2. Μετά τη μελέτη της ενότητας θα
πρέπει να μπορώ:
 Να επισημαίνω τη θέση των μετάλλων στον περιοδικό πίνακα
των στοιχείων.
 Να αναφέρω τις βασικές φυσικές ιδιότητες των μετάλλων.
 Να προβλέπω τα προϊόντα που παράγονται όταν ένα μέταλλο
προστίθεται σε αραιό διάλυμα οξέος ή σε διάλυμα άλατος ενός
άλλου μετάλλου.
 Να διαπιστώνω τη διαφορά δραστικότητας μεταξύ δύο
μετάλλων.
 Να συσχετίζω τη χρήση των μετάλλων και των κραμάτων με τις
κατάλληλες κατά περίπτωση ιδιότητες.

3. Πού είπαμε ότι βρίσκονται τα μέταλλα στον
Περιοδικό Πίνακα;
Στοιχεία που παρουσιάζουν μια
σειρά φυσικών ιδιοτήτων που
καλούνται μεταλλικές ιδιότητες

5. Φυσικές Ιδιότητες της ύλης είναι αυτές που μπορούμε να προσδιορίσουμε χωρίς να
αλλάξει η σύσταση της ύλης. Για την περιγραφή αρκετών φυσικών ιδιοτήτων
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις αισθήσεις μας.

6. Έχουν Μεταλλική
Λάμψη…
Μπορούν να μετατραπούν σε
σύρματα είναι δηλαδή όλκιμα!

7. Μπορούν να μετατραπούν σε
ελάσματα (δηλαδή λεπτά φύλλα)
είναι δηλαδή ελατά!
Είναι καλοί αγωγοί της
θερμότητας και του
ηλεκτρισμού!

8. Έχουν γενικά υψηλά
σημεία τήξης (εκτός από
τον υδράργυρο που είναι
υγρός σε θερμοκρασία
δωματίου ) και ζέσεως
καθώς και μεγάλες
πυκνότητες (εκτός από τα
αλκάλια).

10. Χημικές Ιδιότητες της ύλης είναι αυτές κατά τις οποίες
μεταβάλλεται η σύσταση της ύλης. Ουσιαστικά περιγράφουν
το πώς η ύλη αντιδρά για να σχηματίσει καινούριες ουσίες.

11. Το μαγνήσιο αντιδρά έντονα
με το οξυγόνο οπότε και
σχηματίζεται οξείδιο του
μαγνησίου. Γενικά τα
μέταλλα αντιδρούν με το
οξυγόνο σχηματίζοντας τα
αντίστοιχα οξείδια.
Μέταλλο
Οξυγόνο
Οξείδιο του
μετάλλου

12. Ποια είναι τα προϊόντα της αντίδρασης μετάλλου με οξυγόνο;
Ποια είναι η ισοσταθμισμένη χημική εξίσωση σε κάθε περίπτωση;
μαγνήσιο
+
οξυγόνο

Οξείδιο του
μαγνησίου
2Mg
+
O2

2MgO
χαλκός
+
οξυγόνο
2Cu
+
O2

2CuO
σίδηρος
+
οξυγόνο

Οξείδιο του
σιδήρου
4Fe
+
3O2

2Fe2O3
 Οξείδιο του χαλκού

13. Τα αλκάλια αντιδρούν
έντονα με το νερό
παράγοντας αέριο υδρογόνο
και υδροξείδιο του
μετάλλου. Η αντίδραση
είναι ισχυρά εξώθερμη και
το υδρογόνο αναφλέγεται.
μέταλλο
νερό
υδροξείδιο
του
μετάλλου
Υδρογόνο

14. Ποια είναι τα προϊόντα όταν ένα μέταλλο αντιδρά με το νερό;
Ποιες είναι οι ισοσταθμισμένες χημικές εξισώσεις σε κάθε
περίπτωση;
λίθιο
+
νερό
 Υδροξείδιο +
Του λιθίου

2LiOH
+
2Li
+
2H2O
νάτριο
+
Νερό
 Υδροξείδιο + υδρογόνο
του νατρίου
2Na
+
2H2O

κάλιο
+
νερό
 Υδροξείδιο + υδρογόνο
του καλίου
2K
+
2H2O

2NaOH
2KOH
+
+
υδρογόνο
H2
H2
H2

15. Άραγε ποιο από τα αλκάλια είναι το
δραστικότερο;

16. Τα περισσότερα μέταλλα
αντιδρούν με τα οξέα και
αντικαθιστούν το κατιόν
υδρογόνου του οξέος
σχηματίζοντας άλας και
παράλληλα αέριο υδρογόνο
(αντίδραση απλής
αντικατάστασης). Όσο πιο
δραστικό είναι το μέταλλο, τόσο
πιο πολλές φυσαλίδες αερίου
παρατηρούνται κατά την
αντίδραση που αν συλλεχτούν και
αναφλεγούν ακούγεται ο
χαρακτηριστικός κρότος
ανάφλεξης του υδρογόνου.
Ο χρυσός δεν αντιδρά με τα οξέα είναι αδρανές
μέταλλο (ευγενές μέταλλο) και χάρη σε αυτή
του την ιδιότητα μπορούμε να δούμε αν
μεταλλικά αντικείμενα που μοιάζουν να είναι
από χρυσό είναι όντως από ατόφιο χρυσάφι ή
κράμα μέταλλων με λίγο χρυσό.

17. μέταλλο
οξύ
Άλας του
μετάλλου
Σε μία αντίδραση απλής αντικατάστασης το κορίτσι αφήνει τον
Φρανκ για τον δυνατότερο Τζο.
υδρογόνο
Κακομοίρη Φράνκ!!
Τώρα ο Τζο και η Μαίρη είναι μαζί

18. Τι ακριβώς παράγεται όταν ένα μέταλλο αντιδράσει με υδροχλωρικό οξύ;
Ποιες είναι οι ισοσταθμισμένες χημικές εξισώσεις;
μαγνήσιο
Mg
αργίλιο
2Al
+ Υδροχλωρικό  Χλωριούχο + Υδρογόνο
οξύ
μαγνήσιο
+
2HCl

MgCl2
+
H2
+ Υδροχλωρικό  Χλωριούχο + Υδρογόνο
οξύ
αργίλιο
+
6HCl

2AlCl3
+
3H2
ψευδάργυρος + Υδροχλωρικό  Χλωριούχος + Υδρογόνο
οξύ
ψευδάργυρος
Zn
+
2HCl

ZnCl2
+
H2

19. Άραγε ποιο από παρακάτω μέταλλα
αντιδρά πιο έντονα με το υδρογόνο;

20. Αυξανόμενη δραστικότητα
Παρατηρώντας πόσο έντονα
αντιδρούν τα διαφορετικά
μέταλλα με το νερό, τα οξέα κ.α
τα διατάξαμε σε μία σειρά
δραστικότητας η οποία
ονομάζεται ηλεκτροχημική
σειρά των μετάλλων. Με βάση
τη σειρά αυτή μπορούμε να
προβλέψουμε αν ένα μέταλλο θα
αντικαταστήσει ένα άλλο
μέταλλο στις ενώσεις του ή όχι
(αντιδράσεις απλής
αντικατάστασης) και πόσο
«έντονη» θα είναι αυτή η
αντίδραση.
Κάλιο (Κ)
Ασβέστιο(Ca)
Νάτριο(Νa)
Μαγνήσιο (Mg)
Αλουμίνιο (Al)
Ψευδάργυρος (Zn)
Σίδηρος (Fe)
Υδρογόνο (αμέταλλο)
Χαλκός (Cu)
Άργυρος (Ag)
Λευκόχρυσος (Pt)
Χρυσός(Au)

21. Δηλαδή τι ακριβώς συμβαίνει στις
αντιδράσεις απλής αντικατάστασης των
μετάλλων;;
Λιγότερο
δραστικό
μέταλλο
+
Ένωση πιο
 Δεν έχουμε
δραστικού
αντίδραση
μετάλλου
Πιο δραστικό
Ένωση
μέταλλο + λιγότερου 
δραστικού
μετάλλου
Ένωση του
πιο
δραστικού
μετάλλου
Σε μία αντίδραση απλής αντικατάστασης το κορίτσι αφήνει τον
Φρανκ για τον δυνατότερο Τζο.
Mg
+
CuSO4

MgSO4
Λιγότερο
δραστικό
μέταλλο
+
Κακομοίρη Φράνκ!!
+
Cu
Τώρα ο Τζο και η Μαίρη είναι μαζί

22. Χρησιμοποιήστε τη σειρά δραστικότητας για να προβλέψετε
αν πραγματοποιούνται οι ακόλουθες αντιδράσεις:
Θειικό
μαγνήσιο
Θειικός
ψευδάργυρος




μέταλλο
μαγνήσιο
ψευδάργυρος
σίδηρος
χαλκός
Θειικός
σίδηρος


Θειικός
χαλκός




23. Κράματα είναι τα υλικά που αποτελούνται
από δύο ή περισσότερα χημικά στοιχεία, από
τα οποία το ένα τουλάχιστον είναι μέταλλο
και εμφανίζουν τις ιδιότητες των μετάλλων.
Ντουραλουμίνιο ελαφρύ κράμα
Al, Cu, Mg, Mn
(αεροναυπηγική)

24. Μπρούντζος:
Cu,Sn σκεύη,
αγάλματα
Χάλυβας (ατσάλι): Fe
με λίγο C ρουλεμάν,
σκελετοί κτιρίων κ.α.
Ορείχαλκος: Cu, Zn
σκεύη, αγάλματα
Αμάλγαματα:
Hg, Ag, Sn,
Zn
οδοντιατρική

25. Σελίδες σχολικού βιβλίου 58-60
Ασκήσεις 1-7 σελίδας 61.