SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 10
Downloaden Sie, um offline zu lesen
1
Grado 7 Mga Saksi sa Kasaysayang Pilipino
Markahan 1 Sinaunang panahon hanggang sa pagtatag ng kolonyang
Espanyol
Modyul 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
Gawain 1. Ano ang artefact?
2. Mga katangian ng bangang Manunggul
3. Simbolismo ng banga
4. Mga sinaunang paniniwala
Oras Lima (5)
MODYUL SA PAGKATUTO
Pangkalahatang Ideya
Tinatalakay sa modyul na ito ang sinaunang paniniwala ng mga Pilipino sa
pamamagitan ng artefact at mga nakasulat na sanggunian. Ang artefact ay bagay
na nilikha ng tao para sa iba-ibang gamit. Sa kasaysayan, mahihinuha mula sa
artefact ang kalagayan, kapaligiran, kultura at pamamalakad ng isang lipunan.
Ang artefact ay primaryang sanggunian.
Upang maunawaan ang paniniwala ng mga sinaunang Pilipino, susuriin ang
bangang Manunggul, isang artefact ng panahong Neolitiko na natagpuan sa
kwebang Manunggul, Lipuun Point, Quezon, Palawan. Nagpapakita ito ng mga
katutubong paniniwala. Base sa mga sinulat ng mga Espanyol na nanirahan sa
Pilipinas noong ika-16 siglo, malalaman ang iba pang paniniwala at ang
kahalagahan nito sa buhay ng sinaunang Pilipino.
Layunin ng modyul na maunawaan mo ang kahulugan at kahalagahan ng
artefact sa kasaysayan, ang saysay ng bangang Manunggul, at ang sinaunang
paniniwala ng mga Pilipino
Gawain 1. Ano ang Artefact?
1. Tingnan ang mga sumusunod na larawan at isulat kung ano at para
saan ang bawat bagay.
a. b.
2
c.
d.
e.
Bagay Gamit
a.
b.
c.
d.
e.
2. Lahat ng mga bagay na ito ay artefact. Likha ito ng tao para sa
partikular na gamit. Magbigay ng mga halimbawa ng artefact na ginagamit sa iba-
ibang panahon para sa iba-ibang gawain.
Gamit sa Panahon ng iyong lolo’t lola Panahon mo
a. Pang araw-araw
na buhay
b. Ritwal o
relihiyon
c. Komunikasyon
d. Silid-aralan
3. Pansinin mula sa mga sagot na may mga artefact na hindi na
ginagamit ngayon at mayroon ding ginagamit pa hanggang sa kasalukuyan.
Sinasalamin ng artefact ang pagbabago at pananatili sa buhay ng tao at lipunan.
Pagbalik-aralan ang naunang modyul tungkol sa primaryang sanggunian. Bakit
primaryang sanggunian ang artefact?
Ang artefact ay primaryang sanggunian dahil ________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________.
4. Samakatuwid:
3
• Makikita sa artefact ang teknolohiya at kakayahan ng tao.
• May napapaloob na simbolo ang artefact na nagpapahiwatig ng
kahulugan.
• Sa pag-aaral ng artefact, mauunawaan ang kalagayan ng
lipunan.
• Mahihinuha mula sa artefact ang kaugalian, tradisyon, at
paniniwala ng lipunan.
Gawain 2. Mga Katangian ng Bangang Manunggul
1. Isang artefact ang natagpuan sa kweba ng Manunggul, sa Lipuun
Point, munisipyo ng Quezon sa Palawan at tinatayang ginawa noong 710-890
BCE, sa panahong Neolitiko sa Pilipinas. Ito ang tinatawag na bangang
Manunggul at sa kasalukuyan ay nasa pangangalaga ng Pambansang Museo ng
Pilipinas. Tingnan ang mapa sa ibaba at ang mga larawan ng banga. Pansining
mabuti ang mga katangian ng banga.
Lokasyon ng kweba ng Manunggul, Lipuun Point, Quezon, Palawan
http://philmuseum.ueuo.com/nm_museum/nmbranch/tabon.html
4
http://philippinemuseum.org
http://docgelo.wordpress.com
http://balanghay.multiply.com/
2. Sa kanyang disenyo at pagkakagawa, itinuturing ang bangang
Manunggul na isa sa pinakamaganda at pinakamahusay na banga nang
panahong Neolitiko sa buong Timog Silangang Asya.
3. Ilarawan ang iyong mga napansin, gamit ang gabay sa ibaba.
a. a. Buo ba ang
banga?
b. b. Ano ang hugis
nito?
c. c. May mga butas ba
sa katawan ng
banga?
d. d. Ano ang itsura ng
takip?
e. e. Ano ang disenyo
sa katawan ng
banga?
f. f. Ilan ang nakasakay
sa bangka? Ano ang
ayos ng mga
nakasakay?
g. g. Ano ang masasabi
mo tungkol sa
kakayahan ng mga
sinaunang Pilipino?
5
4. Ibahagi mo sa klase ang iyong mga sagot.
5. Upang maunawaan ang sinasagisag ng bangang Manunggul at ang
gamit nito, basahin ang sipi sa ibaba bilang takdang-aralin. Ito ay mula sa
”Customs of the Tagalogs,” ang salaysay ni Fr. Juan de Plasencia, isang paring
Pransiskano na nanirahan sa Katagalugan mula noong 1578 hanggang sa
kanyang kamatayan noong 1590 sa Liliw, Laguna. Sa salaysay na ito, itinala ni Fr.
Plasencia ang maraming mga sinaunang paniniwala at kaugalian ng mga Pilipino.
The manner of burying the dead was as follows: The deceased was
buried beside the house, and if he were a chief, he was placed
beneath a little house or porch which they constructed for this
purpose. Before interring him, they mourned him for four days, and
afterward laid him on a boat which served as a coffin or bier, placing
him beneath the porch ….
Fr. Juan de Plasencia, OSF, “Customs of the Tagalogs,” Blair and
Robertson (eds.), The Philippine Islands 7: 194.
Glosari
Bier – kabaong o ataul
Deceased – ang namatay
Inter – ilibing
Mourn – magluksa
Porch – balkon
Suriin ang sipi at sagutin ang mga sumusunod bilang takdang aralin.
a. Kailan sinulat ang
dokumento?
b. Sino ang sumulat?
c. Paano niya kaya ito
nalaman?
Tungkolsamay-akda
d. Bakit kaya siya interesado
sa paraan ng paglilibing?
a. Saan inililibing ang
bangkay?
b. Kaagad bang inililibing ang
isang namatay na tao?
Tungkolsanilalaman
c. Saan inilalagay ang bangkay
upang ilibing?
6
Gawain 3. Simbolismo ng Banga
1. Ibahagi ang iyong mga sagot sa takdang-aralin.
2. Ano sa sipi ni Plasencia ang nagpapahiwatig ng gamit ng banga?
Iugnay ito sa disenyo ng takip ng banga.
Mahihinuha sa sipi na ang bangang Manunggul ay ginamit bilang
___________________________________________.
3. Makukumpirma ang iyong hinuha sa sumusunod na impormasyon.
Natuklasan ang bangang Manunggul noong 1962 ng mga
arkeyologo. Nang binuksan nila ito, natagpuan nila ang mga buto ng
isang tao sa loob ng banga. Ang banga ay may taas na 66.5 cm, o
humigit kumulang sa dalawang talampakan.
4. Bakit maliit ang sukat ng banga? Kasya kaya rito ang buong katawan
ng tao? Bagamat maaaring isang bata ang inilagay sa loob ng banga dahil sa
maliit na sukat nito, sa katunayan, ang nakalibing ay hindi bata. Ito ay sa dahilang
ang bangang Manunggul ay ginamit para sa pangalawang libing.
a. Dalawa ang proseso ng paglilibing sa sinaunang panahon.
Unang paglibing Paglibing sa kamamatay na tao
Pangalawang
paglibing
Paglibing sa mga buto ng tao pagkalipas ng
isang taon o higit pa
b. Sa kwebang Manunggul ay natagpuan din ang mas malalaking
banga para sa unang paglibing, na halos doble o higit pa ang taas
kaysa sa banga para sa pangalawang paglibing.
c. Bukod sa mga Pilipino, mayroon ding mga grupo ng tao sa ibang
bahagi ng daigdig na dati ring nagsasagawa ng una at pangalawang
paglibing.
5. Sumali sa isang grupo. Tingnan muli ang disenyo sa takip ng
bangang Manunggul.
a. Pansinin ang sumusunod:
• Ang kilos na ipinapakita sa disenyo
• Sino ang kumikilos
• Ang pagkaposisyon ng mga kumikilos
• Saan sila nakasakay
• Ang alon sa katawan ng banga
b. Lahat na ito ay simbolo na may kahulugan. Ganito ang mga artefact,
hindi katulad ng mga nakasulat na dokumento gaya ng sipi na
binasa mo, na may direktang isinasaad. Ano ang kabuuang
kahulugan ng mga simbolo sa itaas?
7
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Gawain 4. Mga Sinaunang Paniniwala
1. Bukod sa sinaunang paniniwala sa paglibing, pag-aaralan mo ang
ilan pang mga paniniwala. Tatayain mo rin ang pananatili o pagbabago ng mga ito
sa kasalukuyan.
2. Sumali sa grupong inatasan ng guro, basahin ang itinakdang sipi, at
sundin ang panuto.
3. Para sa Grupo 1 at 2, suriin ang sipi mula kay Miguel Loarca. Si
Loarca ay isa sa mga unang sundalong Espanyol na nanirahan sa Pilipinas.
Isinalaysay niya sa hari ng Espanya ang mga isla ng Pilipinas, ang populasyon,
mga produkto, ugali at gawi ng kanilang bagong sakop na teritoryo.
Sipi #1. Paniniwala sa papel ng taong sumakabilang buhay
In some places, and especially in the mountain districts, when the
father, mother, or other relative dies, the people unite in making a
small wooden idol, and preserve it. Accordingly there is a house
which contains one hundred or two hundred of these idols. These
images also are called anitos; for they say that when people die, they
go to serve the Batala. Therefore they make sacrifices to these
anitos, offering them food, wine, and gold ornaments; and request
them to be intercessors for them before the Batala, whom they
regard as God.
Miguel de Loarca, “Relation of the Philippine Islands,” 1582, sa Blair
at Robertson 5: 173, 175.
Glosari
Anito – ispiritu
Intercessor – tagapamagitan
Ornament – palamuti
a. Para sa Grupo 1, talakayin ang sumusunod na tanong at isulat ang
sagot sa manila paper. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot.
Ayon kay Loarca, ano ang papel ng
mga ninuno? Bakit iginagalang ang
mga patay? Paano pinapakita ang
paggalang?
Sa kasalukuyan, ano ang tingin ninyo
sa papel ng mga ninuno? Iginagalang
pa ba ang mga sumakabilang buhay?
Bakit at paano?
b. Para sa Grupo 2, gumawa ng ilustrasyon para sa salaysay ni Loarca
na may 4-6 na story board frames. Basahin nang malakas ang
salaysay habang isa-isang ipinapakita ang ilustrasyon.
8
4. Para sa Grupo 3 at 4, suriin ang sipi mula kay Padre Plasencia.
Sipi #2: Paniniwala sa iba’t ibang idolo
Among their many idols there was one called Badhala, who
they especially worshiped…. They also worshiped the sun, which, on
account of its beauty, is almost universally respected and honored by
heathens. They worshiped, too, the moon, especially when it was
new, at which time they held great rejoicings, adoring it and bidding it
welcome. Some of them also adored the stars…. They paid
reverence to water-lizards called by them buaya, or crocodiles, from
fear of being harmed by them. They were even in the habit of
offering these animals a portion of what they carried in their boats, by
throwing it into the water, or placing it upon the bank.
Padre Plasencia, sa Blair at Robertson 7: 186, 189.
Glosari
Heathen – tawang ng Kristiyano sa taong hindi binyagan; pagano
Reverence – paggalang
a. Para sa Grupo 3, talakayin ang sumusunod na tanong at isulat ang
sagot sa manila paper. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng grupo.
Ano ang animismo at paano ito
isinagawa ng mga sinaunang
Pilipino?
	
  
Ano ang silbi nito sa pang-araw-araw
na buhay ng tao?
	
  
Ano ang mahihinuha mo tungkol sa
kaugalian ng Pilipino noon?
	
  
Nananatili pa kaya ang paniniwala sa
animismo? Bakit? Saan sa Pilipinas?
	
  
b. Para sa Grupo 4, gumawa ng ilustrasyon para sa salaysay ni
Plasencia na may 4-6 na story board frames. Basahin nang malakas ang salaysay
habang isa-isang ipinapakita ang ilustrasyon.
5. Bilang pangwakas, ipaliwanag ang papel at kahalagahan ng mga
paniniwala sa sinaunang buhay.
6. Para sa takdang-aralin, basahin ang sipi sa ibaba tungkol sa
paniniwala ng sinaunang Pilipino sa iba-ibang nilikhang naninirahan sa mundo ng
tao. Galing din ito kay Plasencia.
Mancocolam
His ”duty it was to emit fire from himself at night, once or
oftener each month. This fire could not be extinguished; nor
could it be thus emitted except as the [mancocolam] …
wallowed in the ordure and filth which falls from the houses;
and he who lived in the house where the priest was wallowing
in order to emit this fire from himself, fell ill and died.”
9
Hocloban
”Without the use of medicine, and by simply saluting or raising
the hand, they killed whom they chose. But if they desired to
heal those whom they had made ill by their charms, they did so
by using other charms. Moreover, if they wished to destroy the
house of some Indian hostile to them, they were able to do so
without instruments.”
Magtatangal
His ”purpose was to show himself at night to many persons,
without his head or entrails. In such wise … [he] walked about
and carried, or pretended to carry, his head to different places;
and, in the morning, returned it to his body—remaining, as
before, alive.”
Osuang
People say ”they have seen him fly, and that he murdered men
and ate their flesh.”
Mangagayoma
”They made charms for lovers out of herbs, stones, and wood,
which would infuse the heart with love. Thus did they deceive
the people, although sometimes, through the intervention of the
devil, they gained their ends.”
Pangatahojan A ”soothsayer, [who] … predicted the future
Plasencia, sa Blair at Robertson 5: 193-194.
Glosari
Charm – gayuma
Deceive – manlinlang
Emit – magbuga, maglabas
Entrail – lamang-loob
Extinguish – patayin
Filth – basura
Hostile – galit, kalaban
In such wise – sa ganoong paraan
Indian (indio) – tawag ng Espanya sa mga Pilipino
Infuse – punuin o mapuno
Intervention – pamamagitan
Ordure – dumi (ng tao)
Predict – manghula o hulaan
Soothsayer – manghuhula
Wallow – magtampisaw
a. Mag-interbyu ng limang kamag-anak at o kapitbahay upang
malaman kung naniniwala pa sila sa mga nilarawan sa sipi at bakit.
b. Ikategorya ang pinagmulan ng mga ininterbyu mo ayon sa kanilang
edad, kasarian, at antas ng edukasyon.
c. Tingnan kung pare-pareho ang kanilang mga sagot.
d. Punuin ang tsart sa ibaba at isumite sa guro.
10
Mga Naniniwala Mga Di Naniniwala
Paniniwala
Dahilan
Personal na
Background
Dahilan
Personal na
Background
Mancocolam
(mangkukulam)
Hocloban
Magtatangal
(manananggal)
Osuang
(aswang)
Mangagayoma
(manggagayuma)
Pangatahojan
Transisyon sa Susunod na Modyul
Sa susunod na modyul pag-aaralan ang buhay panlipunan sa sinaunang
panahon. Bilang paghahanda, tanungin ang magulang o taga-alaga kung:
1. Paano ka pinangalanan, at
2. Sino ang nagbigay ng iyong pangalan.

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Kilusang Sekularisasyon
Kilusang SekularisasyonKilusang Sekularisasyon
Kilusang Sekularisasyonvardeleon
 
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang Pilipino
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang PilipinoMga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang Pilipino
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang PilipinoRitchenMadura
 
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinasModyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas南 睿
 
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyal
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyalPamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyal
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyalALVINFREO1
 
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...
Aralin 5   Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...Aralin 5   Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...Forrest Cunningham
 
Q2 lesson 10 kilusang propaganda
Q2 lesson 10 kilusang propagandaQ2 lesson 10 kilusang propaganda
Q2 lesson 10 kilusang propagandaRivera Arnel
 
ArPan - kalakalang galyon.pptx
ArPan - kalakalang galyon.pptxArPan - kalakalang galyon.pptx
ArPan - kalakalang galyon.pptxFRANCEZVALIANT
 
Aralin 3 ang pagbabago sa pananampalataya
Aralin 3  ang pagbabago sa pananampalataya Aralin 3  ang pagbabago sa pananampalataya
Aralin 3 ang pagbabago sa pananampalataya CHIKATH26
 
Ang Layunin ng mga Amerikano
Ang Layunin ng mga AmerikanoAng Layunin ng mga Amerikano
Ang Layunin ng mga AmerikanoAdmin Jan
 
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyol
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyolMga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyol
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyolShiella Rondina
 
Babae sa sinaunang panahon
Babae sa sinaunang panahonBabae sa sinaunang panahon
Babae sa sinaunang panahonShiella Rondina
 
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangay
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: BarangayAng Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangay
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangayjetsetter22
 
Di mabuting epekto ng kastila
Di mabuting epekto ng kastilaDi mabuting epekto ng kastila
Di mabuting epekto ng kastilaadelaidajaylo
 
Aralin 4 ang sistema ng edukasyon ng mga espanyol
Aralin 4  ang sistema ng edukasyon ng mga espanyolAralin 4  ang sistema ng edukasyon ng mga espanyol
Aralin 4 ang sistema ng edukasyon ng mga espanyolCHIKATH26
 
Mga pagbabagong dulot ng pananakop
Mga pagbabagong dulot ng pananakopMga pagbabagong dulot ng pananakop
Mga pagbabagong dulot ng pananakopsiredching
 
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga Katutubo
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga KatutuboPagbabago sa Kabuhayan ng mga Katutubo
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga KatutuboEddie San Peñalosa
 
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanya
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanyaQ2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanya
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanyaRivera Arnel
 
Sinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianSinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianHannah Dionela
 

Was ist angesagt? (20)

Kilusang Sekularisasyon
Kilusang SekularisasyonKilusang Sekularisasyon
Kilusang Sekularisasyon
 
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang Pilipino
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang PilipinoMga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang Pilipino
Mga Paniniwala at Tradisyon ng Sinaunang Pilipino
 
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinasModyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas
Modyul 6 ang kolonisasyon ng pilipinas
 
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyal
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyalPamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyal
Pamumuhay ng mga sinaunang pilipino sa panahong pre kolonyal
 
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...
Aralin 5   Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...Aralin 5   Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...
 
Q2 lesson 10 kilusang propaganda
Q2 lesson 10 kilusang propagandaQ2 lesson 10 kilusang propaganda
Q2 lesson 10 kilusang propaganda
 
Mga katangian ng pilipino
Mga katangian ng pilipinoMga katangian ng pilipino
Mga katangian ng pilipino
 
ArPan - kalakalang galyon.pptx
ArPan - kalakalang galyon.pptxArPan - kalakalang galyon.pptx
ArPan - kalakalang galyon.pptx
 
Aralin 3 ang pagbabago sa pananampalataya
Aralin 3  ang pagbabago sa pananampalataya Aralin 3  ang pagbabago sa pananampalataya
Aralin 3 ang pagbabago sa pananampalataya
 
Ang Layunin ng mga Amerikano
Ang Layunin ng mga AmerikanoAng Layunin ng mga Amerikano
Ang Layunin ng mga Amerikano
 
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyol
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyolMga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyol
Mga kilalang sinaunang pilipino na nakipaglaban sa mga espanyol
 
Babae sa sinaunang panahon
Babae sa sinaunang panahonBabae sa sinaunang panahon
Babae sa sinaunang panahon
 
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangay
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: BarangayAng Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangay
Ang Pamahalaan ng Sinaunang Lipunang Pilipino: Barangay
 
Di mabuting epekto ng kastila
Di mabuting epekto ng kastilaDi mabuting epekto ng kastila
Di mabuting epekto ng kastila
 
Aralin 4 ang sistema ng edukasyon ng mga espanyol
Aralin 4  ang sistema ng edukasyon ng mga espanyolAralin 4  ang sistema ng edukasyon ng mga espanyol
Aralin 4 ang sistema ng edukasyon ng mga espanyol
 
Mga pagbabagong dulot ng pananakop
Mga pagbabagong dulot ng pananakopMga pagbabagong dulot ng pananakop
Mga pagbabagong dulot ng pananakop
 
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga Katutubo
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga KatutuboPagbabago sa Kabuhayan ng mga Katutubo
Pagbabago sa Kabuhayan ng mga Katutubo
 
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanya
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanyaQ2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanya
Q2 lesson 9 pag-aalsa ng mga pilipino laban sa espanya
 
Nasyonalismo
NasyonalismoNasyonalismo
Nasyonalismo
 
Sinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianSinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalian
 

Ähnlich wie Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala

Module 2 q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1
Module 2   q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1Module 2   q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1
Module 2 q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1ApHUB2013
 
Mga katangian ng bangang manunggul
Mga katangian ng bangang manunggulMga katangian ng bangang manunggul
Mga katangian ng bangang manunggulJared Ram Juezan
 
Modyul 3 (pasay caloocan) - grade 7 learning modules - quarter 1
Modyul 3 (pasay caloocan)  - grade 7 learning modules - quarter 1Modyul 3 (pasay caloocan)  - grade 7 learning modules - quarter 1
Modyul 3 (pasay caloocan) - grade 7 learning modules - quarter 1ApHUB2013
 
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptx
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptxARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptx
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptxcyrindalmacio
 
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahiModyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi南 睿
 
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdf
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdfmgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdf
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdfssuserf39346
 
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxG8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxEDNACONEJOS
 
Aralin 2 (filipino 7)
Aralin 2 (filipino 7)Aralin 2 (filipino 7)
Aralin 2 (filipino 7)Jenita Guinoo
 
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptx
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptxPARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptx
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptxlaranangeva7
 
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6jeffreyflores18
 
1st periodical test
1st periodical test1st periodical test
1st periodical testMel Lye
 

Ähnlich wie Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala (20)

Unit 1, mod 2
Unit 1, mod 2Unit 1, mod 2
Unit 1, mod 2
 
Q1, m2
Q1, m2Q1, m2
Q1, m2
 
Module 2 q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1
Module 2   q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1Module 2   q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1
Module 2 q.c. & manila - grade 7 learning modules - quarter 1
 
Mga katangian ng bangang manunggul
Mga katangian ng bangang manunggulMga katangian ng bangang manunggul
Mga katangian ng bangang manunggul
 
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiya
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiyaBalagtasan 2.2 agham at teknolohiya
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiya
 
Modyul 3 (pasay caloocan) - grade 7 learning modules - quarter 1
Modyul 3 (pasay caloocan)  - grade 7 learning modules - quarter 1Modyul 3 (pasay caloocan)  - grade 7 learning modules - quarter 1
Modyul 3 (pasay caloocan) - grade 7 learning modules - quarter 1
 
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptx
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptxARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptx
ARAL PAN 5 WEEK 6 DAY 1 (1).pptx
 
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahiModyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi
Modyul 3 ang iba’t ibang mukha ng ating lahi
 
Aralin 1.3 ALEGORYA.ppt
Aralin 1.3 ALEGORYA.pptAralin 1.3 ALEGORYA.ppt
Aralin 1.3 ALEGORYA.ppt
 
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdf
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdfmgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdf
mgakatangianngbangangmanunggul-120702205228-phpapp01.pdf
 
IM AP8Q1W8D3.pptx
IM AP8Q1W8D3.pptxIM AP8Q1W8D3.pptx
IM AP8Q1W8D3.pptx
 
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxG8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
 
Ohspm1b q1
Ohspm1b q1Ohspm1b q1
Ohspm1b q1
 
KABIHASNAN AT SIBILISASYON.pptx
KABIHASNAN AT SIBILISASYON.pptxKABIHASNAN AT SIBILISASYON.pptx
KABIHASNAN AT SIBILISASYON.pptx
 
Q1, m3
Q1, m3Q1, m3
Q1, m3
 
Aralin 2 (filipino 7)
Aralin 2 (filipino 7)Aralin 2 (filipino 7)
Aralin 2 (filipino 7)
 
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptx
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptxPARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptx
PARABULAPARABULAPARABULAPARABULA - # 2.pptx
 
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6
Dlp araling panlipunan 5 sosyo kultural w6
 
1st periodical test
1st periodical test1st periodical test
1st periodical test
 
TmLHT sa Filipino 6
TmLHT sa Filipino 6TmLHT sa Filipino 6
TmLHT sa Filipino 6
 

Mehr von dionesioable

Modyul 01 hegrapiya ng daigdig
Modyul 01   hegrapiya ng daigdigModyul 01   hegrapiya ng daigdig
Modyul 01 hegrapiya ng daigdigdionesioable
 
Innovation presentation
Innovation presentationInnovation presentation
Innovation presentationdionesioable
 
Results based performance management system (rpms) for dep ed
Results   based performance management system (rpms) for dep edResults   based performance management system (rpms) for dep ed
Results based performance management system (rpms) for dep eddionesioable
 
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahon
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang PanahonUnit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahon
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahondionesioable
 
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyalUnit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyaldionesioable
 
1 1a modyul final ok
1 1a modyul final ok1 1a modyul final ok
1 1a modyul final okdionesioable
 
1 1c modyul final ok
1 1c modyul final ok1 1c modyul final ok
1 1c modyul final okdionesioable
 
1 1b modyul final ok
1 1b modyul final ok1 1b modyul final ok
1 1b modyul final okdionesioable
 
Deped Sch calendar 2014 -15
Deped Sch calendar 2014 -15Deped Sch calendar 2014 -15
Deped Sch calendar 2014 -15dionesioable
 
Biology m13 human reproductive system
Biology m13 human reproductive systemBiology m13 human reproductive system
Biology m13 human reproductive systemdionesioable
 
Biology m8 integumentary & excretory systems
Biology m8 integumentary & excretory systemsBiology m8 integumentary & excretory systems
Biology m8 integumentary & excretory systemsdionesioable
 
Biology m6 the levels of biological organization
Biology m6 the levels of biological organizationBiology m6 the levels of biological organization
Biology m6 the levels of biological organizationdionesioable
 
Biology m3 movement of matls thru the cell membrane
Biology m3 movement of matls thru the cell membraneBiology m3 movement of matls thru the cell membrane
Biology m3 movement of matls thru the cell membranedionesioable
 
Biology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologyBiology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologydionesioable
 
Biology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesBiology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesdionesioable
 
Biology m16 diversity of plants
Biology m16 diversity of plantsBiology m16 diversity of plants
Biology m16 diversity of plantsdionesioable
 
Biology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologyBiology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologydionesioable
 
Biology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesBiology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesdionesioable
 

Mehr von dionesioable (20)

Squad drill
Squad drillSquad drill
Squad drill
 
Dril
DrilDril
Dril
 
Modyul 01 hegrapiya ng daigdig
Modyul 01   hegrapiya ng daigdigModyul 01   hegrapiya ng daigdig
Modyul 01 hegrapiya ng daigdig
 
Innovation presentation
Innovation presentationInnovation presentation
Innovation presentation
 
Results based performance management system (rpms) for dep ed
Results   based performance management system (rpms) for dep edResults   based performance management system (rpms) for dep ed
Results based performance management system (rpms) for dep ed
 
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahon
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang PanahonUnit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahon
Unit 1, mod 3 Sulyap ng Buhay Panlipunan sa Sinaunang Panahon
 
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyalUnit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
 
1 1a modyul final ok
1 1a modyul final ok1 1a modyul final ok
1 1a modyul final ok
 
1 1c modyul final ok
1 1c modyul final ok1 1c modyul final ok
1 1c modyul final ok
 
1 1b modyul final ok
1 1b modyul final ok1 1b modyul final ok
1 1b modyul final ok
 
Deped Sch calendar 2014 -15
Deped Sch calendar 2014 -15Deped Sch calendar 2014 -15
Deped Sch calendar 2014 -15
 
Biology m13 human reproductive system
Biology m13 human reproductive systemBiology m13 human reproductive system
Biology m13 human reproductive system
 
Biology m8 integumentary & excretory systems
Biology m8 integumentary & excretory systemsBiology m8 integumentary & excretory systems
Biology m8 integumentary & excretory systems
 
Biology m6 the levels of biological organization
Biology m6 the levels of biological organizationBiology m6 the levels of biological organization
Biology m6 the levels of biological organization
 
Biology m3 movement of matls thru the cell membrane
Biology m3 movement of matls thru the cell membraneBiology m3 movement of matls thru the cell membrane
Biology m3 movement of matls thru the cell membrane
 
Biology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologyBiology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biology
 
Biology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesBiology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbones
 
Biology m16 diversity of plants
Biology m16 diversity of plantsBiology m16 diversity of plants
Biology m16 diversity of plants
 
Biology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biologyBiology m1 nature of biology
Biology m1 nature of biology
 
Biology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbonesBiology m18 animals with backbones
Biology m18 animals with backbones
 

Kürzlich hochgeladen

Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxCopy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxRayvenBoiserAbaiAbai
 
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang Panlipunan
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang PanlipunanMga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang Panlipunan
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang PanlipunanMaryGraceCaringal2
 
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanJizaTimbal
 
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Stephaniemagnaye2
 
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptx
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptxdokumentaryong panradyo sa Filipino.pptx
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptxHelenLanzuelaManalot
 
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptx
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptxModyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptx
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptxFernanbocol
 
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereKaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereJizaTimbal
 
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxpanahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxSundieGraceBataan
 
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoIkatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoNoliEchano2
 
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterMELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterRochAsuncion
 
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8ManilynPenaflorida
 
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docxDLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docxAnnalizaMaya4
 
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lesson
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 LessonQuarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lesson
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lessonanimey810
 
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxespiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxmondaveray
 
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...DianaKrisCayabyab1
 
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxGRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxClaRisa54
 
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pPAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pDesilynNegrillodeVil
 
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3MayAnnRodriguez2
 
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxPAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxArmeeAgan
 
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdf
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdfQ4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdf
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdfPaulineMae5
 

Kürzlich hochgeladen (20)

Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxCopy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
 
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang Panlipunan
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang PanlipunanMga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang Panlipunan
Mga Samahang Pangkababaihan at mga Kalagayang Panlipunan
 
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
 
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
 
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptx
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptxdokumentaryong panradyo sa Filipino.pptx
dokumentaryong panradyo sa Filipino.pptx
 
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptx
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptxModyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptx
Modyul pagmamahal sa ating bayan-10.pptx
 
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereKaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
 
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxpanahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
 
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoIkatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
 
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterMELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
 
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8
Summative Test III, an examination for araling panlipunan 8
 
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docxDLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx
DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx DLL_MAPEH 3_Q3_W8.docx
 
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lesson
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 LessonQuarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lesson
Quarter 3 Araling Panlipunan 6 Week 7 Lesson
 
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxespiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
 
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
 
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxGRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
 
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pPAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
 
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
 
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxPAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
 
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdf
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdfQ4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdf
Q4 AP 8 - Kapayapaang Pandaigdig.....pdf
 

Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala

  • 1. 1 Grado 7 Mga Saksi sa Kasaysayang Pilipino Markahan 1 Sinaunang panahon hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanyol Modyul 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala Gawain 1. Ano ang artefact? 2. Mga katangian ng bangang Manunggul 3. Simbolismo ng banga 4. Mga sinaunang paniniwala Oras Lima (5) MODYUL SA PAGKATUTO Pangkalahatang Ideya Tinatalakay sa modyul na ito ang sinaunang paniniwala ng mga Pilipino sa pamamagitan ng artefact at mga nakasulat na sanggunian. Ang artefact ay bagay na nilikha ng tao para sa iba-ibang gamit. Sa kasaysayan, mahihinuha mula sa artefact ang kalagayan, kapaligiran, kultura at pamamalakad ng isang lipunan. Ang artefact ay primaryang sanggunian. Upang maunawaan ang paniniwala ng mga sinaunang Pilipino, susuriin ang bangang Manunggul, isang artefact ng panahong Neolitiko na natagpuan sa kwebang Manunggul, Lipuun Point, Quezon, Palawan. Nagpapakita ito ng mga katutubong paniniwala. Base sa mga sinulat ng mga Espanyol na nanirahan sa Pilipinas noong ika-16 siglo, malalaman ang iba pang paniniwala at ang kahalagahan nito sa buhay ng sinaunang Pilipino. Layunin ng modyul na maunawaan mo ang kahulugan at kahalagahan ng artefact sa kasaysayan, ang saysay ng bangang Manunggul, at ang sinaunang paniniwala ng mga Pilipino Gawain 1. Ano ang Artefact? 1. Tingnan ang mga sumusunod na larawan at isulat kung ano at para saan ang bawat bagay. a. b.
  • 2. 2 c. d. e. Bagay Gamit a. b. c. d. e. 2. Lahat ng mga bagay na ito ay artefact. Likha ito ng tao para sa partikular na gamit. Magbigay ng mga halimbawa ng artefact na ginagamit sa iba- ibang panahon para sa iba-ibang gawain. Gamit sa Panahon ng iyong lolo’t lola Panahon mo a. Pang araw-araw na buhay b. Ritwal o relihiyon c. Komunikasyon d. Silid-aralan 3. Pansinin mula sa mga sagot na may mga artefact na hindi na ginagamit ngayon at mayroon ding ginagamit pa hanggang sa kasalukuyan. Sinasalamin ng artefact ang pagbabago at pananatili sa buhay ng tao at lipunan. Pagbalik-aralan ang naunang modyul tungkol sa primaryang sanggunian. Bakit primaryang sanggunian ang artefact? Ang artefact ay primaryang sanggunian dahil ________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________. 4. Samakatuwid:
  • 3. 3 • Makikita sa artefact ang teknolohiya at kakayahan ng tao. • May napapaloob na simbolo ang artefact na nagpapahiwatig ng kahulugan. • Sa pag-aaral ng artefact, mauunawaan ang kalagayan ng lipunan. • Mahihinuha mula sa artefact ang kaugalian, tradisyon, at paniniwala ng lipunan. Gawain 2. Mga Katangian ng Bangang Manunggul 1. Isang artefact ang natagpuan sa kweba ng Manunggul, sa Lipuun Point, munisipyo ng Quezon sa Palawan at tinatayang ginawa noong 710-890 BCE, sa panahong Neolitiko sa Pilipinas. Ito ang tinatawag na bangang Manunggul at sa kasalukuyan ay nasa pangangalaga ng Pambansang Museo ng Pilipinas. Tingnan ang mapa sa ibaba at ang mga larawan ng banga. Pansining mabuti ang mga katangian ng banga. Lokasyon ng kweba ng Manunggul, Lipuun Point, Quezon, Palawan http://philmuseum.ueuo.com/nm_museum/nmbranch/tabon.html
  • 4. 4 http://philippinemuseum.org http://docgelo.wordpress.com http://balanghay.multiply.com/ 2. Sa kanyang disenyo at pagkakagawa, itinuturing ang bangang Manunggul na isa sa pinakamaganda at pinakamahusay na banga nang panahong Neolitiko sa buong Timog Silangang Asya. 3. Ilarawan ang iyong mga napansin, gamit ang gabay sa ibaba. a. a. Buo ba ang banga? b. b. Ano ang hugis nito? c. c. May mga butas ba sa katawan ng banga? d. d. Ano ang itsura ng takip? e. e. Ano ang disenyo sa katawan ng banga? f. f. Ilan ang nakasakay sa bangka? Ano ang ayos ng mga nakasakay? g. g. Ano ang masasabi mo tungkol sa kakayahan ng mga sinaunang Pilipino?
  • 5. 5 4. Ibahagi mo sa klase ang iyong mga sagot. 5. Upang maunawaan ang sinasagisag ng bangang Manunggul at ang gamit nito, basahin ang sipi sa ibaba bilang takdang-aralin. Ito ay mula sa ”Customs of the Tagalogs,” ang salaysay ni Fr. Juan de Plasencia, isang paring Pransiskano na nanirahan sa Katagalugan mula noong 1578 hanggang sa kanyang kamatayan noong 1590 sa Liliw, Laguna. Sa salaysay na ito, itinala ni Fr. Plasencia ang maraming mga sinaunang paniniwala at kaugalian ng mga Pilipino. The manner of burying the dead was as follows: The deceased was buried beside the house, and if he were a chief, he was placed beneath a little house or porch which they constructed for this purpose. Before interring him, they mourned him for four days, and afterward laid him on a boat which served as a coffin or bier, placing him beneath the porch …. Fr. Juan de Plasencia, OSF, “Customs of the Tagalogs,” Blair and Robertson (eds.), The Philippine Islands 7: 194. Glosari Bier – kabaong o ataul Deceased – ang namatay Inter – ilibing Mourn – magluksa Porch – balkon Suriin ang sipi at sagutin ang mga sumusunod bilang takdang aralin. a. Kailan sinulat ang dokumento? b. Sino ang sumulat? c. Paano niya kaya ito nalaman? Tungkolsamay-akda d. Bakit kaya siya interesado sa paraan ng paglilibing? a. Saan inililibing ang bangkay? b. Kaagad bang inililibing ang isang namatay na tao? Tungkolsanilalaman c. Saan inilalagay ang bangkay upang ilibing?
  • 6. 6 Gawain 3. Simbolismo ng Banga 1. Ibahagi ang iyong mga sagot sa takdang-aralin. 2. Ano sa sipi ni Plasencia ang nagpapahiwatig ng gamit ng banga? Iugnay ito sa disenyo ng takip ng banga. Mahihinuha sa sipi na ang bangang Manunggul ay ginamit bilang ___________________________________________. 3. Makukumpirma ang iyong hinuha sa sumusunod na impormasyon. Natuklasan ang bangang Manunggul noong 1962 ng mga arkeyologo. Nang binuksan nila ito, natagpuan nila ang mga buto ng isang tao sa loob ng banga. Ang banga ay may taas na 66.5 cm, o humigit kumulang sa dalawang talampakan. 4. Bakit maliit ang sukat ng banga? Kasya kaya rito ang buong katawan ng tao? Bagamat maaaring isang bata ang inilagay sa loob ng banga dahil sa maliit na sukat nito, sa katunayan, ang nakalibing ay hindi bata. Ito ay sa dahilang ang bangang Manunggul ay ginamit para sa pangalawang libing. a. Dalawa ang proseso ng paglilibing sa sinaunang panahon. Unang paglibing Paglibing sa kamamatay na tao Pangalawang paglibing Paglibing sa mga buto ng tao pagkalipas ng isang taon o higit pa b. Sa kwebang Manunggul ay natagpuan din ang mas malalaking banga para sa unang paglibing, na halos doble o higit pa ang taas kaysa sa banga para sa pangalawang paglibing. c. Bukod sa mga Pilipino, mayroon ding mga grupo ng tao sa ibang bahagi ng daigdig na dati ring nagsasagawa ng una at pangalawang paglibing. 5. Sumali sa isang grupo. Tingnan muli ang disenyo sa takip ng bangang Manunggul. a. Pansinin ang sumusunod: • Ang kilos na ipinapakita sa disenyo • Sino ang kumikilos • Ang pagkaposisyon ng mga kumikilos • Saan sila nakasakay • Ang alon sa katawan ng banga b. Lahat na ito ay simbolo na may kahulugan. Ganito ang mga artefact, hindi katulad ng mga nakasulat na dokumento gaya ng sipi na binasa mo, na may direktang isinasaad. Ano ang kabuuang kahulugan ng mga simbolo sa itaas?
  • 7. 7 _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ Gawain 4. Mga Sinaunang Paniniwala 1. Bukod sa sinaunang paniniwala sa paglibing, pag-aaralan mo ang ilan pang mga paniniwala. Tatayain mo rin ang pananatili o pagbabago ng mga ito sa kasalukuyan. 2. Sumali sa grupong inatasan ng guro, basahin ang itinakdang sipi, at sundin ang panuto. 3. Para sa Grupo 1 at 2, suriin ang sipi mula kay Miguel Loarca. Si Loarca ay isa sa mga unang sundalong Espanyol na nanirahan sa Pilipinas. Isinalaysay niya sa hari ng Espanya ang mga isla ng Pilipinas, ang populasyon, mga produkto, ugali at gawi ng kanilang bagong sakop na teritoryo. Sipi #1. Paniniwala sa papel ng taong sumakabilang buhay In some places, and especially in the mountain districts, when the father, mother, or other relative dies, the people unite in making a small wooden idol, and preserve it. Accordingly there is a house which contains one hundred or two hundred of these idols. These images also are called anitos; for they say that when people die, they go to serve the Batala. Therefore they make sacrifices to these anitos, offering them food, wine, and gold ornaments; and request them to be intercessors for them before the Batala, whom they regard as God. Miguel de Loarca, “Relation of the Philippine Islands,” 1582, sa Blair at Robertson 5: 173, 175. Glosari Anito – ispiritu Intercessor – tagapamagitan Ornament – palamuti a. Para sa Grupo 1, talakayin ang sumusunod na tanong at isulat ang sagot sa manila paper. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot. Ayon kay Loarca, ano ang papel ng mga ninuno? Bakit iginagalang ang mga patay? Paano pinapakita ang paggalang? Sa kasalukuyan, ano ang tingin ninyo sa papel ng mga ninuno? Iginagalang pa ba ang mga sumakabilang buhay? Bakit at paano? b. Para sa Grupo 2, gumawa ng ilustrasyon para sa salaysay ni Loarca na may 4-6 na story board frames. Basahin nang malakas ang salaysay habang isa-isang ipinapakita ang ilustrasyon.
  • 8. 8 4. Para sa Grupo 3 at 4, suriin ang sipi mula kay Padre Plasencia. Sipi #2: Paniniwala sa iba’t ibang idolo Among their many idols there was one called Badhala, who they especially worshiped…. They also worshiped the sun, which, on account of its beauty, is almost universally respected and honored by heathens. They worshiped, too, the moon, especially when it was new, at which time they held great rejoicings, adoring it and bidding it welcome. Some of them also adored the stars…. They paid reverence to water-lizards called by them buaya, or crocodiles, from fear of being harmed by them. They were even in the habit of offering these animals a portion of what they carried in their boats, by throwing it into the water, or placing it upon the bank. Padre Plasencia, sa Blair at Robertson 7: 186, 189. Glosari Heathen – tawang ng Kristiyano sa taong hindi binyagan; pagano Reverence – paggalang a. Para sa Grupo 3, talakayin ang sumusunod na tanong at isulat ang sagot sa manila paper. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng grupo. Ano ang animismo at paano ito isinagawa ng mga sinaunang Pilipino?   Ano ang silbi nito sa pang-araw-araw na buhay ng tao?   Ano ang mahihinuha mo tungkol sa kaugalian ng Pilipino noon?   Nananatili pa kaya ang paniniwala sa animismo? Bakit? Saan sa Pilipinas?   b. Para sa Grupo 4, gumawa ng ilustrasyon para sa salaysay ni Plasencia na may 4-6 na story board frames. Basahin nang malakas ang salaysay habang isa-isang ipinapakita ang ilustrasyon. 5. Bilang pangwakas, ipaliwanag ang papel at kahalagahan ng mga paniniwala sa sinaunang buhay. 6. Para sa takdang-aralin, basahin ang sipi sa ibaba tungkol sa paniniwala ng sinaunang Pilipino sa iba-ibang nilikhang naninirahan sa mundo ng tao. Galing din ito kay Plasencia. Mancocolam His ”duty it was to emit fire from himself at night, once or oftener each month. This fire could not be extinguished; nor could it be thus emitted except as the [mancocolam] … wallowed in the ordure and filth which falls from the houses; and he who lived in the house where the priest was wallowing in order to emit this fire from himself, fell ill and died.”
  • 9. 9 Hocloban ”Without the use of medicine, and by simply saluting or raising the hand, they killed whom they chose. But if they desired to heal those whom they had made ill by their charms, they did so by using other charms. Moreover, if they wished to destroy the house of some Indian hostile to them, they were able to do so without instruments.” Magtatangal His ”purpose was to show himself at night to many persons, without his head or entrails. In such wise … [he] walked about and carried, or pretended to carry, his head to different places; and, in the morning, returned it to his body—remaining, as before, alive.” Osuang People say ”they have seen him fly, and that he murdered men and ate their flesh.” Mangagayoma ”They made charms for lovers out of herbs, stones, and wood, which would infuse the heart with love. Thus did they deceive the people, although sometimes, through the intervention of the devil, they gained their ends.” Pangatahojan A ”soothsayer, [who] … predicted the future Plasencia, sa Blair at Robertson 5: 193-194. Glosari Charm – gayuma Deceive – manlinlang Emit – magbuga, maglabas Entrail – lamang-loob Extinguish – patayin Filth – basura Hostile – galit, kalaban In such wise – sa ganoong paraan Indian (indio) – tawag ng Espanya sa mga Pilipino Infuse – punuin o mapuno Intervention – pamamagitan Ordure – dumi (ng tao) Predict – manghula o hulaan Soothsayer – manghuhula Wallow – magtampisaw a. Mag-interbyu ng limang kamag-anak at o kapitbahay upang malaman kung naniniwala pa sila sa mga nilarawan sa sipi at bakit. b. Ikategorya ang pinagmulan ng mga ininterbyu mo ayon sa kanilang edad, kasarian, at antas ng edukasyon. c. Tingnan kung pare-pareho ang kanilang mga sagot. d. Punuin ang tsart sa ibaba at isumite sa guro.
  • 10. 10 Mga Naniniwala Mga Di Naniniwala Paniniwala Dahilan Personal na Background Dahilan Personal na Background Mancocolam (mangkukulam) Hocloban Magtatangal (manananggal) Osuang (aswang) Mangagayoma (manggagayuma) Pangatahojan Transisyon sa Susunod na Modyul Sa susunod na modyul pag-aaralan ang buhay panlipunan sa sinaunang panahon. Bilang paghahanda, tanungin ang magulang o taga-alaga kung: 1. Paano ka pinangalanan, at 2. Sino ang nagbigay ng iyong pangalan.