1. Ισπανικός
Εμφύλιος
Πόλεμος (1936-
1939)
Παρουσίαση από τους μαθητές του Α2,
του 3ου ΓΕΛ Σερρών:
❏ Ευγενίδου Αναστασία
❏ Λίλλης Κωνσταντίνος
❏ Θύμιαρου Δήμητρα
❏ Κρέτσης Κωνσταντίνος
❏ Καρακούτης Γιώργος

2. Ισπανία 1936-
1939
ΔΙΠΛΗ ΙΣΠΑΝΙΑ
ΕΜΦΥΛΙΟΣ
ΠΟΛΕΜΟΣ

3. Εμφύλιος Πόλεμος
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό στην
ανθρωπότητα από τον πόλεμο, πόσο
μάλλον αν αυτός είναι και εμφύλιος. Ο
πόλεμος υπονομεύει την ειρήνη, διαταράσσει τις
κοινωνικές ισορροπίες και προκαλεί αμέτρητα
θύματα, υλικές και ηθικές ζημιές. Αποτελεί
γεγονός που στιγματίζει την κοινωνία, μιας και
αδέρφια αλληλοσκοτώνονται,γονείς έρχονται
αντιμέτωποι με τα παιδιά τους, φίλοι και
συγγενείς επιστρατεύονται σε αντίπαλες
παρατάξεις και οδηγούνται στην αιματοχυσία.
Έτσι, και ο Ισπανικός εμφύλιος στα τρία
χρόνια που διήρκεσε ήταν άγριος και
ανελέητος.

4. Αντίπαλες Παρατάξεις
Μανουέλ Αθάνια
Δημοκράτες- Αριστερά
● φιλελεύθεροι αστοί
● σοσιαλιστές
● κομμουνιστές/φιλοσοβιετικοί
● Βασκώνοι - Καταλονοί
● Αντίθετοι με τον κλήρο
Στόχοι:
❖ Αυτονομία της Καταλονίας- Βασκωνίας
❖ Κατοχή καλλιεργήσιμης γης
❖ Περιορισμός δύναμης της Καθολικής
Εκκλησίας
Φράνκο
Εθνικιστές - Δεξιά
● δεξιοί
● ακροδεξιοί
● μεγαλογαιοκτήμονες
● πλουτοκρατία της ισπανίας
● καθολική
Στόχοι:
❖ Συγκεντρωτικό κράτος
❖ Μη αυτονομία της Βασκωνίας και
της Καταλονίας.

5. ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ - Πολιτική αστάθεια (1931 - 1936)
• Τεράστια κοινωνικά προβλήματα: Φτωχοί εργάτες και αγρότες, χωρίς
κοινωνική προστασία, καταπιεσμένοι, χωρίς προοπτικές. Η εκκλησία και η
στρατιωτική ελίτ στηρίζει τους μεγαλοκτηματίες και τους ισχυρούς.
• Αυτονομιστικές τάσεις των περιοχών της Καταλονίας και της χώρας των
Βάσκων που έβρισκαν αντίθετους τους εθνικιστές. Οι περιοχές αυτές
πλήρωναν δυσανάλογα μεγάλους φόρους και δεν αισθάνονταν πολιτισμικά
κοντά στην Καστίλλη.
• Συγκέντρωση της εξουσίας: Παρά την ύπαρξη φιλελεύθερου συντάγματος,
την πραγματική εξουσία την ασκούσε ένας αντιδραστικός συνασπισμός που
συναποτελούσαν η μοναρχία, ο κλήρος, ο στρατός, η μεγάλη γαιοκτησία και τα
βιομηχανικά συμφέροντα του βορείου κυρίως τμήματος της χώρας.

6. Επιθέσεις
Δημοκράτες
1. σφαγές του κλήρου (μοναχών -
ιερέων)
2. πυρπολήσεις ναών μοναστηριών
Εθνικιστές
1. μαζικές εκκαθαρίσεις αντιπάλων και
διαφωνούντων εκμισθώνοντας
ανθρώπους του υποκόσμου
2. θύμα τους ο θεατρικος συγγραφέας
Φρεντερίκο Γκάρθια Λόρκα

7. ➔ Η Μάχη της Χαράμα δόθηκε τον
Φεβρουάριο του 1937. Ξεκίνησε με τη
μαζική επίθεση των δυνάμεων του
Φράνκο κατά των Δημοκρατικών, με
σκοπό την κατάληψη της Μαδρίτης.
Τελείωσε με τον θρίαμβο των
δημοκρατικών δυνάμεων.
➔ Η Μάχη του Έβρου (Ιούλιος-Νοέμβριος
1938) ήταν η σπουδαιότερη και
σκληρότερη του Ισπανικού Εμφυλίου.
Ήταν η τελευταία μεγάλη αντεπίθεση των
Δημοκρατικών. Η στρατηγική αποτυχία
τους επιτάχυνε τον ερχομό της ήττας.
➔ Η 15η Διεθνής Ταξιαρχία συγκροτήθηκε
στο Αλμπαθέτε το 1937 κι αποτελούνταν
κυρίως από Βρετανούς, Αμερικανούς,
Βέλγους και το βαλκανικό Τάγμα
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΜΑΧΕΣ

8. Βομβαρδισμός της Γκουέρνικα
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου η Γερμανική ναζιστική αεροπορία καθώς
και η αντίστοιχη Ιταλική βομβάρδισαν πολλές πόλεις και χωριά. Ανάμεσα τους και
τη βασκική πόλη Γκερνίκα (Guernica/Gernika), την οποία ισοπέδωσαν στις 26
Απριλίου 1937 σκοτώνοντας μόνο αμάχους.

9. Γκουέρνικα του Πικάσο
Το έργο αυτό του Πικάσο,
εμπνευσμένο από τον βομβαρδισμό
της Γκουέρνικα, είναι μία τεράστια
ελαιογραφία. Ήταν παραγγελία της
δημοκρατικής κυβέρνησης της
Ισπανίας για τη Διεθνή Έκθεση του
Παρισιού το 1937. Περιγράφει την
απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την
απόγνωση του πολέμου. Δείχνει ένα
σκηνικό θανάτου, με διαμελισμένα
ζώα και ανθρώπους, γυναίκες να
κλαίνε, κρατώντας νεκρά μωρά και
κατεστραμμένα κτίρια.

10. Στον Ισπανικό εμφύλιο έχασαν τη ζωή τους
πάνω από 500.000 άνθρωποι, εκ των οποίων
τουλάχιστον 100.000 εκτελέστηκαν κατά
συντριπτική πλειοψηφία από τον στρατό του
Φράνκο. Η βία και οι φρικαλεότητες ήταν
αναπόσπαστο κομμάτι του πολέμου που
οδήγησαν πλήθος προσφύγων να καταφύγει
στο εξωτερικό. Στην Εθνικιστική πλευρά
εκτελέστηκαν μέλη δεξιών κομμάτων και
καθολικών οργανώσεων, μεγαλοαστοί και
γαιοκτήμονες, ενώ πραγματικός διωγμός
εξαπολύθηκε εναντίον των κληρικών. Από την
άλλη πλευρά όμοια αντιμετώπιση είχαν μέλη
αριστερών και δημοκρατικών κομμάτων,
συνδικαλιστές, κρατικοί λειτουργοί και δάσκαλοι
με προοδευτικές τάσεις εκτελέστηκαν κατά
χιλιάδες.
Θύματα

11. Διεθνής Υποστήριξη
Ο Ισπανικός Εμφύλιος ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας.
Βοήθεια προς τους Δημοκρατικούς: Εκτός από τη Σοβιετική Ένωση, τη
Γαλλία και το Μεξικό, χιλιάδες αντιφασίστες από όλο τον κόσμο εντάχθηκαν
στις λεγόμενες «Διεθνείς Ταξιαρχίες». Περίπου 50.000 έλαβαν μέρος στις
επιχειρήσεις στο πλευρό τους και 10.000 από αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ στις
χώρες τους. Ανάμεσά τους και πολλοί Έλληνες, γύρω στους 300, παρότι στη
χώρα μας κυβερνούσε το φασίζον καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη
Μεταξά. Ο τελευταίος, μάλιστα παρά την ιδεολογική του συγγένεια με τον Φράνκο,
δεν δίστασε να πουλήσει πολεμοφόδια στους Δημοκρατικούς.
Βοήθεια προς τους Εθνικιστές: Η φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι και η
ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ έθεσαν στη διάθεσή τους έμψυχο και άψυχο υλικό.

12. Έκβαση Πολέμου
Παρά τη βοήθεια, η κυβέρνηση των Δημοκρατικών κατέρρευσε. Με την κατάληψη
της Βαρκελώνης (26 Ιανουαρίου 1939) και της Μαδρίτης (28 Μαρτίου 1939), ο
ισπανικός εμφύλιος έλαβε και τυπικά τέλος την 1η Απριλίου 1939. Ο Φράνκο
ήταν, πλέον, ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Επέβαλε μία στυγνή και φασίζουσα
δικτατορία, η οποία κατέρρευσε με τον θάνατό του το 1975, οπότε η Ισπανία
ανέπνευσε ξανά τον αέρα της Δημοκρατίας.

13. Ισπανικός εμφύλιος - Πηγή έμπνευσης πολλών
καλλιτεχνών
Η νίκη των Εθνικιστικών δυνάμεων του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο σε
συνδυασμό με τις φρικαλεότητες κατά τη διάρκεια του πολέμου ενέπνευσαν
καλλιτέχνες να αποτυπώσουν στην τέχνη τους όλα τα συναισθήματα που τους
διέγειρε η απέχθεια για τον πόλεμο.
Πάμπλο Πικάσο
René
Iché
Ζουάν Μιρό
Σαλβαδόρ Νταλί
Νίκος
Καζαντζάκης
Τζορτζ
Όργουελ
Έρνεστ
Χέμινγουεϊ
Victoria Hislop
Νίκος
Εγγονόπουλος

14. Γλυπτά
Γλυπτό Guernica, που δημιουργήθηκε από το Γάλλο γλύπτη René Iché το 1937.

15. Ζωγραφική
«Νεκρή φύση με παλιό παπούτσι» (1937)- Ζουάν Μιρό Το «Πρόσωπο του Πολέμου» (1940)- Σαλβαδόρ Νταλί

16. Έργο που αποτελεί κραυγή διαμαρτυρίας του Πικάσο για τον βομβαρδισμό των
άμαχων πληθυσμών.

17. Κινηματογράφος

19. Λογοτεχνία
● Πεθαίνοντας στην Καταλονία –Τζορτζ Όργουελ
● Για ποιον χτυπά η καμπάνα – Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1940)
● Ο Γυρισμός – Victoria Hislop

20. Ποίημα

22. Βιβλιογραφία
1. https://frapress.gr/2017/02/o-emfilios-polemos-stin-ispania-mesa-apo-tin-
techni/
2. https://www.slideshare.net/Apapageorgiou67/ss-61874594
3. https://www.sansimera.gr/articles/165
4. https://mail.google.com/mail/u/0?ui=2&ik=4ce3be2413&attid=0.1&permmsgid
=msg-f:1685890956520386658&th=17657ce48970f062&view=att&disp=safe