3. Beleid “Vlaanderen kende tot voor kort geen toegepaste regelgeving en nauwelijks enige traditie op het vlak van de bescherming van het roerend cultureel erfgoed.” DRAYE, A.M., e.a., Studieopdracht naar de problematiek, mogelijkheden en opportuniteiten van de Vlaamse bevoegdheid op het vlak van successierechten, voor de collectieopbouw van de Vlaamse musea en erfgoedinstellingen en voor de collectie van de Vlaamse Gemeenschap . Niet-gepubliceerd onderzoeksrapport, Hasselt, Vakgroep Rechten, 2006. Sinds jaren 1930 aandacht voor roerend cultureel erfgoed • Voornamelijk openbaar bezit, slechts per uitzondering ook privébezit • Inventaris / lijst als instrument ter bescherming van cultureel erfgoed • Uitvoerbeperking * De wet op inbetalinggeving (1985) Ruben, verzamelt freaks en rariteiten
4. Nieuw Erfgoedbeleid het tweesporenbeleid van de Vlaamse Gemeenschap • TOPSTUKKENDECREET (2003) Ari, verzamelt Belgische reisbureaumodellen • CULTUREEL ERFGOEDDECREET (2008) Stimuleren en sensibiliseren een taak van erfgoedorganisaties Ruben, verzamelt freaks en rariteiten Is erfgoedzorg ook een verantwoordelijkheid van ‘erfgoedproducerende’ ondernemingen?
5. Maar wat is het bewaren waard? Luc, verzamelt alles over de duivensport Reinhilde > KOSTBAAR Tanne > IDENTITEIT Luc > UNIEKE EXEMPLAREN Jean-Marie > EENHEID Wouter > CONTEXT Germaine > ERFGOEDKUNDIG Eric > LEERRIJK
8. Beheer en Behoud Erfgoedbeherende instellingen Bewaren en creëren van een collectief geheugen • Een eeuwenlange erfenis • Actueel documenteren • Culturele biografie van het object Privéverzamelaars Bijeenbrengen op basis van een door persoonlijke voorkeur bepaald thema • Individuele regels en grenzen • Flexibiliteit en spontaneïteit • Vluchtig fenomeen • Letterlijk alles kan verzameld worden en tot op vandaag • Verzamelverhalen: elk object een verhaal
9. Erfgoedbeherende instellingen Depotproblematiek • Collecties blijven steeds groeien • Nood aan afstemming en een goed collectiebeleid • Inhaalbeweging op vlak van inventarisatie: > MovE > Veldwerk/Denkwerk > Archiefbank Vlaanderen • Toonaangevend Nederland: > Musip Privéverzamelaars Depotproblematiek • elke verzamelaar zijn eigen depotproblematiek • Nood aan advies bij fysieke bewaring • Nood aan overzicht • Handgeschreven catalogi, Excell- of Wordlijsten, zelden gebruik van registratieprogramma’s of algemene standaarden • Vinden inventariseren belangrijk maar beschikken over onvoldoende middelen en kennis Kan virtueel bewaren, naast het fysiek bewaren van representatieve stukken, de depotproblematiek verkleinen? Inventariseren op deelcollectie lijkt het meest haalbaar. • eenvormig via basisregistratie • ook toegankelijk voor privéverzamelaars >> inzicht in zowel publieke als private collecties = basis voor afstemming, samenwerking, onderzoek, enz. Basis voor goed collectiebeleid: INVENTARIS Paul, verzamelt politionele hoofddeksels van over de hele wereld
10. Erfgoedbeherende instellingen Collectiebeleid: Verwerven en Afstoten • Grondige selectie ‘aan de deur’ • Aankopen: beperkt aankoopbudget • Legaten en Schenkingen (van privépersonen en verzamelaars) • Belang van een goede vertrouwensrelatie met verzamelaars (schenkingen, waardebepalingen, expertise, (inter)nationale contacten) • Afstootbeleid: volgens vaste, eerder complexe procedures • Collectiemobiliteit • Een netwerkmagazijn • Zinvol afstoten: Herplaatsingsdatabase Privéverzamelaars Collectiebeleid: Verwerven en Afstoten • Vrijheid inzake ‘beleid’ • Creatief met aankoopbudget • Krijgen, ruilen, kopen: winkels, beurzen, veilingen, rommelmarkten, internet • Expertise • Internet: een zegen of een ramp? • Netwerken en contacten Bewust omgaan met aankopen en afstoten. Wisselwerking met privéverzamelaars: Expertise en netwerken - Afgestoten objecten opnieuw op de markt. Ruben, verzamelt freaks en rariteiten Emma, verzamelt uilen in alle soorten en maten Katrien en Peter, verzamelen Torck-trapauto’s en ander oud speelgoed uit Deinze Michel, verzamelt alles over friet
11. Ontsluiting • Ontsluiten via internet Katrien en Peter, verzamelen Torck- trapauto’s en ander oud speelgoed uit Deinze • ‘open’ en ‘gesloten’ verzamelaars • Tentoonstellingen en bruiklenen Eric, verzamelt opgezette dieren Ari, verzamelt Belgische reisbureaumodellen Katrien en Peter, verzamelen Torck- trapauto’s en ander oud speelgoed uit Deinze Basis voor goede samenwerking: - Wederzijdse erkenning en waardering - Vertrouwensrelatie - Goed uitgewerkt kader voor wat verzekering betreft Een privémuseum? Katrien en Peter, verzamelen Torck- trapauto’s en ander oud speelgoed uit Deinze
12. Toekomstdromen Michel, verzamelt alles over friet • De kinderen • Een museum Luc, verzamelt alles over de duivensport Ruben, verzamelt freaks en rariteiten • Andere verzamelaars Katrien en Peter, verzamelen Torck-trapauto’s en ander oud speelgoed uit Deinze • Alternatieven
13. En wat als…? • Erfgenamen / nabestaanden zoeken oplossing op korte termijn Ruben, verzamelt freaks en rariteiten • Netwerk van verzamelaars • Helpdesk Lokaal Erfgoed of Volkskunde Vlaanderen vzw • Lokale overheden of instellingen Nood aan centraal steunpunt dat - fungeert als bemiddelaar - goed kan doorverwijzen - bekend is bij het brede publiek Nood aan procedure voor noodgevallen
14. Beleid TOPSTUK nood aan BEGRIPSVERRUIMING ? Belang van SENSIBILISERING Een GEÏNTEGREERD erfgoedbeleid: SAMENWERKING en gedeelde VERANTWOORDELIJKHEID DYNAMIEK en COLLECTIEMOBILEIT >> belangrijke potentiële rol voor privéverzamelaars Op basis van een goede VERTROUWENSRELATIE Door wederzijds respect, erkenning , waarborg van privacy en veiligheid. Conclusies en aanbevelingen
15. Behoud, beheer en ontsluiting INVENTARISATIE op deelcollectie Samenbrengen van bestaande databases en voldoende ondersteuning Collecties op elkaar AFSTEMMEN en GOED COLLECTIEBELEID Is fysiek bewaren van volledige (privé)collecties noodzakelijk ? CENTRALE ORGANISATIE Goede communicatie in en buiten erfgoedveld Onderhoud , beheer en ondersteuning van centrale inventaris Informatie- of doorverwijspunt voor alle vragen ivm behoud en beheer Bemiddelaar bij ontsluiting Advies bij herbestemming >> Een rol voor Volkskunde Vlaanderen vzw in de toekomst? VERZAMELWIJZER en COLLECTIE-ALARM Handleiding voor bepalen van waarde en herbestemming Brede verspreiding , vooral op lokaal niveau Noodhulp voor bedreigde privécollecties
