Renklerin psikolojik tutumuna göre duygu ve sağlık bakımından algılanması
1. Renklerin psikolojik tutumuna
göre duygu ve sağlık
bakımından algılanması
Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi
Yüksek Lisans öğrencileri:
Elnur Sardarov ve Abdulhamit Ferhat
2. • Renk; Isıgın kendi öz yapısına veya cisimler tarafından
yayılma sekline baglı olarak göz üzerinde yaptıgı etkidir.
Çesitli cisimlerden yansıyarak gelen ısınların görsel algı
sonucu kiside olusturdugu duygudur. Diger bir deyisle renk,
ısıgın cisimlere çarptıktan sonra yansıyarak görme duyumuzda
bıraktıgı etkiye denir.
Renk bilgisi, 1999, http://www.geocities.com/nevilo/renk.htm, (9 Eylül
2005), par.1.
3. Renklerin keşfi ve bilimlerle
açıklanması tanımı
• Mitoloji (dinsel) algılama
• Psikolojik algılama
• Fiziolojik algılama
• Fiziksel algılama
• Bilimsel açıklama
Isaac Newton (1647-
1727) 1670’de
Kaynak: Abdullah Demir , Temel Plastik Sanatlar Egitimi Açık Ögretim Fakültesi
Lisans Tamamlama Programı, Ist. 1993,s.29iş
4. Tutum ve Duygular: Duyum ve Algılama:
• Tutum, kisinin objektif bir durum karsısında o
durum ile ilgili düsünce, duygu ve davranıslarını
düzenli bir biçimde belirtme tarzıdır.
Amiran Kurtkan, Genel Sosyoloji, 4.Baskı, Istanbul : Filiz Kitapevi, 1986,
s,22.
Duyum olarak adlandırdıgımız görme, isitme
tatma vb. yasantılar iste bu organlar yoluyla
meydana gelmekte ve algılamanın ilk asamasını
olusturmaktadır.
• Algılama; duyum yoluyla elde edilen bu bilgilere
anlam vermeyi, bu bilgileri yorumlayarak bir
yargıya varmayı da içeren bir süreçtir.
Suna Tevrüz, Inci Arıtan ve Tülay Bozkurt, Davranıslarımızdan Seçmeler,
1.Baskı, Istanbul: Beta Basım, 1999, s.19.
5. Renkler ve Renklerin
özellikleri
En çok algılanan renkler
Turuncu 21.4 Kırmızı 18.6
Mavi 17.0 Siyah 13.4
Yesil 12.6 Sarı 12.0
Mor 5.5 Gri 0.7
Favre, Jean Paul ve Andre
November. Color and undet Communication. Zürich,1979
6. Renklerin fiziksel ve duygusal algı
özellikleri
ve sağlık bakımından yararları
Siyah onur ve güç verir, resmiliği ifade eder.
Beyaz serbest ve rahat his ettirir.
Kırmızı motivasyonu artırır, çevreye hoş yüzlü ve çekici gösterir.
Yeşil doğru karar için zihinsel ve duygusal bir uygun ortam yaratır.
Bordo iyimser ve becerikli, başarı peşinden koşturucu bir duygu.
Kızıl neşeli ve canlandırıcı, sanki uçmuş gibi his ettirir.
Pembe sevgiye ve yardım severliğe güdüleyici.
Kahve renk gerçekçi ve hareketlilik, güvence istikrar sağlıyor.
Turuncu gururlu, gülmeyi ve güldürmeyi seven duygu.
Mavi şiddetli arzu ve hassaslığı biriktiren bir duygu.
Turkuaz açık fikirli, iyimser ve vicdanlı bir duygu yaratır.
Sarı gevşemiş ve hafiflemiş, neşeli ve heyecan yüklü bir duygu.
Mor yenilik yaratma yolunda kendine güvenenkibarca bir duygu
Gri kararsız, nötr ruhsal durumu ifade eder.
Siyah dikkati toparlaması için yaralıdır.
Beyaz ruhu saflık ve temizliği ifade eder.
Kırmızı enerji veren, kuvvet ve canlandırıcıdır.
Yeşil sinirlerin yatışmasında, kendine hakimiyette güçlü bir potansiyeldir.
Bordo sıkıntılara boyun eğmeme ve ayakta durma için ruhu güç.
Kızıl yaşamaya olan sevgi ve canlandırıcı.
Pembe rahat ettirici ve dinlendirici bir duygu.
Kahve renk sağlıklı ve güncel yaşamı ifade eder.
Turuncu yaşama mutluluk ve öpücük katar.
Mavi tansiyonu düşüren ve kan akışı yavaşlatan dilendirici.
Turkuaz canlandırıcı ve sakinleştiricidir.
Sarı genç his ettirip, enerji vericidir.
Mor nevrotik duyguları açığa çıkarıcı ve korkutucudur.
Gri enerji eksikliği ve hareketi yavaşlatıcıdır.
Sağlığa olan etikleri
Duyguya olan etkileri
7. KIRMIZI
Mekanda Kullanımı:Hareketin yoğun olduğu yerler için uygundur. Mutfak, çocuk odaları,
dans stüdyoları, diskotekler topluma açık olan alanlar. Koyu tonları yoğun ve sıkıcı bir
atmosfer yaratacağı için tercih edilmemelidir. Duvarlarda ve elektrikli aletlerin çalıştığı
ortamlar da kullanılmamalıdır.
Sağlık Alanında Kullanımı:Kan hücrelerinin oluşumunu destekler, kan dolaşımını arttırır.
Melankoliyi, üzüntüyü yok etmede yardımcıdır. Yüksek tansiyonu ve ateşli hastalığı
olanların kullanması önerilmez.
Kırmız rengin psikolojik etkileri:Kırmızı renk yorgunluğu artırır ve sinirlerin daha fazla
gerilmesine sebep olabilir. Diğer yandan pozitif etkisi ise yaratıcı düşünceyi
kuvvetlendirmesidir. Kırmızı renk daha dışa dönük ve hayal gücü yüksek insanlar
tarafından tercih edilir.Psikoterapide ruh halini desteklemesi ve melankoliye karşı
durmasıyla yer bulmuştur.Kırmızı ,iç dünyaya olan ilginin dağılmasına ve bu ilginin
dışarı doğru yönlenmesine neden olur.
Fiziksel Etkileri: Tembelliğin hüküm sürdüğü yerlerde, hayat ve enerji veren kırmızı tıbbi
açıdan, kanda kırmızı kan hücrelerinin oluşması için hemoglobin üretimini artırır. Kan
dolaşımını hızlandırır, adrenalin miktarını yükseltir, kan basıncının ve vücut ısısını
artırır. Felçlilerin tedavisinde ağırlıklı olarak kırmızı rengin kullanılması da kırmızının bu
potansiyelini açıkça ortaya koyuyor.
8. PEMBE
Kırmızı rengin en açık tonlarındadır. Sevgi ve
yardımseverlik güdüleri çok kuvvetlidir. Kıskançlık ve kini
barındırmayacak kadar yumuşak bir karaktere sahiptir.
Gerçek pembe çok açık bir tondur ve bu rengin insanları
da kolaylıkla incinebilecek yapıdadır. Parlak bir pembe
neşedir. Ama sönük bir pembe asık yüzlülük getirir.
9. TURUNCU
Mekanda Kullanımı:Mutfakta, çocuk odalarında, yemek odası ve koridorlarda
sıcaklık yaratır. Neşe ve mutluluk vermesi istenen ortamlarda ve geniş
alanlarda kullanılmalıdır.
Sağlık Alanında Kullanımı:Dolaşım, sinir ve solunum sistemlerini harekete
geçirir. Zihinsel faaliyetleri uyarır, metabolizmayı hızlandırır. Strest altındaki
insanlara uygun değildir.
Turuncu rengin psikolojik etkileri:Sosyalliği ve iyi huyluluğu arttıran bir renk
olan turuncu hayatı daha mutlu algılamayı sağlar. Sinir sistemi gergin
olanların turuncu kullanmaları önerilir çünkü bu rengin tüm tonları
depresyona karşı birebir ilaç olarak görülür.Burnunla beraber turuncu
kırmızı gibi dışa dönük ve heyecan vericidir.Canlılığı, yaratıcılığı,
güveni,cesareti ve iletişimi kuvvetlendirdiği için psikolojik olarak insanı
yaşama motive eder.
Fiziksel Etkileri:Dolaşım sistemini, zihinsel faaliyetleri ve solunum sistemini
harekete geçiriyor. Vücuda enerji yükleyerek, dolaşım ve metabolizma
süreçlerini artırıyor. Turuncu, renk olarak kalsiyumun rengi.
10. SARI
Mekanlarda Kullanımı:Çalışma odalarında kullanılmamalıdır, zihni
bulandırıp karışıklığa yol açar. Dinlenme amaçlı ortamlarda
önerilmez.
Sağlık Alanında Kullanımı:Sindirim sistemi üzerinde etkilidir. Sinir ve
kas sistemini güçlendirir. Vücuttaki zehirli maddelerin atımını
kolaylaştırır, kanı temizler.
11. YEŞİL
Mekanda Kullanımı: Hastane odalarında yatıştırıcıdır. Tembelliğe yatkın kişiler
bulundukları alanda kullanmamalıdır.
Sağlık Alanında Kullanımı: Sinir sistemini ve kalbi korur. Zehirli maddelerin
vücuttan atımını kolaylaştırır. Yatıştırırcı ve dinlendiricidir. Kapalı yerlerde
kalmaktan korkan insanların bu korkularını yenmelerinde yardımcı olur.
Yanlış kullanıldığında yorgunluk ve tembellik hissi uyandırır.
Yeşil rengin psikolojik etkileri: Gözleri ve bedeni en çok dinlendiren renk
olan yeşil,sıcak havalarda serin, serin havalarda sıcaklık hissi
verir.İnsanlara umut duygusunu aşıladığı gibi kendini psikolojik ve bedensel
olarak iyi hissetmeyi de sağlar.Psikolojik olarak yeşil renk, yüksek
tansiyonlu ortamlardan çekilmeyi temsil eder.Oturarak yapılan aktiviteler,
konsantrasyon ve meditasyon için bu renk idealdir.
12. MAVİ
Mekanda Kullanımı: Sakinleşme, stres atma, dinlenme amaçlı olan her yerde
kullanılabilir. Hareketin ve çalışmanın çok olduğu yerlerde kullanılmamalıdır.
Koyu tonları olumsuz etkiler, tembellik ve melankoli yaratır.
Mavi rengin psikolojik etkileri: Mavi,sezgi gücünün ve karmaşık zihinsel
becerilerin de simgesidir.Mavi renk, sinirleri yatıştırması ile bir çeşit
meditasyon ve duygusal arınma yolu sayılabilecek kadar etkilidir.Beyni
rahatlatırken içe dönüklüğü kabuğundan çıkartır.
Fiziksel Etkileri: Mavinin sakinleştirici ve dinlendirici özelliği olduğu gibi
yüksek nabız, hipertansiyon ve ateşli hastalıklarda tedavi için kullanıldığında
iyi bir şifacı. Bir başka deyimle kırmızının panzehiri.
Sağlık Alanında Kullanımı
Yüksek tansiyon ve ateşli hastalıklarda kullanılır. Güneş çarpmalarında
vücut ısısını düşürür. Strese, baş ağrısında boğaz hastalıklarında
yardımcıdır. Migrene, menenjite, uykusuzluğa iyi gelir. Miyop, katarakt ve
benzeri göz hastalıklarında da mavi rengin enerjisinden yararlanılır.
Melankoliye yatkın kişiler bu renkten uzak durmalıdır.
13. MOR
Mekanda Kullanımı: Ruhsal çalışmalar, özellik meditasyon odaları için
uygundur, dini tören ve seremonilerde kullanılır. Hastane ve kliniklerin
bekleme odaları açık tonları ile dekore edilebilir, çünkü bu renk kendine
güven duygularını harekete geçirir. Parlak, göz alıcı renklerle birleştiğinde
olumsuz etki yaratabilir. Bu tür karışımlar ruhsal sorunları olanların,
alkoliklerin ve bağımlıların olduğu mekanlarda kullanılmamalıdır.
Fiziksel Etkileri: Sinir ve kas sistemine iyi gelir. Dolaşım sistemini doğru
yolda çalıştırarak kalbin daha rahat çalışmasına yardımcı olur.
Sağlık Alanında Kullanımı: Bedendeki tüm salgı bezleriyle ilişkilidir ve
hormonal düzeni etkiler. Göz ve kulak rahatsızlıklarında kullanılır. Kan
temizleyici özelliği vardır. Akciğer, kalp, karaciğer ve böbreklerin sağlığında
rol oynar. İskelet yapısı üzerinde oldukça etkilidir. Çeşitli kanser türlerinin
tedavisinde kullanılabilir.
14. SİYAH
Siyah rengin psikolojik etkileri: Siyah, ışığı
yok ettiği için algıyı dağıtan unsurların
etkisini en aza indiren ve dolayısıyla
konsantrasyon sağlamakta kolaylığıyla da
tanınan bir renktir.Bazı ünlü düşünürlerin
veya sanatçıların, ışıksız , karanlık bir
odaya girerek konsantre oldukları
söylenir.. Siyah seven insanlar olayları
kendi süzgeçlerinden geçirip
değerlendirirler ve kendi sistemlerine
uymayan olaylara karşı direnç gösterirler.
Bu sessiz bir karşı koymadır,büyük
reaksiyonlardan önce gizli inatçılık
güderler. İnandıkları için sonuna kadar
uğraşır ve asla yılmazlar.Dolayısıyla siyah
özgüveni en çok motive eden ve olumlu
yönde etkileyen renktir.
15. BEYAZ
Beyaz rengin psikolojik etkileri: Bu rengi
sevenler, çatışmadan uzak, farklı ve özgür
bir dünyanın arayışı içinde olan
insanlardır. Beyaz saflığına inanan kişiler
aydınlığı sever, okumayı, düşünmeyi,ve
yorumlamayı severler. Boşluk duygusu
içinde hayal dünyalarının çok geniş olduğu
fark edilir.Beyazı sevenler, temizliği
saflığın ve masumiyeti de
severler.Soğukkanlı tarafları güçlüdür ve
bu da etrafındaki diğer insanlara çok
etkiler.Bununla beraber, beyaz rengi
kullananların herkesle anlaşabilecek kadar
geniş görüşlü oldukları saptanmıştır.
16. KAHVERENGİ
Kahverenginin psikolojik etkileri: Renk listesinin
başında olan kahverengi olan kişiler, daima özel
bir çevreye ihtiyaç duyarlar çünkü kendilerini
ancak bu çevrede güvenli hissederler.
Kahverengi gözlü insanlar çoğu zaman
duygularına göre davranırlar, yalnızlık onlara
göre değildir ve her an birilerine ihtiyaçları vardır.
Psikolojik rahatlık onlar için önemlidir. Huzursuz,
gerilimli ve sıkıcı atmosferlerden daima kaçarlar
ve yüksek elektrikli ortamlar onları dünyaya
küstürebilir. Kahverengiyi tercih edenler çok
çabuk tatmin oldukları için pek fazla para
harcamazlar. Sakinliği her durumu enine boyuna
düşünmeyi ve geç karar vermeyi severler.
Davranışlarında tutarlılık görülür.
17. Renklerin kullanım nedenleri
ve yararlar
(1) Bir mana ve anlam ifade etmek için,
(2) Dikkati çekmek,
(3) Boslugun algılanmasını degistirmek,
(4) Görünen büyüklügü degistirmek,
(5) Görüntü kalitesini düzeltmek,
(6) Benzerlik ve farklılıkları göstermek,
(7) Görünen alanı paçalara bölerek, daha kolay anlasılmasını saglamak,
(8) Birbirinden ayrı nesneleri birbirine baglamak,
(9) Estetik ve ruhu sıkmayan görünüm olusturmak
S.Öztürk, “Algılama Faktörlerinin Endüstriyel Grafik Kullanıcı Arayüz Ergonomisine etkilerininArastırılması”, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi,
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2000
-Görüsü iyilestirmektedir. Gözlerin asırı yorulmasını ve göz kamasmasını önlemektedir.
-Güvenligi artırıp kaza oranını düsürmektedir.
- Bir fabrikanın dört duvarı arasında bulunulmasına ragmen psikolojik bakımdan özgürlük hissi
uyandırmaktadır.
18. Araştırmanın içeriği
1.Renklerin psikolojik tutumunda
duygusallık
2.Renklerin psikolojik tutumunda sağlık
3.Algılamada cinsler (erkek ve kadın)
arasında renk farklılıkları
Renklerin psikolojik algılanma etkilerinde
20. Renklerin erkek ve kadın
arasındakı
duygu yönden farklılığı
• Bordo,
• Kızıl,
• Kahve,
• Sarı
• Mor
21. Erkek ve kadınların tamamen
katılmadığı sağlık yönden Renkler
• Bordo,
• Kahve,
• Gri
Cins farklılığı ise,
• Kızıl
22. Kadınların
• Sevdikleri renkler: Kırmızı, Mavi
• Sevmedikleri renkler: Sarı ve Turuncu
• Süslenmesinde değer verdikleri renkler: Beyaz, Mavi ve Kahve
Erkeklerin
• Sevdikleri renkler: Beyaz, Mavi, Siyah ve Yeşil
• Sevmedikleri renkler: Penbe,Turuncu
• Süslenmede değer verdikleri renkler: Beyaz, Mavi ve Sarı
23. Araştırma Sonuçu
Değerlendirmede
Problemler
Disiplin problemleri
Kültür bozukluğu
Yaşam koşulları
Eğitim incelenmemiş zayıf noktalar
Praktik çalışmaların yokluğu
Ezbere dayalı eğitim
Öneriler
• Renk ve Kültür derslerinin, özellikle türk halkları kültür derslerinin olması
• Sağlığa yönelik toplantılara katılma(seminer,panel vb.)
• Kuralların doğru yönlendirilmesi ve uygulanması
24. Yeryüzünde sizin için
yarattığı değişik
renklerdeki şeyleri de sizin
hizmetinize sunmuştur.
Elbette bunda öğüt alan
kimseler için bir ibret vardır.
KUR'AN, Nahl Suresi (SURE