Stefan Prvovencani

1. Stefan Nemanjic –Prvovencani
Ovo je prica o Stefanu Nemanjicu, sinu velikog župana Stefana Nemanje I, rodonačelnika dinastije
Nemanjića, i Ane. Bio je mlađi brat Vukana Nemanjića, koji je postao knez i upravnik Zete, a stariji
je brat Rastka Nemanjića, osnivača autonomne Srpske arhiepiskopije.Iako je bio drugi Nemanjin
sin,nakon ocevog povlacenja sa vlasti nasledio je srpski presto.Vladao je skoro 30 godina,u pocetku
kao veliki zupan,a zatim i kao prvi srpski kralj.
U to staro vreme kruna se,po uzoru na grcki jezik,zvala venac,pa je Stefan Nemanjic prozvan
Prvovencani,jer je imao cast da prvi u srpskoj istoriji dobije kraljevsku krunu.
Stefan Nemanjic je i jedan od prvih značajan pisac originalnih žitija vladara-svetitelja u srpskoj
književnosti, a njegov stil postao je uzor za druge pisce. Njegovo najznačajnije delo je „Žitije Svetog
Simeona“ u kome je opisao život i čuda svoga oca
Zena mu se zvala Evdokija.Sa njom je imao Imao je četiri sina, među njima buduće
kraljeve Radoslava, Vladislava i Uroša I, zatim Predislava, budućeg srpskog arhiepiskopa Savu II i
kćerku Komninu.Kasnije je ostavio Evdokiju i ozenio se Anom Dandolom,mletackom princezom

2. Presto je nasledio na jednom državnom saboru 25.3.1196. godine po želji svoga oca, koji se tada
zamonašio uzevši ime Simeon († 13.2.1200), ali presto je nasleđen mimo prava primogeniture.
Nakon smrti oca Simeona, veliki župan Stefan Nemanja II morao je braniti oružjem svoja vladarska
prava od starijeg brata - Vukana koji je bio knez i samozvani kralj u Zeti. Knez Vukan je mislio da
ima više prava na presto i titulu velikog župana, a njega je podržavao i ugarski kralj Emerik. Tako je
počeo građanski rat između dvojice braće koji traje od 1202. do 1204. ili 1205. Privremeno poraženi
od udruženih snaga brat Vukan i kralj Ugarske, Stefan Nemanja II se sklonio verovatno
u Bugarsku 1202. ili 1203. godine. Nakon prve propasti Vizantijskog carstva koje su razorili
krstaša Četvrtog pohoda (u aprilu 1204), Stefan Nemanja II menjao je saveze vešto. Tako se vratio
na presto i održavavao nezavisnost svoje zemlje. Tu nezavisnost je odlučio da prizna i rimski papa
nadajući se da će slanjem kraljevske krune ojačati svoj ugled u Srbiji. Prema preovlađujućem
mišljenju istoričara Stefan Nemanja II krunisan je za kralja Srbije 1217. godine, ali se održalo
manjinsko mišljenje da je bilo i jedno krunisanje oko 1220. Legat rimskog pape Honorija
III verovatno je doneo kraljevski venac (krunu) u tadašnju Rašku, ali je nejasno i ko je izvršio
krunisanje. Nemanja II bio je prvi ovenčani kralj u porodici Nemanjića. Zbog toga je kasnije bio
pamćen kao „prvovenčani kralj", a odatle je izveden danas opšteprihvaćeni nadimak Prvovenčani,
to jest prvokrunisani među Nemanjićima.
Nekoliko godina kasnije kada je u aprilu 1195. godine Evdokijin otac Aleksije III Anđeo (1195-1203)
postao car, ostareli Stefan Nemanja I je odlučio da je vreme da formalno preda vladarski presto
carevom zetu a svom srednjem sinu. To se verovatno dogodilo 25. marta 1196. godine se na
državnom saboru kod Petrove crkve u Rasu. Opis tog događaja ostavio je Sveti Sava u
Studeničkom tipiku. Sava piše da je njegov otac, Stefan Nemanja I, pred sakupljenima na saboru za
svog naslednika odredio „blagorodnog i ljubljenog sina, Stefana Nemanju, zeta blagovenčanog kir
Aleksija, cara grčkog“.] Tako je voljom velikog župana Stefana Nemanje I presto pripao njegovom
srednjem sinu Stefanu Nemanji II, a starijem sinu Vukanu je ostalo da upravlja kao knez udeonom
oblašću Zetom (Dukljom).

3. Vukan je sebe proglasio za kralja Duklje (tu titulu su nosili stari dukljanski vladari najkasnije od
1077), Dalmacije, Trebinja, Toplice i Hvosna (Metohije). Koliko je poznato Stefan Nemanja II je od
oko 1200. tražio od tadašnjeg pape Inoćentija III kraljevski venac (to jest, krunu) kako bi on postao
kralj, a Srbija kraljevina. Tome se protivio Vukan Nemanjić koji je u Zeti nosio staru krunu
dukljanskih kraljeva i želeo je da on bude jedini srpski kralj. Ovaj sukob oko višeg vladarskog zvanja
bio je jedan od prvih pokazatelja da među braćom nema sloge i poverenja koji su bili neophodni za
jaku državu. Istovremeno to je ukazivalo na želju obojice da imaju više vladarsko zvanje, to jest
vrhovnu vlast u Srbiji a to je bio pravi uzroka oružanog sukoba koji je usledio oko 1202.
Kako se za Prvovenčanog beleži da je bolovao pred smrt, a njegov sin Stefan Radoslav se u dve
odluke gradskog veća Kotora iz 1221. godine i jednoj iz 1227. godine spominje kao kralj nastala je
zamisao da je pred kraj vladavine Prvovenčani vlast delio sa najstarijim sinom, ali to izgleda nije bio
slučaj. Radoslav je verovatno dobio samo na upravu deo Zahumlja i Zete sa Kotorom i tu je bio
kralj, to jest bio je samo upravnik jedne oblasti u Srbiji, slično kao što je to ranije bio i kralj Vukan.
Stefan Nemanja II Prvovenčani je umro 24. septembra 1227. Pred smrt se razboleo i bolovao je na
nekom od svojih dvorova. Tu ga je našao arhiepiskop Sava I i neposredno pre smrti zamonašio
davši mu ime Simon. Prvo je bio sahranjen u manastiru Studenici, a posle toga u svojoj zadužbini
manastiru Žiči. Njegove mošti su prenošene petnaestak puta, od toga tri prenosa su bila u
vreme Karađorđa: Prvi je bio u vreme Kočine krajine, drugi prenos bio je u proleće 1806. kad je
Studenica popaljena i bila privremeno napuštena, kada su mošti smeštene u manastir Vraćevšnicu.
Treći prenos bio je pred sam kraj ustanka 1813. kada su mošti sklonjene u manastir Fenek. Od
1839. godine mošti počivaju u manastiru Studenici, sa izuzetkom Prvog svetskog rata kada su bile
prenete u Peć i potom u manastir Ostrog.
Stefana Nemanju II Prvovenčanog na prestolu je nasledio najstariji sin Stefan Radoslav. Stefan
Nemanja II Prvovenčani je podigao manastir Žiču, a takođe je napisao „Žitije Svetog Simeona“, to
jest biografiju svog oca Stefana Nemanje I i čuda duše Svetog Simeona posle smrti tela.

4. Zivotopis Stefana Prvovencanog
 Oko 1165. godine je rodjen Stefan Nemanjic,kao drugi sin velikog zupana Stefana nemanje i
njegove zene Ane
 1196. godine Stefan Nemanjic,nasledivsi oca Nemanju,dolazi na vlast kao veliki zupan
 1206. godine Stefan Nemanjic pocinje izgradnju svoje zaduzbine,manastira Zice
 1216. godine je napisao zitije svoga oca,pod nazivom ,,Zivot i podvizi Svetoga Simeona“
 1217. godine Stefan Nemanjic se krunisao za kralja i dobio je ime Stefan Prvovencani
 1221. godine je zavrsena izgradnja manastira Zice
 1228. godine umire Stefan Prvovencani i najpre biva sahranjen u manastiru
Studenici,zaduzbini svoga oca,a zatim mu mosti bivaju prenete u njegov ktitorski manastir,Zicu
Radili: Izvori podataka:
Dusan Dobric -Vikipedia
Helena Vranjesevic -knjiga Slobodana Stanisica ,,Stefan Prvovencani“