Sesin muayene yöntemleri

1. LARENKS N MUAYENES
Prof. Dr. Enis Alpin
Güneri
• Videolaringostroboskopi: Videoteleskopik muayene ve stroboskopiyi
içerir.
• Elektroglottografi: Tiroid lamina üzerinde boyun cildine 2 elektrod
yerle tirilir. Larenksten bu
elektrodlar vas!tas!yla dü ük amplitüdlü yüksek frekansl! bir elektrik ak!m! geçirilir.
Vokal foldlar!n kapal! oldu"u durumda ak!m en rahat oldu"undan direnç en azd!r. Bu
trasenin kayd! elektroglottogram olarak bilinir. Glottisin aç!l!p kapanmas! izlenebilir ve
stroboskopik kay!tlarla kar !la t!r!labilir. Elektroglottografi glottal vibrasyonlar!n varl!"!
veya yoklu"unun objektif olarak kayd!n! sa"lar ve fundamental frekans belirlenebilir,
ayr!ca tekrarlanabilir kay!tlar elde edilebilir.
• Fonasyon yetene"i ölçümleri:
Maksimum fonasyon zaman!: Derin inspiryum sonras! “e” dedirtilerek, ne kadar süre
ile bu sesi ç!karabildi"i kaydedilir.
• Fonasyonun frekans ranj!: Semitonlar halinde sesin modal registerdeki en
dü ük frekans!ndan (vokal fry hariç) en yüksek falsetto frekans!na kadar olan
vokal ranj!d!r. Bu fonasyonun fizyolojik frekans ranj!d!r ve kalite bu ölçümde
önemsenmez. Müziksel frekans ranj! ise müziksel olarak kabul edilebilir kalitede
en dü ük ve en yüksek frekanslar aras!nda kalan ranjd!r.
• Vokal registerlerin frekanslar!n!n ölçülmesi: Registerler (en dü ükten en
yükse"e do"ru) vokal fry, gö"üs, orta, ba ve falsetto’dur. Registerler aras!

2. frekanslar!n birbirinin üzerine binmesine s!k rastlan!r. Konu man!n fundamental
frekans!n!n ölçülmesinde ço"unlukla bunun çok dü ük frekansl! olabilece"i
görülmektedir, bu duruma sesin kronik olarak kötü kullan!m!nda rastlan!r ve vokal
nodül olu umuna neden olur. Bu parametre ses terapisi boyunca izlenebilir.
• Fonasyonun intensite ranj! ölçümü: profesyonel vokalist olmayan eri kinler için
tek bir fundamental frekansta ölçülen fonasyonun intensite ranj! erkeklerde 54.8
dB, bayanlarda ise 51 dB’dir.
• Glottal etkinlik: Glottisteki akustik güç / subglottik güç (bas!nç) olarak
tan!mlan!r ancak glottisteki akustik gücü ölçmek zor oldu"u için rutin bir inceleme
de"ildir.
• Aerodinamik ölçümler: Abdomen ve toraks ses için gerekli “güç kayna"!n!”
olu turur ve havan!n vokal foldlar aras!ndan belirli bir h!z ile ç!kmas!n! sa"lar.
:ark!c!lar bu anatomik komplekse “diafragma” veya “destek” ad!n! verirler.
• Akustik analizler: Bilgisayarl! ses analiz programlar! ile konu man!n
fundamental frekans!, frekans perturbasyonu (jitter), amplitüd pertürbasyonu
(shimmer), harmonik/gürültü oran! ve nefeslilik indeksi ölçebilir.
• :ark! sesinin de"erlendirilmesi: :ark! söyleme esnas!nda postür, omuz, kollar,
boyun kaslar!n!n durumuna bak!l!r. ;nspirasyon burundan yap!lmal!d!r.
;nspiryumda gö"üs kafesi geni ler fakat aktif solunumun ço"unlu"u abdominaldir.
:ark!c!dan 5 nota skalas!nda “a” sesini ç!karmas! istenir. Boyun kaslar!nda

3. kontraksiyonlar, alt dudakta retraksiyon, dilde retraksiyon, mastikasyon kaslar!nda
kas!lma gibi istenmeyen durumlar!n olup olmad!"!na bak!l!r. E"itilmi ki ilerde
farkl! notalar!n ç!kar!lmas! s!ras!nda larenksin hareket etmemesi gereklidir. E"er
larenks yüksek frekanslarda yukar!, alçak frekanslarda a a"! do"ru hareket
ediyorsa teknik bir sorun var demektir. ;yi tekni"i olan bir ark!c! hafif larenjit
oldu"unda kompansasyon yapabilece"ini dü ünerek yukar!daki teknik hatalar!
yapabilir; bunlardan kaç!nmal!d!r.