1. Зах зээлийг судлах чадвар

2. Зах зээл, өрсөлдөөнийг ойлгох гэдэг нь зах зээлийн
чиг хандлагын зорилгод хүрэх арга замыг
тодорхойлно гэсэн үг.
• Зах зээлийн чиг хандлага бол хэрэглэгчийн
соѐл ба үнэт зүйлийн дээд түвшинд хүрэх
процесс юм. Энэхүү процесс нь үйл
ажиллагааны зохицол, оношлолын хэмжээ
болон түгээлтийн бүрэн төгс
мэдээлэл, худалдан авагчдын мэдээллээс
бүрдэнэ. Зах зээлийн чиг хандлага нь
байгууллагыг судлах үндсийг бүрдүүлэх ба
байгууллагыг судлахад зарим нэг зүйлд
болгоомжтой хандах хэрэгтэй байдаг:

3. 1. Зах зээлийн чадавхи нь бүтээгдэхүүн-зах зээлийн
гадаад аюул занал, эсвэл зах зээлийн боломжид
анхаарал хандуулах явдал байж болох юм.
2. зах зээлийн чиг хандлагын давуу байдал нь
одоогийн худалдан авагчид, өрсөлдөгчид гэж
харагдаж болох юм. Гэтэл бусад судалгааны
эх сурвалжууд нийлүүлэгчид, өрсөлдөөнгүй
бизнес, зөвлөгчид болон засгийн газрын
талаарх ашигтай мэдээлэлээр хангаж болох
юм.
Зах зээлийн чиг хандлага нь уламжлалт зах
зээлийг цаашид өргөжүүлэх ирээдүйтэй
хэрэгцээтэй холбоотой бүхий л эх сурвалжийн
мэдлэг, мэдээлэл, үзэл санааг хамарна.

4. Байгууллагыг судлах гэдэг нь хэрэглэгчийн
эрхэмлэх үнэт зүйлийг бүрдүүлэхэд
байгууллагын гишүүдийн хүчин чармайлтад гол
анхаарлаа хандуулан хувьцааны бодлогоор
удирдах явдал юм.
• Байгууллага нь бизнесийн үйл явцууд,
технологи, бүтээгдэхүүн, зах зээлийн талаарх
мэдлэгээ байнга дэлгэрүүлэн судлаж байх
шаардлагатай. Тэдгээрийн мэдлэг нь
хэрэглэгчид, нийлүүлэгчид, өрсөлдөгчид
болон бусад эх сурвалжаас мэдээлэл авах ба
туршлага хуримтлуулах, туршилт хийх үндэс
суурийг бүрдүүлдэг.

5. Иж бүрэн харилцаа, зохицуулалт,
зөрчилдөөнийг шийдвэрлэх процессоор
дамжуулан байгууллагууд хурцадмал
асуудлуудыг намжаах, боломжийг ашиглах
талаар шийдэмгий, хурдан арга хэмжээ
авахад тэдэнд аль болох тус болох (боломж
өгөх) мэдээллийн тайлалууд, гаргалгааг олж
авч байдаг.
• Байгууллагыг судлах нь зах зээлийн
жижиг хэсэг болон зах зээлийн боломж
дахь тэдний өвөрмөц чадварыг
урьдчилан харахад оршдог.

6. Судалгаа ба өрсөлдөөний давуу тал
• Судалгаанаас давуу талыг олж
харснаар тэр байгууллага боловсронгуй
болгосон үйлчилгээ ба шинэ
бүтээгдэхүүнээр хэрэглэгчдийн
хэрэгцээг хангах болон зах зээлийн
аюул занал, боломжид түргэн шуурхай,
үр дүнтэй хариу үйлдэл үзүүлэх
чадвартай болно. Мөн судалгаа нь шинэ
бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэх төслийг
амжилттай хийж дуусгах шаардлагатай
хугацааг багасгаж өгдөг.

7. Зах зээлийн тухай судлах нь байгууллагыг
бүх талаар хөгжүүлэх процессын
шаардлагатай танин мэдэхүйн үйл
ажиллагаануудаас мэдээлэлд гүйцэтгэх
үүрэг, тайлбарь гаргалгааг олоход
оршино. Компаний зах зээлийн чиг
хандлагыг судлах процесс шинэ санаа
олох үйл ажиллагааны эхлэл болон үр
дагаварыг бүхэлд нь хамарна.

8. Зах зээлийн тухай судлахын тулд:
1. Зорилгоо тодорхойлох
2. Хуваарилалтын сувгийн
мэдээлэл
3. Харилцан мэдээлэл солилцох
4. Хангалттай хэмжээний
мэдээллийн санг бүрдүүлэх

9. Зах зээлийн чадварын бүдүүвч
Тохиолдох магадлал
Компанид үзүүлэх нөлөө, үр ашиг
7 Өндөр дундаж бага
6
утопи Мөрөөдлийн талбар
5
4
Юмсыг ажиглах
3
2
аюул Ирээдүйн эрсдэлүүд
1
1-аюул, 2-маш муу, 3-муу, 4-дунд зэрэг, 5-сайн, 6-маш сайн, 7-онцгой

10. Ер нь мэдээлэл хоѐр категорид
бүтэлгүйтэх магадлалтай:
1. Гадаад, дотоод эх сурвалжаас
тогтмол нийлүүлэх мэдээлэл
2. Онцгой асуудал ба нөхцөлд
хүлээн авсан шаардлагатай
мэдээлэл.

11. Мэдээллийн хэлбэрүүд:
1. Маркетингийн судалгаа шинжилгээ
2. Стандартчилагдсан мэдээллийн
үйлчилгээ
3. Мэдээллийн системийн удирдлага (MIS)
4. Өгөгдлийн систем
5. Шийдвэрийг дэмжих системүүд
6. Хэрэглэгчийн харилцааны менежментийн
(CRM) системүүд
7. Өрсөлдөгчдийн мэдээллийн систем

12. Пүүсийн мэдээлэлийн хэрэгцээг иж бүрэн
болгохдоо мэдээллийн ямар хэлбэрийг юунд
хэрэглэхийг юуны өмнө шийдсэн байх хэрэгтэй.
Ихэнх пүүсүүд мэдээллийн нөхцөл байдлыг
бүрэн дүүрэн үнэлэн түүнд зохицуулан үйл
ажиллагаагаа явуулж ашиг олж байдаг.
• Маркетингийн судалгаагаар олж авах
мэдээллийн эхлэлийн мөн чанар нь
өвөрмөц зорилгыг илэрхийлэх
асуудлуудыг тодорхойлох ба асуудлыг
шийдэхэд ямар мэдээлэл
шаардлагатайг тодорхойлох явдал юм.

13. Maркетингийн судалгааны мэдээлэл нь дотоод
тайлан, бүртгэл, худалдааны гэрээ хэлцэл, хэвлэлийн
мэдээлэл болон бусад олон эх сурвалжуудаас олж
авсан мэдээлжэл байдаг.
• Маркетингийн судалгаа бол “маркетингийн
мэдээ сэлтийг системтэй цуглуулах, эмхэлж
цэгцлэх, шинжлэх процесс ба шийдвэр гаргах
явц дахь эрсдэлийг бууруулах, боломжийг
илрүүлэхэд маркетингийн ажилтнуудад
тусалдаг.”
• Маркетингийн судалгааны мэдээллийг олж авах
стратеги нь одоогийн мэдээллийг
цуглуулах, стандарт судалгааны үйлчилгээг
хэрэглэх болон тусгай судалгаа боловсруулах
явдал юм.

14. Пүүсийн дотоод мэдээллийн систем нь өнөөгийн
мэдээллийн бүрдүүлэлтийн байдал, түүний цар хүрээ,
хэмжээнд нөлөөлдөг.
• Мэдээллийн бодит байдал, цар хүрээ болон
сүлжээний мэдээллийн систем үйлвэрлэл
пүүсийн хооронд асар их өөрчлөлтийг бий
болгож байна.
• Олон пүүсүүд асар өргөн хүрээний дотоод
мэдээллийн системтэй, эсвэл тиймэрхүү
системтэй ижил чадвар бүхий хэрэгсэлтэй
болоод байна.
• Шинэ хэрэглэгчийн мэдээллийн нөөцийг
хэрэглэгчийн харилцааны менежментийн
системээр бүрдүүлдэг болоод байна.

15. Тэр нь байгууллагын өнөөгийн системд
мэдээллийг ашиглахад асар их үнэ
цэнэтэй, чадвартай зүйл болоод байна.
• Энэ бол пүүсийн эрхэм зорилго, стратегид
зайлшгүй чухал. Мөн хөрөнгийн үр
өгөөжийг дээшлүүлэхэд чухал. Мэдээлэл
бол байгууллагыг ухамсартайгаар
удирдахад шаардагдах нөөц юм.
• Удирдлага нь энэхүү мэдээллийн нөөцийг
олж авах ба түүнийг хэрэглээг хянахад
чиглүүлэн мэдээллийн системийг зохион
байгуулах ѐстой.

16. Маркетингийн мэдээллийн олон янз байх
шаардлага нь худалдан авагчдын
өвөрмөц хэрэгцээ, захиалгад
үндэслэдэгтэй холбоотой.
• Зарим тохиолдолд мэдээлэл чөлөөтэй,
жишээлбэл, online статистик өгөгдөлүүд
байдаг. Эх сурвалж нь засгийн газрын
агентууд, их сургуулиуд, хувийн
судалгааны пүүсүүд, үйлдвэрлэл,
худалдааны байгууллагууд болон
зөвлөгөө өгөх төвүүд байдаг.

17. Судалгааг боловсруулах нь өвөрмөц
мэдээллийн хэрэгцээ ба асуудлыг
шийдвэрлэх эхлэлийг тавьж өгдөг.
• Жишээ нь, зах зээлийг сегментлэх,
шинэ бүтээгдэхүүний төсөөллийг
шалгах эхлэлийг тавьж өгдөг. Мөн
бүтээгдэхүүний хэрэглээг шалгах, брэнд
нэрийг судлах, зар сурталчилгааны
эргэх холбоог шалгах боломж олгодог.

18. • Зорилтот хүн амыг төлөөлөх
хүмүүсээс шуудангаар буюу
мэйлээр, утасаар болон
биечлэн сурвалжлага
хийх, судалгаанд суурилсан
туршилт хийж мэдээллээ
боловсруулж болох юм.

19. Сүүлийн жилүүдэд түүврийн төлөөлөл болж
чадах ончилсон бүлэгтэй ярилцага хийх
чанарын судалгааны аргыг хэрэглэхэд ихээхэн
анхаарах болжээ.
• Судалгааг боловсруулахдаа судалгааны
зорилго ба мэдээллийг олж авах
асуудлыг тодорхойлоход эхлээд алхам
алхамаар процессыг баримтлах болсон
байна. Жишээ нь, бага давстай/давсгүй
янз бүрийн хэрэглээтэй хүмүүсийн
хэрэглээг судлах төслийн санал.

20. Тэр санал зорилго, судалгааны арга, дээжийг
шилэх төлөвлөгөө, шинжилгээний болон
зардлын аргуудыг илэрхийлсэн.
• Тэр төсөл судалгааны процесс дахь
ээдрээтэй алхамуудыг тодотгон
харуулсан. (Асуудлыг тодорхойлох,
шаардлагатай мэдээллийг судлах арга,
дээжийг шилэх төлөвлөгөө, асуулгын
дизайн, өгөгдөл цуглуулах, шинжлэх ба
судалгааны тайлан бичих).

21. Маркетингийн судалгаа хийх ба түүний үр дүнг
тайлагнах 2-ын аль алиныг шийдэхэд хэд
хэдэн зүйлийг бодож үзэх нь чухал.
1. Асуудлыг тодорхойлох
2. Судалгааны хязгаарлалтыг ойлгох
3. Судалгааны чанар
4. Нийлүүлэгчдийг шилж сонгох ба үнэлэх
5. зардлууд
6. Чанарын судалгаа
7. Үйлдвэрлэлийн маркетингийн судалгаа

22. Маркетингийн мэдээллийн зардал ба үр
ашигт интернетийн нөлөөлөл чухал.
Мэдээллийн боломжийн хэлбэр, төрөл ба
мэдээллийг цуглуулахад хоѐуланд
интернетийн нөлөөлөл чухал.
• Тусгай онцлог судалгаа, стандарт
үйлчилгээ, өнөөгийн мэдээллийн
хэрэглээ, ашигт байдалд олон олон
уламжлалт удирдамжууд интернетийн
нөлөөгөөр анхаарал татаад байна.

23. Байгууллага дотор мэдээллийн системийн
олон хэлбэрүүд бий болоод байна.
• Гарын авлагын систем нь нэн чухал
мэдээллээр хангах ба түүнийг ашиглах
боломжийг бүрдүүлдэг. Стратегийн систем нь
байгууллагын хүрээлэн буй
орчин, харилцагчид болон
үйлчилгээ, бүтээгдэхүүн, зорилгыг өөрчлөхөд
хүргэнэ.
• Эдгээр мэдээллийн систем нь пүүс
хэрэглэгчтэй, нийлүүлэгчтэй, өрсөлдөгчтэй
хийх бизнесээ хэрхэн өөрчлөхийг тодорхойлж
өгнө.

24. Мэдээллийн системийн менежмент нь пүүсийн
дотор шийдвэр гаргахад шаардагдах
мэдээллийг бүрдүүлдэг.
• Энэ систем нь пүүсийн үйл
ажиллагааны талаарх мэдээллийг
цуглуулах болон хүрээлэн буй орчин,
өрсөлдөгчийн талаарх мэдээллийг мөн
хамардаг. Энэ систем нь байгууллагын
бүх түвшинд шийдвэр гаргахад
шаардлагатай мэдээллээр хангаж
чаддаг.