Lezing voor groep directies over impact en gevolgen van de pandemie op onderwijs

1. ONDERWIJS TIJDENS
EN NA COVID19
26/1/2021
Dirk Van Damme
OECD/EDU

2. COVID-19 HEEFT ONDERWIJS
MIDSCHEEPS GERAAKT
2

3. • België heeft in de eerste golf (maart-juni) gedurende 15,7 weken de
scholen gesloten, wat relatief vrij lang is (OESO: 14 weken).
• Het Vlaamse onderwijs was niet voorbereid en had significante
comparatieve tekorten om de schoolsluitingen goed door te komen
– Er was geen scenario voor afstandsonderwijs
– Investeringen in ICT en technologie in de voorbije jaren waren te laag
om een duurzame basis voor afstandsonderwijs te leggen
– Slechts 38% van de leraren rapporteerde in TALIS 2018 frequent
digitale onderwijsmiddelen te gebruiken (OESO-gemiddelde 53%,
Denemarken >90%).
Impact van COVID19 op onderwijs

4. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Denmark
New
Zealand
Australia
United
Arab
Emirates
Colombia
Russia
Mexico
Turkey
Kazakhstan
Alberta
(Canada)
CABA
(Argentina)
Chile
Sweden
Lithuania
United
States
Portugal
Romania
Iceland
Georgia
OECD
average-31
Israel
Spain
Netherlands
Finland
Saudi
Arabia
Latvia
Hungary
Malta
Slovak
Republic
Italy
Croatia
Estonia
Bulgaria
Viet
Nam
Singapore
Brazil
England
(UK)
South
Africa
Flemish
(Belgium)
Slovenia
France
Czech
Republic
Austria
Korea
Belgium
Shanghai
(China)
French
(Belgium)
Japan
2018 2013
Tables I.2.1 and I.2.4
Technology use (TALIS 2018)
Percentage of teachers who “frequently” or “always” let students use ICT for projects or class work
%

5. Teachers themselves do not rely heavily on distance learning for their
own professional development
Percentage of lower secondary teachers who participated in selected types of professional development (2018)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Lithuania
Latvia
Slovenia
Australia
Austria
Estonia
Netherlands
Belgium
Fl.
Alberta
(Canada)
New
Zealand
Turkey
Russian
Federation
Iceland
Czech
Republic
Israel
United
States
Italy
OECD
average
Korea
Chinese
Taipei
England
(UK)
Shanghai
(China)
Sweden
Norway
Denmark
Saudi
Arabia
Spain
South
Africa
Finland
Portugal
CABA
(Argentina)²
Brazil
Belgium
Slovak
Republic
Hungary
Colombia
Chile
Mexico
France
Japan
French
Comm.
(Belgium)
%
Courses/seminars attended in person
Peer and/or self-observation and coaching as part of a formal school arrangement
Online courses/seminars
Formal qualification programme¹

6. • Afstandsonderwijs heeft de verschillen tussen leerlingen
uitvergroot op velerlei vlakken
– Grote verschillen tussen leerlingen en scholen
– Sociaal-economische achtergrond erg belangrijk, maar opletten om
ze niet te deterministisch te bekijken
– Actieve betrokkenheid en ondersteuning door ouders is absoluut
cruciale factor
– Niet vergeten dat voor sommige leerlingen en in sommige scholen
afstandsonderwijs wel degelijk goed gefunctioneerd heeft;
buitenlands onderzoek suggereert dat sommige lln zelfs beter
performeren
Sociale en digitale kloof

7. • Digitale kloof
– Eerste digitale kloof: infrastructuur, uitrusting, connectiviteit
• Belangrijk, maar slechts minimale voorwaarde.
– Tweede digitale kloof: competenties
• Leraren: indicaties dat digitale competenties Vlaamse leraren laag zijn
• Leerlingen: vergeet dat huidige generaties lln ‘digital natives’ zijn; hun
digitale competenties zijn eerder laag
– Derde digitale kloof: actief gebruik digitale infrastructuur en
mogelijkheden
Sociale en digitale kloof

8. GEVOLGEN VAN SCHOOLSLUITINGEN

9. Learning loss
(Belgium/Flemish sample comparing June 2020 test results with 2015-19 results)
https://feb.kuleuven.be/research/economics/ces/documents/DPS/2020/dps2017.pdf
9

10. Learning loss
(NFER survey of 1782 teachers in the UK)
https://www.nfer.ac.uk/media/4119/schools_responses_to_covid_19_the_challenges_facing_schools_and_pupils_in_september_2020.pdf 10

11. 11
Learning loss
(Univ of Oxford study of Dutch schools)

12. Learning loss in hybrid teaching & learning mode
Source: http://www.nber.org/papers/w27431 12

13. Study time decreased
Swiss study
DOI: 10.1016/j.rssm.2020.100554

14. Grootschalig Frans onderzoek toont integendeel
positieve evolutie leerresultaten

15. • We zien nu pas eerste ernstige onderzoeken. Veel meer onderzoek nodig.
• Conceptuele en methodologische discussies onder onderzoekers.
• Enkele voorlopige conclusies
– Wat zeker is, is dat de kloof tussen leerlingen (naar sociaal-economische
achtergrond, maar ook andere factoren) is toegenomen
– Kwetsbare leerlingen hebben bijzonder weinig vooruitgang geboekt, maar
sterke leerlingen hebben relatief weinig schade opgelopen en hebben soms
zelfs vooruitgang geboekt
– Leerprocessen hebben voor sommigen aan efficiëntie gewonnen
– Ondersteuning door leraren én ouders van ontzettend groot belang geweest
Hebben leerlingen grote cognitieve schade opgelopen?

16. • Schoolsluitingen hebben een sterke negatieve impact op
cognitieve ontwikkeling, maar
– Veel hangt af van kwaliteit vervangend aanbod (afstandsonderwijs,
tutoring, zelfstudie, enz.)
– Rol van ouders cruciaal in het milderen van de negatieve effecten
– Weinig onderzoek over de mate waarin leerverlies kan geremedieerd
worden op school
• Onderzoek naar effecten op lange termijn suggereren meer
vroegtijdig schoolverlaten, lager niveau kwalificaties, en
inkomens- en welvaartsverlies
Hoe erg is de cognitieve schade op termijn?

17. • Scholen vervullen naast cognitieve ook vele niet-cognitieve
functies, waaronder sociale en emotionele ontwikkeling
• School is ook erg cruciale gemeenschapsvormende factor in de
lokale gemeenschap
• Voor kwetsbare groepen is de school misschien wel belangrijkste
maatschappelijke institutie
• Schoolsluitingen hebben wellicht (maar onderzoek ontbreekt
vooralsnog) grote schade berokkend op niet-cognitief vlak
Belang van niet-cognitieve dimensies

18. STRATEGIEËN
18

19. 1. Fixeer je niet op per se willen redden van instructietijd
– Er is geen relatie tussen instructietijd en leeruitkomsten
Strategieën

20. Learning time ≠ learning outcomes
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
0
10
20
30
40
50
60
70
Finland
Germany
Switzerland
Sweden
Estonia
New
Zealand
Japan
Czech
Republic
Macao
(China)
Netherlands
Ireland
France
United
Kingdom
Australia
Norway
Iceland
Canada
Belgium
Slovenia
Hong
Kong
(China)
Latvia
OECD
average
Lithuania
Uruguay
Luxembourg
Portugal
Slovak
Republic
Denmark
Poland
Hungary
Singapore
Austria
United
States
Chinese
Taipei
Israel
Croatia
Korea
Russia
Bulgaria
Greece
Italy
Turkey
Chile
Brazil
Colombia
Mexico
Costa
Rica
Montenegro
Peru
Qatar
United
Arab
Emirates
Thailand
Dominican
Republic
Score
points
in
reading
per
hour
of
learning
time
Hours
Time in school
Learning out of school
Productivity
Note: Learning time is based on reports by 15-year-old students in the same country/economy in response to the PISA 2015 questionnaire,
Productivity is measured by score points in reading per hour of total learning time

21. 1. Fixeer je niet op per se willen redden van instructietijd
– Er is geen relatie tussen instructietijd en leeruitkomsten
2. Probeer niet uit alle macht het klassikaal contactonderwijs te
redden, maar bereid je voor op hybride situaties waartussen snel
kan geschakeld worden
Strategieën

22. 1. Fixeer je niet op per se willen redden van instructietijd
– Er is geen relatie tussen instructietijd en leeruitkomsten
2. Probeer niet uit alle macht het klassikaal contactonderwijs te
redden, maar bereid je voor op hybride situaties waartussen snel
kan geschakeld worden
3. Herdenk curriculum en prioriteer eindtermen
– De ‘Marie Kondo approach’
Strategieën

23. ‘Marie Kondo-ing the curriculum’
Reich, J. & Mehta J. (2020) Imagining September: Principles and Design Elements
for Ambitious Schools during Covid-19. Retrieved from https://edarxiv.org/gqa2w

24. 1. Fixeer je niet op per se willen redden van instructietijd
– Er is geen relatie tussen instructietijd en leeruitkomsten
2. Probeer niet uit alle macht het klassikaal contactonderwijs te
redden, maar bereid je voor op hybride situaties waartussen snel
kan geschakeld worden
3. Herdenk curriculum en prioriteer eindtermen
– De ‘Marie Kondo approach’
4. Hou toetsing, assessment, examens zo zorgvuldig mogelijk
– Leerlingen hebben groot belang bij zorgvuldig toetsingsbeleid
Strategieën

25. 1. Fixeer je niet op per se willen redden van instructietijd
– Er is geen relatie tussen instructietijd en leeruitkomsten
2. Probeer niet uit alle macht het klassikaal contactonderwijs te
redden, maar bereid je voor op hybride situaties waartussen snel
kan geschakeld worden
3. Herdenk curriculum en prioriteer eindtermen
– De ‘Marie Kondo approach’
4. Hou toetsing, assessment, examens zo zorgvuldig mogelijk
– Leerlingen hebben groot belang bij zorgvuldig toetsingsbeleid
5. Investeer in een krachtig en effectiever sociaal beleid op school
Strategieën

26. DE LANGE TERMIJN
26

27. • Het gaat er niet om uit deze éénmalige COVID19 pandemie te
geraken. Er volgen nog pandemieën…
De lange termijn
“Although sometimes referred to as very rare and unexpected ‘black swan’ events,
scientists, healthcare practitioners and others had warned policy makers of the
high likelihood of pandemics. Epidemics and pandemics have occurred throughout
human history and are the predictable result of an increasingly growing,
urbanised and mobile human world population that is expanding into and
exploiting the natural world (UNEP & ILRI, 2020; IPBES, 2020). Indeed, COVID-19
is the latest in a series of recent epidemics and pandemics, and will not be the last
one. In fact, the rate of emerging infectious disease outbreaks seems to be
increasing significantly over time (GPMB, 2019; Jones et al., 2008; Moon et al.,
2017; Smith et al., 2014). In addition, the socioeconomic costs of these outbreaks
are also reported to be increasing (Dobson et al., 2020).”
European Commission (2020), Improving pandemic preparedness and management.
Published 12 November 2020. https://ec.europa.eu/info/news/coronavirus-advisors-
provide-joint-opinion-pandemic-preparedness-and-management-2020-nov-11_en

28. • Zorg ervoor dat onderwijssysteem robuust en veerkrachtig is om
externe shocks op te vangen.
– Ten overvloede: versterk de professionele competenties van leraren
en schoolteams
– Zorg voor een adequate technologische infrastructuur langs de kant
van scholen en leraren en langs de kant van leerlingen
– Zorg voor protocollen, niet alleen op vlak van veiligheid, maar ook
op pedagogisch vlak
– Versterk de sociale rol van de school naar kwetsbare leerlingen en
geef meer ruimte aan sterke leerlingen
De lange termijn

29. • COVID19 zal een trigger zijn om fundamentele vragen te stellen
bij het her-denken van effectief onderwijs
– Tegelijk zal de drang om zonder meer het oude ‘normaal’ te
herstellen, bijzonder groot zijn
• Van groot belang om het gigantische experiment dat COVID19 in
onderwijs heeft teweeggebracht, zorgvuldig te analyseren en te
evalueren en er lessen uit te trekken
Onderwijs opnieuw uitvinden

30. • Belangrijke vragen in dit verband:
– Groot belang van degelijk optuigen van digitaal afstandsonderwijs
• Digitalisering zal eindelijk doorbreken in onderwijs
– Afstappen van ‘industrieel’ onderwijsmodel met zijn ‘one size fits all’
• Flexibeler trajecten, differentiatie, maar extreme individualisering
vermijden
– Onderwijsdoelen en eindtermen: groter belang aan skills zoals
‘resilience’, doorzettingsvermogen, moed, enz.; meer reflectie over
wat echt essentieel is
Onderwijs opnieuw uitvinden

31. Dank voor uw aandacht!
dirk.vandamme@oecd.org
www.oecd.org/edu
twitter @VanDammeEDU
31