว มีเส้นผมตั้งชันทั้งศีรษะ
มือขวาถือไม้เท้า มือซ้ายถือหอยสังข์ ขณะ
เมื่อมาปรากฏตัวจะนุ่งห่มเสื้อผ้าสีเขียวทั้งชุด
- 6. โครงเรื่อง
• พระวิกรมาทิตย์หรือพระวิกรมเสน กษัตริย์ในตำานานของอินเดียโบราณ ได้
รับปากกับโยคีชื่อ "ศานติศีล" จะไปนำาตัวเวตาล อมนุษย์ที่มีลักษณะคล้ายศพ
มนุษย์ผสมค้างคาว ซึ่งห้อยหัวอยู่กับต้นอโศก มาให้แก่ฤๅษีเพื่อใช้ในพิธีบูชา
เจ้าแม่กาลี โดยมีพระธรรมธวัชผู้เป็นโอรสติดตามไปด้วย เมื่อพระองค์จับตัว
เวตาลได้แล้ว เวตาลก็จะพยายามยั่วให้พระวิกรมาทิตย์ตรัสออกมาอย่างใด
อย่างหนึ่งอยู่เสมอ โดยการการเล่านิทานอุทาหรณ์ต่างๆ แล้วให้พระวิกรมา
ทิตย์ตัดสินเรื่องราวในนิทานเหล่านั้น ด้วยขัตติยะมานะของกษัตริย์ทำาให้
พระวิกรมาทิตย์อดไม่ได้ที่จะตรัสพระราชวิจารณ์เกี่ยวเรื่องราวในนิทานอยู่
เสมอ ผลก็คือเวตาลได้ลอยกลับไปอยู่ที่ต้นอโศกอันเป็นที่อยู่ของตน ทำาให้
พระวิกรมาทิตย์จำาต้องกลับไปจับเอาเวตาลกลับมาใหม่ทุกครั้ง เป็นเช่นนี้อยู่
ถึง 24 ครั้ง ในครั้งที่ 25 พระธรรมธวัชได้สะกิดเตือนมิให้พระวิกรมาทิตย์ตรัส
คำาใดๆ ออกมา พระวิกรมาทิตย์ก็ระงับใจไม่เอื้อนพระโอษฐ์ตรัสพระกระแส
ใดๆ ออกมา เวตาลจึงยอมให้พระองค์พาตนไปให้โยคีศานติศีลนั้นได้
• ท้ายเรื่องของนิทานเวตาลมีอยู่ว่า ระหว่างทางที่พระวิกรมาทิตย์พาเวตาลไป
หาโยคีนั้นเอง เวตาลก็ได้เปิดเผยว่าแท้จริงแล้วโยคีศานติศีลมีความแค้นกับ
พระวิกรมาทิตย์อยู่ ซึ่งเป็นความแค้นที่ก่อโดยพระบิดาของพระวิกรมาทิตย์
จึง หวังที่จะปลง ชนม์ของพระองค์เสีย พร้อมกันนี้เวตาลก็แนะนำาให้พระองค์
ทำาเป็นเชื่อฟังคำาของโยคีนั้นแล้วหาทางฆ่าเสีย พระวิกรมาทิตย์ก็ได้ทำาตาม
- 7. นิทานย่อยซึ่งแทรกอยู่ในนิทานเวตาลทั้ง 25
เรื่องโดยสรุปมีดังนี้
• เรื่องที่ 1 เรื่องของเจ้าชายวัชรมกุฏ กับพระสหายชื่อ พุทธิศรีระ
• เรื่องที่ 2 เรื่องของนางมันทารวดี กับ พราหมณ์หนุ่ม 3 คน
• เรื่องที่ 3 เรื่องของนกแก้วชื่อ วิทัคธจูฑามณี ของพระเจ้าวิกรม
เกศริน กับนกขุนทองชื่อ โสมิกา ของเจ้าหญิงจันทรประภา
• เรื่องที่ 4 เรื่องของพระเจ้าศูทรกะ กับพราหมณ์ผู้ซื่อสัตย์ชื่อ วีร
วร
• เรื่องที่ 5 เรื่องของนางโสมประภา กับการเลือกคู่ครอง
• เรื่องที่ 6 เรื่องของวันฉลองพระแม่เคารี
• เรื่องที่ 7 เรื่องของพระเจ้าจัณฑสิงห์ กับสัตตวศีล ผู้ซื่อสัตย์
• เรื่องที่ 8 เรื่องของบุตรทั้ง 3 ของพราหมณ์วิษณุสวามิน
• เรื่องที่ 9 เรื่องของการเลือกคู่ของเจ้าหญิงอนงครตี
• เรื่องที่ 10 เรื่องของนางมัทนเสนา ผู้ซื่อสัตย์
• เรื่องที่ 11 เรื่องของชายาทั้ง 3 ของพระเจ้าธรรมธวัช
• เรื่องที่ 12 เรื่องของพระเจ้ายศเกตุ กับทีรฆทรรศิน ผู้ภักดี
- 8. • เรื่องที่ 13 เรื่องของพราหมณ์ชื่อ หริสวามิน ผู้อาภัพ
• เรื่องที่ 14 เรื่องของนางรัตนาวดี บุตรีเศรษฐี ผู้หลงรักโจร
• เรื่องที่ 15 เรื่องของความรักของเจ้าหญิง ศศิประภา
• เรื่องที่ 16 เรื่องของเจ้าชาย ชีมูตวาหน กับนาคชื่อ ศังข
จูฑะ
• เรื่องที่ 17 เรื่องของพระเจ้ายโศธน กับ นางอุนมาทินี บุตรี
เศรษฐี
• เรื่องที่ 18 เรื่องของพราหมณ์จันทรสวามิน กับฤๅษีปาศุบต
• เรื่องที่ 19 เรื่องของภรรยาเศรษฐี กับธิดาชื่อ ธนวดี
• เรื่องที่ 20 เรื่องของพระเจ้าจันทราวโลก กับรากษส
• เรื่องที่ 21 เรื่องของนางอนงคมัญชรี
• เรื่องที่ 22 เรื่องของบุตรพราหมณ์ทั้ง 4 ผู้ขมังเวทย์
• เรื่องที่ 23 เรื่องของฤๅษีเฒ่า วามศิวะ ผู้อยากเป็นหนุ่ม
• เรื่องที่ 24 เรื่องของนางจันทรวดี กับธิดาชื่อ ลาวัณยวดี กับ
เรื่องขนาดเท้าของนาง
- 9. ฉบับพระนิพนธ์ใน กรมหมื่นพิทยา
ลงกรณ์• เรื่องที่ 1 พระวัชรมงกุฎ กับ พุทธศริระ (ลิลิตเพชรมงกุฎ)
• เรื่องที่ 2 นกแก้วจุฑามน กับ นกขุนทองโสมิกา
• 2.1 นางรัตนาวดี กับ ชายผู้มีหลังเหมือนอูฐ
• 2.2 นางชัยสิริ กับ จมูกที่แหว่งของนาง
• เรื่องที่ 3 พระเจ้าศูทรกะ กับ ขุนนางวีรพล
• เรื่องที่ 4 นางมัทนเสนากับการเลือกคู่
• เรื่องที่ 5 นางโศภนี ผู้หลงรักโจร
• เรื่องที่ 6 พราหมณ์เกศวะ กับ บุตรเขย 3 คน
• เรื่องที่ 7 ความรักมนัสวี ผู้โง่เขลา
• เรื่องที่ 8 พระยศเกตุ กับ ทีฆทรรศิน และนางวิทยาธรสาว
• เรื่องที่ 9 การชุบชีวิตด้วยความผิดพลาดของนางมุกดาวลี
• เรื่องที่ 10 ปริศนายากของเวตาล
จะเห็นว่าบางเรื่องจะมีความคล้ายคลึงกับ 25 เรื่องข้างต้น นอกจากนี้
ยังมีการเพิ่มเรื่องของ พระพฤตราช พระอนุชาของพระวิกรมาทิตย์อีกด้วย
- 10. นิทานเวตาลในภาคภาษาไทย
• นิทานเรื่องเวตาลนี้ เดิมได้เรียบเรียงเป็นร้อยกรอง ชื่อ
ลิลิตเพชรมงกุฎ โดย ( )เจ้าพระยาพระคลัง หน แต่ถอด
มาเพียงเรื่องแรกเท่านั้น (เรื่องพระวัชรมกุฎกับพุทธิศรี
ระ) ภายหลัง
พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจรัส กรมหมื่นพิทย
หรือ น.ม.ส. ได้ทรงแปลจากฉบับที่แปลเป็น
ภาษาอังกฤษของริชาร์ด ฟรานซิส เบอร์ตัน จำานวน 9
เรื่อง และจากสำานวนแปลของ . .ซี เอช ทอว์นีย์อีก 1
เรื่อง ทำาให้ฉบับภาษาไทยของ น.ม.ส. มีนิทานเวตาล
ทั้งหมด 10 เรื่อง ต่อมา
.ศาสตราจารย์ ดร ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา ได้แปลจาก
ต้นฉบับเดิม ซึ่งเป็นอักษรเทวนาครี ภาษาสันสกฤต จน
ครบ 25 เรื่อง และภายหลังวรรณกรรมเรื่องนี้ก็ได้รับ
การแปลแปลงในหลากหลายรูปแบบ เช่น รูปแบบ
การ์ตูนคอมมิคชื่อ "เวตาล" ซึ่งเป็นผลงานของ ภาณุ