1.
Aralin 2- Kakapusan

2.
Gawain 1: T-CHART
Suriin ang mga produktong nakalista sa hanay A at B sa T-
chart. Ihambing ang dalawang hanay at sagutan ang mga
pamprosesong tanong.
Gawain 1: T-CHART
Suriin ang mga produktong nakalista sa hanay A at B sa T-
chart. Ihambing ang dalawang hanay at sagutan ang mga
pamprosesong tanong.

3.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong napuna sa mga
magkakasamang produkto sa hanay A at
hanay B?
2. Ano sa palagay mo ang dahilan kung
bakit magkakasama ang mga produkto
sa iisang hanay? Ipaliwanag.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong napuna sa mga
magkakasamang produkto sa hanay A at
hanay B?
2. Ano sa palagay mo ang dahilan kung
bakit magkakasama ang mga produkto
sa iisang hanay? Ipaliwanag.

4.
Gawain 2: PICTURE ANALYSIS
Suriin ang larawan sa ibaba at bigyan ito ng sariling
interpretasyon.
Gawain 2: PICTURE ANALYSIS
Suriin ang larawan sa ibaba at bigyan ito ng sariling
interpretasyon.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang nakikita mo sa larawan?
2. Ano ang ipinahihiwatig nito?
3. Bakit ito nagaganap?
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang nakikita mo sa larawan?
2. Ano ang ipinahihiwatig nito?
3. Bakit ito nagaganap?

5.
Gawain 3: KNOWLEDGE GAUGEGawain 3: KNOWLEDGE GAUGE
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Initial AnswerInitial Answer

6.
Pagkakaiba ng
Kakapusan at
Kakulangan

7.
Ang kakapusan ay umiiral dahil limitado ang
pinagkukunang-yaman at walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan ng tao.
Halimbawa, kakapusan sa supply ng nickel, chromite,
natural gas at iba pang non-renewable resources
dahilan sa likas na kalagayan ng mga ito. Ang
kakapusan sa mga nabanggit na halimbawa ay
itinakda ng kalikasan. Ang kondisyong ito ay
nagtakda ng limitasyon sa lahat at naging isang
pangunahing suliraning pang-ekonomiya.
Ang kakapusan ay umiiral dahil limitado ang
pinagkukunang-yaman at walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan ng tao.
Halimbawa, kakapusan sa supply ng nickel, chromite,
natural gas at iba pang non-renewable resources
dahilan sa likas na kalagayan ng mga ito. Ang
kakapusan sa mga nabanggit na halimbawa ay
itinakda ng kalikasan. Ang kondisyong ito ay
nagtakda ng limitasyon sa lahat at naging isang
pangunahing suliraning pang-ekonomiya.

8.
Ang kakulangan o shortage ay nagaganap
kung may pansamantalang
pagkukulang sa supply ng isang produkto.
Ang kakulangan ay pansamantala
sapagkat may magagawa pa ang tao
upang masolusyunan ito.
Ang kakulangan o shortage ay nagaganap
kung may pansamantalang
pagkukulang sa supply ng isang produkto.
Ang kakulangan ay pansamantala
sapagkat may magagawa pa ang tao
upang masolusyunan ito.

9.
Sa pagharap sa suliraning pang-ekonomiya, mahalagang pag-
isipan ang opportunity cost ng gagawing desisyon.
Alin sa mga pamimiliang produkto ang gustong likhain?
Para kanino ang mga ito?
Alin ang higit na kailangan?
Paano ito lilikhain?
Ano ang kabutihang maidudulot ng pagpili?
Saang alternatibo higit na makikinabang?
Gaano kalaki ang halaga ng pakinabang?
Gaano kalaki ang halaga ng mawawalang oportunidad?
Opportunity cost ay tumutukoy sa halaga ng bagay o nang best
alternative na handang ipagpalit sa bawat paggawa ng desisyon
(Case, Fair at Oster, 2012).
Sa pagharap sa suliraning pang-ekonomiya, mahalagang pag-
isipan ang opportunity cost ng gagawing desisyon.
Alin sa mga pamimiliang produkto ang gustong likhain?
Para kanino ang mga ito?
Alin ang higit na kailangan?
Paano ito lilikhain?
Ano ang kabutihang maidudulot ng pagpili?
Saang alternatibo higit na makikinabang?
Gaano kalaki ang halaga ng pakinabang?
Gaano kalaki ang halaga ng mawawalang oportunidad?
Opportunity cost ay tumutukoy sa halaga ng bagay o nang best
alternative na handang ipagpalit sa bawat paggawa ng desisyon
(Case, Fair at Oster, 2012).

10.
Ang Production Possibility Frontier o PPF ay isang modelo na
nagpapakita ng mga estratehiya sa paggamit ng mga salik upang
makalikha ng mga produkto.
Nailarawan din sa pamamagitan nito ang konsepto ng choices, trade-
off, opportunity cost, at kakapusan. Mahalaga ito sa pagpapakita ng
mga choice na mayroon ang komunidad at ang limitasyon ng mga ito.
Sa paggamit ng PPF, kailangang isaalangalang ang mga hinuha na:
1. Mayroon lamang dalawang produktong maaaring likhain.
Halimbawa, pagkain at tela; at
2. Ang pamayanan ay may limitadong resources (fixed supply).
Ang pinakamataas na produksiyon ng ekonomiya ay ang hangganan
ng PPF. Sa mga hangganang ito ay maituturing na efficient ang
produksiyon. Kinakatawan ito ng choices sa plano A, B, C, D, E at F.
PRODUCTION POSSIBILITY FRONTIERPRODUCTION POSSIBILITY FRONTIER

11.
OPTION PAGKAIN TELA
A 0 1000
Maaring makalikha ang mga
kumbinasyong ito kung
magagamit ang lahat ng
resources. Kapag nagamit lahat,
ang produksiyon ay efficient.
0 unit ng pagkain at 1000 unit ng
tela 200 unit ng pagkain at 850
unit ng tela
B 100 950
C 200 850
D 300 650
E 400 400
F 500 0

12.
Gawain 4: PRODUCTION PLAN
Suriin ang production plan sa ibaba. Iguhit ito sa graph at
lagyan ng interpretasyon at kongklusyon ang punto A, F, at C.
Gawain 4: PRODUCTION PLAN
Suriin ang production plan sa ibaba. Iguhit ito sa graph at
lagyan ng interpretasyon at kongklusyon ang punto A, F, at C.

13.
Palatandaan ng
Kakapusan
Palatandaan ng
Kakapusan

14.
Paraan upang Mapamahalaan
ang Kakapusan
Paraan upang Mapamahalaan
ang Kakapusan
• Kailangan ang angkop at makabagong teknolohiya upang
mapataas ang produksiyon,
• pagsasanay para sa mga manggagawa upang mapataas
ang kapasidad ng mga ito sa paglikha ng produkto at
pagbibigay ng kinakailangang serbisyo.
• Pagpapatupad ng mga programa na makapagpapabuti at
makakapagpalakas sa organisasyon, at mga institusyong
(institutional development) nakatutulong sa pag-unlad ng
ekonomiya, at
• Pagpapatupad ng pamahalaan ng mga polisiya na
nagbibigay proteksyon sa mga pinagkukunang-yaman.

15.
Gawain 5: OPEN ENDED STORY
Lagyan ng maikling katapusan ang kuwento. Iugnay ang kuwento sa
suliraning panlipunan na nagaganap dahilan sa kakapusan. Tingnan ang
rubrik sa ibaba at gamitin itong batayan sa iyong pagsusulat.
1. Nagkaroon ng brownout sa Barangay Madilim dahilan sa walang
mabiling gasolina na ginagamit upang mapaandar ang mga planta ng
koryente ____________________________________

16.
Gawain 6: CONSERVATION
POSTER
Gumawa ng poster na nagpapakita ng konserbasyon sa
mga yamang likas at mga paraan kung paano
mapapamahalaan ang kakapusan. Gamitin ang rubrik
bilang pamantayan ng iyong paggawa.
Gawain 6: CONSERVATION
POSTER
Gumawa ng poster na nagpapakita ng konserbasyon sa
mga yamang likas at mga paraan kung paano
mapapamahalaan ang kakapusan. Gamitin ang rubrik
bilang pamantayan ng iyong paggawa.

17.
Krayterya Napakagaling (3) Magaling (2) May Kakulangan
(1)
Impormatibo Ang nabuong
poster
ay nakapagbibigay
ng kumpleto,
wasto,
at mahalagang
impormasyon
tungkol sa
konserbasyon ng
yamang likas at
kung paano
malalabanan ang
kakapusan
Ang nabuong
poster
ay nakapagbibigay
ng wastong
impormasyon
tungkol sa
konserbasyon ng
yamang likas at
kung paano
malalabanan ang
kakapusan
Ang nabuong
poster
ay kulang ang
impormasyon
tungkol
sa konserbasyon ng
yamang likas at
kung
paano malalabanan
ang kakapusan.
Malikhain Nagpakita ng
pagkamalikhain at
napakagaling na
disenyo ng poster.
Malikhain at
magaling ang
elemento ng
disenyo ng poster.
May kakulangan
ang
elemento ng
disenyo
ng poster.

18.
Gawain 7: KNOWLEDGE GAUGEGawain 7: KNOWLEDGE GAUGE
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Revised AnswerRevised Answer

19.
Pangkatang Gawain: Sa gawaing ito ay inaasahang
maipakita ng iyong pangkat ang kondisyon ng inyong lokal
na komunidad. Gumawa ng pisikal na mapa ng
pinakamalapit na komunidad sa paaralan. Mahalagang
maipakita sa mapa ang demograpiya (populasyon), laki,
topograpiya tulad ng lupa, burol, talampas, ilog, mga
kalsada, kabahayan, gusali, negosyo, at iba pa. Matapos
maiguhit ang mapa ay gumuhit naman ng mga simbolo o
bagay na naglalarawan sa mga lugar sa mapa na
mayroong kakapusan. Maglagay ng legend upang
maunawaan ang inilagay na mga simbolo.
Gawain 8: RESOURCE MAPPINGGawain 8: RESOURCE MAPPING

20.
4 3 2 1 0
Naipakita sa
mga detalye
ng mapa ang
mahahalagang
impormasyon
tungkol sa
paksa at
nakapagpapata
as ito sa
pagkakaunawa
ng mga
nagsusuri nito
Naipakita sa
mga detalye
ng mapa ang
mahahalagang
impormasyon
tungkol sa
paksa subalit
ang nagsusuri
ay
nangangailangan
pa ng
impormasyon
upang ito
ay lubos na
maunawaan
Naipakita sa
mga detalye ng
mapa ang mga
impormasyon
tungkol sa
paksa subalit
masyadong
malawak o
kulang. Ang
nagsusuri nito
ay kailangan pa
ng karagdagang
impormasyon
upang ito ay
lubos na
maunawaan
Hindi naipakita
sa mga detalye
ng mapa ang
mahahalagang
impormasyon
tungkol sa
paksa o wala
itong
kaugnayan
sa paksa.
Walang
mapa na
nagawa

21.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mga palatandaan ng kakapusan na naitala mo
sa iyong napiling komunidad?
2. Bakit nararanasan ang kakapusan sa komunidad na
napili mo? Ano ang epekto nito?
3. Paano nakaaapekto sa iyo bilang mag-aaral ang
kasalukuyang kondisyon ng komunidad na iyong iginuhit?

22.
Gawain 7: KNOWLEDGE GAUGEGawain 7: KNOWLEDGE GAUGE
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Bakit maituturing na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
Final AnswerFinal Answer

23.
Reference:
DepEd Module