SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 67
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Update Groene Netten
Joost Brinkman, Accenture
@joostbrinkman 3
@joostbrinkman 4
Source: Measuring Earth’s polar ice sheets from space, A. Shepherd
GREENLAND ANTARCTIC
7 meters 57 meters
@joostbrinkman
ZERO CARBON ROADMAP
5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2020 2030 2040 2050
Global CO2 emissions
CO2 from land use
CO2 removal
Emissions (GtCO2/yr)
Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved.
C
Welke oppervlakte is nodig om alle autos in de EU te laten
rijden (op elektriciteit)
6
B
A
D
Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved.
Hoeveel huishoudens kun je van energie voorzien als het
IJsselmeer vol legt met zonnepanelen
12-4-2017 7
40.000.000
Ijsselmeer is 1.100 km2 groot. Elke vierkante meter kan 120kWh/jr opwekken.
Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved.
Hoeveel energie coöperaties zijn er in NL?
8
Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved.
Solarus maakt PTV panelen.
Hoeveel meer energie halen die uit een m2?
9
Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved.
Het kost ~€ 25k om een huis tot Nul op de Meter te maken.
Wat zijn de maandelijkse kosten als je dit in 15jr aflost?
10
PLATFORM GROENE NETTEN
Poweredby
11
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Henk Ferwerda
Nederlandse Gasunie
Energiebesparing
Workshop Groene Netten, 6 april 2017
Verkleinen voetafdruk met Groene Netten;
Energiebesparing
Groningen, april 2017
In het verleden was welvaart synoniem met “De schoorsteen moet roken”
▪ Onderdeel van welvaart is het kunnen beschikken over infrastructuur
voor veiligheid, transport, communicatie en energie
▪ Netwerken brengen vraag en aanbod bij elkaar
Toewerken naar welvaart zonder emissie
Groningen, april 2017
Maken van de transitie
▪ Op welke wijze kunnen infra beheerders samenwerken om de transitie te
maken?
▪ Samenwerkende netbeheerders bij energiebesparing
▪ Optimaliseren inzet van de middelen
▪ Leren van elkaars successen
▪ Iedere netbeheerder zoekt tevens oplossingen in eigen
aandachtsgebied
Groningen, april 2017
Samenwerking
▪ Optimaliseren
▪ Werken aan een proefproject van Gasunie samen met regionale
netbeheerder om gas minder warm af te leveren na drukreductie
▪ Energie efficiënte invoeding van Groen Gas
▪ Leren van elkaar
▪ Elkaar uitdagen bij de criteria van een besparingsproject
▪ Deelgenoot maken van succesvolle aanpak
Groningen, april 2017
Uitdagingen in eigen vakgebied
▪ Vind oplossingen in de keten, zelfs als ze niet bijdragen aan je eigen
bedrijfsresultaat
▪ Eigen werknemers energiebewuster maken
▪ Buurkracht; GroningenWoontSlim
▪ Energiebesparing in gebouwde omgeving
▪ Gasunie heeft 35 jaar geleden de Hoog Rendement CV ketel ontwikkeld
▪ Hybride Warmtepomp
Biedt nieuwe mogelijkheden op energiebesparing en intensiveert samenwerking tussen
de netbeheerders
Groningen, april 2017
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Margo Blom
KPN
Sharing Assets
en andere mogelijkheden om assets te delen
Marga Blom
6 april 2017
Pilot KPN en Assets
Sharing Assets
Assets KPN
• KPN heeft noodstroomaggregaten maar
accu’s op ale locaties
• Capaciteit 2-5 uur (2 uur zelf nodig) bij
stroomuitval
• Overschot doordat eigen energieverbruik
daalt
-60% in 2030 tov 2010
Dutch Power meeting 6 april 2017SHARING ASSETS24
Hergebruik Accu’s op KPN locaties (ca. 1400)
Pilot met Tennet
• Accu’s inzetten voor primaire reserv
• Capaciteit
• 6,4 MW symmetrisch
• 13,5 MW asymmetrisch
• Deels “oude” accu’s
• Voldoende ruimte
• In centrum steden / wijken
Nog in onderzoek:
• Aansturing via rectifiers
• Meten en rapporteren
• Symmetrisch of asymmetrisch
Alternatieven
• Sharing ruimte met DSO’s?
G
~
=
load A
load B
accu’s
Workshop Sharing Assets
Onze klanten hebben in 2016 dankzij het gebruik van deze diensten met elkaar meer
dan 60 miljoen euro bespaard en 1,8 PJ
CLASSIFICATIETITEL VAN DE PRESENTATIE25
Kosten / energie besparen met ICT
Besparingsmogelijkheden:
• Minder apparatuur en meer flexibiliteit door cloud-
oplossingen
• Minder reizen door beter plannen en monitoring op
afstand
• Beter samenwerken door nieuwe technologie
• Niet alleen technische probleem / oplossing, maar
vooral ook manegerial
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Margriet Rouhof
TenneT TSO
SF6 – wat is het en wat doet het?
• SF6 is een van de broeikasgassen die, naast CO2 als belangrijkste
broeikasgas, mede verantwoordelijk wordt beschouwd voor de
versterking van het broeikaseffect.
• Een kilogram SF6 heeft 23.900 keer meer impact dan een
kilogram CO2.
• Het gas wordt al tientallen jaren gebruikt als isolatie- en
blusmedium in schakelinstallaties en maakt compactere
schakelinstallaties mogelijk, wat met name in bebouwde
omgeving vaak noodzakelijk is.
28
De feiten
SF6 – de uitdagingen
29
Technisch Procesmatig Financieel …..
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Andreas Plenk
Alfen
32
Investing in Copper or
Storage?
33
Some 45 GWh energy storage is required to facilitate
the energy transition
Source: Goldman Sachs, The Power Shift, European utilities to rediscover growth on path to Low Carbon Economy, September 2016
2016-2025 incremental capex needs of European utilities
€ bln, power distribution capex to implement energy transition
18
7
87
62
Network
digitalisation
Energy
storage
E-mobility Total
Network
digitisation
• Upgrading transformer substations
‒ Absorb the output generated by RES
‒ Self-adjust the frequency of the grid
‒ Fit sensors and communication devices,
ultimately leading to pre-emptive
maintenance
• Developing and installing software to
manage the grid and run the analytics
needed to self-adjust and self-heal the grid
• Installing smart meters
Energy
storage
• Implementing storage of some 45 GWh to
back up renewables, allow for daily arbitrage
and lower overall costs, and grant system
stability
E-mobility
• Charging infrastructure required to ensure
the incipient electrification of passenger cars
34
Energy storage as linking pin in our energy system
Transformer
substations
EV charging
Renewable generation
(Local) electricity
grids
Grid automation
Text
Text Text
Energy
Storage
35
Key applications of energy storage
Load balancing
• As a result of the growing demand of electricity in combination with local intermittent renewable
power generation, the grid has to facilitate increasingly fluctuating patterns
• Energy storage can stabilize the grid and limits investments in grids and grid connections, for
example in combination with EV charging plazas or fast charging stations
Energy trading
• Energy storage allows for trading on energy markets such as imbalance settlement and frequency
control
• These trading options allow for significant improvements in return on investment from sustainable
energy sources
Off-grid
• Energy storage enables autonomous electricity grids in combination with solar or wind energy. As
such TheBattery provides an alternative for new grid connections or oil-fueled generators
• It delivers a reliable supply of electricity for production processes in parts of the world without
(stable) electricity grids, and offers solutions for temporary sites such as festivals
36
So…
Storage…
…or copper?
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Harry van de Pol
Rijkswaterstaat
Stats: ter
Petaplan:
een stoer plan
39
40
Vraag infrabeheerders = aanbod infrabeheerders
Verkenning: 15-25 PJ
wind
zon op water
zon op land
What would Lely do?
Een stoer plan: Petaplan
Grootschalige opwek areaal RWS en Prorail,
samen met Alliander, Stedin, Enexis
Opwekpotentie (conservatief): 15-25PJ
zelfde ordegrootte als het energieverbruik van de partners
Opgave voor Nederland: dit x100
Zon en Wind
van Zee tot Zevenaar
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Reinout Wissenburg
Stedin Netbeheer
54
Het is onze gezamenlijke ambitie om het inzicht in de
keten van onze producten en diensten te vergroten.
Als eerste richten we ons op inzicht in de gebruikte
grondstoffen, omdat daar impact zit, het tastbaar is
en het de meeste potentie heeft voor
duurzaamheidsverbeteringen.
Uiterlijk in 2020 zullen alle partners informatie over
grondstoffen op een uniforme manier bij
hun relevante leveranciers uitvragen.
Graag werken we samen met leveranciers aan het
bereiken van deze ambitie, wat alleen lukt als alle
ketenpartners meewerken.
TRANSPARANTIE
AMBITIE
N.B. Definities zullen zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande definities uit
het Global Reporting Initiative en NEN-normen
55
Het grondstofpaspoort van AVK/Alliander
blijkt uit de vergelijking van MVO Nederland
in opdracht van Groene Netten daarbij op dit
moment het meest geschikt. Hierom nemen
we dit ontwerp als startpunt.
De komende jaren zal dit concept door
praktijktoetsen en in samenwerking door
ontwikkeld worden naar een uniforme
manier om de belangrijke data over
producten op te halen.
TRANSPARANTIE
GRONDSTOFPASPOORT
N.B. Het is onze wens om de data-verzameling te vereenvoudigen, en
uitdrukkelijk niet om een nieuwe certificering op te zetten. Opgehaalde
informatie kan gebruikt worden voor verdere analyse, bijvoorbeeld in
DuboCalc.
56
TRANSPARANTIE
2017
In 2017 kunnen de volgende tests verwacht worden:
- Enexis, Stedin en Alliander testen het format bij de
gezamenlijke aanbesteding van
distributietransformatoren
- Gasunie test het format bij de aanbesteding van
kunststof palen
- Stedin zal het format inzetten bij de aanbesteding van
kabels
- Tennet test bij een aanbesteding over wind op zee
- Transparantie wordt door Stedin opgenomen in het
inkoopbeleid
- Enexis zal het format inzetten als
uitvoeringsvoorwaarde bij die aanbestedingen
waarbinnen dat past
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Ariaan de Jong
Alliander
Veiligheidskleding Representatieve
kleding
PBM’s
Volledig circulaire kleding in 2023!
CIRCULAIRE
KABEL
TRANSPARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING ASSETS SF6
Daphne Verreth
Enexis
▪ Enexis & Liander besteden aandacht aan het icoonproject circulaire kabel:
▪ Enexis heeft de circulaire kabel voor het eerst meegenomen in de Europese aanbesteding
▪ Samenwerking Enexis/Liander en kabelfabrikanten binnen RACE programma: Realisatie van
Acceleratie naar een Circulaire Economie
▪ Er lopen op dit moment meerdere pilots/onderzoeken, zoals:
▪ Prysmian P-laser. De P-Laser kabel wordt vervaardigd met thermoplastische materialen en
uit elke kilometer kabel kan 500kg plastic worden teruggewonnen
▪ MS kabel: mogelijkheid om een kabel met groter aandeel recyclaat te produceren
▪ Meetlat: ontwikkeling meetlat duurzame asset/kabel: methodiek waarmee de duurzaamheid
van kabel ontwerpen objectief berekend kan worden. Effect van individuele maatregelen
worden bepaald en voorstellen van leveranciers kunnen onderling vergeleken en gescoord
worden
▪ Afgelopen jaar is er dus gewerkt aan 1) minder materiaal 2) recyclebaar materiaal
3) gebruik van recyclaat en 4) minder uitputting grondstoffen
▪ In november 2016 is n.a.v. een workshop op de nationale Kabeldag gebleken dat
……..circulariteit lastig is te definiëren & wanneer is circulair circulair genoeg?
…….. Recyclebaar of Gerecycled?
…………………is er wel genoeg afval beschikbaar die ook van voldoende kwaliteit is?
▪ Dit jaar en komend jaar gaan we (o.a.) analyseren en onderzoeken:
▪ Ook Liander gaat de circulaire kabel integreren binnen MS/LS Europese aanbesteding
▪ Kalibratie meetlat
▪ Starten technisch onderzoek naar pilot op laagspanning met recyclebaar materiaal
▪ Starten analyse hoe we aan voldoende (kwalitatief goed) afval komen om recyclaat te gebruiken in kabels
Is er voldoende (en kwalitatief) afval
beschikbaar t.b.v. recyclaat in kabels?
Workshop Circulaire Kabel
CIRCULAIRE
KABEL
TRANS-
PARANTIE
ENERGIE
BESPARING
PETA PLAN
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING
ASSETS
SF6
3
1
2
45
6
7
CIRCULAIRE
KABEL
TRANS-
PARANTIE
ENERGIE
BESPARING
VEILIGHEIDS
KLEDING
OPSLAG
SHARING
ASSETS
SF6
31 2
4 5 6
7
RONDE 1: 15.55 - 16.35
RONDE 2: 16.40 - 17.20

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

2 energie besparen slimme lichtregeling2
2 energie besparen slimme lichtregeling22 energie besparen slimme lichtregeling2
2 energie besparen slimme lichtregeling2Lighting Controls BV
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenNetherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Rianne t Hoen - DNV GL
Rianne t Hoen - DNV GLRianne t Hoen - DNV GL
Rianne t Hoen - DNV GLDutch Power
 
2. FME - Fedet - Marcel den Haan
2. FME - Fedet - Marcel den Haan 2. FME - Fedet - Marcel den Haan
2. FME - Fedet - Marcel den Haan Dutch Power
 
Seminar Zon en wind op land
Seminar Zon en wind op landSeminar Zon en wind op land
Seminar Zon en wind op landAKD
 
Johanna Knijff, Pro Rail
Johanna Knijff, Pro RailJohanna Knijff, Pro Rail
Johanna Knijff, Pro RailDutch Power
 
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)kristelijn
 
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaal
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaalGroen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaal
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaalJochen Govaert
 
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen Eising
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen EisingCirculaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen Eising
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen EisingDutch Power
 
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Congrestival
 
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartRonde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartCongrestival
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Els Brouwers
 
Workshop Brink Groep
Workshop Brink GroepWorkshop Brink Groep
Workshop Brink GroepLaura Calot
 
2. Co Den Hartog - Alliander
2. Co Den Hartog - Alliander2. Co Den Hartog - Alliander
2. Co Den Hartog - AllianderDutch Power
 

Was ist angesagt? (20)

Alfen - Bas Bor
Alfen - Bas BorAlfen - Bas Bor
Alfen - Bas Bor
 
2 energie besparen slimme lichtregeling2
2 energie besparen slimme lichtregeling22 energie besparen slimme lichtregeling2
2 energie besparen slimme lichtregeling2
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
 
Rianne t Hoen - DNV GL
Rianne t Hoen - DNV GLRianne t Hoen - DNV GL
Rianne t Hoen - DNV GL
 
2. FME - Fedet - Marcel den Haan
2. FME - Fedet - Marcel den Haan 2. FME - Fedet - Marcel den Haan
2. FME - Fedet - Marcel den Haan
 
Seminar Zon en wind op land
Seminar Zon en wind op landSeminar Zon en wind op land
Seminar Zon en wind op land
 
Synenergy
SynenergySynenergy
Synenergy
 
Energiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontractenEnergiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontracten
 
Johanna Knijff, Pro Rail
Johanna Knijff, Pro RailJohanna Knijff, Pro Rail
Johanna Knijff, Pro Rail
 
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)
Rijden Op Waterstof In Overijssel (3)
 
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaal
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaalGroen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaal
Groen Mechelen - Presentatie nieuwjaarsreceptie 17 finaal
 
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen Eising
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen EisingCirculaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen Eising
Circulaire ambities: keuzes maken en samenwerken - Koen Eising
 
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
Ronde 2: Europa vind wijkenergieaanpak Groningen toonaangevend. Waarom?
 
Wokshop Tu/e Co2 reductie
Wokshop Tu/e Co2 reductieWokshop Tu/e Co2 reductie
Wokshop Tu/e Co2 reductie
 
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaartRonde 1: Energiestrategie aangekaart
Ronde 1: Energiestrategie aangekaart
 
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Collectieve energie op onbenutte daken in ...
 
Workshop Brink Groep
Workshop Brink GroepWorkshop Brink Groep
Workshop Brink Groep
 
Architecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontractenArchitecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontracten
 
2. Co Den Hartog - Alliander
2. Co Den Hartog - Alliander2. Co Den Hartog - Alliander
2. Co Den Hartog - Alliander
 
Duurzame energie voor bedrijven
Duurzame energie voor bedrijvenDuurzame energie voor bedrijven
Duurzame energie voor bedrijven
 

Ähnlich wie Joost Brinkman - Update Groene Netten

B6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energieB6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energieHogeschool Utrecht
 
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFWorkshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFDutch Power
 
20100401 lt corporate - philosophie
20100401 lt corporate - philosophie20100401 lt corporate - philosophie
20100401 lt corporate - philosophieLinea Trovata
 
Flexiquest - smartgrid & datacenter
Flexiquest - smartgrid & datacenterFlexiquest - smartgrid & datacenter
Flexiquest - smartgrid & datacenterJan Wiersma
 
Bart Rootliep - Groendus
Bart Rootliep - GroendusBart Rootliep - Groendus
Bart Rootliep - GroendusDutch Power
 
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voor
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voorKaren te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voor
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voorDutch Power
 
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...Tanja Nolten
 
Energie Consultancy
Energie ConsultancyEnergie Consultancy
Energie Consultancysklawer
 
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van Morgen
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van MorgenPresentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van Morgen
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van MorgenRoger Feller
 
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0Peter Verboven
 

Ähnlich wie Joost Brinkman - Update Groene Netten (20)

B6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energieB6 Vondelparc verdient energie
B6 Vondelparc verdient energie
 
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEFWorkshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
Workshop 3 - Gijs Verhoeven TUE - Daniel Bakker KWR Water - Jan Pellis TROEF
 
Investeren In Besparen Loont
Investeren In Besparen LoontInvesteren In Besparen Loont
Investeren In Besparen Loont
 
Investeren in besparen loont
Investeren in besparen loontInvesteren in besparen loont
Investeren in besparen loont
 
20100401 lt corporate - philosophie
20100401 lt corporate - philosophie20100401 lt corporate - philosophie
20100401 lt corporate - philosophie
 
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
200211 Booosting @Co-Creation Centre - Welkomstwoord van The Green Village
 
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
 
Het derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke momentHet derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke moment
 
Flexiquest - smartgrid & datacenter
Flexiquest - smartgrid & datacenterFlexiquest - smartgrid & datacenter
Flexiquest - smartgrid & datacenter
 
Bart Rootliep - Groendus
Bart Rootliep - GroendusBart Rootliep - Groendus
Bart Rootliep - Groendus
 
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontractenHet moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
Het moet echt anders! Over energieprestatiecontracten
 
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voor
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voorKaren te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voor
Karen te Boome, Prorail - Duurzaamheid, Het spoor stelt zich voor
 
energiebesparing is investering in de toekomst
energiebesparing is investering in de toekomstenergiebesparing is investering in de toekomst
energiebesparing is investering in de toekomst
 
Duurzaamheidsmeter
DuurzaamheidsmeterDuurzaamheidsmeter
Duurzaamheidsmeter
 
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...
SMARTCirculair Excellencedag 2020 | CFP circulaire gebouwen & installatie...
 
Verduurzamen?Verduurzamen!
Verduurzamen?Verduurzamen!Verduurzamen?Verduurzamen!
Verduurzamen?Verduurzamen!
 
Energie Consultancy
Energie ConsultancyEnergie Consultancy
Energie Consultancy
 
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van Morgen
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van MorgenPresentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van Morgen
Presentatie Dag van de Openbare Ruimte - De Rotonde van Morgen
 
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0
Artikel: Energie beheren in Industrie 4.0
 
Groepsaankoop energie ’groot’ verbruik
Groepsaankoop energie ’groot’ verbruikGroepsaankoop energie ’groot’ verbruik
Groepsaankoop energie ’groot’ verbruik
 

Mehr von Dutch Power

Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power
 
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power
 
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power
 
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power
 
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power
 
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power
 
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power
 
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power
 
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERPresentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERDutch Power
 
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseurDutch Power
 
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector EnergieDutch Power
 
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - EnexisDutch Power
 
4. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter84. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter8Dutch Power
 
5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info SupportDutch Power
 
6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - ScalysDutch Power
 
7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - TechnolutionDutch Power
 

Mehr von Dutch Power (20)

Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular PlasticsDutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
Dutch Power - 26 maart 2024 - Henk Kras - Circular Plastics
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D EuropeDutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
Dutch Power - 26 maart 2024 - Diederik Peereboom - T&D Europe
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo PeraniDutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
Dutch Power - 26 maart 2024 - Pim Loef & Paolo Perani
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene nettenDutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
Dutch Power - 26 maart 2024 - Hans Nooter - Groene netten
 
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwCDutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
Dutch Power - 26 maart 2024 - Mark Tesselaar - PwC
 
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroepDutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
Dutch Power Event 1. Ruut Schalij - eRiskgroep
 
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneTDutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
Dutch Power Event 2. Joost Greunsven - TenneT
 
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRGDutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
Dutch Power Event 3. Marieke van Gemert - NRG
 
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdfDutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
Dutch Power Event 4. Rick Bulk - ANVS.pdf
 
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdfDutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
Dutch Power Event 5. Dirk Rabelink - ULC energy.pdf
 
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMRDutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
Dutch Power Event 6. Sophie Macfarlane-Smith - Rolls Royce SMR
 
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdfDutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
Dutch Power Event 7. Titus Tielens - Thorizon.pdf
 
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFERPresentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
Presentatie Dutch Power 8. Beata Tyburska-Pueschel - DIFFER
 
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
1. Pieter Cobelens Generaal-majoor b.d. strategisch adviseur
 
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie2. Soe van Dijk - Topsector Energie
2. Soe van Dijk - Topsector Energie
 
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
3. Philip Westbroek & Vincent van Esbroek - Enexis
 
4. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter84. Tom Wolters - Chapter8
4. Tom Wolters - Chapter8
 
5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support5. Ingmar van der Steen - Info Support
5. Ingmar van der Steen - Info Support
 
6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys6. Sander Speek - Scalys
6. Sander Speek - Scalys
 
7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution7. Olaf Peters - Technolution
7. Olaf Peters - Technolution
 

Joost Brinkman - Update Groene Netten

  • 1.
  • 2. Update Groene Netten Joost Brinkman, Accenture
  • 4. @joostbrinkman 4 Source: Measuring Earth’s polar ice sheets from space, A. Shepherd GREENLAND ANTARCTIC 7 meters 57 meters
  • 5. @joostbrinkman ZERO CARBON ROADMAP 5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 2020 2030 2040 2050 Global CO2 emissions CO2 from land use CO2 removal Emissions (GtCO2/yr)
  • 6. Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved. C Welke oppervlakte is nodig om alle autos in de EU te laten rijden (op elektriciteit) 6 B A D
  • 7. Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved. Hoeveel huishoudens kun je van energie voorzien als het IJsselmeer vol legt met zonnepanelen 12-4-2017 7 40.000.000 Ijsselmeer is 1.100 km2 groot. Elke vierkante meter kan 120kWh/jr opwekken.
  • 8. Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved. Hoeveel energie coöperaties zijn er in NL? 8
  • 9. Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved. Solarus maakt PTV panelen. Hoeveel meer energie halen die uit een m2? 9
  • 10. Copyright © 2016 Accenture & Ecofys All rights reserved. Het kost ~€ 25k om een huis tot Nul op de Meter te maken. Wat zijn de maandelijkse kosten als je dit in 15jr aflost? 10
  • 12.
  • 16. Verkleinen voetafdruk met Groene Netten; Energiebesparing Groningen, april 2017 In het verleden was welvaart synoniem met “De schoorsteen moet roken”
  • 17. ▪ Onderdeel van welvaart is het kunnen beschikken over infrastructuur voor veiligheid, transport, communicatie en energie ▪ Netwerken brengen vraag en aanbod bij elkaar Toewerken naar welvaart zonder emissie Groningen, april 2017
  • 18. Maken van de transitie ▪ Op welke wijze kunnen infra beheerders samenwerken om de transitie te maken? ▪ Samenwerkende netbeheerders bij energiebesparing ▪ Optimaliseren inzet van de middelen ▪ Leren van elkaars successen ▪ Iedere netbeheerder zoekt tevens oplossingen in eigen aandachtsgebied Groningen, april 2017
  • 19. Samenwerking ▪ Optimaliseren ▪ Werken aan een proefproject van Gasunie samen met regionale netbeheerder om gas minder warm af te leveren na drukreductie ▪ Energie efficiënte invoeding van Groen Gas ▪ Leren van elkaar ▪ Elkaar uitdagen bij de criteria van een besparingsproject ▪ Deelgenoot maken van succesvolle aanpak Groningen, april 2017
  • 20. Uitdagingen in eigen vakgebied ▪ Vind oplossingen in de keten, zelfs als ze niet bijdragen aan je eigen bedrijfsresultaat ▪ Eigen werknemers energiebewuster maken ▪ Buurkracht; GroningenWoontSlim ▪ Energiebesparing in gebouwde omgeving ▪ Gasunie heeft 35 jaar geleden de Hoog Rendement CV ketel ontwikkeld ▪ Hybride Warmtepomp Biedt nieuwe mogelijkheden op energiebesparing en intensiveert samenwerking tussen de netbeheerders Groningen, april 2017
  • 23. Sharing Assets en andere mogelijkheden om assets te delen Marga Blom 6 april 2017 Pilot KPN en Assets
  • 24. Sharing Assets Assets KPN • KPN heeft noodstroomaggregaten maar accu’s op ale locaties • Capaciteit 2-5 uur (2 uur zelf nodig) bij stroomuitval • Overschot doordat eigen energieverbruik daalt -60% in 2030 tov 2010 Dutch Power meeting 6 april 2017SHARING ASSETS24 Hergebruik Accu’s op KPN locaties (ca. 1400) Pilot met Tennet • Accu’s inzetten voor primaire reserv • Capaciteit • 6,4 MW symmetrisch • 13,5 MW asymmetrisch • Deels “oude” accu’s • Voldoende ruimte • In centrum steden / wijken Nog in onderzoek: • Aansturing via rectifiers • Meten en rapporteren • Symmetrisch of asymmetrisch Alternatieven • Sharing ruimte met DSO’s? G ~ = load A load B accu’s
  • 25. Workshop Sharing Assets Onze klanten hebben in 2016 dankzij het gebruik van deze diensten met elkaar meer dan 60 miljoen euro bespaard en 1,8 PJ CLASSIFICATIETITEL VAN DE PRESENTATIE25 Kosten / energie besparen met ICT Besparingsmogelijkheden: • Minder apparatuur en meer flexibiliteit door cloud- oplossingen • Minder reizen door beter plannen en monitoring op afstand • Beter samenwerken door nieuwe technologie • Niet alleen technische probleem / oplossing, maar vooral ook manegerial
  • 28. SF6 – wat is het en wat doet het? • SF6 is een van de broeikasgassen die, naast CO2 als belangrijkste broeikasgas, mede verantwoordelijk wordt beschouwd voor de versterking van het broeikaseffect. • Een kilogram SF6 heeft 23.900 keer meer impact dan een kilogram CO2. • Het gas wordt al tientallen jaren gebruikt als isolatie- en blusmedium in schakelinstallaties en maakt compactere schakelinstallaties mogelijk, wat met name in bebouwde omgeving vaak noodzakelijk is. 28 De feiten
  • 29. SF6 – de uitdagingen 29 Technisch Procesmatig Financieel …..
  • 32. 32 Investing in Copper or Storage?
  • 33. 33 Some 45 GWh energy storage is required to facilitate the energy transition Source: Goldman Sachs, The Power Shift, European utilities to rediscover growth on path to Low Carbon Economy, September 2016 2016-2025 incremental capex needs of European utilities € bln, power distribution capex to implement energy transition 18 7 87 62 Network digitalisation Energy storage E-mobility Total Network digitisation • Upgrading transformer substations ‒ Absorb the output generated by RES ‒ Self-adjust the frequency of the grid ‒ Fit sensors and communication devices, ultimately leading to pre-emptive maintenance • Developing and installing software to manage the grid and run the analytics needed to self-adjust and self-heal the grid • Installing smart meters Energy storage • Implementing storage of some 45 GWh to back up renewables, allow for daily arbitrage and lower overall costs, and grant system stability E-mobility • Charging infrastructure required to ensure the incipient electrification of passenger cars
  • 34. 34 Energy storage as linking pin in our energy system Transformer substations EV charging Renewable generation (Local) electricity grids Grid automation Text Text Text Energy Storage
  • 35. 35 Key applications of energy storage Load balancing • As a result of the growing demand of electricity in combination with local intermittent renewable power generation, the grid has to facilitate increasingly fluctuating patterns • Energy storage can stabilize the grid and limits investments in grids and grid connections, for example in combination with EV charging plazas or fast charging stations Energy trading • Energy storage allows for trading on energy markets such as imbalance settlement and frequency control • These trading options allow for significant improvements in return on investment from sustainable energy sources Off-grid • Energy storage enables autonomous electricity grids in combination with solar or wind energy. As such TheBattery provides an alternative for new grid connections or oil-fueled generators • It delivers a reliable supply of electricity for production processes in parts of the world without (stable) electricity grids, and offers solutions for temporary sites such as festivals
  • 38. Harry van de Pol Rijkswaterstaat
  • 40. 40
  • 41. Vraag infrabeheerders = aanbod infrabeheerders Verkenning: 15-25 PJ wind zon op water zon op land
  • 42. What would Lely do? Een stoer plan: Petaplan Grootschalige opwek areaal RWS en Prorail, samen met Alliander, Stedin, Enexis Opwekpotentie (conservatief): 15-25PJ zelfde ordegrootte als het energieverbruik van de partners Opgave voor Nederland: dit x100
  • 43.
  • 44.
  • 45. Zon en Wind van Zee tot Zevenaar
  • 46.
  • 47.
  • 48.
  • 49.
  • 50.
  • 51.
  • 54. 54 Het is onze gezamenlijke ambitie om het inzicht in de keten van onze producten en diensten te vergroten. Als eerste richten we ons op inzicht in de gebruikte grondstoffen, omdat daar impact zit, het tastbaar is en het de meeste potentie heeft voor duurzaamheidsverbeteringen. Uiterlijk in 2020 zullen alle partners informatie over grondstoffen op een uniforme manier bij hun relevante leveranciers uitvragen. Graag werken we samen met leveranciers aan het bereiken van deze ambitie, wat alleen lukt als alle ketenpartners meewerken. TRANSPARANTIE AMBITIE N.B. Definities zullen zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande definities uit het Global Reporting Initiative en NEN-normen
  • 55. 55 Het grondstofpaspoort van AVK/Alliander blijkt uit de vergelijking van MVO Nederland in opdracht van Groene Netten daarbij op dit moment het meest geschikt. Hierom nemen we dit ontwerp als startpunt. De komende jaren zal dit concept door praktijktoetsen en in samenwerking door ontwikkeld worden naar een uniforme manier om de belangrijke data over producten op te halen. TRANSPARANTIE GRONDSTOFPASPOORT N.B. Het is onze wens om de data-verzameling te vereenvoudigen, en uitdrukkelijk niet om een nieuwe certificering op te zetten. Opgehaalde informatie kan gebruikt worden voor verdere analyse, bijvoorbeeld in DuboCalc.
  • 56. 56 TRANSPARANTIE 2017 In 2017 kunnen de volgende tests verwacht worden: - Enexis, Stedin en Alliander testen het format bij de gezamenlijke aanbesteding van distributietransformatoren - Gasunie test het format bij de aanbesteding van kunststof palen - Stedin zal het format inzetten bij de aanbesteding van kabels - Tennet test bij een aanbesteding over wind op zee - Transparantie wordt door Stedin opgenomen in het inkoopbeleid - Enexis zal het format inzetten als uitvoeringsvoorwaarde bij die aanbestedingen waarbinnen dat past
  • 62. ▪ Enexis & Liander besteden aandacht aan het icoonproject circulaire kabel: ▪ Enexis heeft de circulaire kabel voor het eerst meegenomen in de Europese aanbesteding ▪ Samenwerking Enexis/Liander en kabelfabrikanten binnen RACE programma: Realisatie van Acceleratie naar een Circulaire Economie ▪ Er lopen op dit moment meerdere pilots/onderzoeken, zoals: ▪ Prysmian P-laser. De P-Laser kabel wordt vervaardigd met thermoplastische materialen en uit elke kilometer kabel kan 500kg plastic worden teruggewonnen ▪ MS kabel: mogelijkheid om een kabel met groter aandeel recyclaat te produceren ▪ Meetlat: ontwikkeling meetlat duurzame asset/kabel: methodiek waarmee de duurzaamheid van kabel ontwerpen objectief berekend kan worden. Effect van individuele maatregelen worden bepaald en voorstellen van leveranciers kunnen onderling vergeleken en gescoord worden ▪ Afgelopen jaar is er dus gewerkt aan 1) minder materiaal 2) recyclebaar materiaal 3) gebruik van recyclaat en 4) minder uitputting grondstoffen
  • 63. ▪ In november 2016 is n.a.v. een workshop op de nationale Kabeldag gebleken dat ……..circulariteit lastig is te definiëren & wanneer is circulair circulair genoeg? …….. Recyclebaar of Gerecycled? …………………is er wel genoeg afval beschikbaar die ook van voldoende kwaliteit is? ▪ Dit jaar en komend jaar gaan we (o.a.) analyseren en onderzoeken: ▪ Ook Liander gaat de circulaire kabel integreren binnen MS/LS Europese aanbesteding ▪ Kalibratie meetlat ▪ Starten technisch onderzoek naar pilot op laagspanning met recyclebaar materiaal ▪ Starten analyse hoe we aan voldoende (kwalitatief goed) afval komen om recyclaat te gebruiken in kabels
  • 64. Is er voldoende (en kwalitatief) afval beschikbaar t.b.v. recyclaat in kabels?