6. Kehlet H, Dahl JB. Anesth Analg 1993;77:1049
Pyati S, Gan TJ. CNS Drugs 2007, 21:185-211
Chou R et al. J Pain 2016; 17:131-157
Rawal N. Eur J Anaesthesiol 2016; 33: 160-171
Przedoperacyjna/śródoperacyjna/pooperacyjna
analgezja wielokierunkowa (multimodalna)
stosowanie do uśmierzania bólu kilku
leków i technik o różnych mechanizmach
działania i/lub różnych punktach
uchwytu w obwodowym i/lub
ośrodkowym układzie nerwowym
zwiększenie działania przeciwbólowego
(synergizm: addycja lub potencjalizacja)
zmniejszenie częstości i/lub nasilenia
działań niepożądanych (zmniejszenie
dawek stosowanych leków)
zmniejszenie dawek lub całkowite
wyeliminowanie silnych opioidów
7. Analgezja wielokierunkowa (multimodalna)
dostosowana do pacjenta (uwzględnia
przeciwskazania)
dostosowana do rodzaju operacji
dostosowane do warunków
organizacyjnych ośrodka chirurgicznego
(personel, wyposażenie)
najważniejsze
BEZPIECZEŃSTWO CHOREGO
Crews JC. JAMA 2002; 288::629-632
8. Analgezja wielokierunkowa (multimodalna)
Uśmierzanie bólu w zależności
od rozległości urazu operacyjnego
niewielki
uraz tkanek
mierny
uraz tkanek
znaczny i rozległy
uraz tkanek
NRS <4 NRS >4 NRS >6
dolegliwości
do 3 dni
dolegliwości
dłużej niż 5 dni
Crews JC. JAMA 2002; 288::629-632
Misiołek H. et al. Anaesthesiol Intensive Ther 2014; 46: 221-244
Misiołek H. et al. Ból 2014; 14: 19-47
9. niewielki uraz tkanek
NRS <4
mierny uraz tkanek
NRS >4
dolegliwości do 3 dni
znaczny i rozległy uraz tkanek
NRS >6
dolegliwości dłużej niż 5 dni
PRZED metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
klonidyna
deksmedetomidyna
gabapentyna
pregabalina
lidokaina
ketamina
doustnie lub
dożylnie
jak w 2
znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie regionalne ciągłe
ŚRÓD lidokaina wlew dożylny lidokaina wlew dożylny
POOP metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
lidokaina
opioid NCA lub PCA
opioid doustnie
dożylnie lub
doustnie
jak w 2+
ciągły dożylny wlew opiodu
znieczulenie LZM miejsca
operowanego przez cewnik
analgezja regionalna z użyciem
cewnika (ZO, PP, przykręgowa,
nerwów obwodowych)
Analgezja wielokierunkowa w zależności od rozległości urazu
Misiołek H. et al. Anaesthesiol Intensive Ther 2014; 46: 221-244
Misiołek H. et al. Ból 2014; 14: 19-47
10. niewielki uraz tkanek
NRS <4
mierny uraz tkanek
NRS >4
dolegliwości do 3 dni
znaczny i rozległy uraz tkanek
NRS >6
dolegliwości dłużej niż 5 dni
PRZED metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
klonidyna
deksmedetomidyna
gabapentyna
pregabalina
lidokaina
ketamina
doustnie lub
dożylnie
jak w 2
znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie regionalne ciągłe
ŚRÓD lidokaina wlew dożylny lidokaina wlew dożylny
POOP metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
lidokaina
opioid NCA lub PCA
opioid doustnie
dożylnie lub
doustnie
jak w 2+
ciągły dożylny wlew opiodu
znieczulenie LZM miejsca
operowanego przez cewnik
analgezja regionalna z użyciem
cewnika (ZO, PP, przykręgowa,
nerwów obwodowych)
Analgezja wielokierunkowa w zależności od rozległości urazu
Misiołek H. et al. Anaesthesiol Intensive Ther 2014; 46: 221-244
Misiołek H. et al. Ból 2014; 14: 19-47
11. niewielki uraz tkanek
NRS <4
mierny uraz tkanek
NRS >4
dolegliwości do 3 dni
znaczny i rozległy uraz tkanek
NRS >6
dolegliwości dłużej niż 5 dni
PRZED metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
klonidyna
deksmedetomidyna
gabapentyna
pregabalina
lidokaina
ketamina
doustnie lub
dożylnie
jak w 2
znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie regionalne ciągłe
ŚRÓD lidokaina wlew dożylny lidokaina wlew dożylny
POOP metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
lidokaina
opioid NCA lub PCA
opioid doustnie
dożylnie lub
doustnie
jak w 2+
ciągły dożylny wlew opiodu
znieczulenie LZM miejsca
operowanego przez cewnik
analgezja regionalna z użyciem
cewnika (ZO, PP, przykręgowa,
nerwów obwodowych)
Analgezja wielokierunkowa w zależności od rozległości urazu
Misiołek H. et al. Anaesthesiol Intensive Ther 2014; 46: 221-244
Misiołek H. et al. Ból 2014; 14: 19-47
12. niewielki uraz tkanek
NRS <4
mierny uraz tkanek
NRS >4
dolegliwości do 3 dni
znaczny i rozległy uraz tkanek
NRS >6
dolegliwości dłużej niż 5 dni
PRZED metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
klonidyna
deksmedetomidyna
gabapentyna
pregabalina
lidokaina
ketamina
doustnie lub
dożylnie
jak w 2
znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie miejscowe nasiękowe znieczulenie regionalne ciągłe
ŚRÓD lidokaina wlew dożylny lidokaina wlew dożylny
POOP metamizol
paracetamol
koksyb
NLPZ
doustnie lub
dożylnie
jak w 1+
lidokaina
opioid NCA lub PCA
opioid doustnie
dożylnie lub
doustnie
jak w 2+
ciągły dożylny wlew opiodu
znieczulenie LZM miejsca
operowanego przez cewnik
analgezja regionalna z użyciem
cewnika (ZO, PP, przykręgowa,
nerwów obwodowych)
Analgezja wielokierunkowa w zależności od rozległości urazu
Misiołek H. et al. Anaesthesiol Intensive Ther 2014; 46: 221-244
Misiołek H. et al. Ból 2014; 14: 19-47
13. Znieczulenie regionalne
Kehlet H, Dahl JB. Anesth Analg 1993;77:1049
Rawal N. Eur J Anaesthesiol 2016; 33:160-171
• jest najskuteczniejszą metodą
uśmierzania bólu pooperacyjnego
• przerywa przewodzenie bodźców
nocyceptywnych